TOESPRAAK DOOR KRIS PEETERS VLAAMS MINISTER-PRESIDENT EN VLAAMS MINISTER VAN ECONOMIE, BUITENLANDS BELEID, LANDBOUW, ZEEVISSERIJ EN PLATTELANDSBELEID 31 januari 2011 Rondetafel ‘Winkelen in Vlaanderen’ - slottoespraak
Geachte aanwezigen, Dames en heren, “de beste manier om te toekomst te voorspellen, is
ze
uit
vooraanstaande
te
vinden”.
Amerikaanse
Zo
stelde
informaticus
de Alan
Kay het ooit en zo zie ik het doel van deze dag:
hoe
kunnen
wij
het
winkelgebeuren
van
morgen vandaag op de rails zetten?
1
Met
Kortrijk
hebben
wij
alvast
de
perfecte
gaststad voor deze dag. Ik heb bewust voor deze locatie gekozen, omdat dit een stad met een uitgesproken positieve atmosfeer is. Een stad die bewijst dat stads- en gemeentekernen een toekomst hebben, dat visie en ondernemerschap het
tij
kunnen
keren.
Ik
dank
dan
ook
het
College van Burgemeester en Schepenen voor de gastvrijheid van deze dag.
Dames en heren, De detailhandel is, met 170.000 rechtstreeks tewerkgestelden, een jaarlijkse omzet van 46 miljard
euro
ondernemingen,
en
een
totaal
een
cruciale
van
sector
50.000 voor
de
Vlaamse economie. Maar het belang gaat verder dan
het
puur
economische.
Detailhandel
is
immers bij uitstek de tak van de economie die iedere burger raakt want iedereen is consument!
2
Een
uitgewerkt
winkelbeleid
is
dan
ook
een
speerpunt van Vlaanderen in Actie en het Pact 2020 waarmee we Vlaanderen tegen 2020 naar de top 5 van Europese regio‟s willen brengen. De focus ligt daarbij op de kernversterking. Met de startnota „winkelen in Vlaanderen‟ die werd opgesteld door collega Muyters en mezelf, heeft de
Vlaamse
Regering
de
visie
uit
het
regeerakkoord verder verfijnd. Omdat detailhandel zoals gezegd iedereen raakt hebben we het debat over deze startnota actief gestimuleerd. Twee adviesraden (SERV en SARO) werden geconsulteerd, er werd een debat gevoerd in
het
parlement
contacten
met
georganiseerd. ook
een
en
talrijke
informele
belanghebbenden
Daarnaast
werd
zoals
werden voorzien
stakeholdersplatform
opgericht
vertegenwoordigers
van
daarin
met de
werkgeversorganisaties en de lokale besturen, cruciale partners om een detailhandelsbeleid te doen slagen.
3
Dames en heren, Ik
denk
dat
aangetoond
de
dat
discussies we
ons
vandaag
hebben
uitgangspunt,
“de
harmonie tussen kern en periferie herstellen”, moeten blijven nastreven. We kunnen in ieder geval hoopvol zijn over de toekomst van onze kernen. Met een gefundeerde visie,
een
krachtdadig
beleid
en
sterk
ondernemerschap is het mogelijk de broodnodige dynamiek te behouden of, waar nodig, te laten terugkeren in onze kernen. Ik ga echter ook akkoord met Wouter Torfs dat we
een
moeten
“en”voeren.
in
plaats
Een
van
beleid
een
dat
“of”-beleid
gaat
om
het
evenwicht tussen kern en periferie.
4
Dames en heren, De
uitgebreide
startnota
consultatieronde
leverde
interessante
over
de
inzichten
en
begrip voor uiteenlopende standpunten op. Dit alles
moet
nu
leiden
tot
een
concreet
actieprogramma dat op drie pijlers zal gestoeld zijn: 1.
Ruimtelijke ordening
2.
Een beleid gericht op gemeentes en lokale besturen, en
3.
de ondersteuning van de handelaars zelf
Sta me toe kort de concrete plannen voor die drie pijlers toe te lichten. Om te beginnen met het ruimtelijke luik kan ik u vandaag meedelen dat mijn collega Philippe Muyters, in samenspraak met mezelf, een ontwerp van rondzendbrief klaar heeft die richtlijnen geeft aan Vlaamse, provinciale en gemeentelijke besturen
over
grootschalige adviesraden
de
inplanting
detailhandel.
zullen
hierover
of De
nu
groei
van
bevoegde
geconsulteerd
worden. 5
De rondzendbrief heeft drie hoofdlijnen: 1.
verdere
verlinting
van
winkels
langs
steenwegen vermijden 2.
nieuwe handelszaken maximaal verweven in de
kernen
of
clusteren
bedrijventerreinen,
op
specifieke
de
zogenaamde
maken
over
kleinhandelszones 3.
Duidelijke
afspraken
het
verantwoordelijke beleidsniveau (gemeente –
provincie
-
gewest)
op
basis
van
de
grootte van de handelsoppervlakte Vandaag is al gebleken dat voor deze principes een
groot
draagvlak
bestaat.
Deze
principes
zullen in de toekomst ook nog verder verankerd worden in andere beleidsinstrumenten zoals het Ruimtelijke
Structuurplan
Vlaanderen
of
het
grond- en pandendecreet. Uiteraard
betekent
een
beleid
van
kernversterking niet dat we initatieven buiten de
kern
per
definitie
willen
tegengaan.
Integendeel: er moet plaats zijn voor beiden. Vandaag zijn er volgens mij eerder te weinig kleinhandelszones
dan
te
veel,
waardoor
er
wildgroei is en daar wordt niemand beter van. 6
Wel moeten we vermijden dat de handel in de periferie
de
handel
uit
de
kernen
zou
wegzuigen. Sinds 1975 wordt dit met wisselend succes getoetst via de IKEA-wet. Van
zodra
is,
wil
deze ik
individuele door
een
bevoegdheid deze
aparte
geregionaliseerd vergunning
assortimentsbeperkingen
aanpak
op
planniveau.
met
vervangen
Daarbij
zal
onder andere beoordeeld worden wat het effect is
van
de
nieuwe
handelsvestiging
op
het
ruimtelijk en economisch functioneren in het bestaande
stedelijk
toets
volgens
is
milieu.
juridische
Een
dergelijke
experten
beter
afgestemd op de Europese Dienstenrichtlijn en is
administratief
eenvoudiger
dan
aparte
vergunningen.
7
Bovendien stel ik overheden
vandaag
retailzones
aan
vast
dat heel
aarzelen
te
duiden,
wat om
omdat
lokale nieuwe
ze
geen
instrumenten hebben om afspraken te maken over assortimenten of om bepaalde voorwaarden op te leggen over de verplaatsing van slecht gelegen handelszaken
naar
ontwikkelaars
als
die
nieuwe
zones.
burgemeesters
Zowel
vragen
dan
waarom dat in België niet mag en bijvoorbeeld in
Nederland
verplicht
is.
Ik
wil
hen
die
mogelijkheid geven, maar ik wil uiteraard van Vlaanderen geen Nederland maken, door alles in de
ruimtelijke
uitvoeringsplannen
te
betonneren. Op dit moment wordt daarom bekeken hoe dit zowel juridisch correct als praktisch en eenvoudig kan gerealiseerd worden zodat we later,
na
grondig
overleg,
een
doordachte
keuze kunnen maken. Een
andere
belangrijke
stap
binnen
deze
ruimtelijke pijler is tot slot de aankomende beslissing
van
„verwinkeling‟ te
gaan.
de van
Vlaamse
Regering
bedrijventerreinen, Hiervoor
om
de
tegen
zal
het
functiewijzigingsbesluit aangepast worden. 8
Dames en heren, De
tweede
pijler
in
het
Vlaams
winkelbeleid
gaat, zoals gezegd, over de ondersteuning van de
gemeenten.
gekomen,
Zoals
spelen
vandaag
lokale
ook
aan
besturen
bod
immers
is een
cruciale rol in het scheppen van een omgeving waarin de detailhandel kan floreren. Niet in het
minst
door
parkeerbeleid.
Ik
een wil
goed
mobiliteits-
en
Vlaanderen
het
vanuit
gemeentelijk beleid mee stimuleren, zonder het te willen dicteren of overnemen. Ik ben dan ook blij te kunnen aankondigen dat vanaf
morgen
een
nieuwe
‘Ondernemersvriendelijke
projectoproep
Gemeente’
gelanceerd
wordt met als prioriteit het kernversterkend winkelbeleid. Gemeenten en organisaties kunnen hierop intekenen en innovatieve projecten rond kernversterking indienen.
9
In
het
bijzonder
zullen
projecten
rond
de
toegankelijkheid van het kernwinkelgebied, de gezamenlijke verdieping
promotie van
strategische
de
plannen
van
een
bestaande en
het
kern,
de
commerciële
nieuwe
winkelen
door invloed van e-shop en sociale media in aanmerking worden genomen. De Vlaamse Regering trekt hiervoor 2 miljoen euro uit. Verder werd recent ook de oproep “Gemeentelijke gevelrenovatie
en
renovatie
van
leegstaande
handelspanden” gelanceerd. Gemeenten kunnen tot 31 maart hiervoor projecten indienen. Met dit initiatief willen we de gemeenten ondersteunen om via een gemeentelijk subsidiereglement de aantrekkelijkheid
van
de
handelskernen
te
verhogen. Gemeenten die hierop intekenen kunnen tot 70% van de subsidies voor de renovatie van handelspanden verhalen op Vlaamse en Europese middelen.
Het
subsidiabele
maximumbedrag
per
handelszaak bedraagt 10.000 euro.
10
Dames en heren, Ik heb ook goed geluisterd naar de gezamenlijke vraag van werkgevers, provincies en gemeenten om samen een kenniscentrum ten behoeve van de detailhandel op te richten. Ik kan vandaag dan ook melden dat het Agentschap Ondernemen, in samenwerking
met
sectororganisaties,
de
lagere
zal
overheden
overgaan
tot
en de
oprichting hiervan. Het kenniscentrum zal lokale overheden helpen hun
detailhandelsbeleid
individuele
ondernemers
te
onderbouwen met
en
objectief
cijfermateriaal ondersteunen bij het opstellen van een businessplan of de aanvraag van een investeringskrediet.
Binnen
het
stakeholdersplatform dat wij vorig jaar hebben opgericht, zal in de komende maanden bekeken worden hoe dit operationeel kan gemaakt worden.
11
Dames en heren, De derde en laatste pijler waarop we inzetten betreft
de
ondersteuning
van
de
handelaars
zelf. Zij zijn de drijvende kracht achter de lokale handelscentra, het kloppend hart van een stad of gemeente. Elke dag staan zij voor een grote uitdaging om van hun zaak een succesvolle onderneming te maken. De beste steun die we hen in de eerste plaats kunnen geven, is ideale randvoorwaarden
voor
het
ondernemerschap
te
creëren. Recente KMO‟s
studies
en
hebben
zelfstandigen
aangetoond zwaar
dat
geleden
onze hebben
onder de crisis. Bijkomende lasten moeten dan ook absoluut vermeden worden. De Vlaamse Regering voorziet in een hele reeks steunmaatregelen
waarop
de
kleinhandelaars
beroep kunnen doen. Ik heb echter vastgesteld dat deze maatregelen bij de detailhandel niet goed
gekend
zijn.
Daarom
heeft
mijn
administratie hiervan een overzicht gemaakt dat onder de handelaars zal verspreid worden. 12
U kan in dat overzicht onder andere lezen hoe u binnen
de
peiler
“Strategisch
Advies”
een
subsidie tot 25.000 euro kan krijgen voor een haalbaarheidsstudie, overweegt
uw
wanneer
succesvol
u
bijvoorbeeld
winkelconcept
om
te
zetten in een keten van winkels. U vindt er ook informatie over de vernieuwde rentetoelage bij hinder door openbare werken. Een andere maatregel die in dit overzicht staat is
de
recent
ondernemingen financiering. KMO‟s
en
aangepaste die Deze
handelaars
win-win
op
zoek
lening
kan
gebruikt
nu
lening
voor
zijn
naar
door
worden
en
alle het
maximumbedrag is verdubbeld tot 100.000 euro. Ook
de
versoepelde
waarborgregeling,
waarvan
het gebruik de laatste twee jaar verdubbeld is tot bijna 1700 dossiers, wordt in het overzicht toegelicht.
13
Voor het aanwerven van personeel bestaat onder meer
het
Banenplan
of
de
Individuele
beroepsopleiding in de ondernemingen. Maar ook de
grotere
belangrijke
handelszaken
of
investeringen
-ketens
staan
of
die die
voor een
omvangrijk opleidingsproject hebben, kunnen een financiële
ondersteuning
krijgen
via
de
Strategische investerings- en opleidingssteun. Ook deze maatregelen worden toegelicht in het overzicht
dat
de
handelaars
dus
zullen
ontvangen. Schepen
de
toelichting
Bethune bij
het
gaf
deze
project
morgen
een
Commerciële
Innovatie, waarbij op maat gemaakte begeleiding aan handelaars wordt aangeboden. Dit project werd mede op zijn initiatief hier in Kortrijk en vervolgens in de hele provincie gelanceerd en kan indrukwekkende resultaten voorleggen. Ik ben erg overtuigd van de toegevoegde waarde van dit project en ben van plan om dit jaar nog, de uitrol te starten in de andere provincies zodat deze dienstverlening structureel kan aangeboden worden aan de detailhandel.
14
Dames en heren, Ik
rond
af.
Met
de
startnota
„winkelen
in
Vlaanderen‟ werd voor de eerste keer een visie op
het
winkelbeleid
ontwikkeld
die
een
open
dialoog toelaat en veel ruimte laat voor de lokale besturen. Ik wil hier de komende jaren samen met u verder aan werken, omdat ik en de hele Vlaamse Regering ervan overtuigd zijn dat een
bloeiend
handelsapparaat
en
levendige
kernen een essentieel onderdeel zullen zijn van het Vlaanderen van de toekomst. Ik dank u.
15
