:il.:i::i.tl;ie~...~.i.~~s.~...i

I I..:il.:I:~~:I.tl;~~iE~....~~~.~~i.~~s.~.......i .

....

...mmm

..

",' ..... --,'-' ......... ...-............. ........... ..... .... "-,'" .......-. -..............-............. ............... --..... ',"...'',-'-"'" ........... ........... .......... ................ ....,-........... ...... ................... --.......... -,-.. .-....-....-.... ....... ..................... ...... .

6.1. Inleiding

De N.D.D. is een openbare instelling die opgericht werd om de Belgische export te bevorderen en die onder staatsgarantie werkt. Delcredere verzekert de commerciële en politieke risico's op aIle landen, alhoewel dit in de praktijk meestal (en

ook aIs gevolg van een akkoord met Cobac) beperkt is tot de landen buiten West-

Europa. In 1992 had zij ongeveer 2 miljard omzet. In het buitenland heeft men gelijkaardige overheidsinstellingen bv. COFACE in

Frankrijk, SACE in Italië en ECGD in Groot-Brittannië.

6.2. Welke exporttransacties

-

worden verzekerd

Naast het verzekeren van kortlopend krediet, zoals bij de commerciële kredietverzekeraars, neemt Delcredere ook het risico op middellange (1 à 5 jaar) en lange termijn (van 5 tot 15 jaar, vnl. voor investeringsgoederen) over.

-

Tevens verzekert de

N.D.D. politieke

risico's (wanneer bepaalde gebeurtenissen

in het land de debiteur verbinderen te betalen bv. deviezenschaarste, oorlogen,

rampen, wijziging van overheidsmaatregelen).

Ze neemt eveneens het risico over

van het in gebreke blijven van overheidsdebiteuren of rmanciële instellingen

(wanneer die zich bv. garant stell en voor de goede afloop van een transactie) alsook de risico's m.b.t. inbeslagneming, beschadiging van aannemersmateriaal,

onrechtmatig opeisen van bankgaranties,verlies van in consignatie geleverde goederen. Via Delcredere is ook dekking mogelijk legen wisselkoersrisico en

fmanciering in vreemde deviezen. De verzekering voor deze risico's is mogelijk, zowel in het geval ze vóór als na de effectieve levering plaats hebben. -

Terloops vermelden we bier nog dat de exportrmanciering op halflange of

lange termijn wordt verzekerd via bemiddeling van Creditexport. Zij onderzoekt alle financieringsaanvragen

Hoofdstuk

IV

:

Risicodekking

van meer dan 35 miljoen BEF en waarvan de

-

148

-

betating gespreid is over meer dan 2 jaar, die haar worden voorgelegd door een

bank. Via Copromex worden subsidies verstrekt teneinde de

aangesloten

tarieven van Creditexport terug te brengen tot het peil van de minimumtarieven

die tot stand komen op grond van een internationale

consensus tussen de

industrielanden.

Het Herdiscontering- en Waarborginstituut

(H.W.I.) vervult dezelfde functie

Creditexport voor aUe financieringen tot max. 35 miljoen en gespreid over

a1s

max. 2jaar.

6.3. Werking en premie

-

I

De werking komt grotendeels overeen met die van de commerciële kredietverzekering, met dit verschil dat Delcredere de privé ondernemingen

tot 90 %

en de overheidsdebiteuren tot 95 % kan verzekeren.

Voor de practische werking verwijzen we daarom naar 4.2. -

De kostprijs hangt zeer sterk samen met de duur van het risico *

:

de premies voor korte tennijn transacties liggen meestal tussen 0,3 en

0,9 %; *

middellange termijntransacties kosten tussen 1,5 en 3,5 %;

*

de lange termijn verzekeringspremie ligt tussen 2,5 en 5 %. Dit kan echter

oplopen tot 12 % indien de kredietperiode 15 jaar bedraagt.

De premie

is ook afhankelijk van de risicoklasse die een welbepaald land

aangemeten krijgt

:

de risico's in Libanon, Gabon, Zaïre of Polen tiggen anders

dan in Saoedi Arabië, Thailand of Canada. Deze risicoklassen kunnen natuurlijk

vrij snel wijzigen. Het is ook niet uitgesloten dat bepaalde landen voUedig

geweigerd worden wegens bepaalde gebeurtenissen bv. Joegoslavië.

De premies kunnen verhoogd worden indien de exporteur bijkomende wensen heeft

:

het verzekeren van het resiliatierisico kost bv. tussen 0,1 en 0,25 % extra

voor een termijn van 3 maanden.

Optimaal debiteurenbeheer

-

149

-

6.4. Besluit

Delcredere neemt risico' s die commerciële kredietverzekeraars dragen zoals

:

politi eke risico's, commerciële

ties van middellange

niet wensen te

risico's in exotische landen, transac-

en lange tennijn, risico op overheidsdebiteuren,

...

Vandaar dat de doelgroep en de beoogde transacties volledig buiten het gebied

van de kredietverzekering en factoring vall.

Dit "hoger staatsdoel" weerspiegelt zich ook in de resultaten N

.D.D.

:

tot 1988 draaide de

ongeveer break-even, nadien noteerde zij vrij hoge verliezen.

In de praktijk zijn het dus meer de grote ondernemingen die voor een welbepaald segment van hun activiteit beroep doen op Delcredere. In sommige gevallen zijn

K.M.O. 's met

zeer gespeciaIiseerde

één gemeenschappelijke

activiteiten onder contract. Er is echter altijd

noerner, nl. export buiten West-Europa.

.......~I

i....:......ï~.....lì.....i~....,.~~~.....:..... . .

...........~ ....~

.

........... ......... ........................................ .............,....... ....... ... ....."......................... .......,........... ........ ....... .... ............................. .......... .,.................................. ...............

7.1. Inleiding

De excess of

I

loss polis (kortweg excess loss genoemd) biedt, aan bedrijven die

instaan voor de debiteurenadministratie

zelf

en -analyse, de zekerheid dat de

gecumuleerde verliezen nooit een bepaald bedrag zullen overschrijden.

M.a. w. de

verzekerde zal nooit dreigen in faling te gaan doordat de verliezen op debiteuren te groot geworden zijn. Het doel van de excess loss verzekering is dus het ondraag-

lijke over te nemen. Politieke en oorlogsrisico's worden wel uitgesloten.

7.2. Werking

-

I

De verzekeraar en de verzekerde bepalen in onderling overleg de franchise, wat de klant als "normaal" verlies op dubieuze debiteuren kan

of wenst te onder-

gaan.

Hoofdstuk

IV

:

Risicodekking

-

150

-

-

Aan de verzekerde worden noch kredietlimieten per debiteur, noch specifieke vorderingssystemen opgelegd. In de praktijk is er weJ een regelmatige (trimesteriëJe) controle op de debiteurenboekhouding.

De ondememing kan

weJ handelen

naar goeddunken maar mocht men een verwaarlozing vaststellen van de opvolging, dan kan de polis eenzijdig door de verzekeraar opgezegd worden. -

Wanneer het bedrag van de samengetelde schadegevallen hoven de onderhandelde vrijstelling

komt, wordt de verzekerde voor 90 % van het verlies vergoed.

7.3. Doelgroep en premie

-

Excess loss verzekeringen geven nog meer vrijheid aan de ondememing. Deze

mag beslissen aan wie hij zalleveren, welke betalingsvoorwaarden

gelden, hoe

de opvolging gebeurt, ... Daaruit ontspringt automatisch de vereiste dat de verzekerde voldoende compe-

tent is inzake debiteurenbeheer en dat hij zeJf voor een deel van de verliezen instaat.

Dit zowel voor de gewone verliezen als voor een gedeelte van de

uitzonderlijke verliezen (er wordt immers nooit 100 % vergoed).

Daardoor beperken deze kredietverzekeraars zich tot bedrijven met een voldoende reserve (eigen middelen) en met bekwame kredietanalisten,

dus bedrijven met

een hoge omzet (vanaf :t 500 miljoen DEF). -

De premie is geen percentage van de omzet van de verzekerde maar wel een overeengekomen bedrag. Deze som is, nog veel meer dan bij andere verzekeringen, afhankelijk van de overeengekomen modaliteiten vnl. inzake franchise.

Om toch een idee te geven van een kostprijs vermelden we volgend voorbeeld

:

de klant produceert textiel, haalt een omzet van 500 miljoen per jaar en verkoopt

50 % in de Benelux aan detailhandel en distributieketens. Hij exporteert de rest naar doorverkopers en agenten in de overige landen van West-Europa. Deze ondememing had een gecumuJeerd verlies in de laatste 3 jaar van 5 miljoen

BEF. Ze bemiddelde een franchise van 3 miljoen BEF per jaar. De premie bedroeg 900.000 BEF per jaar. Omgerekend in procenten geeft dit dus 0,18 %.


-

IS1

-

7.4. Ondernemingen actief op markt

-

In België is er slechts één maatschappij officieel actief op die markt, nl. de Brusselse Financial Risk Management

Insurers

of kortweg FIRM.

In 1987 richtte dhr. Bernard Rosen Firm op. De aandeelhouders zijn o.a. CEAI (Petrofina

36 %), Unibra (28 %), en Prominvest (14 %). Het kapitaal bedraagt

-

300 miljoen BEF. In 1991 werd 274 miljoen BEF aan premies binnengehaald en draaide Firm voor het eerst break-even. In 1992 steeg hun omzet naar 350

miljoen BEF. -

Gezien het kleine aanbod in België kan het nuttig zijn om over de grens te

kijken. We denken hierbij aan de Britse Pan Financial,

-

AIG in Frankrijk,

Royal in Nederland, ... Ook de klassieke kredietverzekeraars zijn begonnen met aanverwante produc-

ten: Cobac, AC Namur, NCM in Nederland, SFAC in Frankrijk, Hermes in Duitsland,

...

Het gaat hier meestal om een systeem met franchises, waarbij bv. de eerste 5 mio. BEF aan schade ten laste valt van de verzekerde. Daarboven draagt de verzekeraar vaak de schade voor 90 %. Eventueel kan er ook een maximum uit te betalen bedrag worden overeengekomen.

De verzekeraar blijft echter meestal

eisen dat er voor de debiteuren limieten worden aangevraagd, wat niet het geval is

bij de zuivere

excess loss.

7.5. Besluit

Het is duidelijk dat dit product enkel geschikt is voor grote bedrijven, die voldoende competent personeel in dienst hebben. Door het uiterst beperkte aanbod liggen contacten met buitenlandse kredietverzekeraars

voor de hand.

Doordat dergelijke contracten meestal moeilijker verlopen kan hiervoor best beroep gedaan worden op een makelaar.

In hetgeen voIgt bespreken we daarom enkele

aspecten van de makelarij.

Hoofdstuk

IV

:

Risicodekking

-

152

-

Ii)~:p.faJc~la;'rl 8.1. Inleiding

-

Een verzekeringsmakelaar

heeft als taak de risico's die een bedrijf ondergaat

correct in te schatten en op zoek te gaan naar een goedkope en adequate oplossing. -

De meeste makelaars zijn zeer breed georiënteerd

:

van brandverzekering tot

verzekeringen tegen varkenspest. -

K1einere makelaars (omzet de klassieke. verzekeringen. specialiseren

<

dan 100 miljoen BEF) beperken zich meestal tot

De grotere maatschappijen kunnen zich dieper

op bepaalde terreinen. Vandaar dat de top 20 van de verzekerings-

makelaars bekwamer is inzake het verzekeren van financiële risico's, dan de

makelaar om de hoek met twee bedienden.

8.2. Rol van de makelaar en kostprijs

-

Vit één of

meerdere verkennende gesprekken distilleert de makelaar de behoefte

van zijn klant. Doordat hij weet wat het aanbod is op de markt, kan hij vrij

vlug beslissen welke verzekeringspolissen

in aanmerking zouden kunnen komen.

Die maatschappijen worden vervolgens uitgenodigd om hun voorstellen te formuleren. Nadien wordt er een volledige vergelijking gemaakt met alle pro's

en contra's. Het spreekt voor zich dat zowel naar de eigenschappen van het pro-

duct, als naar de prijs evenals naar de addertjes wordt gekeken. De besluiten worden besproken met de k1ant. -

Indien de klant een contract aangaat met één van die verzekeraars, dan ontvangt de makelaar op regelmatige tijdstippen een commissie van de verzekerings-

maatschappij.

Meestal schommelt deze commissie tussen 5 en ] 5 % van de

betaalde premies, afhankelijk van de grootte van de contracten, de verzekerings-

maatschappij zelf, het aantal contracten die de makelaar reeds aangebracht heeft,


-

153

-

.

.

.

En hier kan het schoentje wringen

:

langs de ene kant moet de makelaar zo

objectief mogelijk oordelen, anderzijds zou hij kunnen kiezen voor diegene die de meeste commissie wil uitbetalen. te werken met een professionele

Om dit te vermijden is het noodzakelijk om

makelaar (m.a.w. een voldoende grote) en is

een open bespreking van aIle gegevens achteraf absoluut noodzakelijk. Eventueel kan bedongen worden om de verschillende prijsvoorstellen te mogen

inzien of om aanwezig te zijn bij de gesprekken. -

Vele makelaars grijpen, om het debiteurenrisico in te dekken, onmiddellijk naar de klassieke kredietverzekeraars

Cobac en

AC Namur. We

mogen echter

verwachten van specialisten dat ze aIle oplossingen onderzoeken. Indien de klant een voldoende zakencijfer heeft, zou een excess loss verzekering misschien te

overwegen zijn. Inzake export naar een welbepaald land kan het misschien beter

zijn om te werken met een factoringmaatschappij

die eveneens instaat voor de

debiteurenopvolging ter plaatse. Het is ook mogelijk dat de klant beter geen

verzekering neemt, maar beter gebruik maakt van een banktechniek.

Oit

laatste

geval zou betekenen dat de makelaar een advies geeft, waardoor hij zijn recht op

zijn commissie ontzegt. -

Vandaar dat er stemmen opgaan opdat de klant zijn makelaar zou betalen als risicobeheerder,

net zoals hij gebruik maakt van de diensten van een extern

boekhouder. Oit zou in elk geval de objectiviteit waarborgen en een eind maken

aan de tweeslachtige situatie waarin de makelaar soms verkeert

:

het belang van

de klant of zijn eigen belang.

8.3. Ondernemingen actief op de markt

Zoals reeds besproken zijn er een 20-tal grote makelaars en een hele resem

kleinere. Oe meeste werken op alle terreinen, sommige specialiseren zich op enkele vlakken en richten eventueel aparte cellen op voor bepaalde aspecten van het

verzekeringswezen, bv. debiteurenrisico. Hieronder sommen we de 20 grootste makelaars op met hun totale ornzet (in

miljoen) in 1990 en met het aantal personeelsleden.

Hoofdstuk

IV

:

Risicodekking

.

154

.

Omzet in mil-

Naam van de makelaar

Person eel

joen BEF 1. Van Breda & Co

1500

390

2. Thilly Van Eesel

1439

397

3. Henrijean

1251

287

4. Boels & Begault

1219

383

5. Groep DEM Insurance

406

150

6. Menage & Jowa

380

180

7. Wille mot

278

70

277

55

9. Almaver

255

62

10. Assur Invest

236

20

11. Belgibo

215

36

12. Afidif

204

67

13. Devrieze

183

83

14. Groep Eurasca

181

76

15. Hyveka

150

48

16. Assupar

145

45

17. Alexander & Alexander Belgium

133

49

18. Cooreman & Saverijs

120

45

19. Jean Crab

114

34

20. Lejeune et fils

102

46

8. T.C.D.Thibault-Coson-De


Nef

-

155

-

8.4. Besluit

Een goode makelaar kent aIle mogelijke risico's evenals de oplossingen.

Daarbij

voIgt hij van zeer nabij de veranderingen, zowel op de binnenlandse als op de buitenlandse marlct. Daardoor kan hij de risico's van de klant beperkt houden aan

een aanvaardbare

prijs. Zijn objectiviteit staat buiten kijf, waardoor hij ook advies

kan geven tegen zijn eigen belangen.

Een onderneming die gebruik maakt van de diensten van een dergelijke makelaar

geld besparen maar heeft alle risico's in de hand.

za1 niet alleen

-..... ..........-.-............................. ...--......................-......................................... .........................................................................--.................................................... ............................,............,......-...........-......-.-...,.............--....................................... .. .. ......................... .

....

ii!:il!l;ti!!!!~~ß!!~~iJ~nl~~~lgg~~fíi!çåU .

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

-

.

.

-

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

-

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

-

.

.

.

,

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

9.1. Inleiding

Elke exporteur die verkoopt in een andere munt loopt een wisselkoersrisico.

Als

de vreemde munt devalueert t.o.V. de Belgische frank in de peri ode tussen de

levering (of soms vanaf het order) van de goederen en de effectieve betaling door

de debiteur, kan de exporteur zijn winst zien verschrompelen

of kunnen er zelfs

bepaalde transacties verlieslatend geworden zijn.

9.2. Via interne oplossingen

9.2.1. Facturering in een weinig risicovolle munt

De exporteur kan voorstellen om te factureren in een munt die

stabiel is, dus die

weinig schommelt t.o.v. de Belgische frank. We denken hierbij bijvoorbeeld aan de Duitse Mark en de Ecu. Deze laatste munt blijkt een goed compromis te zijn als

men moeilijk tot een overeenkomst geraakt inzake factureringsmunt.

Hoofdstuk

IV

:

Risicodekking

-

156

-

9.2.2. Wisselclausule

Bij het opstellen van een contract kan men bedingen

dat de mogelijkheid

bestaat om

de prijs aan te passen aan de wisselkoers van de betalingsdag. Daarmee wordt

het wisselkoersrisico afgewenteld op de importeur.

In de praktijk blijkt het vrij moeilijk te zijn om een

sluitende c1ausule op te stellen

die aanvaard wordt door de importeur.

9.2.3. Wijzigen van vervaldag

De exporteur die een opwaardering van de BEF t.o. v. de facturatiemunt verwacht, kan extra betalingstermijn

toekennen aan zijn debiteur. Voor de debiteur

is een langere krediettermijn aardig meegenomen en ook de exporteur kan er

voordeel

bij halen.

Als de exporteur een ontwaarding van de BEF t.o.v. de facturatiemunt ver-

wacht, kan hij bv. door extra korting toe te kennen, proberen sneller de gelden te ontvangen.

9.3. Via banktechnieken

9.3.1. Contante dekking

-

I

De exporteur die een vordering in deviezen opgemaakt heeft met een vaste vervaldag, leent bij zijn bank hetzelfde bedrag, in dezelfde munt en met een

zelfde vervaldag. Die lening zet hij op de contantmarkt om in BEF.

Op vervaldag zal de buitenlandse koper door zijn betaling de lening terugbetalen. Het wisselkoersrisico werd aldus volledig uitgeschakeld. -

Eén probleem, aIs de debiteur niet kan betalen dan moet de exporteur de deviezen aankopen op de contantmarkt om zijn lening terug te betalen. Steeg de

vreemde munt ondertussen, dan doet de exporteur verlies.


-

157

-

9.3.2. Dekking op termijn (wisseltermijncontracten)

De exporteur kan zijn deviezen die hij verwacht te ontvangen in de toekomst, reeds verkopen op termijn aan zijn bankier. De leveringsdatum van die deviezen za1 dus samenvallen met de

datum waarop de debiteur moet betalen. De exporteur

kent dus op voorhand het juiste bedrag in BEF dat hij zal ontvangen nadat de

debiteur heeft betaald.

De koers die zal toegepast worden, is de tennijnkoers. Dit is de contante wisselkoers van de dag van het sluiten van het contract met de report of deport van de

munt t.O.V. de BEF.

Dit wordt bepaald door het renteverschil

tussen de moot en de

BEF.

We spreken over report wanneer de intrestvoet van de vreemde munt lager ligt

dan

die van de BEF. In dat geval zal de termijnkoers hoger zijn dan de contantkoers.

Bij deport

is dat het omgekeerde.

9.3.3. Deviezenoptie en andere technieken

De hierboven vermelde wisseltermijncontracten dekken de exporteur volledig af maar sluiten ook de mogelijkheid uit om winst te maken als de koersen gunstig

evolueren.

Andere financiële technieken (voor grotere bedragen) laten dit wel toe. Doordat ze echter sterk aanleunen

bij speculatie, vallen ze buiten de opzet van deze

studie en

beperken we ons tot een opsomming.

Voor de exporteur bestaat er nog *

:

het aankopen van een putoptie

:

dit geeft het recht (niet de verplichting) om

op"een welbepaald tijdstip zijn deviezen te verkopen tegen een voordien overeengekomen prijs. *

een calloptie schrijven

:

dit verplicht de schrijver tot verkoop van de devie-

zen indien de koper zijn optierecht uitoefent. *

deviezenswap

:

is bedoeld voor verrichtingen

op lange termijn en ten belope

van minimum 50 miljoen BEF. Een swap kan omschreven worden als het

Hoofdstuk

IV

:

Risicodekking

-

158

-

ruilen van een schuld of belegging in een bepaalde munt tegen een schuld of een belegging in een andere munt. Daardoor kan het wisselkoersrisico

van een

bepaalde munt gewijzigd worden in die van een andere munt. *

disconto à forfait

:

de bank verdisconteert geaccepteerde wissels zonder

wisselregres tegen de exporteur (zie H V

:

3.3.4). Zodra de wissel verdiscon-

teerd is, is het wisselkoersrisico dus uitgesloten. Deze techniek wordt slechts

toegepast voor bedragen die grater zijn dan 5 miljoen BEF en die slaan op vorderingen betaalbaar op middelIange termijn (meestal voor investeringsgoe-

deren).

.-' ,.. --_..-...... .. ....-... ............ ...............-................ ...., '....,',...... -.............. ....... ...... ............ """}}".'."".""""."I.::".'.".""'::'::k"'..'k""'.".'.."..'.}">"'."...'.:>:"..""<}::'}::"",}','",..'::"'",}..."",,,},"",""}"'."'>';'."},;;};:::" '.. ...-..-....... -. ..... ..

","'

","

,.,....-----

......'...'.........10... '..'...;.... .. .d....

v...

................t'.......1. .....'...........;'6....'t....,'.... ...........,. ....... .. ,....,.....,..,...,"...

~}ne... ..en'\'~r(.....e.t~.....erslc()::: ..

10.1. Inleiding

Als een producent een prijsvoorstel moet maken om een product te leveren in de

toekomst en daarbij krediet zal moeten toestaan aan de afnemer (dat hij niet kan

putten uit zijn leverancierskrediet of zijn eigen vermogen), dan ondergaat hij een renterisico.

Hij kan op het moment dat hij zijn kostprijs opgeeft aan zijn Idant

immers niet correct berekenen wat zijn intrestlast zal zijn.

Bepaalde bankproducten kunnen hem wel die zekerheid bieden. Het termijnrente-

contract wordt het meest toegepast (Forward Rate Agreement).

10.2. Voorbeeld

I

Een producent van "VeeftoestelIen moet een offerte maken om een machine te leveren binnen 6 maanden. De koper wenst een betalingstermijn van 4 maanden. De leverancier wenst deze termijn te overbruggen met een bankkrediet en wil

de kosten inrekenen in zijn voorsteI. Om niet voor verrassingen te staan, gaat hij

een termijnrentecontract aan bij zijn bank. De bankier garandeert hem, voor een

duurtijd van 4 maanden aan een vooraf afgesproken intrestvoet, binnen 6 maanden


-

159

-

een bepaald krediet. Mocht de rente op de leveringsdatum

gestegen zijn, dan

geniet hij toch de intrestvoet van 6 maanden voordien.

Is de rente gedaald, dan kan de ondememing toch beslissen om zich op een andere

manier te financieren.

M.a. w. hiermee kan men op voorhand zijn financieringskosten vastleggen.

:-;.:.:-:-'.;.:.:-:.:.:-:.:.:.:.:.:-:.;.;.:-:.;.;.:-:-:-:.;.:-:-:.:.;.:-:';:':':':'::':';':':':':':-:-:':-:-;':';':':-:':':-.-:':':-:':-:-:';':':';';';';':-:-:-:';-:';':';';':';':':-:':':-:';':',-:-:-;.:-:-:.:.'-;,:-:,:,:,:-:",:,:,:,:-:,:-:-,.:-:-:-:.:.:-'.;-:-:-:.;.:.;.;..;.;.;.;.;.:.;-.,:.:.:-:.:-:.;".;.:.:-:.;.:.;.:.;.;.;.;-:':-:'-',':-:':':':-:-:-;':-:';':':'::':;":-:::';..-:':':'

Indien een bedrijf zich niet wenst te verzekeren tegen de mogelijke insolventie van zijn debiteuren, kan ze toch bepaalde garanties zooken of bedingen.

In voorgaande hoofdstukken kwamen reeds een groot aantal technieken ruimschoots aanbod. Hieronder sommen we die

mogelijkheden nog eens op samen met

enkele die we nog mooten zien. Deze laatste altematieven komen vnl. uit H V

:

3.5

en werden besproken als waarborgen voor de bank. Het spreekt voor zich dat een aantal van die waarborgen ook leveranciers van pas kunnen komen. *

betating bij bestelling, vóór of bij levering (zie H

II

:

2.1.1., 2.1.3. en

2.1.4.); *

gecertificeerde cheque (zie H

*

geavatiseerde wissel (zie H

*

bankfinanciering of leasing vanwege de koper (zie H

II

II

:

:

2.2.1.2.); en H V

2.2.1.3.

:

2.2.2.8.);

II

:

2.2.1.6. en H VI

:

3.2.1.); *

forfaiting (zie H V

*

confirminghouse (zie H

*

onherroopetijk documentair krediet (zie H

*

eigendomsvoorbehoud (zie

*

voorrecht van de onbetaalde verkoper (zie H V

*

roilhandel (zie H II

:

*

compensatie (zie H

II

*

consignatie (zie H 1I

:

2.2.2.10.);

*

warrantage (zie H V

:

3.2.4.3. en H II

*

wisselendossement (zie H

Hoofdstuk

IV

:

:

3.3.4.);

II

:

2.2.2.7.);

HI:

II

:

2.2.2.6.);

11.); :

3.5.4.);

2.2.2.9.); :

2.2.1.5., 2.2.2.9.

Risicodekking

II

:

:

en 2.5.2.);

2.2.2.11.);

2.2.1.3.);

-

160

-

*

terugname van de goederen (zie H

*

overdracht van het voordeel van een levensverzekeringspolis

II

:

2.5.1.); (zie H V

:

3.5.5.); *

hypotheek (zie H V

*

borgtocht (zie H V

*

garantie (zie H

*

effecten of goederen in pand (zie H V

*

cessie van schuldvordering (zie H V

*

bewarend beslag, aI dan niet onder derden (zie H

*

proces wegens wanbetaling via gerecht of arbitrage (zie H

*

pauliaanse vordering (zie H

*

omzetting in aandelen of in lange termijn lening (zie H II

II

: :

:

3.5.2.);

3.5.10.);

2.2.2.8.


en H V

II

:

:

:

3.5.11.); :

3.5.7.);

3.5.9.);

II

:

3.4.7.);

II

:

3.4. en 3.5.);

3.4.8.); :

2.5.5.).

.

161

.

HOOFDSTUK

V

:

FINANCIERINGSVORMEN OP KORTE TERMUN

r...........................

I

.............................................................................................................................. :::::::!::::î~..fi1~ldîhg.. ........................ ............. __n ..................... ............ ._............._ n. ....... ..' ..........

.

-

........... ..--.-.... ....

.. ..... \/::~/ ::~\~\:r:i ::\\(:?:~: ::~:~f~j~:~: /}\\\~::~? :~~; ::~;~~::jjjj ..

,-

De meeste gefailleerde ondernemingen

hebben binnen de drie jaar na hun op-

richting hun boeken neergelegd, vnl. ten gevolge van liquiditeitsproblemen.

Dit

ondanks het feit dat hun activiteit meestal rendabel was. Onze falingswet is zodanig geconcipieerd dat van zodra een handelaar zijn betalingen staakt en zijn

krediet aan het wankelen is (geen kredieten meer bekomt van banken, leveran-

ciers, ...) om het even welke schuldeiser of het parket de faling kan aanvragen.

Tenzij de ondememing zelf de aanvraag doet. Het hoofdaccent ligt voomamelijk op het niet nakomen van de korte termijn schulden. -

Liquiditeitsspanningen kunnen ontstaan doordat debiteuren te lang wachten met het betalen van hun facturen maar ook omwille van andere redenen. Voorbeel-

den daarvan zijn o.m.

:

een tekort aan eigen vermogen of vreemd vermogen op

lange termijn; investeringen in vast actief (gebouwen, machines, wagens, ...) met korte termijn financiering; een niet rendabele activiteit; een belangrijke aflossing van een termijn schuld; een lange exploitatiecyclus waardoor een aan-

zienlijke prefinanciering dient te gebeuren alvorens de goederen of diensten gefactureerd en geïnd kunnen worden; gedeelte van de voorraad die onverkoop-

baar geworden is; leveranciers die voortaan sneller of zelfs contant willen betaald worden; banken die hun verstrekte kredieten willen verminderen

-

of

vervroegd terugbetaald zien; ... Dergelijke liquiditeitstekorten kan men gelukkig op meerdere wijzen opvangen.

We ZUllen in dit hoofdstuk een zo ruim mogelijke waaier aan rmancieringsoplossingen bespreken en dit ongeacht de oorzaak van die kastekorten. -

Om zoveel mogelijk dergelijke problemen te vermijden, doet men er trouwens goed aan vooraf een aantal gulden regels in acht te nernen

Hoofdstuk V

:

Financieringsvormen op korte termijn

:

-

162

-

*

zowel bij de start van het bedrijf

als

bij elke latere belangrijke investering

dient men na te gaan welke middelen ... er vereist zijn (eigen en vreemde middelen) en of de investering wel renda-

in vast actief, personeel, voorraad,

bel za) zijn; *

men moot er steeds voor zorgen dat activa die voor een langere periode in het bedrijf blijven, ook gefinancierd worden met middelen die voor een

langere termijn ( *

>

1 jaar) ter beschikking blijven;

om een evenwichtige financiële structuur

te hebben, is het aangeraden een

veiligheidsmarge te voorzien. is aan M.a.w. zorgen dat er een overschot termijn verplichtingen langlopende financiële middelen Lo.v. de korte

zodoonde liquiditeitsspanningen op te vangen. Anders uitgedrukt bedrijfskapitaal (zie H veiligheidsmarge

III

:

:

om

het netto

2.3.3.) moot positief zijn. De grootte van de

verschilt van bedrijf tot bedrijf (veelal tussen 10 en

25 %). Die marge moot ook niet te groot zijn, want dat zou kunnen wijzen

op inefficiënte aanwending van middelen met rendabiliteitsverlies tot

gevolg; *

om maand na maand te weten welke kastekorten of -overschotten er zuBen zijn, is een kasplanning het aangewezen instrument. Het zal

u

toolaten uw

liquiditeitsbehooften vooraf te kennen om zodoonde naar een oplossing te

zooken. Er kunnen zelfs 3 versies gemaakt worden, nl. een pessimistische,

een normale en een optimistische kasplanning.

r~. ~~... ..~.. âi!êéy~~~;;ii$1<:t;;(Û;;t" .......... ] .... .-,.. -.-,-. ..........---. ,..... ...... ...... ................. .

-

.

..-,... ........ ....... ......... ... ................

Aangezien het de dag van vandaag courant is om een betalingstermijn aan zijn klanten toe te kennen, komt het vaak voor dat ook het bedrijf bij zijn eigen leveranciers over een betalingsuitstel

kan beschikken.

Ideaal zou zijn, te kunnen

genieten over minstens dezelfde termijn als degene die men tookent aan zijn

debiteuren. Als men op de koop toe de voorraad- en/of bewerkingsperiode kort kan houden, zit men nagenoeg op rozen.

Dit

zeer

is helaas niet zo evident te

realiseren.


-

163

-

-

De voordelen

van leverancierskrediet

zijn niet te onderschatten

:

*

het is een gemakkelijk te bekomen kredietvorm;

*

er worden geen voorwaarden opgeIegd. behoudens de aatlkoop zeIf;

*

er worden geen waarborgen gevraagd;

*

het is nagenoog altijd kosteloos. er moot zelden een meerprijs betaald

worden voor het bekomen van een betalingstennijn. -

De positieve aspekten van die kredietvorm zijn zo aantrekketij~ dat vele bedrijyen bij het optreden van liquiditeitsspanningen

hun leveranciers

slechts na

vervaldag gaan betalen en dus rekken op leverancierskrediet. A1s dat in beperkte mate en tiefst occasioneel gebeurt, zuBen de Ieveranciers

dit oogluikend

toostaan. A1s het emstigere vormen aanneemt, riskeert de afnemer voortaan een

hogere prijs te moeten betaIen, verwijlintresten te worden aangerekend. tegen rembours te mooten betalen of gewoonweg niet meer beleverd te worden. -

Voor zij die geen

kastekorten kennen, kan het dikwijls interessant zijn de

leveranciers contant te betalen (zelfs door tijdelijk krediet op te nemen) en daarvoor een korting te bekomen. Dit cijfervoorbeeld aan *

toont dit overduidelijk

:

stel dat de betatingsvoorwaarden

van uw leverancier

30 dagen na factuur-

datum zijn, en dat contante betaling binnen de 10 dagen

u

een korting van

2 % oplevert. Op jaarbasis betekent dit een intrestvoet van 36 % (360

dagen

:

20 dagen

=

18

x

2% korting). Zelfs indien

u

voor die 20 dagen

dient te lenen zal de huidige jaarintrestvoet bij de bank (bv. 15 %) aanzien-

lijk lager tiggen; *

indien de voorwaarden 60 dagen zijn of contant -2 % dan is dit jaarintrestvoot

*

van 14,5 %

.

slechts een

Wellicht is het dan niet meer voordelig;

bij 3 % korting gaat men opnieuw naar

een intrestvoet van 21,5 % en is

contante betating wel aangewezen.

Hoofdstuk V

:


-

164

-

I

I

~:i~~i@~ãf~ri> ..

I

3.1. Inleiding

In de eerste plaats is het de bedoeling een overzicht te geven van de verschillende soorten kredieten die banken kunnen bieden om liquiditeitsspanningen

te verhelpen.

Vervolgens bespreken we welke criteria die instellingen hanteren bij het toekennen

van die financieringen, om ten slotte te eindigen met de te verstrekken waarborgen.

Dit alles wordt bekeken vanuit het standpunt van de kredietbehoeftigde leverancÏer. Het spreekt voor zich dat wat het voordeligste is voor de klant, het niet noOO-

zakelijk ook is voor de bank.

3.2. Kredietvormen voor vol. binnenlandse verrichtingen

3.2.1. Kaskrediet

Definitie Het kaskrediet is een kredietvorm waarmee de bank een klant toelaat geld op te nemen door middel van een debet-stand in rekening-courant en dit tot een

bepaald overeengekomen maximumbedrag

(kredietlijn).

Naast het normale kaskrediet bestaat er ook *

kasfaciliteit

:

:

dit is een kaskrediet dat slechts gedurende zeer korte periOOes

(bv. max. 10 dagen) per maand mag worden opgenomen, om o.a. op het einde van de maand de lonen te betalen. *

seizoenkrediet

:

is een kaskrediet dat de hedoeHng heeft de klant in staat te

stellen seizoenpieken in zijn aan- en/of verkoop te overbruggen. *

vestigingskrediet of voorschotten in kas

:

is eveneens een kaskrediet dat

speciaal bestemd is voor jongeren beneden de 35 jaar die zich voor het eerst als zeIfstandige

vestigen. Het maximale bedrag is vaak 1.000.000 BEF met

een looptijd van maximum 5 jaar. De rentevoet is vergelijkbaar met die van


-

165

-

een investeringskrediet en ligt vast voor de hele duur van het krediet. Deze

kredietvorm kan wel verschillen naargelang de bank die men raadpleegt.

Kenmerken -

de begunstigde mag

naar eigen goeddunken gebruik maken van dit krediet.

weliswaar binnen het vooraf vastgestelde kredietplafond. Dit zal de bank tot enige voorzichtigheid aansporen bij de toekenning ervan. Dit komt eveneens

omdat de bank hier niet overgaat tot herfinanciering of herdiscontering. wat haar eigen thesaurie zou verbeteren. -

-

de intresten worden dagelijks berekend maar slechts trimesterieel

aangerekend.

meestal is er geen duur bepaald. soms max. 1 jaar. soms met een terugbetalingsplan.

-

het krediet wordt stelselmatig aangezuiverd met de binnenkomende betalingen op die rekening.

Kostprijs -

er

is een basisrentevoet

die gelijk is voor alle grootbanken (12 % op 01104/93).

Bij kleinere instellingen kan het -

soms tot

0.5 % goedkoper zijn.

daarboven komt een handelsmarge tussen 0.25 en 2 % (vaak 1 %) afhankelijk van het risico. de verstrekte omzet op rekening. de hoogte van de kredietlijn. de

standing van de kredietnemer. ... -

vervolgens wordt een reservatieprovisie van 0.125 of 0.25 % per trimester aangerekend op de toegesane kredietlijn of op de hoogste trimesteriële debetstand

indien hoger; -

bij het overschrijden van de kredietlijn wordt een

soort boete

aangerekend.

overschrijdingsprovisie genoemd. die er meestal op neerkomt dat men de intrestvoet verhoogt met 1 %

(bij sommige banken zal men voor

het overschrij-

dingsbedrag de intrestvoet verhogen met 4%) en aan het einde van de maand

0.5 % op het norninaal bedrag van de overschrijding. M.a.w. een overschrijding van de kredietlijn wordt gesanctioneerd met minstens

6% verhoging van

de

normaal toegepaste rentevoet.

Hoofdstuk V

:


-

166

-

Conclusie

Alhoewel het kaskrediet de meest gebruikte en soepelste vorm is van korte termijn krediet, is het nominaal de duurste kredietvorm (alles inclusief veelal rond 15 %). lndien de opname wisselvallig gebeurt, zal deze kredietvorm niet zo duur uitvallen. Men betaalt slechts intrest op de opgenomen bedragen en slechts voor de gebruikte periode. Probeer dan wet om slechts een reserveringsprovisie te moeten betalen op de hoogste trimesteriële debetstand. Het wordt daarentegen zeer duur als

men op permanente wijze en vol. voor een groot gedeelte van de kredietlijn

gebruik maakt van het kaskrediet. Van de totale korte termijn kredietverlening in 1989 werd volgens de jaarverslagen

van de Belgische Vereniging der Banken, 89 % verstrekt via kaskredietvormen (met inbegrip van vaste voorschotten), 9,5 % via discontokredieten en 1,5 % via acceptkredieten.

3.2.2. Varianten van het kaskrediet

Doordat het normale kaskrediet geen zelf-liquiderend karakter heeft, m.a. w. er staat geen specifiek neutralizerende verrichting tegenover,

zijn er een aantal

speciale vormen ontworpen die wet dit aspect hebben en zelfs een

waarborg

verschaffen. Wat de banken altijd verkiezen.

Voor elke variante die hierna voIgt, zullen slechts de verschillen met het normale kaskrediet besproken worden alsook een conclusie wanneer het opportuun lijkt.

3.2.2.1. Voorschotten

-

op in pand gegeven facturen

Het in pand geven van de facturen gebeurt volgens de wet op het endossement 3110311958). De bank verkiest de van facturen (van 25/10/1921, gewijzigd op

inpandname hoven de eigendomsoverdracht,

aangezien ze

bij dit

laatste geen

verhaal heeft op haar k1ant wanneer de debiteur rechtmatige verweermiddelen opwerpt. -

De formaliteiten gebeuren in 2 fasen


:

-

167

-

*

het overhandigen aan de bank van de originele en een gelijkluidend ver-

klaarde factuur, geëndosseerd door de rechthebbende, ten titel van pand; *

het betekenen aan de koper van het pandendossement. Dat gebeurt via het

versturen van de origineel geëndosseerde factuur, bij middel van een aangetekende brief met bericht van ontvangst. Vaak vereist de bank zelfs dat de debiteur uitdrukkelijk de factuur aanvaardt. -

Deze procedure heeft tot gevolg dat de debiteur alleen aan de bank bevrijdend kan betalen. Weliswaar kan de debiteur dezelfde verweermiddelen opwerpen als

tegen zijn leverancier bv. geen of gebrekkige levering, reeds betaald vóór de betekening van het endossement, -

...

Om zich te beveiligen zal de bank zich het recht voorbehouden facturen op niet kredietwaardige klanten te weigeren en slechts de facturen te bevoorschotten tot 60 à 90 %. Vaak 80 % en uiteraard binnen de kredietlijn. Soms vereist de bank dat de klant een kredietverzekering afsluit, wat dus extra kosten met zich

meebrengt. -

De kosten van de aangetekende brieven zijn voor de klant, alsook een administratieve

kost van 0,1 of 0,2 % op het factuurbedrag.

Voorts zal de leverancier

enkele valutadagen verliezen omdat de bank slechts na controle en administratie-

ve verwerking de ontvangen betalingen zal doorstorten. -

De meeste banken

die deze kredietvorm nog toepassen, aanvaarden slechts

facturen waarvan het bedrag 100.000 BEF overschrijdt. -

Die procedure wordt echter niet toegepast wanneer de debiteur een buitenlan-

der is. Het zou eventueel wel kunnen via

art. 1690 van het Burgerlijk Wetboek

dat een authentieke akte of een deurwaardersexploot

vereist inzake betekening.

Maar dan dienen eveneens de pleegvormen opgelegd door de wetgeving van het land van de debiteur nageleefd te worden. -

Wanneer een andere bank een inschrijving heeft op het handelsfonds van de

leverancier, zal deze financieringstechniek maar zelden worden toegepast. De kans is immers groot dat in geval van faling van de leverancier de curator

voorrang geeft aan degene die vooraf een inschrijving had.

Hoofdstuk

V

:


-

168

-

Conclusie

:

het is een omslachtige procedure, zowel voor de bank als voor de

Idant. De bank zal daarom deze kredietvorm slechts voorstellen bij gebrek aan

altematieven. Ook de Idant apprecieert niet zozeer dat zijn debiteuren telkens een aangetekende brief ontvangen.

Het geeft trouwens aan dat er liquiditeitsspanningen

heersen en er geen andere waarborgen voor de bank voorhanden zijn.

3.2.2.2. Voorschotten op vorderingsstaten

-

Bij deze kredietvorm wordt een kaskrediet ter beschikking gesteld aan geregis-

treerde aannemers die werken uitvoeren voor de overheid of voor privébouwheren. -

De bank

zal het volledig werk, in de vorm van het contract, in pand nemen en

bij deurwaardersexploot (tussen 4.000

en 5.000 BEF) betekenen aan de bouw-

heer/debiteur. Deze laatste zallater slechts aan de bank bevrijdend kunnen

betalen. -

De beschikbaarstelling van het krediet, in principe 80 % van de schuldvordering, gebeurt naargelang de vooruitgang der werken. Dat wordt vastgesteld aan de hand van "staten van vooruitgang der werken" of "processen-verbaal

van

voorlopige oplevering". Die vorderingsstaten worden vervolgens samen met de factuur aan de bank overgedragen. -

Hier ook zullen de

deurwaarderskosten

0,2 % op het vorderingsbedrag -

en de administratieve bijdrage van 0.1 of

ten laste vallen van de klant.

Zoals bij in pand name van facturen (zie H V

:

3.2.2.1.) geldt hier ook het

verhoogde risico voor de bank wanneer een andere reeds een inschrijving heeft

op het handelsfonds. -

Voorts geldt nog een speciale regeling voor aannemingen ten laste van de overheid. De bank dient daarvoor een afzonderlijke rekening te openen omdat die vorderingsstaten

niet als waarborg kunnen dienen voor andere verstrekte

kredieten.


-

169

-

Conc1usie

:

normaal zouden we hetzelfde moeten zeggen als voor de voorschotten

op facturen, alleen is deze kredietvorm en de daaraan verbonden procedure

couranter en meer aanvaard in de aannemingssector.

3.2.2.3. Voorschotten op effecten en &oederen

-

Over het algemeen

za1

de bank niet de totale waarde van de effecten fmancie-

ren, wel by. 80 à 90 % voor staatsobligaties of door de staat gewaarborgd;

70 à 80 % voor de andere obligaties; 50 à 60 % voor beursgenoteerde aandelen (niet-beursgenoteerde worden vermeden); 80 % voor vastgoedcertificaten. Kasbons worden daarentegen wel aan 100 % bevoorschot. -

De cliënt die de effecten in pand geeft blijft verbonden intresten

-

nietternin genieten

van de daaraan

of dividenden.

Edelstenen, goudstaven, antieke voorwerpen en dergelijke worden door de banken gelijkgesteld met effecten. Die kunnen zij uiteraard ook in pand nemen.

Het kredietpercentage

zal afhankelijk zijn van o.m. de geschatte waarde bij

gedwongen verkoop en de verhandelbaarheid.

3.2.2.4. Tijdelijk toegestane overschrijding

De bedoeling daarvan is dringende liquiditeitsbehoeften

op te vangen onder de

vorm van een tijdelijke uitbreiding van het toegestane kaskrediet. Dit kan gebeuren

voor een bepaalde periode (max. 1 maand) of voor een bepaalde verrichting (max. 8 dagen). Na die terrnijn dient men opnieuw binnen zijn kredietlirniet te zijn, zoniet wordt de toe stand als onregelmatig aanzien.

Conc1usie

:

de banken tonen daarmee hun goede wil en hun vertrouwen in de klant.

Alleen is de overschrijding zeer duur (:t 6 % boven het normale kaskrediettarief,

zie H V

:

3.2.1.).

Hoofdstuk V

:


-

170

-

3.2.2.5. Verrichtineen onder eewoon voorbehoud

De klant kan aan de bank zijn cheques, wissel op minder dan 15 dagen, postgiro's en kwitanties op derden ter inning (incasso) aanbieden. De bank zal het desbetreffend bedrag reeds aan zijn klant ter beschikking stellen door zijn rekening te crediteren.

De bank zal echter slechts val uta toekennen 2 dagen na de dag waarop

zij zelf het geld heeft ontvangen. Vanaf die datum ontvangt de klant creditrente. Indien de klant het bedrag vóór de valutadag opneemt zal een kaskredietintrest aangerekend worden.

Vanzelfsprekend zal de cliënt het bedrag dienen terug te betalen aan de bank als de te innen documenten onbetaald weerkomen.

3.2.3. Vaste voorschotten

Definitie Een vast voorschot (ook straight loan genoemd) is een lening waarvan het bedrag,

de duur en de rentevoet vooraf bepaald zijn.

Kenmerken -

Het geleende bedrag, in principe min. 10 miljoen DEF, moet op de vervaldag (1,2 of 3 weken tot 1,3,6 of 12 maanden later) aan de bank terugbetaald worden.

-

-

De intresten worden achteraf aangerekend. Die kredietvorm dient voor het opvangen van, naar bedrag en naar duur, welomschreven liquiditeitsbehoeften.

-

De klant gebruikt het bedrag naar eigen goeddunken,

zonder verantwoording

te leggen aan de bank. Het heeft dus geen zelf-liquiderend

af

karakter. De bank

kan ook niet overgaan tot herdiscontering. -

De toekenning

gebeurt over het algemeen binnen een

kredietlijn, zoniet gaat het

om een geïsoleerde verrichting waarvan de bank het doel zal wensen te kennen.


-

171

-

Kostprijs -

Er

is een basisrentevoet,

gebaseerd op de BIBOR (Brussels Interbank Offered

Rate), die meestal verschilt van bank tot bank en dagelijks wordt aangepast.

Op 01104/93 bedroeg de rentevoet voor een opname van 1 maand :t 8,75 %, voor 6 maand :t 7,88%. Naarmate de leningsperiode korter en het opgenomen bedrag kleiner is, zal de rentevoet wat hoger liggen. -

Daarboven komt een marge van 0,25 tot 2 % (meestal 1 %) naargelang de klant, het kredietbedrag

-

Er

en het beleid van de bank.

trimesteriële provisie zoals bij kaskrediet.

is geen

Conc1usie

Hoofdzakelijk onder concurrentiële

druk beginnen de banken deze kredietvorm,

die vroeger eerder bestemd was voor de grote ondernemingen, ook aan de middel-

grote bedrijven (vanaf 50 miljoen omzet) toe te kennen. Ook de termijnen zijn

dikwijls korter. Men aanvaardt nu reeds straight loans van enkele dagen (voor iets grotere bedragen is de bank zelfs bereid aan "over night" te doen, nt. voor 1 dag

en dat zowel voor opnames als voor deposito's). Het minimum bed rag van de voorschotten is eveneens de laatste tijd fel verminderd,

nt. 3 à 5 miljoen BEF

komt al frequent voor.

Daardoor zijn de verschillen inzake soepelheid met het nogal dure kaskrediet omzeggens onbestaande. Het enige wat de leverancier te doen staat indien hij van deze goedkope

kredietvorm gebruik wil maken,

is erom vragen

bij zijn bankier,

desnoods door de concurrentie te laten spelen.

Zoals reeds hoger besproken (zie H V

:

2) kan het zeUs aangewezen zijn kredieten

op te nemen om zijn leveranciers contant te betalen en alzo kortingen te bekomen. Zeker met de lage rentevoeten van straight loans hoekt men al vlug winst op een dergelijke transactie.

Indien de bankier echter een voorstel doet waarbij t.a. v. de kredietbehoefte

ofwe 1

de termijn te lang, of we 1 het bedrag te hoog is, dient de klant wel goed te bereke-

nen dat hij tijdens een gedeelte van die periode niet (of althans niet teveeI) crediteur staat

bij de bank. Of anders gezegd

:

opletten dat er niet teveel of te lang

geleend wordt in verhouding tot de liquiditeitsbehoefte.

Hoofdstuk V

:


-

172

-

3.2.4. Discontokrediet

3.2.4.1. Disconto van wissels

Definitie

De wisselbrief of kortweg wissel is een handelspapier, verplicht opgemaakt in de vonnen bepaald door de wet, waannee de uitgever (trekker) aan een aangeduide persoon (betrokkene) de opdracht geeft een zeker bedrag te betalen op een

welbepaalde plaats en vervaldag, aan de wettelijke houder van de wissel.

Kenmerken -

De betrokkene aanvaardt deze betalingsverbintenis door

aan de wissel zijn

acceptatie toe te voegen door middel van zijn handtekening. -

Oe wisseltrekking

valt samen met een commerciële transactie.

onderliggende schuldvordering -

Er

bestaat dus een

maar die staat juridisch los van de wissel.

Om meer zekerheid tot betaling te hebben kan de begunstigde vragen naar de tussenkomst van een vreemde borggever (avalgever).

-

De endossant

is de overdrager, die door rugtekening

(endossement) een nieuwe

verwerver (geëndosseerde) aanduidt. De laatst geëndosseerde heeft recht op betaling, doch de vorige rugtekenaars blijven borg staan voor de betaling. Het

mogen vorderen van de betaling bij een vorige rugtekenaar noemt men het regresrecht. -

Dorniciliëren is het betaalbaar stellen van de wissel bij een bank.

-

Wanneer er weigering is van betaling door de betrokkene, spreekt men van protest. Dit wordt binnen de 8 dagen na vervaldag van de wissel vastgesteld bij authentieke akte (opgemaakt door een deurwaarder of postbeambte).

Indien de

wissel was geaccepteerd door de betrokkene, zal er publicatie gebeuren van dit

protest in de "Moniteur der Protesten", voor zover er niet werd betaald uiterlijk tegen de lOe dag van de maand volgend op de registratiedatum van het protest.

Oit heeft aanzienlijke gevolgen voor de betrokkene daar de banken, kredietverzekeraars, handelsinlichtingenbureaus, factoringbedrijven, grote ondernemingen.


-

173

-

...

zich daarop baseren voor het bepalen van de kredietwaardigheid van hun

debiteuren. -

Wanneer een bank de wissel verdisconteert, op aanvraag van de klant welisfeite de wissel. De bank betaalt de nominale waarde van waar, dan koopt ze in

de wissel verminderd met de discontokosten. -

Zij

stelt twee soorten discontokredieten ler beschikking van haar klanten

:

het

cliëntendisconto en het leveranciersdisconto. Slechts zeer zelden zal de bank een

niet geaccepteerde wissel verdisconteren, want de betrokkene kan op vervaldag

beweren dat hij niet gebonden is door de wissel brief.

Cliëntendisconto -

(cedentendisconto)

Het is de trekker (leverancier) die bij zijn bank de wissel aanbiedt ter disconto en zodoende het nominaal bedrag ontvangt, verminderd met de kosten.

-

Dit gebeurt gewoonlijk in

het kader van een

discontokredietlijn en onder

bepaalde voorwaarden, nl. getrokken op een solvabele betrokkene en het totaal openstaand bedrag op een betrokkene mag niet te hoog zijn in verhouding tot

zijn solvabiliteit. Het is aan de bank om die criteria te interpreteren. -

Het doel is de leverancier betalingsuitstel te laten verlenen aan zijn afnemer, maar toch via verdiscontering reeds het geld ter beschikking te stellen.

-

De trekker

is gehouden het wisselbedrag, vermeerderd met de protestkosten,

terug te betalen indien de betrokkene op vervaldag in gebreke is gebleven.

Vandaar dat de banken deze kredietvorm verkiezen boven het kaskrediet het bezorgt hen twee schuldenaars en de wissel heeft een zelf-liquiderend

:

karak-

ter.

Leveranciersdisconto -

Het is de betrokkene (aankoper) die bij zijn bank de wissel aanbiedt ter disconto, waarbij de trekker het nominaal bedrag ontvangt terwijl de betrokkene in staat voor de kosten.

-

Het gebeurt eveneens in het kader van een discontokredietlijn en onder bepaalde voorwaarden.

Hoofdstuk V

:


-

174

-

-

Het doel is hier om de koper in

staat te stell en een betalingsuitstel

te bekomen

(dat hij anders van zijn leverancier niet zou gekregen hebben) of we I om te genieten van een -

korting voor contante betaling.

Ook hier blijft de trekker aansprakelijk voor de niet-betating op vervaldag vanwege de betrokkene, a1hoewel de wissel werd getrokken op aanvraag van de betrokkene. Deze aansprakelijkheid kan men vermijden door de bank van de betrokkene voor aval te laten tekenen.

-

Er zijn echter een aantal rechterlijke uitspraken toekennen van leveranciersdiscontokrediet,

geweest die de banken,

voortaan tot voorzichtigheid

bij het

zul1en

aansporen. Het gaat om uitspraken die het verhaal van de bank op de trekker,

nadat de betrokkene (klant van de bank) in gebreke is gebleven, op de helling

zetten. Meer bepaald wanneer de bank had moeten weten dat haar klant in financiële moeilijkheden

verkeerde.

Door een dergelijk krediet toe te kennen laat

de bank aan de trekker immers geloven dat de betrokkene nog voldoende sol vabel is. -

Voor de bank die

de wissel verdisconteert ligt het risico iets hoger daar men

zich in het begin van de exploitatiecyc1us bevindt, nt. de aankoop. De aankoper heeft immers nog niet noodzakelijk doorverkocht. is het tegen de klant

Als het tot een protest komt.

zelf van de verdisconterende bank.

Kostprijs -

Er

is vooreerst de basisrentevoet die verschilt naargelang de wissel herdiscon-

teerbaar is bij de Nationale Bank van België of niet. Dit is meestal het geval gezien de ruime criteria. De herdiscontering gebeurt over het algemeen via het

H. W.I. (Herdisconterings- en Waarborginstituut). Op 01/04/93 voet respectievelijk

bedroeg de rente-

10,75 en 11,25 %. De rentevoet kan lichtjes verschillen van

bank tot bank. -

Voorts komt daar bovenop een marge die verschilt volgens het bedrag van de wissel en de hoedanigheid van de ondertekenaars (tussen 0,5 en I

-

%).

Vervolgens is er een provisie per borderel (0,10 tot 0,25 % op het totale wisselbedrag) alsook een minimum discontorecht, invorderings- en berichtskosten (samen

:Ì:

200 BEF).


-

175

-

-

Opgelet: *

de intresten en de kosten (samen vonnen zij het agio) worden op voorhand betaald;

*

wanneer het een cedentdisconto is. betaalt de trekker het agio. Is het een leveranciersdisconto.

dan betaalt de betrokkene.

Conclusie -

Op het

eerste zieht lijkt het verdisconteren

van wissels goedkoper dan het

opnemen van kaskrediet. Oit is echter niet altijd het geval. aangezien de discontokost op voorhand moet worden betaald op het volledige bedrag en voor de

gehele looptijd van de wissel. Bij kaskrediet rekent de bank de kosten slechts trimesterieel aan en alleen op het bedrag dat werd opgevraagd. alsook slechts

voor het aantal dagen dat men het krediet nodig had. Als men veel wissels in

zijn bezit heeft kan men via

Men laat dan -

selectie dit probleem

voor een gedeelte opvangen.

slechts de gewenste wissels verdisconteren.

Men mag niet vergeten dat het bekomen van een geaccepteerde wissel Diet zo evident is. Oat is nog minder het geval met een leverancierswissel. Op overheidsinstellingen mag men trouwens geen wissels trekken. Grote bedrijven

weigeren dit eveneens uit principe. Het is evenwel aanvaardbaarder in bepaalde

sectoren zoals by. textiel. grafische. hout- en meubelsector. Oetailhandelaars zijn over het algemeen bereid om wissels te accepteren. Trouwens tijdens de negotiatiefase kan men altijd proberen een wissel te bedingen.. -

Het is wel een kredietvorm die de bank gemakkelijker zal toekennen dan bv. een kaskrediet en veelal zonder noemenswaardige

waarborgen. Soms wordt wet

een kredietverzekering vereist.

3.2.4.2. Disconto van orderbriefjes (promessen)

Definitie Een promesse of orderbriefje is een gedagtekend geschrift. waarbij de ondertekenaar (betrokkene) zich verbindt om op een bepaalde plaats en datum een bepaalde som te betalen aan de nemer of diens order.

Hoofdstuk V

:


-

176

-

Kenmerken -

Het orderbriefje kan via endossement overgedragen worden.

-

Bij niet-betating op de vervaldag spreekt men eveneens van protest.

-

Vaak is het de klant die aan zijn bank een promessekrediet aanvraagt, waarbij hij een promesse ondertekent aan order van de bank en vervolgens ter disconto

aanbiedt. -

Het is een kredietvorm die de bedoeling heeft om aan een zeer gespecifieerde kredietbehoefte te voldoen, zowel in tijd

-

a1s

qua bedrag.

Voor de bank heeft het een risicograad die vergelijkbaar kaskrediet.

Er

is met dit van het

is immers geen controle over het gebruik en er is slechts verhaal

tegen de ondertekenaar (voor zover geen endossement). Niettemin is de promesse

altijd beperkt in duur, dikwijls 1 tot 3 maanden.

Kostprijs -

Er

is een

basisrentevoet, nt. meestal dezelfde

als voor

kaskrediet tenzij de

intrestvoet van vaste voorschotten wordt toegepast. -

Die rentevoet wordt vervolgens met een marge verhoogd. Vaak ligt dit tussen 1 en 2 %, afhankelijk van de grootte van het bedrag, de looptijd en de hoedanigheid van de klant.

-

-

Voorts is er een provisie van 0,25 % per begonnen kwartaal.

Belangrijk is dat, zoals bij het verdisconteren van wissels, de intresten bier eveneens vooraf moeten worden betaald.

Conc1usie -

Promessen zijn niet zo populair omwille van de vereiste administratie

kostprijs. Die is vaak dezelfde

a1s

en hun

van het kaskrediet terwijl dit laatste een

grotere soepelheid biedt. -

Het kan gebeuren dat een debiteur bereid is om een promesse te tekenen waardoor dit in feite neerkomt op een geaccepteerde wissel met aIle gevolgen daaraan verbonden. Weliswaar zal de verdisconteringskost hoger liggen dan die van wissels.


-

177

-

3.2.4.3. Disconto van warranten (inpandname van goederen)

Definitie Een warrant is een handelseffect aan order, dat goederen vertegenwoordigt, die in

bewaring zijn gegeven bij een derde, nl. een uitbater van een depot of magazijn.

De warrant wordt verschaft door die derde-houder en vervolgens geëndosseerd door de kredietnemer aan de bank.

De warrant (volgens de warrantwet van 20/1111862) bestaat in feite uit twee delen

:

de warrant zelf die het bezitsrecht op de goederen via pand vertegen-

woordigt en de ceel die het eigendomsrecht over die goederen bevat. In de praktijk

worden beiden altijd samen afgestaan.

Kenmerken -

De bank zal die warranten, voor zover

ze een waardebedrag en een vervaldag

verdisconteren wanneer het herdisconteren bij de Nationale Bank

vermelden,

van België mogelijk is. Daartoo moot de warrant beantwoorden aan bepaalde voorwaarden zoals

:

*

aard van de goederen (mooten vnl. vlot verhandelbaar zijn);

*

hoedanigheid van de klant (moot betrouwbaar zijn);

*

veiligheid van het magazijn of opslagplaats (de derde-houder moot erkend zijn by. N.V. Warrant);

*

onder zeer strikte voorwaarden kan de opslag eveneens gebeuren bij de kredietnemer bv. garagisten en over het algemeen seizoongebonden produc-

tiebedrijven. Er kan ook een schikking getroffen worden met de douane, de zogenaamde fictieve depots

bij invoor van goederen. In uitzonderlijke

gevallen aanvaardt de bank vervoors- en verzekeringsdocumenten in pand te

nemen; *

-

verzekering van de goederen.

De bank zal voorzichtigheidshalve tussen 50 en 80 % van de waarde der goederen, vermeld op de warrant, verdisconteren. Zij geeft bovendien de voorkeur aan grondstoffen eerder dan aan afgewerkte producten. De voorkeur gaat ook naar gooderen waarvan de waarde vast is of slechts matig evolueert.

Hoofdstuk V

:


-

178

-

-

Nadat de klant het geleende bedrag op vervaldag aan de bank heeft terugbetaald, zal deze laatste de warrant gerugtekend terugbezorgen aan haar klanL

Kostprijs is vooreerst de basisrentevoet,

die dezelfde is als voor wisseldisconto.

-

Er

-

Die wordt verhoogd met

-

Daarboven komt in principe een provisie van 0,125 % op het bedrag van de in

een marge tussen

0.5 en 1 %.

disconto gegeven warrant. -

De klant zal eveneens kosten hebben La.v. de derde-houder alsook 0,01 % op het warrantbedrag voor de certifiëring door de NationaIe Bank.

Conc1usie -

Qua kostprijs kan men hetzelfde zeggen als bij wisseldisconto, nl. het Jigt lager als

-

bij kaskrediet maar inzake bedrag en termijn

is het

minder tlexibel.

Voorts mag men niet vergeten dat men voor een geruime tijd zijn goederen niet

meer ter beschikking heeft. Men moet ze dus een tijd kunnen missen. -

Niet aile goederen worden aanvaard, vaak bedraagt de waarde der goederen eveneens meerdere miljoenen BEF.


-

179

-

3.3. Kredietvormen voor exportverrichtingen

3.3.1. Kaskredieten en Vaste Voorschotten in deviezen

-

Eenmaal toegekend, is het gebruik van kaskredieten in BEF (zie H V principe aan geen verdere voorwaarden verbonden.

:

3.2.1.) in

Kaskredieten in deviezen

waren tot voor kort aan de wisselreglementering van het

Luxemburgs Instituut voor de Wissel) onderworpen

:

B.L.I.W. (Belgisch

de debetstanden moesten

gestaafd worden door uitvoerdocumenten. Daardoor verloor dit krediet haar

kenmerken van soepelheid en waren andere financieringsmogelijk.heden

vaak

interessanter en goedkoper. Vandaag is er geen toezicht meer van het

B.L.I.W.

en kunnen banken zonder ristricties financiële verrichtingen in deviezen afsluiten. -

Voor grotere bedragen (groter dan 500.000 BEF) kan de uitvoerder een vast voorschot of staight loan vragen in deviezen ter financiering van het toegestane betalingsuitstel.

Hier moeten we toch opmerken dat de minimum bedragen van

vaste voorschotten in deviezen veellager zijn dan voor straight loans in BEF (5 à 10 miljoen).

De Iooptijd van het voorschot schommelt meestal tussen 1 en 6

maanden. Dat sluit echter niet uit dat sommige bankiers voor belangrijke bedragen voorschotten van enkele dagen geven. -

Indien er geen binnenkomende betalingen zijn in die deviezen vanwege bv. debiteuren, dan loopt de kredietontlener eveneens een wisselrisico. Hij kan zich

daartegen indekken via allerlei technieken (zie H V -

De tarifering hangt af van de gekozen munt

:

9).

en kan dus variëren tussen 5 en

20 %. Een vergelijking met de binnenlandse rentevoeten dringt zich dus op. In 1993 Hjken financieringen in US dollars, Britse ponden, Japanse yens, Zwitserse

franken en Nederlandse gulden te overwegen waard.

De basisrentevoet voor vaste voorschotten in deviezen is gebaseerd op de Libor (London Interbank Offered Rate) en dat wordt verhoogd met een marge zoals

voor de binnenlandse kredieten. Kaskredieten in deviezen zijn meestal, net zoals

Hoofdstuk V

:


-

180

-

in BEF, enkele procenten (:t 3 %) duurder en worden nog eens verhoogd met een trimesteriële provisie. -

Men zal over

het algemeen financiering in deviezen aangaan wanneer er factu-

ratie aan debiteuren en/of betaIingen aan leveranciers in vreemde munten gebeurt. Vaste voorschotten in deviezen zijn o.m. in combinatie met documen-

taire kredieten (zie H

II

:

2.2.2.6.) zeker aan te raden. doordat de

factuur-

bedragen van exportfacturen groter zijn en het aantal debiteuren beperkter is.

Daarbij komt dat de bankier bij de tookenning ervan vrij soopel is.

3.3.2. Handelsaccepten

-

Een betalingsuitstel binneo1andse

..

exportwissels

kan een exporteur ook laten financieren door, net zoals voor

debiteuren, een wissel te trekken op de importeur, deze te laten

accepteren en te verdisconteren

bij zijn bankier (zie H II

situatie is dus volledig vergelijkbaar

:

2.2.2.3.). Deze

met het cedentdiscontokrediet.

Het kunnen

zowel Belgische als buitenlandse wissels zijn (behalve bij Franse debiteuren waarvoor een Franse wissel is vereist). -

Mocht de buitenlandse betrokkene de wissel (ook soms witte wissel genoemd) op vervaldag niet honoreren, dus in gebreke blijven, moot de trekker voor de nodige provisie zorgen. Om dit te vermijden kan de trekker het aval van de

bankier van de koper vragen. In dat geval is het zelfs raadzamer de koper te

vragen bij ondertekening van het contract een avalbelofte voor te leggen van zijn

bank. -

De wissel kan opgesteld zijn in BEF of in deviezen. Handelsaccepten in deviezen kunnen gefinancierd worden in de buitenlandse munt of in BEF. In het eerste

geval zal er verdisconteerd

worden op basis van de rentevoot van deze deviezen

en bestaat er geen wisselkoorsrisico,

daar de bank op de vervaldag van de wissel

terugbetaald wordt met de door de buitenlandse

koper betaalde deviezen.

Wanneer echter het handelsaccept dat opgesteld werd in deviezen, verdisconteerd wordt in BEF, dan loopt de exporteur wet wisselkoersrisico. Hij financiert zich 01. in

BEF en op vervaldag zal hij deviezen moeten terugbetalen


aan zijn

-

181

-

bankier. Dit risico kan hij uitschakelen door o.m. de deviezen die hij zal ontvan-

IV

gen, aan zijn bankier op termijn te verkopen via een termijncontract (zie H

9.3.2.). De kost van deze termijndekking

:

moot uiteraard ingerekend worden in

de totale financieringskost. -

De intrestlasten lopen vanaf de verdiscontering tot de vervaldag van de wissel, plus 10 à 20 dagen. Dit is de tijdspanne die de fondsen nodig zullen hebben om de bank te bereiken.

verdiscontering

De basisrentevoet

bedroeg 10,75 % op 01104/93 indien

in BEF. Dit wordt vermeerderd met een marge van meestal 1 %

en een endosseringsprovisie van 0,125

%. De kosten worden bij het begin

betaald.

Over het algemeen gaat het om gecertificeerde handelsaccepten,

nt. met de

stempel van de Nationale Bank waardoor herdiscontering bij het

H.W.I.

moge-

lijk is. Zoniet staat de basisrentevoet 0,5 % duurder. De voorwaarden waaraan men moet voldoon zijn gemakkelijk te realiseren, o.m. een max. betalingsuitstel

van 120 dagen (uitz. 180) en facturatie in BEF of in een ander EG munt.

Zoals bij gewone wissels bestaat hier ook het onderscheid tussen cedentdisconto en leveranciersdisconto -

(zie H V

Of er met handelsaccepten zal

:

3.2.4.1.).

kunnen gewerkt worden, zal afhangen van het

exportland en van de bereidheid van de importeur om de nodige administratie te verrichten.

Voor export naar sommige Westeuropese landen en met name naar Frankrijk worden wissels vaak gebruikt (o.m. L.C.R. wissel, zie H

II

:

2.2.2.3.). Naar

andere of verder gelegen gebieden wordt er eerder zelden met wissels gewerkt,

geaccepteerd te o.m. omwille van de mooilijkheden om de wissel correct krijgen : vaak vergt het een bijkomende opvolgingsprocedure om de wissel te

bekomen en het kan voorkomen dat een minder correcte debiteur een andere vervaldag op de wissel aanbrengt of hem niet geaccepteerd terugstuurt.

Door de

afstand tusseil trekker en betrokkene zijn deze kleine misverstanden niet zo snel opgelost. Dikwijls heeft de uitvoerder geen andere keuze dan de volgende keer niet meer te leveren of deze gewoonten te aanvaarden. Daarbij komt dat het

discontokrediet vnl. rust op de solvabiliteit van de betrokkene, en dat is

Hoofdstuk V

:


-

182

-

mooilijker na te gaan in verre exportlanden. M.a.w. geen enkele bankier zal happig zijn om "exotische" wissels te verdisconteren. -

Deze problemen kan de exporteur enigzins vermijden door een lokale wissel (voor zover dat document daar bestaat) te trekken op de importeur. Een

dergelijke buitenlandse wissel kan vervolgens door de exporteur of importeur verdisconteerd worden bij een plaatselijke bank. Uiteraard is die wissel en de

verdiscontering ervan onderworpen aan de lokale wetgeving en intrestvooten.

Het inwinnen van voorafgaande informatie is daarom

3.3.3. Bankaccepten

-

absoluut noodzakelijk.

I

Kaskredieten zijn relatief duur. Handelsaccepten of wissels zijn soms niet wenselijk of cornmercieel niet haalbaar. Een goedkope korte termijn financiering

voor een exporteur is de financiering met bankaccepten. Bij een bank accept geeft de bankier de toelating aan haar k1ant om in het kader van een kredietopening

een wissel op haar te trekken ter financiering van een welomschreven uitvoertransactie en de bank verbindt zich om deze wissel te accepteren. Het bank accept

of blauwe wissel genoomd, moet samen met de vereiste documenten (factuur, bewijs van uitvoer) afgegeven worden aan de bank.

Een bankaccept is dus getrokken op en geaccepteerd door een betrokkene met

een hoge solvabiliteit. Een dergelijke schuldbekentenis

kan uiteraard vrij gemak-

kelijk verdisconteerd worden bij een financiële instelling (vaak de betrokkene bank zelO. In de meeste gevallen zal de bank zijn eigen accepten herdisconteren

bij het Herdisconterings- en Waarborginstituut (H.W.I.). -

Op geen enkel ogenblik wordt de importeur betrokken bij het bankaccept. Hij weet dus niet dat zijn klantenvordering gefinancierd

wordt. Enkel de expor-

teurltrekker verbindt zich om op vervaldag voor de nodige provisie te zorgen. -

De vervaldag van het bank accept moot overeensternmen met de datum waarop de exporteur het geld van de koper verwacht. In sommige gevallen vraagt de

bankier een kredietverzekering of vestigt hij een voorrecht op de goederen. De


-

183

-

terugbetaling van het accept gebeurt met de door de importeur overgemaakte fondsen.

Doordat de Idant (trekker) de wissel blanco endosseert en die terug afstaat aan de bank, kan de bank haar gewoon wisselverhaal

(regres) uitoefenen op de

trekker. M.a.w. indien op vervaldag van de wissel geen dekking aanwezig is, zal de trekker gedebiteerd worden in rekening-courant.

Hierdoor kan een

onregelmatige debetstand ontstaan. De wissel kan niet geprotesteerd worden,

daar de betrokkene de bank zelf is. -

Het komt regelmatig voor dat in een documentair krediet bepaald wordt dat de realisatie ervan kan geschieden tegen afgifte van een bankaccept. De kredietopenende bank is in het kader van het documentair krediet meestal ook de betrokkene en de verdisconteerder van het bank accept

-

De verdiscontering

.

gebeurt tegen een officieel vastgestelde rentevoet (9,75 % op

01104/93) vermeerderd met een marge (vaak 1 %) en een acceptprovisie voor de

handtekening van de bank van 0,125% per maand. De kosten worden onmiddellijk betaald. Over het algemeen gebeurt de toekenning van een dergelijk krediet in het kader van een bankacceptkredietlijn. Deze rentevoet is relatief laag en

moet gezien worden in het kader van exportstimuli. een herdiscontolijn

Iedere bank beschikt over

en zal tot mobilisatie van handelspapier overgaan in functie

van haarthesauriebehoeften. -

Onder bepaalde voorwaarden kan de Nationale Bank van België (N .B.B.) bankaccepten certificeren, d.w.z. dat zij door haar stempel op de wissel te plaatsen, verklaart dat het papier aan de gestelde vormvereisten voldoet. Niet

gecertificeerde bankaccepten krijgen een verhoogde basisrentevoet met 0,5 %. -

Bankaccepten kunnen eveneens in deviezen getrokken worden. Een bankaccept verdisconteerd in deviezen is aangewezen indien de exporteur een vordering heeft in deviezen en indien hij zijn wisselkoersrisico wenst in te dekken. De toegepaste rentevoet is uiteraard de rentevoet van de betrokken munt. Een

vergelijking met financiering in BEF dringt zich dus op.

Het wisselrisico blijft evenwel bestaan wanneer de importeur niet tijdig betaalt. De bank zal trouwens in dat geval het acceptkrediet omzetten in een kaskrediet.

Hoofdstuk V

:


-

184

-

Wenst men echter een bankaccept te verdisconteren in BEF terwijl de vordering op de koper in deviezen is uitgedrukt, dan kan men nog altijd het wisselrisico uitschakelen door een termijncontract, nI. hier een termijnverkoop van de te

ontvangen munt, met de bank af te sluiten (zie H -

IV

:

9.3.2.).

In de praktijk stellen we vast dat men inzake export minder en minder de techniek van bankaccepten gebruikt ten voordele van kaskredieten in deviezen en vaste voorschotten (al dan niet in deviezen).

3.3.4. Forfaiting

I

Forfaiting is een techniek waarbij de forfaiteur (de bank van de exporteur) de schuldvordering koopt van de uitvoorder tegen onmiddellijke storting van 100 %

van het factuurbedrag

(minus de kosten). De bank ziet af van zijn verhaalrecht

t.o.V. de exporteur, voor zover de prestaties correct zijn uitgevoord. Het systeem vertoont veel gelijkenissen met factoring, alhoewel het hier doorgaans gaat om

schuldvorderingen die betrekking hebben op uitrustingsgoederen uitstellen genieten van 6 maanden tot 5

jaar. Over

vragen dat er wissels of orderbriefjes op eersterangs

en die betalings-

het algemeen zal de bank

debiteuren worden getrokken

of het aval dragen van de bank van de buitenlandse koper. In bepaalde landen heeft aval geen juridische waarde (bv. USA). In dat geval moot een waarborg ad hoc verstrekt worden in een afzonderlijk document, bv. een stand by letter of credit

(zie H

II

:

2.2.2.8.). De forfaitingkosten voor de exporteur zijn afhankelijk van de

discontovoet, de toogende betalingstermijn en het risico van het betrokken land, debiteur en/of bank die voor aval tekende. Men kan de kostenstructuur in feite

vergelijken met die van verdiscontering van wissels (zie H V Forfaitdisconto

wissel- (zie H

:

3.2.4.1. en 3.3.2.).

biedt de exporteur dus een onmiddellijke betating en sluit betatings-

IV : 9.3.3.)


en politiek risico uit.

-

185

-

3.4. Criteria die banken hanteren bij kredietverstrekking

3.4.1. TerugbetaIingscapaciteit

van de klant

De bank dient immers te weten of de kredietnemer de verstrekte kredieten kan terugbetalen.

Daartoe zal de bank de jaarrekening van de klant onderwerpen aan

een grondige analyse.

Zij zal o.m. de solvabiliteits-, liquiditeits- en rendabiliteitsratio (vnl. de alsook de stoek-, debiteuren- en leveranciersrotatie

berekenen

(zie H ITl

cash flow) :

2) en

vanzelfsprekend vereisen dat die voldoende bevredigend zijn.

Om een evolutie waar te nemen gaat de bank de jaarrekeningen van de laatste 2 (soms 3) jaren vergelijken.

Voor startende, zeer jonge of sterk groeiende ondernemingen

is het wenselijk een

ondernemingsplan te kunnen voorleggen. Oat zou naast een voorstelling van de aetiviteit, de klanten en de leveranciers moeten bestaan uit een investeringsplan,

een financieringsplan en uit een rendabiliteitsprognose.

3.4.2. Financieringsbehoefte

Vooreerst moet een hoofdregel gerespeeteerd worden, nt. dat lange termijn financieringen

dienen voor het verwerven van vast aetief (vnl. terreinen, gebou-

wen, machines en voertuigen) en korte termijn financieringen voor het aansehaffen

en voeden van het vlottend aetief (vnl. stock en handelsvorderingen).

De klant zal aan de hand van berekeningen aan de bank tonen waar, hoeveel

en

waarom er tekorten zijn.

3.4.3. Persoonlijkheid

-

van de klant

De bedrijfsleider van een onderneming dient eerlijk en integer te zijn. Zijn verleden zal daarom nagegaan worden.

Hoofdstuk V

:


-

186

-

Hij moet blijk geven van professionalisme en over voldoende beroepskennis beschikken. Hij dient eveneens de nodige werklust, creativiteit,

te

organisatietalent,

overtuigingskracht en gezond verstand aan de dag te leggen. -

Ook in het verleden moet hij

al

zijn verplichtingen t.a. v. de bank nagekomen

zijn. -

Als banken zich soms verregaand verbinden t.a.v. bepaalde klanten, dan heeft het dikwijls te maken met de persoonlijkheid van de kredietnemer.

-

Anderzijds is het ook zo dat banken zeer voorzichtig zijn met startende bedrijven omwille van gebrek aan informatie en ervaring omtrent bovenstaande punten.

3.4.4. Economische sector waartoe de klant behoort

Economische

sectoren in moeilijkheden zoals momenteel bv. textiel, transport,

drukkerij, electronica en informatica (vnl. hardware) zuBen het bij de banken iets moeilijker hebben. In het tegenovergestelde geval is het altijd aangewezen cijfers

m.b.t. uw sector

te kunnen voorleggen. Die zijn te bekomen via eigen marktstu-

dies, Nationale Bank, beroepsfederaties, Kamers van Koophandel, publicaties in de kranten en tijdschriften,

...

3.4.5. Rendabiliteit voor de bank

Dit

aspect komt de

dag van vandaag meer en meer aan bod en in hoofdzaak bij het

bepalen van de financieringskostprijs. standaardtarieven

Wanneer een klant een veri aging van de

wenst, omdat hij bv. over een voordeligere

offerte van een

concurrerende bank beschikt, zal zijn bank gaan kijken naar haar totale rendabiliteit

op die klant. Is die ruim positief dan zijn tariefverlagingen

gemakkelijker

haalbaar.

Dit kunnen dan toegevingen zijn op

:

de marges, trimestriële

of andere provisies,

valutadagen (bv. dagvaluta), zichtvergoeding voor creditstanden, dossier- en


-

187

-

studiekosten, gunstigere wisselkoersen, ristorno's inzake buitenlandse transferts,

voor investeringskredieten zelfs een lagere basisrentevoet,...

3.4.6. Waarborgen

-

In

I

laatste instantie komen de waarborgen. Als de bank geen positief antwoord

heeft kunnen geven aan bovenvermelde criteria, zal

zij geen kredieten verstrek-

ken. Immers, korte tijd na de kredietverlening zou de bank misschien reeds

moeten overgaan tot de uitwinning van de waarborgen, wat ten slotte haar hoofdtaak niet is.

Niettemin zal de bank die tot kredietverlening heeft beslist nagenoeg altijd één of meerdere waarborgen vragen. -

De tendens van de jaren tachtig, wegens concurrentie tussen financiële instellingen, was gericht naar het vragen van minder waarborgen. De banken

vroegen vnl. mindel" zakelijke waarborgen en meer en meer morele waarborgen.

Met de verslechtering van de conjunctuur vanaf 1991 zien we echter een kentering. De banken verstrekken minder gemakkelijk kredieten, zeggen ze vlugger

op en vragen in verhouding met vroeger meer zakelijke waarborgen.

Gezien de grote verscheidenheid aan waarborgen hebben we die in een aparte afdeling besproken.

Hoofdstuk V

:

Financieringsvormen

op korte termijn

-

188

-

3.5. Soonen waarborgen

I

3.5.1. Inleiding

-

Alhoewel de essentiële waarborg van de banken te vinden zou moeten zijn in de

waarde van de bedrijfsleiders van de kredietbehoeftigde ondememing en in de waarde van de ondememing zelf, zuIlen de bankiers veelal andere waarborgen

vereisen. Banken verstrekken in principe slechts notoriëteitskredieten (zonder waarborg) tot max. 30 % van het eigen vermogen van een ondememing. De

banken verantwoorden

hun waarborgeis door te

steIl en dat

zij een veiligheid

wensen voor de onzekere toekomst t.g. v. verandering van bedrijfsleiders,

verhevigde concurrentie, neerdalende conjunctuur,

verkeerde beslissingen,

...

Voorts mogen de verleende kredieten niet aanzien worden als risicokapitaal maar wet als vreemd vermogen dat ten aile tijden moot kunnen terugbetaald worden.

De aangerekende kosten, vnl. intresten, zijn slechts een vergoeding voor het gebruik van het geld en niet voor een risico zoals de eigenaars van een ondeme-

ming lopen met hun ingebracht kapitaal. Aangezien banken niet delen in de winsten van hun kIant, willen zij daarom ook niet de gevolgen dragen bij eventuele verliezen. -

De waarborgen hebben uiteindelijk tot doe} bij niet-terugbetaling of bij faling van de kredietnemer,

de desbetreffende bank een zekere bevoorrechting te

verlenen t.a. v. de andere schuldeisers. -

Er zijn 3 *

so orten schuldeisers

:

de wetteIijke of ingevolge een overeenkomst bevoorrechte schuldeisers bv.

degenen die een hypotheek of pand handelsfonds hebben; *

de schuldeisers die een wettelijk recht van voorrang bezitten bv. de belastingsadministratie, R.S.Z., werknemers;

*

de niet bevoorrechte of chirografaire schuldeisers bv. de gewone leveranciers.

-

Ook de waarborgen kunnen onderverdeeld worden in verschillende categorieën. Volgens de juridische indeling heeft men


:

-

189

-

lie

zakelijke of reële zekerheden

.

die hebben betrekking op een voorwerp al

dan niet lichamelijk en al dan niet toebehorend aan de kredietnemer, bv.

hypotheek, pand handelsfonds, kredietverzekeringspolis; lie

persoonlijke of morele zekerheden nen, al dan niet de kredietnemer,

.

geven een vorderingsrecht op perso-

en via deze personen op hun patrimonium

of op een bepaald good. De waarde van deze zekerheden hangt af van de kredietwaardigheid

en soms van de moraliteit van de borgsteller. Dat is het

gevaJ bij de borgsteHing, bankgarantie, de verbintenis niet te vervreemden

of te hypothekeren, volmacht tot hypothekeren. -

Hierna voIgt een opsomming en een korte bespreking van de verschillende waarborgen. De kosten die gepaard gaan met het verschaffen van een waarborg

zijn dikwijJs te verwaarJozen. Als dit niet het gevaJ is, wordt het vermeld.

3.5.2. Hypotheek

I

Definitie De hypotheek is een zakelijk recht op onroerende goederen zoals terreinen, gebouwen, bouwwerken, recht van vruchtgebruik, van erfpacht en van opstal alsook op schepen. Opmerking

:

machines, materieel en meubilair die deel uit maken van een gebouw

of exclusief bestemd zijn voor de bedrijfsexploitatie

vallen onder de hypotheek.

Kenmerken -

Om een geldige hypotheek te vestigen, is een notariële akte vereist. Om tegenstelbaar te zijn t.a. v. derden, is eveneens een inschrijving vereist in het

register van hypotheekbewaring.

De datum van de inschrijving bepaalt de rang.

Na 30 jaar moot de inschrijving hernieuwd worden. -

De banken wensen meestal een Ie rang inschrijving. Het bedrag van de hypothekaire inschrijving zal zelden 80 % van de venale waarde (in gedwongen

verkoop) van de goederen overschrijden. Dit komt omdat normaal slechts 80 % gefinancierd wordt, uitzonderlijk 100 % voor niet-industriële

Hoofdstuk V

:


huizen en gronden.

-

190

-

Aangezien er meestal meer gefinancierd wordt, zullen de banken terzelfdertijd het handelsfonds in pand nemen voor het resterende gedeelte.

Conc1usie -

Het is een van de meest interessante waarborgen die een bank kan verwerven, voor zover ze Ie rang heeft. Ze komt over het algemeen voor bij investeringskredieten voor gebouwen.

-

Er zijn allerlei kosten, nt. inschrijvingskosten,

registratierechten, aktekosten en

honoraria van de notaris die de kostprijs aanzienlijk verhogen. Bijvoorbeeld voor een inschrijvingsbedrag van 5 miljoen BEF bedragen de totale hypotheekkosten :t 115.000 BEF; voor een inschrijvingsbedrag van 10 miljoen BEF bedraagt het :t 195.000 -

BEF.

Het is daarom raadzamer eerst andere alternatieven te overwegen en te negotiëren met de bank bv. verbintenis om niet te vervreemden of te hypothekeren,

belofte tot verlenen van hypotheek; volmacht geven tot hypothekeren; onherroepelijke opdracht; ...

3.5.3. Inpandnarne van het handelsfonds

Definitie

Het pand op een handelsfonds van een ondememing is een zakelijk recht waarbij de schuldeiser-pandnemer

(dit kan alleen een erkende instelling zijn zoals een bank)

een voorrecht verwerft op de naam, het cliënteel, het uithangbord, de handelsin-

richting, de handelsmerken, het huurcontract, het meubilair, het materleel, de

voorraden ten belope van SO %, de openstaande vorderingen en het kasgeld.

Kenmerken -

Het in pand geven van het handelsfonds belet de eigenaar niet de daarvan deeluitmakende

goederen te gebruiken en te verkopen. AIleen frauduleuze

verrichtingen zijn strafbaar. De bank zal zich echter nooit kunnen verhalen tegen

de aankoper die ter goeder trouw was.


-

191

-

-

Wanneer het meubilair en het materieel onroerend worden door bestemming of incorporatie, maken ze geen deel meer uit van het handelsfonds maar van het desbetreffend onroerend goed en onrechtstreeks van degene die er een hypotheek

op heeft. -

De inpandname

kan

bij authentieke (voor notaris) of bij onderhandse akte

(nagenoeg altijd) geschieden. Zoals bij een hyPOtheek is de inpandname slechts tegenstelbaar aan derden vanaf de inschrijving in een speciaal register

hypotheekbewaarder.

De inschrijving

bij de

blijft 10 jaar geldig tenzij tijdige verlen-

ging, na 30 jaar is een nieuwe akte vereist. -

De inschrijving

gebeurt voor het bedrag van de hoofdschuld (het krediet)

vermeerderd met 3 jaar intresten en 10 % voor de kosten. Uiteraard verkiezen

de banken een Ie rang boven een 2e rang inschrijving. -

Het voorrecht van de onbetaalde verkoper en het voorrecht van de verhuurder van de gebouwen primeren op de rechten van degene die het handelsfonds in pand heeft.

Conc1usie -

Alhoewel banken er frequent beroep op doen, aanzien ze niettemin deze waarborg als bijkomstig of aanvullend, vaak bij een hypotheek of bij gebrek aan andere waarborgen. Dikwijls wordt die waarborg eveneens gevraagd

bij het

toekennen van korte termijn kredieten (vnl. kaskrediet en vaste voorschotten). -

De waarde

als waarborg wordt bepaald door 25 % van de stocks op te tellen

bij

30 à 50 % van de schuldvorderingen, het overige gedeelte van het handelsfonds komt niet in aanmerking, tenzij na schatting door een expert. Wanneer de

kredietnemer reeds jaren klant is bij dezelfde bank en zij het volste vertrouwen heeft in die Idant, gebeurt het niet zelden dat de bank op een andere manier de

waarborg zal inschatten. Dit gebeurt dan door 50 % van de stocks te vermeerderen met 100 % van de openstaande vorderingen. Het totaal bedrag daarvan wordt vervolgens verminderd met een marge van 10 à 20 -

%.

Ook bier zijn er niet te onderschatten registratierechten en andere kosten. Die zijn

:!:

vergelijkbaar met de hypotheek, alleen vallen de notariskosten en honora-

ria weg gezien er geen authentieke akte vereist is. Bijvoorbeeld voor een in-

Hoofdstuk V

:


-

192

-

schrijvingsbedrag van 5 miljoen BEF bedragen de totale kosten

voor een inschrijvingsbedrag van 10 miljoen BEF bedraagt het -

:f:

:f:

35.000 BEF; 65.000 BEF.

Staat men redelijk sterk t.a. v. zijn bank dan kan men proberen slechts een

volmacht of een belofte te geven tot inpandname van het handelsfonds.

Dat de

kosten lager zullen uitvaUen spreekt voor zich. Deze afgezwakte waarborgvor-

men komen wel frequenter voor bij hypotheken op onroerende goederen (zie H V

:

3.5.13. en 3.5.14.).

3.5.4. Voorrecht van de onbetaalde verkoper van roerende goederen

Definitie

Het is een voorrecht dat toekomt aan de onbetaald gebleven verkoper van roerende goederen, voor zover die goederen door de aankoper niet werden vervreemd bv. verkocht, er geen veranderingen aan zijn gebracht of niet onroerend zijn geworden

door incorporatie of bestemming, tenzij het gaat om machines of ander bedrijfsuitrustingsmateriaal.

Het is juist dit laatste dat

het meest voorkomt als voorreeht van de onbetaalde

verkoper en waarover we het zullen hebben.

De wet (art. 20,50 Hypotheekwet en art. 546 Faillissementswet) zegt dat de onbetaald gebleven verkoper van machines, toestellen, gereedschappen en

ander bedrijfsuitrustingsmaterieel voor nijverheids-, handels- of ambachtsondernemingen, gedurende 5 jaar een voorrecht behoudt op die goederen, zelfs indien zij

onroerend zijn geworden door bestemming of incorporatie.

Kenmerken -

Hiertoe is vereist dat binnen 15 dagen na de levering een door de verkoper eensluidend verklaard afschrift van de al dan niet aanvaarde factuur of van elke andere akte waaruit de verkoop blijkt, wordt neergelegd op de griffie van de Rechtbank van Koophandel van de woon- of verblijfplaats van de koper. Als op de faetuur geen leveringsdatum voorkomt, geldt de factuurdatum als referen-


-

193

-

tie. Door deze laatste regel toe te passen kunnen nalatige leveranciers toch nog in extremis een voorrecht bekomen. -

Dit voorrecht primeert op de rechten van de pandhoudende schuldeiser van het handelsfonds, ongeacht of de factuur vóór of na de inschrijving van het pand op het handelsfonds is uitgeschreven.

-

De bank zal i.g. v. kredietverstrekking

op haar beurt dit voorrecht van de

verkoper ontvangen via cessie van de factuur of via subrogatie.

Conc1usie -

Deze waarborg wordt door de financiële instellingen nagenoeg altijd genomen

bij imanciering op atbetaling

indien het om machines, voortuigen,

handelt.

... Over het algemeen is het de bank van de aankoper die financiert en derhalve het voorrecht zal overnemen. Voor aankopen uit bepaalde landen by. Oostenrijk,

kan de Belgische bank dit voorrecht niet bekomen. Zij zal dan mooten uitkijken

naar andere waarborgen bv. inpandname van het handelsfonds. -

Uiteraard vervalt

het voorrecht wanneer de koper de gooderen verder doorver-

koopt. -

Ook wanneer de verkoop van dergelijk good niet specifiek gepaard gaat met

een

financiering vanwege een financiële instelling, is het toch aangeraden de publiciteitsvereisten na te leven. Een extra zekerheid is graag meegenomen.

3.5.5. Overdracht van het voordeel van een levensverzekeringspolis

Definitie Een levensverzekeringspolis

is een polis waarbij de verzekeraar een bepaald

bedrag zal uitkeren aan de begunstigde van de verzekerde of aan de verzekerde

zelf bij respectievelijk

het overlijden van de verzekerde

of op een bepaalde leeftijd

van de verzekerde (meestal rond zijn pensioon).

Het voordeel van zo'n polis kan afgestaan worden aan bv. een bank.

Hoofdstuk V

:


-

194

-

Kenmerken -

Ofwel bevat de polis reeds een afkoopwaarde, dit

is het geval vanaf het derde

jaar, waarop de bank zich kan baseren bij het bepalen van het toe te kennen krediet.

Ofwe 1 kan de bank van

de bedrijfsleider-klant

het aangaan van een

overlijdenspolis vereisen wanneer de bank vindt dat het reilen en zeilen van de

onderneming teveel atllankelijk is van die bedrijfsleider. De jaarprernie bedraagt al vlug

:l::

5.500 BEF per miljoen krediet voor iemand van 35 jaar en

met een 10 jarige duurtijd. -

De formaliteiten zijn niet zo omslachtig, nt. overhandigen van de originele polis aan de bank met een brief en een aanhangsel aan de polis, eveneens ondertekend

door de verzekeraar,

waarbij het voordeel wordt overgedragen

aan de bank en

waarbij de verzekeraar bevestigt dat hij de bank zal verwittigen als de prernies niet meer worden gestort.

Er wordt ook vermeld

dat de bank op elk ogenblik de

afkoopwaarde mag eisen.

Conc1usie

Deze waarborg is in feite alleen maar mogelijk als de polis reeds een afkoopwaar-

de bezit ofwe I omdat ze opgelegd wordt door de bank voor de hierboven omschreven reden.

3.5.6. Overdracht van het voordeel van een kredietverzekering

Definitie

De kredietverzekering

is een overeenkomst

waardoor een verzekeraar zich verbindt

hij zou kunnen Iijden tengevolge t.a. v. de verzekerde de schade te vergoeden die de insolventie

van zijn debiteuren. Het voordeel van een dergelijke polis kan

eveneens overgedragen

worden aan een bank.


-

195

-

Kenmerken -

Er zijn twee soorten

polissen

de individuele polis die slechts een aangeduide

:

debiteur verzekert en de abonnementspolis die aIle goedgekeurde debiteuren

verzekert. Dat laatste komt het vaakst voor. -

Bij de Nationale Delcrederedienst

is men vnl. gespecialiseerd in het verzekeren

van de uitvoer naar niet Westeuropese landen. Ook politi eke risico's worden er gedekt. Voor het overige zijn het vnl. COBAC en AC-Namur die in België als

kredietverzekeraars voorkomen (zie H -

IV

:

4 en 6).

Zoals in het hoofdstuk risicodekking tegen debiteuren werd besproken, zijn er allerlei beperkingen

aan die polis bv. beperkte uitbetaling, niet elke

verbonden

debiteur wordt aanvaard, ... -

Dezelfde formaliteiten als bij een levensverzekeringspolis zijn van toepassing inzake overdracht van het voordeel ten behoeve van de bank.

Conclusie

De bank zal in principe zo'n polis vereisen wanneer zij een discontokrediet of een kaskrediet tegen inpandname van facturen verstrekt.

In dit geval zal de kredietne-

mer moeten rekenen op een meerkost voor het bekomen van zijn krediet (tussen

0,20 % en 1 % op de verzekerde

omzet).

Hij

is dan wel voortaan verzekerd tegen

mogelijke insolvente debiteuren.

3.5.7. Inpandgeving van effecten, goederen, facturen, vorderingssta-

ten, wisselbrieven, orderbriefjes en cheques.

Deze waarborgen zijn reeds uitvoerig besproken, vnl. bij de korte termijn kredieten of

bij de betalingsmiddeIlen

:

*

effecten en goederen (zie H V

*

facturen (zie H V

*

vorderingsstaten (zie H V

*

wisselbrieven (zie H V

*

orderbriefjes (zie H V

Hoofdstuk V

:

:

:

3.2.2.3., 3.2.4.3. en H II

:

2.2.2.11.);

3.2.2.1.);

: :

:

3.2.2.2.);

3.2.4.1.. 3.3.2. 3.2.4.2. en H II

en H :

II

:

2.2.1.3. en 2.2.2.3.);

2.2.1.3.);


-

196

-

*

cheques (zie H V

:

3.2.2.5. en H II

:

2.2.1.2. en 2.2.2.2.).

3.5.8. Inpandname van een bankrekening

Definitie Het gaat om gelden die de klant ler garantie aan de bank heeft overgemaakt en die op een speciale rekening zijn geplaatst.

Kenmerken -

Dit

is al1een maar mogelijk

bij uw eigen bank, zoniet gaat

van een schuldvordering op een andere bank (zie H V -

:

het om een cessie

3.5.9.).

Er wordt een deponeringscertiticaat gecreëerd dat de bank in pand neemt.

Conc1usie

De bank zal dit over het algemeen vragen wanneer zij zichzelf moet garant stel1en ten aanzien van bv. een leverancier van haar klant.

3.5.9. Overdracht (cessie) van een schuldvordering

Definitie Volgens art. 1689 en 1690 van het Burgerlijk Wetboek verkrijgt de overnemer het bezit ten opzichte van de overdrager door het ontvangen van de titet. Ten

aanzien van derden gebeurt dit pas na de overdracht aan de schuldenaar te hebben betekend via deurwaardersexploot de overdracht aanneemt.

M.a. w.

of doordat de schuldenaar in een authentieke akte het vol staat de schuldvorderingstitel

af te staan

(om een bewijs te hebben wordt best in een geschrift voorzien dat dit bevestigt) opdat de eigendom ervan overgaat. Ten aanzien van derden o.m. de debiteur van

die schuldvordering, is vereist dat hij van die overdracht op de hoogte wordt

gesteld en dat hij dus aan iemand anders moet betalen.


-

197

-

In het parlement ligt een wetsontwerp kJaar dat het deurwaardersexploot

of de

authentieke akte in deze materie vervangt door een aangetekende brief. Eenmaal

gestemd zal deze overdrachtsvorm

aan belang winnen.

Kenmerken -

Allerlei schuldvorderingen zijn denkbaar

:

bv. een algemene schuldbekentenis

van een particulier of handelaar, een vordering op een bankrekening bij een andere bank dan degene aan wie men cedeert, een vorderingsstaat

in het kader

van werken of leveringen. -

Bij cessie ontvangt de bank de eigendom van de titel met zijn nadelen o.m. de verweermiddelen van de debiteur, het insolvabiliteitsrisico op de debiteur,

...

maar uiteraard ook met de voordelen, o.m. het recht op betaling, de voorrechten, geen beslag mogelijk door derden. -

Bij inpandname van schuldvorderingen

is er geen overdracht van eigendom,

maar kan de betekening t.a. v. de debiteur soepeler verlopen. Een aangetekende

brief met bewijs van ontvangst is vaak voldoende. -

Na de betekening

aan de debiteur kan deze laatste slechts bevrijdend betalen

aan de overnemer bv. een bank.

Conclusie

Gezien de omslachtige en dure procedure en de daaraan verbonden imago proble-

men, alsook de risico's voor de bank m.b.t. het bestaan van de vordering, de solvabiliteit van de debiteur,

...

wordt deze waarborgvorm

niet zo frequent toege-

past.

3.5.10.Borgtocht

Definitie

De borgtocht (borgstelling) is een overeenkomst waarbij een derde (de borg) zich tegenover de schuldeiser verbindt tot betaling van de schuld (huidige of toekom-

stige) van de schuldenaar wanneer deze

Hoofdstuk V

:

laatste de schuld


zelf niet betaalt.

-

198

-

Kenmerken -

Het kan tot doel hebben het vermogen van de schuldenaar, dat onvoldoende blijkt te zijn, uit te breiden met dat van de borg ofwe 1 om in bepaalde gevallen de bestuurders of vennoten van een vennootschap nauwer te verbinden.

Ze

bewijzen daardoor vertrouwen te hebben in hun vennootschap. -

De bank evalueert de borg

op basis van o.m. zijn achtbaarheid en vermogen

(roerend en onroerend). -

De borg staat in voor de hoofdschuld, vermeerderd met de intresten en andere kosten vanaf de datum waarop de bank de betaling eist. AI is de borgstellingstermijn

verstreken, toch blijft de borg gehouden voor het nakomen van

de verbintenissen aangegaan tijdens die termijn. -

Hij mag bij de uitwinning wel de verweermiddelen van de schuldenaar opwerpen tegen de schuldeiser.

-

AIs het gaat om een solidaire borg dan is de bank niet verplicht om eerst de

schuldenaar uit te winnen (rechterlijk te vervolgen) wanneer die in gebreke bleef. De bank kan zich onmiddellijk tegen de borg keren. -

De borg die betaald

heeft, wordt in de rechten van de schuldeiser gesubro-

geerd (in de plaats gesteld). -

De eñgenamen van de borg zijn eveneens aansprakelijk, uiteraard na het overlijden van de borg.

-

Ook een andere bank kan zich borg stellen.

-

Een variante op de borgtocht is een intentieverklaring. Die wordt vaak door een moederbedrijf aan de bank toegekend ten voordele van een filiaal. Het is wel

afhankelijk van de bewoording of het slechts een morele verbintenis inhoudt van waakzaarnheid, -

wel een ... dan

echte borgstelling.

Wanneer door het optreden van de schuldeiser de borg verhinderd is na de uitwinning in de rechten te treden van de schuldeiser, dan vervalt de borgtocht (art. 2037 van het Burgerlijk Wetboek; maar de bank zal die mogelijkheid

expliciet uitsluiten). -

Een borgstelling kan via een onderhandse akte waardoor de kosten nagenoeg onbestaand zijn.


-

199

-

Conc1usie

De banken appreciëren ten zeerste deze waarborgvorm en vragen hem dan ook vaak aan de zaakvoerder of bestuurder wanneer hij een krediet vraagt voor zijn

onderneming. De bedrijfsleider toont daarmee volgens de banken dat hij in zijn zaak gelooft. Als bestuurder. mag het verstrekken van een solidaire borgstelling ten voordele van

zijn vennootschap slechts het laatste a1ternatief zijn, tenzij men meer belang hecht aan het aspect van kosteloosheid.

Het is aangeraden om een solidaire borgstelling in de tijd te beperken want de bank zal deze waarborg later nooit spontaan afstaan. Zoniet zal de eventueel veel latere

uitwinning ervan als een verrassing overkomen.

De borg probeert best eveneens te vermijden dat de bank de solidariteit oplegt, zodat zij ten minste eerst de schuldenaar moet uitwinnen.

3.5.11. Garantie

Definitie

Het verschil met de borgtocht is dat de garantie geen bijkomstige maar wel een zelfstandige verbintenis

inhoudt vanwege de garant.

Kenmerken -

De zelfstandigheid houdt in

dat de garant

onmiddellijk kan aangesproken

worden tot betaling, wanneer de schuldenaar in gebreke bleef. -

De garant kan tegen de schuldeiser niet de verweermiddelen van de schuldenaar opwerpen en

hij zal bij betaling niet in de

rechten van de schuldeiser worden

gesubrogeerd. Hij heeft trouwens zijn eigen schuld voldaan. -

De vervaldag maakt wel een einde aan aUe verplichtingen, ook aan verbintenissen die werden aangegaan voor die datum.

Hoofdstuk V

:

Fïnancieringsvormen op korte termijn

-

200

-

Conc1usie

Het komt dikwijls voor dat de bank als garant optreedt voor haar klant (bankgarantie) bv. *

:

bij aannemingswerken voor

een bepaald percentage

(5 à 10 %) van de totale

opdrachtsom ten voordele van de opdrachtgever (ook retention money bond genoemd; varianten zoaIs bid bond, performance bond en advance payment

bond komen ook vaak voor); *

aIs avaI op een geaccepteerde wissel t.v. v. de trekker of de houder (zie H

II

:

2.2.1.3. en 2.2.2.3.); *

in het kader van importtransacties t.v. v. de buitenlandse leverancier of zijn bank (zie H

*

II

:

2.2.2.6. en 2.2.2.8.);

wanneer een huurgarantie wordt gevraagd.

Vanzelfsprekend zal de bank daarvoor een vergoeding vragen (dikwijls

0,25 % per

trimester op het gegarandeerde bedrag).

3.5.12. Verbintenis om niet te vervreemden noch te hypothekeren

Definitie

De kredietnemer verbindt zich ertoe om één of meerdere onroerende goederen (veelal gebouwen) niet te verkopen of te laten hypothekeren zonder voorafgaande toelating van de bank.

Conc1usie

De bank zal slechts zelden vrede nemen met een dergelijke zekerheid, gezien ze alleen steunt op een gegeven woord van de kredietnemer. lndien de bank een

dergelijke waarborg aanvaardt, dan zal het in principe voor kredieten van korte duur zijn.


-

201

-

3.5.13. Belofte om hypotheek te verlenen

Definitie

Het gaat om een belofte die de klant aan de bank verleent, waarbij hij zich verbindt een hypotheek te verstrekken wanneer de kredieten niet zouden terugbetaald zijn op een overeengekomen vervaldag.

Conc1usie

De mico's voor de bank zijn hier

nagenoeg identiek als

bij 3.5.12. aangezien niets

de k1ant belet om zijn belofte niet na te komen.

3.5.14. Volmacht tot hypothekeren (notarieel mandaat)

Definitie

De volmacht tot hypothekeren is een authentieke akte (voor de notaris) waardoor de k1ant een onherroepelijke

volmacht geeft aan de bank om op een of meerdere

gebouwen hypotheek te nemen.

Kenmerken -

Dit gaat altijd gepaard met een verbintenis tot niet vervreemden noch hypothekeren.

-

De bank kan de volmacht uitvoeren wanneer de kredieten niet op tijd worden terugbetaald

of bij verslechtering van de solvabiliteit van de klant.

Conc1usie

In tegenstelling met 3.5.11. en 3.5.12. komt de volmacht tot hypothekeren frequenter voor, ook al blijft de bank hier een serieus risico lopeno De k1ant kan immers het gebouw toch vóór het vestigen van de hypotheek verkopen. Bij

faillissement van de kredietnemer zit de bank eveneens in de problemen. Het grote voordeel is echter dat zolang er geen hypotheek is genomen er aanzienlijk

Hoofdstuk V

:


minder

-

202

-

kosten zijn :t 21.000

:

bv. voor een volmacht van 5 miljoen BEF bedragen de kosten

BEF; voor 10 miljoen BEF bedraagen ze :t 26.000 BEF.

Om het risico bij fating te beperken. bv. geen inschrijving of slechts tijdens verdachte periode. zuBen de banken soms een volmacht tot hypothekeren vragen

aan de vennoot of een derde m.b.t. zijn persoontijke onroerende goederen.

3.5.15. Onherroepelijke opdracht

Definitie

Die opdracht

bestaat uit een

brief

die over het algemeen door de verkoper van een

gebouw (klant). via zijn bank verstuurd wordt aan de notaris die de verkoopakte zal verlijden. Daarin wordt aan de notaris de onherroepelijke opdracht ter kennis gebracht. nt. dat hij de opbrengst van de verkoop op de rekening van de verkoper moet storten.

Conc1usie

De waarde van deze waarborg

steunt bier nogmaals

op de nauwlettendheid

en

eerlijkheid van de betrokken personen. Niettemin kan het overbruggingskrediet. dat op basis daarvan wordt verstrekt. korte liquiditeitsspanningen opvangen.

3.5.16. Verbintenis van de vennoten tot niet opvragen van de verstrekte voorschotten

Definitie

De vennoten bel oven aan de bank dat

de door hen verstrekte voorschotten

ondememing. veelal via rekening-courant.

aan hun

niet teruggenomen worden a1vorens de

bankkredieten zijn aangezuiverd.


-

203

-

Kenmerken -

De vennoten richten vaak een ondememing op met te beperkt kapitaal. De bedoeling is enerzijds het risicodragend kapitaal te beperken en anderzijds

registratierechten en notariële ~relonen te minimaliseren.

Na enige tijd zijn ze

toch genoodzaakt om aan bun ondememing voorschotten

te verstrekken,

al dan

niet tegen vergoeding. -

De bank zal terzelfdertijd vragen dat de onderneming zich eveneens verbindt de voorschotten niet terug te betalen.

-

De bank zal echter ook

eisen dat de vennoten zich m.b.t. hun voorschotten

achterstellen ten voordele van de bank. M.a.w. bij liquidatie van de ondeme-

ming dient de aan de vennoten toekomende liquidatie-uitkering ter aanzuivering van de bankkredieten. -

Om zich extra te beveiligen zal de bank soms vragen dat de vennoot een wissel trekt op zijn vennootschap voor hetzelfde bedrag als de verstrekte voorschotten. Die wissel wordt vervolgens geëndosseerd aan de bank waardoor deze laatste steeds een stok achter de deur houdt voor het geval er onregelmatigheden

gebeuren.

Conclusie

Deze waarborg wordt frequent toegepast wegens de eenvoud en het kosteloos karakter. Wil de bank een nog grotere zekerheid, dan kan ze nog altijd de voorschotten in pand nemen.

Er

is dan wel een betekening

bij deurwaardersexploot

vereist.

3.5.17. Bankexclusiviteit

Definitie

De klant verbindt zich

ertoe al zijn f"manciële verrichtingen aan zijn bank toe te

vertrouwen.

Hoofdstuk V

:


-

204

-

Conc1usie

Dit heeft als nadeel dat de c1iënt niet a1tijd de beste prijs zal bekomen. Anderzijds is het een vorm van loyauteit t.a. v. de bank die veelal zal resulteren in een grotere

kredietverstrekking en/of geringere waarborgen. De bank heeft immers een onmiddellijke en volledige eontrole op de aetiviteiten en het beheer van de ondernemingo

3.5.18. Belangrijke opmerkingen

-

Volgens de wet van 14/07/1976 m.b.t. de reehten en pliehten der eehtgenoten, kan een niet verbonden echtgenoot de daden gesteld door de andere eehtgenoot, aI dan niet in het kader van zijn beroep, nietig laten verklaren wanneer die

daden een nadelige invloed kunnen hebben op het huwelijk. De bank zal daarom niet nalaten het akkoord te vragen van de echtgenoot van de handelaar of

vennoot die zich ten privé titel of met zijn privé goederen verbindt. -

Het tijdstip waarop een waarborg wordt verstrekt, is zeer belangrijk in geval van faling. In het faillissementsvonnis zal de reehtbank een periode bepa]en (de zogenaamde verdaehte periode, nl. max. 6 maanden vóór de uitspraak) waarin alle zekerheden die tijdens die periode zijn gesteld ter waarborg van bestaande schu]den, kunnen beschouwd worden a1s een bedrieglijke benadeling van de

andere sehuldeisers. Daarom zal de bank ze]den waehten tot het ogenblik dat

haar klant het financiee] zeer moeilijk stelt om waarborgen te vragen en openbaar te maken (a]s dit omwille van de tegenste]baarheid vereist is). -

Vele van de hierboven besproken waarborgen kunnen uiteraard ook door derden, anderen dan de kredietnemer, gesteld worden t.a.v. de banken.


-

205

-

We hebben

reeds hierboven geschreven dat vele

KMO's opgericht worden met

onvoldoende kapitaal.

Na enige tijd zien de vennoten zich echter wegens de Iiquiditeitsspanningen genoodzaakt voorschotten, at dan niet tegen vergoeding, te verstrekken aan hun onderneming. Ook in het verdere bestaan van de onderneming kunnen tijdelijke liquiditeitstekorten optreden, die eveneens kunnen opgevangen worden via voorschotten

(meestal via rekening-courant).

voorschotten

Niets belet dat eveneens derden die

verstrekken.

Financiële of andere instellingen

die de solvabiliteit van een dergelijke onderneming

berekenen, zullen deze voorschotten in principe

bij het eigen vermogen

optellen.

De reden daartoe is dat die voorschotten in de praktijk niet zo gemakkelijk uit het bedrijf kunnen gehaald worden.

Het gebeurt echter, zoals we kredieten achter te stellen.

reeds zagen, dat

bv. banken vragen om die privé

Dit komt in feite neer op een pseudo kapitaalsverho-

ging.

I..~1Il111.1 ..

..

..

..........-....................................... ... .

5.1. Inleiding

Zoals reeds vermeld, bestaat factoring uit 3 grote dienstverleningen. N aast het

overnemen door de factor van de debiteurenadministratie en/of risicodekking op debiteuren (zie H

II

:

3.8. en H

IV

:

5), zal veela1 terzelfdertijd

een f"manciering

verstrekt worden op de openstaande facturen in de portefeuille van de factor. De

financiering is vanzelfsprekend een faciliteit die geboden wordt en geen verplichting.

Hoofdstuk V

:


-

206

-

5.2. Toetredingsvoorwaarden

-

Vooreerst zijn er de reeds geciteerde voorwaarden inzake debiteurenadministratie en/of risicodekking

(zie H

II

:

3.8.3. en

H

IV : 5.3.).

Indien financiering is gewenst, zal de factor ook het volgende vereisen *

:

de klant mag niet factureren vóór de verkoop en levering van de goederen

of vóór het beëindigen van de dienst, m.a.w. vorderingsstaten,

deeltijdse

facturatie en consignatiefacturen worden niet aanvaard. *

de klant moet een rninimale rmanciële structuur bezitten. De factor aanvaardt geen negatief eigen vermogen of recente aanzienlijke verliezen.

-

Uit de praktijk blijkt

dat vooral ondernemingen in de volgende sectoren in

aanmerking komen

textiel, informatica, burotica, speelgoed, meubelen,

bouwmaterialen

:

en andere soorten groothandel, alsook bepaalde diensten bv.

drukkerij, interimbureaus.

schoonmaak, vertalingen,

aanmerking komen zijn

:

Sectoren die met in

aanneming, trading, bedrijven die actief zijn in verse

producten en in levende planten en dieren.

5.3. Werking

-

I

Zodra de klant aan zijn factor een copie van de geëndosseerde factuur overhandigt kan hij een rmanciering tot Max. 80 à 90 % (in geval van een formule met risicodekking) van het factuurbedrag inc1usief B.T.W. bekomen. Na betaling

door de debiteur zal de factor het niet gefinancierde gedeelte vrijgeven.

Wanneer

er geen risicodekking tegen insolventie van de debiteuren in de gekozen facto-

ringformule zit. zal het financieringspercentage

schommelen tussen

Max. 70 en

75 % van het factuurbedrag inc1usief B.T.W. -

In de praktijk gebeurt bij de factor alles boekhoudkundig via een rekeningcourant waarop alle geëndosseerde facturen worden geboekt. Vervolgens wordt het met bevoorschotbare gedeelte op een waarborgrekening

overgeboekt. Die

waarborg wordt vrij gegeven wanneer de debiteur betaald heeft. De kosten

(factoringrecht en intresten) worden onmiddellijk na afgifte van de copie-factuur


-

207

-

in rekening gebracht en worden vereffend met de eerst volgende betaalde factuurbedragen. -

Bij betwistingen zal de factor onmiddellijk de financiering intrekken, over het algemeen door andere facturen minder te bevoorschotten, tot er een oplossing

komt. -

Zolang de factuur onbetaald blijft, zal de leverancier intresten betalen, voor zover hij tenminste financiering heeft opgenomen. Wanneer de factuur verzekerd is, stoppen de intresten te lopen rond i: 100 dagen

na vervaldag wegens de

uitbetaling door de factor. Wanneer de factuur niet verzekerd is, zal de factor op i: 90 dagen na vervaldag de vordering meestal aan de klant terugbezorgen. verstrekte

financiering komt dan in mindering van het financieringsgedeelte

De van

de overige facturen. -

Wanneer de risicodekking in de gekozen formule zit, zuBen de meeste factors het financieringspercentage, by. 85 %, eveneens afhankelijk maken van de

toegekende kredietlimieten op iedere debiteur. M.a.w. een factuur van 0,5 miljoen BEF op een debiteur die gedekt is tot slechts 0,2 miljoen BEF, zal slechts recht geven op 85 % financiering van 0,2 miljoen BEF. -

Bij een normaal factorabele ondememing

zal de factor hoogstens 3 à 4

keer het

eigen vermogen financieren. Bij een zeer goed factorabel bedrijf, o.m. wanneer het gemiddeld factuurbedrag zeer laag Jigt (bv.

<

goede debiteurenspreiding is (bv. grootste debiteur

50.000 BEF) en er een zeer <

5 % van de ornzet), zal de

factor soms tot 10 maaI of meer het eigen vermogen financieren:

Het is dus goed mogeJijk dat, indien het toegepaste financieringscoëfficiënt bv. 85 % op het totaal aan openstaande facturen meer zou bedragen dan de vermelde 3 à 4 keer het eigen vermogen, de factor de financieringsmogelijkheid zal

plafoneren tot een maximaaI bedrag. -

Wanneer volgens de factor de kans op betwiste facturen hoven het normale ligt of er is een concentratie op enkele debiteuren, dan zal de factor eerder f"mancieringscoëfficiënt

naar beneden halen, by. naar 60 %

het

.

Uiteraard worden deze afwijkingen na analyse van het dossier in de definitieve ofTerte meegedeeJd.

Hoofdstuk V

:


-

208

-

5.4. Financieringsvormen en kostprijs

Een factor verstrekt hoofdzakelijk 2 soorten fmanciering. -

Vooreerst heeft men het klassieke kaskrediet (zie H V

:

3.2.1.) waarvan de

basisrentevoet (12 % op 01/04/93). venneerderd wordt met een marge (tussen

0,25 en 2,5 %). Bij de meeste factors wordt er

eveneens nog een trimesteriële

provisie aangerekend (0,125 of 0,25 % op de hoogste debetstand).

Voor bedrijven die rond de 100 miljoen BEF omzet draaien, zullen de meeste factors bereid

zijn om vaste voorschotten (straight loans van bv. min. 5 miljoen

BEF en min. 1 maand) toe te kennen (zie H V

:

3.2.3.).

Ook bier is er een basisrentevoet (gebaseerd op de BffiOR) die echter kan verscbillen

naargelang de factor en een marge tussen 0,25 en 1 %

.

Over het algemeen zijn de factors eveneens bereid te financieren in deviezen, zowel via kaskrediet als via vaste voorschotten. -

De

intresten worden

bij elke afrekening

berekend en over het algemeen in

mindering gebracht van het gefinancierde gedeelte. Daardoor ligt bij de factors de nominale rentevoet vaak wat hoger

(:to,25 %)

dan

bij een bank

die

dezelfde rentevoet hanteert maar slechts trimesterieel de intresten aanrekent.

5.5. Voordelen

-

I

De extra financieringsfaciliteit kan de factoringklant in

zijn

staat stellen voortaan

leveranciers contant te betalen, waardoor kortingen verkrijgbaar zijn. -

Indien de financiering wordt aangewend om zijn leveranciers- en bankschulden te vereffenen, ontstaan er betere solvabiliteits-

-

Over het algemeen

en rendabiliteitsratio's.

za1 men via die extra middelen stipter zijn betalingsver-

plichtingen t.a. v. wie ook kunnen nakomen. -

Inzake tarieven van kaskrediet en vaste voorschotten zijn de factors zelden duurder dan de banken. Sommige factors aanvaarden dat de bankier van de klant de factoringfinanciering verstrekt. Het gaat dan meestal om de bank die


-

209

-

eveneens aandeelhouder is van de desbetreffende

factor. In dat geval zijn het

uiteraard de tarieven van de bank die van toepassing zijn. -

Factoringfinanciering voigt de omzet, meer bepaald het openstaand bedrag op de debiteuren, waardoor een factor veel beter dan een bank op bv. seizoenpieken en

omzetgroei zal kunnen inspelen. -

In vergelijking met hetgeen een bank aan korte termijnkredieten zal verstrekken in een ondemerning op basis van het handelsfonds, zal een factor vaak hoger scoren, zeker bij jonge ondememingen.

5.6. Concurrentieverschillen

De verschillen tussen de factors onderling liggen hoofdzakelijk op het vlak van: *

de aangerekende marge;

*

het al dan niet toepassen van de trimesteriële provisie;

*

aanpak m.b.t. betwiste en gedeeltelijk gedekte facturen;

*

het toekennen van vaste voorschotten,

alsook hun minimumbedragen

en

-duur; *

het aantal afrekeningsdagen, m.a.w. hoeveel valutadagen verlies;

*

inkoopimanciering, m.a. w. financieren van aankoopfacturen of stockfinanciering genoemd. Dit wordt maar door enkele factors toegepast en dan nog onder strikte voorwaarden, bv. na voorleggen van verkooporders;

*

het imancieringscoëfficiënt

en het maximum geimancierd bedrag. Dit kan

verschillen naargelang de gevoeligheden van de factor m.b.t. bepaalde risico's

in het dossier, alleen na analyse van het dossier zal het kredietcomité van de factor een definitief voorstel doen; *

het imancieren in deviezen.

Hoofdstuk V

:


-

210

-

5.7. Conclusie

Als een bedrijf alleen nut heeft aan die flexibele en extra kredietverstrekking. maar weinig of niets kan aanvangen of besparen met de daaraan gekoppelde debiteu-

renadministratie en/of risicodekking, dan is factoring vanzelfsprekend duur. Men dient immers steeds naast de intrestlast ook een factoringrecht voor die diensten te betalen. Factoring is daarentegen interessant o.m. qua kostprijs als men de drie diensten tenvolle kan benutten.


-

211

-

HOOFDSTUK VI

:

OPLOSSINGEN VOOR LANGDURIGE

LIQUIDITEITSSPANNINGEN

I~~~~~~~~~~~~~~~~~~~I ."...................,............................. ........... ...................................... ................................................... ...................................................

li~'~I.JI!iili~ .

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

-

.

.

.

.

.

,

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

Wanneer een ondememing vaststelt dat zij reeds geruime tijd met aanzienlijke thesauriespanningen

zit, meer bepaald wanneer de korte termijn middelen niet meer

vols18an om de korte termijn schulden te vereffenen, dan dient het bedrijf in

kwestie naar een lange termijn oplossing uit te kijken. Gebeurt dit niet dan onts18at

er gevaar dat leveranciers, personeel, overheid (met betrekking tot R.S.Z., B. T. W., bedrijfsvoorheffing.

...) en banken meer

en meer druk zuBen uitoefenen

om betaald te worden, waardoor de fating niet lang meer kan uitblijven. het kort een aantal van die mogelijkheden bespreken.

We gaan in

~~ ~~1 r~~ .'JÎ1.....IIIB ~

~

~~

~

~

~

~

~~~~~~~~

~

~

~~

~

~~

~

~~

In de plaats van jaarlijks de winsten uit te keren aan de aandeelhouders

via

dividenden of aan de bestuurders onder de vorm van 18ntièmes, kan men voortaan beslissen dit bij de reseves onder te brengen.

Zo blijven

deze middelen binnen het

bedrijf als werkkapitaal beschikbaar en verbetert dit eveneens de solvabiliteit.

I..... ...s..................................................

.....

.~

il~mM~:~!rmiJI!lml........J ......

I

3.1. Inleiding

Wanneer langdurige spanningen optreden zoals hierboven omschreven, kan het vols18an bv. om een gedeelte van de korte termijn kredieten

Hoofdstuk

VI

:

bij de bank om

Oplossingen voor langdurige liquiditeitsspanningen

te

-

212

-

zetten in een lange termijn lening, ofwe I om er een aan te gaan zetfs indien men

nog geen korte termijn kredieten heeft.

Lange termijn kredieten hebben als voordeel dat ze over een langere peri ode kunnen worden terugbetaald. Doordat de intrestlast lager ligt en men de cash

(winst

+

flow

afschrijvingen) van meerdere jaren kan gebruiken, is de terugbetaling van

dergelijke schulden draaglijker. Een lange termijn lening is door de bank eveneens

moeilijker vroegtijdig opzegbaar, wat dus meer zekerheid aan de ontlener verschaft.

3.2. Soorten

3.2.1. Termijn- en wentelkredieten

-

De bankkredieten op lange termijn (

>

1 jaar) worden in feite in 2 categorieën

onderverdeeld.

Vooreerst is er de f"manciering op atbeta1ing, ook soms financiering, uitrustingsfinanciering of middellange termijnlening genoemd. Het is een kredietvorm

die bedoeld is voor relatief beperkte investeringen bv. machines en voertuigen.

De looptijd hangt af van de economische gebruiksduur van het gefinancierde voorwerp, maar blijft in principe beperkt tot max. 5 jaar. De kostprijs wordt uitgedrukt

in een maandelijkse rentevoet (bv. 0.60 %), omdat er maandelijkse

aflossingen zijn. Men gebruikt eveneens vaak deze kredietvorm voor voorafbeta-

Hngen van belastingen, uit te betalen verlofgelden en eindejaarpremies.

Vervolgens is er het termijnkrediet,

ook investeringskrediet

lening genoemd. Dit is een kredietvorm

of lange termijn-

voor grotere investeringen

bv. gebou-

wen en meestal voor een periode van 5 tot 15 jaar. -

Voor het aanvullen van het bedrijfskapitaal zal men in de praktijk eerder gebruik maken van het termijnkrediet dan van een financiering op afbetaling.

Die termijnlening zat veelal een aflossingsschema bevatten en een duurtijd hebben tussen de 3 en 5 jaar.

De intrestvoet (tussen 8,45 en 8,78 % op 01104/93

naargelang aflossingswijze) is vanzelfsprekend lager dan bij bv. kaskrediet of


.

213

-

discontokrediet. De rentevoot die de banken hanteren voor investeringskredieten is over het algemeen gebaseerd op die van de

(>

N.M.K.N. Voor

grotere bedragen

50 miljoon BEF) en bedrijven (> 500 miljoon BEF) of voor zij die sterk

zijn in het negotiëren, zullen de banken werken met de Prime Rate (op 01/04/93 tussen 7.31 en 7.80 % naargelang duurtijd en aflossingswijze). -

De mogelijkheid

bestaat eveneens om een wentelkrediet, ook roll-over of

revolving krediet genoomd, op te nemen. Dit is een krediet dat voor een vaste periode (1 à 10 jaar) wordt toegekend en wordt opgenomen onder de vorm van vaste voorschotten op korte termijn.

Dit moot niet noodzakelijk met

steeds

hetzelfde bedrag en dezelfde looptijd gebeuren. Het is wel hernieuwbaar

einde van elke deelperiode. De intrestvoet,

op het

gebaseerd op de BIBOR, die van

bank tot bank kan verschillen, is eveneens relatief laag (8,25 % voor 3 maanden op 01/04/93) te vermeerderen met een marge tussen 0,25 en 1 %. Wel is het bij

deze kredietvorm minder evident om een aflossingsschema in te bouwen, zodat

vaak het totale bedrag op de vervaldag volledig moet worden terugbetaald. In principe zijn wentelkredieten bestemd voor grote bedrijven die minstens 10 miljoen BEF als vast voorschot opnemen. Dankzij de concurrentie onder de fmanciële instellingen beginnen ze dergelijke kredietvormen eveneens aan

middelgrote ondememingen toe te kennen, weliswaar soms mits verhoging van

de marge op de BIBOR naar 1,5 tot 2 %

Het voordeel t.a.v. een termijnkrediet

.

is dat men kan bedingen dat men niet

verplicht is om steeds hetzelfde bedrag op te vragen als vast voorschot. In een meestal 3 of 6 maanden, van iets mindere thesauriebehooften kan

deelperiode,

een wat lager voorschot worden opgenomen. Daardoor zal de ondememing

minder intresten betalen.

3.2.2. Obligatie

-

Een obligatie is een schuldtitel waaraan geen zeggenschap over de ondememing verbonden is, m.a.w. geen stemrecht. Het geeft meestal recht op een vast

rendement, dus geen deelname in de winst en het heeft een specifieke looptijd.

Hoofdstuk

VI

:


-

214

-

Bij liquidatie van de ondememing worden de obligatiehouders vóór de gewone en preferente aandeelhouders uitbetaald. Naargelang ze al dan niet aehtergesteld

zijn of daarentegen gewaarborgd zijn (bv. via een hypotheek). zullen ze respeetievelijk vallen onder de gewone aehtergestelde of bevoorreehte sehuldeisers. -

Achtergestelde obligaties worden aanzien als quasi eigen vennogen. Men zal ze

bij het eigen vennogen tellen voor -

De open bare uitgifte

het berekenen van de solvabiliteit.

op de kapitaalmarkt van obligaties met vaste rente wordt

nagenoeg volledig gedomineerd door emissies van de overheid zoals de staat,

provincies. gemeenten, parastatalen.... Grote ondememingen kunnen evenwel nog beroep doen op de markt van onderhandse -

obligatie-emissies.

Voor de andere bedrijven blijft de mogelijkheid om hun

emissie aan een institu-

tionele belegger te verkopen. Men spreekt hier van private of direete plaatsing.

Als institutionele beleggers hebben we de *

holdings, die zijn veelal ter beurs genoteerd, bv. Generale Maatsehappij,

G.B.L.. Almanij, *

Copeba. Eleetrorail,

...

investeringsmaatsehappijen. bv. Investeo. Benevent, Vlaamse Investeringsvennootsehap,

*

:

G.I.M.V.. L.I.M.. ...

gemeensehappelijke beleggingsfondsen. pensioenfondsen. verzekerings-

maatsehappijen en spaarbanken.

Het is vnl. bij investeringsmaatschappijen dat een K.M.O. zijn obligaties kan plaatsen. voor zover aan bepaalde voorwaarden voldaan is

:

er is een min. en

max. duur en bedrag (dikwijls min. 5 miljoen BEF voor 5 jaar). het moet een groeiend en rendabel bedrijf zijn.

Om de versehillende soorten obligaties met hun modaliteiten te kennen, is het beter een daartoe gespecialiseerd werk te raadplegen of zieh reehtstreeks te

wenden tot een investeringsmaatsehappij.


-

215

-

Iiø.li~~!~!l!f.~~IIIl!I!!1 4.1. Vanwege de aandeelhouders of nieuwe privé investeerders.

-

Het grote nadeel van extra kapitaal in te brengen t.o.V.

extra schulden aan te

gaan, is het feit clat dividenden met rlScaaI aftrekbaar zijn. Oit is wel het geval

met intresten. Elk bedrijf moet zelf het juiste niveau van eigen en vreemd vermogen bepalen. In principe is het toch aangewezen om minstens 25 à 35 %

eigen vermogen of solvabiliteit te hebben. -

Als de werkende vennoten of de bestuurders van een vennootschap willen intekenen op een kapitaalsverhoging, kunnen ze daarvoor een kapitaalkrediet aangaan. Oit gebeurt tegen een sterk verminderde financieringskost

omdat de

door de vennoot of bestuurder betaalde intresten voor hem ats bedrijfslasten aftrekbaar zijn. Weliswaar is die aftrek beperkt tot zijn bedrijfsinkomen uit die vennootschap en voor zover hij uit die vennootschap zijn belangrijkste inkomen

betrekt. Oe kredietnemer betaalt in dat geval netto slechts ongeveer de helft van

de aangerekende intresten (in 1992 kwam dat netto neer op :t 5 %). -

Om nieuwe investeerders aan te trekken zal men soms geneigd zijn een minimale winstuitkering

voorop te stellen.

Normaalligt die, gezien het risico, 3 à

5 % hoger dan de rentevoet van een staatsobligatie op 3 jaar. Als men er

rekening mee houdt dat dividenden niet fiscaal aftrekbaar zijn en dat nieuwe investeerders vaak eisen clat hun aandelen door de oorspronkelijke aandeel-

houders na enige jaren moeten worden teruggekocht (at dan niet met een

meerwaarde), kan het een dure oplossing worden.

4.2. Vanwege investerings-

-

en venture capital maatschappijen

Het onderscheid tussen investerings- en venture capital maatschappijen ligt vnl. in het beoogde rendement en in de inmenging in het ondernemingsbeleid.

Bij

venture capital wordt hoofdzakelijk een meerwaarde bij de latere wederverkoop

Hoofdstuk

VI

:


-

216

-

(al dan niet aan de aandeelhouders) van de aandelen nagestreefd en zal de zeggingsschap in de onderneming groter zijn. Gemakshalve zullen we ze allebei voortaan investeringsmaatschappijen noemen. -

Investeringsmaatschappijen kunnen naast het intekenen op obligaties (zie H

3.2.2.)

eveneens participeren

risicokapitaal

VI

:

in het kapitaal van een onderneming. Ook om

te verstrekken aan hun klanten hebben de meeste grote banken

aparte vennootschappen opgericht. Om dergelijke participaties te verwerven, moeten de ondernemingen evenwel aan bepaalde

voorwaarden voldoen, zowel

in bedrag (min. en max.), duur, omvang van het bedrijf,

als soms naar groei,

sector, creativiteit en rendement. -

Qua vergoeding gaat het opnieuw om een jaarlijkse dividenduitkering (al dan

niet een vast rendementspercentage)

of om een meerwaarde bij de latere weder-

verkoop van de aandelen (o.m. bij venture capital) of om een cumul van beiden. -

Zoals iedere aandeelhouder zal de investeringsmaatschappij eveneens recht hebben op toezicht en informatie over de onderneming. Soms zal zelfs een bestuurdersmandaat

moeten worden afgestaan of begeleiding aanvaard worden.

Dit kan echter het bedrijf ook ten goode komen. Wat wij onder 4.1. schreven, is hier eveneens van toepassing. -

We kunnen als indeling van dergelijke maatschappijen het volgende hanteren ~

privé, behorend tot fmanciële instellingen of groepen *

:

:

Benevent (I en II); Brinvest; Ibel; Investco; Mezzafinance; Nobema;

Vlaamse Investeringsvennootschap (V.I. V .) ~

privé, onatñankelijk *

:

Advent Belgium; Belcofi; De Eik; Euroventures Benelux (I en II); Gevepar; Indas; Kamolux; Lessius; Noro Group of Companies;

Oranje Nassau ~

gemengd: *

~

Isep; Alinvest (I en II); Shipinvest; Sidinvest

overheid *

:

G.I.M.V. (Gewestelijke Investeringsmaatschappij G

.I.M.B. (Gewestelijke Investeringsmaatschappij


voor Vlaanderen);

voor Brussel);

-

217

-

L.I.M.

(Limburgse Investeringsmaatschappij); Kamofin; Participa-

tiefonds van de Nationale Kas voor Beroepskrediet.

-

Liquiditeitsspanningen kunnen eveneens, althans voor een gedeelte, worden opgevangen door een omzetstijging

:

via prijsverhoging van de verkochte

producten en diensten ofwe I door hoeveelheidsvermeerdering.

van de omzet via verI aging van het spanningen wegnemen. In hoofdstuk

Ook een daling

aantal verkochte eenheden, kan de kas-

II

hebben we gezien hoe men via een goed

gevoerde debiteurenadministratie tot een versnelling kan komen van de verkoopontvangsten. -

Omgekeerd te werk gaan is ook mogelijk. De uitgaven vertragen door een betere stockrotatie

:

vnl. verkopen uit de bestaande voorraad en zolang mogelijk

wachten om hem opnieuw samen te stell en of op consignatie bestellen.

Men kan

ook extra betalingsuitstel vragen aan de leveranciers en andere schuldeisers

(R.S.Z., B.T.W., bedrijfsvoorheffing, ...), eventueel afbetalingsplannen negotiëren. Wat uiteraard ook helpt, is het verminderen van de uitgaven.

door investeringsprogramma'

s

Dit kan

uit te stellen of te schrappen en te snoeien in bv.

personeel, gebruik van allerlei door extemen verschafte dienstverleningen, aankoop van goederen,

...

raltl.II&;1I1....] Vanzelfsprekend wordt vooreerst gedacht aan met gebruikte activa by. terreinen, overtollige machines. Misschien kan men ook denken aan de verkoop van winstgevende activa of zelfs bepaalde afdelingen van de ondememing. Eventueel

kan men

via een sale and lease back operatie of het terug buren van die activa, toch nog beschikken over het economisch gebruik ervan.

Uiteraard zal men dit hier slechts als laatste reddingsmiddel aanwenden.

Hoofdstuk

VI

:


-

218

-

II~jiEm~æl~~~~~)il Als de liquiditeitsmoeilijkheden niet intern en zelfstandig kunnen worden opgelost. kan een fusie of overname het voortbestaan van de onderneming verzekeren omdat

daardoor allerlei so orten synergieën ontstaan -

:

operationele synergie-effeeten *

schaalvergroting, nt. de variabele en vaste kosten per eenheid dalen;

*

voordelen uit ervaring. Door het fenomeen van de ervarings- of leercurve ontstaat er productiviteitsstijging en daling van het aantal defecten.

Dit zal

nog meer het geval zijn wanneer de activiteit gelijkaardig is; *

bij verticale integratie, zowel bij voorwaartse of achterwaartse integratie van een aanverwant activiteitsstadium, ontstaan er eveneens tal van besparingen en voordelen;

*

-

gezamentijk gebruik van bepaalde faciliteiten;

met operationele synergie-effecten *

financiële en fiscale voordelen. De ontleningscapaciteit

stijgt, men kan

goedkoper nieuwe middelen aantrekken, recuperatie van fiscaal over-

draagbare verliezen is mogelijk alsook vrijstelling op gerealiseerde meerwaarden op aandelen; *

verwijderen van inefficiënt management.

OptimaaJ debiteurenbeheer

-

219

-

BIBLIOGRAFIE *

Amcham, Rising insolvency risk per country in 1991

-

Respect of payment terms

per country, 06/1992. *

Argenti J., Corporate collapse

the causes and symptoms, Mc Graw Hillbook,

:

1976. *

Assurances du crédit de Namur, Contract en brochures.

*

Bamps

*

BBL, Exportaudit

*

BBL, Factoring, BBL Berichten, 04/1984.

*

BBL, Financieel beheer bij KMO's, BBL Onderneming.

*

BBL, Het beheer van de wisselkoersen renterisico's, 1988.

*

BBL, Het documentair krediet, 1989.

*

BBL, Het

*

BBL, Het kapitaalkrediet,

*

BBL, Infotrade, BBL Onderneming.

*

BBL, Reglementation de l'I.B.L.C.

*

BBL, Starten voor eigen rekening, BBL Onderneming, 09/1989.

*

BBL, Telelink.

*

Becque

*

Belgian Business, Oproep aan exporteurs, 12/1989.

*

Belgisch Arbitragebureau, Contract en brochures.

*

Belgische Kamer voor Nationale en Internationale Arbitrage, Contract en

P., De gespierde consument, KB magazine, 1992. :

Studie- en analyseprogramma voor de export, 1992.

economisch finanCÎeel instrumentenbord,

E., De excess of

BBL Onderneming, 06/1990.

1992.

:

conseils pratiques aux exportateurs.

NCMV

loss polis,

Exportflash, 10/1989.

brochures. *

Belgo Factors, Contract en brochures.

*

Benevent, Brochures.

*

Bijnens

R.,

Kredietverzekering

afrekening, C.I.S. International *

Bortier J., Heeft

u

verduidelijkt

:

F.M. C.,

1992.

-

Basiskenrnerken

-

funktie

-

prijs

-

genoeg netto-bedrijfskapitaal, Zelfstandig Ondernemen,

02/93. *

Braeckmans H., De overeenkomst

:

Persoonlijke zekerheidsrechten, Kluwer,

1990.

Bibliografie

-

220

-

*

Braeckmans H., Factoring: Eenjuridische

*

Bravec

*

Budget & Droits, Conditions générales

*

Budget & Oroits, Lettre recommandée, 1992.

*

Bureau Van Dijk, Brochure.

*

Carette J., International

*

Cepina, Contract.

*

Cera, Een eigen bedrijf starten.

*

Cloquet

*

Cobac, Contract en brochures.

*

Coeurnelle E., Lire un bilan, ce n'est pas tellement difficile, I'Echo de la

M., Halte

analyse, C.E.D. Samson,

1979.

aux impaye's, Trends Tendances, 03/1992. :

Loi plus stricte, 1992.

Commercial Banking, Generale Bank.

A., Factuur, A.P.R.

Bourse. *

Corluy

behandeling van het W., De

E.H.S.A.L.,

financieringsdossier door de bank,

1991.

Financiering en risicobeheer in de internationale

*

Corluy

*

Crédit Générale, Manuel des crédits, 1973.

*

Crédit Lyonnais, Exporter sur la Belgique

*

De Broqueville M.,

W.,

Entreprendre,

L'assurance crédit

:

:

handel, 1991.

Moyens de paiement, 1987.

un outil au service des exportateurs,

10/1987.

*

Oelcredere, Brochures en contract.

*

De Markt, Factoring een totaaloplossing, 08/1988.

*

De Standaard, Kredietverzekeraar Cobac komt in

*

De Winter, Gelezen en goedgekeurd, KB magazine, 1992.

*

Dirix E. en BaIlon G.L., De factuur, Story-Scientia, 1985.

*

Dochy

*

Dumarey E., De Italiaanse bankwereld, NCMV Exportflash, 1988.

*

Dumarey E., Exportfinanciering met accepten, KB magazine, 1991.

*

Dun & Bradstreet International, Contract en brochures.

*

Edwards H., Credit management handbook, Gower publishing, 1988. Facts, Magazine voor Factoring, een uitgave van Belgo Factors 1984, 1985,

*

A., Technieken voor

de buitenlandse

Franse handen, 0111993.

handel, BBL

1986, 1989, 1990.


-

221

-

*

F.E.T.. Banken en verzekeraars

versterken greep op Belgische topmakelaars.

05/1992. *

F.E.T..

Delcredere koopt 25 % van kredietverzekeraar COBAC. 04/1993.

*

F.E.T.. Firm wit

*

F.E.Tot Overschrijving tussen EG banken is gemiddeld 5 dagen onderweg.

kapitaal verhogen tot 300 miljoen. 1991.

1992. *

F.E.T.,

Dossier risicodekking. 04/1993.

*

Fidisco. Brochure.

*

Fredericq L. en S., Handboek van Belgisch handelsrecht. 1. Bruylant, 1988.

*

Generale Bank, De Delcredere dienst. G bulletin. 12/1987.

*

Generale Bank. De kredieten

:

Financieringsbehoeften van de ondernemingen.

kredietvormen en zekerheden, Kluwer. 1985. *

Generate Bank. Exporteren

*

Generate Bank, Exportfinanciering op halflange en lange termijn.

*

Generale Bank. Het documentair incasso. G bulletin, 12/1987.

*

Generate Bank. Optimaal gebruik van internationale betaaltechnieken.

*

Generale Bank, Uw wisselrisico beheersen.

*

Generale Bank, Veiligheid bij internationale

*

Gillijns L.. De kredietverzekeringsmarkt,

*

Gillijns L.. De kredietverzekeringspolis,

*

Graydon Dongelmans. Contract en brochures.

*

Hendrickx L., De konsignatie-overeenkomst,

*

Hovius J. en Van De Belt A., Credit management. Vuga, 1988.

*

International Factors, Contract en brochures.

*

Investco, Brochures.

*

Kamer van Koophandel van Brussel, De algemene principes van de wisselcontro-

-

Importeren.

transacties.

NCMV

Exportflash,

NCMV Exportflash.

10/1989.

10/1990.

Z.O. Advies N.C.M.V.. 10/1991.

Ie, 08/1985. *

KB, Betalingstechnieken

*

KB, Dienstverlening aan bedrijven, 1989.

*

KB, Electronisch bankieren, 1991.

*

KB, Factoring, KB Weekberichten.

*

KB, Het opstellen van verkoopcontracten

Bibliografie

in de buitenlandse handel. 1990.

01/1981. in de buitenlandse

handel, 1992.

-

222

-

*

KB, Infocataloog,

*

KB, Korte termijnfinanciering in de internationale handel.

*

KB, L'assurance crédit, KB weekberichten, 05/1992.

*

KB, Leidraad bij de wetgeving op de boekhouding en de jaarrekening van de

1986.

onderneoùngen, 1989. *

KB, Op zoek naar financieel evenwicht in de onderneoùng, 1987.

*

KB, Starters, 1990.

*

KB, Tele-KB-Basic, KB Magazine, 1993.

*

KB, Wisselreglementering en wisselrisico's in het intemationale betalingsverkeer.

*

Krebes, Brochures.

*

Locabel, Brochures.

*

Maes H., Voordelen van Arbitrage, F.E.T., 1993.

*

Merchiers Y., De overeenkomst

:

Factoring en aanverwante rechtsfiguren,

Kluwer, 1990. *

Michel P., Financer sa croissance, Trends Tendances, 06/1991.

*

Nally R., Le factoring

:

Ses effets sur la rentabilité de l' exploitation et son rôle

dans Ie financement de l'entreprise, Les éditions d'organisation, *

NCMV

*

NCMV Exportflash,

*

Ooghe

H.,

*

Ooghe

H.,

*

Ottoy P., Ruilen is de oplossing bij overstock, F.E.T., 12/92.

*

Phillippe D., De overeenkomst

Exportflash, Groei in het exportbedrijf,

1969.

02/1990.

Leasing en export, 10/1988.

Bedrijfsfinanciering,

Kluwer, 1991.

Falingsvoorspelling, E.H.S.A.L., 1989.

:

De rechten

en de bepaling van de inhoud van

de overeenkomst, Kluwer, 1990. *

Poot en Pauwels, Wat bij contractbreuk,

*

Quatennes, Leasen of kopen, Exportf1ash

*

Rathmes J., Recouvrement des créances, Gagnez, 1992.

*

& Bradstreet Handbook of Credit and Redding H. & Knight G., The Dun

NCMV Exportflash, 10/1990. N.C.M.V.,

1992.

Collections, Thomas Cromwell company, 1974. *

Richter P., Kredietverlening

*

Safimex, Brochure.


aan afnemers, Samson, 1971.

-

223

-

*

Schoonjans J., Eigen vennogen vennootschappen,

:

Financieringsmogelijkheden met participatie-

E.H.S.A.L., 1992.

*

SGS, Brochures.

*

Sogenal, La lettre de change relevé magnétique, 04/1988.

*

Sogenal, Pratiques bancaires Françaises Iiées à I' encaissement,

*

Stonne

M., De

overeenkomst

:

1990.

Contractuele mogelijkheden om geschillen

altematief op te lossen, KJuwer, 1990. *

Stonne M., Gerechtelijk recht, R.U.G., 1987.

*

Thierens F., Bankborgstelling

*

Timmerman G., Informatie is koopwaar, Belgian Business magazine, 10/1990.

*

Trends, Dossier leasing, 1992.

*

Van Acker J. en Vansina F., Fusies en ovemamen, E.H.S.A.L., 1992.

*

Vandebeek K., Het innen van vorderingen op Franse afnemers, KB magazine,

of bankgarantie, KB magazine, 1992.

12/1991. *

Van den Bosch A., Financiering van de buitenlandse

*

Van den Buick G., Forfaiting, F.E.T., 1988.

*

VanHecke, Brochures.

*

Van Houtte H., Enkele suggesties voor een efficiënte arbitrageprocedure,

handel, Fabrimetal,

1991.

T.B.H., 1989. * *

Van Istendael A., Actueel boekhouden en handelsbeleid, 1985. Van Malderghem R., Kredietbeheer, NCMV Exportflash, 10/1989.

*

Van Meerbeeck P., Leasing zonder BTW-zorgen, KB magazine, 1991.

*

Van Minnebruggen W., Onrechtmatige bedingen, KB magazine, 1991.

*

Visart M., Exporter sans souci, Trends Tendances, 1988.

*

Volcke

0.,

Factoring,

een volledige debiteurenopvolging,

NCMV

Exportflash,

10/1989. *

Warrant, Brochures.

*

Wymeersch E., Handelsrecht, R.U.G, 1987.

Bibliografie

-

224

-

:il.:i:~~:i.tl;~~ie~...~~~.~~i.~~s.~...i

Recommend Documents

:il.:i::i.tl;ie~...~.i.~~s.~...i