i n t e r n e t p a n e l over bezuinigingen
Mening internetpanel over bezuinigingen
In opdracht van: College van burgemeester en wethouders gemeente Purmerend Uitgevoerd door: Team Beleidsonderzoek & Informatiemanagement Gemeente Purmerend Bert Mentink 26 augustus 2010 Verkrijgbaar bij: Gemeente Purmerend Purmersteenweg 42 Telefoon 0299 452452 E-mail:
[email protected] Digitale rapportage is te vinden op: www.purmerend.nl/stadsgegevens
Internetpanel over bezuinigingen
2
Gemeente Purmerend, Team B&I
Inhoud
Samenvatting
5
Inleiding
7
De onderzoeksmethode
8
De uitkomsten
9
Internetpanel over bezuinigingen
3
Gemeente Purmerend, Team B&I
Internetpanel over bezuinigingen
4
Gemeente Purmerend, Team B&I
Samenvatting
De gemeente Purmerend moet bezuinigingen. Het college van Burgemeester en Wethouders wil Purmerenders graag bij deze bezuinigingen betrekken. Ze heeft daarom een enquête uit laten voeren onder het gemeentelijk internetpanel. De uitkomsten van de enquête worden meegegeven aan de Raad als hulpmiddel bij het nemen van beslissingen over de bezuinigingen. 73% van de 1.714 leden van het internetpanel werkte aan het onderzoek mee. Hun antwoorden geven een goed beeld van de mening van Purmerenders. Hieronder een korte beschrijving. Waarop wel en waarop niet bezuinigen? De panelleden konden drie onderwerpen aangeven waarop volgens hen vooral moet worden bezuinigd en drie waarop vooral niet moet worden bezuinigd. De onderwerpen die het vaakst worden genoemd als bezuinigingsonderwerp zijn "evenementen", "dienstverlening stadhuis" en "wijkcentra". De meest genoemde onderwerpen waarop niet moet worden bezuinigd zijn "zorg" en "onderwijs".
Bezuinigen op: niet
Zorg
wel
72% Onderwijs Onderhoudsniveau wegen, fiets- en voetpaden Brandweer Sport Voorzieningen voor kinderen en jongeren Minimabeleid Onderhoudsniveau groen Cultuur Wijkcentra Dienstverlening Stadhuis Evenementen 71%
Er was ook een vraag waar respondenten zelf konden invullen waarop bezuinigd kan worden. De twee onderwerpen die verreweg het meest werden genoemd waren: "ambtenaren" en "prestigieuze projecten". Bezuinigen of tarieven en belastingen verhogen? De gemeente hoeft minder te bezuinigen als zij haar inkomsten verhoogt door gemeentelijke belastingen en/of tarieven te verhogen. Iets meer dan de helft kiest voor licht verhogen van de inkomsten en daardoor wat minder bezuinigen. Iets minder dan de helft kiest voor minimaal verhogen van de inkomsten en maximaal bezuinigen. Als gekozen moet worden tussen verhoging van de inkomsten door verhoging van de gemeentelijke belastingen (bv. OZB) of gemeentelijke tarieven (bv parkeertarieven) dan is het meest gegeven antwoord "verhogen van de tarieven". Een iets kleinere groep kiest voor zowel verhogen van de belastingen als verhoging van de tarieven.
Internetpanel over bezuinigingen
5
Gemeente Purmerend, Team B&I
Internetpanel over bezuinigingen
6
Gemeente Purmerend, Team B&I
Inleiding
Aanleiding Het college van burgemeester en wethouders zoekt naar goede handvatten voor de gemeenteraad voor bezuinigingskeuzes. Een van die handvatten is het raadplegen van het internetpanel. Het college wil de uitkomsten aan de Raad meegeven als hulpmiddel bij het nemen van beslissingen over de bezuinigingen. De uitkomsten van deze enquête worden tegelijk met de conceptbegroting aan de gemeenteraad ter beschikking gesteld. Dat is op 17 september 2010. De onderzoeksvragen In overleg met de portefeuillehouder Financiën, de concerncontroller en de afdeling Communicatie is besloten de volgende onderzoeksvragen te beantwoorden: Op welke terreinen moet de gemeente volgens het internetpanel vooral bezuinigen? Op welke terreinen moet de gemeente volgens het internetpanel vooral niet bezuinigen? Wat moet de verhouding inkomsten (belastingen en tarieven), bezuinigingen zijn? Wil men liever verhoging van belastingen of van tarieven?
Internetpanel over bezuinigingen
7
Gemeente Purmerend, Team B&I
De onderzoeksmethode
De onderzoeksvragen zijn voorgelegd aan het Purmerendse internetpanel. Dit panel bestaat uit inwoners uit Purmerend, in leeftijd variërend van 15 tot 85 jaar, die bereid zijn om 3 tot 4 keer per jaar een enquête op internet in te vullen. De eerste enquêtes werden in 2004 gehouden onder 600 panelleden. In 2007 is het panel uitgebreid naar ruim 1.700 personen. Op 9 augustus zijn alle 1.714 panelleden per mail uitgenodigd om een enquête over bezuinigingen in te vullen. Op 23 augustus hadden 1.253 panelleden de vragenlijst ingevuld. Dit betekent een hoge respons van 73 %. In het belang van de representativiteit zijn de antwoorden van de deelnemende panelleden vervolgens gewogen naar leeftijd en wijk. Zo zijn alle leeftijdsgroepen en wijken evenredig vertegenwoordigd. Er zijn ook verschillen naar geslacht (meer vrouwen) en naar huur/koop (meer koop) waarvoor niet gewogen is. We hebben daarom gecontroleerd of deze categorieën de vragen anders hebben beantwoord. Dit blijkt niet of nauwelijks het geval te zijn. De enquête bestond uit 5 vragen. Voorafgaand aan de vragen kregen de panelleden de volgende informatie over de bezuinigingen: "de gemeente Purmerend moet bezuinigen. Volgens de nu bekende gegevens gaat het om structureel 10 miljoen op een besteedbaar budget van 135 miljoen. Dit bedrag moet in 2014 zijn bereikt door efficiënter te werken en door keuzes te maken. Het college van burgemeester en wethouders doet de gemeenteraad voorstellen hiervoor en geeft de uitkomsten van deze enquête als hulpmiddel mee".
Internetpanel over bezuinigingen
8
Gemeente Purmerend, Team B&I
De uitkomsten
Evenementen en Dienstverlening Stadhuis meest genoemd als bezuiniging De eerste vraag luidde: "Op welke drie terreinen moet de gemeente volgens u vooral bezuinigen?" Er werden twaalf mogelijke terreinen aangegeven. Het is geen volledige opsomming. Die terreinen zijn gekozen die een hoog budget hebben in de begroting en waarvan het budget beïnvloedbaar is door de gemeente. Tussen haakjes werden een aantal voorbeelden van beïnvloedbare onderwerpen genoemd. Omdat er invloed uit kan gaan van de volgorde waarin de onderwerpen worden gepresenteerd, zijn de onderwerpen in willekeurige volgorde aan iedere respondent getoond. Tabel 1: Op welke drie terreinen moet de gemeente volgens u vooral wel/vooral niet bezuinigen? % vooral wel
% vooral niet
Evenementen (bv aantal)
71
6
Dienstverlening Stadhuis (bv openingstijden/ wachttijden/digitale dienstverlening)
47
4
Wijkcentra (bv de Inval, het Noot, de Trekschuit, Vooruit, de Zuidpool)
43
4
Cultuur (bv theater, muziekschool, bibliotheek)
34
14
Onderhoudsniveau groen
26
9
Minimabeleid (ondersteuning van huishouden met inkomen < 120% minimumloon)
19
31
Voorzieningen voor kinderen en jongeren (bv. speelplekken., hangplek., jongerencentra)
17
22
Sport (bv. jeugdsubsidies verenigingen, sporthallen, zwembad)
13
21
Brandweer
7
26
Onderhoudsniveau wegen, fiets- en voetpaden
7
33
Onderwijs (bv huisvesting scholen)
4
56
Zorg (bv. huishoudelijke hulp, vervoer gehandicapten, maatschappelijke dienstverlening)
2
72
Leesvoorbeeld: van de respondenten kruist 71% "evenementen"aan als een van de drie onderwerpen waarop vooral wel moet worden bezuinigd. 6% kruist dit onderwerp aan als een van de drie onderwerpen waarop vooral niet moet worden bezuinigd. Drie onderwerpen worden duidelijk het vaakst genoemd als bezuinigingsonderwerp, namelijk "evenementen" (71%), "dienstverlening stadhuis" (47%) en "wijkcentra" (43%). De meest genoemde onderwerpen waarop niet moet worden bezuinigd zijn "zorg" (72%) en "onderwijs" (56%) Als we naar de voorkeuren naar leeftijd kijken dan valt op dat jongeren van 15 t/m 24 jaar voorkeuren hebben die sterk afwijken van die van de andere leeftijdsgroepen. Door hun kleine aantal (184 op een totaal van 1.253 respondenten) beïnvloeden zij het totaalbeeld overigens niet sterk. Bij deze leeftijdsgroep komt "evenementen" met 38% pas op de vierde plaats van onderwerpen waarop vooral wel bezuinigd moet worden. De top zes bij hen is: "wijkcentra" (51%), "dienstverlening stadhuis" (43%), onderhoudsniveau groen (40%), evenementen (38%), cultuur (35%), minimabeleid (26%). De overige onderwer-
Internetpanel over bezuinigingen
9
Gemeente Purmerend, Team B&I
pen worden door minder dan 20% van de jongeren aangekruist als onderwerp waarop vooral wel moet worden bezuinigd. De voorkeuren van de leeftijdsgroepen van 25 t/m 44 jaar, 45 t/m 64 jaar en 65 jaar en ouder wijken weinig af van het gemiddelde. Een kleine verhoging inkomsten mag Aan het internetpanel is de vraag voorgelegd in welke mate gemeentelijke belastingen en tarieven mogen stijgen. Iets meer dan de helft antwoordt dat ze een beetje mogen stijgen, zodat dan iets minder hoeft te worden bezuinigd. Iets minder dan de helft geeft aan dat ze minimaal mogen stijgen hetgeen dan samengaat met maximaal bezuinigen. Er zijn heel weinig panelleden die vinden dat de gemeentelijke belastingen en tarieven maximaal mogen stijgen, zodat er minimaal hoeft te worden bezuinigd. Tabel 2: De gemeente hoeft minder te bezuinigen als de inkomsten (gemeentelijke belastingen en tarieven) worden verhoogd. Wat moet de gemeente volgens u doen?
Percentage minimaal verhogen van de inkomsten, maximaal bezuinigen
43
een kleine verhoging van de inkomsten, wat minder bezuinigen
53
maximaal verhogen van de inkomsten, minimaal bezuinigen
4
totaal
100
Verhoging tarieven heeft voorkeur Als toch sprake is van verhoging van de belastingen en tarieven, dan heeft bijna de helft voorkeur voor verhoging van de tarieven (bv parkeertarieven). 40% heeft een voorkeur voor een combinatie van verhoging van belastingen en tarieven en maar weinig panelleden zijn voor alleen verhoging van gemeentelijke belastingen.
Tabel 3: Stel dat de gemeente besluit tot verhoging van de gemeentelijke belastingen en/of tarieven, wat heeft dan uw voorkeur?
Percentage verhoging van gemeentelijke belastingen (bv onroerende zaak belasting)
12
verhoging tarieven (bv parkeren)
48
combinatie van beide
40
totaal
100
Verder: bezuinigen op ambtenaren en prestigieuze projecten Als laatste werd aan de leden van het internetpanel gevraagd of zij nog andere suggesties hebben voor verhoging inkomsten of bezuinigingen. Een derde deel ofwel 389 respondenten noemt onderwerpen. Meer dan de helft van de antwoorden heeft betrekking op: Bezuinigen op ambtenaren (meer efficiëntie, minder interimpersoneel en uitbestedingen, minder bureaucratie, minder salaris) 140x Bezuinigen op prestigieuze projecten (vooral Melkwegbrug, brug Hoornselaan) 65x
Internetpanel over bezuinigingen
10
Gemeente Purmerend, Team B&I
Het noemen van de Melkwegbrug is waarschijnlijk sterk beïnvloed door het feit dat ten tijde van het uitgaan van de enquête in het Noordhollands Dagblad een bericht verscheen over de (hoge) kosten van deze brug. Vijf onderwerpen worden meer dan een of twee keer genoemd. Dat zijn: Meer hondenbelasting (13x) Werklozen en uitkeringsgerechtigden laten werken of vrijwilligerswerk laten doen (10x) Onderhoud beter op elkaar afstemmen (7x) Meer parkeerinkomsten creëren (7x) Mensen zelf de grond/het groen aansluitend aan hun huis laten onderhouden (5x) Verder worden er nog veel uiteenlopende antwoorden 1 of 2 keer genoemd. Overigens heeft een deel van de antwoorden te maken met de onderwerpen die in vraag 1 en 2 (zie tabel 1) zijn voorgelegd.
Internetpanel over bezuinigingen
11
Gemeente Purmerend, Team B&I