Bijwerkingen en kwaliteit van leven tijdens behandeling met Tyrosine Kinase Remmers en Immunotherapie
Marion Zimmerman Verpleegkundig specialist longkanker
Onderwerpen • • • • • •
Tki’s, Immunotherpie, voor wie? Bijwerkingen Behandeling van de bijwerkingen Kwaliteit van leven Casus Rol verpleegkundige / VS
Palliatie door middel van: • Symptoombestrijding met opiaten – Pijn – Kortademigheid – Hoesten
TKI’s voor wie? • • • •
Incidentie 12.000 Prevalentie 20.000 Kleincellig, niet kleincellig Niet kleincellig adenocarcinoom
Mutatie analyse bij long adenocarcinoom
Immunotherapie • • • • • •
Monoklonale antilichamen Cytokinen Vaccinatie MPDL3280A 30%-50% PDL + Werkt bij …
Gerichte behandeling
• Voordeel • Nadeel
TKI’s voor de behandeling van nietkleincellig longkanker • • • • • • • •
Gefitinib Erlotinib Afatinib Sorafenib Pazopanib Selumetinib Crizotinib Ceritinib (LDK 378)
Verschil • • • • •
Doelgericht Langere levensverwachting Kwaliteit van leven Verschuiving bijwerkingen Behandeling van bijwerkingen
Bijwerkingen EGFR ( gefitinib,erlotinib, afatinib) • • • •
Diarree Verminderde eetlust Vermoeidheid Huidtoxiciteit – Acne – Ontsteking van de slijmvliezen
Bijwerkingen KRAS (Sorafenib) • • • • • •
Verhoogde bloeddruk Maagpijn Diarree Misselijkheid Huidreacties Hand voet reactie
Hand-voet reactie
Bijwerkingen VEGFR (Pazopanib) • Diarree • Verhoogde bloeddruk • Ontkleuring van de haren
Management muco-cutane reacties targeted therapie drs. Christine Boers-Doets research coordinator, WaterlandziekenhuisEsperanz verpleegkundig onderzoeker, LUMC WCS congres, 22 november 2011
mucocutane adverse events • • • • • •
1. rash 2. a. droge huid 3. jeuk 4. hand-voet huidreactie 5. nagelriemontsteking 6. slijmvliesveranderingen
45-100% 1-25% 8- 35% 3-59% 12-16% 12-69%
preventie • • • • • • • •
***HOUD DE HUID GEHYDRATEERD!*** Douches Wrijving Druk Temperatuur Nagels Slijmvliezen Infecties
Behandeling hand-voet reactie – Pedicure – Druk, schoenen, sokken – Behandeling door (tijdelijk) staken van de medicatie – Rust, met de voeten omhoog
Nagelriem ontsteking • Hydratatie: – Dikke crèmes/zalven: Eucerin®, Bepanthen®, of crèmes met ureum 10% of hoger
• Koude kompressen • Pijn: pijnmedicatie oraal • Infectie: – antiseptische baden: week vingers/tenen elke avond in een oplossing van witte azijn verdund met een gelijke hoeveelheid kraanwater; 15 min. – lokale antibiotica
Behandeling pustels 1. Vet houden 2. Corticosteroiden creme 3. Tetracycline
Meer bijwerkingen • Jeuk • slapeloosheid • Sederend antihistaminicum • Haarpijn • Ibuprofen
Meer bijwerkingen • Vermoeidheid • Verminderde eetlust – Afvallen – Conditie verminderd – Kwaliteit van leven verminderd
Bijwerkingen crizotinib ALK • • • • • • • • •
Visusstoornissen Misselijkheid Diarree Braken Obstipatie Verminderde eetlust Oedeem Fatigue Duizeligheid
Bijwerkingen crizotinib in de praktijk • Bij 6 ptn lichtflitsen aan de zijkant van het blikveld • Bij 2 pt tijdelijk duizeligheid • Vermoeidheid • Bij 2 pt tijdelijk misselijkheid en diarree • Geen andere bijwerkingen • Gebruik bij 8 pt sinds eind 2012 • 2 pt zijn snel na de start weer gestopt
Bijwerkingen crizotinib • Tijdelijk • Mild • Mediane progressievrije overleving > 6 mnd • Wij volgen de patienten nu 18 mnd • Geeft een goede kwaliteit van leven
19-9-12 Start chemotherapie
N2
Verloop Na 2 maanden chemotherapie waarbij er sprake is van lichte progressie wordt er een ALK translocatie gevonden. Omdat het klinisch niet goed gaat met de patiente wordt er overgestapt op crizotinib op compassionate use. De patiente knapt snel op. WHO gaat in 1 maand van 3 naar 0!
6 weken later
N2
Met de klok mee: 9-11-12/ 31-1-13/ 2-5-13/ 27-11-13
Vanwege WHO 3 kan mevr niet starten met ceritinib in studieverband
Start ceritinib op compassionate use. 1 week later gaat het al beter. WHO 3 -> WHO 2
3 maanden later
Bijwerkingen ceritinib • • • •
Maag darm klachten Vermoeidheid Levertoxiciteit Nierinsufficiëntie
Conclusie • Bijwerkingen • Supportive care en proactief management • Chronische bijwerkingen vs kwaliteit van leven • Grotere taak oncologie verpleegkundige en verpleegkundig specialist
Behandeling • Ontwikkeling behandelprotocollen door W. Uyterlinde – Locale behandeling (zalven ed.) – Systemische middelen Behandelen zonder tussenkomst longarts of dermatoloog
Bijwerkingen Ontwikkeling van behandelprotocollen zie • Praktische richtlijnen voor de preventie en behandeling van EGFR remmer-geassiocieerde dermatologische toxiciteiten (MASCC Skin Toxicity Study Group) • Dr. Lacouture: ´Skin Care Guide for people living with cancer´. • Christine Boers Doets: ´Management mucocutane reacties targeted therapie´.
MASCC • • • • •
Multinational Association Supportive Care in Cancer
