Programmaraad Participerend 13 juni 2013 Bijlage bij agendapunt 12b
Hoofdlijnen voor het plan van aanpak voor de bestrijding van jeugdwerkloosheid 2013 – 2014 Aanpak jeugdwerkloosheid In een brief van 5 maart jl. hebben de Ministeries van SZW en OCW aangegeven dat zij een extra aanpak op het gebied van jeugdwerkloosheid nastreven. Dit vanuit de wetenschap dat dit alleen lukt door middel van een gezamenlijke aanpak van de jongere zelf, de overheid, de sociale partners en de onderwijsinstellingen. Voor de gezamenlijke aanpak stelt het kabinet 50 miljoen beschikbaar voor de jaren 2013 en 2014. De helft komt beschikbaar voor een regionale aanpak; de andere helft wordt ingezet via de MBO-instellingen. De verdeelsleutel van de middelen voor de regionale aanpak is gebaseerd op het aantal jeugdwerklozen in de regio afgezet tegen het landelijk aantal jeugdwerklozen. Het definitieve bedrag is op dit moment nog niet bekend, maar zal beperkt zijn. Het ministerie stelt als eis dat eenzelfde bedrag door de partners in de regio als co-financiering wordt ingezet. Verder heeft het Ministerie van SZW in het sociaal akkoord met werkgevers en werknemers 600 miljoen beschikbaar gesteld voor 2013 en 2014 voor de algemene aanpak van de werkloosheid. Binnen deze aanpak wordt ook specifiek ingegaan op de positie van jongeren (scholing, groepen met grote afstand tot de arbeidsmarkt en begeleiding). Om jongeren beter te helpen , vraagt het kabinet sociale partners om in de sector afspraken te maken over stageplekken en leerbanen. Het Techniekpact dat het kabinet met sociale partners en onderwijsinstellingen op 13 mei 2013 heeft ondertekend helpt jongeren een opleiding in de praktijk te volgen via stages en leerwerkbanen om de schaarste aan technici en vakkrachten tegen te gaan. De middelen die beschikbaar worden gesteld voor het MBO komen ten goede aan het “School Ex’programma. Een programma waarbij examenkandidaten in het MBO worden gestimuleerd om na het behalen van hun diploma langer door te leren om zo jeugdwerkloosheid te voorkomen en hun kansen op de arbeidsmarkt te vergroten. Daarbij is het natuurlijk van belang dat jongeren vooral opleidingen kiezen met een perspectief op termijn op de arbeidsmarkt, bv. techniek en zorg. Jongeren voor wie doorleren geen optie is, worden in samenwerking met de gemeenten gestimuleerd een geschikte baan te zoeken. In aanvulling hierop zullen MBO-instellingen vanaf juni “ombuiggesprekken”voeren met jongeren die zich aanmelden voor een opleiding op niveau 1 en 2 met weinig arbeidsmarktperspectief.
Algemeen Sinds de zomer van 2011 stijgt de werkloosheid. De afgelopen periode is deze, ook onder jongeren, fors verder opgelopen. In januari 2013 was 7,5 % van de totale beroepsbevolking werkloos en bedroeg de jeugdwerkloosheid 15 %. Hoewel de jeugdwerkloosheid zich ten opzichte van de algehele werkloosheid niet onverwachts ontwikkelt1, is het ook voor onze jeugd, verontrustend dat de recessie lang aanhoudt. Met een krimp van de economie in 2013 van ½ % en een verdere oploop van de werkloosheid tot gemiddeld 8 % zijn de vooruitzichten, op basis van de jongste raming van het Centraal Planbureau (CPB), voor de korte termijn niet goed.2 1
Het jeugdwerkloosheidpercentage is altijd hoger dan de algehele werkloosheid, onder meer door de jaarlijkse instroom op de arbeidsmarkt van gediplomeerden uit het onderwijs 2 Persbericht Centraal Planbureau, Begrotingstekort in 2013 en 2014 hoger dan 3 %, februari 2013
Programmaraad Participerend 13 juni 2013 Bijlage bij agendapunt 12b (brief Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid dd. 5 maart 2013)
Regionale arbeidsmarktsituatie algemeen De bevolking in Rivierenland neemt toe tot 2015. Ook de beroepsbevolking neemt nog toe, maar vergrijst snel. In de meest vergrijsde sectoren gaat de komende tien jaar een kwart van de werknemers met pensioen. De vervangingsvraag die optreedt, sluit maar gedeeltelijk aan bij het aanbod. Het opleidingsniveau in de regio is laag (75% op MBO-niveau of lager). De werkloosheid ligt (nog) onder het landelijk gemiddelde. Landelijk lag het percentage in maart op 8,1 %. De arbeidsmarktregio Rivierenland kwam in maart uit op 6,7%. Van de niet-werkende werkzoekenden is 14,2 % jonger dan 27 jaar. Landelijk is dit 13,1 %. (Regiorapport CAB, februari 2013, Factsheet arbeidsmarktregio Rivierenland maart 2013)
Stijging aantal werkzoekenden In maart stonden 6.979 niet-werkende werkzoekenden (nww) ingeschreven in de arbeidsmarktregio Rivierenland. Een jaar eerder waren dat er 4.930. Dit betekent een stijging met 2.049 , ofwel 41,5 %, In Nederland stonden eind februari 620.948 niet-werkende werkzoekenden ingeschreven. Vergeleken met het jaar ervoor was dat een stijging van 28,6 %. (Basisset regionale arbeidsmarktinformatie Regio Rivierenland, UWV, februari 2013, Factsheet arbeidsmarktregio Rivierenland maart 2013)
Openstaande vacatures Het aantal ontstane vacatures bevindt zich op het laagste peil ooit. In maart 2013 stonden bij het UWV in de arbeidsmarktregio Rivierenland 416 openstaande vacatures geregistreerd. Een jaar eerder waren dat er 619. Ten opzichte van het vorig jaar een daling van 32,8 %. Er staan vooral vacatures open voor technische beroepen, economisch-administratieve beroepen en verzorgende en dienstverlenende beroepen in de regio.De verdeling van de vacatures is als volgt: Elementaire beroepen: 31 Lagere beroepen: 186 Middelbare beroepen: 145 Hogere en wetensch. ber. 54 (Factsheet arbeidsmarktregio Rivierenland maart 2013)
Regionale arbeidsmarktsituatie voor jongeren In Rivierenland staan in maart 2013 995 jongeren geregistreerd als werkzoekende. Ten opzichte van het jaar daar voor is dit een stijging van 76 %. Opvallend is dat het aantal geregistreerde werkzoekende jongeren in Rivierenland al vanaf april 2012 continu stijgt. Vooral het aantal werkzoekende jongeren met een opleiding op mbo-3 of 4 is gestegen met 104% van 107 eind december 2011 tot 218 eind december 2012. Geen enkele sector biedt op de korte termijn veel kansen voor jongeren. De kansen moeten vooral worden gezocht in aanvullende scholing en het voorbereiden op de mogelijkheden op de middenlange termijn. De mogelijkheden op de middenlange termijn liggen vooral bij techniek, dienstverlening, zorg en logistiek. (Basiscijfers jeugd, februari 2013 , UWV, Beroepsonderwijs/bedrijfsleven, Factsheet arbeidsmarktregio Rivierenland maart 2013)
Programmaraad Participerend 13 juni 2013 Bijlage bij agendapunt 12b
Jongeren zonder startkwalificatie Begin mei 2013 geeft de DUO rapportage (Dienst Uitvoering Onderwijs) aan dat er 17.400 jongeren tussen de 18 en 23 jaar in de regio zijn. Van deze groep hebben 2367 jongeren geen startkwalificatie en zijn niet op een school ingeschreven. Een gedeelte van hen staat ingeschreven als niet werkende werkziekende. De totale groep werkzoekenden (18 – 65 jaar) in de arbeidsmarktregio Rivierenland heeft het volgend opleidingsniveau: Geen startkwalificatie: 3.894 Havo/Vwo 212 Mbo (vanaf Mbo2) 1.894 Hbo/Bachelor 722 Wo/Master 257 Daarmee is helder dat de groep zonder startkwalificatie het meest kwetsbaar is op de arbeidsmarkt. (DUO rapportage/RMC, mei 2013, Factsheet arbeidsmarktregio Rivierenland maart 2013)
Ontwikkelingen Met betrekking tot de aanpak jeugdwerkloosheid zijn de volgende initiatieven in de Regio Rivierenland al van toepassing: · Aanpak verbetering aansluiting onderwijs-arbeidsmarkt, vanuit het regiocontract met de Provincie, op de sectoren: - Techniek - Transport en logistiek - Zorg en welzijn Deze aanpak richt zich o.m. op de voorlichting aan jongeren in het VMBO om te kiezen voor beroepen die perspectief bieden op de arbeidsmarkt in Rivierenland. Verder richt de aanpak zich op het behoud van werkenden in de sector en het stimuleren van zijinstromers om een keuze te maken voor de sector. · Uitvoering van het convenant voortijdig schoolverlaten 2012 – 2015, met de 5 maatregelen: - Loopbaanteam - Aanjaagteam - Plusvoorziening - Reboundvoorziening - Brugwachter Het beleid richt zich op het behalen van een startkwalificatie om de start van jongeren op de arbeidsmarkt te verstevigen. Het loopbaanteam richt zich op een weloverwogen studiekeuze van VO-leerlingen in het MBO. De Plusvoorziening en de Reboundvoorziening dragen er zorg voor dat de kansen van kwetsbare jongeren in het onderwijs en op de arbeidsmarkt worden verbeterd. · Ontwikkeling van een voorschakeltraject voor zwakke jongeren met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. Dit traject is ontwikkeld door Lander en ROC Rivor voor de doelgroep die door stelselwijzigingen in VO, MBO en sociale werkvoorziening tussen wal en schip dreigt te vallen. Gerichte scholing en begeleiding naar de arbeidsmarkt vormen de hoofdonderdelen van de aanpak. · Scholenoverleg UWV met VSO, praktijkonderwijs en ROC. Bij dit overleg wordt op basis van een casuïstiek overleg gekeken welke mogelijkheden er zijn op het gebied van scholing en werk voor individuele, kwetsbare jongeren.
Programmaraad Participerend 13 juni 2013 Bijlage bij agendapunt 12b ·
·
·
· ·
De uitvoering van het leerwerkloket, het jongerenloket en het werkgeversadviespunt Rivierenland. Een integrale aanpak vanuit het Beursplein Rivierenland waar voor jongeren de mogelijkheden worden gekoppeld aan de vragen van werkgevers. De inzet van ZZP-coaches voor uitkeringsgerechtigden om als zelfstandig ondernemer te starten. De meeste uitstroom vindt plaats in de sectoren: zakelijke dienstverlening, bouw en zorg (lich. verzorging zoals schoonheidsspecialiste/pedicure). Deze aanpak richt zich bij jongeren op uitkeringsgerechtigde jongeren omdat zij inmiddels enige werkervaring hebben opgedaan. Het uitvoeren van het programma “ondernemerschap”op een aantal VMBO-scholen. Het programma laat jongeren kennis maken met andere aspecten van de arbeidsmarkt dan uitsluitend loondienst Samenwerking met de uitzendbureaus op het werkplein (informatie, speeddaten etc.) Het UWV heeft een convenant hiertoe afgesloten met de uitzendbureaus. Het Regionaal Sociaal Akkoord Binnen het Regionaal Sociaal Akkoord hebben werkgevers zich gecommitteerd aan het bieden van 200 stage-/werkervaringsplaatsen. Op dit moment zijn er al 175 gerealiseerd.
Extra inzet in het kader van de regeling jeugdwerkloosheid In de paragrafen hiervoor is gemeld dat er al veel gebeurd in de regio. Verder vormen de uitvoering van het School-Ex programma in het MBO (financiering OCW- via het MBO in het kader van de aanpak jeugdwerkloosheid) en de uitvoering van het landelijk Sociaal Akkoord (sectorplannen, techniekpact, scholing en de aanpak van groepen met grote afstand tot de arbeidsmarkt) de komende periode ook onderdeel van de aanpak. Uitgaande van de al bestaande aanpak, de beperkte beschikbare middelen en de regioanalyse wordt binnen het plan van aanpak jeugdwerkloosheid ingezet op: · · · ·
Aansluiting op en intensivering van de bestaande aanpak Verdere voorlichting over kansrijke sectoren, waar binnen de kansen op werkgelegenheid (op termijn) goed zijn. Het scholen van jongeren door het aanbieden van stage- en werkervaringsplaatsen om hen zo voor te bereiden op kansrijke sectoren. Intensieve individuele begeleiding van jongeren vanuit een integrale benadering van jongerenloket, leer-werkloket en werkgeversadviespunt. Mocht het perspectief op een baan op korte termijn niet in zicht zijn, dan zal worden ingezet op maatschappelijke participatie van jongeren.
Om dit te realiseren worden meer gedetailleerde afspraken gemaakt met de al bestaande sectornetwerken in de regio op het gebied van techniek, logistiek en zorg en welzijn (aanpak vanuit het regiocontract). Verder wordt de formatie op het Werkplein (jongerenloket, leer-werkloket, werkgeversadviespunt) uitgebreid om de mogelijkheden van jongeren te koppelen aan de vragen van werkgevers op de korte en middenlage termijn. Met de partners zal worden besproken hoe zij denken de genoemde doelstellingen het meest effectief in te kunnen vullen. Om te voldoen aan de voorwaarden die het ministerie van SZW stelt
Programmaraad Participerend 13 juni 2013 Bijlage bij agendapunt 12b aan de aanvraag en om de regio de mogelijkheid te bieden de aanpak te monitoren, wordt daarbij aan de partners de eis gesteld hun geplande activiteiten SMART (specifiek, meetbaar, acceptabel, realistisch en tijdgebonden) te formuleren. Pim Kalkman, 22 mei 2013
[email protected] 06-19630700
