ICT & Samenleving I Dr. L. (Luca) Consoli Eindessay. Paradox: E-government verhoogt democratie burgers Versus E-government vermindert privacy burgers

ICT & Samenleving I Dr. L. (Luca) Consoli Eindessay

Paradox: E-government verhoogt democratie burgers Versus E-government vermindert privacy burgers

Democratie

Privacy

Naam: Studentno: Informatiekunde

Peter Vos S0340790 (cohort 2002)

Naam: Peter Vos Opleiding: informatiekunde

Vak: ICT & samenleving 1 Opdracht: Eindessay

Inhoudsopgave 1 2

Inleiding ................................................................................... 3 Theoretisch kader ...................................................................... 6 2.1 Democratische werking van het internet ..................................... 6 2.2 aantasting privacy burgers ....................................................... 7 3 Origineel gedeelte ...................................................................... 9 3.1 internetdemocratie ............................................................... 9 3.1.1 Transparantie ................................................................. 9 3.1.2 enclaves .......................................................................10 3.2 Europese unie & Privacy ..........................................................11 3.3 invoeren of koppelen van digitale systemen ...............................12 5 Conclusie .................................................................................14 6 Literatuurlijst ...........................................................................15

Pagina 2 van 15


1


Inleiding

In het decennium waarin we nu leven is er veel verandering en turbulentie van de maatschappij. Een oorzaak hiervan is dat door onze huidige technologische ontwikkeling er veel deterritorialisatie plaats vindt, waarvan het internet een grote boosdoener is. De regeringen van landen zien in dat door het internet veel veranderd in onze samenleving en reageren hierop. Dat doen de regeringen door zelf het internet te gebruiken en door er wetgeving voor op te stellen. Aangezien de overheid in ons land ook veel doet aan bestuurlijke vernieuwing interesseert dit onderwerp mij erg. Zo zijn er vergelijkingen te maken met de door Whasun beschreven projecten in Korea en de informatiseringprojecten die in ons land plaats vinden of hebben gevonden. Op het internet zijn er veel discussies gaande over deze projecten maar ook in het huidige politieke debat. Zelfs in het debat over de Europese grondwet (zie bron Tweakers), wat ik op de voet heb gevolgd, passeerden er diverse informatisering- en privacyvraagstukken. Tijdens het volgen van het bestuurskundevak ‘Besturen in het informatietijdperk’ ben ik tevens met deze vraagstukken in aanraking gekomen. In mijn literatuurstudie kwam elke keer weer naar voren dat het digitaliseren van de maatschappij en de overheid een prettige en een nadelige kant kent. In dit essay wil ik daarom deze paradox tussen het behouden van privacy en het vergroten van de democratie binnen de e-government uiteenzetten. In het artikel Challenges for e-governance bespreekt Whasun waarom een aantal e-government projecten binnen Korea mislukken. Hij zegt dat dit onder andere komt doordat de Koreaanse burgers zich teveel aangetast voelen in hun privacy. Bij elk e-government project wat de Koreaanse overheid wil gaan uitvoeren, is er veel weerstand van de Koreaanse burgers. Hij concludeert in het artikel dat er een kloof is tussen de technische standaarden van ICT systemen die efficiëntie opleveren voor overheidsorganen en de sociale standaarden waarin de privacy binnen digitale systemen weer in het geding komt. Om deze kloof te verminderen noemt de schrijver een aantal oplossingen. Het zal onder andere helpen als de overheid meer rationeel, transparant en voorspelbaar handelt tegenover de burger. De overheid kan deze kloof tevens oplossen door het ontwerpen van online beschermmethoden en regels die de privacy van burgers beschermen. Verder zegt hij, dat het de plicht is van de overheid om haar burgers te informeren hoe hun persoonlijke informatie wordt verzameld, gebruikt en beschermd. Als de overheid aan deze zaken werkt zal het haar beter lukken om de e-government projecten en doelstellingen van haar instellingen eerder te voltooien.

Pagina 3 van 15



In het boek van Bovens wordt er eerst opgesomd wat de komst van de informatiemaatschappij betekent voor het huis van de democratische rechtstaat. Hij verklaart daarna in zijn boek dat de komst van het internet er niet voor gezorgd heeft dat de politieke verhoudingen tot nu toe wezenlijk zijn veranderd. Wel verklaart hij dat informatisering van de uitvoerorganisaties van de overheid tot grote veranderingen heeft geleid. Vroeger werkten er vooral street-level ambtenaren met een grote beslissingsmacht in deze organisaties. Tegenwoordig bevinden zich hierin vooral system-level ambtenaren en is de organisatie veranderd in een stille informatieraffinaderij waarin de beslissingsmacht vooral naar de systeemontwerpers is gegaan. Bovens loopt naast deze aspecten elk onderdeel van het rechtshuis door en schetst uiteen wat in dit rechtshuis ontbreekt voor onze huidige en toekomstige samenleving. Na dit gedaan te hebben stelt hij zelf een nieuwe politieke agenda op en geeft het rechtshuis een vierde digitale verdieping. In deze verdieping bevinden zich plichten voor de overheid die leiden tot transparantie en hij stelt nieuwe informatierechten voor de burger voor. Het boek van Fountain gaat over de digitalisering van de Amerikaanse overheid. Zij zet in dit boek uiteen hoe de virtuele staat gebouwd dient te worden en hoe zij deze virtuele staat ziet. De kern van een virtuele staat is een netwerk van instanties, organisaties en overheidsorganen die allemaal invloed op elkaar uitoefenen en met elkaar zijn verbonden. Dit is tegenwoordig dan meestal via de digitale snelweg. Ze geeft daarom ook aan dat het potentieel van ICT zoals efficiëntie wordt beperkt door de instanties van de overheid of waarmee de overheid te maken heeft. Ze heeft een paar stellingen waarin ze zegt waarom ICT de organisatie van de overheid kan veranderen. Namelijk: het brengt verbindingen tot stand tussen overheden onderling, tussen overheid en burger en tussen overheid en bedrijven. ICT gebruik leidt tot het standaardiseren van gegevens en procedures. Informatie kan veel sneller en goedkoper vermenigvuldigd en verspreid worden. Als laatste geeft ze aan dat informatieverwerving door ICT onafhankelijk van tijd, locatie en geheugencapaciteit is geworden. Ze stelt ook dat hoe meer de overheid een virtuele staat wordt, hoe meer de burger controle kan hebben op beleid van de overheid en hoe meer andere deelnemers mee participeren met de besluitvorming. Tevens zal de hiërarchische structuur minder worden in de overheidsorganisatie. Ze geeft in haar boek zeven hypotheses. Ze geeft daarin aan waarom de overheid ICT en het internet nog niet goed weet te benutten. De virtuele staat waar we naar toe moeten werken, is volgens haar ontstaan als: “(..)the state becomes

increasingly networked trough informationsystems, interagency arrangements, public-private partnerships, intergovernmental agreements that join federal, state, local, nonprofit, and private actors, and web-based services that link the websites of hundreds of organizations”

Pagina 4 van 15



In dit essay zal ik bovendien nog andere actuele artikelen aanhalen die mij mede helpen met het beantwoorden van de vraag, hoe de huidige kloof opgelost kan worden tussen het negatieve kenmerk van ICT, de vermindering van de privacy dan wel de positieve punten van ICT, als de efficiëntie winst en verbetering van de democratie binnen een land.

Pagina 5 van 15


2


Theoretisch kader

In dit hoofdstuk zal ik eerst de verandering van de democratie in het informatietijdperk bespreken. Welke grote voordelen het internet en ICT middelen de overheid biedt. In de tweede paragraaf bespreek ik het grootste nadeel namelijk de afname van de privacy door het gebruik van ICT middelen. In deze paragraaf geef ik aan, hoe een overheid deze aantasting naar mijn mening het best kan beperken dan wel voorkomen.

2.1 Democratische werking van het internet Het internet is vanaf het begin al het middel geweest om snel en eenvoudig informatie te delen. Dit belangrijkste potentieel van het internet kan een overheid naar mijn mening niet naast zich neerleggen. We zien nu al dat de overheid het internet en andere ICT middelen steeds beter weet te gebruiken. Zo verliep de stemming bij het referendum van de Europese grondwet voor het grootste deel via digitale stemmachines. Daarnaast zie je dat onze overheid steeds transparanter probeert te werken door veel beleidsdocumenten online te plaatsen. Bijna elke overheidsinstelling heeft tegenwoordig wel een website waarop ze dit plaatsen naast vele andere zaken. Dit gebeurd niet alleen in Nederland. Door een onlangs uitgevoerd onderzoek door Gap Gemini bleek juist dat Nederland een stuk achter lag met de digitalisering van de overheid vergeleken met andere Europese landen. Naast de overheidsinstellingen hebben de politieke partijen ook allemaal een website Op deze websites kan iedereen mee discussiëren over bepaalde onderwerpen en verder zijn er natuurlijk diverse andere forums en politieke chatboxen waarop de burgers via het internet hun mening wisselen. Ik realiseer me, dat dit alles wel zal leiden tot enclaves van gelijkstemmige burgers, vooral de huidige politiek geïnteresseerde zal zijn voordeel hiermee doen. Maar dat neemt niet weg dat ik dit slechter vind dan de televisiedemocratie die nu gaande is waarin de burgers vooral op persoonlijkheden stemmen in plaats van het beleid wat ze vertegenwoordigen. Bij de uitvoerorganisaties van de overheid is en zal de democratie door ICT ook een stuk verbeteren. Vroeger en in enkele gevallen nu nog, is het zo dat street-level ambtenaren hier de dienst uitmaken. Aangezien elke ambtenaar over veel beslissingsmacht beschikt over de gevallen die hij mag behandelen. Doordat de street-level ambtenaren zoveel ruimte hebben over het interpreteren van de regels, kan het dikwijls zo zijn dat een specifiek geval anders wordt behandeld, doordat de ambtenaar zijn eigen draai aan een bepaalde regel kan geven. Door ICT ver door te voeren in deze uitvoeringsorganisaties is dit niet meer mogelijk aangezien de beslissingen nu verwerkt zitten in de logica van het systeem. Deze Pagina 6 van 15



verandering van streel-level naar system-level ambtenaar heeft naar mijn mening het eerlijke democratische proces van deze organisaties sterk vergroot. Wel zie ik in dat bij het bouwen van deze systemen de ontwerpers een grote macht hebben bij het interpreteren van de regels. Maar dit kan volgens mij eenvoudig worden opgelost door bij deze ontwerpen diverse juristen, beleidmakers en burgers te betrekken. Het allerbelangrijkste is denk ik dat het bouwen van een ICT systeem bij overheidsorganisaties zo open en transparant mogelijk moet gebeuren. Als de overheid binnen een land inziet dat dit belangrijk is zal naar mijn inziens de democratie worden vergroot in het betreffende land.

2.2 Aantasting privacy burgers In het artikel van Whasun komen een aantal voorbeelden naar voren waaruit blijkt dat er veel weerstand is van burgers tegen bepaalde ICT projecten. Deze weerstand vindt voornamelijk plaats omdat de Koreaanse burgers bang zijn om hun privacy steeds verder te verliezen mede door deze projecten. Er worden namelijk verschillende systemen aan elkaar gekoppeld, waarin gegevens van burgers bij instanties terecht komen die met een groot deel van deze gegevens niks te maken hebben. Zoals in het NEIS project in Korea gebeurde. Dit is een ernstige inbreuk op de privacy van de burger. Maar al te vaak denken overheden te gemakkelijk met persoonsgegevens om te kunnen springen en ICT systemen met elkaar te kunnen koppelen. Wat Whasun bespreekt in zijn artikel vindt niet alleen plaats in Korea maar in de meeste westerse landen. De hoofdredenen van de overheden om ongevoeliger met de privacy van een burger om te springen zijn vaak het vergroten van de efficiëntie en bescherming tegen criminaliteit en terrorisme binnen een land. Vooral in verband met terrorismebestrijding wordt er in de westerse landen nogal ruw omgesprongen met de bescherming van de privacy van de burger. Dit vindt dan vooral plaats in de huidige digitale systemen of er worden nieuwe projecten gestart om systemen aan elkaar te koppelen. Zo was er onlangs in Europa nog een discussie over het opslaan van internetgegevens van burgers door de internetproviders. Het vreemde in deze kwestie in Nederland was dat alleen de internetproviders hier tegen in opstand kwamen. In Nederland leeft het niet zo onder de bevolking dat er ons steeds meer privacy wordt ontnomen. Zo kon de IBG zonder veel weerstand haar systemen koppelen met de belastingdienst en de gemeentelijke persoonsgegevens administratie. In het nieuwe huidige project van de OV-chip is er tot nu toe ook nog weinig weerstand door de burgers. Naar mijn mening is dat in andere landen veel meer het geval dan in Nederland. Bijvoorbeeld, als je kijkt naar de voorbeelden die Whasun opnoemt in zijn artikel. Misschien komt het wel door dat wij onze overheid wat het privacyaspect betreft meer vertouwen dan bijvoorbeeld de Koreaanse burgers doen.

Pagina 7 van 15



In Nederland geldt er wel een privacywet dat organisaties alleen die gegevens van burgers mogen verzamelen die ze direct nodig zijn voor het uitvoeren van hun taken. Misschien komt het ook wel dat er in Nederland nog weinig uit de hand gelopen schandalen zijn geweest waarin een burger zich aangetast voelde in haar privacy. De overheid en Nederlandse organisaties zijn tot nu toe nog zorgvuldig genoeg omgegaan met persoonsgegevens, waardoor er nog geen grote schandalen zijn geweest zoals die misschien wel in andere landen hebben plaatsgevonden. Desondanks moet Nederland uitkijken dat deze schandalen in de toekomst niet als nog gaan plaats vinden. Daarom zal het aan de burgers en bij elk nieuw ICT project moeten aangeven: Hoe persoonlijke informatie van een burger wordt verzameld en verkregen, hoe deze informatie wordt gebruikt en hoe er controle is op dit gebruik. Daarnaast zal de overheid er zoveel mogelijk aan moeten doen deze databases met informatie te beschermen tegen hackers en andere kwaadwilligen.

Pagina 8 van 15


3


Origineel gedeelte

Aan de hand van diverse onderwerpen probeer ik mijn stellingen te concretiseren. Als eerste bespreek ik de internetdemocratie waarin de democratieën van sommige landen langzaam aan het veranderen zijn. Daarna zal ik het onderwerp privacy verder uitwerken en hoe dit besproken is tijdens het afgelopen referendum. Als laatste zal ik aan de hand van wat voorbeelden het gevaar laten zien, die er soms is bij het invoeren van een nieuw digitaal systeem.

3.1 Internetdemocratie Zoals er al eerder verschillende soorten democratie in elkaar zijn overgelopen zijn we nu beland zoals vele auteurs het benoemen de internetdemocratie. In Nederland en andere westerse landen begon het met een pamflettendemocratie waarin politieke standpunten aan de boom werden gespijkerd en vooral de elite de dienst uitmaakte. Toen er kranten kwamen ging dit over in de krantendemocratie waarin politiek voor de massa beschikbaar werd en er massapartijen ontstonden. Weer 50 jaar later met de komst van de televisie hadden we een televisiedemocratie waarin er vooral toeschouwers zijn en het imago van personen vooral van belang is. Binnen nu en vijftig jaar zullen we met het internet langzaam veranderen in een internetdemocratie waarin vooral ad-hoc partijen zullen zijn en er enclaves rond issues worden gevormd.

3.1.1

Transparantie

Diverse landen zien al goed in dat je het democratische gehalte kan verhogen door gebruik te maken van het internet. De overheid kan via het internet veel goedkoper en eenvoudig beleidsstukken en informatie verspreiden of zichtbaar maken voor de burger. Kijk bijvoorbeeld naar de risicokaarten die provincies beschikbaar hebben gesteld naar hun onderzoek hierop. Een ander voorbeeld binnen Nederland zijn de onderzoeksrapporten die opgeleverd zijn na een controle op diverse scholen. Via een internetsite geeft de overheid inzicht wat er aan een bepaalde school mankeert of juist beter gaat. Whasun bevestigt dit in zijn artikel: “….breakthroughs in IT have helped to inspire hopes of positively correlating the development of the internet with a deepening of democracy due to increasing citizen participation in the political arena”. Wel moet ik toegeven dat als de overheid teveel transpiratie geeft in haar beleid dat er dan een aantal nadelen te benoemen zijn. Onderhandelen en openbaarheid van bestuur staan namelijk vaak op gespannen voet met elkaar. Het is een stuk makkelijker compromissen te sluiten als de achterban niet over de schouder meekijkt. Pagina 9 van 15



Een ander groot nadeel is dat goed georganiseerde groepen met veel geld als stoorzender gaan functioneren. Denk aan milieugroepen die lang niet de gehele samenleving vertegenwoordigen. Als die groepen door de transparantie een bepaald plan van de overheid ontdekken, zullen ze dit plan gaan tegenwerken door als stoorzender hierop invloed proberen uit te oefenen met uiteindelijk doel dat het plan niet door gaat. Dit gebeurd dan voordat het door het algemeen belang ter discussie is gesteld. Een soort van voorbeeld hierbij is de handtekeningenactie van de bestaande radiostations over de nieuwe frequentieverdeling. Het belang van de burgers die behoefte hadden aan nieuwe radiostations werd nu niet meegenomen. Ondanks dit voorbeeld zal dit alles in verhouding wel meevallen denk ik. De overheid zal naar mijn inziens nooit volledige transparantie kunnen waarborgen. De compromissen en plannen zullen voorlopig denk ik nog wel even in achterkamertjes plaats vinden. Wel vind ik dat de overheid hier een goede verhouding in moet vinden. Daadwerkelijke besluiten die de burger aangaan moeten gewoon openbaar worden gemaakt. Daar in tegen vind ik wel dat we de overheid de gelegenheid moeten geven om vrij plannen te laten maken zonder dat ze daarbij gestoord worden, omdat hier delen al van bekend zijn. Als bijvoorbeeld ministers of staatssecretarissen elke keer weer worden geconfronteerd met actiegroepen zullen ze uiteindelijk niks meer durven te ondernemen.

3.1.2

enclaves

De internetdemocratie zal vooral een enclavedemocratie worden. Er worden dan groepen gevormd rond één bepaald thema waarin fanatieke voorstanders elkaar vinden en erover discussiëren. De politiek van tegenwoordig met partijen die allesomvattend partijprogramma’s hebben zal langzamerhand veranderen in deze enclavedemocratie waarin gelijkgestemden elkaar via internet vinden. Nu is het al zo dat mensen met dezelfde politieke achtergrond eerder met elkaar gaan discussiëren dan met mensen met een tegenstrijdige achtergrond. Daarnaast zal de kloof tussen de politiek geïnteresseerde burger en de burgers die zich er niet of minder mee bezig houden worden vergroot. Aangezien door het meer transparant optreden van de overheid en het discussiëren met gelijkstemmige via internet heeft de politiek geïnteresseerde burger veel meer informatie en invloed op de regering. Deze enclavedemocratie is er voorlopig nog lang niet. We hoeven hier eerst nog geen zorgen over te maken hoe dit zich gaat ontwikkelen denk ik. Als hij eenmaal ontstaan is, is het toch niet meer weg te denken, daarbij zullen de oude vormen er gewoon naast blijven bestaan lijkt me. Want nu in de televisiedemocratie lezen we politieke meningen nog steeds in kranten en plakt Loesje nog steeds politieke pamfletten op bomen. Wat betreft de steeds groter wordende kloof tussen politieke elite en politiek ongeïnteresseerde is na mijn inziens geen slechte ontwikkeling.

Pagina 10 van 15



Binnen deze elite bevindt zich voor elk standpunt altijd wel een voor en tegenpartij. Zodat ook de stem van de politiek ongeïnteresseerde niet uit het oog is vervlogen. De politieke elite beschikt door deze ontwikkelingen naar mijn inziens alleen maar over meer betrouwbare juiste informatie om daar dan zo eerlijk mogelijk hun standpunten over uit te spreken.

3.2 Europese unie & Privacy Privacy van de burger werd onlangs tijdens het debat over de Europese grondrecht niet ongemoeid gelaten. Dit kwam in het bijzonder ter discussie bij het onderwerp terrorisme waarin het Ja-kamp zei dat we dit alleen gezamenlijk kunnen oplossen. Het CDA stelt zelfs op haar site: “De veiligheid van de samenleving gaat voor de privacy van een individu.” Deze regel kan natuurlijk zo drastisch worden ingevuld dat je volgens het CDA geen enkele privacy meer overhoudt als burger zijnde. Een erg actueel onderwerp in Europa over privacy is de bewaarplicht van internetproviders. Dit houdt in dat de Europese internetproviders hun servers zo moeten inrichten dat ze elk bezoek aan een internetpagina van hun klanten bijhouden en opslaan. De politie kan deze gegevens dan raadplegen bij het opsporen van terrorisme of misdaad. Dit Europese wetsvoorstel voor bewaarplicht werd onlangs gelukkig afgewezen door de commissie Burgerlijke Vrijheden van het Europese Parlement. Maar het Europese Parlement heeft in dit geval momenteel alleen adviesrecht, terwijl invoering van de nieuwe grondwet het Europese parlement in staat zou stellen de bewaarplicht tegen te houden. Maar er bestaat een kans dat in de toekomst als het Europese Parlement wel alle macht heeft. Dat ze dan wel met deze wet instemmen, als er bijvoorbeeld weer een terroristische aanslag is geweest. Per natie, ook binnen Europa verschillen de opvattingen over privacy nogal. Zo vinden ze het in Litouwen al normaal om voicemailboxen toegankelijk te maken. Het Nee-kamp bij de Europese grondwet geeft daarom duidelijk aan dat landen hierop hun nationale afweging houden betreffende privacy. Ik vind het jammer dat zaken als het recht op privacy in een keer een stuk minder wegen, als het gaat om terrorismebestrijding. Maar niet alleen de overheid gebruikt digitale middelen om moslimterroristen op te sporen. Fundamentele moslims zelf zoeken elkaar ook op via het internet. Of ze werven er nieuwe mensen of ze gebruiken email om met elkaar te communiceren. Daarom vind ik het ook niet heel vreemd dat de overheid deze middelen dan weer tegen ze gebruikt om ze op te sporen.

Pagina 11 van 15



3.3 invoeren of koppelen van digitale systemen Zoals in het artikel te lezen is van Whasun houdt de overheid altijd weinig rekening met de bescherming van de privacy van burgers. Dit is vooral het geval bij het koppelen van digitale systemen van verschillende instanties. Voor sommige instanties kan het handig zijn om de systemen gekoppeld te hebben met andere instanties. Maar uit privacy overwegingen gaat dit vaak te ver. Want wat moet bijvoorbeeld een systeem wat binnen opleidingsinstanties wordt gebruikt, met financiële of medische gegevens van leerlingen. Zo geeft Whasun in zijn artikel de volgende stelling van Clarke: “warns about the peril caused by the observation system, when people do not know that they can be targets, describing it as ‘dataveillance’. The critics even argue that the ideological background of liberal democracy, the universal values of human dignity and personal rights, could be damaged in the information age ”. Deze stelling klinkt vrij aannemelijk als je alle voorbeelden bekijkt die bijvoorbeeld Whasun in zijn artikel bespreekt. Bovens geeft in zijn boek ook een paar mooie voorbeelden van de invoering van digitale systemen binnen Nederland. Zo is bij de invoering van het systeem voor het bekeuren van overtredingen van verkeersvoorschriften een aantal wetten aangepast. Dit bekeuren vind nu bijna volledige plaats zonder dat er een ambtenaar bij betrokken is. Ook bij de uitvoeringsinstantie van studiefinanciering het IBG hebben er grote organisatie- en beleidsveranderingen plaats gevonden. Zo ontstonden er bij de totstandkoming van een nieuwe wet studiefinanciering een aantal complicaties. Dit kwam doordat deze wet alleen maar kon worden uitgevoerd met behulp van een nieuw geavanceerd informatiesysteem. Dit systeem zou klaar moeten zijn op het moment dat de wet in werking zou treden. Tijdens de fase van het bouwen van dit systeem, gaf de minister aan dat bepaalde beleidspunten niet konden worden doorgevoerd in het systeem. Dit beperkte het parlement in zijn wetgevende bevoegdheden. Ook kon er niet naar de wetgevende macht worden geluisterd bij het invoeren van het nieuwe systeem. De administratieve rechter bepaalde namelijk dat er een uitgebreid reiskostenstelsel moest worden ingebouwd. Maar de systeembouwers kregen het niet voor elkaar om dit in te bouwen, dus moest elk individueel geval hiervan apart worden aangevraagd. Uit deze voorbeelden blijkt duidelijk dat er digitale systemen worden ingevoerd waar zowel de bestuurlijke en rechtelijke macht niks tegen kunnen ondernemen. Ik vind dit toch wel een zeer kwalijke zaak dat dit mogelijk is. Als men eerder was begonnen met het bouwen van het systeem en dit meer openlijker en transitiever had gedaan en daarnaast meer actoren had betrokken was dit nooit mogelijk geweest. Het allergevaarlijkst van dit soort systemen vind ik, dat er geen ruimte meer is voor specifieke of individuele gevallen.

Pagina 12 van 15



Gelukkig hebben deze besproken Nederlandse uitvoeringsorganisaties dit door gehad. Ze hebben nu weer extra ambtenaren aangenomen die individuen helpen met het behandelen van specifieke gevallen. Zolang men bij het bouwen en invoeren van een digitaal systeem geen rekening meer houdt met het specifieke individu, zal het systeem niet snel geaccepteerd worden door de burgers. Ik vind het daarom ook een taak van de overheid om hier meer op te letten. Ook als er nog geen weerstand is van de burgers of deze dit zelf niet in de gaten (kunnen) hebben. Zo zal de overheid bij nieuwe projecten als de OV-chip en het digitale paspoort hier ook zeer waakzaam op moeten zijn. Bij beide projecten, zowel het digitale paspoort als de OV-chip, heb ik nu al mijn twijfels of er wel goed om wordt gegaan met de bescherming van de privacy. Bij het digitale paspoort kan de overheid in het systeem inbouwen dat ze precies kunnen uitlezen welke landen een burger heeft bezocht. Ook worden er nogal privé kenmerken van een burger op vermeld zoals de vingerafdrukken. Bij de OV-chip kan de overheid ook per burger uitzoeken welke reizen deze straks heeft afgelegd. Ik vind dit nogal zaken die grote inbreuk doen op onze privacy en die eerst goed moeten worden besproken in de tweede kamer en niet moeten worden besloten in de zogenoemde achterkamertjes.

Pagina 13 van 15


5


Conclusie

Zoals ik in dit document heb geprobeerd weer te geven, zijn er bij het inzetten van ICT middelen altijd negatieve aspecten en positieve aspecten te onderscheiden. Zoals bij elk (ICT) project is het van belang om alle belanghebbende en betrokkenen van het project te betrekken. Elke keer blijkt weer, als dit wordt gedaan dat het project dan veel beter wordt geaccepteerd. Als de overheid dit in acht neemt en alle beslissingen omtrent zo’n ICT project openbaar maakt en hierbij transparant te werk gaat, zullen de ICT projecten van overheden in de diverse landen veel eerder slagen. Er zit namelijk volgens mij teveel potentieel en voordeel in ICT om het links te laten liggen en er niets mee te doen. Omdat er nu te vaak veel weerstand is tegen deze projecten moet de overheid toch proberen verder te werken dit potentieel verder uit te werken. Privacy is het grootste zorgkindje tijdens deze discussies. De overheid dient hier duidelijke wetten voor op te stellen. Er moet een actieve rol worden opgezet door de overheden om deze privacy te allen tijde te waarborgen in de digitale omgeving waaronder deze zo onderhevig is. Door transparant te werk te gaan en duidelijke regelgeving voor privacy op te zetten zullen de overheden met veel succes ICT kunnen toepassen in de samenleving van hun land. 7 juni jongsleden kwam de regering nog met een nota naar buiten waarin te lezen valt dat: “Nederland haalt te weinig rendement uit ict in termen van productiviteitsgroei en maatschappelijk nut. Ons land is evenmin de koploper die het wil zijn in het aanbod en gebruik van publieke en commerciële breedbandtoepassingen. Het kabinet realiseert zich dat voor de realisatie van zijn doelstelling “tempo, continuïteit en flexibiliteit” geboden zijn. Om de goede uitgangspositie van Nederland beter te benutten heeft het kabinet in de nota zeven speerpunten geformuleerd: -

eenmalige aanlevering van gegevens bij de overheid; elektronische identificatie; sneller op internet; veiligheid en betrouwbaarheid; standaardisatie; consumentenbeleid; oplossen van grote maatschappelijke knelpunten.

Dit toont wederom aan dat de overheid nog druk bezig is en in de toekomst bezig zal zijn met het verder invoeren van ICT-middelen. Nu maar hopen dat ze dit op de juiste manier doen zoals ik hierboven heb geschetst.

Pagina 14 van 15


6


Literatuurlijst

Boeken en publicities: Whasun, J. (2005), International review of administrative Science: Challenges for e-governance, SAGE publications London Fountain, J.E. (2001), Building the virtual state, Brookings Institution Press Washington D.C. Bovens, M. (2003), De digitale republiek: democratie en rechstaat in de informatiemaatschappij, Amsterdam university press

internetbronnen: Wichers, R (2005), Referendum Europese Grondwet: 0 of 1? http://www.tweakers.net/reviews/578/1 Bekeken op 01-06-2005: 12:45

Bordewijk, P (2002), ICT leidt niet bestuurlijke revolutie http://www.paulbordewijk.nl/artikelen/156 Bekeken op 03-06-2005: 20:15

Computable (2005) Nota kabinet: rendement ict-gebruik blijft achter http://www.computable.nl/nieuws.htm?id=651610 bekeken op 07-06-2005: 17:00

Pagina 15 van 15

ICT & Samenleving I Dr. L. (Luca) Consoli Eindessay. Paradox: E-government verhoogt democratie burgers Versus E-government vermindert privacy burgers

Recommend Documents