Hulp- en Dienstverlening. Gevangenis Dendermonde

Hulp- en Dienstverlening Gevangenis Dendermonde Jaarverslag 2009

VOORWOORD Voor u ligt een eerste jaarverslag van de hulpen dienstverlening aan gedetineerden sinds de start van de implementatie van het Strategisch Plan in de gevangenis van Dendermonde. In dit jaarverslag worden de inspanningen van alle medewerkers die een opdracht uitoefenen bij de organisatie en uitbouw van het hulpen dienstverleningsaanbod weergegeven. Hierbij is het de bedoeling om enerzijds het aanbod te presenteren maar anderzijds ook aandacht te hebben voor de processen en samenwerkingsstructuren die dit aanbod tot stand brachten. Het is wellicht geen volledig en sluitend document, maar het is een eerste goede aanzet om stil te staan bij de realisaties en de knelpunten op het vlak van hulpen dienstverlening. Dit jaarverslag kan handvaten aanbieden om het aanbod en de werking in 2010 te optimaliseren en werkpunten aan te pakken. Dit verslag kwam tot stand dankzij de inbreng van de vele hulpen dienstverleners. De beleidsmedewerker bundelde de informatie. Dank dan ook aan alle hulpen dienstverleners, enerzijds voor de input voor dit jaarverslag, maar anderzijds natuurlijk voor hun - soms jarenlange - inzet in de gevangenis van Dendermonde.

Annelies Jans, Beleidsmedewerker Vlaamse Overheid, Departement Welzijn, Volksgezondheid en Gezin I.s.m. Vlaamse hulpen dienstverleningsactoren in de gevangenis van Dendermonde.

Hulp- en dienstverlening aan gedetineerden – Gevangenis Dendermonde – Jaarverslag 2009

2

INHOUDSTABEL VOORWOORD LIJST VAN AFKORTINGEN INLEIDING HOOFDSTUK I: Situering van de gevangenis … …………………………………………… p. 7 1.1 Historiek 1.2 Infrastructuur 1.3 Populatie 1.4 Regime HOOFDSTUK II: Sleutelfuncties voor de coördinatie en uitbouw van een kwalitatief hulpen dienstverleningsaanbod …………………………………………………………..… p. 9 2.1 Beleidsmedewerker 2.2 Organisatieondersteuner 2.3 Trajectbegeleiders 2.4 Onderwijscoördinator 2.5 Sportfunctionaris 2.6 VDAB-detentieconsulent 2.7 Conclusies en toekomstperspectieven HOOFDSTUK III: uitbouw van een kwalitatief aanbod (strategie 1) …………………… p. 13 3.1 Welzijn ……………………………………………………………………………………. p. 13 3.1.1 Activiteiten i.k.v. psychische of persoonlijke levenssfeer 3.1.2 Activiteiten i.k.v. relationele levenssfeer 3.2 Gezondheid ……………………………………………………………………………… p. 15 3.2.1 Activiteiten i.k.v. psychische problemen 3.2.2 Andere 3.3 Onderwijs ………………………………………………………………………………… p. 15 3.3.1 Basiseducatie 3.3.2 Centra voor volwassenenonderwijs 3.3.3 Afstandsonderwijs 3.4 Werk ……………………………………………………………………………………… p. 17 3.4.1 Basisdienstverlening 3.4.2 Activiteiten en vorming i.k.v. tewerkstellingstraject 3.5 Cultuur ……………………………………………………………………………………. p. 17 3.5.1 Culturele activiteiten 3.5.2 Sociaal-culturele vormingen 3.6 Sport ……………………………………………………………………………………… p. 19 3.7 Andere ……………………………………………………………………………………. p. 20 3.8 Financieel overzicht …………………………………………………………………….. p. 21 3.9 Conclusies en toekomstperspectieven ……………………………………………….. p. 21


3

HOOFDSTUK IV: profileren van het hulpen dienstverleningsaanbod (strategie 2).. p. 24 4.1 Onthaal 4.2 Magneetborden 4.3 Flyers 4.4 Infosessies 4.5 Brievenbus 4.6 Conclusies en toekomstperspectieven HOOFDSTUK V: ontwikkelen en implementeren van samenwerkingsmodellen en organisatievormen (strategie 3) ……………………………………………………………... p. 26 5.1 Samenwerkingsmodellen voor de organisatie van het hulpen dienstverleningsaanbod 5.1.1 Beleidsniveau 5.1.2 Intermediair niveau 5.1.3 Operationeel niveau 5.2 Overlegstructuren hulpen dienstverlening 5.3 Conclusies en toekomstperspectieven HOOFDSTUK VI: verkrijgen vergroten van het draagvlak bij de actoren van de Vlaamse Gemeenschap, bij de stakeholder Justitie en bij de samenleving (strategie 4) …….. p. 31 6.1 Informatie 6.1.1 Activiteitenkalender 6.1.2 Infoflash 6.1.3 ‘t Bakske 6.1.4 Infosessies voor personeel 6.1.5 Infonota’s 6.2 Infokanaal ploegverantwoordelijken 6.3 Cursisten PCBO/OCPP 6.4 Conclusies en toekomstperspectieven HOOFDSTUK VII: ontwikkelen en implementeren van een HRM- en Organisatieontwikkelingsbeleid (strategie 5) ……………………………………………... p. 33 7.1 Onthaalprocedure 7.2 Ondersteuning 7.3 Introductietweedaagse 7.4 Andere 7.5 Conclusies en toekomstperspectieven HOOFDSTUK VIII: algemene conclusie …………………………………………………….. p. 35 BIJLAGEN ………………………………………………………………………………… …….. p. 37 Registratiegegevens aanbod: fiches Financieel jaarverslag Beknopte resultaten van het behoeftenonderzoek (mei 2009) Fiches samenwerkingsmodellen en overlegstructuren


4

-------------------------------- Lijst van veel gebruikte afkortingen -----------------------------AA

Anonieme Alcoholisten

BIS BM

Begeleid Individueel Studeren Beleidsmedewerker

CAW CBE CGG CORT CVO

Centrum Algemeen Welzijnswerk Centrum voor Basiseducatie Centrum Geestelijke Gezondheidszorg Coördinatieteam Centrum Volwassenenonderwijs

DSO

Directe Sociale Omgeving

GJA Gratis Juridisch Advies GOS Gedetineerdenopvolgsysteem GPA Gezamenlijk Plan van Aanpak JWD

Justitieel Welzijnswerk Dendermonde

KO

Kwartieroverste

OC OO

Onderwijscoördinator Organisatieondersteuner

PA PB PMD PSD

Penitentiair Assistent Penitentiair Beambte Planningsteam Maatschappelijke Dienstverlening Psychosociale Dienst

SF Sportfunctionaris SURB Strafuitvoeringsrechtbank TB

Trajectbegeleiding

VDAB Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling VOKANS Vormings- en opleidingskansen VTE Voltijdse kracht


5

INLEIDING In 2002 ging in 5 Vlaamse gevangenissen de implementatie van het Vlaams strategisch plan hulpen dienstverlening aan gedetineerden van start. Anno 2009 is dit plan in werking in alle Vlaamse gevangenissen. De missie van de Vlaamse Gemeenschap staat centraal bij de uitvoering van dit plan: ‘De Vlaamse Gemeenschap waarborgt het recht van alle gedetineerden en hun directe sociale omgeving op een integrale en kwaliteitsvolle hulpen dienstverlening zodat ook zij zich harmonisch en volwaardig kunnen ontplooien in de samenleving’. Deze missie vertaalt zich in 5 strategische doelstellingen: 1. Uitbouwen van een kwalitatief aanbod 2. Profileren van het hulpen dienstverleningsaanbod 3. Ontwikkelen en implementeren van samenwerkingsmodellen en organisatievormen 4. Verkrijgen en vergroten van het draagvlak bij de actoren van de Vlaamse Gemeenschap, bij de stakeholder Justitie en bij de samenleving 5. Ontwikkelen en implementeren van een HRM- en Organisatieontwikkelingsbeleid De uitbouw van een kwaliteitsvolle hulpen dienstverlening voor gedetineerden stoelt op een optimale samenwerking. Zowel op bovenlokaal niveau als in de lokale gevangenis zijn structuren uitgebouwd ter bevordering van de samenwerking tussen de verschillende Vlaamse partners en van de samenwerking met Justitie. De wisselwerking tussen het bovenlokale niveau en de lokale gevangenissen is onlosmakelijk verbonden aan een optimale samenwerking en bijgevolg de uitbouw van een kwaliteitsvol aanbod voor de gedetineerden. Dit rapport richt zich op de lokale ontwikkelingen op vlak van hulpen dienstverlening aan gedetineerden. Het rapport kwam tot stand door de inspanningen van de Vlaamse partners aanwezig in de gevangenissen en werd gecoördineerd door de beleidsmedewerker van elke gevangenis. De relatie tot het bovenlokale niveau krijgt hier ook een plaats. Ieder hoofdstuk stemt overeen met één van de 5 strategieën van het Vlaams strategisch plan hulpen dienstverlening aan gedetineerden. Naast het omschrijvende hoofdstuk wordt ook steeds een reflectie weergegeven van de gerealiseerde initiatieven. Op basis van deze actuele situatie en de reflectie worden tevens aandachtspunten geformuleerd naar de toekomst toe. De samenwerking, wisselwerking en inspanningen van alle Vlaamse actoren om tot een kwaliteitsvolle hulpen dienstverlening aan gedetineerden komen door dit stramien het best tot hun recht. Voordat we dieper ingaan op de wijze waarop de 5 strategieën in de praktijk hun invulling krijgen, besteden we kort aandacht aan de situering van de gevangenis en extra aandacht aan de sleutelfuncties die een centrale rol spelen in de coördinatie en de uitbouw van een kwalitatief hulpen dienstverleningsaanbod.


6

HOOFDSTUK I: Situering van de gevangenis 1.1

HISTORIEK

De gevangenis van Dendermonde werd in 1860-1863 gebouwd naar een ontwerp van architect F. Derré. Ze was oorspronkelijk bestemd als arrondissementsgevangenis voor mannen (121 cellen) en vrouwen (34 cellen). Vanaf 1937 werd een Nederlandstalige recidivistenafdeling geopend, wat de sluiting van de vrouwenafdeling inhield. In de jaren 1960 zijn er renovatiewerken uitgevoerd waardoor er een ontspanningsruimte, enkele ateliers en een ruimte voor beperkte detentie (Halve Vrijheid) beschikbaar zijn geworden. Nog later werd o.a. stromend water en sanitair voorzien. Vanaf april 1991 werd de GIS-afdeling (Gestandaardiseerde inrichtingsstructuur) omgevormd tot een Drugsvrije Afdeling. Principes en activiteiten van de GIS, zoals werken buiten cel en leven in gemeenschap werden in grote lijnen behouden. De deelnemers ondertekenden evenwel een contract waarin bepaald werd dat ze zich onthielden van verboden producten. Omwille van te weinig mogelijkheden tot controle werd dit project enkele jaren later stop gezet. Wat eveneens tot de historiek - en het collectief geheugen - van de gevangenis van Dendermonde behoort, is de ontsnapping in de zomer van 2006. Naar aanleiding daarvan werden o.a. de celdeuren vervangen. Nog tot op de dag van vandaag worden er renovatiewerken uitgevoerd. Zo is men in 2009 gestart met de renovatie van de grote wandelkoer. Tegelijkertijd is er sprake van de bouw van een nieuwe gevangenis in Dendermonde. Tot nu toe zijn er echter geen duidelijke perspectieven over het waar en vooral wanneer. We kunnen er van uit gaan dat we nog enkele jaren in het huidige gebouw zullen verblijven.

1.2

INFRASTRUCTUUR

De gevangenis is volgens de principes van Ducpétiaux gebouwd op een terrein van ongeveer één hectare groot. Het stervormig gebouw heeft drie vleugels en telt drie bouwlagen. De totale capaciteit bedraagt 160 mannelijke gedetineerden. De afdeling halve Vrijheid heeft een capaciteit van 12 gedetineerden. De verouderde infrastructuur heeft uiteraard gevolgen op het dagelijkse leven binnen de gevangenis en heeft zeker ook zijn invloed op de mogelijkheden op vlak van hulpen dienstverlening en de uitbouw ervan. Momenteel maken we gebruik van één gemeenschappelijke ruimte als bureau, één leslokaal (voor zowel PC-lessen als andere lessen), één voormalig keukentje, één fitnessruimte, één polyvalente speelzaal, de VI-zaal en enkele gesprekslokalen. Het zijn eerder (te) kleine ruimtes om een aanbod in comfortabele omstandigheden te laten doorgaan. De meeste worden bovendien polyvalent gebruikt o.a. als vergaderzaal, voor zittingen van de SURB, opleidingen voor personeel, etc.


7

1.3

POPULATIE

De gevangenis van Dendermonde is enerzijds een arresthuis voor mannelijke gedetineerden voor het gerechtelijk arrondissement Dendermonde en anderzijds een inrichting voor strafuitvoering. Hoewel er plaats is voor slechts 160 à 165 gedetineerden, is er in realiteit een bevolking van 200 à 220 gedetineerden. Op jaarbasis spreken we van ongeveer 1.500 opsluitingen (totaal inkomenden uit vrijheid + inkomenden van transfers). Het aantal beklaagden en het aantal veroordeelden verhoudt zich ongeveer als 60 – 40. We hebben te maken met een weinig standvastige populatie en met een relatief groot verloop.

1.4

REGIME

De gevangenis te Dendermonde is een gesloten inrichting met een cellulair regime. Dit betekent dat gedetineerden voortdurend op cel dienen te blijven. Ze hebben echter wel de mogelijkheid om te gaan wandelen en om te werken of om deel te nemen aan het huidige aanbod van hulpen dienstverlening.


8

HOOFDSTUK II: Sleutelfuncties voor de coördinatie en uitbouw van een kwalitatief hulpen dienstverleningsaanbod In dit hoofdstuk wordt een toelichting gegeven bij een aantal functies. In eerste instantie de drie sleutelfuncties, nl. Beleidsmedewerker, Organisatieondersteuner en Trajectbegeleider(s), vervolgens worden ook de domeinspecialisten die actief zijn in de gevangenis van Dendermonde benoemd, de Onderwijscoördinator, de Sportfunctionaris en de VDABdetentieconsulent. 2.1

BELEIDSMEDEWERKER (BM)

De beleidsmedewerker is een werknemer van de Vlaamse Overheid, Departement Welzijn, Volksgezondheid en Gezin, afdeling Welzijn en Samenleving. De beleidsmedewerker is verantwoordelijk voor de implementatie en de uitvoering van het Strategisch Plan Hulp- en dienstverlening in de lokale gevangenis. Eind 2008 werd in Dendermonde een beleidsmedewerker aangesteld. In de zomer van 2009 is er een personeelswissel geweest. Jammer genoeg heeft er geen overdracht plaats gevonden, waardoor het implementatieproces enige vertraging heeft opgelopen. De nieuwe beleidsmedewerker, Annelies Jans, was wel enigszins vertrouwd met de gevangenis van Dendermonde (cf. voormalige bemiddelaar bij Justitieel Welzijnswerk Regio Dendermonde). De beleidsmedewerker coördineert hulpen dienstverleningsinitiatieven. Het gaat immers om verschillende deeldomeinen, elk met een andere invalshoek, visie, andere werkwijzen, etc. Ervoor zorgen dat de verschillende actoren op het terrein kunnen samenwerken en in zekere mate op mekaar afgestemd zijn, behoort dan ook tot de kernopdrachten. Daarnaast heeft deze beleidsmedewerker een belangrijke taak om, samen met de gevangenisdirectie, het hulpen dienstverleningsbeleid en het algemene beleid van de gevangenis op elkaar af te stemmen. In dit eerste werkingsjaar lag de nadruk op het inventariseren van het bestaande aanbod, bestaande initiatieven, het (opnieuw) leren kennen van de gevangenis en de verschillende partners, het in kaart brengen van huidige afspraken, etc. Verder werden een aantal overlegstructuren in het leven geroepen of heropgestart. Dit jaarverslag geeft een aanzet om de verdere implementatie in goede banen te leiden.

2.2

ORGANISATIEONDERSTEUNER (OO)

Medio 2008 kreeg Justitieel Welzijnswerk Dendermonde van de overheid de opdracht over te schakelen op de nieuwe regelgeving en te werken volgens de principes van het Strategisch Plan Hulp- en Dienstverlening aan gedetineerden. Het Strategisch Plan voorziet in de implementatie van 4 functies op het terrein, waarvan er drie rechtstreeks de werking van Justitieel Welzijnswerk bepalen: de organisatieondersteuning, de trajectbegeleiding en een hulpen dienstverleningfunctie. Justitieel Welzijnswerk heeft volgende opdrachten: - Preventie- en beleidsignalering - Onthaal en begeleiding van gedetineerden - Onthaal en begeleiding van naastbestaanden van gedetineerden.


9

Dit alles moet leiden tot essentiële acties die moeten bijdragen tot het creëren van meer kansen op een volwaardige en harmonische integratie in de samenleving. De overheid investeerde in de opdracht Justitieel Welzijnswerk met uitbreiding van 1 VTE, waarmee de equipe versterkt werd tot 4 voltijdse equivalenten, verdeeld over 0,5 VTE organisatieondersteuning, 3 VTE trajectbegeleiding en 0,5 VTE secretariaatsfunctie (historisch gegroeid). De organisatieondersteuner, Philippe Van Raemdonck, houdt zich in samenwerking met de beleidsmedewerker bezig met het beleid, het organiseren en realiseren, gevolgd door het evalueren van een aanbod dat nauw aansluit bij de behoeften van de gedetineerden. Hij is onder andere verantwoordelijk voor het plannen van vormingen, voorbereiden van nieuwe initiatieven, etc. Hij creëert hiertoe een netwerk van organisaties die bijdragen tot de hulpen dienstverlening, zorgt er voor dat deze organisaties binnen de gevangenis hun activiteiten kunnen realiseren, steeds in relatie tot de verwachtingen van de gedetineerden. De organisatieondersteuner heeft zich binnen zijn halftijds arbeidsvolume in zijn functie duidelijk proberen profileren. Vroeger lag de volledige verantwoordelijkheid van beleid en uitvoering bij de bemiddelaar maatschappelijke dienstverlening, de voorloper van de OOfunctie. Nu zijn er heel wat partners van de Vlaamse Gemeenschap met personeel aanwezig in de gevangenis. De positionering van de organisatieondersteuner ten opzichte van deze partners, maar ook ten opzichte van de beleidsmedewerker, is niet eenvoudig. Ook sectoraal werd er werk verricht om deze positionering en de functieomschrijving te ondersteunen. De organisatieondersteuner werkt binnen de missie en visie van het CAW aan een netwerk van organisaties die hun eigen werking en verantwoordelijkheid binnen de gevangenis kunnen opnemen.

2.3

TRAJECTBEGELEIDER (TB)

De trajectbegeleider staat in voor een proactief systematisch onthaal van de gedetineerde gefocust op vraagverheldering, informatieverstrekking, doorverwijzing en directe hulp. Het volledig aanbod aan hulpen dienstverlening wordt mee in de focus genomen. De gedetineerde wordt deskundig georiënteerd in de waaier van mogelijkheden. Hij wordt hiertoe herhaaldelijk aangesproken en voortdurend gemotiveerd. Dit onthaalaanbod kan gevolgd worden door een begeleiding van de gedetineerde met betrekking tot zijn detentietraject. Deze begeleiding is er op gericht de gedetineerde te activeren, te motiveren en te versterken om opnieuw greep te krijgen op zijn leven tijdens en na detentie. Begin januari zijn de trajectbegeleiders, voorheen hulpverleners, gestart. Eerst binnen het eigen CAW, wat later ook effectief binnen de gevangenismuren. De nadruk van de werking van de trajectbegeleiders lag het voorbije jaar in het zoeken naar een goed systematisch onthaal. De uitbouw van de trajectbegeleiding kan immers procesmatig enkel gerealiseerd worden na een onthaal dat kwalitatief in orde is. De organisatie van dit onthaal heeft ook zijn invloed op de manier waarop effectief aan


10

trajectbegeleiding kan gedaan worden. In het volgende hoofdstuk wordt hier verder op ingegaan. Omwille van verschillende redenen is er het voorbije jaar heel wat verloop geweest binnen dit team. De huidige (eind december 2009) trajectbegeleiders zijn Tinneke Voets, Philippe Van Raemdonck, Shanah Vermeylen en Maria Teresa De Rijck. De coördinatie van het team ligt in handen van Stefaan Kaestecker, de coördinator van de Forensische Unit van het CAW.

2.4

ONDERWIJSCOÖRDINATOR (OC)

Het Consortium Volwassenenonderwijs IX is een van de dertien Vlaamse netoverschrijdende samenwerkingsverbanden voor verstrekkers van volwassenenonderwijs. Het bevat 9 centra voor volwassenenonderwijs (CVO) en 1 centrum voor basiseducatie (CBE), allen gesitueerd in de regio Waas en Dender. De gevangenis van Dendermonde valt binnen het werkingsgebied van het consortium en voor de coördinatie van het onderwijs in deze instelling is er een halftijdse onderwijscoördinator voorzien sinds september 2008. De onderwijscoördinator, Philippe De Wilde, treedt op als intermediair aanspreekpunt tussen de centra voor volwassenenonderwijs enerzijds en de strafinrichting anderzijds. Door zijn rol (ook als onderwijscoördinator voor het consortium in zijn geheel) heeft hij directe contacten met de centra binnen het consortium (al dan niet actief binnen de gevangenis). Er wordt gestreefd naar een behoeftedekkend onderwijsaanbod in de gevangenis. De onderwijscoördinator zorgt voor het plannen en organiseren van deze onderwijscursussen als ook voor de inschrijvingen en de opvolging ervan. Ook voor het aanvragen van een BIScursus of met individuele onderwijsvragen kunnen gedetineerden bij hem terecht. De eerste focus lag op het bestendigen van het reeds bestaande aanbod. In een tweede fase wordt meer en meer bekeken hoe dit aanbod stelselmatig uitgebreid kan worden. Verder werd de piste van de beroepsopleidingen bekeken, maar in de huidige context (populatie, infrastructuur, …) is dit geen haalbare of realistische optie.

2.5

SPORTFUNCTIONARIS (SF)

De Rode Antraciet vzw organiseert sinds 2004 vormingswerk in de penitentiaire sector. Hun werking heeft vier pijlers: cursuswerk, cultuur (bibliotheek), sport en procesbegeleiding. Voor de drie Oost-Vlaamse gevangenissen is er vanuit De Rode Antraciet in 2008 een sportfunctionaris aangesteld. In juni 2009 is daar een personeelswissel gebeurd. In praktijk is de huidige sportfunctionaris, Wouter De Vriendt, ongeveer 1 à 1,5 dag per week in de gevangenis van Dendermonde aanwezig. Hij staat in voor het lokale sporten beweegaanbod, en dit samen met beambten en sportmonitoren. Hij zet samenwerkingsverbanden op met externe sportorganisaties, werkt vernieuwde sportinitiatieven uit die inspelen op behoeften en staat mee in voor het goede


11

verloop van o.a. sporttornooien. Ten slotte geeft hij ook advies bij de aankoop van materiaal en de inrichting van infrastructuur in functie van sport en beweging. Vooral in de 2e helft van het jaar is er op korte termijn veel werk verricht rond het sporten beweegaanbod. O.a. contacten met de stad Dendermonde werden aangehaald wat onmiddellijk resulteerde in een aantal concrete acties. Er werd voornamelijk gewerkt rond het meer professionaliseren van het sporten beweegaanbod en de aanpak ervan. In 2010 willen we dit handhaven en het aanbod stelselmatig verder uitbreiden.

2.6

VDAB-DETENTIECONSULENT

VDAB is als organisatie al 20 jaar actief in de gevangenis waarvan de laatste 9 jaren met een fulltime aanbod. In eerste instantie was er een zitdag van dienst maatschappelijk werk. In de periode 1998-2000 werd geëxperimenteerd met twee intramurale opleidingen (bouw en horeca) in het kader van het Desmosproject (Europees project betreffende arbeidstoeleiding van gedetineerden). Hieruit groeide het Aan de bak- programma dat van start ging in 2001. Voor de gevangenis van Dendermonde werd een fulltime consulent voorzien. De detentieconsulent, Heidi Cools, werkt voornamelijk via individuele gesprekken. Samen met de gedetineerde wordt bekeken wat er kan gebeuren op het vlak van tewerkstelling (buiten de gevangenis) en wordt gezocht naar een geschikte job of opleiding. De detentieconsulent zorgt ook mee voor het goede verloop van de sollicitatietraining en het assessment. Door haar jarenlange ervaring heeft zij een overkoepelende visie die ruimer gaat dan haar vakdomein tewerkstelling.

2.7

CONCLUSIES EN TOEKOMSTPERSPECTIEVEN

2009 was het eerste volledige werkingsjaar sinds de start van de implementatie van het Strategisch Plan in de gevangenis van Dendermonde. Deze opstartfase kenmerkt zich door een aantal groeipijnen, er wordt nog niet ‘op volle snelheid’ gewerkt. Globaal genomen was het vooral een jaar met erg veel wissels, wat zich in de dagdagelijkse praktijk heeft laten voelen. De verschillende functies moeten zich nog verder ontwikkelen en afstemmen op mekaar. Aan een onderlinge taakverdeling en het uitklaren van verantwoordelijkheden moet in 2010 zeker verder gewerkt worden. Verder is het zo dat we kunnen vast stellen dat er in de Oost-Vlaamse gevangenissen geen sociaal-cultureel werker aanwezig is, wat zijn invloed heeft op de takenpakketten van de andere functies.


12

HOOFDSTUK III: Uitbouw van een kwalitatief aanbod (strategie 1) Vóór de komst van het Strategisch plan was er natuurlijk reeds een aanbod aan hulpen dienstverlening in de gevangenis van Dendermonde. Voornamelijk Justitieel Welzijnswerk, VDAB, Suggnomè, CVO en Basiseducatie werkten aan de ontwikkeling hiervan. Op dit elan en op de ervaringen uit het verleden willen we verder bouwen om steeds meer tot een zinvol en kwaliteitsvol aanbod te komen. De nieuwe impulsen van een organisatieondersteuner, een sportfunctionaris en een onderwijscoördinator zijn hier zeker niet vreemd aan. Binnen dit derde hoofdstuk wordt per beleidsdomein een omschrijving gegeven van het bestaande aanbod aan hulpen dienstverlening en worden de belangrijkste realisaties van het afgelopen werkjaar benoemd. In de conclusies worden de structurele werkpunten en aanbevelingen omschreven. Een gedetailleerd overzicht van de verschillende activiteiten is terug te vinden in de bijlagen. Er is per aanbod een fiche met meer informatie opgesteld.

3.1 WELZIJN 3.1.1

Activiteiten i.k.v. psychische of persoonlijke levenssfeer

Trajectbegeleiding In hoofdstuk 2 werd reeds de functie van trajectbegeleiding gesitueerd. Enerzijds is er de focus op een systematisch onthaal, anderzijds de eigenlijke trajectbegeleiding. Van april tot juni werd het systematisch proactief onthaal experimenteel voorzien voor iedere binnenkomende gedetineerde. Dit leverde enerzijds schitterende resultaten op, maar zorgde anderzijds voor en niet te houden werkdruk. Na analyse van de resultaten werd besloten om nog 3 groepen gedetineerden proactief te onthalen door middel van een gesprek: de primair gestraften, anderstaligen en mensen zonder vaste verblijfplaats. De andere gedetineerden krijgen via het onthaal van de PSD een vooraf samengestelde bundel folders en een brief (in het Nederlands, Frans, Engels of Duits) mee. Deze nieuwe manier van onthalen zal in 2010 opnieuw geëvalueerd en eventueel bijgestuurd worden. Meer gedetailleerde informatie vindt u in de bijlagen. Individueel bezoek van vrijwilligers JWD Justitieel Welzijnswerk Dendermonde heeft een uitgebreide vrijwilligerswerking. Eén van hun hoofdopdrachten is het verzorgen van individuele bezoeken aan gedetineerden. Deze werking bestaat reeds enkele jaren en werd in 2009 gecontinueerd zonder grote wijzigingen. De vrijwilligers worden goed opgevolgd en krijgen vanuit de dienst de nodige ondersteuning. Zo hebben er in 2009 vier groepssupervisies plaatsgevonden. Daarnaast hebben de vrijwilligers een vormingscyclus van drie avonden over het thema ‘drugs’ genoten. In 2009 werd er naar jaarlijkse traditie ook een nieuwjaarsreceptie en een daguitstap voor de vrijwilligers georganiseerd.


13

3.1.2

Activiteiten i.k.v. relationele levenssfeer

Gezinsrelaties: Kinderbezoek In diezelfde equipe vrijwilligers van Justitieel Welzijnswerk Dendermonde zijn er enkelen actief betrokken bij de organisatie en uitvoering van het maandelijks kinderbezoek op zaterdag. De infrastructuur vormt het grootste knelpunt. Het kinderbezoek heeft in een ruimere (polyvalente) zaal plaats dan het gewone bezoek, maar deze dient meer afgestemd te worden op de noden en wensen van kinderen. Zo zou het voorzien van individuele tafels voor elk gezin afzonderlijk de privacy ten goede komen. Verder stellen we vast dat het huidige aanbod onvoldoende is om aan de vraag te voldoen. Iedere maand worden papa’s geweigerd omdat er te veel inschrijvingen zijn. Een uitbreiding van het maandelijks kinderbezoek is tot op heden niet mogelijk. Dit moet verder bekeken worden indien deze situatie zich voor blijft doen. Relatie dader – slachtoffer: Suggnomè De bemiddelaar van Suggnomè komt reeds geruime tijd op regelmatige basis naar de gevangenis. Sinds augustus heeft de bemiddelaar een vast ‘spreekuur’, met name de 1e en 3e donderdagvoormiddag van de maand. Zo kunnen de diensten in de gevangenis gericht doorverwijzen en is er een meer gestructureerde aanwezigheid in de gevangenis, wat de profilering ten goede komt. Verder is er een eigen brievenbus geïnstalleerd, zodat gedetineerden ook zonder tussenpersoon herstelbemiddeling kunnen aanvragen. Wat door de bemiddelaar als positief ervaren wordt, is dat iedere gedetineerde systematisch (bij het onthaal) de nodige informatie over bemiddeling krijgt. Relatie dader – slachtoffer: Drieluik Herstel Justitieel Welzijnswerk en Slachtofferhulp, twee deelwerkingen van het CAW Regio Dendermonde, organiseren jaarlijks twee reeksen ‘workshop slachtoffers’. Aangrijpend is telkens de getuigenis van een slachtoffer. Aansluitend is er een infosessie slachtoffer-dader bemiddeling (vzw Suggnomè) en een infosessie i.v.m. de burgerlijke partij (Advocatenkantoor Lievens). Relatie dader – slachtoffer: Gespreksgroep Deze ‘Gespreksgroep Zelfbeeld, verantwoordelijkheid en herstel’ heeft een eerste keer plaats gevonden in de gevangenis van Dendermonde. Het aanbod werd als zinvol ervaren, maar door verschillende omstandigheden was er een grote uitval. De cursus zal in 2010 opnieuw ingepland worden, maar op een veel korte tijdsspanne. In 2009 zagen we een terugval wat betreft dader-slachtoffergerichte activiteiten. Niet naar aanbod, maar wel wat betreft de interesse van de gedetineerden. We voorzien extra inspanningen in 2010. Dit omdat we het toch belangrijk blijven vinden reeds vanuit de gevangenis hier aan te werken.


14

3.2 GEZONDHEID 3.2.1

Activiteiten i.k.v. psychische problemen

Centrum Geestelijke Gezondheidszorg Eclips Sinds dit jaar zijn twee personeelsleden van CGG Eclips werkzaam in de gevangenis van Dendermonde, Oudenaarde en Gent. In Dendermonde komen zij sinds 16 februari wekelijks één dag naar de gevangenis. Zij werken voornamelijk rond lijdensdruk en hebben een speciale aandacht voor suïcideproblematiek. Gedetineerden kunnen doorverwezen worden door de PSD, de Medische dienst van de gevangenis en door de trajectbegeleiders van JWD (daartoe is een doorverwijzingformulier ontwikkeld). Dit aanbod is een wezenlijk antwoord op een nood die reeds lang geformuleerd werd. Het is belangrijk dit goed te blijven opvolgen en een goede doorstroom te verzekeren. Met de verwijzers moet in 2010 regelmatig overleg ingepland worden. In 2009 waren er immers heel wat personeelswissels en het is belangrijk dat nieuwe mensen goed op de hoogte zijn van dit aanbod en de doorverwijsmogelijkheden. Er is op provinciaal niveau een toetsingsgroep opgericht om de werking over de drie gevangenissen heen op te volgen (cf. infra). Tele-Onthaal De mogelijkheid om naar Tele-Onthaal te telefoneren is er sinds enkele jaren. Over het precieze aantal oproepen kunnen we geen duidelijkheid scheppen, maar we zien dat er regelmatig gebruik van gemaakt wordt. In die zin beantwoordt dit aan een zekere nood. Belangrijk is wel dit aanbod onder de aandacht te houden, bijv. bij nieuw personeel, bijv. d.m.v. affiches aan de telefoontoestellen, etc. 3.2.2

Andere

AA De AA-werking behoort tot een van die dienstverleningen die reeds lang actief zijn in deze gevangenis. Werkend met vrijwilligers bieden zij een continu aanbod. Op 19/01 was er een infosessie voor het personeel van de gevangenis met de bedoeling dit aanbod in de kijker te zetten.

3.3 ONDERWIJS Het onderwijsaanbod in deze gevangenis wordt georganiseerd door het Consortium IX. Volgende centra zijn actief binnen de gevangenismuren: CBE Waas en Dender, CVO VTH Aalst-Dendermonde en PCVO Scheldeland. 3.3.1

Basiseducatie

2008 – 2009 was het (school)jaar waarin de drie Centra voor Basiseducatie uit de regio zijn gefusioneerd. Zo is het CBE Waas en Dender ontstaan. Zij zijn blijven instaan voor het aanbod ‘open leren’.


15

In het najaar (1e semester schooljaar 2009-2010) is dit aanbod overgenomen door het PCVO Scheldeland. Dit omdat Basiseducatie de beschikbare uren eerder wenste in te zetten op een cursus zoals ‘op vrije voeten’. Deze cursus wordt momenteel herwerkt en de uitvoering ervan zal in 2010 plaats vinden.

3.3.2

Centra voor volwassenenonderwijs

Het CVO VTH Aalst-Dendermonde organiseert de cursussen Engels, Italiaans en Photoshop, het PCVO Scheldeland staat in voor de cursussen Nederlands, Frans en Algemene Vorming en sinds het najaar 2009 ook voor Open Leren en Nederlands in Detentie. Aan de lessen Nederlands voor anderstaligen (NT2) gaat steeds een screening van het Huis van het Nederlands vooraf. Er is een goede samenwerking uitgebouwd. In deze gevangenis verblijven heel wat anderstaligen waardoor er geen gebrek is aan kandidaten. Het probleem is vaak de korte verblijfperiode en vooral het moeilijk inschatten hiervan. Dit geldt voor alle onderwijsactiviteiten: we moeten proberen op zo’n kort mogelijke tijd een cursus te organiseren om de uitval te beperken. ‘Nederlands in detentie’ is een aanbod dat hier min of meer op inspeelt. Het is telkens een eenmalige sessie waarop de nieuw binnengekomen anderstaligen uitgenodigd worden. In deze sessie krijgen ze een soort van ‘taalbad’, ze worden als het ware ondergedompeld in de woordenschat eigen aan de gevangeniscontext. Dit met het oog op een vlottere communicatie en dus betere leefbaarheid in de gevangenis. Dit aanbod is er gekomen op initiatief van de diversiteitsmedewerker van het CAW Regio Dendermonde en is eind 2009 gestart. Naast Algemene Vorming behoren de taallessen (Engels, Frans, Italiaans) ondertussen tot een vaste waarde binnen het onderwijsaanbod. Er is telkens veel interesse en er zijn gemotiveerde cursisten. Er was in het voorjaar een cursus Duits gepland, maar hiervoor was er te weinig belangstelling, waardoor deze niet is doorgegaan. Er is telkens een module voorzien waarbij met de computer gewerkt wordt. In 2009 werd tweemaal een cursus ‘Photoshop’ gegeven. Het was de bedoeling eens iets vernieuwend, eens iets anders te geven dan bijv. een klassieke cursus ‘Word’. Initieel was er telkens interesse, maar al gauw dunde de groep erg uit.

3.3.3

Afstandsonderwijs

Gedetineerden kunnen een cursus via ‘Begeleid Individueel Studeren’ (BIS) aanvragen. De algemene coördinatie gebeurt door de Onderwijscoördinator. Een aantal BIS-cursisten werden ondersteund door een vrijwilliger van Justitieel Welzijnswerk Dendermonde.


16

3.4 WERK 3.4.1

Basisdienstverlening

De basisdienstverlening wordt aangeboden door de VDAB-detentieconsulent. Ondanks de soms moeilijke populatie (kort verblijf, onzekerheden bij beklaagden, …) wordt er prima gewerkt rond tewerkstelling. Zo behaalde de gevangenis van Dendermonde in 2009 een uitstroom naar werk van 36% (gemiddelde voor Vlaanderen: 29,5%). 3.4.2

Activiteiten en vorming i.k.v. tewerkstellingstraject

Assessment vokans Het assessment is een kortdurende intensieve testing (10 opeenvolgende dagdelen). Toch stellen we een behoorlijke uitval vast (ook bijv. van kandidaat naar effectieve starter). Dit is onder andere te wijten aan het tijdstip (8u25 - 11u20). Voor vele gedetineerden is vroeg opstaan een moeilijkheid. Gezien tijdig opstaan en stiptheid belangrijke arbeidsattitudes zijn, werd de voormiddag als lesmoment behouden. Ook de zomerperiode is moeilijker gezien het assessment doorgaat op hetzelfde tijdstip als de dagelijkse wandeling. In de winter is de wandeling geen must voor vele gedetineerden. Een aparte wandeling voor deze groep blijkt geen optie. Andere redenen van uitval zijn eigen aan justitie, zoals transfers, en kunnen moeilijk vermeden worden. Na elke assessment wordt steeds een evaluatiemoment met de kandidaten voorzien: welke opdrachten vonden ze zinvol, welke niet, … Ook Vokans en VDAB onderling hebben een evaluatiemoment met als doel de samenwerking en organisatie van het assessment continu te verbeteren. Oriëntatie- en sollicitatietraining VDAB Deze cursus wordt door de detentieconsulent verzorgd. Omwille van verscheidene redenen is deze in 2009 niet kunnen doorgaan. Individuele vragen en het assessment kregen prioritaire aandacht. Voor 2010 wordt er gedacht aan het werken met enkele infosessies i.p.v. een cursus. Dit moet nog verder onderzocht worden.

3.5 CULTUUR 3.5.1

Culturele activiteiten

Bibliotheek De bibliotheek wordt gerund door 2 gedetineerden. Zij schrijven nieuwe boeken in, registreren alle ontleningen, rangschikken de boeken, etc. Het is een erg populair aanbod waar enorm veel gebruik van gemaakt wordt. We stellen echter vast dat het om een verouderde collectie gaat, er zit heel weinig vernieuwing in, de locatie barst uit zijn voegen, het computersysteem is verouderd, etc. De subsidies van de Administratie Cultuur waar we beroep op zouden kunnen doen zijn nog niet toegekend. In


17

2010 hopen we dat de Convenant met de Openbare Bibliotheek kan afgesloten worden, zodat we onze bibliotheekwerking kunnen moderniseren. Creatief Atelier De Rode Antraciet wil met dit creatieve cursusaanbod de persoonlijke groei van de deelnemers op gang brengen. Het geeft doorgaans een verrijking van het zelfbeeld en in de sociale context ook een verbreding van het beeld dat de omgeving van de gedetineerde over hem heeft. Daarnaast zijn de werkstukken op zich belangrijke verworvenheden. In het totale cursusaanbod heeft het creatief atelier een bijzondere plek. Het is zeer breed toegankelijk, door zijn niet-talig karakter staat het aanbod open voor vrijwel alle allochtone gedetineerden. De toeleiding en inschrijving zijn echter wel (Nederlands)talig. Positief is wel dat deelnemers steeds vaker worden aangemeld door een trajectbegeleider. Uit het constant hoge aantal deelnemers en de individuele bezoekfrequentie blijkt het creatief aanbod aan een behoefte tegemoet te komen. We kunnen zelfs stellen dat er vraag is naar uitbreiding van creatieve cursussen. Valentijnworkshop Na deze ‘ad hoc’ schrijfcursus was het de bedoeling de brieven in het creatief atelier verder te versieren, maar dat is nooit gebeurd omwille van organisatorische redenen. Open pen Deze gevangeniskrant die in 2008 is opgestart heeft in 2009 een drietal edities afgewerkt. Een vrijwilliger van JWD begeleidt de tweewekelijkse redactieraden en zorgt voor de afwerking van de nummers. Deze hebben een hoge inhoudelijke kwaliteit. Het drukwerk gebeurt in de gevangenis zelf. Het productieproces (met name de druk en het verspreiden) verloopt vrij stroef. Kerstshow Naar jaarlijkse traditie werd er in de kerstperiode een optreden voorzien. Dit jaar kwamen op kerstdag twee groepen. Het a capella optreden werd zeer gesmaakt, het metaloptreden kon op iets minder enthousiasme rekenen. In de kerstperiode waren nog enkele andere extra activiteiten voorzien, zoals curvebowl, streetdance, een tafeltennis- en een schaaktoernooi, waardoor het kerstprogramma in zijn geheel op erg veel bijval en enthousiasme kon rekenen.

3.5.2

Sociaal-culturele vormingen

Omgaan met lastige situaties Dit is een gekend aanbod van De Rode Antraciet waarin wordt gewerkt rond conflicthantering en agressiebeheersing. De cursus werd op een erg korte en intensieve periode aangeboden. Dit met als doelstelling een stabiele groep doorheen de hele cursus te hebben. Nadeel was dat de intensiteit door sommige deelnemers als ‘lastig’ ervaren werd. Wat door de cursusbegeleiders als nadeel ervaren werd was de grote wachttijd tussen de voormiddag- en de namiddagsessie. Naar aanleiding daarvan werden de uren opnieuw bekeken en werd een afwijking mogelijk gemaakt.


18

Overleven op cel Deze cursus was gepland eind november, begin december. Jammer genoeg is deze niet kunnen doorgaan omwille van vakbondsacties (n.a.v. overbevolking). Prison SMART Dit aanbod stond een eerste keer gepland in het voorjaar. Er waren echter onvoldoende inschrijvingen. Het aanbod werd toch een tweede keer voorzien, maar deze keer werd de werving uitgebreider aangepakt. Zo werd er een infosessie georganiseerd zodat men vrijblijvend kon kennismaken met deze cursus alvorens er effectief voor in te schrijven. Dit bleek een succesvolle formule te zijn. Er was een relatief grote groep die de hele week aanwezig was. In december is er nog een eenmalige opvolgsessie voorzien, maar toen was de groep, vnl. omwille van transfer of vrij gegaan, als sterk uitgedund. De reacties waren erg positief.

3.6 SPORT Vooral in de tweede helft van 2009 zijn er extra inspanningen geleverd om het sportaanbod op punt te stellen en uit te breiden. Dit voornamelijk onder impuls van de nieuwe sportfunctionaris. Er werd een meer professionele manier van werken gehanteerd, o.a. door met erkende sportverenigingen te werken, en kwaliteit na te streven bijvoorbeeld door lesgevers via Vlabus aan te trekken. De contacten met de Stedelijke Sportdienst werden succesvol aangehaald en resulteerden op korte termijn in een aantal verwezenlijkingen. Naast financiële steun, waardoor het aantal uren sport kon opgetrokken worden, zorgden zij ook voor een 30-tal paar sportschoenen die in een uitleensysteem komen. Verder zorgen zij ook voor extra contacten met sportclubs ed. In december is er vanuit de gevangenis een multisportvereniging opgericht. Fitness Fitness neemt binnen het hulpen dienstverleningsaanbod een prominente plaats in. Binnen het domein sport is en blijf het de hoofdactiviteit (5 sessies per week). De randvoorwaarden in functie van verantwoord trainen en de persoonlijke begeleiding en opvolging moeten kwalitatief verder versterkt worden. De eerste aanzetten zijn gezet in 2009. In 2010 moet dit verder uitgewerkt worden op maat van de gevangenis. Spinning Nog op de valreep werd in december een eerste sessie spinning georganiseerd. Het is de bedoeling om dit aanbod in 2010 verder te zetten en structureel in te bouwen. Zomersporttoernooi Wanneer de werkhuizen sluiten in de zomerperiode (in juli en augustus, telkens een week) worden er door en voor gedetineerden een aantal sportactiviteiten georganiseerd. Dit wordt zeer laagdrempelig aangeboden en is telkens een succes.


19

Initiatie Curve bowl De initiatie curve bowl vond plaats in het kader van de eindejaarsactiviteiten. De deelnemers waren achteraf enthousiast over deze eenvoudige maar gezellige sport. Er werd bovendien een erg divers publiek bereikt (jong en oud, verschillende nationaliteiten, etc.). De omvang van het sportmateriaal was het enige struikelblok. Initiatie Streetdance Deze initiatie gaf de kans aan twee groepen gedetineerden (vnl. jongeren) om zich een aantal technieken van het streetdance eigen te maken. Er werd geen grote groep mee bereikt, maar de deelnemers waren enthousiast over het initiatief. Naast deze georganiseerde sportactiviteiten kan er ook gesport worden op de dagelijkse wandeling. Omwille van werken die in 2009 gestart zijn is dit niet meer mogelijk. Ook het werken met buitenploegen is daardoor stil gevallen. In december is er wel nog een buitenploeg tafeltennis geweest. Daarnaast is er in de winterperiode een aanbod georganiseerd door de gevangenis zelf, namelijk de speelzaal. Dit is pure ontspanning in de polyvalente zaal (darts, biljart, …).

3.7 ANDERE Gratis Juridisch Advies Twee keer per maand is er een advocaat beschikbaar die juridische vragen en/of problemen van gedetineerden bespreekt. Sinds kort is de vraag gesteld een regeling te treffen waardoor de beweging van de gedetineerden naar het spreekuur vlotter zou kunnen verlopen. Zo zouden de advocaten de cliënten op een kortere tijdsspanne kunnen spreken. Dit zal in 2010 samen met de gevangenisdirectie bekeken worden. De equipe aan advocaten die voor het GJA naar de gevangenis komen zal in 2010 vernieuwd worden. Project ‘Misdrijven kennen geen kleuren’ Dit project situeert zich binnen het CAW Regio Dendermonde binnen de deelwerking Justitieel Welzijnswerk. Het kadert binnen de oproep ‘Managers van diversiteit’ van de minister van Inburgering (2007) en er werd een diversiteitmedewerker aangeworven. De focus is gelegd op anderstalige gedetineerden in de gevangenis van Dendermonde. Na een analyse werden drie doelstellingen geformuleerd: (1) het meer toegankelijk maken van de hulpen dienstverlening van Justitieel Welzijnswerk, (2) het ontwerpen van specifieke interventies en (3) het werken aan beperking van detentieschade in het kader van reintegratie en preventie van herval. Er werden verschillende acties ondernomen zoals het meer gebruik maken van tolken en telefonisch tolken, folders en brochures werden aangepast, de cursus Nederlands in detentie, etc. Daarnaast werd ook de kantinelijst in de gevangenis herwerkt tot een document met vertalingen en afbeeldingen en er is een taalinstrument ontwikkeld voor de PB’s, nl. een kaartje met pictogrammen. In 2009 is dit project afgesloten met een inspiratiedag (29/10/2009). De inspanningen geleverd binnen dit project zullen wellicht via een werkgroep verder geïntegreerd worden in de reguliere werking.


20

3.8 FINANCIEEL OVERZICHT Voor de hulpen dienstverlening in de gevangenis van Dendermonde is het de eerste keer dat er een dergelijk overzicht opgemaakt wordt. De omvang en herkomst van de verschillende middelen is nog niet altijd duidelijk. Het overzicht in bijlage is dus zeker geen volledig overzicht en dient in die zin genuanceerd te worden. De financiële gegevens zullen in 2010 alvast meer bijgehouden worden in functie van een dergelijk overzicht.

3.9 CONCLUSIES EN TOEKOMSTPERSPECTIEVEN In dit derde hoofdstuk is het gamma aan concrete hulpen dienstverleningsinitiatieven toegelicht. Voor wat betreft ‘Welzijn’ is er nog een heel traject af te leggen om de functie van trajectbegeleiding volledig geïmplementeerd te zien. De omschakeling van de vroegere functie naar de huidige invulling vraagt enige tijd en de nodige evaluaties. De focus wordt nu duidelijk geplaatst op het systematisch onthaal en de trajectbegeleiding, maar de onmiddellijke hulpen dienstverlening blijft een belangrijke opdracht voor Justitieel Welzijnswerk in de huidige context (cf. mensen in voorhechtenis hebben veelal dringende hulpvragen). De trajectbegeleiders besteden dan ook heel wat uren aan deze onmiddellijke hulpverlening, aan vraagverduidelijking, belangenverdediging, aan het geven en krijgen van informatie, en dergelijke meer. De interferentie tussen deze onmiddellijke hulpverlening en het systematisch onthaal, het fijn zetten van het systematisch onthaal, de verhouding onthaal versus trajectbegeleiding goed krijgen en trajectbegeleiding gaan operationaliseren binnen de gevangenis, vormen de opdrachten voor de toekomst. Daarnaast blijft de vrijwilligerswerking van JWD een belangrijke meerwaarde. De zorg voor affectieve relaties, ondermeer voor de kind-ouder-relatie, is een aandachtspunt. Eén aspect daarvan, het kinderbezoek, moet zeker verder opgevolgd worden. Moet het concept (her)bekeken worden? Is een uitbreiding wenselijk? Verder staan er extra inspanningen voor de herstelgerichte activiteiten op de agenda. We denken dan aan een goede planning en een betere aanpak van de werving. Op het vlak van ‘Gezondheid’ is de komst van het CGG naar de gevangenis een grote stap vooruit. Tegelijkertijd moeten we beseffen dat dit slechts een stap in de goede richting is. Het aanbod moet nog verder vorm krijgen en regelmatig geëvalueerd worden: bereiken we de doelgroep voldoende? Leggen we de juiste accenten? Overleg met de doorverwijzers, net als een blijvende bekendmaking van dit aanbod, is noodzakelijk. Dit laatste geldt zeker ook voor bijvoorbeeld het aanbod van Tele-Onthaal en AA. ‘Onderwijs’ heeft steeds een vrij prominente rol in het hulpen dienstverleningsplaatje gespeeld. Het is echter niet evident om de structuren van het volwassenenonderwijs te implementeren in een gevangeniscontext (denk maar aan de delers, vaste modules, etc.).


21

Het zal belangrijk zijn de cursussen voldoende te evalueren en na te gaan welk aanbod gevraagd wordt, wenselijk is en haalbaar is. Dergelijke afwegingen moeten leiden tot een nog beter uitgebouwd onderwijsaanbod. De cursus ‘op vrije voeten’ zal hopelijk in 2010 opnieuw kunnen geïmplementeerd worden, en de cursus Nederlands in detentie willen we ook in de schoolvakanties laten doorlopen. Dit in samenwerking met de vrijwilligers van JWD. Het zoeken naar een ‘Tewerkstelling’ in het normale arbeidscircuit vanuit de gevangenis is en blijft een zeer moeilijke opdracht. Allerlei factoren liggen hier aan de basis, zoals de vooroordelen van werkgevers, de economische crisis waardoor (ex)gedetineerden moeten concurreren met de vele andere werkzoekenden, de onduidelijkheid over de startdatum van gedetineerden (afhankelijk van de beslissing van de Strafuitvoeringsrechtbank), etc. Daarenboven komen veel gedetineerden in aanmerking voor betrekkingen in de sociale economie, maar het aantal plaatsen is beperkt. Ook de instroom bij opleidingscentra van VDAB is groter dan afgelopen jaren, waardoor de kans op wachttijden groter wordt. Bijv. in het kader van een voorwaardelijke invrijheidstelling is dit niet evident. Het huidige aanbod wat betreft tewerkstelling biedt zonder twijfel een meerwaarde en zal dan ook behouden blijven in 2010. In plaats van een cursus sollicitatietraining zal er misschien geëxperimenteerd worden met een aantal infosessies. Het aandeel van ‘Cultuur’ is altijd al wat kleiner geweest. Toch is er een vaste cursus creatief atelier en worden ieder jaar toch ook enkele vormingen aangeboden. Het is zeker de bedoeling hier blijvend aandacht voor te hebben en waar mogelijk dit aanbod uit te breiden. Een belangrijke realisatie zal de verbetering van de gevangenisbibliotheek zijn, n.a.v. de Convenant. Dit vormt een grote opportuniteit voor de gevangenis. Op het vlak van ‘Sport’ zijn in 2009 enkele belangrijke stappen gezet. In eerste instantie is de aanzet gegeven om het aanbod verder uit te bouwen en om dit aanbod op een professionelere manier aan te pakken. Bijvoorbeeld door met sportmonitoren van Vlabus te werken wordt de kwalitatieve sportbegeleiding gegarandeerd. Daarnaast zijn een aantal belangrijke contacten gelegd, waaronder die met de Provincie en de Stedelijke Sportdienst. Er werden ook openingen gecreëerd naar de Sportraad. In 2010 kunnen de mogelijkheden tot samenwerking op een algemene vergadering toegelicht worden. Deze samenwerking met externe actoren kunnen zeker verder geëxploreerd en uitgebouwd worden. Het sporten bewegingsaanbod in de gevangenis moet steeds verder gediversifieerd worden zowel qua aanbod als qua subdoelgroepen. Er moet aandacht zijn voor een beweegaanbod dat toegankelijk is voor een ruime doelgroep binnen de gevangenispopulatie. Verder is er ook vraag naar een sterkere focus op cardiofitness. Dit vraagt een verdere strategische planning. De aanzetten zijn reeds gegeven, in 2010 zal op dit elan verder gewerkt worden. Algemeen kunnen we stellen dat er een degelijk aanbod aan hulpen dienstverlenging voorhanden is in de gevangenis van Dendermonde. Met de komst van het Strategisch Plan is er verder gebouwd op de fundamenten die er reeds vroeger lagen. Stilaan zien we een


22

uitbreiding van dit aanbod, een kwalitatieve verbetering en op termijn zeker ook een betere organisatie. Een belangrijk hiaat in het proces van organiseren en plannen, is het evalueren van het bestaande aanbod. Dit gebeurt nu nog onvoldoende en is dan ook een belangrijk werkpunt voor 2010. Door grondig te evalueren kunnen bewuste keuzes gemaakt worden en dit komt het totale plaatje van de hulpen dienstverlening ten goede. Het zorgt voor een continue kwaliteitsverhoging. Een instrument dat hierbij een hulpmiddel zal zijn, is het Gedetineerdenopvolgsysteem (GOS). Aan de hand van dit systeem zouden we in staat moeten zijn om objectieve gegevens te verzamelen en juiste conclusies te trekken. Het biedt ook heel wat ondersteuningsmogelijkheden naar de praktische organisatie toe en is een hulpmiddel voor de trajectbegeleiders. In 2010 zal dit systeem verder op punt gesteld worden en zal het verder in gebruik genomen worden. Naast de nood aan degelijke evaluatie, is ook het continu bevragen van noden en behoeften een belangrijk aspect in de uitbouw van een hulpen dienstverleningsaanbod. In de loop van mei 2009 werd een behoeftenonderzoek uitgevoerd door een stagiaire werkzaam in de gevangenis. In bijlage vindt u de beknopte resultaten terug. In augustus was er een bevraging georganiseerd door Samenlevingsopbouw Oost-Vlaanderen in het kader van huisvesting. De resultaten zijn echter nog niet bekend. Dergelijke onderzoeken leveren een bijdrage tot detectie van behoeften.


23

HOOFDSTUK IV: Profileren van het hulpen dienstverleningsaanbod (strategie 2) In hoofdstuk IV staat de profilering van het hulpen dienstverleningsaanbod centraal. De bekendmaking van het aanbod is essentieel om gedetineerden ervan gebruik te laten maken. Hiervoor dienen de gedetineerden geïnformeerd, geadviseerd, gesensibiliseerd en gemotiveerd te worden. Hiertoe zijn verschillende manieren uitgewerkt.

4.1

ONTHAAL

Zowel de Psycho-Sociale Dienst van de gevangenis als de Trajectbegeleiders van JWD hebben een opdracht wat betreft het onthaal van de gedetineerden. Er zijn onderlinge afspraken gemaakt over de vorm en inhoud van ieders onthaal (cf. supra). Het is zo dat iedere nieuwe binnenkomende gedetineerde geïnformeerd wordt over de diensten die hier aanwezig zijn en het actuele hulpen dienstverleningsaanbod. Daarbij krijgen ze telkens verschillende folders en een schriftelijk overzicht mee. Dit vanuit de idee dat er de eerste dagen een veelheid aan informatie gegeven wordt en dat het dus handig is om een aantal zaken nadien rustig te kunnen nalezen. Een heel aantal folders en brochures zijn aangepast naar aanleiding van de implementatie van het Strategisch Plan, bijvoorbeeld de folders van JWD, contactpersonen, etc.

4. 2

MAGNEETBORDEN

Voor verschillende activiteiten wordt gebruik gemaakt van de magneetborden op sectie 1 en sectie 4. Deze borden worden gebruikt om boodschappen of activiteiten vanuit de hulpen dienstverlening van de Vlaamse Gemeenschap aan te kondigen. Er wordt gewerkt met kleurrijke affiches. De borden zijn in het beheer van de organisatieondersteuner. Het is ook de organisatieondersteuner die de bekendmaking algemeen in het oog houdt en bijvoorbeeld goede samenwerkingsafspraken maakt met betrekking tot de toeleiding.

4.3

FLYERS

De belangrijkste vorm van bekendmaking gebeurt aan de hand van flyers. Bijna voor ieder nieuw aanbod dat opstart krijgen gedetineerden een flyer. Op basis daarvan kunnen zij zich inschrijven, ofwel via een rapportbriefje, ofwel via een afscheurstrookje onderaan de flyer. Wanneer het aanbod ook voor anderstaligen toegankelijk is, wordt er extra aandacht geschonken aan het meertalig formuleren van de bekendmaking. De bedeling van de flyers gebeurt meerstal op woensdag. Op die manier worden ze samen met de kantinelijsten verdeeld, en is er geen extra ronde nodig om de informatie op iedere cel te verspreiden. We merken dat dit een laagdrempelige vorm van profilering en bekendmaking is die zijn vruchten afwerpt.


24

4.4

INFOSESSIES

In 2009 hebben we enkele keren gewerkt met een infosessie voorafgaand aan het eigenlijke aanbod. Op die manier konden gedetineerden kennis maken met de inhoud van de cursus en er zich dus gericht op inschrijven. Vooral voor een aanbod dat niet gemakkelijk te omschrijven is, bijvoorbeeld ‘Prison Smart’, heeft zo een kennismaking zeker een meerwaarde. Anderzijds werd uitval in een cursus hiermee nog niet vermeden, zo hebben we vast gesteld.

4.5

BRIEVENBUS

Tot slot is het zo dat alle diensten die structureel aanwezig zijn in de gevangenis een brievenbus gekregen hebben. Op die manier kunnen de rapportbriefjes die gedetineerden schrijven onmiddellijk in de juiste brievenbus gedeponeerd worden. Dit is voldoende laagdrempelig en is bovendien visueel zichtbaar (de brievenbussen bevinden zich op de 1e sectie, vlak bij het Centrum).

4.6


Er zijn reeds een aantal goede manieren van profilering en bekendmaking ontwikkeld en goed ingeburgerd in de dagdagelijkse werking van de gevangenis. Toch moeten enkele kanttekeningen gemaakt worden. We moeten er ons van bewust zijn dat we vaak dezelfde groep mensen bereiken. We vissen dikwijls in dezelfde vijver. We moeten dus nog meer bekijken hoe we zo veel mogelijk gedetineerden kunnen aanspreken. Het hulpen dienstverleningsaanbod is er immers voor alle gedetineerden. We werken met heel veel schriftelijke informatie, waardoor we er van uitgaan dat mensen kunnen lezen (en schrijven) en dikwijls ook nog Nederlands begrijpen. Over de omvang van de groep analfabeten hebben we geen zicht. Van de anderstaligen weten we dat die groep vrij groot is. Behalve de bekendmaking dient natuurlijk het aanbod zelf ook afgestemd te zijn op dergelijke doelgroepen. Het zal vooral belangrijk zijn de verschillende manieren van bekendmaking te combineren om verschillende groepen te kunnen bereiken. We moeten onze vormen van bekendmaking verder in vraag blijven stellen en voor ieder nieuw aanbod bekijken wat de beste manier(en) is(zijn). Zo kunnen we naar de toekomst toe vaker met infosessies werken of bijvoorbeeld de aalmoezeniers als mogelijke toeleiders meer betrekken. Ook de rol van de trajectbegeleiders wat betreft toeleiding moet in de loop van 2010 nog verder ontwikkeld worden.


25

HOOFDSTUK V: Ontwikkelen en implementeren van samenwerkingsmodellen en organisatievormen (strategie 3) Om een kwalitatief hulpen dienstverleningsaanbod te realiseren in de gevangenissen vanuit de Vlaamse Gemeenschap, is er nood aan het ontwikkelen en implementeren van samenwerkingsmodellen en organisatievormen. Hierbij is er aanhoudend aandacht voor de grootst mogelijke efficiëntie en effectiviteit van een integrale hulpen dienstverlening. Er wordt tevens gestreefd de samenwerkings- en overlegstructuren zo transparant mogelijk te maken. Bij de opstart in 2008 zijn er een aantal overlegstructuren ontwikkeld. N.a.v. de personeelswissel bij de beleidsmedewerker midden 2009 zijn een aantal van die structuren opnieuw gereactiveerd. En er is verder gewerkt aan de weg die reeds bewandeld werd. Een aantal fiches werden ter verduidelijking in de bijlagen opgenomen.

5.1

SAMENWERKINGSMODELLEN VOOR DE ORGANISATIE VAN HET HULP- EN DIENSTVERLENINGSAANBOD

5.1.1

Beleidsniveau

Samenwerking met de Vlaamse Partners Eind 2008 was er gestart met een verkenningsronde bij de verschillende Vlaamse partners waar reeds een samenwerking mee was uitgebouwd. In 2009 is deze verkenningsronde door de nieuwe beleidsmedewerker verder gezet en deels opnieuw gedaan. Dergelijke gesprekken zijn een goede gelegenheid om de verschillende partners aan het woord te laten, zicht te krijgen op de realisaties en knelpunten en de wederzijdse toekomstperspectieven af te toetsen. Met het CAW en meer bepaald met de dienst JWW is er samen met de beleidsmedewerker in de loop van het jaar een Gezamenlijk Plan van Aanpak (GPA) opgemaakt. In november werd de eerste versie herwerkt en meer gedetailleerd uitgewerkt. Ook in 2010 wordt er verder gewerkt met de reeds bepaalde doelstellingen zoals het verder concretiseren van de functies OO en TB, het inbedden van het diversiteitproject en de verhoogde aandacht voor affectieve relaties. O.a. voor de opvolging van dit GPA sluit de beleidsmedewerker om de 6 weken aan bij de teamvergadering van JWD. Wat betreft het domein Sport is er contact geweest met de Provincie Oost-Vlaanderen en met de stedelijke sportdienst van de Stad Dendermonde. Dit resulteerde in een aantal concrete initiatieven die ook onmiddellijk voelbaar waren op het terrein. Zo werden er extra lesuren sport voorzien, werden sportschoenen die ontleend kunnen worden aangekocht, er werd een multisportvereniging opgericht, etc. 2009 werd ook gekenmerkt door de opstart van de hulpverlening vanuit het CGG Eclips. In het najaar van 2008 waren enkele kennismakingsgesprekken met verschillende partners in de gevangenis gevoerd (o.a. Directie, PA, griffie, PSD, TB, …) om de opstart goed voor te


26

bereiden. Op provinciaal niveau is er een ‘toetsingsgroep’ samengesteld om de werking over de drie Oost-Vlaamse gevangenissen heen op te volgen en op mekaar af te stemmen. Samenwerking met de gevangenisdirectie Belangrijk in de uitbouw van een degelijk hulpen dienstverleningsaanbod is de samenwerking en het overleg met de lokale gevangenisdirectie. Een goede communicatie en afstemming is noodzakelijk. Dit gebeurt voornamelijk via het voorrapport waarop de beleidsmedewerker wekelijks aanwezig is. In oktober is er een directeurswissel geweest en is Dir. Van de Voorde als inrichtingshoofd in Dendermonde gestart. De samenwerking werd zoals voorheen gecontinueerd en verder verstevigd. Regelmatig vindt overleg plaats, ook naast het voorrapport, tussen beleidsmedewerker en inrichtingshoofd. Sinds december is er maandelijks een diensthoofdenoverleg waarop de verschillende diensten van de gevangenis vertegenwoordigd zijn. De beleidsmedewerker vertegenwoordigt er de diensten van de Vlaamse Overheid. Planningsteam Maatschappelijke Dienstverlening Een Planningsteam Maatschappelijke Dienstverlening zoals voorzien in het Strategisch Plan heeft nog niet plaats gevonden in Dendermonde. Het voormalige Welzijnsteam is reeds stop gezet, een PMD zal wellicht in het voorjaar van 2010 georganiseerd worden. Werkgroep Strategisch Plan Deze werkgroep vormt een kerngroep van waaruit beleidsvoorbereidend werk kan gebeuren. Bedoeling is om vanuit deze groep een eerste PMD voor te bereiden. De werking van deze werkgroep moet nog meer vorm en duidelijkheid krijgen, maar het is nu al een belangrijk forum om een aantal zaken bespreekbaar te stellen en met verschillende partijen tot een consensus te komen. De structurele samenwerking tussen TB en PSD wordt ook in dit overleg opgevolgd en indien nodig bijgestuurd.

5.1.2

Intermediair niveau

Werkgroep Sport De opstart van de werkgroep Sport in de gevangenis van Dendermonde is een belangrijke realisatie in functie van een betere operationele werking binnen het domein sport. Op (middel)lange termijn moet dit resulteren in een strategische planning binnen het domein Sport. Werking CGG Om de werking van de het CGG lokaal op te volgen wordt er ongeveer 2 keer per jaar een evaluatieoverleg voorzien met de verschillende verwijzers. Dit met de bedoeling het aanbod zo optimaal mogelijk in te bedden in de werking van de gevangenis. Het biedt een forum aan de verschillende betrokken partijen om vragen te stellen, knelpunten aan te halen, etc. Werkgroep Herstel Na het wegvallen van de functie van Herstelconsulent werd deze werkgroep opgericht door de toenmalige herstelconsulent. Op deze manier wordt het herstelgerichte gedachtegoed onder


27

de aandacht gehouden en worden er ook daadwerkelijk acties ondernomen. Vanuit deze werkgroep wordt een aanbod doorheen het jaar ontwikkeld. Werkgroep Bezoek In het voorjaar van 2009 was er een werkgroep rond de bezoekmodaliteiten opgestart. Een aantal voorstellen werden uitgewerkt, maar deze werden uiteindelijk niet ten uitvoer gebracht. Dit o.a. omwille van een aantal personeelswissels in verschillende teams. De toen uitgewerkte voorstellen zullen later opnieuw opgenomen worden.

5.1.3

Operationeel niveau

Coördinatieteam (CORT) Het Coördinatieteam staat in voor de dagdagelijkse opvolging en organisatie van het hulpen dienstverleningsaanbod. Door een frequent overleg met alle rechtsreeks betrokkenen wordt er gestreefd naar een goed gespreid en behoeftedekkend aanbod. Ook de manier van werken en de noodzakelijke stappen die moeten ondernomen worden om tot een georganiseerde activiteit te komen, zijn onderwerp van het CORT. Via dit CORT wordt onrechtstreeks gewerkt aan het doorbreken van “ieder domein op zich”. De meerwaarde ligt vaak in het domeinoverschrijdend werken of het ruimer kijken dan zijn eigen grenzen, zijn eigen terrein. Het komt de onderlinge sfeer ten goede en bewerkstelligt respect voor mekaar en mekaars werking. OO-BM overleg Tussen de organisatieondersteuner en de beleidsmedewerker is er heel veel informeel overleg. Dit omdat zij beide vanuit hun overkoepelende functie het overzicht op het hulpen dienstverleningsaanbod bewaken. In december is er afgesproken om een ‘formeel’ moment in te lassen waarop dergelijke punten besproken kunnen worden. Dit o.a. omwille van het feit dat de OO’er een functie combineert met trajectbegeleiding en op die manier zijn tijd beter kan bewaken. Deze werking zal in de loop van 2010 gecontinueerd en geëvalueerd worden. Cliëntoverleg TB- PSD In het wekelijks cliëntoverleg wordt de mogelijkheid geboden individuele dossiers te bespreken. Tussen beide teams bestaat reeds lang een dergelijke samenwerking, naast de informele contacten. In het voorjaar zijn er wat spanningen geweest, vnl. n.a.v. onduidelijkheden over de functie ‘trajectbegeleiding’, beroepsgeheim e.d. In het najaar zijn deze spanningen uitgesproken wat openheid creëerde om opnieuw in een constructieve sfeer samen te werken. Het is belangrijk dat dingen bespreekbaar gesteld worden, mede daarom werd gekozen voor een opvolging van deze samenwerking binnen de Werkgroep Strategisch Plan. Voorlopig is er enkel een structurele samenwerking tussen TB en PSD. Met bijvoorbeeld de VDAB-detentieconsulent is er geen dergelijk structureel overlegmoment voorzien. Dit wordt opgevangen door bijna dagelijkse individuele contacten (telefonisch, e-mail, face to face, …) en wordt door alle partijen als voldoende beschouwd. Youth in Action


28

In 2009 zijn er contacten geweest met Youth In Action, vzw JINT. Naar aanleiding hiervan is in de gevangenis een tijdelijke werkgroep, samen met enkele gedetineerden, opgestart om te bekijken of er een project kan ontworpen en ingediend worden bij deze vzw. Dit moet nog verder uitgewerkt worden in 2010. Werkgroepen op basis van het operationeel plan van de gevangenis Voor een aantal van de doelstellingen die in het operationeel plan van de gevangenis omschreven zijn, zijn (tijdelijke) werkgroepen opgericht. Wanneer er een link was met de hulpen dienstverlening werd telkens vanuit de Vlaamse diensten een vertegenwoordiging voorzien. Zo was er bijvoorbeeld een werkgroepje rond een eventueel CAP en rond het gevangeniskrantje.

5.2

OVERLEGSTRUCTUREN HULP- EN DIENSTVERLENING

Eind 2009 is er een voorstel tot overlegstructuren voor de hulpen dienstverlening in de gevangenis ontwikkeld. Deze werd reeds besproken in de Werkgroep Strategisch Plan. Het is de bedoeling deze op een eerste PMD in 2010 voor te leggen om er nadien mee van start te gaan. Voornamelijk op het intermediair niveau worden een aantal werkgroepen gecreëerd of bestaande werkgroepen uitgebreid. Dit met de bedoeling bestaande hiaten op te vangen en zo te werken aan een hulpen dienstverleningsbeleid op de verschillende domeinen. De afstemming en de wisselwerking tussen de verschillende overlegmomenten zal een belangrijk aandachtspunt zijn om in 2010 verder werk van te maken. Het ontwerp ziet er als volgt uit:


29

5.3


Geleidelijk aan wordt overgegaan van een ad hoc werken naar een meer gestructureerd en beleidsmatig gefundeerd werken. Dit is echter een proces van vele jaren. Belangrijk daarbij zijn heldere afspraken, duidelijkheid wat betreft taken en functies, etc. In 2010 zal hier zeker verder aan gewerkt worden. Daarnaast is een goede en duidelijke communicatie van cruciaal belang om een goede (samen)werking te verkrijgen. Communicatie tussen de Vlaamse partners, maar ook met de gevangenis en de directie van de gevangenis. De doorstroom van informatie tussen de verschillende overlegstructuren zal gewaarborgd moeten worden. Concreet zullen het oprichten en uitbreiden van een aantal werkgroepen en de start van een eerste PMD in het komende jaar op de agenda staan. De doelstellingen zoals bepaald in het GPA zullen verder uitgevoerd en opgevolgd worden. En een goed contact met de verschillende Vlaamse partners betrokken bij de uitbouw van de hulpen dienstverlening in de gevangenis van Dendermonde wordt in stand gehouden. Daarnaast blijft de samenwerking met de gevangenis zelf een even belangrijk item.


30

HOOFDSTUK VI: Verkrijgen en vergroten van het draagvlak bij de actoren van de Vlaamse Gemeenschap, bij de stakeholder Justitie en bij de samenleving (strategie 4) Een draagvlak creëren gebeurt nooit vanzelf. Het is bovendien niet vanzelfsprekend om een draagvlak te vergroten en uit te bouwen. Dit hoofdstuk staat stil bij de initiatieven die de Vlaamse partners ondernemen om deze 4e strategie te realiseren.

6.1

INFORMATIE

Een draagvlak is niet iets dat er ineens is. Er wordt dagelijks aan gewerkt door de verschillende actoren en diensten. Een belangrijk aspect is het creëren van voldoende duidelijkheid en transparantie. We kiezen er dan ook voor om maximaal te informeren. Dit gebeurt op verschillende manieren. 6.1.1 Activiteitenkalender Wekelijks wordt een activiteitenkalender verspreid via mail en op verschillende posten in de gevangenis via een papieren versie. Daarop wordt de planning van de komende week duidelijk gemaakt (welke activiteiten vinden wanneer plaats). Regelmatig wordt er extra informatie over een bepaald (nieuw) aanbod toegevoegd ter verduidelijking en/of om het te kaderen. 6.1.2 Infoflash De ‘Infoflash’ is een nieuwsbrief die enkele keren per jaar opgesteld en verspreid wordt. Deze nieuwsbrief wordt opgesteld in het Coördinatieteam en heeft als doelstelling laagdrempelig informatie te geven over de Vlaamse actoren werkzaam in de gevangenis, over het aanbod, over de resultaten van een bepaald aanbod, etc. Het draagt bij tot de bekendmaking en de verduidelijking. 6.1.3 ‘t Bakske Het “t bakske” is het personeelskrantje van de gevangenis. Dit verschijnt 4 keer per jaar en telkens wordt er een rubriek door de Vlaamse Gemeenschapsactoren verzorgd. Dit is een manier die een bijdrage levert tot het vergroten van het draagvlak binnen de gevangenis. 6.1.4 Infosessies voor personeel Naast infosessies voor gedetineerden, zijn er in 2009 ook een aantal (vrijblijvende) infosessies doorgegaan met als doelgroep het personeel van de gevangenis, maar ook Vlaamse actoren, aalmoezeniers e.d. Dit was het geval bijvoorbeeld voor een aantal herstelgerichte activiteiten. Op die manier geven we informatie, uiteraard ook in functie van een gerichte toeleiding van de gedetineerden. 6.1.5 Infonota’s Er worden regelmatig infonota’s opgesteld, bijvoorbeeld maandelijks i.v.m. de organisatie van het kinderbezoek of bijvoorbeeld bij de kerstoptredens.


31

6.2

INFOKANAAL PLOEGVERANTWOORDELIJKEN

In 2009 is een eerste keer het ‘infokanaal ploegverantwoordelijken’ doorgegaan. Dit is een initiatief ontstaan uit een brainstorm met een aantal PB’s, kwartieroversten, een PA, de OO’er en de BM. Het personeel van de gevangenis werkt in verschillende ‘ploegen’ en per ploeg is er een ‘ploegverantwoordelijke’ aangeduid. In het infokanaal ploegverantwoordelijken zetelen al deze ploegverantwoordelijken, de OO’er en de BM. Het is een forum waar een en ander met betrekking tot de hulpen dienstverlening gekaderd kan worden. De PB’s kunnen in dit overleg reageren, wrevel uiten, knelpunten aankaarten, etc. Het is enerzijds een forum om zaken bespreekbaar te maken en anderzijds is het een forum om laagdrempelig en rechtstreeks informatie te geven. Er wordt telkens een verslag opgemaakt dat de ploegverantwoordelijken gebruiken om wat aan bod kwam naar de overige PB’s in hun ploeg te communiceren. Meestal moet dit overleg twee keer doorgaan om alle ploegverantwoordelijken te zien (cf. verschillende shifts). In 2009 is dit dan ook nog maar 2 keer doorgegaan, maar dit wordt in 2010 zeker verder gezet. Het wordt immers door alle betrokken partijen als waardevol aanzien.

6.3

CURSISTEN PCBO/OCPP

Wanneer er nieuwe PB’s starten of cursisten van het OCPP stage doen in de gevangenis van Dendermonde wordt er wel eens beroep gedaan op onze diensten. Dit verloopt momenteel nog ad hoc. Er dienen nog betere afspraken gemaakt te worden om deze mensen op een correcte manier van de nodige informatie te voorzien.

6.4


Bovenvermelde manieren en formats leveren allemaal een zekere bijdrage tot het creëren en vergroten van een draagvlak. De meeste ervan zijn voornamelijk gericht op het penitentiair personeel. Dit wellicht omdat de nood aan een draagvlak daar het meest zichtbaar en tastbaar is. Het is ook in die context dat de Vlaamse partners dag in dag uit werken. Naast de initiatieven die reeds vermeld werden, is ook de investering die gedaan wordt wat betreft informele contacten vermeldenswaardig. Door informeel collegiaal met mekaar om te gaan, ervaren we dat de afstand minder groot wordt en dat we van mekaar kunnen leren. Dit is een werk dat nooit af is en waarin we dan ook blijvend zullen investeren.


32

HOOFDSTUK VII: Ontwikkelen en implementeren van een HRM- en Organisatieontwikkelingsbeleid (strategie 5) Met deze vijfde strategie trachten we te komen tot een HRM- en organisatieontwikkelingsbeleid om alle interne en externe medewerkers van de Vlaamse Gemeenschap te motiveren, te ontplooien en optimaal efficiënt en effectief in te zetten in hun opdracht voor hulpen dienstverlening in de Vlaamse gevangenissen. Tot nu toe werden enkele acties ondernomen. 7.1

ONTHAALPROCEDURE

Er werd door de beleidsmedewerker en de organisatieondersteuner een onthaalprocedure ontwikkeld voor iedere nieuwe binnenkomende aanbodverstrekker. Deze procedure bestaat uit een persoonlijk gesprek met de beleidsmedewerker (of bij afwezigheid met de organisatieondersteuner), een onthaalmap met allerhande informatie en een gesprek met één van de PA’s. Deze procedure wordt sinds het najaar van 2009 toegepast. We willen hiermee enerzijds de mensen die in de gevangenis een aanbod komen doen goed ontvangen en ondersteunen, en anderzijds enige controle inbouwen om de kwaliteit van ons aanbod te waarborgen.

7.2

ONDERSTEUNING

De ondersteuning van de verschillende aanbodverstrekkers gebeurt door verschillende personen. Er is de pragmatische afspraak dat wie het aanbod ‘binnen haalt’, deze persoon ook de verdere opvolging in handen neemt en als aanspreekpunt fungeert. Verdere afspraken over de rol van bijvoorbeeld de organisatieondersteuner of de beleidsmedewerker moeten nog gemaakt worden. In het verleden is er een lerarenvergadering geweest. In 2009 is deze niet doorgegaan. We denken er aan om toch één keer per jaar de verschillende aanbodverstrekkers samen te brengen en zullen dit voor 2010 verder bekijken. Verder worden vorming en ondersteuning binnen verschillende organisaties zelf opgenomen. Zo organiseert bijvoorbeeld De Rode Antraciet een vormingsdag voor sportmonitoren en ondersteunt JWW zijn eigen vrijwilligers.

7.3

INTRODUCTIETWEEDAAGSE

Vanuit de Vlaamse overheid wordt een introductietweedaagse met een terugkomdag georganiseerd voor nieuwe medewerkers binnen de hulpen dienstverlening. Het betreft een vorming over de verschillende aspecten van de hulpen dienstverlening aan gedetineerden en van het werken binnen de gevangenismuren. Een aantal van de nieuwe medewerkers met een opdracht in de gevangenis van Dendermonde hebben in 2009 deelgenomen aan deze vorming.


33

7.4

ANDERE

Verder worden interessante studies of artikels steeds doorgemaild naar de vaste medewerkers. De beleidsmedewerker zorgt ook voor een afdruk die beschikbaar is op het bureau van de Vlaamse Gemeenschapsmedewerkers.

7.5


Het ontwikkelen van de onthaalprocedure was een noodzakelijke stap naar meer en betere ondersteuning. Bovendien geeft het ook aan dat er op een steeds professionelere manier gewerkt wordt, wat ook nodig is gezien de uitbreiding van het aanbod en het aantal aanbodverstrekkers. Eerste aanzetten worden gegeven om deze ondersteuning toch nog verder uit te bouwen. In 2010 zal verder bekeken worden of en op welke manier de verschillende aanbodverstrekkers samen gebracht worden.


34

HOOFDSTUK VIII: Algemene conclusie Dit is een eerste jaarverslag dat niet pretendeert volledig te zijn. Dit jaarverslag tracht een beeld te geven van de hulpen dienstverlening in de gevangenis van Dendermonde, de organisatie ervan, de randvoorwaarden, de achterliggende medewerkers en structuren, etc. Na iets meer dan een jaar werking sinds de start van het Strategisch Plan in deze gevangenis, moeten we zeggen dat we ons nog steeds in een beginfase bevinden. Er zijn nog heel wat zaken niet volledig uitgeklaard en nog heel wat zaken moeten verder vorm krijgen. We zien dit echter als een proces, een proces met nog veel doorgroeimogelijkheden. In dit afsluitend woord worden een aantal zaken opgelicht uit de tendensen van dit verslag. Dit zal de aanzet zijn van een actieplan voor 2010. Het huidige aanbod is alvast een degelijk aanbod, dat behalve in kwantiteit ook in kwaliteit verbetert. Dit kan nog beter onderbouwd worden door verschillende zaken. Eerst en vooral is er nog onvoldoende geweten over de populatie: voor wie doen we het? Pas door hier meer duidelijkheid over te creëren kan het aanbod er ook effectief op afgestemd worden. Daarbij moet er voldoende aandacht gaan naar de diversiteit in de doelgroep van gedetineerden. In de eerste plaats naar de anderstaligen in deze gevangenis. Het Gedetineerdenopvolgsysteem is een tweede manier om een beter zicht te krijgen op het aanbod en de participatie van de gedetineerden aan dit aanbod. In de loop van 2010 zullen steeds meer gegevens beschikbaar zijn vanuit dit systeem. Vervolgens is een grondige evaluatie van het huidige aanbod noodzakelijk. Er wordt nog te vaak geteerd op verworvenheden, zonder dat er voldoende stil gestaan wordt bij aspecten zoals opkomst, frequentie, … We moeten blijven zoeken naar vormen om het aanbod zo goed mogelijk in te passen in de structuren en mogelijkheden van de gevangenis. Een voorbeeld zijn kortere, intensieve cursussen, meer met infosessies werken, etc. Er zijn in 2009 reeds verschillende inspanningen geleverd om steeds professioneler te gaan werken. Denk maar aan de onthaalprocedure, de domeinspecialisten werkzaam in de gevangenis, het werken met professionele organisaties, etc. De opgezette samenwerkingsverbanden moeten doorgezet worden zodat de doelgroep van gedetineerden verder in beeld komt. Dit moet resulteren een sterker maatschappelijk (en financieel) draagvlak voor hulpen dienstverlening in de gevangenis. In de tweede helft van 2009 werd begonnen met de planning voor 2010, maar dit verliep nog moeizaam. Het plannen op lange termijn blijft een aandachtspunt. Naast het aanbod zelf, moet ook verder gewerkt worden aan de profilering en bekendmaking van dit aanbod. Op welke manier maken we wat bekend? Tijdig correcte informatie verschaffen op een toegankelijke en verstaanbare manier moet een evidentie zijn. Dit hangt ook nauw samen met het werken aan en verstevigen van een draagvlak. Dit is een noodzaak om de hulpen dienstverlening mogelijk te maken en is dus voor ieder van ons een blijvend aandachtspunt. We stellen vast dat het netwerk van hulpen dienstverleners steeds groter wordt, er worden steeds meer mensen en diensten betrokken bij wat zich in de gevangenis afspeelt. Hierdoor wordt de vraag naar afstemming tussen verschillende functies groter en wordt ook het belang van een goede ondersteuning voor al deze personen en organisaties duidelijker. Verder zijn Hulp- en dienstverlening aan gedetineerden – Gevangenis Dendermonde – Jaarverslag 2009

35

goede samenwerkings- en overlegstructuren noodzakelijk om tot afstemming en voldoende overleg te komen. Ook hier ligt nog heel wat werk voor 2010. Tot slot is het opportuun om stil te staan bij de samenwerking met de gevangenis. Deze is gestoeld op een correcte houding en op wederzijds respect. Om de hulpen dienstverlening verder te kunnen ontplooien is een dergelijke verstandhouding noodzakelijk. Er zal in 2010 dan ook verder geïnvesteerd worden in de goede onderlinge relaties.


36

Bijlagen Jaarverslag 2009 Gevangenis Dendermonde


37

Registratiegegevens aanbod: Fiches


38

Naam activiteit: Trajectbegeleiding Aanbodverstrekker: CAW Regio Dendermonde, Justitieel Welzijnswerk Trajectbegeleiding wordt opgesplitst in Systematisch Onthaal en de effectieve Trajectbegeleiding. 1. Systematisch Onthaal

In het onthaal wordt aan elke gedetineerde de gelegenheid gegeven vragen te stellen, problemen en verwachtingen kenbaar te maken met betrekking tot zichzelf, de toekomst en de invulling van zijn detentie en zijn reclassering. De omzendbrief betreffende de bijdrage van het algemeen welzijnswerk tot de uitbouw van hulpen dienstverlening aan gedetineerden (18.11.2008) bepaalt verder dat het onthaal verdere kenmerken moet omvatten: • proactief: het onthaal wordt op een actieve en aangepaste wijze bekendgemaakt aan elke gedetineerde. • binnen het onthaal wordt het gehele hulpen dienstverleningsaanbod in de focus genomen • de gedetineerde wordt deskundig georiënteerd in een waaier van mogelijkheden en wordt gemotiveerd. Het proactief onthaal kan echter minimaal of maximaal worden geoperationaliseerd. Binnen de minimale invulling kan het volstaan aan alle gedetineerden schriftelijk (folder, brief) een aanbod te doen. Maximaal ingevuld wordt iedere gedetineerde bij de onthaalmedewerker/trajectbegeleider geroepen om in een persoonlijk gesprek het aanbod van de Vlaamse Gemeenschap toe te lichten.

2. Trajectbegeleiding

Trajectbegeleiding moet de gedetineerden begeleiden naar een nieuw toekomstproject, begeleiden van de gedetineerde in zijn detentietraject. Samen met de gedetineerde wordt er een geïndividualiseerd en gefaseerd programma hulpen dienstverlening opgesteld, afgestemd op de noden en behoeften van de gedetineerde en in wederzijds engagement. De uitvoering van dit programma wordt systematisch opgevolgd. Toeleiding naar de diverse vormen van hulpen dienstverlening staat centraal. Dit alles gebeurt in communicatie met de PSD.

De nadruk van de werking van JWD lag het voorbije jaar in het zoeken naar een goed systematisch onthaal. De uitbouw van de trajectbegeleiding kan immers procesmatig enkel gerealiseerd worden na een onthaal dat kwalitatief in orde is.


39

Op zich wordt er nu een niet nader omschreven vorm van trajectbegeleiding toegepast die zich vooral steunt op een gedeeld initiatief en een gedeelde verantwoordelijkheid van cliënt en trajectbegeleider, met focus op alle levensdomeinen. Dit onderscheidt zich door onthaal of voortgezet onthaal. Binnen voortgezet onthaal ligt het initiatief veel meer bij de gedetineerde, die zijn hulpvraag stelt via een rapportbriefje. Hier ligt de focus op vraagverduidelijking en oplossing.

Taken trajectbegeleider (2009) -

-

-

Systematisch onthaal Voortgezet onthaal (initiatief ligt bij de gedetineerde die via rapportbriefjes beroep doet op TB – omvat alle aspecten van onmiddellijke hulpverlening inclusief toeleiding en doorverwijzing naar de partners Vlaamse Gemeenschap) Trajectbegeleiding: systematische en proactieve opvolging van de gedetineerde die in een traject instapt Onthaal en begeleiding van de directe sociale omgeving. 1 permanentiemoment Forensische Unit per week (4 uren voor TB) – dit is sinds juli 2009 weggevallen Vanaf juli 2009: 1 permanentiemoment Informatiepunt Forensisch Welzijnswerk (frequentie afhankelijk van het arbeidsritme) 1 team op donderdagvoormiddag (4 uren) Bijwonen van vergadering intern op het CAW (Forensische Unit) - of waarvoor aangeduid (bv. stuurgroep herstelbemiddeling, vergaderingen SAW, sensibiliseringsacties, .…) Sommige hebben extra taken bv. rond vrijwilligerswerk, kinderbezoek; 1 TB combineert 50 % TB met 50 % OO!

Verdeling: iedere TB krijgt een regio toebedeeld (1 VTE: gedetineerden met verblijfplaats Best. Arr. Aalst; 1 VTE Best. Arr. Sint-Niklaas; de twee halftijdsen verdelen het Best. Arr. Dendermonde). De gedetineerden met verblijfplaats buiten het gerechtelijk arrondissement of zonder gekende verblijfplaats worden verdeeld in een dispatchingsysteem. Binnen de hun toegekende regio zijn ze ook verantwoordelijk voor onthaal en begeleiding van de directe sociale omgeving. Proefperiode Systematisch Onthaal Justitieel Welzijnswerk heeft gedurende drie maanden (april-juni) geprobeerd om het systematisch onthaal maximaal toe te passen. Iedere gedetineerde die binnenkwam in de gevangenis van Dendermonde kreeg een persoonlijk gesprek. De populatie schommelde tijdens de experimentele periode van het systematisch onthaal tussen de 212 en de 257 (De theoretische gevangenispopulatie bedraagt 167 gedetineerden; 54% boven normale capaciteit dus). Dit betekent dat er, gedurende de periode waarin systematisch onthaal en trajectbegeleiding werd opgezet, er een trajectbegeleider per (gemiddeld) 78 gedetineerden aanwezig was. Hulp- en dienstverlening aan gedetineerden – Gevangenis Dendermonde – Jaarverslag 2009

40

Rekening houdende met factoren als vakantie, ziekte en moederschapbescherming kom je tot het resultaat van 1 TB per 97 gedetineerden (theoretische inzet van 1 TB per 45 gedetineerden – in de praktijk dus meer dan 101%). De proefperiode leidde o.a. tot volgende conclusies. • Systematisch onthaal heeft duidelijke positieve resultaten en effecten. Systematisch onthaal ‘moet’ verder gerealiseerd worden binnen de gevangenis. Het principe van systematisch onthaal wordt door het team volledig onderschreven. • In de geest van het Strategisch Plan, wordt er gestreefd naar een akkoord voor TB na systematisch onthaal. Het is duidelijk dat dit vooral realiseerbaar is voor Nederlandstaligen uit het eigen gerechtelijk arrondissement (communicatie en (sociale) verbindingen, toekomstperspectief – mogelijkheden tot reclassering). • Het is ook duidelijk dat de reeds veroordeelden weten waar de klepel hangt als de klok luidt. Ze hebben een voorhechtenis achter de rug en kennen en gebruiken het systeem. Veroordeelden vinden vaak op eigen initiatief hun weg (geen kruistabellen veroordeelden – primair gestraften). • Dit wordt bevestigd door het cijfer voor de niet primair in hechtenis genomen mensen: 86 % gaat door in onthaal of TB; ze kennen de weg en kennen en gebruiken het systeem. • De mensen die voor de eerste maal in de gevangenis terecht komen gaan echter ook veelvuldig door, kiezen iets meer voor onthaal dan voor TB. • De cijfers duiden op een gemiddelde van 24 dossiers onthaal per TB per maand. Een eerste onthaalgesprek vraagt 90 minuten. Op weekbasis vraagt dit van een totaal volume van 38 uren, dat in principe 8.5 uren naar eerste onthaalgesprekken gaan. • Het (weliswaar niet exact gemeten) tijdsgebruik van 1 VTE ziet er als volgt uit: o Systematisch onthaal: 8 uren o Verplaatsingen in opdracht van de werkgever: 2 uren o Teamvergadering: 4.5 uren o Permanentie Forensische Unit/Informatiepunt Forensisch Welzijnswerk: 4 uren o Directe Sociale Omgeving huisbezoeken + telefoons: 2 uren o Vergaderingen (intern gevangenis en CAW en extern), opleidingen, intervisies, caw-initiatieven: 1.5 uren o Administratie (registratie - dossiers – verslagen…) 1.5 uren (kan ook tijdens permanenties) o Rest: 12 uren voor voortgezet onthaal en uitvoering TB Het team signaleert het succes van het systematisch onthaal! De effecten en resultaten zijn ronduit schitterend. De signalen vanuit het team situeren zich echter ook rond de (verhoogde) werkdruk. Deze signalen moeten worden ernstig genomen. Het probleem volgt echter na het systematisch onthaal: de opvolging van het voortgezet onthaal, de contacten voor de hulpen dienstverlening, het consequent en actief opvolgen van de trajecten – combinatie hulpverlening en trajectbegeleiding…! Deze kerntaken komen in het gedrang. Teveel mensen stromen immers door naar opvolgende contacten. Dit is niet meer realiseerbaar. Hulp- en dienstverlening aan gedetineerden – Gevangenis Dendermonde – Jaarverslag 2009

41

Er werden keuzes gemaakt op korte termijn. De werkdruk moest immers naar beneden, de arbeidsvreugde moest naar omhoog. De keuzes worden gesignaleerd aan de overheid, verantwoordelijk voor de implementatie van het Strategisch Plan. Het team staat unaniem en volledig achter het principe van het systematisch onthaal. Het systematisch onthaal levert ontzettend goede resultaten en effecten en maakt voor de gedetineerden een verschil. Systematisch onthaal vanuit de Vlaamse Gemeenschap is een must. Dit is echter alleen maar haalbaar als de overheid verder investeert in OO en TB. Dit leidde tot het signaal dat de door de overheid vooruitgeschoven personeelsbezetting van 2 trajectbegeleiders per 90 gedetineerden helemaal niet voldoende is. Dit zou betekenen (OO buiten beschouwing gelaten) dat JWD over 4 TB’s moet beschikken, in realiteit, door de vermelde redenen gaat het hier slechts om 3 TB’s in de praktijk. De cijfers wijzen echter uit dat met het huidig bestand 1 TB 97 gedetineerden heeft. Een eenvoudig rekensommetje leert ons dat JWD in de praktijk zou moeten beschikken over 7 (3 *2.2 (97ipv45)=6.6) voltijdse trajectbegeleiders! Als we rekening houden met de opmerkingen van de collega’s uit andere arrondissementen die reeds lang ervaring hebben met het SP blijkt dat 1 TB per 45 gedetineerden nog te krap is, wat we vermoedelijk kunnen bevestigen als we willen staan voor een kwalitatieve opvolging in onthaal en TB. Het is echter duidelijk dat dit gelet de budgettaire situatie en de beleidsbrieven van de overheid, zeker gelet de extrapolatie van deze oefening naar alle JWW’s in Vlaanderen dit een weinig realistisch scenario is. Maar toch is dit scenario ook het melden waard. Op dit ogenblik lijken interne ingrepen in het functioneren van de Forensische Unit en in het CAW-beleid die eventueel kunnen leiden tot vermindering van de werkdruk niet direct haalbaar, hoewel de oefening toch moet worden gemaakt. Vandaar dat er na lang intern debat gekozen wordt voor een afbouw van het systematisch onthaal. Een aantal categorieën gedetineerden worden verder systematisch onthaald met een persoonlijk gesprek, namelijk (1) de primair gestraften, mensen die voor de eerste maal in de gevangenis terecht komen en (2) de mensen zonder verblijfplaats en (3) de anderstaligen. De keuze voor deze twee laatste categorieën werd meebepaald door de resultaten van het diversiteitproject ‘Misdrijven kennen geen kleuren’. Alle andere gedetineerden krijgen een schriftelijk onthaal (folder en brief). Dit zijn voornamelijk gedetineerden die reeds in een gevangenis verbleven hebben.


42

Naam activiteit: Individuele bezoeken Aanbodverstrekker: Justitieel Welzijnswerk Dendermonde Periode: Doorlopend De vrijwilligers gaan gemiddeld 1 keer om de 14 dagen op bezoek. Sommigen onder hen bezoeken wekelijks hun cliënt. Een bezoek duurt ongeveer 1 tot 1,5 uur. Omschrijving van de activiteit: Individueel bezoek aan een gedetineerde. Doel van de activiteit: Ondersteunende gesprekken met de gedetineerde. Doelgroep: Gedetineerden die weinig of geen contact hebben met de buitenwereld. Voorwaarden tot deelname: Iedere gedetineerde kan beroep doen op een vrijwilliger. Er zijn geen expliciete voorwaarden bepaald. De aanvraag gebeurt steeds via de trajectbegeleider. Resultaten: De groep van 11 vrijwilligers hebben in 2009 samen 76 gedetineerden bezocht. Er zijn 20 dossiers overgedragen van 2008 naar 2009, de resterende 56 dossiers zijn opgestart in 2009. Alle vrijwilligers samen hebben 643 bezoeken gebracht in 2009. Bruto kostprijs activiteit: FINANCIERDER PERSONEEL LOGISTIEK Inbreng Vlaamse Gemeenschap (1) Inbreng Justitie (steunfonds/cul.sport./aff.rel./herstel) Inbreng ander (benoem: …………………………………...) TOTAAL (1) Bij de aanvang van het jaar 2009 waren er 10 vrijwilligers die gedetineerden bezochten in de gevangenis van Dendermonde. Er is in 2009 geen actieve werving geweest. In de loop van het jaar is er toch nog één iemand extra gestart.


43

Naam activiteit: Kinderbezoek Aanbodverstrekker: Justitieel welzijnswerk Dendermonde (JWD) Periode: Van januari t.e.m. december 2009 één keer per maand (2e zaterdag van de maand), met uitzondering van juli en augustus Totaal aantal momenten: 10 momenten + telkens een voorbereidende vergadering Totaal aantal uren: 10 x 1,5u = 15 uren Omschrijving van de activiteit: Er wordt een creatieve activiteit door vrijwilligers van JWD aangeboden zodat het contact tussen de kinderen en hun papa soepeler verloopt. Het bezoek gaat door in een ruimere zaal dan de gewone bezoekzaal. Doel van de activiteit: Het doel van het kinderbezoek is een aangename sfeer creëren waar de kinderen hun papa’s kunnen komen bezoeken. Bedoeling is ook om de ouder-kind relatie te onderhouden en/of stimuleren. Doelgroep: Het kinderbezoek is bestemd voor papa’s in detentie, hun partner en hun (stief)kinderen. Voorwaarden tot deelname: - (Stief)papa zijn - Kinderen mogen maximaal 15 jaar zijn - Wanneer er meer inschrijvingen dan beschikbare plaatsen zijn, wordt er geselecteerd. Dit gebeurt o.a. op basis van eerdere afwezigheden en het al dan niet verwittigen ervan. Resultaten: Per bezoek kan gesteld worden dat er gemiddeld 35 kinderen aanwezig zijn x 10 bezoeken op jaarbasis brengt ons op ongeveer 350 kinderen in 2009 (absolute cijfers, het gaat niet om 350 unieke kinderen). Per bezoek zijn er 20 gedetineerden aanwezig (in uitzonderlijke gevallen is dit iets lager – een gedetineerde die plots op transfer is of één van de deelnemers komt tijdens het bezoek toch niet opdagen). Twintig gedetineerden per bezoek x 10 bezoeken brengt ons op 200 gedetineerden (zelfde opmerking) op jaarbasis; die elk gemiddeld 3 keer deelnamen. Bruto kostprijs activiteit: FINANCIERDER PERSONEEL LOGISTIEK Inbreng Vlaamse Gemeenschap (1) Inbreng Justitie (steunfonds/cul.sport./aff.rel./herstel) € 2.500 Inbreng ander (benoem: …………………………………...) TOTAAL € 2.500 (1) Begin 2009 waren er 4 vrijwilligers van JWD + 2 nieuwe waarvan 1 ondertussen afgehaakt heeft. Eén vrijwilliger is in 2009 gestopt (moeilijk te combineren met werksituatie). Eind 2009 bestond de equipe uit 5 vaste medewerkers die het bezoek voorbereiden en begeleiden. Er is ook één personeelslid van JWD die de kinderbezoeken mee voorbereid en begeleid.


44

Naam activiteit: Slachtoffer-Dader Bemiddeling Aanbodverstrekker: Suggnomè Periode: Doorlopend. In augustus 2009 werd gestart met een vaste zitdag: iedere 1e en 3e donderdagvoormiddag van de maand. Omschrijving van de activiteit: Een neutrale bemiddelaar probeert een communicatieproces op gang te brengen tussen de verschillende betrokkenen bij een misdrijf. Meer concreet wil dit zeggen dat een dader de gelegenheid krijgt om zijn verhaal te vertellen aan het slachtoffer, om bepaalde boodschappen over te brengen en verantwoordelijkheid te nemen. Voor de slachtoffers biedt het de mogelijkheid vragen te stellen, hun verhaal en daarbijkomende boodschappen en emoties over te brengen. Deze communicatie kan gebeuren via de bemiddelaar die over en weer gaat tussen de betrokkenen. Wanneer alle betrokkenen dit wensen, kunnen zij samen rond de tafel gaan zitten voor een gesprek. Doel van de activiteit: Doel is de mogelijkheid tot slachtoffer-dader bemiddeling bekend maken en de effectieve individuele gesprekken met gedetineerden in het kader van een bemiddeling. Doelgroep: Herstelbemiddeling is een vrijwillig aanbod aan slachtoffers en daders van een misdrijf. Wat de gevangenis van Dendermonde betreft behoort de voltallige gevangenispopulatie, zowel beklaagden als veroordeelden, tot de doelgroep. Voorwaarden tot deelname: Geen specifieke voorwaarden (cfr. Wet 22 juni 2005 op bemiddeling ‘elke betrokkene in een gerechtelijke procedure kan een aanvraag doen’). Zowel JWD als PSD informeren elke nieuwe binnenkomer over het bestaan van de bemiddelingsdienst. Anderstaligen blijven echter een aandachtspunt. Resultaten: Opmerking: de doorlopende dossiers van 2008 zijn niet mee opgenomen in deze cijfers. In 2009 waren er 33 doorverwijzingen vanuit de gevangenis. Drie kwamen via PSD, 21 via JWD, 6 na een infosessie en 3 meldden zich zelf aan via een rapportbriefje. In 22 gevallen werd het dossier opgenomen. Voornaamste redenen voor het niet opnemen van een dossier zijn de volgende: OR weigert (5); Parket weigert (1); Dader haakt af (3); Er was reeds een regeling met JWD en Slachtofferhulp (1); Reeds in bemiddeling bij collega’s uit Brussel (1). In de 22 dossiers die zijn opgestart, zijn er 48 effectieve bemiddelingen gebeurd (tussen 1 dader en 1 slachtoffer). Vijf daarvan hebben tot een schriftelijke overeenkomst geleid. Bruto kostprijs activiteit: FINANCIERDER Inbreng Vlaamse Gemeenschap Inbreng Justitie (steunfonds/cul.sport./aff.rel./herstel) Inbreng ander (benoem: vzw Suggnomè1) TOTAAL

PERSONEEL

LOGISTIEK

1 VTE2

1

Vzw Suggnomè wordt gefinancierd zowel door Justitie als door Vlaamse Gemeenschap 1 VTE voor het Gerechtelijk Arrondissement Dendermonde (niet enkel de gevangenis, maar bijv ook voor daders buiten de gevangenis). 2


45

Naam activiteit: Drieluik herstel Aanbodverstrekker: CAW Regio Dendermonde (dienst Justitieel Welzijnswerk en Slachtofferhulp), Suggnomè vzw en Advocatenkantoor Lievens Periode: 2 maal per jaar een drieluik, eenmaal in het voorjaar, eenmaal in het najaar Totaal aantal momenten: telkens 5 momenten Omschrijving van de activiteit: Het drieluik bestaat uit: - een workshop slachtoffers: 3 dagdelen o.a. met een video, groepsgesprekken en een interview met een slachtoffer - een infosessie slachtoffer-dader bemiddeling - een infosessie rond de burgerlijke partij Doel van de activiteit: - Besef bijbrengen rond de impact van een strafbaar feit op een slachtoffer, perspectief dader – slachtoffer – maatschappij duiden. - Informatie geven over herstelbemiddeling. - Informatie geven over de burgerlijke partij. Doelgroep: Gedetineerden in de gevangenis van Dendermonde. Voorwaarden tot deelname: Voor de workshop slachtoffers wordt naar de motivatie gepeild in een kennismakingsgesprek. Verder moet men over voldoende kennis van het Nederlands beschikken en moet er in de feiten waarvoor men gearresteerd is een aanwijsbaar slachtoffer zijn. Voor de andere twee infosessies zijn er geen voorwaarden bepaald. Bruto kostprijs activiteit: FINANCIERDER Inbreng Vlaamse Gemeenschap Inbreng Justitie (steunfonds/cul.sport./aff.rel./herstel) Inbreng ander (benoem: ……………………………...) TOTAAL

PERSONEEL

LOGISTIEK

€ 750 + 0 + € 130 € 880


46

Naam activiteit: Gespreksgroep zelfbeeld, verantwoordelijkheid en herstel Aanbodverstrekker: Bart Schoovaerts Periode: Voorjaar 2009, gespreid over 10 weken (8/05 tot 10/07) Totaal aantal uren: 20 uren Omschrijving van de activiteit: Het opzet is een gespreksgroep. Er wordt adhv verschillende methodieken (bijv. gesprekken met buitenstaanders) gewerkt met kernkwaliteiten, valkuilen, etc. Doel van de activiteit: Gedetineerden laten kennismaken met de gevolgen van misdrijven bij verschillende partijen en de beeldvorming die deze partijen hebben over gedetineerden. Doelgroep: Alle gedetineerden die verblijven in de gevangenis van Dendermonde. Voorwaarden tot deelname: Er wordt rekening gehouden met kennis van het Nederlands. Resultaten: Een 10-tal gedetineerden zijn deze cursus gestart. Aan het einde van de rit was er nog slechts één deelnemer. Dit voornamelijk omwille van vrij, transfers, etc. De cursus was wellicht ook over een te lange tijdsspanne gepland. Bruto kostprijs activiteit: FINANCIERDER Inbreng Vlaamse Gemeenschap Inbreng Justitie (steunfonds/cul.sport./aff.rel./herstel) Inbreng ander (benoem: …………………………………...) TOTAAL

PERSONEEL

LOGISTIEK

€ 800

€ 230,40

€ 800

€ 230,40


47

Naam activiteit: Centrum Geestelijke Gezondheidszorg (CGG) Eclips Aanbodverstrekker: Forensische Eenheid van Centrum Geestelijke Gezondheidszorg Eclips Periode: Permanent aanbod. CGG is sinds 16 februari 2009 met twee personen wekelijks aanwezig op maandagen. Omschrijving van de activiteit: Psychotherapeutische gesprekken met gedetineerden met psychologische en/of psychiatrische problemen. Doel van de activiteit: Verlichting van of leren omgaan met psychologische en/of psychiatrische klachten. Doelgroep: Alle gedetineerden in de gevangenis van Dendermonde. Voorwaarden tot deelname: Vrijwillige hulpvraag omtrent psychologische en/of psychiatrische klachten. Het CGG werkt via doorverwijzing door JWD, Medische Dienst of PSD. Op basis van verkennende gesprekken met de gedetineerde en bespreking hiervan op de teamvergadering van de Forensische Eenheid van CGG Eclips wordt een inschatting gemaakt van de ambulante behandelbaarheid van de hulpvraag. Resultaten: Verwijzende dienst Jusitieel Welzijnswerk (JWW) Psychosociale Dienst (PSD) Medische Dienst Aantal verwijzingen 2009

Aantal verwijzingen 13 37 4 54

Aantal intakes in 2009=aantal cliënten 2009

45

Aantal afgesloten dossiers 2009 30 Opmerking: Een aantal verwijzingen gebeurden in 2009 en krijgen pas in 2010 een intake, wat voor een deel het verschil in aantal verklaart tussen verwijzingen en intakes of cliënten. Bruto kostprijs activiteit: FINANCIERDER Inbreng Vlaamse Gemeenschap Inbreng Justitie (steunfonds/cul.sport./aff.rel./herstel) Inbreng ander (benoem: …………………………………...) TOTAAL

PERSONEEL € 43.139,24

LOGISTIEK € 2.782,37

€ 43.139,24

€ 2.782,37


48

Naam activiteit: Tele-onthaal Aanbodverstrekker: Tele-onthaal Oost-Vlaanderen Periode: Doorlopend (elke dag van 6u tot 2u ‘s nachts) Omschrijving van de activiteit: Tele-onthaal is een telefonische hulpdienst voor mensen die willen praten over hun angsten, zorgen en levensmoeilijkheden. Tele-onthaal luistert naar het verhaal van de gedetineerde, zoekt mee al pratend naar uitwegen en bezorgt indien nodig de contacten voor verdere hulp. Deze hulpverlening is anoniem. Doel van de activiteit: Bieden van telefonische hulp Doelgroep: Nederlandssprekende gedetineerden Voorwaarden tot deelname: Iedereen die een gesprek wil over hun levensmoeilijkheden kan de telefoon bij de beambte vragen en zo tele-onthaal contacteren. Gedetineerden die in de straf/veiligheidscel verblijven kunnen hier geen beroep op doen. Resultaten: In 2009 werd 113 keer vanuit een gevangenis in Oost-Vlaanderen gebruik gemaakt van dit aanbod. Globaal gezien doen zowel mannen, vrouwen, beklaagden, veroordeelden als geïnterneerden beroep op deze telefonische hulp. Men schat dat in 2009 41 keer vanuit de gevangenis van Dendermonde beroep gedaan werd op Tele-onthaal. De registratie in de gevangenis geeft een cijfer van een 20-tal oproepen. Exacte cijfers kunnen niet weergegeven worden omwille van de anonimiteit van dit aanbod. Bruto kostprijs activiteit: FINANCIERDER PERSONEEL LOGISTIEK Inbreng Vlaamse Gemeenschap (1) Inbreng Justitie (steunfonds/cul.sport./aff.rel./herstel) Inbreng ander (benoem : …………………………………...) TOTAAL (1) Er worden geen extra subsidies voorzien voor de werking in de gevangenis. Deze werking zit vervat in de reguliere middelen (jaarlijkse subsidie-enveloppe vanuit de Vlaamse Overheid).


49

Naam activiteit: Anonieme Alcoholisten (AA) Aanbodverstrekker: AA Periode: Doorlopend Van januari t.e.m. december 2009: iedere 1e en 3e maandagavond van de maand. Het gaat over zo’n 20-tal momenten van 1,5 uur op jaarbasis. Omschrijving van de activiteit: Anonieme Alcoholisten is een gemeenschap van mannen en vrouwen die hun ervaring, kracht en hoop met elkaar delen om hun gemeenschappelijk probleem op te lossen en anderen te helpen bij het herstel van hun alcoholisme. AA verstrekt geen advies, geeft geen attesten, garanties of informatie over de bijeenkomsten. Men komt enkel getuigen over hoe zij een oplossing gevonden hebben voor hun alcoholprobleem en over het verdwijnen van de meeste moeilijkheden door niet meer te drinken. Doel van de activiteit: Het hoofddoel is nuchter blijven en andere alcoholisten helpen nuchterheid te bereiken. Tijdens de ‘vergaderingen’ wordt voornamelijk geluisterd en uitleg gegeven over het bestaan van AA. Door eigen getuigenis verklaren de vrijwilligers de werking en resultaten van AA. Doelgroep: Er wordt geen onderscheid gemaakt. Zowel beklaagden als veroordeelden zijn welkom. Het aanbod is op vrijwillige basis. Voorwaarden tot deelname: Het enige vereiste is een verlangen op te houden met drinken. Resultaten: Het aantal gedetineerden per vergadering is gemiddeld 2 à 3. Bruto kostprijs activiteit: FINANCIERDER PERSONEEL LOGISTIEK Inbreng Vlaamse Gemeenschap Inbreng Justitie (steunfonds/cul.sport./aff.rel./herstel) Inbreng ander (benoem: vrijwilligers AA) (1) TOTAAL (1) Er wordt een beurtrol toegepast van zes vrijwilligers welke per twee gedurende vier maand op bezoek komen. De vrijwilligers komen gemiddeld acht jaar op bezoek.


50

Naam activiteit: Open Leren Aanbodverstrekker: Voorjaar:CBE WAAS en DENDER; najaar: PCVO Scheldeland Periode: (1) Van 10/01/2009 – 30/06/2009 Totaal aantal momenten: 20 Totaal aantal uren: 3u/week X 20 weken= 60 u (2) Van 1/09/2009 – 31/01/2010 Totaal aantal momenten: 20 Omschrijving van de activiteit: Begeleid Individueel Studeren op PC onder begeleiding in Open Leercentrum. Doel van de activiteit: Cursisten kunnen op eigen tempo zelfstudie doen. Geen pakket, wel losstaande sessies. Doelgroep: Gedetineerden die uiteenlopende onderwerpen willen aanleren, gaande van theoretisch rijbewijs tot basisvaardigheden. Vaak cursisten die BIS-cursus hebben aangevraagd. Voorwaarden tot deelname: Geen specifieke voorwaarden. Resultaten (1): Aantal inschrijvingen Aantal deelnemers bij de start Aantal eindigers Aantal behaalde ‘officiële’ attesten Resultaten (2): Aantal inschrijvingen Aantal deelnemers bij de start Aantal eindigers Aantal behaalde ‘officiële’ attesten

37 12 10

Aanwezigheidsgraad3 Gemiddeld aantal deelnemers

70 % 10

25 12 8

Aanwezigheidsgraad Gemiddeld aantal deelnemers

60 % 8

Bruto kostprijs activiteit: FINANCIERDER Inbreng Vlaamse Gemeenschap Inbreng Justitie (steunfonds/cul.sport./aff.rel./herstel) Inbreng ander: Personeelslid CBE/CVO aan wettel loonbarema TOTAAL

PERSONEEL

LOGISTIEK

X

3

Aanwezigheidsgraad is het percentage dat de cursist in de mogelijkheid is aanwezig te zijn (transfer, tucht, … waardoor de cursist niet naar de cursus kan komen, worden hierbij niet meegeteld)


51

Naam activiteit: Nederlands voor anderstaligen NT2 Aanbodverstrekker: PCVO Scheldeland Periode: Van 1/2/2009 - 30/06/2009 (1) en van 1/09/2009 - 15/12/2009 (2) Totaal aantal momenten: per cursusreeks 30 momenten van telkens 2u Totaal aantal uren: 2 x 60 Omschrijving van de activiteit: Nederlands voor anderstaligen – basis 1.1 Doel van de activiteit: Anderstalige cursisten de basisbegrippen van de Nederlandse taal bijbrengen. Doelgroep: Anderstalige cursisten. Voorwaarden tot deelname: Screening door het Huis van het Nederlands. Resultaten (1): Aantal inschrijvingen Aantal deelnemers bij de start Aantal eindigers Aantal behaalde ‘officiële’ attesten Resultaten (2): Aantal inschrijvingen Aantal deelnemers bij de start Aantal eindigers Aantal behaalde ‘officiële’ attesten

12 10 6 6


70 % 7

11 9 6 6


65 % 6

Bruto kostprijs activiteit: FINANCIERDER Inbreng Vlaamse Gemeenschap Inbreng Justitie (steunfonds/cul.sport./aff.rel./herstel) Inbreng ander: leerkracht CVO aan wettel barema TOTAAL

PERSONEEL

LOGISTIEK

X


52

Naam activiteit: Frans Breakthrough 1A Aanbodverstrekker: PCVO Scheldeland Periode: Van 01/05/2009 – 30/06/2009 Totaal aantal momenten: 20 sessies van 3u Totaal aantal uren: 60 uren Omschrijving van de activiteit: Frans voor beginners. Doel van de activiteit: Cursisten leren de beginselen van de Franse Taal. Doelgroep: Cursisten die uit eigen interesse deze opleiding volgen. Voorwaarden tot deelname: Geen specifieke voorwaarden. Resultaten: Aantal inschrijvingen Aantal deelnemers bij de start Aantal eindigers Aantal behaalde ‘officiële’ attesten

19 15 11 11



PERSONEEL

75% 10

LOGISTIEK

X


53

Naam activiteit: Algemene Vorming Functionele Taalvaardigheid Aanbodverstrekker: PCVO Scheldeland Periode: Van 1/2/2009 – 30/6/2009 (1) en van 1/09/2009 – 31/01/2010 (2) Totaal aantal momenten: per cursusreeks: 20 sessies van 3 Totaal aantal uren: 2 x 60 uren Omschrijving van de activiteit: Functionele Taalvaardigheid m.b.t. de 4 vaardigheden: lezen, luisteren, spreken, schrijven … Doel van de activiteit: Cursisten verwerven basistechnieken vaan taalvaardigheid en behalen opstap naar tweedekansonderwijs. Doelgroep: Cursisten met algemene interesse voor de leerinhoud, cursisten zonder diploma secundair onderwijs. Voorwaarden tot deelname: Geen specifieke voorwaarden. Resultaten (1): Aantal inschrijvingen Aantal deelnemers bij de start Aantal eindigers Aantal behaalde ‘officiële’ attesten Resultaten (2): Aantal inschrijvingen Aantal deelnemers bij de start Aantal eindigers Aantal behaalde ‘officiële’ attesten

21 15 12 12


80% 12

27 15 11 11


77% 11

Bruto kostprijs activiteit: FINANCIERDER Inbreng Vlaamse Gemeenschap Inbreng Justitie (steunfonds/cul.sport./aff.rel./herstel) Inbreng ander: leerkracht CVO aan wettelijk barema TOTAAL

PERSONEEL

LOGISTIEK

X


54

Naam activiteit: Engels Breakthrough 1A Aanbodverstrekker: CVO VTH Aalst Dendermonde Periode: Van 1/2/2009 – 30/6/2009 (1) en van 1/09/2009 – 31/01/2010 (2) Totaal aantal momenten: per cursusreeks: 20 sessies Totaal aantal uren: 2 x 60 uren Omschrijving van de activiteit: Engels voor beginners. Doel van de activiteit: Cursisten leren de beginselen van de Engelse Taal. Doelgroep: Cursisten die uit interesse deze opleiding volgen. Voorwaarden tot deelname: Geen specifieke voorwaarden. Resultaten (1): Aantal inschrijvingen Aantal deelnemers bij de start Aantal eindigers Aantal behaalde ‘officiële’ attesten Resultaten (2): Aantal inschrijvingen Aantal deelnemers bij de start Aantal eindigers Aantal behaalde ‘officiële’ attesten

27 15 15 15


80 % 12

29 15 15 15


82 % 13

Bruto kostprijs activiteit: FINANCIERDER Inbreng Vlaamse Gemeenschap Inbreng Justitie (steunfonds/cul.sport./aff.rel./herstel) Inbreng ander: personeelslid CVO aan wettelijk barema TOTAAL

PERSONEEL

LOGISTIEK

X


55

Naam activiteit: Italiaans Breakthrough 1A Aanbodverstrekker: CVO VTH Aalst-Dendermonde Periode: Van 1/2/2009 - 30/6/2009 (1) en van 1/09/2009 – 31/01/2010 (2) Totaal aantal momenten: per cursusreeks: 20 sessies Totaal aantal uren: 2 x 60 uren Omschrijving van de activiteit: Italiaans voor beginners. Doel van de activiteit: Cursisten leren de beginselen van de Italiaanse talen. Doelgroep: Cursisten die uit eigen interesse deze opleiding volgen. Voorwaarden tot deelname: Geen specifieke voorwaarden. Resultaten (1): Aantal inschrijvingen Aantal deelnemers bij de start Aantal eindigers Aantal behaalde ‘officiële’ attesten Resultaten (2): Aantal inschrijvingen Aantal deelnemers bij de start Aantal eindigers Aantal behaalde ‘officiële’ attesten

21 15 15 10


70% 11

21 15 15 13


85% 13

Bruto kostprijs activiteit: FINANCIERDER Inbreng Vlaamse Gemeenschap Inbreng Justitie (steunfonds/cul.sport./aff.rel./herstel) Inbreng ander: leerkracht cvo aan wettel barema TOTAAL

PERSONEEL

LOGISTIEK

X


56

Naam activiteit: Photoshop Aanbodverstrekker: CVO VTH Aalst Dendermonde Periode: Van 1/2/2009-20/4/2009 (1) en van 1/09/2009 – 30/11/2009 (2) Totaal aantal momenten: per cursusreeks: 20 momenten tweemaal per week Totaal aantal uren: 2 x 60 uren Omschrijving van de activiteit: Basisopleiding fotobewerking. Doel van de activiteit: Programma Photoshop leren hanteren. Doelgroep: Geïnteresseerden. Voorwaarden tot deelname: Geen specifieke voorwaarden. Resultaten (1): Aantal inschrijvingen Aantal deelnemers bij de start Aantal eindigers Aantal behaalde ‘officiële’ attesten Resultaten (2): Aantal inschrijvingen Aantal deelnemers bij de start Aantal eindigers Aantal behaalde ‘officiële’ attesten

17 15 5 5


60% 7

19 15 6 6


65% 9

Bruto kostprijs activiteit: FINANCIERDER Inbreng Vlaamse Gemeenschap Inbreng Justitie (steunfonds/cul.sport./aff.rel./herstel) Inbreng ander leerkracht CVO a wettel barema TOTAAL

PERSONEEL

LOGISTIEK

X


57

Naam activiteit: Nederlands in detentie Aanbodverstrekker: PCVO Scheldeland Periode: Gestart op 1/9/2009, en dit loopt tot en met 30/6/2010. Totaal aantal momenten: 30 momenten van telkens 2u Totaal aantal uren: 60u GEEN PAKKET losstaande sessies Omschrijving van de activiteit: Nederlands voor anderstaligen – basis 1.1 Doel van de activiteit: Anderstalige cursisten de basisbegrippen van de Nederlandse taal mbt verblijf in gevangenis bijbrengen. Doelgroep: Alle nieuw binnengekomen anderstalige cursisten in de gevangenis van Dendermonde. Voorwaarden tot deelname: Doorverwijzing na onthaal door PSD. Resultaten voor 2009: Aantal inschrijvingen Aantal deelnemers bij de start Aantal eindigers Aantal behaalde ‘officiële’ attesten

11 11



PERSONEEL

85 % 8

LOGISTIEK

X


58

Naam activiteit: VDAB-detentieconsulent Aanbodverstrekker: VDAB Periode: Het betreft een fulltime tewerkstelling van de VDAB-detentieconsulent. In realiteit is de consulent elke namiddag aanwezig in de gevangenis voor gesprekken met gedetineerden. De voormiddag wordt gebruikt voor overleg, vergadering, opleiding, administratie, begeleiding van ex-gedetineerden, … Omschrijving van de activiteit: Basisdienstverlening: - inschrijven als werkzoekende - contact opnemen met vakbond of RVA - dossier aanpassen - kissCV opmaken - info opleiding Trajectbegeleiding: Dit is intensieve begeleiding naar werk of opleiding. Deze begeleiding bestaat uit een duidelijke oriëntatiefase (grondig onderzoek van mogelijkheden, beperkingen en behoeften) waarna bepaald wordt welke acties de klant gaat ondernemen om het uiteindelijke doel tewerkstelling te bereiken. Er wordt een stappenplan opgemaakt. Het stappenplan kan bestaan uit: assessment, beroepsopleiding, actieve bemiddeling naar werk, sollicitatietraining, … Doel van de activiteit: Basisdienstverlening: Iedere vraag ivm tewerkstelling proberen te beantwoorden. Trajectbegeleiding: Finale doel is tewerkstelling. Doelgroep: Basisdienstverlening: Elke gedetineerde met een vraag of probleem, zowel beklaagden als veroordeelden. Trajectbegeleiding: Veroordeelde gedetineerden die maximaal 14 maanden voor vrijlatingsdatum zijn (voorwaardelijke invrijheidsstelling, einde straf, voorlopige vrijheid). Voorwaarden tot deelname: Basisdienstverlening: Geen specifieke voorwaarden. Trajectbegeleiding: 14 maanden of minder voor vrijlatingsdatum zijn (voorwaardelijke invrijheidsstelling, einde straf, voorlopige vrijheid).


59

Resultaten: Basisdienstverlening: In 2009 waren in Dendermonde 550 individuele gesprekken met gedetineerden. Trajectbegeleiding: In totaal werden 167 personen kort of langdurig begeleid door de detentieconsulent. 72 waren nieuw opgestarte trajecten in 2009. In het kader van trajectbegeleiding werden 134 intakes afgenomen. Dendermonde behaalde een uitstroom naar werk van 36%. Het gemiddelde voor Vlaanderen is 29,5%.

Bruto kostprijs activiteit: FINANCIERDER PERSONEEL LOGISTIEK Inbreng Vlaamse Gemeenschap (1) Inbreng Justitie (steunfonds/cul.sport./aff.rel./herstel) Inbreng ander (benoem: …………………………………...) TOTAAL (1) VDAB voorziet een fulltime equivalent voor de functie van detentieconsulent. Gezien de oriëntatiemodule en sollicitatietraining tot het takenpakket van deze consulent behoort, is er geen extra budget.


60

Naam activiteit: Assessment Aanbodverstrekker: Vokans Periode: Dit assessment wordt 2 keer per jaar aangeboden. In 2009 stond het een eerste keer gepland in juni. Dit is uitgesteld naar augustus. Een tweede sessie is doorgegaan in december 2009. Eén assessment betreft 10 dagdelen verspreid over 2 weken. Omschrijving van de activiteit: Het assessment is een screening waarbij niet alleen de kennis en vaardigheden worden getest maar ook de arbeidsattitudes. Gedurende twee weken krijgt de cursist opdrachten op verschillende domeinen: taal, rekenen, logische denken, ruimtelijk inzicht, praktische vaardigheden en samenwerking. Hij wordt geobserveerd in zijn kennen, kunnen en zijn. Doel van de activiteit: Het doel van het assessment is een juist arbeidsprofiel opstellen. Doelgroep: Veroordeelde gedetineerden die 14 maanden of minder voor vrijlatingsdatum zijn (voorwaardelijke invrijheidsstelling, einde straf, voorlopige vrijheid). Voorwaarden tot deelname: Voorwaarden tot deelname: - voldoende Nederlands begrijpen, spreken en schrijven - geen belemmeringen van psychische aard - kunnen en willen werken in groep Resultaten: Een eerste assessment was gepland voor juni 2009 met 13 kandidaten. Doch deze kon niet doorgaan omwille van vakbondsacties door PB’s. Noodgedwongen werd het assessment in samenspraak met Vokans verplaatst naar augustus 2009. Begin augustus bleken er slechts 7 kandidaten meer over door invrijheidstellingen of transfers. Bijgevolg werd een nieuwe selectie gedaan waardoor er opnieuw 14 kandidaten waren bij start. Uiteindelijk eindigden we met 7. Oorzaak: niet gestart, gestopt zonder reden en transfers. Het tweede assessment in december was een groter succes. Er waren na het verspreiden van de flyers 19 geïnteresseerden maar 4 bleken anderstalig en konden bijgevolg niet toegelaten worden gezien goede kennis Nederlands (spreken én schrijven) noodzakelijk is. Tegen de startdatum was er tevens 1 iemand op transfer en 5 anderen vrijgesteld. We eindigden deze sessie met 9. Totaal aantal deelnemers assessment: 16 Bruto kostprijs activiteit: FINANCIERDER Inbreng Vlaamse Gemeenschap Inbreng Justitie (steunfonds/cul.sport./aff.rel./herstel) Inbreng ander (benoem: …………………………………...) TOTAAL

PERSONEEL € 8014,30

LOGISTIEK

€ 8014,30


61

Naam activiteit: Bibliotheek Aanbodverstrekker: De gevangenis Periode: De bibliotheek opent 3 keer per week zijn deuren: op maandag voor de gedetineerden van Vleugel C, op woensdag voor Vleugel B en op vrijdag voor Vleugel A. Gedetineerden hebben gemiddeld 20 minuten voor een bibliotheekbezoek. Dit is een aanbod doorheen het hele jaar. Omschrijving van de activiteit: Een open, toegankelijke bibliotheek van waaruit boeken, strips, tijdschriften en gezelschapspelen kunnen ontleend worden. Doel van de activiteit: Informatie verschaffen, zinvolle tijdsbesteding, … Doelgroep: Alle gedetineerden die in de gevangenis van Dendermonde verblijven. Voorwaarden tot deelname: Geen, een rapportbriefje schrijven om opgeroepen te worden. Resultaten: Al naargelang de sectie varieert het aantal bezoekers. Per maand maken gemiddeld 250 à 300 gedetineerden gebruik van de bibliotheek. Iedere gedetineerde ontleent tussen 1 en 5 boeken per keer en tussen 1 en 10 stripverhalen per keer. Het gaat om zo’n 45 à 85 boeken, stripverhalen en tijdschriften die per avond gewisseld worden, en dit 3 keer per week. Er zijn continu zo’n 135 à 250 boeken en stripverhalen in circulatie per week. Bruto kostprijs activiteit: FINANCIERDER Inbreng Vlaamse Gemeenschap Inbreng Justitie (steunfonds/cul.sport./aff.rel./herstel)

PERSONEEL

Inbreng ander (benoem: …………………………………...) TOTAAL


LOGISTIEK Af en toe aankopen Schenkingen

62

Naam activiteit: Creatief Atelier Aanbodverstrekker: De Rode Antraciet Periode: Van januari 2009 tot december 2009. Iedere dinsdag, behalve schoolvakanties, van 18u25 tot 20u. Totaal aantal momenten: een 40-tal Totaal aantal uren: een 60-tal Omschrijving van de activiteit: Onder professionele begeleiding worden creatieve werkstukken gemaakt. Voornamelijk wordt er gewerkt met tekenen en schilderen. Doel van de activiteit: De cursisten krijgen voeling met vorm, kleur en materie en geven ook uiting aan wat er in hen leeft. In hun werk vertellen ze hun verhaal, uiten hun gevoelens en krijgen zelfvertrouwen door nieuwe talenten bij zichzelf te ontdekken. Met creativiteit bezig zijn is ook een manier om naar zichzelf te kijken. Het is helend en verruimt de expressieve mogelijkheden. Doelgroep: Alle gedetineerden die in de gevangenis van Dendermonde verblijven. Voorwaarden tot deelname: Geen specifieke voorwaarden. Resultaten: Gemiddeld zijn er zo’n 12 gedetineerden aanwezig per sessie. Ook de frequentie per individu ligt vrij hoog. Aantal inschrijvingen Aantal deelnemers bij de start Aanwezigheidsgraad % Aantal eindigers Gemiddeld aantal deelnemers Aantal behaalde ‘officiële’ attesten

Bruto kostprijs activiteit: FINANCIERDER Inbreng Vlaamse Gemeenschap Inbreng Justitie (steunfonds/cul.sport./aff.rel./herstel) Inbreng ander (benoem: …………………………………...) TOTAAL

PERSONEEL

LOGISTIEK

€ 15/uur € 1000


63

Naam activiteit: Valentijnworkshop Aanbodverstrekker: via De Rode Antraciet Periode: Twee momenten: op 19/01 en 26/01/2009 Omschrijving van de activiteit: Schrijfcursus Doel van de activiteit: Impulsen geven om naar aanleiding van Valentijn een mooie brief of attentie aan de partner te bezorgen. Doelgroep: Alle gedetineerden die in de gevangenis van Dendermonde verblijven. Voorwaarden tot deelname: Geen. Bruto kostprijs activiteit: FINANCIERDER Inbreng Vlaamse Gemeenschap Inbreng Justitie (steunfonds/cul.sport./aff.rel./herstel) Inbreng ander (benoem: …………………………………...) TOTAAL

PERSONEEL


LOGISTIEK

64

Naam activiteit: Open Pen Aanbodverstrekker: Justitieel Welzijnwerk (vrijwilliger)/gevangenis Periode: Tweewekelijks op zaterdag van 14u45 tot 15u15. Omschrijving van de activiteit: ‘Open Pen’ is een krant door en voor gedetineerden. Tweewekelijks is er een redactieraad. Doel van de activiteit: Een forum geven aan de gedetineerden. Gedetineerden creatief laten bezig zijn met taal, met actualiteit, etc. Doelgroep: Alle gedetineerden kunnen in principe deelnemen. Voorwaarden tot deelname: Kennis van de Nederlandse taal is aanbevolen (cf. onderlinge communicatie). Resultaten: Er zijn in 2009 drie edities verschenen. De redactieraad bestaat uit een kerngroepje van telkens 4 à 5 gedetineerden.


PERSONEEL


LOGISTIEK

65

Naam activiteit: Kerstshow Aanbodverstrekker: De gevangenis Periode: Optreden op Kerstdag (namiddag). Omschrijving van de activiteit: Een optreden. Dit jaar bestond de show uit 2 groepen, nl. Binti en A.O.A. Binti is een groep van 6 zussen die vnl. a capella zingen. A.O.A. is een metalgroep. Doel van de activiteit: Een ontspannende muzikale namiddag. Doelgroep: Alle gedetineerden die in de gevangenis van Dendermonde verblijven. Voorwaarden tot deelname: Mogen deelnemen aan groepsactiviteiten. Resultaten: Er waren een 80-tal inschrijvingen waarvan ongeveer iedereen kon deelnemen (enkelen niet omwille van sancties). In totaal zijn er zo’n 65 gedetineerden naar de optredens komen kijken. Bruto kostprijs activiteit: FINANCIERDER Inbreng Vlaamse Gemeenschap Inbreng Justitie (steunfonds/cul.sport./aff.rel./herstel) Inbreng ander (benoem: …………………………………...) TOTAAL

PERSONEEL

LOGISTIEK

€ 600

€ 400

€ 600

€ 400


66

Naam activiteit: Omgaan met lastige situaties Aanbodverstrekker: De Rode Antraciet Periode: Gedurende 4 dagen, 28 en 30/01 en 4 en 6/02/2009, telkens voor- en namiddag (8u3011u20 en 14u20-16u25). In totaal omvatte deze cursus 20 uren. Omschrijving van de activiteit: Er wordt gewerkt rond omgaan met kwaadheid, conflicthantering en agressiebeheersing. Het gaat om een vierdaagse training met groepsgesprek, discussie- en rollenspelen die theorie koppelen aan praktijk. Het groepsproces en het zich veilig kunnen voelen binnen de groep zijn hierbij erg belangrijk; daarom wordt er ook gewerkt aan het wederzijds vertrouwen en het groepsgevoel. Doel van de activiteit: De deelnemers bewust maken van het belang van communicatie en oefenen van een aantal sociale vaardigheden. Een belangrijk aandachtspunt is: opkomen voor jezelf met respect voor de ander. Doelgroep: Alle gedetineerden in de gevangenis van Dendermonde Voorwaarden tot deelname: Vooraf worden intakegesprekken gehouden met kandidaat-deelnemers (er wordt gepeild o.a. naar motivatie, beweegreden voor de inschrijving, beschikbaarheid tijdens de uren van cursus, etc). Resultaten: Er waren 6 deelnemers voor deze cursus die de 4 dagen gevolgd hebben. Een groot voordeel was het feit dat de cursus op erg korte tijd gegeven is. Het was erg intensief, wat door sommige deelnemers soms als ‘lastig’ ervaren werd, maar het heeft er wel voor gezorgd dat er een stabiele groep was. Bij de evaluatie was er nog vraag naar een aanbod ivm omgaan met een agressiebui. Bruto kostprijs activiteit: FINANCIERDER Inbreng Vlaamse Gemeenschap Inbreng Justitie (steunfonds/cul.sport./aff.rel./herstel) Inbreng ander (benoem: …………………………………...) TOTAAL

PERSONEEL

LOGISTIEK

€ 15/uur € 300


67

Naam activiteit: Prison SMART Aanbodverstrekker: Stichting Art of Living Periode: Op 28/10/2009 was er een infosessie voor de gedetineerden (1) Van 2/11/2009 t.e.m. 8/11/2009 liep de eigenlijke cursus (2) Op 28/12/2009 was er een eenmalige opvolgsessie (3) Totaal aantal momenten: 1 infosessie van 18u25 tot 20u + gedurende 7 opeenvolgende dagen, telkens van 15u20 tot 17u30 + 1 opvolgsessie van 9u30 tot 11u 20. Totaal aantal uren: 19,5 uren Omschrijving van de activiteit: Prison SMART is een praktisch en effectief stressmanagement-programma voornamelijk gebaseerd op ademhalingstechnieken. De krachtige ademhalingstechnieken verwijderen opgehoopte stress uit het organisme en hebben een sterk zuiverend effect op lichaam en geest. De kern van de training, de Sudarshan Kriya techniek, is een self-empowering instrument dat overweldigende emoties transformeert en innerlijke rust herstelt. Doel van de activiteit: Algemene doelstelling: Een fundamentele bijdrage leveren aan de rehabilitatie van gedetineerden en aan een humaner detentieklimaat. Specifieke doelstellingen: - Tegemoet komen aan een tekort aan geestelijke gezondheidszorg en rehabilitatie in strafinrichtingen. - Gedetineerden praktische oefeningen en kennis aanleren met het oog op het verminderen van de detentieschade en echte rehabilitatie op langere termijn. - De negatieve gevolgen van overbevolking en van overbelasting van het gevangenispersoneel verminderen. Doelgroep: Alle gedetineerden (met uitzondering van gedetineerden die lijden aan psychose of schizofrenie). Voorwaarden tot deelname: Geen specifieke voorwaarden. Resultaten: (1) Er waren 30 inschrijvingen, een 20-tal mannen zijn effectief naar de infosessie geweest. (2) 17 inschrijvingen, 13 regelmatige deelnemers en 11 effectieve eindigers (3) Er waren 4 inschrijvingen en 4 deelnemers (vnl. omwille van transfers was de groep al sterk uitgedund). Evaluatie (10 ingevulde formulieren):


68

% van deelnemers dat ondervermelde effecten rapporteert Geen Beter verandering Slaap 20 50 Angst / Depressie 10 60 Afhankelijkheid van medicatie / 20 drugs Energie 30 Focus / Helderheid van geest 50 Weerstand tegen dagelijkse 40 stress Interpersoonlijke relaties 10 50 Vrijheid van wonden uit het 10 70 verleden Kijk op de toekomst 30 Fysisch goed-voelen 40 Bruto kostprijs activiteit: FINANCIERDER Inbreng Vlaamse Gemeenschap Inbreng Justitie (steunfonds/cul.sport./aff.rel./herstel) Inbreng ander (benoem: …………………………………...) TOTAAL (1) Vervoersonkosten

Zeer goed 20 20 40 60 40 50 30 10 60 50

PERSONEEL


LOGISTIEK (1) € 200 € 200

69

Naam activiteit: Groepsfitness Aanbodverstrekker: De gevangenis / De Rode Antraciet vzw Periode: Permanent aanbod op maandag, dinsdag en vrijdag van 18u25 – 19u40 en op zaterdagvoormiddag van 8u45-10u en 10u5-11u30 Totaal aantal momenten: 220 fitnessmomenten op jaarbasis Totaal aantal uren: 330 uren (1u15 per avond/ 3u00 per voormiddag) Omschrijving van de activiteit: Gedetineerden die ingeschreven zijn voor de fitness kunnen eenmaal per week een uur gaan fitnessen. De fitness wordt begeleid door een sportmonitor fitness die instaat voor het ordentelijk verloop en de sporttechnische begeleiding. Op 6 juli heeft er een overleg plaats gehad met de sportmonitor fitness. De overige communicatie gebeurt via mail. In 2009 zijn met middelen van de Rode Antraciet 9 spinning bikes aangekocht. Op 18/11 zijn de spinning bikes geplaatst en zijn er herstellingswerken uitgevoerd door de firma VPS. Doel van de activiteit: Werken aan de (basis)conditie (zowel kracht als uithouding, stimuleren om regelmatig en duurzaam te bewegen, ontspanning, uitlaatklep (catharsis). Doelgroep: Alle gedetineerden in de gevangenis van Dendermonde. Voorwaarden tot deelname: Gedetineerden die actief fitnessen of op de wachtlijst staan. Resultaten: Aantal deelnemers bij de start Aantal eindigers

14 ?



PERSONEEL

?% ?

LOGISTIEK € 3.825

€ 11.437,44 € 11.437,44


€ 3.825

70

Naam activiteit: Zomersporttoernooi Aanbodverstrekker: De gevangenis / De Rode Antraciet vzw Periode: Maandag 6 juli - zondag 12 juli (minivoetbal- en schaaktornooi) Maandag 10 augustus - zondag 16 augustus (volleybal- en tafeltennistornooi) Totaal aantal momenten: 14 volle dagen Totaal aantal uren: 64 uren (6 uren per dag) Omschrijving van de activiteit: De Zomertornooien bestaat uit vier sporttornooien: volleybal, minivoetbal, tafeltennis en schaken. De sporttornooien worden georganiseerd en begeleid door de sportfatik. Zijn werk wordt in tweede lijn opgevolgd door de PA met verantwoordelijkheid sport en de sportfunctionaris. Het overleg met de sportfatik vond plaats op 1 juli. Doel van de activiteit: Sportbeoefening – beweegplezier; verbreding van het sporten beweegaanbod; organiseren van recreatieve competitie, zinvolle vrijetijdsbesteding. Doelgroep: Alle gedetineerden in de gevangenis van Dendermonde. Voorwaarden tot deelname: Geen specifieke voorwaarden. Resultaten: Aantal deelnemers bij de start Aantal eindigers

142 128


Bruto kostprijs activiteit: FINANCIERDER Inbreng Vlaamse Gemeenschap (De Rode Antraciet) Inbreng Justitie (steunfonds/cul.sport./aff.rel./herstel) Inbreng ander (benoem: …………………………………...) TOTAAL

PERSONEEL


90 % 12

LOGISTIEK € 40

€ 40

71

Naam activiteit: Initiatie Curve Bowl Aanbodverstrekker: De gevangenis / De Rode Antraciet vzw Periode: Initiatie curve bowl gekoppeld aan een recreatief tornooi. Maandag 21, 22 en 23 december (telkens halve dag) Totaal aantal momenten: 3 halve dagen Totaal aantal uren: 9 uren (3 uren per dag) Omschrijving van de activiteit: De initiatie curve bowl vond plaats in het kader van de eindejaarsactiviteiten van de gevangenis Dendermonde. Op een mat werd een recreatief tornooi afgewerkt in teams van 3. De mat met bijhorend spelmateriaal werd ontleend bij de uitleendienst van de Provinciale sportdienst Oost-Vlaanderen. Doel van de activiteit: Sportbeoefening – beweegplezier; verbreding van het sporten beweegaanbod; organiseren van recreatieve competitie, zinvolle vrijetijdsbesteding. Doelgroep: Alle gedetineerden in de gevangenis van Dendermonde. Voorwaarden tot deelname: Geen specifieke voorwaarden. Resultaten: Aantal deelnemers bij de start Aantal eindigers

42 30



71 % 5

PERSONEEL

LOGISTIEK

€0

€0


72

Naam activiteit: Initiatie Streetdance Aanbodverstrekker: DJ Fille - Freelance lesgever (Philippe Ceuppens) Periode: Initiatie streetdance op maandag 28 en dinsdag 29 december (vrijdag van 18u30 u tot 19u45) Totaal aantal momenten : 2 momenten Totaal aantal uren : 3u30 (1u45 per initiatie) Omschrijving van de activiteit: Een freelance lesgever streetdance geeft initiatie streetdance en speelt in op basisvaardigheden van de deelnemers. De deelnemers krijgen de basis ' moves'aangeleerd en kunnen deze op muziek aan elkaar schakelen. Doel van de activiteit: Sportbeoefening – sporten beweegplezier; verbreding van het sporten beweegaanbod. Doelgroep: Alle gedetineerden in de gevangenis van Dendermonde. Voorwaarden tot deelname: Geen specifieke voorwaarden. Resultaten: Aantal deelnemers bij de start Aantal eindigers

13 10


Bruto kostprijs activiteit: FINANCIERDER Inbreng Vlaamse Gemeenschap (De Rode Antraciet) Inbreng Justitie (steunfonds/cul.sport./aff.rel./herstel) Inbreng ander (benoem: …………………………………...) TOTAAL

77 % 5

PERSONEEL € 140

LOGISTIEK € 2,5

€ 140

€ 2,5


73

Naam activiteit: Buitenploegen Aanbodverstrekker: TTC Dendermondia / De Rode Antraciet Periode: Match op zondag 27 december (zondag van 14u30 u tot 17u30) Totaal aantal momenten: 1 moment Totaal aantal uren: 3 uren Omschrijving van de activiteit: Buitenploegen komen op zondagvoormiddag voetballen of volleyballen (mannen). Deze activiteit gaat jaarlijks 2 keer door. Omwille van slechte weersomstandigheden einde oktober is de tweede wedstrijd geannuleerd. Doel van de activiteit: Sportbeoefening – sportplezier door te kunnen kampen tegen een ploeg van buiten. Doelgroep: Alle gedetineerden in de gevangenis van Dendermonde. Voorwaarden tot deelname: Een zeker niveau halen in tafeltennis. Deelname na overleg met hoofdbewaking. Resultaten: Aantal deelnemers bij de start Aantal eindigers

16 16


Bruto kostprijs activiteit: FINANCIERDER Inbreng Vlaamse Gemeenschap Inbreng Justitie (steunfonds/cul.sport./aff.rel./herstel)

PERSONEEL

100 % 16

LOGISTIEK Sportmateriaal, koffie

Inbreng ander (benoem: …………………………………...) TOTAAL


74

Naam activiteit: Gratis Juridisch Advies (GJA) Aanbodverstrekker: De Orde van Advocaten van het Gerechtelijk Arrondissement Dendermonde Periode: Van januari t.e.m. december 2009: iedere 2e en 4e woensdag van de maand Totaal aantal momenten: ongeveer 20 momenten (soms niet doorgegaan omwille van vakantieperiode of bijvoorbeeld geen inschrijvingen) Omschrijving van de activiteit: Het Gratis Juridisch Advies is een initiatief uitgaande van de Commissie van Juridische Bijstand, in samenwerking met de gevangenis en justitieel welzijnswerk. Het is een gratis spreekuur in de gevangenis. Doel van de activiteit: Met het Gratis Juridisch Advies wordt getracht een antwoord te geven op eenvoudige juridische vragen waarmee gedetineerden zitten (voorbeelden: vragen rond huurrecht, juridische problemen met kinderen, echtscheiding, familierecht, vreemdelingenrecht, …). Het Gratis Juridisch Advies kan nooit gaan over iemand zijn persoonlijk strafrechtelijk dossier of over het gevangenisregime. Doelgroep: Het Gratis Juridisch Advies richt zich naar alle gedetineerden (zowel beklaagden als veroordeelden) in de gevangenis van Dendermonde. Voorwaarden tot deelname: Geen specifieke voorwaarden. Tijdens de onthaalgesprekken door de trajectbegeleiders van JWD wordt het Gratis Juridisch Advies uitgebreid aan de gedetineerde voorgesteld. Zij zorgen voor de toeleiding. Gedetineerden kunnen ook op eigen initiatief naar het Gratis Juridisch Advies komen. Resultaten: Het aantal inschrijvingen en de opkomst varieert van 0 tot ongeveer 7 personen. Gemiddeld gaat het om zo’n 2 à 3 personen per spreekuur. We kunnen een schatting maken van een bereik van ongeveer 40 à 60 gedetineerden in 2009. Bruto kostprijs activiteit: FINANCIERDER PERSONEEL LOGISTIEK Inbreng Vlaamse Gemeenschap Inbreng Justitie (steunfonds/cul.sport./aff.rel./herstel) Inbreng ander (benoem: …………………………………...) (1) TOTAAL (1) Er is een equipe van 5 advocaten die afwisselend naar de gevangenis komen in functie van het Gratis Juridisch Advies.


75

VLAAMSE GEM. organisatie CAW-JWD WELZIJN

Suggnomè 3luik Herstel B. Schoovaerts

ONDERWIJS

TOTAAL Consortium CBE CVO VTH PCVO Huis vh Ndl. TOTAAL

PERS 4 VTE Vrijwilligerswerking X

LOG

TOT 0 0 0 0

steunfonds PERS LOG TOT 0 0 0 0

0 0

0

0

0,5 VTE X X X X 0

X

0 0 0 0 0 0

0

0 0

0

CULTUUR

Bibliotheek

0

DRA

0

1300

Kerstshow

0

600

Prison Smart

0

TOTAAL

FOD JUSTITIE cult.&sportactiviteiten affectieve relaties PERS LOG TOT PERS LOG TOT 0 0 0 2.500 2500 0 0 0 0

0

0

0

0 0 0 0 0 0

X

0 0

0

0

0

0

0 0 0 0 0 0

0

0

PERS

herstel LOG

X 880

SCHENKINGEN TOT 0 0 0 880

0

800

230,4

1030,4

2500

2500

1680

230,4

1910,4

0

0 0 0 0 0 0

0

0 0 0 0 0 0

0

PERS

LOG

TOT 0 0 0 0 0

0

0

0

0

0

0 0 0 0 0 0

X

0

0

0

0

0

1300

0

0

0

0

400

1000

0

0

0

0

200

200

0

0

0

0

600

0 2500

0 0

0 0

0 0

0 0

WERK

0

0

0 0

VDAB

1 VTE

X

0

Vokans

8014,3

8014,3

0

0

0

0

0

8014,3

0 0 0 8014,3

0 0 0 0

0 0 0 0

0 0 0 0

0 0 0 0

0 0 0 0

TOTAAL DRA

0

0,3 VTE

1900

0

0

0

SPORT

0

0

Zomersport

0

0

Street dance

0

0

TOTAAL

0 0

GEZOND HEID

Teleonthaal AA

0

0

0

0

0

0

0

Fitness

CGG

0

0

0

0

0 11437,44 140

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

3825

15262,44

0

0

0

40

40

0

0

0

2,5

142,5

0

0

0

3867,5

0 15444,94

0 0

0 0

0 0

0

0

0 0

43139,24

2782,37

45921,61

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

X

0

0

11577,44

0

0

0

0

0

0

TOTAAL

43139,24

2782,37

GJA

TOTAAL

0

0 0 0

0

0

0

0

0

0

0

0

0 0 0 0 0

0

0

0 0 0 0 0

0

0

0 0 0 0 0

0

0

0 0 0 0 0

0

0

0 0 0 0 0

1900

600

2500

11577,44

3867,5

15444,94

0

2500

2500

1680

230,4

1910,4

0

0

0

0

0

0 0 0 0 0

51153,54

2782,37

53935,91

ANDERE TOTAAL

0 0 45921,61

0

0

0 0 0

0


0

0 0 0

0

0

77

0 0 0

0

0

0 0 0

0

Beknopte resultaten van het behoeftenonderzoek (mei 2009) In het totaal werden er 199 enquêtes uitgedeeld, waarvan er 120 ingevulde enquêtes teruggegeven werden. In een kort eerste deel werd er gepeild naar de kennis van de gedetineerden inzake het huidige aanbod met betrekking tot hulpen dienstverlening aan gedetineerden. Uit de resultaten kan men concluderen dat de overgrote meerderheid van de gedetineerden (72.5%) ontevreden is over de hoeveelheid van activiteiten die georganiseerd worden. De groep die helemaal tevreden was met het huidige aanbod bedroeg slechts 5.5% van de gedetineerden. Wat betreft het overzicht over de bestaande activiteiten zei 49.1% van de gedetineerden dit niet goed was. Net iets minder dan de helft van de gedetineerden was dus ontevreden over het overzicht dat men had over de activiteiten. Zo’n 41.8% van de gedetineerden was noch tevreden noch ontevreden over het overzicht dat men had en 9.1% van de gedetineerden vond dat men een goed overzicht had over het huidige aanbod. Wel weet ongeveer één derde van de gedetineerden (36.9%) bij wie hij zich moet inschrijven om te kunnen deelnemen aan de activiteiten. In het tweede deel werd de deelname aan de verschillende activiteiten bevraagd. Met betrekking tot de vraag of men in de afgelopen maand deelgenomen had aan één activiteit kan er geconcludeerd worden dat 70.8% niet heeft deelgenomen. Slechts 29.2% van de gedetineerden heeft wel deelgenomen aan een activiteit in de afgelopen maand. Wanneer er gevraagd werd naar de reden waarom iemand nooit deelneemt aan een activiteit zei 29.3% van de gedetineerden dat dit kwam omdat men nog maar pas in de gevangenis zat. Zo’n 21.7% zei dat dit kwam omdat er geen activiteiten georganiseerd worden. Verder zien we dat 18.3% aangaf dat er geen vrije plaatsen waren om te kunnen deelnemen, 17.4% van de gedetineerden zei dat de onderwerpen niet interessant waren, 6.5% had op die momenten iets leuker te doen (bv. bezoek), 3.3% gaf aan dat hun hoofd er op dat moment niet naar stond, slechts 1.1% gaf aan dat de sfeer niet aangenaam is tijdens activiteiten, zo’n 5.5% deed niet mee aan een activiteit omdat ze niet mochten omwille van een maatregel genomen door de directie en 2.2% van de gedetineerden neemt niet deel omdat men de taal niet voldoende spreekt. Wat betreft de reden waarom gedetineerden deelnemen aan een activiteit kan er geconcludeerd worden dat 14.3% van de gedetineerden dit doen omwille van de gezelligheid en het sociaal contact met medegedetineerden. Verder zien we dat 17.1% van de gedetineerden deelnemen om zich zo af te reageren en stress kwijt te raken. Zo’n 20.6% van de deelnemers aan activiteiten doet dit puur uit ontspanning. Andere redenen waarom gedetineerden deelnemen aan een activiteit is om de tijd sneller vooruit te laten gaan (26.5%) en om kennis en vaardigheden uit te breiden (20.6%). Slechts een kleine 2.9% van de gedetineerden geeft geen specifieke reden mee waarom men deelneemt aan een activiteit. Wanneer er gekeken wordt naar de vraag of men de afgelopen maand aan sport gedaan heeft, kan er geconcludeerd worden dat 39.5% van de gedetineerden aan sport heeft

gedaan. Indien er aan de gedetineerden gevraagd werd welke sport ze het liefste zouden willen beoefenen, kwamen de volgende resultaten naar voor: badminton (17%), basketbal (14.9%), biljart (44,7%), fitness (80.9%), pétanque (2.1%), sjoelbak (2.1%), tafeltennis (19.1%), voetbal (56.2%) en volleybal (14,9%). Ook andere sporten zoals boksen (0.8%), zwemmen (0.8%), darts (0.8%) en muurklimmen (0.8%) kwamen, in mindere mate, voor. Gedetineerden (74.5%) geven ook aan dat ze minder sport beoefenen binnen de gevangenis dan er buiten. Slechts 17% doet meer aan sport binnen de gevangenis in vergelijking met daarvoor. Wat vaak voorkomt als reden waarom men niet deelneemt aan de sportactiviteiten is omdat men nog maar net in de gevangenis zit (7.4%). Men mag pas na twee weken beginnen deelnemen aan de activiteiten. De gevangenis van Dendermonde is voornamelijk een arresthuis waardoor dit dus wel vaker als antwoord gegeven wordt. De volgende vragen die gesteld werden aan de gedetineerden hadden betrekking op het bibliotheekbezoek. Indien er gekeken wordt naar hoe vaak boeken en/of tijdschriften gelezen worden door gedetineerden, kan er geconcludeerd worden dat 22.8% van de gedetineerden dit elke dag doet, 23.7% leest enkele keren per week, 8.5% leest enkele keren per maand, 27.1% leest af en toe en 17.8% van de gedetineerden leest nooit. De manier waarop gedetineerden aan boeken en/of tijdschriften raken is voornamelijk via de bibliotheek (78.9%) maar ook via het bezoek (8.4%) en via hun eigen aankoop (12.6%). De grootste groep gedetineerden (25%) heeft de afgelopen maand ongeveer 3 à 4 boeken gelezen, 24% heeft 1 à 2 boeken gelezen, 12.5% van de gedetineerden heeft 5 à 6 boeken in de afgelopen maand gelezen en 19.8% meer dan 6 boeken. Zo’n 18.8% van de gedetineerden geeft aan dat ze geen boeken hebben gelezen in de afgelopen maand. De volgende reeks vragen hadden betrekking op onderwijs. De grootste groep gedetineerden (35.8%) is slechts tot 18 jaar naar school geweest. De twee andere meest voorkomende groepen zijn de gedetineerden die tot 17 jaar naar school zijn geweest (15.8%) en degenen die tot 19 jaar naar school zijn geweest (11.7%). De personen die tot 14 jaar (5%), 15 jaar (4.2%), 16 jaar (7.5%), 20 jaar (4.2%), 21 jaar, (6.7%) en 22 jaar (1.7%) naar school zijn geweest, komen minder vaak voor. Indien er gevraagd werd of men op dit moment onderwijs volgt in de gevangenis zei 16.7% dat ze op dit moment onderwijs volgen, 29.8% volgt op dit moment geen onderwijs in de gevangenis maar heeft dit wel ooit gedaan en 53.3% zei dat men geen onderwijs heeft gevolgd. Volgens 50% van de gedetineerden is de gevangenis een moeilijke plaats om te studeren. De redenen die men hiervoor aangaf zijn omdat er teveel rumoer is (40%), omdat studies moeilijk te combineren zijn met werk binnen de gevangenis (10%), omdat je er alleen voor staat (30%), omdat medegedetineerden er mee lachen (9.1%), omdat men met meerderen op cel zit (10%) en omdat het gevangenispersoneel niet meewerkt (10%). Van de gedetineerden die op dit moment onderwijs volgen binnen de gevangenis, geeft 50% aan dat ze geen begeleiding krijgen, 40% dat ze begeleiding in de klas krijgen en 10% dat ze individuele begeleiding krijgen. Toch vindt 55% van degene die geen begeleiding krijgen toch dat men begeleiding zou moeten krijgen. De redenen die aangegeven worden waarom men onderwijs volgt zijn omwille van de gezelligheid (15%), om hun gedachten te kunnen verzetten (5%), om kennis uit te breiden (65%), om er uiting mee te kunnen geven aan zichzelf (5%) en om een diploma te behalen (10%).


79

Aan de gedetineerden die nooit onderwijs volgde, werd gevraagd wat de reden hiervoor was. De volgende antwoorden werden gegeven: 5.4% heeft er nooit over nagedacht, 17.9% zit pas in de gevangenis, 12.5% denkt dat men hier niet lang genoeg zal blijven, 10.7% weet niet hoe lang men hier nog moet blijven, 17.9% werkt liever, 8.9% vindt dat er geen interessante richtingen zijn, 8.9% zegt dat het is omdat men al een diploma heeft, 1.8% vindt het te lastig om in de gevangenis te studeren en 3.6% studeert niet graag. Een volgend onderdeel bevatte vragen in verband met problemen die gedetineerden al dan niet hebben en hoe men hiermee omgaat. Indien er gevraagd werd of men al met iemand gesproken had over eender welk probleem, zei 59,7% ja en 40,3% neen. Degenen die “ja” geantwoord hadden werd dan gevraagd met wie men al over dit probleem gesproken had. Hier blijkt dat 15,5% al gesproken had met de directeur, 47,9% met iemand van de psychosociale dienst, 49,3% met hun advocaat, 32,4% met het justitieel welzijnswerk, 40,8% met de aalmoezenier, 42,3% met bezoek, 16,9% met een chef, 19,7% met een medegedetineerde, 7% met de dokter, 7% met een vrijwilliger en 1,4% met het centrum voor geestelijke gezondheidszorg. Verder werd er ook bevraagd of men het justitieel welzijnswerk kende. Hierbij gaf 19,3% van de gedetineerden aan dat men dit niet kende, 57% gaf aan dat men het justitieel welzijnswerk kent en men weet wat ze doen en 23,7% zei dat men al van het justitieel welzijnswerk had gehoord maar dat men niet precies wist wat ze deden. Zo’n 27.3% heeft in de afgelopen maand nog nooit een contact gehad met het justitieel welzijnswerk, 29,1% heeft 1 contact gehad, 18,2% heeft zo’n 2 contacten gehad en 25,5% heeft 3 of meer contacten gehad met het justitieel welzijnswerk in de afgelopen maand. Zo’n 57% van de gedetineerden heeft ook al werkelijk contact gehad met het justitieel welzijnswerk. De gedetineerden gaven aan dat in 75% van de gevallen het justitieel welzijnswerk moeite deed om hen met hun probleem te helpen. Verder zei 21,4% van de gedetineerden dat men niets deed om hun probleem op te lossen en 3,6% gaf aan dat men het niet wist omdat het justitieel welzijnswerk nog niet bezig was met het oplossen van hun probleem. Een volgend onderdeel ging over de interesse die men heeft in het volgen van vormingen binnen de gevangenis. Zo’n 84,3% van de gedetineerden vindt dat er onvoldoende vormingen gegeven worden binnen de gevangenis en 15,7% is wel tevreden over het aanbod. Indien er gevraagd werd of men geïnteresseerd zou zijn om deel te nemen aan een vorming, kan er geconcludeerd worden dat 67,6% graag zou willen deelnemen aan een vorming. Wanneer er dan gekeken wordt naar het soort vorming dat men zou willen volgen, kan er vastgesteld worden dat 25,7% “overleven op cel” zou willen volgen, 31,4% “hoe kijk ik naar mijn straf”, 12,9% “slachtoffer in beeld”, 28,6% “omgaan met lastige situaties”, 14,3% “vader zijn binnen de gevangenis. Omgaan met nieuwe situaties”, 21,4% “vader zijn binnen de gevangenis: belevingen van de relatie met je kinderen” en 22,9% “gedetineerd, sta ik nu alleen?”. Nog enkele andere vormingen die men graag zou willen volgen zijn afkickprogramma’s (1,6%) en over seksuele delinquenten (0,8%). De redenen die aangegeven werden om niet deel te nemen aan een vorming zijn omdat er geen goede vormingen gegeven worden (51,3%), omdat het hen niet interesseert (28,2%), omdat men geen tijd heeft (2,6%), omdat men geen zin heeft (17,9%) of omdat men niet vrij is op de momenten dat een vorming gegeven wordt (5%).


80

Fiches samenwerkingsmodellen en overlegstructuren


81

Overleg JWD-BM Opgericht/ontstaan: Sinds de start van het Strategisch Plan in de gevangenis van Dendermonde Doelstelling: - Opmaak, opvolging en uitwerking van het GPA - Opvolging werking OO in de gevangenis en de samenwerking met de BM - Opvolging werking TB in de gevangenis en de samenwerking met de BM - Structurele samenwerking met andere lokale partners - Lokale ontwikkelingen die een invloed hebben op de werking TB-OO-BM - Beleidsmatige thema’s mbt TB-OO-BM (visie, …) Samenstelling: Het voltalle team JWD (Coördinator + Trajectbegeleiders) en de Beleidsmedewerker Voorzitter: Coördinator JWD Verslaggeving: JWD Frequentie: Om de 6 weken, sinds het najaar van 2009 maandelijks Belangrijkste werkzaamheden 2009: Zie GPA

Werkgroep Strategisch Plan Opgericht/ontstaan: N.a.v. de opstart van het Strategisch Plan in de gevangenis van Dendermonde. Bijeenkomsten: 5 in 2008; 7 in 2009 (28/01/2009; 11/02/2009; 25/02/2009; 29/04/2009; 03/06/2009; 28/10/2009 en 10/12/2009) Doelstelling: - Beleidsvoorbereidend werk, aanzet tot visie - Voorbereiden PMD - Structurele samenwerking PSD-JWD Samenstelling: Beleidsmedewerker, Coördinator JWD, Directie van de gevangenis, Teamcoördinator PSD Voorzitter: Beleidmedewerker Verslaggeving: Beleidsmedewerker Frequentie: (Twee)maandelijks


82

Overleg Provincie Oost-Vlaanderen Opgericht/ontstaan: De sportdienst van de Provincie Oost-Vlaanderen is gecontacteerd met de vraag om de mogelijkheden te onderzoeken ifv het verlagen van de financiële draaglast van de fitnessbegeleiding. Dit voor de 3 Oost-Vlaamse gevangenissen. Doelstelling: Conform het piloot project van VLABUS Oost-Vlaanderen is de initiële vraag vanuit de Rode Antraciet om a rato van €6 per gepresteerd uur fitnessbegeleiding tussen te komen op de personeelskost van €20,25 zoals dit nu zou aangerekend worden indien de sportmonitoren fitness via VLABUS tewerkgesteld worden. De sportdienst stond hier op het overleg van 28/9 positief tegenover nadat een eerste overleg met VLABUS Oost-Vlaanderen op niets was uitgedraaid omwille van geen resterende projectmiddelen via het ‘pilootproject voor sportclubs’. Zonder formele engagementen aan te gaan werd geadviseerd vanuit de Provinciale Sportdienst om een projectaanvraag in te dienen bij de Provincie Oost-Vlaanderen. Dit is een permanente oproep. Tegen 15 november is een dossier opgemaakt en binnengebracht. Begin 2010 wordt hierover concreter nieuws verwacht. Samenstelling: Provincie Oost-Vlaanderen, Vlaamse Overheid, De Rode Antraciet vzw Frequentie: In 2009 zijn er 2 overlegmomenten geweest.

Overleg Stedelijke Sportdienst Stad Dendermonde Opgericht/ontstaan: Midden 2009. Doelstelling: Uitbouw en verbreding van het sportaanbod, binnenhalen van sporttechnische expertise, netwerking, maatschappelijk beeldvorming, re-integratie. Samenstelling: Sportdienst Stad Dendermonde, Vlaamse Overheid, De Rode Antraciet vzw Frequentie: In 2009 zijn er 2 overlegmomenten geweest. Belangrijkste werkzaamheden 2009: De stad Dendermonde heeft een budget in haar meerjarenbegroting ingeschreven a rato van 1 les uur per week. Op het overleg van 9 september met de sportpromotoren van de sportdienst Dendermonde en de voorzitter van de stedelijke sportraad zijn de mogelijkheden besproken om dit in te passen. De lesgeefster die oa. de stad Dendermonde inzet kan, ook sportbegeleiding in de gevangenis van Dendermonde opnemen. Uiteindelijk wordt op basis van alle mogelijkheden gekozen voor dinsdagochtend om de veertien dagen. Naar 2010 wordt de verdere uitbreiding naar 1x per week verder bekeken. De stad Dendermonde is ook bereid een 30-tal paar schoenen aan te schaffen die kunnen


83

gebruikt worden in de gevangenisfitness voor gedetineerden die niet beschikken over sportschoenen. Tegen begin 2010 is de ontlening ervan tijdens de fitnessmomenten operationeel. De sportdienst engageert zich ook om de administratieve ondersteuning op te nemen voor het aantrekken van buitenploegen (de eerste realisatie is de tafeltennisclub uit Dendermonde op zondag 27/12). Ten slotte worden er openingen gecreëerd naar de sportraad. Er wordt voorgesteld om de sportwerking binnen de gevangenis van Dendermonde en de eventuele mogelijkheden tot samenwerking te komen toelichten op een algemene vergadering. Dit wordt meegenomen naar 2010. Financiële inbreng: In 2009 was er een financiële inbreng van de Stad Dendermonde op het vlak van sport voor € 25,57 personeelskosten en € 600 logistieke kosten.

Werkgroep Sport Opgericht/ontstaan: De werkgroep is ontstaan naar aanleiding van een aantal nieuwe initiatieven op het vlak van sport. De noodzaak om met verschillende actoren rond de tafel te zitten en acties concreet te maken werd groot. De werkgroep kwam reeds 3 keer samen, nl. op 14/10, 17/11 en 18/12. Doelstelling: Doelstelling van de WG Sport op korte termijn is meer afstemming realiseren tussen de verschillende partners en de basiswerking te verbeteren. Op (middel)lange termijn is het de betrachting om de sportwerking strategisch verder te onderbouwen. Samenstelling: De werkgroep sport wordt gevormd door de sportfunctionaris, de beleidsmedewerker, de organisatieondersteuner, de PA met verantwoordelijkheid sport en de directie van de gevangenis. Voorzitter: Beleidsmedewerker Verslaggeving: Sportfunctionaris Frequentie: Permanente werkgroep. Bij de start in het najaar 2009 is gekozen om de WG te laten samenkomen op maandelijkse basis. In 2010 wordt de frequentie teruggeschroefd naar 2maandelijkse basis.


84

Provinciale Toetsingsgroep CGG Opgericht/ontstaan: Begin 2009. Doelstelling: Het is de doelstelling om de werking van het CGG Eclips in de 3 Oost-Vlaamse gevangenissen bovenlokaal op te volgen en op mekaar af te stemmen. Samenstelling: Directie, staf en medewerkers CGG Eclips, de drie Oost-Vlaamse Beleidsmedewerkers, vertegenwoordiging andere CGG’s in de provincie. Voorzitter: Directeur CGG Eclips Verslaggeving: Coördinator FE CGG Eclips Frequentie: 4x/jaar Belangrijkste werkzaamheden 2009: - Implementatie in de drie gevangenissen - Evaluatie en opvolging van de werking in de drie gevangenissen

Overleg CGG Opgericht/ontstaan: In de loop van 2009 Doelstelling: Opvolging van de lokale werking van het CGG Eclips, overleg met de verschillende doorverwijzers. Samenstelling: Medewerkers CGG Eclips, coördinator FE CGG Eclips, Beleidsmedewerker, vertegenwoordiging JWD, vertegenwoordiging PSD, vertegenwoordiging Medische Dienst, Directie van de gevangenis. Voorzitter: Beleidsmedewerker Verslaggeving: Wisselend Frequentie: 2x/jaar Belangrijkste werkzaamheden 2009: Evaluatie midden 2009


85

Werkgroep Herstel Opgericht/ontstaan: N.a.v. het wegvallen van de functie ‘herstelconsulent’ Doelstelling: Het herstelgerichte gedachtegoed actie onder de aandacht houden. Samenstelling: Directie van de gevangenis, Beleidsmedewerker, Coördinator JWD, OO, bemiddelaars vzw Suggnomè, Slachtofferonthaal van de Politie, 2 PB’s Voorzitter: Directie van de gevangenis Verslaggeving: Wisselend Frequentie: 4x/jaar Belangrijkste werkzaamheden 2009: Ontwikkelen van een herstelgericht aanbod in de gevangenis


86

Coördinatieteam Opgericht/ontstaan: In 2008 bij de opstart van het Strategisch Plan in de gevangenis van Dendermonde Doelstelling: Het praktisch op mekaar afstemmen van de verschillende domeinen, zoals bijvoorbeeld de planning van de verschillende activiteiten, opsporen van hiaten, verzekeren van de dagdagelijkse werking, samenwerking met de PB’s, etc. Samenstelling: Beleidsmedewerker, Organisatieondersteuner, Sportfunctionaris, Onderwijscoördinator, VDAB-detentieconsulent en indien mogelijk de PA van dienst Voorzitter: Beleidsmedewerker Verslaggeving: Wisselend Frequentie: Ongeveer iedere 2 weken

OO-BM overleg Opgericht/ontstaan: Vanaf december 2009 formeel. Tot daarvoor was dit overleg vnl. informeel overleg. Doelstelling: Opvolging van het CORT en de daar besproken agendapunten. Als BM en OO onze overzichtsfunctie optimaal benutten en onderling afspreken wie wat verder opvolgt. Samenstelling: BM en OO Voorzitter: / Verslaggeving: / Frequentie: Ongeveer 2- à 3-wekelijks


87

Hulp- en Dienstverlening. Gevangenis Dendermonde

Recommend Documents