interview
‘Ik moes ambiieus zijn om ui te breken’ Uitgeroepen tot de meest indrukwekkende tv-vrouw van het jaar, tobber op reis, geliefde voor het leven, verteller van verhalen en moeder, vooral ook moeder.
Ontdek de Maria’s in Yvon Jaspers. tekst
14
maria
Marleen Janssen
fotografie
Dirk Kikstra
styling
Sjaak Pul
visagie
Kim Bakkers
maria
15
interview
De Maria’s in Yvon Jaspers Kind
‘Op mijn achtste kreeg ik het geweldigste cadeau dat een meisje kan bedenken: een broertje. Ik stopte Willem in de mand van de pop, kleedde hem aan en uit en ging met hem wandelen. Ik heb een Jip en Janneke jeugd gehad. Het was het ultieme, blije, fijne gezin. Een grote broer, een kleine broer, liefdevolle ouders en een buurt met heel veel kinderen. Toen mijn broertje was geboren, zijn we verhuisd naar een eeuwenoud huis in het centrum van het dorp. Mijn ouders hebben het zelf verbouwd. Elke vakantie deden ze één kamer. Het was het paradijs. Je kunt in Almere opgroeien, dat is vrij fantasieloos. Maar dit, hier was zoveel geschiedenis. In ons huis hadden onderduikers gezeten. Hier waren holletjes en raampjes en dingetjes. Scheve zolderkamers. We keken uit op de kerk. Daardoor kreeg ik een bewustzijn over wat er in de wereld speelde. Bruiloften en begrafenissen: het gebeurde op het plein voor ons huis.’
Verliefde moeder
‘Als ik door de stad fiets en ik zie die twee witte hoofdjes voor me in de bakfiets, dan is dat één geheel. Toen Tijl werd geboren - hij is nu een jaar - was Keesje nog bijna een baby. Ze zitten zo dicht op elkaar dat het soms voelt als een tweeling. De tijd dat we alleen Keesje hadden is zo kort geweest, ik kan het me nauwelijks herinneren. Door de komst van de kinderen zijn er twee dingen veranderd. Het eerste is dat ik niet meer het middelpunt van mijn eigen leven ben. Niet dat ik een egocentrisch mens was, maar ik had alleen voor mezelf te zorgen. Ik had nooit meegemaakt dat iemand anders belangrijker werd dan mezelf. Het tweede ding is dat ik me realiseer hoe heerlijk mijn eigen jeugd is geweest. Met terugwerkende kracht heb ik extreem veel respect voor mijn ouders. Ik ben zorgeloos opgegroeid. Ik hoop dat ik mijn kinderen dat ook kan geven.’
Gelovige
‘Wij waren Bourgondisch katholiek. Er was vreugde: de strengheid van de protestanten kenden wij niet. Daar was ik als kind ook een beetje bang voor. Ik wilde graag naar Maria, ons Marieke. Zo noemde ik haar. Op de kamer van Keesje, mijn dochter van drie, staat ook een
16
maria
Mariabeeld. Keesje kent Maria al. Laatst gingen we een kaarsje aansteken bij Maria. Ik zei: “Je mag een wens doen.” Ze was even stil en zei toen met een ijl stemmetje: “Ik wens, ik wens… dat ik... Maria word.” Ik vond het zo schattig. Hoe jong ze ook is, ze wéét. Natuurlijk: ik vertel met kerst het kerstverhaal, maar hoe vaak heeft ze dat gehoord? Ik denk toch dat zij voelt dat Maria iets bijzonders is. Niet de buurvrouw. Ondanks mijn opvoeding voel ik me niet verbonden met het katholicisme. Als ik bij een mis zit denk ik: “Jongens, zullen we eens gaan communiceren?” Het gaat zo langs me heen, het is zo niet-levend. Ik ben alles wat dat niet is. Of: ik ben niks wat dat is. Maar het is een soort wortel. Mijn hele jeugd hoorde ik de kerkklokken elk uur slaan. Ik heb bruiden naar binnen en naar buiten zien gaan, zuigelingen en doden. Al die tranen en al die confetti. Mijn broers waren misdienaars. Mijn vader gaf rondleidingen in de kerktoren. Die geur, dat is mijn jeugd. Soms maak ik me wel eens zorgen over de kinderen van nu. Weinig kinderen beleven nog dit soort dingen. Terwijl het volgens mij juist goed is om iets te leren van geschiedenis en tradities.’
Gedrevene
‘Ik wilde graag naar Maria, ons Marieke. Zo noemde ik haar’
‘Mensen vragen vaak naar mijn drijfveer. Die is veranderd in de loop der tijd. Ik kan het prachtig terugzien aan de hand van alle interviews van de afgelopen vijftien jaar. Als ik de koppen lees, moet ik heel hard lachen. Toen ik 22 jaar was stond er boven: “Ik wil alles meemaken”. En: “Ik wil iets toevoegen”. Toen ik begon, was ik superambitieus. Ik wilde het allermooiste, allerbeste programma maken dat er te maken viel. Ik wilde de wereld verbeteren. Mensen wakker schudden, aanraken, ontroeren! Nu ik 35 ben, is de kop boven mijn levensverhaal zo cliché als wat: “Mijn enige ambitie is dat mijn kinderen gelukkig zijn”. Mijn heilig vuur wordt steeds kleiner. Want: als Keesje en Tijl gelukkig zijn, ben ik het. Toch ben ik nog nooit zo naar buiten gericht geweest sinds ik moeder ben. Dat begon al tijdens de zwangerschappen. Ik heb alle afleveringen van Boer zoekt vrouw opgenomen tijdens hele en halve zwangerschappen en bevallingen. Vier maanden na de bevalling begonnen we met een nieuwe serie en keken er vier miljoen mensen naar me.’
Geliefde
‘Mijn liefdes waren altijd oud en getrouwd of ver weg en onmogelijk. Er was eeuwig iets mee. Ik was 28 en geloofde er niet meer in. Op een avond zat ik bij een vriendin en deed ik weer eens mijn beklag. Toen zei die
> maria
17
interview
‘In het dorp was ik een uizondering, daar waren maar weinig kinderen die wilden waar ik van droomde’
18
maria
maria
19
interview
> vriendin: “Maar ik heb nog een broertje in Amsterdam.”
Ik zei: “Ja, en nu heb jij ineens een broer! Ik kende haar al acht jaar, nog nooit van die jongen gehoord.” Ik moest hem maar ontmoeten. Maar toen het eenmaal zover was, wilde ik niet meer. Ik belde hem op dat ik niet zou komen. “Nou”, zei hij, ”ik sta hier pompoensoep te maken, kom die dan in ieder geval opeten!” Ik woonde op de Sarphatistraat, hij op de Nieuwe Prinsengracht. Die gracht is erg lang, dus ik begon te fietsen, ik maakte een lus, reed weer terug en toen bleek hij driehonderd meter van mij af te wonen. Al zes jaar. We gingen naar dezelfde friettent en naar dezelfde avondwinkel. Ik zette mijn fiets op slot en herinner me dat ik op dat moment dacht: “Nu ben ik nog alleen...” Ik belde aan, hij deed de deur open en ik wist: “...en nu niet meer.” Ik geloof dat we al na vijftien minuten besloten hadden om bij elkaar te blijven en papa en mama te worden.’
Dorpsmeisje
‘Als mensen me op straat willen fotograferen, denk ik, ga een echte ser fotograferen. Niet mij. Ik doe gewoon mijn werk’
‘Ik ben geen twijfelaar. Met werk weet ik wat ik wil en toen met Pieter voelde ik: dit is mijn man. Het enige waar ik echt wezenlijk over twijfel is waar ik moet wonen. Stad of dorp? Ik denk er elke dag tien keer aan. Het is een groot ding in mijn leven. En tegelijkertijd is het een enorme bijzaak. Het gaat natuurlijk niet over leven en dood. Het gaat ook niet om het wonen. Het gaat erom wat het beste voor mijn kinderen zou zijn. Ik vond het vroeger heerlijk in Boxtel, maar toen ik eenmaal iets met theater wilde, moest ik het dorp uit. Ik ging naar Den Bosch, Eindhoven en Tilburg en uiteindelijk naar Amsterdam. Ik heb aan jongeren lesgegeven in Amsterdam. Toen dacht ik voor het eerst: “hoe heb ik kunnen denken dat opgroeien in een dorp léuk is?” Ik vond die Amsterdamse jongeren veel opener en creatiever. In het dorp was ik een uitzondering, daar waren maar weinig kinderen die wilden waar ik van droomde. Maar die uitzondering gaf me ook kracht, want daarom kon ik een toneelgroep oprichten. Ik moest ambitieus zijn om uit te breken: was ik in Amsterdam groot geworden, dan waren er wel tien toneelgroepen geweest en had ik me gewoon kunnen aansluiten.’
Zorgzame
‘Oprecht gelukkig word ik van puur eten, recht van het land. Laat mij naar de Noordermarkt fietsen. Gezonde, biologische dingen kopen en daar mee koken. Alleen al het uitstallen van al die boodschappen op mijn aanrecht maakt me gelukkig. Ik ben niet onmatig. Ik rook niet, ik drink niet. Ik hou erg van gezond. Mijn oma had tien kinderen en een moestuin. Ze vulde haar dag met
20
maria
‘Ik geloof dat we al na vijtien minuten besloten hadden om bij elkaar te blijven’ tuinieren om de kinderen te voeden. Authentiek leven. Als je kant-en-klare maaltijden maakt, kost dat geen tijd. Terwijl ik juist gelukkig word van de tijd die ik stop in maaltijden bereiden. Goed voor mezelf en anderen zorgen. Kwaliteit.’
Stresskip
‘We waren van de zomer drie weken in Italië en daar is het echt gelukt. Het was lang geleden dat ik zo ontspannen ben geweest. We logeerden, met familie en vrienden, in een huisje aan een meer. Het enige wat er op zo’n dag zeker is, is dat de zon opkomt achter de bergen en dat om één uur de wind de kop opsteekt. Op dinsdag is er in dat dorp markt en op zaterdag in het volgende dorp. Dat is het. En dat is genoeg. Ik kon er totaal in wegzakken. Het gedoe met slaapjes en hapjes en de stress daarover gold daar niet. De kinderen hoefden niet in een bepaald ritme te worden gepropt. Niet slapen? Dat halen we later wel weer in. Want straks is er ook alleen maar die wind en die markt. Voor ik kinderen had was er een periode dat ik zoveel werkte dat ik het niet meer leuk vond. Toen kwam Keesje. Ik werd selectiever en gemakkelijker. Het werk zal me nu niet meer onverwacht boven het hoofd groeien. Mijn ambitie is ook veranderd. Het is zeker niet weg, maar het zit ‘em niet meer in de hoeveelheid. Na het succes van Boer zoekt vrouw moest ik bij mezelf te rade. Wat te doen na dit succes? Ik moest terug naar vragen als: hoe is het ooit begonnen? Waarom wil ik dit? Ik wilde iets doen dat bij mij past. Vandaar het programma Yvon in de buurt. Ik heb het zelf bedacht met een goede vriendin en het komt uit mijn tenen. Hoe leef je met elkaar in een straat? Ik hou enorm van gesprekken over tomaten met gewone mensen. Daar gaat het namelijk om in het echte leven.’
Beroemdheid
‘Mensen denken: je hebt torenhoge kijkcijfers, dus je bent heel gelukkig. Dat is niet zo. Ik ben niet veranderd door het succes van Boer zoekt vrouw. Het enige is dat ik nu vaak herkend word en aangesproken. Ik kon in Italië
> maria
21
interview
‘Kinderen hebben is het grootste genot, maar ook de grootste angst’ >
> niet in een grote supermarkt komen zonder dat mensen
fotocamera’s uit hun tas haalden. Terwijl het me ooit was begonnen om mooie verhalen te vertellen. Het gaat niet om mij, maar om het verhaal. Bij Boer zoekt vrouw ben ik ingezet als doorgeefluik. Op papier was het geen programma waar miljoenen mensen naar keken. Welnee, het was gewoon een aardig programma. Ik vond het leuk toen ik werd gevraagd: het platteland en die boeren. Het zat me als gegoten vanaf de allereerste dag. De roem, om het zomaar te noemen, is me niet overvallen. Vóór Boer zoekt vrouw was ik al tien jaar bezig op televisie. Ik was al gepokt en gemazeld. Ik blijf normaal. Daar hoef ik geen moeite voor te doen. Als mensen me op straat willen fotograferen, denk ik: “doe nou toch gewoon. Ga een échte ster fotograferen. Niet mij. Ik doe gewoon mijn werk.”’
Tobber
‘Ik ben een ontzettende tobber, maar dat weet ik goed te verbergen. Pieter behoedt me. En moet er niet om lachen. Ook al is er nog niets gebeurd, ik ga uit van wat er allemaal zou kunnen gebeuren. Gaan we op reis, dan pak ik een tas in die er op is berekend dat twee kinderen onderweg diarree krijgen en zes keer verschoond moeten worden. Pieter neemt een slabbetje mee en vertrekt. Dat zegt iets over hoe we in het leven staan. Ik leer van hem in het moment te leven. Niet zo ver vooruit te denken.’
Bewuste
‘Ik kan er niet goed tegen als mensen niet alles uit het leven halen wat erin zit. Daarom wil ik Over mijn lijk doen. Niks te verliezen. Alles grondig doen, van alle kanten bekijken, je overal bewust van zijn. Zo leef ik ook. Ik zou slordiger willen leven, makkelijker. Ik heb dat zware programma, twee kleine kinderen, een relatie, een sociaal leven en die roem die aan mijn kont hangt. Ik ben me daar zeer van bewust. Zou ik er niet over nadenken, dan zou ik er zomaar in kunnen verdwijnen. Als je even het middelpunt van een hype bent, kun je zomaar denken dat dáár het leven over gaat. Over die aandacht, over het feit dat je voor
22
maria
allerlei dingen wordt gevraagd. Daar kun je jezelf in verliezen. Doordat ik zo extreem bewust ben en alles van boven naar onder en van links naar rechts bekijk, gebeurt het niet. Ik ben de openheid en de naïviteit die ik had toen ik achttien was verloren. Ik zet die kwaliteiten nu bewust in. Dat is niet erg. Daar word je ook 35 voor. Als ik enkel dat pure zou hebben, zou ik dit leven niet kunnen leiden. Ik zou de hele dag verdrietig of bang zijn.’
Angstige moeder
‘Kinderen hebben is behalve fantastisch, ook lijden. Ik heb twee wezens op de wereld gezet die belangrijker zijn dan wat dan ook. En ik heb geen controle over hun gezondheid. Kinderen hebben is het grootste genot en het grootste genoegen, maar het is ook de allergrootste angst. Ik ben ambassadeur van het Ronald McDonald Kinderfonds. Dan komt ziekte van kinderen heel dichtbij. De enige troost die er op zo’n moment is, is dat je dicht bij elkaar kunt zijn. Daarin voorziet het kinderfonds met zijn huizen. En straks als ik ga beginnen met Over mijn lijk, komt lijden ook zeer dichtbij. Het klinkt misschien gek, maar ik kijk ernaar uit. Ik heb zin om de verhalen van die mensen te horen. Ook al gaan ze dood. Want ik ga ook dood. En iedereen gaat op een dag dood. Vroeger vond ik het zielig voor mezelf als ik nadacht over mijn eigen dood. Dat is veranderd. Nu denk ik dat mijn dood vooral zielig is voor Keesje en Tijl.’
Over Yvon Wie: Yvon Jaspers (Boxtel, 1973) TV-debuut: Vanaf haar 21ste presenteerde ze tien jaar lang het kinderprogramma Klokhuis. Ze speelde de moeder in de kleuterserie Knofje en presenteerde de programma’s Groot Licht, Wonderen bestaan en Nederland te koop. Beroemd geworden met: Boer zoekt vrouw Nog meer tv: Onlangs was Yvon te zien in Buren. Over mijn lijk wordt pas uitgezonden in 2010. En dan nog dit: Onlangs verscheen Spaghetti aan het plafond, een lees- & kook-boek over kinderen en voeding. Yvon zit aan de keukentafel bij bekende Nederlanders. De opbrengst van het project gaat geheel naar het Ronald McDonald Kinderfonds waar Yvon ambassadeur van is. Winnaar Zilveren TelevisieSter 2008.
