B E L G IË S P EC IA L
Facultair magazine voor Geesteswetenschappen Utrecht Jaargang 8 | Nummer 1 | februari 2012
Hoofdredacteur NRC Peter Vandermeersch
“België gaat verdampen”
gete
Meneer Zijlstra, Wij gaan gewoon in België studeren!
Peppil tijdens studiestress
st!
Levensgevaarlijk of de ultieme studiehulp?
COLOFON
BE LG IË SP EC IA L
INHOUD
10
8
Geestdrift is een onafhankelijk
magazine voor de Faculteit Geesteswetenschappen van de Universiteit
uit studenten en het blad wordt financieel ondersteund door de faculteit. Geestdrift verschijnt vier keer per jaar en is gratis te verkrijgen in de verschillende gebouwen van de faculteit.
Redactie Claudia Aldenkamp (hoofdredacteur), Marlot van der Kolk (eindredacteur), Aaron Mirck, Lauren Smits, Joost van Zoest en Floor Zweerink (beeldredacteur) Verder werkten mee Maartje Kloeg, Stephanie Kuijstermans, Mirjam Remie en Sven Vitse Fotografen en illustratoren Aldert Bergstra (illustratie), Irene Hofman en Floor Zweerink (cover) Vormgeving Gerda Kramer
Waarom zijn de zuiderburen zo grappig?
De Nederlandse televisie kent inmiddels veel varianten op succesvolle Vlaamse programma’s. Met name van humoristische en satirische shows zoals Zonde van de Zendtijd en Benidorm Basterds zien wij graag in een eigen versie terug. Wat is er zo speciaal aan die Vlaamse humor?
16
contact Postadres: Drift 13, 3512 BS Utrecht E-mail:
[email protected] Website: www.geestdriftmagazine.nl Volg ons nu ook op Facebook!
foto: Irene Hofman
de redactie
Where I’m from there’s a lack of heroes / Both in politics and song / Where I’m from the more they fix it / The faster everything goes wrong In het nummer ‘The Kingdom’ bezingt de
Hij is niet alleen hoofdredacteur van , maar is ook Belg in hart en nieren. Al heeft de lange regeringsformatie hem enorm gefrustreerd en beschaamd: “Ik heb gedreigd Nederlander te worden.”
zanger Milow zijn geboorteland België. Het kleine stukje tekst hierboven geeft volgens
mij goed weer hoe wij over de zuiderburen
denken. Immers, hadden ze niet een record-
tijd van 540 dagen nodig om een regering te vormen? En dan die eeuwige – valt over te
20
discussiëren – scheiding tussen de Walen in
het zuiden en de Vlamingen in het noorden; hoe zit dat eigenlijk? Hebben ze een hekel
aan elkaar? Roven de Walen hun noordelijke landsdeel echt leeg? Of zijn dat zulke voor-
oordelen zoals dat wij Belgen dom vinden en zij ons gierig?
Geestdrift nam een pilletje
In België neemt 2,9 procent van de studenten zo nu en dan een peppilletje om de tentamenperiode door te komen. Ritalin is de meest gebruikte peppil en Geestdrift’s Marlot nam de proef op de som: “In een avond werkte ik mijn to do-list voor de hele week af.”
Druk Zalsman, Zwolle
Wereldberoemd en onbegrepen
In het werk van de veel geprezen Vlaamse tekenaar Benoît van Innis zit naar eigen zeggen nooit een betekenis. Wie zijn kunst wil begrijpen moet vooral niet te veel doordenken. “Het is de onbevangenheid van een kind die past, die kijkt gewoon.”
Wat is België?
Vaste rubrieken
6
om antwoord te krijgen op deze en andere
vragen. Gewapend met schrijfblok en recorder doken we het Antwerpse (studenten)
leven en de Brusselse kunstenaarsscène in.
Ons bezoek aan De Leeuw van Vlaanderen, was confronterend. Niet alleen sprak de
Van de redactie
3
Newsflash van de faculteitsraad
4
Perverzen
4
Zelfde plek, andere tijd: Toen het beeldje nog een enorme piemel had
Wij reisden af naar Antwerpen en Brussel
stamkroeg van extreem-rechtse Vlamingen,
Wat komt er van alfa’s terecht? 5 Aline Saks: “Mijn beroep vloeit rechtstreeks voort uit mijn studie”
En ook..
3
Eens een Belg…
Interview met Peter Vandermeersch
Utrecht en verschijnt in een oplage van tweeduizend exemplaren. De redactie bestaat
GEESTDRIFT februari 2012
9
barman in duidelijke taal over ‘rooknazi’s’ en
een ‘anti-rookrazzia’, maar de leuzen op muren gaven een helder antwoord op hoe zij
over Wallonië denken: ‘Vlaanderen NU’, ‘Nu is het genoeg, gewoon splitsen’ en ‘Geef ons wapens, maak ons vrij!’.
Gelukkig is dit een relatief klein deel van
de Belgen dat er zo over denkt. De stam-
gasten zullen zich dan ook niet herkennen
in een van de laatste, typerende zinnen van Milow’s nummer: That this kingdom is still
Slechts een tientje per studiepunt
14
De Belgische Klassieker
13
Belgen dragen geen dassen, maar mutsen
19
Sven Vitse over België als hofleverancier
18
my kingdom / It’s encoded in my DNA.
Geestdriftige hotspots in Antwerpen
22
Een Belgische student in Utrecht
24
Claudia Aldenkamp Hoofdredacteur
Faculteitsraad
perverzen
Newsflash
daar gaat ze
Beste mede-wetenschappers van de geest,
Daar gaat ze
Ouderejaars die hun vrije ruimte moeten invullen en interesse hebben in een educatieve module: let u allen op! Binnenkort wordt in het onderwijsprogramma van onze Faculteit het concept onderwijs-stage ingevoerd. Dit houdt in dat goede, gemotiveerde leerlingen de kans krijgen om een extra stage te lopen bij de docent van de betreffende cursus. Deze stage is aanvullend - geschikt voor de vrije ruimte en komt dus niet in plaats van de stage zoals jij die
kent. Docenten kunnen jou hier in de toekomst op aanspreken, maar je kunt ook zelf solliciteren. Wees niet bang dat je zonder genade in het diepe zult worden geworpen: je wordt goed begeleid en je krijgt een
training in lesgeven. Voor 7,5 ETCS (onthoud, het is aanvullend) ga je aan het werk in jouw vakgebied. Je zult daarbij ook les geven in werkgroepen, zodat je academische
vaardigheden nog verder worden ontwikkeld. De rol van de stagiair is een andere dan die van de student-assistent, die je waarschijnlijk weleens bent tegen gekomen in je werkgroepen. Het verschil ligt met name in de begeleiding: bij de stage ligt de nadruk op jouw ontwikkeling, terwijl de studentassistent vooral werkt in dienst van de Universiteit.
Heb je vragen of opmerkingen? Neem contact op met
[email protected] Verder wijs ik jullie op de komende openbare Raads vergaderingen: vrijdag 17 februari en 23 maart om 15:00 tot 17:00 in de Sweelinckzaal aan Drift 21.
Floor Herbrink Faculteitsraad
Jouw proza of poëzie in Geestdrift? Schrijf jij graag korte verhalen? Of
ben jij een dichter in hart en nieren? Wij willen graag jouw werk plaatsen in Geestdrift! Stuur ons een mailtje met jouw beste proza of poëzie!
GEESTDRIFT februari 2012
wat komt er van alfa’s terecht?
“Mijn beroep vloeit rechtstreeks voort uit mijn studie”
Madam met een bontjas Zacht praat ze
Sjakosj is haar woord voor tas Hij ziet haar
Een Bourgondische vent
Verleidt haar met pralines In Gent
Zij wensen
foto: FHélène Feyaerts
4
Geestdrift zoekt afgestudeerden op om te laten zien waar je als alumnus van Geesteswetenschappen zoal terecht
Sluiten akkoorden
kunt komen. Dit keer is het woord aan de Belgische Aline
Er klinken zoete woorden.
jeugdboekenschrijfster in België is. Aline studeerde
“Mag ik u kussen?”
is momenteel bezig haar doctoraal te behalen in de
Overbruggen grenzen
“Naar believen.”
“Ik zie u graag, Suske!”
Zo spreken de ontluikende geliefden. Een hand reikt
Via haar Maas naar de Schelde Bollekes worden bereikt
Expeditie Robinson over heuvels en velden. Zijn manneke zal imponeren De mol laat zich verleiden
Als rode duivels zullen zij begeren Vlaamse frieten verdwijnen Kinderliedjes klinken
Zuivere waterbronnen worden aangeboord De belletjes van Kabouter Plop rinkelen Een nieuw wereldrecord
Maartje Kloeg Maartje Kloeg (1987) studeert Theater-, Film en Televisie wetenschappen aan de UU. Zij is eigenlijk een heel keurig meisje, maar heeft een dirty mind.
Sax (1984), die al sinds haar zeventiende een gevierd Geschiedenis aan de Universiteit van Antwerpen en
geschiedkunde. Daarnaast is ze werkzaam bij het historisch onderzoeksbureau Geheugen Collectief.
historische film wil maken. Ook voor het schrijven van mijn boeken scheelt het dat ik nu efficiënt onderzoek kan doen, want voordat ik geschiedenis studeerde kostte dat me veel meer tijd. Wel leer ik nu pas de vertaalslag van historisch onderzoek naar de maatschappij te maken. Dat heb ik in mijn studie toch gemist. Toen Geheugen Collectief werd opgericht wist bijvoorbeeld niemand hoe je een offerte moest maken voor een geschiedkundig onderzoek; hoeveel kost dat eigenlijk?” Heb je nog tips voor studenten die ook schrijver willen worden?
Door Floor Zweerink
Wist je toen al hoe je een boek kon
schrijf veel. Maar wat ik nog veel belang-
Je debuteerde op je zeventiende met het
publiceren?
“Niet echt, ik heb doodgewoon de tele-
rijker vind, is dat je vooral nooit moet zeg-
foongids gepakt en gezocht naar adressen
gen: ‘Later wil ik schrijver worden.’ Hoezo
van uitgeverijen. Ik stuurde mijn manus-
worden? Wees het gewoon! Op mijn
schrijven?
cript rond en het verhaal werd door maar
veertiende volgde ik een schrijfcursus bij
“Ik schreef al op hele jonge leeftijd ver-
liefst drie uitgeverijen geaccepteerd! Toen
Bart Moeyaert. Aan het eind van de cursus
haaltjes, maar ik had nooit een idee gehad
ben ik een boekhandel binnen gewandeld
zei ik tegen hem: ‘Ik wil graag een boek
dat zo boeiend was dat ik er maanden
om eens te kijken van welke uitgeverij ik de
schrijven.’ Het enige wat hij zei, was: ‘Nou,
over kon schrijven. Tot ik op mijn vijftiende
boeken het mooist vond. Zo heb ik toen
doe dat dan!’ Toen vond ik het een nogal
met mijn ouders naar Normandië ging. Ik
mijn keuze gemaakt voor uitgeverij Clavis.”
teleurstellend antwoord van zo’n grote
boek Mist over het Strand (2001). Wat bewoog je om zo jong al een boek te
leerde daar het verhaal over D-day kennen en het greep me zo aan dat ik er veel over ging lezen. In één van die boeken kwam ik een foto tegen van twee jongens van mijn
“De standaardtip is natuurlijk: lees en
schrijver, maar achteraf gezien was het de Wat heb je aan je studie Geschiedenis
gehad in je huidige werk, zowel bij het
historisch onderzoeksbureau Geheugen
leeftijd, in soldatenuniform. Ze intrigeer-
Collectief als in je schrijverschap?
den me en ik wilde achterhalen wie ze
“Je hoort het niet vaak van afgestudeerde
waren en waarom ze er zo uitzagen, maar
alfa’s, maar mijn beroep vloeit eigen-
ik kon nergens informatie over ze vinden.
lijk rechtstreeks voort uit mijn studie: ik
Toen besloot ik zelf hun geschiedenis te
onderzoek de geschiedenis. Bij Geheugen
reconstrueren en er over te schrijven. Ik
Collectief doen we historisch onderzoek op
klampte me vast aan dat idee en een jaar
aanvraag van bijvoorbeeld een museum,
later was mijn verhaal af.”
de gemeente of een regisseur die een
beste raad ooit. Het maakt niet uit hoe oud je bent, als je echt goed bent en je best doet om jezelf te ontwikkelen, wordt het toch wel gepubliceerd!”
LACHE N OM HOLLA NDERS Er woont in mijn straat een Hollander. Op een dag was hij de verf van het ramen aan het verwijderen. Ik kwam er juist voorbij en zei: “Kees, ga je schilderen?” Waarop hij prompt antwoordde: “Nee Sjefke, ik ga verhuizen.”
5
GEESTDRIFT februari 2012
6
Door floor zweerink en
Het wordt breed uitgemeten in de pers: België
Lauren Smits
ligt figuurlijk overhoop. Er is dan wel eindelijk een
regering, maar steeds worden de verschillen tussen
foto’s: Floor Zweerink
Wat is België? Perspectieven van een handjevol Belgen Soun – Receptioniste
Theo – Vlaams-Nationalistische kroegeigenaar
van het ModeMuseum in
“Er bestaat niet één
Antwerpen
kernbegrip
“Wat is een Belg? Er is
België. Er is name-
veel verschil tussen het
lijk geen sprake van
noorden en zuiden. Ik
één België. Ik voel
zou mezelf dan ook
niets voor België.
geen Belg maar een
Wallonië is het bui-
Vlaming noemen. Het
tenland; België be-
zuiden (Wallonië, red.)
staat niet. De Wa-
lijkt meer aan te leu-
len roven ons leeg,
het Franstalige en Nederlandstalige deel benadrukt. Hoe ervaart de Belg zijn land zelf? Geestdrift ging op stap in Antwerpen en Brussel en vroeg het vier Belgen.
voor
nen tegen de zuide-
dus wij willen niet
Birgit – Eigenaresse
Jabed – Brusselse
lijke mentaliteit, terwijl
bij hen horen, niet
van het ABHostel in
winkelmedewerker uit
de mensen uit het
in het zelfde land
Antwerpen
Bangladesh
noorden (Vlaanderen,
wonen. Dat is van
“België is grijs. Wan-
“As a foreigner, I really like
red.) meer op Neder-
vroeger uit zo en
neer we het niet eens
living in Belgium. The law
landers lijken. Dan is er nog het
zal altijd zo blij-
zijn met de regels,
here is better for foreigners
cliché dat we hier in het noorden harder werken en ijveriger zijn.
ven. Wij, de Vla-
vinden we altijd een
than in other countries, like
Ik geloof wel dat dit waar is, maar ik koppel er geen waardeoor-
mingen,
weggetje om toch te
Spain or Portugal. I’ve also
deel aan. Sommige Vlamingen doen dat wel. Die vinden Walen
de Germaanse cultuur, net
doen wat we zelf wil-
heard that in Holland the fa-
lui en vinden dat zij profiteren van het sociale systeem in ons land.
als Nederland en Duitsland. De Walen leunen op de Romaanse
len. Zo moeten de
cilities for foreigners aren’t
Toch zijn er ook overeenkomsten. Zowel Walen als Vlamingen zijn
cultuur en die is ons vreemd. Wij kennen zelfs het vaderlandslied
cafés eigenlijk om
as good as in Belgium.
doortastend en rustig tegelijkertijd. Vooral die rust vind je niet te-
niet. Wij kennen alleen de Vlaamse Leeuw.”
drie uur ’s nachts
When I have to choose, I
rug bij de Nederlander en de Fransman.”
dragen
sluiten, maar er is geen café waar dat daad-
like the Flemish more than
werkelijk gebeurt. Ook is er een antirookbeleid vastgesteld voor
the Walloons. They speak
In 2011 verscheen het boek Eén land, twee
kroegen. We zouden officieel niet meer mogen roken in het café,
not only French, like the
talen – België uit het leven gegrepen,
maar wij spreken dan met z’n allen af: ‘Maar na elf uur ’s avonds
Walloons do, but also English and Dutch.
waarin de auteurs de clichés die er in België over de andersta-
nationalistisch gezinde mensen bij elkaar. Vlaamse nationalisten
mag het wel’, en zo geschiedt het. We tolereren geen gezag. Dit
They helped me a lot to get work. The Walloons also don’t work as
lige groep bestaan onder de loep nemen. Ze onderzochten in
streven niet alleen naar Vlaamse onafhankelijkheid, maar verzet-
komt onder andere doordat we zo’n belang hechten aan onze
much as the Flemish do. Yeah, I really love this place. There’s only
hoeverre die clichés de twee groepen uit elkaar drijven. Hiervoor
ten zich ook tegen immigratie en de invloed van de Islam in Eu-
Bourgondische leefstijl. Regels die ervoor zorgen dat we niet uit-
one thing I do not really like about Belgium and that’s the fact that
verzamelden ze 55 verhalen van Belgen. Eén van de schrijvers
ropa. Deze standpunten komen met name in de politieke partij
gebreid kunnen drinken, eten of roken, accepteren we niet.”
there are a lot of foreigners. Some of them, like the people from
zegt hierover in De Morgen: “We bekijken elkaar in clichés. […]
Vlaams Belang duidelijk naar voren. Het hoogte- en dieptepunt
Africa and Eastern Europa tend to steal and are often drunk.”
En de negatieve zijn dominant. Het is dus niet dat de taalkwestie
van het Vlaams nationalisme uit zich in het feit dat de voorgan-
een zaak is van de media en politiek, en niet van ‘de mensen’. Het
ger van het Vlaams Belang, het Vlaamse Blok, in 2004 werd ver-
De 35-jarige Jabed komt oorspronkelijk
zijn wél de mensen zelf. Het gaat om scherpe tegenstellingen, in
oordeeld voor racisme en zich op moest heffen. Toch zijn in De
uit Bangladesh, maar is vier jaar geleden
de geschiedenis verankerd.” Volgens blogger Thomas van Linter
Kamer van Volksvertegenwoordigers van België (vergelijkbaar met
len. Wel kunnen we ons afvragen of het feit dat ze nu nog zoveel
in Brussel komen wonen. Hij werkt daar in een tassenwinkel aan
blijkt echter ook uit het boek dat de clichés geen fataliteit zijn.
de Nederlandse Tweede Kamer) twaalf van de honderdvijftig le-
roken in kroegen voortkomt uit hun recalcitrante karakter of dat
de grote markt. Onderzoek van de Katholieke Universiteit Leuven
“Het zijn slechts verhalen, waardoor men de wereld om zich heen
den afkomstig van het Vlaams Belang. Typisch is dat de Waalse
het met iets anders te maken heeft. Het rookverbod in kroegen
heeft uitgewezen dat ongeveer twintig procent van de inwoners
probeert te vatten en te kaderen.”
nationalisten een veel minder groot streven naar onafhankelijk-
geldt in België pas sinds 1 juli 2011, twee jaar later dan in Neder-
van België van buitenlandse komaf is of allochtone (groot)ouders
heid koesteren, omdat het behoud van België als geheel zulke
land. Oftewel: misschien staan de Belgen binnenkort ook alle-
heeft. Dit is vergelijkbaar met het Nederlandse percentage alloch-
grote financiële voordelen met zich meebrengt voor hen.
maal netjes buiten te roken onder de warmtelampen. Bovendien
tonen. In Brussel heeft zelfs zeven op de tien inwoners buitenlands
is de mentaliteit over het verbod langzaam ten positieve veran-
bloed. Na de Eerste en Tweede Wereldoorlog kwamen grote im-
derd. Volgens onderzoek was in 2004 ongeveer de helft van de
migratiestromingen op gang, en sinds de val van de communisti-
Belgen vóór een rookverbod, in 2007 was dat 61 procent en net
sche regimes is ook de immigratie vanuit Oost Europa opgekomen.
voor de invoering ervan in 2011 vond 73 procent een rookverbod
Momenteel wonen er in Vlaanderen vooral veel Nederlanders en
een goed idee.
Marokkanen en in Wallonië zijn vooral mensen met Italiaanse roots.
Het is moeilijk om bewijs te vinden voor het mogelijke feit dat Belgen de regels omzei-
“We tolereren geen gezag”
“België bestaat niet”
Theo is eigenaar van de kroeg De
Leeuw
van
Vlaanderen.
In deze kroeg komen Vlaams-
LACHE N OM HOLLAND ERS Er woont een Belg naast een Nederlander. De Belg ziet dat de Nederlander zeer gehaast zijn gevel aan het verven is. De Belg wil toch weten waarom hij zo gehaast is. Belg:”Waarom ben jij je zo aan het haasten? Dat is toch nergens voor nodig.” De Nederlander:”Jawel, want ik moet klaar zijn voor de verf op is.”
7
Zelfde plek, andere tijd
8
Verrekte grappig, die Vlamingen Er zijn drie vlakken waar onze zuiderburen ons absoluut op
verslaan. Het gaat dan niet om voetbal of het vormen van een
regering, maar om friet, andere culinaire hoogstandjes en humor. Niemand kon om de Vlaamse bejaarden van Benidorm Bastards heen, dat een Emmy Award won voor Best Comedy. Ben je
bekend met Mag Ik U Zoenen?, Man Bijt Hond of Zonde van de Zendtijd, dan weet je dat we niet alleen maar om Belgenmoppen kunnen lachen, maar ook om de moppen van Belgen.
een andere gratis Humo bij hoort, totdat het slachtoffer naar huis gaat met alle aanwezige Humo’s. Ook maakten de heren een parodie op Kinderen voor Kinderen, waar de kinderen niet zingen over hun eerste borsten, maar over een Kidispuit: heroïne voor de allerkleinsten: “probeer het nu maar uit / het is lekkerder dan fruit / Kidispuit, Kidispuit, spuit / weg met dat poeier in je snuit.” Dit staat in contrast met de huidige grappenmakerij zoals we die in Nederland
GEESTDRIFT februari 2012
Toen het beeldje nog een enorme leuter had Door Claudia Aldenkamp Het lijkt een heel vaag reliëf op de Antwerpse burcht Het Steen, maar volgens velen is het Semini-beeldje een Frankisch afgodsbeeld. Het werd aanbeden door jonge vrouwen die een kindje
wilden en is daarom gecastreerd door jezuïeten. Een bijzonder verhaal met weinig bewijs, maar dat mannetje zonder piemel spreekt nog steeds tot de verbeelding.
kennen, al vormen Hans Teeuwen, Theo Maassen en tekenaar Gummbah een uit-
Tijdens ons bezoek aan Antwerpen is de jaarlijkse
dig staat hij bekent als Semini, maar die naam
zondering. Veelal wordt in de Nederlandse
kerstmarkt in volle gang: op de Grote Markt komt
heeft hij pas in enkele eeuwen geleden gekregen
humor iets uit het dagelijks leven onder de
vanuit elk kraampje de geur van warme chocola-
– over de exacte herkomst van de naam bestaat
loep gelegd op overdreven wijze, of een
demelk en glühwein je tegemoet, op de oever van
nog veel onduidelijkheid. In elk geval kregen hij
type in de maatschappij dan wel een BN’
de Schelde staat tijdelijk een reuzenrad en een
en zijn leuter met name in de middeleeuwen veel
er, een film of tv-programma geparodieerd
ijsbaan. Mensen lachen en kopen spullen die ze
aandacht van kinderloze vrouwen uit de stad. Zo
of geïmiteerd (denk aan Koefnoen, De TV
toch niet nodig hebben. Het is hier niet altijd zo
zouden zij hem niet alleen aanbidden, maar ook
Kantine en Draadstaal).
gezellig geweest.
een klein beetje poeder van zijn fallus afschrapen
De Belgische humor is daarom verrijkend
Net voorbij de ijsbaan doemt het oudste gebouw
om in vruchtbaarheidsdrankjes te verwerken.
te noemen: het is absurder en soms nog
van de stad op: de burcht Het Steen. De burcht
Voor de katholieke jezuïeten die het in de zes-
grover. Dat hangt met elkaar samen: naast
was onderdeel van de verdediging van de stad
tiende eeuw voor het zeggen hadden in de stad,
een stijlvorm is het absurdisme namelijk
en is gebouwd aan het begin van de dertiende
waren dergelijke ketterse praktijken natuurlijk on-
ook een stroming binnen de filosofie, die
eeuw. Voor die tijd hadden onder andere de
geoorloofd: rond 1595 hakten ze het prominente
ervan uitgaat dat er geen verklaring voor
Noormannen al flink huis gehouden op de oevers
lid van het beeldje. Om hun boodschap kracht bij te zetten, maakten ze boven het reliëf een nis
of doel in het leven is. In het verlegde van
Door Aaron Mirck
ken, waarnaast een bejaarde besluit dart-
deze über-relativering liggen grovere en
pijltjes te gooien in een ander kunstwerk.
meer bizarre grappen. Al blijft het een
In 2010 is het eerste seizoen uitgezonden
Zonde van de Zendtijd kent een even
raadsel waarom juist deze vorm van humor
van Benidorm Bastards op RTL4 en het
absurdistisch karakter. Het programma
meer naar voren komt bij de Vlamingen.
moet de Nederlandse kijker toch hebben
draait om de twee presentatoren die op
Sociologen, filosofen en geschiedkun-
doen denken aan Bananasplit. Al is de
humoristische wijze bepaalde concepten,
digen mogen zich hier over buigen, al
reactie van de slachtoffers naderhand niet
zoals een handtekening van een Bekende
is de paradox dat een onderzoek naar
van de rivier, dus een paar stevige muren waren
zijn spreken elkaar vaak tegen en eerlijk gezegd
zichtbaar wanneer blijkt dat alles in scène
Vlaam, onder de loep nemen. Zo deelden
absurdistische humor indruist tegen de
geen overbodige luxe. In de loop van de eeuwen
moet je ook wel wat moeite doen om het beeldje
is gezet. De kracht van de serie ligt bij de
de presentatoren steeds grotere objecten
beginselen van het absurdisme. De zaak
werd er flink verbouwd aan het gebouw en kreeg
te vinden en er überhaupt een mannetje in te
gevatte bejaarden, de hoofdrolspelers. Ze
uit bij de Humo, een Vlaams tijdschrift
valt immers niet te verklaren, er is niet zo-
het geregeld een andere functie. Vanaf 1303 was
ontdekken. Wel zie je op de plek waar zijn piemel
parodiëren het gedrag van jongeren door
dat bekend staat om zijn extraatjes bij
iets als geconstrueerde kennis: er is enkel
het een gevangenis, maar tijdens de religieuze
zou hebben gezeten een donkere vlek. Voor een
bijvoorbeeld al bellend in geuren en kleu-
aankoop van een exemplaar. De hoogte-
een dartpijltjes-werpende bejaarde in een
onlusten van de zestiende eeuw werden hier veel
aantal Antwerpenaren doen al die onzekerheden
ren te vertellen over een onenightstand,
punten zijn een ware kajak en één gratis
museum.
ketters geëxecuteerd.
er niet toe; voor hen is de Semini-legende waar
of doordat twee nonnen een onschuldig
Humo bij een gekochte Humo, waarbij
Die zestiende eeuw was ook een moeilijke tijd
en ze doen er alles aan het in stand te houden.
grietje van haar bank sturen. Het leukste
weer één gratis Humo hoort, waar weer
voor een bepaald beeldje boven een van de
Daarom wordt al sinds 1985 door Antwerps Komi-
toegangspoorten van de burcht. Op het reliëf,
tee Semini in Ere (AKSIE) op de eerste zaterdag
waarvan niemand weet hoe oud het precies is, zou
van de lente een feest ter ere van de god zonder
een Frankisch afgodsbeeld van vruchtbaarheid
fallus gegeven. Tijd om een gezellig tripje naar
staan. Zoals het een vruchtbaarheidsgod betaamt
Antwerpen te boeken, toch?
en opvallendste is echter het absurdistische karakter van de serie. Zo zien we een man in een museum rustig een kunstwerk bekij-
LACHE N OM HOLLA NDERS
Er loopt een Hollander met een stokbrood in zijn achterste over straat. Dus ik vraag hem waarom hij dat doet. Zegt hij: “Ik ben vanochtend bij de tandarts geweest en ik moet voorlopig met de andere kant eten.”
Zoals het een vruchtbaarheidsgod betaamt had hij een enorme piemel
had het uiteraard een enorme piemel. Tegenwoor-
waarin een Mariabeeld werd geplaatst met de tekst: ‘Den afgodt die g’hier ziet en voortijds hier aenbeden, wordt nu door dese Maeght met den voet overtreden’. Wat er precies waar is van de legende van het Semini-beeldje blijft de vraag. De bronnen die er
9
10 Interview peter vandermeersch
GEESTDRIFT februari 2012 11
“Ik heb gedreigd om Nederlander te worden”
Door Lauren Smits en Joost van Zoest
“De populariteit van de middagkrant is aan het U bent nu anderhalf jaar hoofdredacteur van NRC Handelsblad. Wat was het hoogtepunt voor u tot
de krant; nu kijken ze De Wereld Draait Door en Pauw en Witteman. Veel mensen willen de
te vertellen over de tabloid, waren er ook twee
krant lezen als ze naar hun werk gaan. Het is een
ex-hoofdredacteuren en columnisten van NRC
trend. In België, Duitsland en Groot-Brittannië zijn
uitgenodigd: Hofland en Heldring (respectieve-
avondkranten zo goed als verdwenen en ook bij
lijk H.J.A. en J.L., red.). Meneer Heldring is nu
Le Monde denken ze over een ochtendkrant.”
negentig jaar; dat is God, dat is een legende. Toen ik nog een jonge journalist was in België,
begroette, pakte hij mijn hand vast en zei: ‘Het
“de beste krant van het Nederlandstalig gebied”. Geestdrift sprak hem over zijn werk bij
NRC Handelsblad, maar ook
over zijn vaderland België, dat
hij anderhalf jaar geleden verliet om in Nederland zijn journalistieke droom na te jagen.
was. Vroeger kwamen de mensen thuis en lazen
“Toen ik naar De Wereld Draait Door ging om
de overgang naar tabloid? Toen ik hem backstage
redacteur van wat hij zelf noemt
dalen. Het dateert uit een periode dat er geen tv
nu toe?
vraag was: Wat gaat God zeggen over mijn werk,
Peter Vandermeersch is hoofd-
ook een ochtendkrant uit te brengen, waartussen
de lezer zijn keuze kan maken. Waarom wilt u dat?
keek ik al ongelooflijk tegen hem op. De grote
Vlaamse journalist Peter Vandermeersch over zijn krant en vaderland
U bent van plan van NRC naast een avondkrant
is goed’. Toen kon ik bijna wenen. Dat vond ik zo ontroerend.”
“NRC moet ook de krant zijn van het hart en soms zelfs van de buik”
Was die overgang naar tabloid ook de
Jullie hebben twee weken lang een pilot met een
doorgevoerd?
“Met zo’n middagkrant moet je om half zeven
belangrijkste verandering die u heeft
ochtendkrant gedraaid. Hoe ging dat?
“Nee, wij overdrijven dat natuurlijk. Van een
al fris en gewassen zijn, maar ben je rond drie
broadsheet een tabloid maken is een krant nemen
uur wel klaar. Bij een ochtendkrant, kom je tegen
en die in tweeën plooien. Veel belangrijker is het
de middag rustig naar het werk, en blijf je tot ‘s
inhoudelijke proces geweest. NRC Handelsblad is
avonds heel laat. En wat zei ik dus? We gaan het
lange tijd de krant van het hoofd geweest. Als je
allebei doen! Aanvankelijk zei iedereen: ‘Je bent
de krant wilde lezen, moest je bij wijze van spre-
knettergek. Dit kan je niet maken.’ Toch is het
ken, je kinderen het huis uit sturen, de televisie
ons, met maar vijftien mensen extra, gelukt om
uitzetten, de gordijnen dichtdoen, aan tafel gaan
twee weken lang een ochtend- en avondkrant te
zitten en dan bestudeerde je het Handelsblad.
maken. De ochtendkrant werd niet uitgebracht,
Deels willen we zo’n krant blijven, maar je moet
omdat die niet gedrukt kon worden. Dat is nu
ook de krant zijn van het hart en soms zelfs van de
ook het probleem: doordat we de ochtendkrant
buik. Begin augustus publiceerden we een artikel
nu nog niet kunnen drukken, zullen we hem ten
waarin we veertien redenen opsomden om niet
vroegste pas dit najaar of het in voorjaar van 2013
aan Afrika te geven, met daaronder één reden om
uitbrengen. Vreselijk jammer.”
wel te geven. Het was een oproep tot actie op een tegendraadse manier. Dat is een voorbeeld van de krant van het hart. Een lezer van het NRC is iemand die nadenkt, maar is ook iemand die
U probeert bij het maken van de krant dus te
luisteren naar de wensen van de lezer, maar de
journalistiek heeft ook een maatschappelijke rol.
lekker gaat eten, een pak koopt, op reis gaat,
Wat is die rol volgens u?
familie heeft en scheidt. Laat ons proberen al die
“We zijn traditioneel de watchdogs. We noemen
aspecten in de krant te vatten!”
ons de vierde macht. Maar ik ben bezorgd over die positie. Kranten en media staan onder druk. Er zijn
Foto’s: Floor Zweerink
Was het in het begin moeilijk om de redactie aan
steeds minder journalisten die tijd hebben om zich
uw kant te krijgen?
in dossiers te verdiepen. Tegelijkertijd komen er
“Een redactie van een Nederlandse krant die een
steeds meer woordvoerders. Voetbalclubs hebben
Vlaming kiest als hoofdredacteur, weet niet goed
meer woordvoerders dan dat er journalisten zijn
wat ze daarmee in huis haalt. Ik kwam hier binnen
die de clubs kritisch volgen. Die woordvoerders
met een aantal ideeën, die voor een deel revoluti-
zullen alleen maar zeggen dat het goed gaat. Jour-
onair waren. Vanzelfsprekend botste dat wel eens.
nalisten zijn ook belangrijk omdat er een verschil
Het leuke is dat het heel intellectuele botsingen
is tussen informatie en journalistiek. Journalistiek
zijn. En dat er soms nog spanningen zijn en zullen
is tegenwoordig steeds meer de informatie eruit
blijven, maakt de baan geweldig leuk.”
halen die belangrijk is. Op onze redactie hangt
LACHE N OM HOLLA NDERS Hoe drinkt een Hollander tomatensoep? Warm water in een rood bord.
Interview peter vandermeersch
DE belgischeklassieker
vervolg
GEESTDRIFT februari 2012 13
Of het nu om beeldende kunst, film, theater, muziek of literatuur gaat: elk vak-
gebied heeft zijn eigen klassiekers waar je als student niet aan kunt ontkomen.
Wat zijn de favorieten van de studenten bij Geesteswetenschappen? Geestdrift vroeg twee studenten naar hun Belgische klassieker. aanvaarden dat politici zo lang onderhandelen. Ik
Door Marlot van der Kolk
heb gedreigd om Nederlander te worden.” In hoeverre denkt u dat de Belgische burger
Niels Koemans
geleden heeft onder deze langdurende regeringsvorming?
Anniek Mulder
“Op korte termijn heel weinig. Naast de federale regering zijn er vijf regionale regeringen in België, die prima functioneerden. Bovendien was er een regering van lopende zaken, die onder andere veel sneller dan Nederland er in is geslaagd om vliegtuigen naar Libië te sturen. Maar op de lange
Vierdejaars Geschiedenis
foto’s: Joris Jehle
12
cultuur
Helsen
Klassieker: Hercule Poirot
Wim Helsen, is dat niet die…
Wie is Hercule Poirot?
Vlaams cabaretier! Hij is ook op
termijn heeft de Belg er wel wat van gemerkt. Er
“Ik denk dat België gaat verdampen”
Derdejaars Engelse taal en
Klassieker: Oeuvre van Wim
Hercule Poirot is een perso-
zijn geen beslissingen genomen over de toekomst
de Nederlandse televisie te zien.
nage uit de boeken van de Britse
van de pensioenen, justitie of het tekort aan
Hij praat niet over actuele onder-
schrijfster Agatha Christie. Hij is
gevangenissen. België moet zijn gevangenen naar
werpen, want hij vindt niet dat hij
een privédetective afkomstig uit
Nederland exporteren.”
inzichten heeft in de actualiteit
België. Poirot is een excentriek
die andere mensen niet hebben.
mannetje dat alles ziet; zelfs
Heeft u vertrouwen in de huidige regering?
Helsen wordt wel eens vergele-
de meest kleine details op een
“Ja en nee. Een groot voordeel is dat de zes
ken met Hans Teeuwen; ze zijn
plaats delict neemt hij op in ‘the
regeringspartijen een grote gemeenschappelijke
even flauw, maar Helsen is veel
little grey cells’ (de hersenen,
vijand hebben: de Nieuwe-Vlaamse Alliantie. De
minder grof.
red.).
regeringspartijen moeten zich nu aan elkaar vast-
Peter VanderMeersch Peter Vandermeersch (1961) werd geboren in Torhout en groeide op in Brugge. Hij studeerde Geschiedenis in Gent, Journalistiek in Parijs en Politieke wetenschappen aan Harvard. Vandermeersch was hoofdredacteur van de Belgische krant De Standaard van 1999 tot 2010. Sinds augustus 2010 is hij hoofdredacteur van NRC Handelsblad.
een poster met de leus: ‘Het gaat niet om te veel
houden. Bovendien zit er een drive in de ploeg.
informatie; het gaat om te weinig filters’.”
Men kan eigenlijk nog maar twee jaar regeren,
Zo lang als u hoofdredacteur bent van NRC, zo
lang heeft het ongeveer geduurd voordat België een regering had. Was u opgelucht toen er na 540 dagen eindelijk een regeerakkoord werd gesloten?
Waarom is zijn oeuvre voor jou een klassieker?
Wim Helsen komt heel natuurlijk over en improviseert veel.
Hoe kwam je met het personage in aanraking?
Ik was twaalf toen ik Hercule Poirot voor het eerst zag. Mijn
want dan volgen er weer zes maanden campagne.
Alles wat hij verzint getuigt van genialiteit. Vaak vertelt hij één
vader zette Death on the Nile op. Dit is een verfilming van het
Maar is het vertrouwen groot in zo’n regering?
extreem lang verhaal, vol rare wendingen en verrassingen. Zo
gelijknamige boek van Christie. Daarna heb ik ook Murder on
Nee.”
kunnen er tegenstribbelende vossen, een vrouw die in zeven stuk-
the Orient Express gezien en Evil under the Sun. Afgelopen jaar
ken gesneden is en een salamander met witte sportsokken, in één
heb ik pas een boek gelezen van Christie, The Murder of Roger
verhaal allemaal met elkaar te maken hebben. Dit maakt hem erg
Ackroyd, omdat ik het vak ‘The aesthetics of detection’ volg voor
grappig, vind ik.
mijn studie over detective fictie.
Wat onderscheidt Helsen van andere cabaretiers?
Gaat je voorkeur uit naar Hercule Poirot in een boek of in een
Hoe denkt u dat de toekomst van België eruit ziet?
“Ja, ik was opgelucht. En ik ben nog altijd on-
“Ik denk dat België gaat verdampen. Haar taken
gelooflijk boos dat het zo lang geduurd heeft.
zullen steeds meer worden overgedragen aan
Een jaar heeft men enkel over communautaire
ofwel een niveau lager, de federale regeringen,
aangelegenheden onderhandeld (dit omvat de
ofwel aan een niveau hoger, Europa. Ik ben er
en absurde situaties te schetsen. Bovendien zijn er veel cabare-
kwestie Brussel-Halle-Vilvoorde, waar zowel veel
bijna zeker van dat dit proces vreedzaam zal ver-
tiers die willen opvoeden of doen alsof ze heel uniek zijn. Helsen
voorstelling maken van hoe hij eruit ziet en hoe hij praat, maar
Nederlandstalige Vlamingen als veel Franstalige
lopen. Een oud-collega van me van De Standaard
zet juist geen verontwaardigd toontje neer en wijst niet met zijn
omdat ik de films eerder heb gezien, had ik altijd al een beeld
Walen wonen, red.). Ik vind dat echt een schande.
heeft onze identiteit ooit een lasagne-identiteit
vingertje.
van Poirot in mijn hoofd. Ik heb twee verschillende acteurs gezien
Ik verwijt mijn collega’s van de pers in België
genoemd. Ik voel mij Bruggeling, Vlaming, Belg
ook dat ze daarin zijn meegegaan. Ik zou een
en Europeaan. Op dit moment maak ik me meer
Standaard (Belgische krant waar Vandermeersch
zorgen over Europa dan over België, over de Euro
hoofdredacteur was voordat hij bij NRC aange-
en de Europese constructie die aan het wankelen
over. Woorden betekenen in het Vlaams soms iets anders dan
steld werd, red.) gemaakt hebben met vier witte
is. Ik denk dat we ons met z’n allen daar meer
in het Nederlands. Dit zorgt voor hele grappige situaties. Zo
pagina’s om aan te geven: dit kan niet. We zitten
zorgen over mogen maken.”
vertelt hij in een show dat “een meisje het met een jongen had
Wim Helsen onderscheidt zich door, in mijn ogen, heel aparte
film?
Dat is lastig te zeggen. In het boek kan je natuurlijk je eigen
als Poirot. Daarvan vond ik Albert Finney het meest geslaagd. Hij Wat maakt hem zo populair in Nederland?
Door zijn Vlaamse accent en woordgebruik komt hij erg droog
weet Poirot neer te zetten als een vervelend mannetje. Precies zoals Christie hem in haar boeken neerzet. Waarom zal Christie gekozen hebben voor een Vlaamse detective en niet voor een Britse?
in een periode waarin Europa in elkaar aan het
afgemaakt.” De zaal begint te lachen en dat snapt Helsen niet,
Christie begon vlak na de Eerste Wereldoorlog te schrijven
storten is, waar de crisis groot is, waar het echt
dus hij vraagt waarom er wordt gelachen. Dan roept er iemand:
over Poirot. Deze oorlog heeft zich veel afgespeeld op Belgisch
gaat over onze welvaart. Dan kunnen we het niet
“Afgemaakt betekent bij ons doodgemaakt.” Helsen reageert
grondgebied. Om deze reden waren de Belgen voor Christie
vervolgens met: “O, dat is fout. Dat jullie dat niet wisten!” Naast
helden, daarom heeft ze gekozen voor een Belgische detective.
zijn talent helpt het Belg-zijn hem dus aan zijn populariteit in
In alle boeken benadrukt ze dan ook de Belgische nationaliteit
Nederland.
van Poirot.
LACHE N OM HOLLA NDERS Er woont in mijn straat een Hollander. Op een dag was hij de verf van het ramen aan het verwijderen. Ik kwam er juist Wiljan van den Akker, decaan voorbij en Geesteswetenschappen zei: “Kees, ga je schilderen?” Waarop hij prompt antwoordde: “Nee Sjefke, ik ga verhuizen.”
LACHE N OM HOLLA NDERS Hoe heeft men de ijzerdraad uitgevonden? Door twee Nederlanders die vochten om een stuiver.
GEESTDRIFT februari 2012 15
14
illustratie: Aldert Bergsma
Slechts een tientje per studiepunt Steeds meer Nederlandse studenten naar België Studeren in het buitenland is populair en in
België merken ze dat ook. Belgische universiteiten krijgen steeds meer inschrijvingen
van Nederlandse studenten. Geestdrift was in Antwerpen en ging op bezoek bij een paar landgenoten in den vreemde.
Door Joost van Zoest
Groningen of Antwerpen?
studiepunten
Marieke Schoonhoven (23) studeert Jour-
aan vakken dat
Belgische universiteiten krijgen steeds meer
nalistiek aan de Lessius Hogeschool/KU
je wilt volgen.
inschrijvingen van Nederlandse studenten te
Leuven. Na haar bachelor Taal- en Cultuur-
Een
verwerken. Cijfers van de Katholieke Univer-
studies aan de Universiteit Utrecht wilde
collegejaar van
den gebroken tussen ons, alsof er
siteit Leuven, de grootste universiteit van het
zij graag een journalistieke master volgen.
60 ECTS kost
een afstand blijft bestaan.”
land, laten zien dat het aantal Nederlandse
Ze oriënteerde zich niet alleen in Neder-
ongeveer
inschrijvingen vanaf 2005 meer dan verdub-
land, maar ook in België, omdat het van-
euro; een der-
Nederland versus België
vindt
beld is: van 434 naar 1145. Voor de Univer-
uit Utrecht qua afstand nu eenmaal weinig
de van wat een
Wat onderwijs betreft is België traditioneler,
haast
siteit Antwerpen, de best bereikbare univer-
uitmaakt of je in Groningen of Antwerpen
jaar studeren in
vinden de drie. Andy vertelt: “Ik denk dat er
nooit een dis-
siteit vanuit Nederland, geldt min of meer
studeert. Rutger Schimmel (22) studeerde
Nederland kost.
een ander soort kennis verwacht wordt, als
cussie plaats.” Rutger
hetzelfde. In 2007 schreven zich in totaal 420
Geschiedenis aan de Universiteit Utrecht,
Andy maakt dit jaar het enige mastervak dat
je Nederland en België met elkaar vergelijkt.
verbaast zich over het reis-
het gedrag van zijn studiegenoten tijdens
bachelor- en masterstudenten in, voor 2011
haalde zijn bachelor en master, maar wilde
hij niet haalde nog een keer en dat kost hem
In Nederland wordt er heel erg gehamerd
gedrag: veel Belgische studenten gaan elk
de tentamenperiodes: “Je hebt maar twee
ligt dat cijfer op 914. Waar wordt deze toe-
nog niet de arbeidsmarkt op. Hij volgt in
zo’n 75 euro, vertelt hij lachend.
op je eigen vaardigheden, dat je zelf een
weekend naar huis en als ze weer naar hun
van die periodes en daarin vinden alle ten-
name door veroorzaakt? En hoe is het om als
Antwerpen een tweede master Geschiede-
mening vormt over iets. In België is er meer
studiestad terugkeren, worden ze beladen
tamens plaats. De Belgen sluiten zich dan
volledig
soms alsof elke keer opnieuw het ijs moet wor-
600
gewoon op, daar hoor je vier weken hele-
Zelfde taal, andere mentaliteit
hiërarchie; er bestaat een grotere kloof tus-
“H et aantal Nederlandse
Als tweede noemen de Nederlanders de
sen docenten en studenten en het is vooral
studenten in België is
paradoxale combinatie van ‘ver weg en
eenrichtingsverkeer. Bij de Belgen wordt
laatste vakken af voor zijn master Filmstudies
toch dichtbij’. Als je voor een studie in Bel-
ook veel meer gehamerd op feiten en ken-
and Visual Culture aan de Universiteit Ant-
verdubbeld”
gië kiest is er geen taalbarrière, het onder-
nis, zodat je die bij een tentamen kunt op-
wijssysteem komt in grote lijnen overeen en
dreunen, in plaats van dat je je er in je eigen
met genoeg voedsel om voor een week niet
samen even iets doen om te ontspannen,
Nederlander in België te studeren? Geestdrift zocht het uit.
Andy Leenen (23) rondt op dit moment de
werpen. Hij haalde in Nijmegen zijn bachelor
“In Nederland weet je eigenlijk maar weinig”
maal niets meer van, echt bizar. Ik had nog wel de indruk dat iedereen zijn stof goed bijhield, maar zelfs dan nog sluiten ze zich helemaal op. Niet samen lunchen of eten, niet
Algemene Cultuurwetenschappen, maar wil-
nis.
het vaderland ligt om de hoek. Wie die lijn
woorden een mening over kunt vormen. Er
aan koken te hoeven denken. Daarbij zien
niets.” Ondanks de verschillen voelt Andy
de toen verder kijken: “Ik had Nijmegen wel
Alle drie verwerpen zij de suggestie dat de
doortrekt komt tot de conclusie dat er nau-
zitten aan beide manieren voordelen, maar
studenten in België het studentenleven niet
zich wel thuis in Antwerpen. “Ik vind het leuk
gezien en wilde eens iets buiten Nederland
hervormingen in het hoger onderwijs de re-
welijks sprake is van ‘het buitenland’. Maar
sinds ik hier studeer valt me wel op: in Ne-
als een nieuwe start van hun sociale leven.
hier. Mijn vriendin woont ook in Antwerpen,
proberen.” Hij maakte aanvankelijk plannen
den is voor veel studenten om in België te
er zijn toch echt aanzienlijke verschillen tus-
derland weet je eigenlijk maar
Een kamer is echt een studievoorziening en
zij komt hier vandaan. Zij is ook meteen het
om zijn master in Berlijn te doen, maar toen
gaan studeren. De ingezette trend stamt
sen Nederland en België. Andy vertelt over
weinig.”
veel van de studenten die binnen twintig mi-
voorbeeld dat niet alle Belgen gesloten zijn.
dat op het laatste moment afketste – er was
inderdaad ook al van vóór de langstudeer-
de mentaliteit van onze zuiderburen: “Ik
Het is Marieke opgevallen dat Belgische
nuten van een studentenstad wonen, blijven
Als ik ga verhuizen wil ik graag naar Brussel,
een papiertje te laat binnen – koos hij alsnog
dersboete en het verhoogde collegegeld
had toen ik hierheen ging ook niet gedacht
studenten wat meer timide zijn tijdens colle-
maar voorlopig zit ik hier eigenlijk wel goed.”
voor Antwerpen. “Ik ging kijken wat er in Ant-
voor een tweede bachelor of master. Maar
dat er verschillen zouden zijn. Ik dacht: Bel-
ges: “Er worden weinig vragen gesteld en er
dan ook bij hun ouders wonen. Andy heeft zich daarnaast verbaasd over
werpen was en drie weken later woonde ik
wat is dan wel een reden om te kiezen voor
gië, dat is toch niet echt buitenland? Maar
hier. Ik had het geluk dat het collegejaar hier
een studievervolg in België? Ze noemen
er is echt een heel andere cultuur. Mensen
een maand later begint, want daardoor kon ik
alle drie het collegegeld: studeren in Bel-
zijn terughoudender, meer gesloten. Ik heb
me toch nog inschrijven.”
gië is goedkoop. Je betaalt voor het aantal
een paar Belgische vrienden, maar het voelt
LACHE N OM HOLLAND ERS Hoe kan je een Hollander twee uur lang bezig houden? Door hem in een ronde kamer te zetten en hem te vertellen dat er in de hoek een euro ligt.
16
interview Benoît van Innis
GEESTDRIFT februari 2012 17
Kuifje moest laten zijn en zijn verhaal niet kon laten stoppen. Ik voel me vrij om als kunstenaar een ander pad te bewandelen: ook ik verander.”
Dit brengt ons naar het meest con-
crete voorbeeld van zijn ‘nieuwe werk’: het mede-ontwerpen en bekleden van metrostation Maalbeek in Brussel. Als men hem op verjaarden vraagt ‘wat hij nou doet’, dat het er werkelijk aangenamer is: “het mooiste compliment wat er is.”
Van Innis heeft er mee leren leven dat
men hem niet altijd begrijpt. “Wie het niet begrijpt zoekt te ver: het is juist de onbevangenheid van een kind die past, die
Benoît van Innis: Belgisch kunstenaar met ongekende humor Benoît van Innis groeide op in Brugge. Na zijn kunst-
kijkt gewoon. Volwassenen zoeken een boodschap of moraal, terwijl mijn werk dat niet heeft. Het benadrukt hoogstens de menselijkheid van het bestaan.” Het illus trati e: Beno ît van Innis
foto: Floor Zweerink
foto: Floor Zweerink
verwijst hij naar dit werk. Waarna men zegt
Van The New Yorker tot NRC Handelsblad
Handelsblad, het Vlaamse
De Standaard en The New
Yorker. Zijn tekenstijl valt op
doordat hij woord met beeld combineert tot een humo-
ristisch geheel. We s preken
met één van de beste
Belgische artistieke export-
producten van de afgelopen
grip is de geweigerde beurs, die hij zeven jaar geleden aanvroeg. “Men kon aan de dossiers niet bepalen hoe ik me zou ontwikkelen, wat blijkbaar een belangrijke voorwaarde voor het ontvangen van de beurs was. Ik moest bekennen dat ik ook geen idee had. Ik heb de afgelopen jaren kunstwerken gemaakt tijdens een live concert, kunstwerken voor een zwembad gemaakt en een metrostation ontworpen en
opleiding in Gent publiceerde hij in onder andere NRC
meest typische voorbeeld van dat onbe-
altijd samengewerkt met architecten. Mijn werk evolueert, het is voor mij een logisch
Door Aaron Mirck
hij kan er zelf ook geen label op plakken – maar “het zijn in elk geval geen klassieke
Het atelier van Benoît is gevestigd in Brus-
leefd te zijn.” Waarmee Benoît niet doelt
geheel. Het leven valt niet te plannen. Het
lachen om een situatie, terwijl deze er al-
op het Nederlandse begrip van beleefd
leven gebeurt.”
perstekeningen. De benadering van een
leen maar toe uitnodigt. Stel je de twee
(keurig, degelijk). Kunst moet worden
sel. Het is groot, heeft een prettige lichtval
kunstenaar is duidelijk, deze zie je terug in
keurig geklede heren voor, die een diner
meegemaakt. Men moet er verstand van
en in de buurt wonen bevriende architec-
de compositie”, aldus Benoît.
voorbereiden, waarbij een olifant niet al-
hebben voor het van waarde kan zijn, wat
leen de borden en het eten verpest, maar
de scheiding tussen kunstwerk en kunstenaar nihil maakt.
ten. Uitgestald staat zijn meest recente en nog niet voltooide werk, wat abstracter is
Humor en kunst
ook de tafel waar dit opgediend zou moe-
dan zijn voorgaande werken. Daardoor lijkt
De doorbraak van Benoît is in 1989: zijn
ten worden.
het niet veel op de hierboven afgebeelde
eerste publicatie in The New Yorker is een
Het is dan ook niet voor niets dat de
Een ander pad
prent.
feit. Benoît ontving - tot zijn grote verba-
hoofdpersonen van de tekeningen van
Benoît besloot deze stijl in te ruilen voor
Terwijl hij een Gauloises Blondes aan-
zing - een felicitatie van zijn grote voor-
Benoît zo keurig gekleed zijn. Hierdoor
een abstractere vorm van kunst: “Ik was
steekt, vertelt hij over hoe hij het kranten-
beeld, de Franse tekenaar Sempé, die
verwacht je misschien een interesse in de
Benoît van de krant. Er is tegenwoordig
wereldje inrolde. Toen hij van de kunst
aangaf hem al een paar jaar te volgen en
zakenwereld, maar hij maakt vaker werken
minder ruimte voor cultuur. We hebben
opleiding kwam (1984), was er net als nu
hem voorging bij The New Yorker. Naast
over de kunstwereld dan over de zakenwe-
het moeilijker en het werd daarbij ook
een crisis en kreeg hij geen beurs, maar
Sempé waren de cineasten Buñuel en
reld: “ik houd van goede kunst, dus daar
minder evident om te publiceren. Ik wilde
was het gezin wél zojuist uitgebreid. De
Jacques Tati van invloed op het werk van
teken ik over. Goede humor is aan dingen
niet hetzelfde lot ondergaan als Hergé, die
humoristische tekeningen die hij al maak-
Benoît. Uit het werk van deze heren haalt
besteed die je goed kent. Kunst hoort be-
er onder leed dat hij zijn leven lang Kuifje
te, stuurde hij op naar De Standaard en na
de kunstenaar zijn invulling van het begrip
deze publicatie volgden nog vele andere
humor, dat lijkt op de films van De Dikke
publicaties. Zijn werk is lastig te typeren –
en De Dunne: het is doen alsof je niet mag
Benoît van Innis Benoît van Innis (1960) studeerde schilderkunst aan de Hogeschool voor Wetenschap & Kunst Sint-Lucas in Gent. Hij maakt tekeningen, schilderijen en publiceert boeken (onder andere Bravo!Bravo! en Le vent est bleu). Hij publiceerde zijn werk in verschillende kranten en tijdschriften, zoals Esquire en De Morgen.
18
DOCENTENCOLUMN
Hofleverancier “België is toch wel een hofleverancier van creatieve popbands.” Dat zeg ik niet zelf, het stond een tijdje geleden te lezen in het promotieblad
van de Utrechtse muziekwinkel Plato. (De gelukkige band was Yuko.) In verbeelding méér is dan leverancier van bier, frieten en hardwerkende voetballers.
Dit klinkt wellicht een beetje zielig, maar ik vond het best spannend om in een uitverkochte Melkweg naar dEUS te gaan kijken. Gitarist Mauro, de intellectueel van de bende, mocht het woord voeren en ik was wellicht de enige die hem verstond. Het zijn kleine pleziertjes die het leven in Nederland opvrolijken. Deze column is niet de plaats om uitspraken, laat staan gemene uitspraken over Nederlandse popmuziek te doen. Mijn kennis ter zake is wellicht ook niet honderd procent up-to-date: een rondje Wikipedia leert dat geen van de Nederlandse bands die ik ooit leuk vond (pak ‘m beet Urban Dance Squad, Caesar, Daryll-An, Kopna Kopna) vandaag nog bestaat – daar gaat je gevoel van jeugdigheid. Ik wil het vooral over Belgische popmuziek hebben. Een tijdje geleden was ik nogal verbaasd dat een popliefhebbende student de Nederbiet niet kende; daar bleek hij evenveel verstand van te hebben als ik van Nederwiet. Jawel, op de Europese variant van de vermaarde sixties-verzamelbox Nuggets zijn drie Nederlandse bands vertegenwoordigd: Q’65, The Motions en Golden Earrings (toen nog meervoud).
“Geen van de Nederlandse bands die ik ooit leuk vond, bestaat nog”
eren iging Belgi ë Foto: Natio nalis tisch e Stude ntenv
foto: Privébezit Sven Vitse
mijn meer hoopvolle momenten denk ik dat België in de Nederlandse
GEESTDRIFT februari 2012 19
Belgen dragen geen dassen, maar mutsen Het Utrechtse verenigingsleven kan je als geesteswetenschapper niet ontgaan zijn. De meisjes van UVSV zingen, drinken en
lallen immers vlak naast onze collegezalen en bibliotheek aan de Drift. Daarbij word je tijdens je eerste week in Utrecht, de
UITweek, voorgesteld aan elke vereniging. Kennen onze zuiderburen ook een UVSV,
Veritas, Unitas, USC, Biton en S.S.R.-N.U.?
Door Aaron Mirck
tenvereniging. Er is voor elke politieke kleur een studenten-
YouTube – en scoorde Wallace Collection in 1969 een wereldhit met ‘Daydream’, een nummer dat drijft op een
Voordat ik een kenschets kan geven van het studenten-
tijen van politieke partijen in Nederland. In café De Leeuw
melodie van Tsjaikovski en dat nogal ‘Hey Jude’-achtig in samenzang eindigt (het werd dan ook in de Abbey
verenigingsleven in België, verwijs ik naar het artikel over
van Vlaanderen (Jezuïtentrui 1, Antwerpen) spreken we met
Road studio’s opgenomen). Vraag me niet wat er in de jaren zeventig in de Belgische muziek gebeurd is – Jac-
het studentenleven in België op pagina 14 en 15 in deze
Rutger Schimmel, 22 jaar oud en student Geschiedenis. Hij is
ques Brel maakte in 1977 zijn laatste plaat, het magistrale ‘Les Marquises’ – maar in de jaren tachtig wordt die
Geestdrift. Belgische studenten zijn minder zelfstandig en
lid van het Katholiek Vlaams Hoogstudentenverbond (KVHV),
muziek in elk geval weer spannend (echt spannend deze keer). België is in dat vaak gesmade decennium hofle-
de Belgische studenten zien ook het begin van hun studen-
“dé conservatieve, Vlaams-nationalistische en stijlvolle stu-
verancier van Electronic Body Music, een genre dat het beste van elektropop, industrial en punk samenbrengt
tenleven niet als een nieuwe start. Hierdoor veranderen de
dentenvereniging van Antwerpen.” De Leeuw van Vlaande-
in nogal stoere dansmuziek. Naast het Britse Nitzer Ebb en het Duitse D.A.F. mogen in het rijtje elektro bands
jongens die vroeger als laatste gekozen werden bij voetbal,
ren is tevens het stamcafé van de Nationalistische Studenten
uit die jaren zeker Belgische bands als Front 242 en A Split-Second niet ontbreken. Hun singles ‘Headhunter’
in België niet in kraagdragende en blatende biervaten
Vereniging. Er hangen posters van Filip Dewinter, posters
en ‘Rigor mortis’ (YouTube, mensen!) zijn nog steeds onovertroffen. Ik geef het toe, deze bands heb ik pas jaren na datum leren kennen. Maar ook ik ben opgegroeid met mu-
om stoer gevonden te worden. Negentig procent van de
met teksten als ‘Geef ons wapens, België moet kapot’ en er
studenten wordt dan ook lid van een faculteitsvereniging,
klinkt muziek die op een achttiende-eeuws slagveld hoor-
ziek uit eigen land. In de jaren negentig kende de Belgische popmuziek een heuse revival, met – en dat zeg
die niet zelden een eigen faculteitsbar of een ware sociëteit
baar zou kunnen zijn. Ook in het studentenverenigingsleven
ik zonder chauvinisme – klassieke indieplaten van dEUS en zusterband Moondog Jr. (later bekend geworden
heeft. Deze verenigingen zijn niet aan één studie gebonden.
is de tweestrijd in België duidelijk merkbaar en dit café,
als Zita Swoon). De prettig gestoorde geest van Frank Zappa en Captain Beefheart leefde voort in de absur-
Zo is Klio de Antwerpse vereniging voor studenten Geschie-
incluis een Vlaamse barman die nog nooit een Waal heeft
distische jazzrock van X-legged Sally en in de gezonde portie Limburgse waanzin genaamd Evil Superstars
denis en Filosofie. De verenigingen worden faculteitskringen
(‘Satan is in my ass’, u weet ondertussen waar). En ergens in die periode ben ik blijkbaar ook mijn voeling met
genoemd, de aspiranten (of eerstejaars) heten schachten
gesproken, illustreert dat als geen ander. De KVHV is minder activistisch ingesteld dan de NSV; de
de Belgische popmuziek verloren, want ik ben een beetje uitverteld. Dan maar gezellig een Nederlandse
en al deze faculteitsclubs kennen een ontgroening die ze
NSV is vergelijkbaar met de PVV en de KVHV met het CDA.
plaat opzetten: Unbalance van dubstep-producer 2562. Een aanrader, neem het van een Belg aan.
dopen noemen. Deze doping doorliep men vroeger door het eten van een
Er is ook meer ruimte voor vorming: de leden dienen een
lepel zout en het adten van een biertje. Tegenwoordig
jaar. Opvallend is dat er zo nu en dan, net als bij de grote
wordt er op schachten geboden, waarna die zijn aankoop-
Utrechtse verenigingen, jasje-dasje gedronken wordt. Een
prijs terug moet verdienen in één week. Het bekendste
Belgische student die lid is van een studentenvereniging
voorbeeld is dat van de schacht die op straat tegen betaling
herken je in het wild echter altijd aan zijn ronde pet, die hij
eieren op zijn hoofd kapot liet slaan door vreemden. Het
afneemt als hij een ouderejaars begroet. Dit lid drinkt net
Brussel. Momenteel werkt hij als junior docent aan de Universiteit Utrecht en is hij verbonden aan
merendeel van de dopen vinden plaats in de faculteitsbar of
als de leden van verenigingen in Utrecht tijdens cantussen,
het Departement Nederlands.
sociëteit en heeft een ludiek karakter.
al vormen deze in België een waar ritueel: er zijn liedbun-
De overige tien procent van de studenten die lid wordt van
dels met meer dan driehonderd liederen, die soms wel
een vereniging in Bel-
honderd jaar oud kunnen zijn!
Belgische bands op Nuggets? Nope. Toch hadden wij (inderdaad, ik ben weer helemaal Belg) de niet onaardige popgroep The Pebbles – beluister hun klassieke singles ‘Get around’ en ‘Seven horses in the sky’ op
Sven Vitse Sven Vitse (1981) studeerde Germaanse talen en promoveerde in 2008 aan de Vrije Universiteit
gië, wordt lid van een geëngageerde studen-
vereniging te bedenken, vergelijkbaar met de jongerenpar-
betoog van een paar kantjes te verdedigen in hun eerste
LACHE N OM HOLLA NDERS Waarom kreunt een Nederlandse man bij het klaar komen? Het moet uit eigen zak komen.
GEESTDRIFT februari 2012 21
20
Belgische studenten gebruiken peppillen om geconcentreerd te kunnen studeren
merkte ik dat ik mij erg goed kon focus-
deze groep de medische en psychologi-
mogelijke gevolgen en risico’s bekend te
sen. Ik voelde me vreemd, een beetje wa-
sche begeleiding meestal afwezig is.”
maken en op basis daarvan het medicijn
zig, maar toch kreeg ik alles erg bewust
Fernand Haesbrouck, een Belgische
te verbieden. Inmiddels heeft Haesbrouck
mee. Eenmaal thuis stortte ik mij volledig
apotheker en schrijver van onder meer
drie doodsbedreigingen ontvangen en een ‘berisping’ als tuchtstraf door de Orde der Apothekers op basis van een klacht van een anoniem te houden derde.
“Na een pil werkte ik in één avond mijn to do list voor de hele week weg”
Peppil tegen de hoge druk
Het is opvallend dat vooral in België erg veel peppillen worden gebruikt en, zoals eerder genoemd, met name in de examenperiodes. Belgische studenten wijzen
Een dag non-stop studeren kost weinig moeite
het gebruik toe aan de weinige toetsmoeconomiestudenten
op mijn studie en werkte ik in één avond
ADHD-medicatie:
megablun-
menten per jaar. In België kent men slechts
blijkt dat zeven procent wel eens gebruikt.
mijn to do-list voor de hele week af. Het
der (2010), ontmaskerde na biochemisch
twee examenperiodes per jaar. Hierdoor is
Van deze stimulerende middelen is Ri-
was een erg productief dagje en van even-
onderzoek het bedrog rond Ritalin. Haes-
de druk erg hoog en grijpen de studenten
talin veruit het populairst; de laatste jaren
tuele negatieve bijwerkingen had ik geen
brouck stelt dat de medische literatuur de
naar een peppil om dagen te kunnen stude-
vertwintigvoudigde de verkoop. Ritalin is
last. Voor mij was het dus een positieve er-
werking van peppillen (waaronder Ritalin)
ren.
de merknaam van een medicijn dat wordt
varing, maar er zijn ook gevaren.
als onbekend uitroept, omdat het bekend
een andere oorzaak van het toenemende
voorgeschreven bij ADHD en narcolepsie
De bijsluiter wijst mij op de mogelijke
maken van de werking op gezonde per-
gebruik: het gedrag van de studenten zelf.
(slaapzucht, red.). Andere merknamen zijn
bijwerkingen van Ritalin. De meest voorko-
sonen in de bijsluiter commercieel erg
“In België zien we dat met de jaren de druk
bijvoorbeeld Rilatine, Medikinet en Con-
mende zijn nervositeit, slaapstoornissen en
schadelijk zou zijn. Een onbekende wer-
meer gespreid wordt over het jaar. Vroeger
certa. De werkzame stof in deze producten
afgenomen eetlust. Redelijk onschuldig, in
king suggereert immers een vermeende
was er slechts één examenperiode in het
is methylphenidaat en is nauw verwant aan
mijn ogen. De meer ernstige gevolgen als
veiligheid, terwijl daar volgens Haes-
academiejaar. Nu wordt er gewerkt in twee
amfetamine (synthetische drug, red.). Me-
hallucinaties, bloedarmoede en neiging
brouck zeker geen sprake van is: “Door
semesters, met telkens een examenperiode
Cognitieve versterkers worden in Belgi-
thylphenidaat heeft direct invloed op het
tot zelfdoding komen zeer zelden – dit be-
stoffen als methylphenidaat verandert de
van vier weken in januari en juni. De piek-
sche studentenkringen steeds populairder,
gedrag en het concentratievermogen van
tekent bij minder dan één op de tiendui-
momenten voor stress zijn dus minder acuut
met name in de examenperioden. Dit blijkt
de gebruiker. Kort na inname kan de ge-
zend patiënten – voor.
dan vroeger. Wat volgens mij een rol speelt
uit onderzoek van de Antwerpse en Gent-
bruiker zich beter focussen op zaken waar
se universiteiten. Eén op de 24 studenten
hij mee bezig is. Dit is de belangrijkste
ADHD en narcolepsie patiënten. Ik heb
(4,3 procent) gebruikt in die periode da-
reden waarom Ritalin zo populair is onder
geen ADHD en ook geen narcolepsie, dus
gelijks stimulerende geneesmiddelen. Dit
studenten.
hoe kan het dat de pil ook bij mij werkte?
na het slikken van de peppil Ritalin. Steeds vaker gebruiken gezonde studenten deze cogni-
tieve versterker. Ik nam de proef op de som en ervoer de bijwerkingen van het pilletje.
Door Marlot van der Kolk
130
Nederlandse
houdt in dat drieduizend studenten iedere
Deze bijwerkingen zijn onderzocht bij
Huisarts Rikka de Roy van Katholieke Uni-
medische
“Peppillen verwoesten zenuwcellen”
De Roy wijst echter naar
is dat veel studenten naast hun studie steeds meer andere activiteiten hebben, zoals een bijbaan en sporten. Studeren komt vaak op de tweede plaats.”
Haesbrouck sluit zich aan bij De Roy:
dag peppillen slikken. Vier jaar geleden
Scherpe focus met schadelijke gevolgen
versiteit Leuven vertelt hierover: “Er be-
heeft Universiteit Antwerpen een soortge-
Ik experimenteerde voor Geestdrift een-
staat geen uitgebreid onderzoek naar de
lijk onderzoek uitgevoerd. Toen gaf nog
malig met Ritalin. Allereerst las ik aan-
werking en gevolgen van Ritalin bij ge-
werking van het zenuwstelsel en worden
maar op twee momenten in het jaar echt
maar 2,9 procent van de studenten aan sti-
dachtig de bijsluiter door: “Ritalin vermin-
zonde personen. Bij personen met ADHD
zenuwcellen verwoest. Dit veroorzaakt
aan het werk. Een studiejaar duurt negen
mulerende middelen te gebruiken.
dert de tekenen van hyperactiviteit zoals
kan dit middel een grote toename in le-
onder andere controleverlies over het ge-
maanden. Wanneer in die negen maanden
“De examendruk is zogenaamd te hoog, maar studenten gaan in de meeste gevallen
Niet alleen in België neemt het gebruik
onoplettendheid, impulsief gedrag, ver-
venskwaliteit geven en weegt dit op tegen
drag, veranderde perceptie op de reali-
acht uur per werkdag wordt gestudeerd, is
van peppillen sterk toe. In de Verenigde
hoogde bewegingsdrift en verstoord soci-
eventuele nadelen. Bij personen zonder
teit, agressie en zelfmoord.” Het gebruik
het niet nodig om een toevlucht te nemen
Staten gebruikt 5 tot 25 procent van de
aal gedrag”. Vervolgens nam ik de pil na
ADHD zijn de voordelen dermate beperkt,
van Ritalin als peppil kan volgens Haes-
tot middelen waarvoor het lichaam een
studenten, afhankelijk van de campus,
de lunch in met water. Al snel begon het
dat het gebruik onverantwoord is. Het kan
brouck worden teruggedrongen door de
dure prijs betaalt.”
cognitieve versterkers om niet-medische
middel te werken en mijn eerdere gevoel
op korte termijn slaapstoornissen en een
redenen. Uit een ander onderzoek onder
van moeheid verdween. Tijdens college
verminderde eetlust veroorzaken, maar ook een psychose uitlokken. Op lange termijn zien we afhankelijkheid en groei-
LACHE N OM HOLLA NDERS Waarom gaat een Hollander buiten staan met zijn eitje als het gevroren heeft? Als de strooidiensten komen heeft hij zout op zijn eitje.
stoornissen. Voor gezonde personen is het gebruik dus onverantwoord, aangezien in
LACHE N OM HOLLA NDERS Welk zijn de drie eerste woorden uit een Hollands kookboek? Leen een ei. Deze zin wordt gevolgd door: Schep een beetje water uit de beek, doe het ei erbij en plaats het in de zon.
traveltips
GEESTDRIFT februari 2012 23
Geestdriftige hotspots in Antwerpen
Handig
Budgettips vinden wij, studenten, altijd leuk. Daarom is het zo fijn dat als je een cultureel verantwoorde citytrip wilt maken en een museum gaat bezoeken, de entree in alle musea van Antwerpen slechts één
In Antwerpen kan je natuurlijk als een kip zonder kop achter de toeristenmeute aanlopen en zo de plekken zien die iedereen ziet. Laat ons je vooral niet tegenhouden, maar als je net even iets anders wilt doen, lees dan deze tips eens door.
euro is (voor iedereen onder de 25 jaar). havengebied zijn niet alleen een heleboel
Daarnaast is het werkelijk spotgoedkoop
nieuwe woningen uit de grond gestampt,
om met de trein naar Antwerpen te reizen.
maar staat ook het gloednieuwe Museum
Gebruik in Nederland je OV en een enkel-
Aan de Stroom (MAS). In dit zeven ver-
tje naar Antwerpen kost maar zeven euro.
diepingen tellende museum draait alles
Onder de 25 jaar krijg je ook nog eens in
om Antwerpen. Elke verdieping heeft een
België korting.
eigen thema en expositie. Daarnaast heb
Enkeltje Antwerpen: 7 euro.
je op het dak een panoramisch uitzicht over de stad.
Door Claudia Aldenkamp
Voor de letterkundigen onder ons is
Antwerpen is een vrij kleine stad en in
Museum Plantin-Moretus een must see,
principe zijn de meeste bezienswaardighe-
maar ook geschiedenisfanaten met een
den in het centrum op loopafstand, maar
passie voor de middeleeuwen kunnen in
als je ook nieuwsgierig bent naar de leuke
dit stukje werelderfgoed hun hart ophalen.
wijken buiten het centrum zoals Zurenborg
Wijk Zurenborg
Hier richtte Christoffel Plantin in 1555 de
want daar hebben de Bourgondische
en Het Zuid, dan is het handig om gebruik
Het is best een stuk buiten het centrum, in
naar hem vernoemde uitgeverij-drukkerij
Belgen verstand van. Eerder noemden we
te maken van het openbaar vervoer. Tram-,
het oosten van de stad: de wijk Zurenborg.
op; dit was de eerste industriële drukkerij
al de restaurantjes aan het Dageraadplein,
metro- en buskaartjes kan je bij de chauf-
Stijlvolle pleinen en statige herenhuizen
ter wereld. Het museum toont hoe de
maar in het centrum is De Taloorkes een
feur kopen, maar het is goedkoper om het
domineren hier het straatbeeld. Een van
eigenaren woonden en leefden en heeft
echte aanrader. Reserveren is nodig, met
bij een krantenkiosk te kopen. Als je van
de mooiste en gezelligste pleinen is het
ook nog een volledig uitgeruste drukkerij
name in het weekend. Waarom het zo
plan bent veel gebruik te maken van het
Dageraadplein, zo genoemd omdat dit
met de oudste drukpersen ter wereld.
populair is? Het ligt aan de rand van de
OV, koop dan een tienrittenkaart; scheelt
het meest oostelijke plein van de stad is
Daarnaast hebben de families Plantin en
altijd gezellige Universiteitsbuurt en heeft
je weer een paar centen.
en daar immers de zon opkomt. Centraal
hun opvolgers Moretus een grote collectie
een typisch Vlaamse menukaart met hele
Als Hollander verplaatsen wij ons het liefst
typografisch materiaal en enkele schilde-
schappelijke prijzen.
op ons stalen ros en ook dat kan prima in
op het plein is een klein speeltuintje en
met wederom tal van terrasjes en cafés.
een voetbalveldje met een net van lichtjes
Onze favoriet is Café de Wattman .
rijen van Peter Paul Rubens verzameld.
Als je dan toch bij de Universiteitsbuurt
Antwerpen. De stad heeft sinds kort het
eroverheen gespannen. Neem plaats op
Dit huiskamercafé is ideaal om met vrien-
Modeliefhebbers zitten sowieso goed in
bent, zoek dan bij een van de pleintjes een
Velo-fietsenprogramma waarbij je voor
een van de vele terrasjes rondom het plein
den af te spreken en rustig te praten, een
Antwerpen; het is een waar shoppingpa-
leuk café uit om met de Vlaamse studenten
korte stukjes gratis een fiets uit een van de
of begin een gesprek met de locals bij een
spelletje Rummikub te spelen of gewoon
radijs. De meeste winkels vind je aan win-
een pilske te drinken. In het weekend is het
Velo-stallingen kan nemen en op de plaats
van de vuurkorven en het genieten gaat
in een van de knusse hoekjes te kruipen
kelstraat Meir, maar voor meer exclusieve
hier alleen vrij rustig, omdat veel studenten
van bestemming weer in zo’n stalling
vanzelf.
met een goed boek.
mode ga je naar de Nationale straat. In
dan naar het ouderlijke nest terugkeren.
achter kan laten.
deze en de nabijgelegen Kammenstraat
Om goedkoop te slapen zijn er een aantal hostels in Antwerpen. Wij vonden een
Een van de populairste restaurantjes is Overvloed, boven het eveneens druk be-
Musea
zijn ook allerlei hippe tweedehands winkel-
zochte café Zeezicht. Je kan bij het tapas-
De wijk Het Zuid staat bekend om de
tjes te vinden. Hier staat ook het
restaurant niet reserveren, maar als je even
grote musea zoals het Fotomuseum en
Modemuseum dat altijd twee tentoon-
moet wachten op een tafeltje krijg je een
het Museum voor Schone Kunsten, maar
stellingen heeft, waarvan de grootste van
chocoladefabriek runnen de eigenaren dit
knuffelbeer of andersoortige knuffel mee
ga voor een indrukwekkend museum
een moderne ontwerper.
kleine hostel (14 bedden, red.) met een
en kan je in het café alvast een drankje
ook eens naar het noordelijke deel van
drinken. Zodra je tafel klaar is, word je aan
de stad. ’t Eilandje is misschien wel de
Eten, drinken en slapen
ruimte. Wie na het bezoek aan het centrum
de hand van je knuffel opgeroepen.
jongste wijk van Antwerpen, te vergelijken
Tijdens een weekendje Antwerpen moet
nog geen zin heeft om te gaan slapen
Een stukje verderop ligt de Draakplaats
met Amsterdam-Noord. Hier in het oude
er zeker gegeten en gedronken worden,
kan terecht bij café Plaza Real, tegenover
hele fijne slaapplek in ABHostel net
buiten het centrum. In een voormalige
enorme woonkamer, keuken en spelletjes-
ABHostel. Eigenaar van dit muzikale, ontspannen kroegje is de violist van dEUS, Klaas Janzoons.
LACHE N OM HOLLA NDERS Waarom heeft een Hollander grote neusgaten? De lucht is gratis!
foto’s: Floor Zweerink
22
De Antwerpse Chiomara Wilryx
(20) studeert Televisie-, Theater- en
Filmwetenschappen aan de faculteit
Geesteswetenschappen. Ze verkiest het gezellige Utrecht boven het
Foto: Joris Jehle
veel goedkopere België.
Vlaamse Chiomara studeert liever in Nederland Door Stephanie Kuijstermans
Belgen. Daardoor ging het leren kennen
het studeren praat, merkt ze duide-
van mensen een stuk sneller. Dat vond ik
lijke verschillen. In België zijn ze minder
erg fijn.” Dat Nederlanders open zijn, merkt
bekend met werkgroepsvormen. Alles
Chiomara heeft na het behalen van haar
Chiomara aan de kleinste dingen. “In Bel-
is veel meer gericht op hoorcolleges.
diploma in Antwerpen besloten om in
gië zouden ze je niet helpen met een koffer
“Ik moest wel wennen aan het discussiëren
Nederland te gaan studeren. Dit blijkt
in de trein, ze zijn meer ingetogen.” Hoewel Utrecht een gezellige studenten-
in de werkgroep, dat was ik niet gewend.
zeldzaam te zijn onder haar Belgische vrienden. “De meeste studenten blijven bij hun
stad is, mist ze wel het bourgondische
ouders wonen en gaan vaak alleen wegens
leven in Antwerpen. Er zijn daar veel
studieredenen op kamers.” Ze merkt dan
meer cafés en het uitgaan is grootser.
ook dat Utrecht veel meer een studenten-
De Belgische kroegen blijven open tot
stad is dan de meeste steden in België:
de laatse cafégasten weg zijn, terwijl in
Belgen gaan op kamers om te studeren en
Utrecht de kroegen veel eerder sluiten.
niet om een nieuw sociaal leven te starten.
De Belgische cafébazen houden zich niet
Het contact maken met docenten is hier
Dat is ook de reden dat Belgen vaak in het
aan het ingevoerde rookverbod. Gezellig-
ook veel gemakkelijker. Via de mail kun je
weekend terug naar hun ouders reizen.
heid staat voorop. Chiomara is al goed ingeburgerd in de
leraren snel bereiken, of door het kantoor
Hospiteren kennen ze niet in België. De meeste studenten wonen in universiteits-
Nederlandse gewoonten. “Koninginnedag
net als haar Nederlandse medestuden-
gebouwen waarin geleefd wordt volgens
kennen ze niet in België, maar zo’n volkfeest
ten, nooit bespot om haar Belgische
duidelijke regels.
vind ik heel erg tof.” Ook de beruchte fiets-
accent. “Er wordt weleens een grapje
De Vlaamse studente heeft in Utrecht
stijl van de Nederlanders kan ze inmiddels
gemaakt over bepaalde woorden maar
nog weinig andere Belgen ontmoet. Het
bijbenen, maar wel na een paar valpartijen.
ik kan daar wel om lachen.” Hoewel ze
introductiekamp van haar studie was een
“Het was voor mij verbazingwekkend hoe-
geen moment spijt heeft gehad van haar
perfecte start om Nederlandse studenten
veel Nederlanders hier op de fiets rijden. In
keuze voor Utrecht, wil ze na het behalen
te leren kennen. “Het cliché over Neder-
België zijn er bijna geen fietspaden.” Als ze met haar Belgische vrienden over
van haar master toch terugkeren naar het
landers is waar, ze zijn veel directer dan
“Belgen helpen je echt niet met een koffer in de trein”
op te zoeken.” De leraren hebben haar,
Bourgondische en goedkopere België.
