Centrale Staf
IcM
Gemeente Delft Retouradres : Cenûale Staf, Postbus 78,2600 ME Delfl
De gemeenteraad
Datum
24-08-201 1 Ons kenmerk
l173432 Uw brief van Uw kenmerk
Bijlage: 3
Geachte dames en heren,
De raadsleden van Van Oort, de Wit en Stoelinga hebben 20 juli j.1. een initiatiehoorstel ingediend waarin wordt voorgesteld geen nieuw stadskantoor te bouwen. De indieners willen met het voorstel de mogelijkheid forceren om een referendum over dit onderwerp aan te vragen. Het intiatiehroorstel is geagendeerd voor de raad van 25 augustus a.s. Volgens de spelregels van inititiefvoorstellen uit de raad heeft het college de gelegenheid om op het initiatiefraadsvoorstel te reageren voordat raadsvoorstel in de raad komt. Met deze brief geven wij onze nadere reactie op het initiatiefvoorstel, waarbij wij tevens de verbinding leggen met het lopende verificatieonderzoek en het ingediende inleidend referendumverzoek, Inmiddels kent u onze brief van 19/8 aan de referendumkarner met ons standpunt met betrekking tot het inleidend referendumverzoek. Bij brief van 23 augustus geeft de referendumkamer -gemeten aan de referendumverordening- het technische oordeel dat het een toelaatbaar onderwerp betreft. Daarbij adviseert de referendumkamer dat de raad eerst onderzoek doet naar het aspect van spoedeisendheid. We zullen inhoudelijk op dit moment niet op het advies van de referendumkamer reageren; dat is nu aan de raad. Via deze brief in reactie op het initiatiefvoorstel en onze eerder genoemde brief aan de referendumkamer treft u wel nog een uitgebreide toelichting op onze standpunten aan.
l. Relatie met het verificatie-onderzoek Bij de raadsbehandeling van 30 juni j.1. heeft het college toegezegd dat er een verificatieonderzoek naar de financiële gevolgen van niet-bouwen plaatsvindt. De resultaten van dit onderzoek zullen naar verwachting beschikbaar zijn ten behoeve van raadsbehandeling in september. Het college heeft ter gernoetkoming aan de indieners van de motie om het HNK niet te bouwen zich volop bereid getoond de aannames/ becijferingen van de consequenties van niet bouwen te laten toetsen via
Datum
17-08-2011
het verificatie-onderzoek. Daarnaast zijn er vragen gesteld over de investerings- en exploitatiebegroting waar het college ambtelijke bijstand voor de beantwoord i ng va n deze vragen heeft toegezegd. Bij de behandeling van het le inleidend referendumverzoek is uitgebreid gesproken over de context van zwaanvegende financiële consequenties van uitstel of afstel van de bouw van het stadskantoor. Uitstel of afstel van het stadskantoor veroorzaakt vanwege de grote feitelijke, technische en juridische verwevenheid met het totale spoorzoneproject aanmerkelijke financiële consequenties die de draagkracht van het weerstandsvermogen en de begroting van Delft veruit t e boven gaan. Het geeft dan -menen wij- zeer t e denken als voor zo'n ingrijpend besluit niet afgewacht en afgewogen wordt wat de uitkomsten van het verificatie-onderzoek zij n. Het Verificatie-onderzoek is overigens als volgt georganiseerd: a. Accountant E&Y is hoofdaannemer. De accountant heeft een klein team met deskundigheden samengesteld vanuit de accountantsgroep, Holland Van Gijzen Advocaten, E&Y Real Estate. b. Er wordt gebruik gemaakt van de expertises van de bureaus Horvat & Partners (planning en risico's complexe civieltechnische projecten), Houthoff-Buruma (juridisch) en C6 Richard Ellis (Real Estate). c. De gemeente levert de noodzakelijke documentatie aan en geeft toelichtingen op aannames, redenaties die ten grondslag hebben gelegen aan de strategienota. De focus ligt daarbij op de in bijlage 5 van de strategienota gepresenteerde financiële gevolgen en risico's. Het onderzoeksrapport wordt naar verwachting medio september uitgebracht. De kosten van het verificatieonderzoek zullen € 100.000 tot € 150.000 bedragen. Relatie met het inleidend referendumverzoek Het college heeft vergelijkbaar aan de werkwijze bij het inleidend referendumverzoek van juni 2011 een standpunt over de ontvankelijkheid van het referendumverzoek geformuleerd. De collegebrief aan de referendumkamer is op aangeven van de referendumkamer vrijdag 19 augustus openbaar gemaakt. Het college heeft gebruik gemaakt van de mogelijkheid om op vragen van de referendumkamer het collegestandpunt nader toe te lichten in de hoorzitting van de referendumkamer op 22 augustus a.s.
2.
2.1 De toeeassina van het referenduminstrument Kern in onze brief aan de referendumkamer is dat het inleidend referendumverzoek in feite zou leiden tot een raadplegend referendum, terwijl de Delftse referendumverordening alleen voorziet i n een raadgevend referendum. Er is in deze bijzondere situatie geen sprake van een door het college aan de raad gedaan voorstel, vergezeld van een conceptraadsbesluit, maar van een initiatiefvoorstel ingediend door enkele raadsleden. De betreffende raadsleden hebben met hun initiatiefraadsvoorstel om geen stadskantoor te bouwen de nadrukkelijke bedoeling, dat er een referendum komt over hun voorstel. Opmerkelijk is daarbij ook, dat het besluit om het stadskantoor t e bouwen al eerder in de raad genomen is. Het kan naar onze mening niet de bedoeling zijn dat eerder democratisch genomen raadsbesluiten via deze weg weer vrijelijk ter discussie komen t e staan. Dit is een aanmerkelijke
uitbreiding van het referenduminstrument en een uitholling van besluitvormingsprocessen van de raad. Het is nu aan de raad om met inachtneming van zijn eigen verordening een procedureel juist, gewogen en onderbouwd besluit te nemen. Wij vragen daarbij met nadruk uw aandacht voor de onderliggende discussie: waar is referenduminstrument voor bedoeld, en wordt het nu niet oneigenlijk gebruikt? Voor de komende raad van 2518 is dat een uiterst substantiële en wezenlijke discussie. 2.2 Uitzonderinasaronden Daarnaast zijn wij van mening dat er sprake is van uitzonderingsgronden die in de referendumverordening worden genoemd. De hoofdredenerinq van het referendum is dat het bouwen van het stadskantoor negatief is voor de begroting. I n feite wordt langs de weg van het referendum een bearotinasdiscussie gevoerd. Daarvoor is het referenduminstrument niet bedoeld. Bovendien is sprake van spoedeisendheid. S~oedeisendheidis ook een uitzonderingsrond in de referendumverordening. Het project stadskantoor ligt op het kritieke pad in de planning van het spoorzoneproject. Een referendumproces brengt de planning i n gevaar. Dit legt een grote verantwoordelijkheid bij degenen, die het initiatiefvoorstel gedaan hebben. Volgens het besluit van 30 juni j.1. is het aanbestedingsproces gestart. De setectiefase wordt gestart. Volgens de aanbestedingsplanning start januari 2012 de biedingsfase. I n de biedingsfase nemen de kosten die deelnemers aan de aanbesteding maken toe. De aanbesteding kan nog worden gestopt maar de kosten die moeten worden vergoed aan de deelnemers worden hoger. Door de referendumkamer is in de hoorzitting globaal aangegeven, dat bij het nu voortzetten van het referendumproces op zijn vroegst half januari 2011 tot een uitkomst kan leiden. De referendumkamer heeft in de hoorzitting geopperd om eerst te wachten op resultaten (verificatie)onderzoek waarbij dan de doorlooptijd 1 maand langer is: februari 2012. Er zijn twee scenario's denkbaar: 1. het referendumresultaat heeft niet ten gevolge dat het traject van de bouw van het stadskantoor gestaakt wordt. Dan is in ieder geval sprake van de twee maanden tijdverlies als hiervoor aangegeven met de kosten en risico's dienaangaande. 2. het referendumresultaat heeft ten gevolge dat de raad besluit het stadskantoor niet te bouwen. Wel zal er dan een station gerealiseerd moeten worden. Er is door OBS een afzonderlijke deterministische planning opgesteld. Deze planning geeft aan, dat er als in september 2011 zou worden besloten het stadskantoor niet te bouwen er dan sprake is van een vertraging van minimaal 12 maanden i n het realiseren van een station. Deze planning is getoetst bij Prorail en Prorail bevestigt het beeld (komt zelfs enkele maanden later uit). Het is onderdeel van het verificatie-onderzoek dat dit getoetst wordt. Als pas na een referendum wordt besloten het stadskantoor niet te bouwen dan vertraagt de realisatie van het station daarenboven met de maanden die nodig zijn om het referendum te houden. Het college
Datum
17-08-201 1
heeft bij de strategienota aangegeven, dat er zwaarwegende consequenties zijn bij het niet bouwen van het stadskantoor. Het college heeft dat ook meegenomen in de reacties naar de referendumkamer mbt beide inleidende referendumverzoeken. Deze zwaarwegende consequenties zijn nader onderbouwd in de bekende geheime bijlage 5 van de strategienota. Deze geheime informatie kent de raad. Ook de onderbouwing van deze zwaarwegende consequenties zijn overigens onderdeel van het verificatieonderzoek. Ter nadere toelichting zijn beschikbaar: a. het overzicht kritieke paden b. het overzicht vigerende planning voor HNK en stationshal. Eind 2011 is het ultieme moment om te besluiten over de scope van HNK. Dat leidt voor scenario 1indien advies referendumkamer overgenomen wordt om eerst onderzoek te doen minimaal tot een verlies van 2 maand, met de risico's van dien (gaat om meerdere miijoenen per maand; in het verificatie-onderzoek wordt hierop teruggekomen). Daarenboven is er het risico van de besmetting van het project. Voor scenario 2 zijn de gevolgen zeer groot. De vertraging van het project Spoorzone Delft (ingebruikname van de tunnel en start realisatie vervolgprojecten, sloop viaduct, bouw westbuis tunnel, bouw parkeergarage Spoorsingel, inrichting openbare ruimte en oplevering kavels voor vastgoedontwikkeling) wordt dan tenminste anderhalf jaar vertraagd. Dan wordt namelijk de nu geraamde vertraging als gevolg van een besluit om te stoppen met het stadskantoor verlengd met het aantal maanden dat de besluitvorming over en het houden van het referendum heeff gevergd. 2.3 Overiq Bijkomend misverstand van het inleidend referendumverzoek is dat bij niet bouwen van het stadskantoor er financiële ruimte ontstaat, waar andere overheidsdoelen van zouden kunnen profiteren. Niet bouwen van het stadskantoor leidt naar oordeel van het college tot zo'n aanmerkelijke financiële schade dat dit juist ten koste zal gaan van andere overheidsdoelen.
Voor de volledigheid merken we op, dat de kosten van een referendum ca C 250.000 zullen bedragen.
Datum
77-08-2011
3.
Kanttekeningen bij het initiatiefi~orstel
I n onze inhoudelijke kanttekeningen bij het initiatiefvoorstel willen we nader ingaan op de volgende hoofdpunten: a. heeft de raad al een definitief besluit genomen op de bouw van het stadskantoor b. is er sprake van nieuwe feiten en worden er nu opeens hogere exploitatielasten gepresenteerd7 c. heeft de raad andere instrumenten ter beschikking om zo gewenst het stadskantoor niet door te laten gaan? d. hoe verhoudt het initiatiefvoorstel tot de op 30 juni tussen college en raad gemaakte afspraken? Ad a: er is een definitief raadsbesluit: - I n weerwil van het gestelde in het initiatiefraadsvoorstel heeft de raad wel degelijk eerder het besluit genomen om het HNK te bouwen. I n 2001 is al het moederbesluit genomen voor realisatie van het stadskantoor in de Spoorzone. Daarnaast zijn er vele andere beslismomenten geweest in of met de gemeenteraad: zoals het Masterplan spoorzone, het (ontwerp) bestemmingsplan, Bestuurlijke uitvoeringsovereenkomst 2005 en 2008, instelling in vorige bestuursperiode van subcommissie voor bewaking kosten ingesteld (20081, keus voor ontwerp Mecannoo, opdrachtverstrekking Mecanoo (2010), lastgeving aan OBS voor de realisatie (2008). I n bijlage 1treft u een overzicht aan van besluitvorming over HNK. Er is sprake van bestaand beleid inhoudelijk en financieel. Er is besloten tot een stadskantoor. De begroting van het stadskantoor is vastgesteld, dit is financieel verwerkt in de gemeentebegroting. - Er is sprake van bestaand beleid, de realisatie van dat beleid is in verregaande voorbereiding. Het is de opdracht en de bevoegdheid van het college om de betreffende raadsbesluiten uit t e voeren.
-
Ad b: er zijn geen nieuwe feiten: - Op 27 september 2007 heeft de gemeenteraad een besluit genomen over de investerings- en exploitatiebegroting. Er is geen sprake van dat in de nabije toekomst rekening moet worden gehouden met tenminste £ 1,6 mln aan hogere lasten wat ten koste gaat van de gemeentelijke taken. De exploitatiebegroting stadskantoor is nagenoeg sluitend. Op verzoek van een aantal fracties wordt er nog kritisch gekeken naar de opzet en onderbouwingen van de investerings- en exploitatiebegroting. Het college heeft bewilligd dat hier ambtelijke bijstand voor wordt gegeven. Er worden nu niet opeens (bij de strategienota van 9 juni 2011) aanzienlijk hogere exploitatielasten gepresenteerd. Het nieuwe stadskantoor kost inderdaad meer dan de huidige huisvesting. Dit is onder meer het gevolg van investeringen (functioneel onderhoud, ARBO technische maatregelen zoals klimaat) die in de huidige huisvesting al enige jaren niet zijn uitgevoerd in afwachting van verhuizing naar het nieuwe kantoor. Dit is in 2007 uitgebreid besproken in commissie en raad. De raad heeft op basis hiervan de investeringsbegroting en exploitatiebegroting inclusief dekkingsplan vastgesteld. - Het is een illusie te denken, dat de kosten van niet bouwen te dragen zijn via afstoten van gebouwen en verder verkleinen van
-
Datum
17-08-201 1
de ambtelijke organisatie. De financiële schade zal in één keer genomen moeten worden, dit leidt tot een groot beroep op het gemeentelijk reservevermogen en geeft een fors tekort in de gemeentebegroting. Via het verificatie-onderzoek zal daar naar verwachting een eenduidig beeld over ontstaan. Ad c: de raad heeft andere instrumenten: De raad heeft andere instrumenten ter beschikking om het HNK zo gewenst niet door te laten gaan, zoals een amendement bij de Programmabegroting om het investeringskrediet in te trekken.
Volgens afspraak met de raad vinden er onderzoeken plaats, te weten het verificatieonderzoek en de toetsing van de investerings- en exploitatiebegroting. Als niet bouwen HNK na het verkregen inzicht van deze onderzoeken door de meerderheid van de raad alsnog een redelijke optie gezien wordt, is het de koninklijke weg dat dit besluit genomen wordt en het investeringskrediet ingetrokken wordt.
Ad d: het initiatiefvoorstel doorkruist de op 30 juni tussen college en raad gemaakte afspraken: I n de raad van 30/6 heeft een meerderheid het besluit genomen, dat 'niet bouwen" geen optie is. De vraagtekens die door een minderheid gesteld worden bij de onderbouwing worden op dit moment via het verificatie-onderzoek beantwoord. Het is dan voorbarig om dit onderzoek niet af te wachten. Voor een ordelijke procesgang is het gewenst dat stappen in de juiste volgorde worden genomen. Het initiatiefvoorstel doorkruist de afgesproken procedure zonder goede inhoudelijke of procedurele argumenten. W i j constateren, dat het inleidend verzoek gebaseerd is op een initiatiefvoorstel met aantoonbare onjuistheden of misverstanden. De indieners van het referendumverzoek zijn daarmee naar ons oordeel op het "verkeerde been" gezet. Wij betreuren dat.
Wij vertrouwen u erop, u hiermede voldoende geïnformeerd te hebben en voldoende gereflecteerd te hebben op zowel het initiatiefvoorstel als het inleidend referendumverzoek. Graag geven wij in de raadsvergadering van 25/8 zo nodig daar nog een nadere toelichting op. Hoogachtend, Het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Delft, I
T.W. Andriessen l.s.
Bijlage 6
-
-
Besluitvorming HNK Raadsbesluiten Besluit HNK in Spowzone Instemming locatie HNK in Spoorzone Besluit om raadsgerelateerde functies niet in HNK te huisvesten m.u.v. een grote multifunctionelelruimte (niet zijnde de raadszaal) en fractiekamers. 28-06-07 Besluit voorbereidingskrediet voor maken Voorlopig Ontwerp 27-09-07 Besluit investerings- en exploitatiebegroting, waarbij voldaan dient te worden aan de motie om de exploitatiekostengelijk te laten zijn ... 31-01-08 Bespreken verloop aanbestedingsprocedure architect HNK 25-11-10 Besluit m.b.t. de strategie voor HNK in relatie tot vertraging Spooizone 30-06-11 Besluit Drieluik (aanbesteding, investeringsbegroting en strategienota) 29-03-01 03-11-05 23-02-06
Commissies 11-10-05 17-01-06 23-05-06 26-0406 21-06-07 06-09-07 11-0407 10-01-08 11-11-10
Bespreken locatie HNK in Spoorzone (Commissie M&B) Bespreken om raadsgerelateerde functies al dan niet in HNK te huisvesten(Commissie MBB) Bespreken geactualiseerd PvE voor HNK (Commissie Algemeen) Bespreken wensen en bedenkingenprocedure t.a.v. 4 schetsontwerpen (Commissie RO) Bespreken voorbereidingskrediet voor maken Voorlopig Ontwerp (Commissie RO) Bespreken verantwoording procedure architectenkeuze (Commissie RO) Bespreken investerings- en exploitatiebegrotingvan HNK (Commissie RO) Bespreken verloop aanbestedingsprocedure architect HNK (Commissie RO) Bespreken strategie voor HNK in relatie tot vertraging Spootzone -
Collegobesluiten 07-06-01 Besluit HNK in Spoorzone 30-10-01 Besluit projectplanvoor HNK 03-09-02 Besluit globaal PVE voor HNK (met uitzondering van bepaalde onderdelen) 15-10-02 Besluit kantoornorm voor HNK 12-11-02 Besluit aangepast globaal PvE voor HNK 24-05-05 Besluit om RHC niet mee te verhuizen naar HNK 27-09-05 Besluit expliciete besluitvorming over locatie in Spootzone aan raad voor te leggen Besluit start Europese aanbesteding architect 20-12-05 Besluit om raadsgerelateerde functies al dan niet te huisvestin in HNK 04-04-06 Besluit voorbereidingskrediet tbv Europese aanbestedingsprocedure en projectleiderlprojectsec~etans (G 460.000) 13-04-06 Besluit geactualiseerdglobaal WE voor HNK 09-05-06 Besluit geactualiseerd globaal PvE voor HNK doorsturen naar raad 06-06-06 Besluit wijziging van de selectiecommissie HNK voor aanbestedingsprocedure architect 13-06-06 Besluit over de wijze waarop de inwoners en raad betrokken wordt bij de aanbestedingsprocedute 20-06-06 r~esluitaangepast projectplan 14-09-06 Besluit mbt Miensen en bedenkingenprocedure m.b.t. 4 schetsontwerpen 24-10-06 Besluit om zowel Rudy Uytenhaak als Soeters een nader te specificeren I e fase van de opdracht te gunnen 30-11-06 22-03-07 37-04-07 1406-07 03-07-07 17-07-07 17-07-07 01-11-07 11-12-07 12-02-08 08-04-08 0804-08 23-06-09 06-01-09 09-07-09 22-09-09 29-09-09 06-10-09 03-11-09 0442-10
Besluit ten aanzien van juridische procedure architectenselectie Besluit stappenplan onderhandelingsprocedure architectenselectievoor HNK Besluit geheimhouding onderhandelingsstrategie en vaststellingsovereenkomsten Besluit raadsvoorstel voorbereidingskrediet voor het maken van een Voorlopig Ontwerp (E 900.000) Besluit voorafgaand akkoord van college mbt de uitkomst van de architectenselectie Besluit verantwoording procedure architectenkeuze Besluit investerings- en exploitatiebegrotingvan HNK Besluit om opdracht Voorlopig Ontwerp te gunnen aan Mecanoo Besluit m.b.t. de verantwoording over de aanbestedingsprocedure architect voor HNK Besluit gedetailleerd PvE voor HNK Besluit architectenovereenkomst HNK voor maken Voorlopig Ontwerp Besluit aangepast projectorganisatieHNK Besluit t.a.v. situering van college in HNK Besluit toets Voorlopig Ontwerp Besluit stand van zaken bouw- en inrichtingskosten HNK (exclusief exploitatiekosten) Besluit bestuurlijke opdracht Besluit architectenovereenkomst HNK voor maken Definitief Ontwerp Besluit om kinderopvang uit HNK te halen Besluit aanbestedingsstrategieaannemer HNK Belsuit Plan van Aanpak aanbesteding aannemer HNK
-
!!
!!
-22-09-09 24-08-10 -12-10-10 12-10-10 30-11-10 -07-06-1 1 -09-0611 0946-1 1
Besluit actualisatie PvE Publiekshal Besluit over noodzakelijke besluitvotming omtrent HNK i.v.m. Spoorzoneplanning Besluit m.b.t. goedkeuring Definitief Ontwerp HNK Besluit m.b.t. de strategie voor HNK in relatie tot vertraging Spoorzone Besluit architectenovereenkomst HNK voor maken Bestek Besluit aanbesteding bestek Besluit investerings- en exploitatiebegroting van HNK Besluit geactualiseerde strategienota
--
I!
Opgesteld door: Datum: Betreft:
Gerben Schuhmacher, juridisch adviseur OBS 24 augustus 201 1 vigerende planning HNK en Stationshal
