,;I
: I
ministerie van verkeer en waterstaat
~!I
directie waterhuishouding , , en weterbeyeging district kust en zee adviesdienst hoorn
.$
I fl
WWKZ-85.HZ25
...
:;..
$ 9
q
l ! ; ! : : i : l aan :
'1
h
>l [I j I
,!
,I
4
'I ;, I !
I.
:I 11 ;I .I '1 i
;I i
I
E!
i gp I
rijkswaterstaat
van :
hunelkamp
dam:
juii 1985
onderwerp :
Cursus "Overleven op zee"
rijkswaterstaat
I
behoort bij: notitie datum: j u l i 1985
bladnr:
2
WWKZ
nr: 85.H225
3
Cursusprogrma
I n b i j l a g e 1 is de dagindeling en de t e behandelen onderwerpen van de c u r s u s
IC I;
vermeld. Doordat de docenten pas om 9.00 uur a r r i v e e r d e n , v e r t r a g i n g i.v.m. verkeersopstopping, moest h e t onderdeel " P e r s o o n l i j k e v e i l i g h e i d aan boord van k l e i n e r e v a a r t u i g e n " komen t e v e r v a l l e n . Hierna v o l g t een g l o b a l e b e s c h r i j v i n g van de, b i j de v e r s c h i l l e n d e onderäelen behandelde, onderwerpen.
2.1
Theoretisch gedeelte
2.1.1
Onderkoeling
i n water, p r e v e n t i e e n behandeling
Onderkoeling, h e t woord zegt h e t al, o n t s t a a t doordat van b u i t e n a f warmte
l -
'P B I I 1 I
wordt o n t t r o k k e n aan h e t lichaam. D i t kan zowel door l u c h t a l s door water gebeuren. Een n a t u u r l i j k e r e a c t i e van h e t lichaam is, an, a l s er a f k o e l i n g onts t a a t , de v i t a l e delen van h e t lichaam o.a.
h a r t , l e v e r , m i l t etc. t e bescher-
men. Onderkoeling o n t s t a a t h e t e e r s t aan armen en benen. Eerste kenmerken z i j n t i n t e l i n g e n , b l e e k g e l a a t , zogenaamde dode v i n g e r s . Vervolgens wordt h e t s t e e d s m o e i l i j k e r armen en benen t e bewegen.
Een onderkoeld persoon z a l g e e s t e l i j k nog best kunnen reageren op vragen en ook nog w e l kunnen p r a t e n . V o o r e r p e n , z o a l s reddingsboei, r e d d i n g s l i j n , zul-
len e c h t e r n i e t meer gepakt kunnen worden, omdat de armen n i e t meer bewogen kunnen worden.
Als t e n s l o t t e h e t c e n t r a l e deel van h e t lichaam onderkoeld wordt, z a l bewustel o o s h e i d optreden en t e n s l o t t e de dood, a l s n i e t s n e l h u l p wordt geboden.
op
vragen w a t de overlevingskansen z i j n i n water m e t een temperatuur van
b i j v . 3OC, l u i d t h e t antwoord: na 10 minuten handen e n voeten onbruikbaar, na
20 minuten bewusteloosheid en na v e r l o o p van een uur z a l de dood i n t r e d e n .
1 I
I I 1 I 1
8 i
1
rijkswaterstaat behoort bij:
notitie
datum:
j u l i 1985
bladnr:
4
I
m z
nr. 85.~225
Onderkoeling kan voorkomen of v e r t r a a g d worden door er voor t e zorgen voldoende, h e t l i e f s t wollen, k l e d i n g t e dragen.
zogenaamde baarmoeder-houding
I n h e t water kan men h e t beste de
aannemen, dus k n i e ë n o p t r e k k e n t e g e n h e t lichaam
e n de armen om de benen s l a a n . D i t v e r t r a a g t de a f k o e l i n g a a n m e r k e l i j k .
In
i e d e r g e v a l d i e n t men zo m i n m o g e l i j k t e bewegen.
I n een r e d d i n g s b o o t of r e d d i n g s v l o t zoveel m o g e l i j k droge k l e d i n g a a n t r e k k e n e n om en om gaan l i g g e n
( z i e a f b . 2).
Z i j n er dekens, dan deze z o v e e l m o g e l i j k g e b r u i k e n o m i e d e r e e n t o e t e dekken. Natte k l e d i n g e n dekens zo goed m o g e l i j k u i t w r i n g e n .
Behandeling v a n o n d e r k o e l d e personen, b e t e k e n t h e t opnieuw verwarmen van h e t lichaam. D i t moet zo g e l e i d e l i j k m o g e l i j k gebeuren. Leg de p a t i ë n t aan dek, wikkel hem i n e e n o v e r l e v i n g s d e k e n . I n geen g e v a l e x t r a opwarmen i n een warm bad of i e t s d e r g e l i j k s . Kan de p a t i ë n t d r i n k e n , g e e f t hem dan warme (geen h e t e ) b o u i l l o n .
B e s l i s t geen a l c o h o l geven. Opwar-
m i n g kan n a m e l i j k h e t b e s t e v a n u i t h e t c e n t r a l e d e e l van h e t lichaam gebeuren 2.1.2
Eigenschappen van, u i t r u s t e n v a n , g e b r u i k van e n omgang m e t h e t redd i n g s v l o t e n o v e r l e v i n g s p a k , alsmede n o o d s i g n a a l etc.
Reddingsvlot A l s v o o r b e e l d had men e e n op s c h a a l nagebouwd o p b l a a s b a a r r e d d i n g s v l o t meege-
nomen. Een r e d d i n g s v l o t moet t e n m i n s t e de volgende eigenschappen hebben: r e d e l i j k stabiel z i j n ; voldoende draagvermogen hebben e n behouden, ook na l a n g e r e t i j d ; voldoende s t e r k g e c o n s t r u e e r d om er i n opgeblazen t o e s t a n d i n t e kunnen s p r i n g e n ; goed waarneembare k l e u r . D e u i t r u s t i n g van e e n r e d d i n g s v l o t b e s t a a t
( d e zg. Verkade k o e k j e s ) , m e s ,
u i t : drinkwater i n b l i k , voedsel
v i s g e r e i , s e i n s p i e g e l , v u u r p e i l e n , handstakel-
l i c h t e n , e v e n t u e e l r o o k s i g n a l e n , h o o s v a t , d r i j f a n k e r e n verbanddoos ( z i e f o t o 1).
1
rijkswaterstaat ~
I
behoort blj:
notitie
datum:
j u l i 1985
bladnr:
5
WWIZZ
nr:
85.H225
1. Noodrantsoenen i n e e n r e d d i n g v l o t H e t g e b r u i k van h e t v i s g e r e i v a l t a f t e r a d e n , omdat er een r e d e l i j k e kans b e s t a a t h e t v l o t t e beschadigen m e t de haak. Soms i s h e t v l o t v o o r z i e n van een m i n i s c u u l l i c h t j e op de overkapping.
Voor men e e n r e d d i n g v l o t overboord z e t z a l men goed moeten bedenken of a l l e s
i s geprobeerd en gedaan o m t e voorkomen, d a t men h e t s c h i p moet v e r l a t e n . Zolang h e t s c h i p d r i j f t , b i e d t h e t een b e t e r e s c h u i l g e l e g e n h e i d dan welk r e d d i n g s v l o t ook.
B e s l u i t men t o c h h e t s c h i p t e v e r l a t e n , moet men eerst c o n t r o l e r e n of de a c t i v e e r l i j n van h e t opblaassysteem aan h e t s c h i p is b e v e s t i g d . Anders z a l h ë t
v l o t w e g d r i j v e n en o n b e r e i k b a a r worden. Eenmaal i n h e t water kan h e t v l o t i n n i e t - o p g e b l a z e n t o e s t a n d ongeveer een h a l f uur b l i j v e n d r i j v e n . Daarna z a l h e t zinken. D e a c t i v e e r l i j n moet nu s t r a k getrokken worden. Door
e r nu een f l i n k e r u k aan
.te geven, z a l h e t activeermechanisme i n werking worden g e s t e l d . H e t v l o t wordt
rijkswaterstaat
nu opgeblazen d.m.v. Na
* 30
behoort bij:
notitie
datum:
j u l i 1985
bladnr:
6
WWKZ
nr:
85.H225
een m 2 - c y l i n d e r .
seconden i s h e t v l o t zover opgeblazen d a t men e r i n kan s p r i n g e n . Nooit
van een h o o g t e groter dan 4 meter i n h e t v l o t s p r i n g e n .
Een v l o t w a t op z ' n kop l i g t z a l eerst gekeerd moeten worden ( z i e a f b . 1 ) .
Afb.
1
H e t omkeren v a n h e t r e d d i n g v l o t
B i j " s c h i p v e r l a t e n " moet men aan de volgende p u n t e n denken: 1'
zwemvest om
2'
Zwemvest opblazen. A l l e e n i n de b u i t e n l u c h t . Nooit b i n n e n , omdat men dan m i s s c h i e n n i e t meer door deuren of a n d e r e openingen kan.
3'
warme k l e d i n g a a n . L i e f s t w o l l e n k l e d i n g . Katoen en k u n s t v e z e l s v e r l i e z e n hun i s o l e r e n d e werking b i j n a t worden.
4'
Hoofddeksel meenemen.
'5
N e e m e v e n t u e e l van t e voren gepakt zg. "schip-verlaat-pakket''
mee.
H i e r i n k a n b i j v o o r b e e l d z i t t e n : w o l l e n t r u i , wollen sokken, ondergoed etc. 6'
p r o b e e r w o l l e n deken mee t e nemen.
7'
T r a c h t kalm t e b l i j v e n .
8" Wacht o r d e r s af van de v l o t c o m a n d a n t . S p r i n g n i e t i n h e t w i l d e weg overboord.
go
Probeer d r o o g i n h e t v l o t t e komen.
1 0 ' Duik n o o i t i n h e t w a t e r , omdat er m i s s c h i e n wrakhout r o n d d r i j f t , waardoor
h o o f d l e t s e l v e r o o r z a a k t kan worden.
I
I
rijkswaterstaat behoort bil:
notitie
datum:
j u l i 1985
bladnr:
7
WWKZ
nr:
85.~225
Drenkelingen, d i e nog i n h e t water zwemmen worden i n h e t v l o t getrokken. D i t
d i e n t r u g g e l i n g s t e gebeuren, z o d a t men dan een b e t e r e g r i p op d e k l e d i n g heeft. Een a a n t a l h a n d e l i n g e n dienen v e r v o l g e n s v e r r i c h t t e worden: 1'
Zoveel m o g e l i j k personen aan boord nemen. Namen n o t e r e n .
2'
A c t i v e e r l i j n zo hoog mogelijk d o o r s n i j d e n en p r o b e r e n van h e t s c h i p weg t e peddelen. Is men v e r genoeg weg, dan d r i j f a n k e r u i t b r e n g e n . Z i j n er meer v l o t t e n i n de b u u r t , dan aan e l k a a r p r o b e r e n t e b e v e s t i g e n m e t de a c t i veerlijnen.
3'
V l o t z o droog m o g e l i j k maken van binnen.
4'
Wachtschema maken.
5'
Zorg voor voldoende ventilatie.,Dit~voorkomt condensvorming e n maakt: de kans op z e e z i e k t e k l e i n e r .
maar a a n boord. 8'
Probeer er a l l e s aan t e doen om e n e r g i e en warmte t e s p a r e n .
Hierna werd de i n s t r u c t i e f i l m "koude kan d o d e l i j k z i j n " getoond. H i e r i n werd u i t e e n g e z e t w a t o n d e r k o e l i n g i s e n wat er t e g e n gedaan kan worden. D e f i l m maakte d u i d e l i j k , d a t o n d e r k o e l i n g n o o i t o n d e r s c h a t mag worden.
2 .I-3
Overlevingspak
Er z i j n d i v e r s e s o o r t e n . Getoond worden: a . droog pak. b. n a t pak e n
C.
weg-
gooipak.
I n h e t droge pak, de naam z e g t h e t a l , b l i j f t h e t lichaam d r o o g , a l s men i n h e t water t e r e c h t komt. Bewegen i n d i t pak g a a t m o e i l i j k . ,
I n h e t n a t t e pak, wordt men n a t . Een dunne l a a g water t u s s e n h e t pak e n de m e n s e l i j k e h u i d moet opgewarmd worden. A l s men z i c h nu n i e t zou bewegen, z o r g t
rijkswaterstaat behoort blj:
notitie
datum:
j u l i 1985
bladnr:
8
~
WWKZ
nr:
85.H225
h e t pak ervoor, d a t st,eeds h e t z e l f d e water om h e t lichaam s l u i t . Gaat men bewegen, dan wordt koud water uitgewisseld tegen h e t r e l a t ' i e f warmere water, wat tegen h e t lichaam z i t en moet weer verwarmd worden.
H e t is dus z o r g zo m i n mogelijk t e bewegen of indien mogelijk zo r u s t i g mogel i j k . Het n a t t e pak g e e f t meer bewegingsvrijheid dan h e t droge. B i j de Engelse marine
is een droog pak i n gebruik, dat i n p r i n c i p e eenmalig
gebruikt kan worden. Het i s een dunne k u n s t s t o f f e n o v e r a l l , d i e over de kleren aangetrokken wordt.
Het i s zaak om, welk pak men ook aan h e e f t , a l t i j d t e zorgen, d a t men ook een zwemvest om h e e f t .
2.1.4
O r g a n i s a t i e en werking van reddingsdiensten langs de Noordzeekust
Schipbreukelingen i n een reddingboot of - v l o t kunnen e r zeker van z i j n , d a t er naar hen gezocht z a l worden. A l naar gelang de p o s i t i e van h e t v l o t of de boot
en de nauwkeurigheid waarmee d i e is opgegeven z a l h e t zoeken k o r t e r e of langer e t i j d i n b e s l a g nemen. Er z i j n v o o r s c h r i f t e n waarin s t a a t , d a t gezagvoerders van schepen e l k e 24 uur hun p o s i t i e door moeten geven. B i j ontvangst van een noodbericht i s i e d e r e zeeman v e r p l i c h t om d i r e c t een
zoekaktie naar schipbreukelingen t e beginnen. Er moet een reddingcoördinator worden benoemd. Deze coördineert de r e d d i n g a c t i e s en draagt zorg voor een v l o t verloop ervan. Vliegtuigen gaan volgens een v a s t e procedure i n h e t rampgebied zoeken. Hands t a k e l l i c h t e n kunnen ontstoken worden om de p o s i t i e van h e t v l o t kenbaar t e maken ( A l t i j d aan l i j z i j d e o n t s t e k e n l ) . Ook valschermsignalen kunnen gebruikt worden. Seinmiddelen dienen e c h t e r a l l e e n dan gebruikt t e worden a l s er een r e d e l i j k e kans b e s t a a t , d a t ze gezien z u l l e n worden. B i j redding met een h e l i c o p t e r kan men h e t b e s t e b i j nadering van de h e l i een
drijvend rooksignaal of h a n d s t a k e l l i c h t ontsteken, zodat de p i l o o t de windr i c h t i n g goed kan bepalen. Probeer de overkapping van h e t v l o t omlaag t e doen,
zodat de kans, d a t h e t v l o t wordt weggeblazen door de wind veroorzaakt door de r o t o r , v e r k l e i n d wordt.
I 1 I 11 I 1 I I I
I I -
C
I t
I I
I I
rijkswaterstaat behoort bij:
notitie
datum:
j u l i 1985
bladnr:
9
wwm
nr:
85.~225
T i j d e n s de r e d d i n g a1t;ijd zwemvest o m houden en aanwijzingen van de r e d d e r s opvolgen.
2.2
.Praktijk
voor de p r a k t i j k p r o e v e n bleven er van de 27 c u r s i s t e n s l e c h t s 12 v r i j w i l l i g e r s over, d i e m e t een o v e r l e v i n g s p a k h e t water i n wilden gaan.
Er werden d u i d e l i j k e a f s p r a k e n gemaakt over h e t v e r d e r e doen en l a t e n . S l e c h t s de i n s t r u c t i e s van de i n s t r u c t e u r s dienden opgevolgd t e worden e n n i e t and e r s . Mocht er t o c h i e t s m i s gaan, dan diende m e t d i t kenbaar t e maken d.m.v. hand opsteken. P l a a t s van h a n d e l i n g was h e t m s . Noordvaarder, d i e i n h e t Malzwin t e n anker was gegaan. De 12 v r i j w i l l i g e r s hadden ondertussen een overlevingspak aangetrokken.
2.2.1
T e water l a t e n r e d d i n g s v l o t t e n ( z i e f o t o 2 )
D e eerste a k t i e was h e t t e water l a t e n van de beide o p b l a a s b a r e r e d d i n g v l o t t e n
( e e n 5- en een 10-persoons v l o t ) . H e t k l e i n e v l o t b l e e f op z’n kop d r i j v e n . H e t werd door één man, d i e h e t water i n g i n g , gekeerd.
2.2.2
I n s t r u k t i e a f s t e k e n h a n d s c h a k e l l i c h t etc. ( z i e f o t o 3)
Deze werden op h e t a c h t e r d e k o n t s t o k e n . H e t l i c h t i n de ene hand en de andere hand aan h e t ontstekingsmechanisme. Vervolgens de arm m e t h e t l i c h t s t r e k k e n , l i c h t n a a r boven r i c h t e n , g e z i c h t afwenden en de o n t s t e k i n g a c t i v e r e n . Voor men e e n l i c h t g i n g o n t s t e k e n keken de meesten e r g b e d e n k e l i j k , maar na a f l o o p b l e e k , d a t , a l s de i n s t r u k t i e s welke op de verpakking s t a a n , goed opgevolgd worden er weinig gevaar aan verbonden is. N i e t werkende of n i e t goed werkende l i c h t e n d i e n t men o g e n b l i k k e l i j k i n h e t
water t e gooien.
I I I 1 I I 1 I II I I
rijkswaterstaat ~
behoort bij:
notitie
datum:
j u l i 1985
bladnr:
10
I II I I I
2. Reddingvlot z o j u i s t gelanceerd.
I;
1 1 4:
m
WWKZ
nr:
85.H225
rijkswaterstaat behoort bij:
notitie
datum:
j u l i 1985
bladnr:
11
I
I I I I I 3. Handstakellichten.
WwKz
nr:
85.H225
I I I I I I I I II I I
rijkswaterstaat
2.2.3
D e mensen g i n g e n één voor &'en
datum:
j u l i 1985
bladnr:
12
WWKZ
nr:
85.~225
h e t w a t e r i n . D e e e r s t e , d i e i n h e t v l o t klom,
maakte h e t v l o t a a n de binnenkant ruim en h i e l p m e t h e t r u g g e l i n g s aan boord t r e k k e n van z i j n "mede-schipbreukelingen"
I
I
notitie
Bemannen van h e t r e d d i n g s v l o t
I
1 I I
behoort bij:
4.
(zie foto 4 ) .
H e t r u g g e l i n g s aan boord nemen van s c h i p b r e u k e l i n g e n .
Vervolgens werden de mensen aan boord van h e t v l o t i n g e d e e l d z o a l s beschreven i n 2.1.2. D e v l o t t e n werden l o s g e g o o i d en dreven langzaam o p de stroom weg.
'Ondertussen w a s op e e n a f s t a n d van I 4 0 0 rn.
een b o e i t j e g e d r o p t m e t d a a r i n een
r a d i o z e n d e r , welke e e n noodsignaal u i t z e n d t , d a t wordt opgevangen door e e n h e l i van de v l i e g b a s i s Leeuwarden. Deze p i k t e h e t s i g n a a l op b i j T e r s c h e l l i n g en vond zonder v e e l m o e i t e de p o s i t i e v a n d e boei. Helaas konden geen v e r d e r e
rijkswaterstaat
I I I I I I I I I -
behoort bij:
notitie
datum:
juli 1985
bladnr:
13
WWKZ
nr:
85.~225
De r e d d i n g v l o t t e n werden met een s l o e p t e r u g g e h a a l d , h e t g e e n n o g a l wat t i j d k o s t t e , omdat ze v r i j v e r afgedreven waren.
I I I I I I I I I
8
I;
1
! ~~
.,
5. D e r e d d i n g h e l i c o p t e r .
2.2.4
Het k e r e n van een o p z ' n kop g e l e g e n v l o t
Twee man gaan h e t water i n . Z e d r a a i e n h e t v l o t zodanig, d a t de COZ-cilinder
aan de l i j z i j d e z i t . Vervolgens aan l i j z i j d e op h e t v l o t klimmen, de cinkeerband pakken, r e c h t o p gaan s t a a n met de v o e t e n zo v e r m o g e l i j k n a a r b u i t e n en a c h t e r o v e r gaan hangen ( z i e f o t o 6). H e t v l o t g a a t dan, met b e h u l p van h e t gewicht van de t w e e mensen e n v e r v o l g e n s meegeholpen door de wind, k a n t e l e n . Z o s n e l m o g e l i j k onder h e t v l o t vandaan zwemmen, A l l e handelingen dienen zo s n e l m o g e l i j k u i t t e worden gevoerd. Over h e t a ï g e -
meen genomen vond men d i t h e t m o e i l i j k s t e g e d e e l t e van de p r a k t i j k o e f e n i n g e n .
rijkswaterstaat behoort bij: n o t i t i e
I
datum:
j u l i 1985
bladnr:
14
WWKZ
nr: 85.H225
P I
a I I
I 10 I I 6. Het k e r e n van h e t v l o t
I
o
3 .O
-
Conclusies
A l l e deelncmerc, v o o r a l degenen, di.e ook de p r a k t i j k p r o e v e n a k t i e f hadden
meegedaan, waren e n t h o u s i a s t over de o p z e t van de c u r s u s .
- Het
d o e l van deze cursusdag was de deelnemers meer k e n n i s b i j t e brengen
omtrent h e t handelen b i j s c h i p v e r l a t e n e n h e t omgaan m e t de reddingmidde-
I
PROGRAMMA CURSUSDAG "OVEFGEVEN OP ZEE"
D e c u r s u s z a l gehouden worden op 03 m e i 1985 zowel i n h e t
magazijn t e Den Oever a l s a a n boord van de Noordvaarder.
v.a.
08.15 h.:
aankanst, k o f f i e
08.30 h.:
ontvangst, w e l k o m , i n t r o d u c t i e
08.35 h.:
p e r s o o n l i j k e v e i l i g h e i d aan boord van k l e i n e r e v a a r t u i g e n (docent: J. Spelthan)
-
i n l e i d i n g boordveiligheid
-
r e l a t i e tot persoonlijke veiligheid
-
-
09.30 h.:
09.40
h.:
aspecten van p r e v e n t i e noodprocedures
koffiepauze onderkoeling i n water, p r e v e n t i e en behand e l i n g b i j de eigen persoon en b i j s l a c h t o f f e r s (docent: B. Kleipooi, a r t s )
10.05 h.:
k o r t e pauze
1O. 10 h.:
eigenschappen van, u i t r u s t e n van, gebruikstoepassingen van en omgang met:
-
-
het reddingsvlot
, alsmede
inventaris;
h e t overlevingspak; noodsignaal-
en seinmiddelen;
11.15 h.:
koffiepauze
11.25 h.:
de o r g a n i s a t i e van en de werking van r e d d i n g s d i e n s t e n langs de Noordzeekust ( docent:
J. van Alphen)
-
de h e l i c o p t e r r e d d i n g
-
redding door g r o t e r e schepen
- redding door
reddingsboten
aansluitend: i n s t r u c t i e f i l m : "Koude kan d o d e l i j k z i j n " ( 2 8 min.)
12.30 h.:
lunch
13.00 h.:
na k o r t e i n s t r u c t i e e n l a a t s t e check m a t e r i e e l : aan boord o e f e n s c h i p Vervolgens opstomen n a a r punt 4 m i j l b u i t e n g a a t s ( z o d a t geen landverkenning mogelij k i s ) , alwaar:
- praktijkoefeningen - lanceren; - k e r e n en r i c h t e n ; -
reddingvlotten:
bemannen;
- verblijf: - omgang u i t r u s t i n g ; -
I
p r a k t i j koefeningen overlevingspakken:
- aantrekken; - s p r i n g e n van hoogtes; - v e r r i c h t e n handelingen; - ärij fhoudingen; - combinatie m e t r e d d i n g s v e s t e n ;
- p r a k t i j koefeningen : met
pyrotechnische signai a i
!len:
p a r a c h u t e f a k k e l s , vuurpijlen e n h a n d s c h a k e l l i c h t e n .
I
- veiligheidsnaatregelen; - stabiele houding; - de afvuurhandeling. G e s c h a t t e t i j d t e r u g haven: 16.30 H., waarna rondvraag m e t b e t r e k k i n g t o t de o e f e n i n g , en de nabespreking daarvan. W e l l i c h t i s h e t m o g e l i j k om één e n ander zo t e o r g a n i s e r e n , dat b i j t e r u g k e e r h e t e soep of d e r g e l i j k e g e s e r v e e r d kan
worden ( d e deelnemers z u l l e n d a a r dan onderhand h'ard aan toe zijn).
II I I I I I I I I I I I 1 I I I I I I 1
volledigheidshalve vermelden w i j h i e r nog even wat deelnemers aan de t r a i n i n g zéker zouden moeten medebrengen:
-
handdoek, een volledige s e t reservekleding, laarzen of sportschoenen met enig p r o f i e l , handschoenen ( d i e nat moeten mogen worden), één en ander b i j voorkeur i n s t e v i g e , waterafstotende t a s . t e dragen: warme, b i j voorkeur: wollen kleding, voor bril/contactlensdrageïs: zogenaamde " s p o r t b r i l " .
A l l e c u r s i s t e n z i j n vanwege h e t i n s t i t u u t v o l l e d i n g verzekerd.
