Hoofdkantoor Noorderkerkstraat 5-7, Paramaribo Telefoon Fax Bijkantoren Kwattaweg 405, Paramaribo Telefoon Fax

FATUM Schadeverzekering N.V. FATUM Levensverzekering N.V. FATUM Investments N.V.

Hoofdkantoor Noorderkerkstraat 5 - 7, Paramaribo Telefoon 471541 Fax 410067

Bijkantoren Kwattaweg 405, Paramaribo Telefoon 465755 Fax 530801

Landingstraat 14, Nieuw Nickerie, District Nickerie Telefoon 0231537 Fax 0232031 E-mail Website

[email protected] www.fatum-suriname.com

Inhoudsopgave Pagina Missie en Profiel

3

Algemene informatie

4

Vijf jaar kerncijfers 2006 – 2002

5

Bericht van de Raad van Commissarissen

6

Verslag van de directie

7

Jaarrekening - Geconsolideerde balans per 31 december 2006

16

- Geconsolideerde winst- en verliesrekening over 2006

18

- Geconsolideerd kasstroomoverzicht

19

- Toelichting algemeen

20

- Toelichting op de geconsolideerde balans

23

- Toelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekening

27

- Vennootschappelijke balans per 31 december 2006

28

- Vennootschappelijke winst- en verliesrekening over 2006

30

- Toelichting op de vennootschappelijke balans

31

- Toelichting op de vennootschappelijke winst- en verliesrekening

33

Overige gegevens

2

- Accountantsverklaring

34

- English version

37

Jaarverslag / Annual Report 2006

Missie en Profiel Missie

FATUM biedt zekerheid aan personen en bedrijven. Door de financiële gevolgen van de alledaagse risico’s aan ons over te dragen, kunnen onze klanten ondernemen, wonen, werken, leven en zich ontwikkelen. Wij zijn ondernemend, integer en gericht op samenwerking, waarbij wij ons rekenschap geven van de maatschappelijke omgeving waarin wij wonen.

Profiel

FATUM is een dynamische financiële dienstverlener met een ruim pakket aan verzekerings- en financiële producten voor de Surinaamse markt. De middelen die uit de onderneming worden gegenereerd, worden voornamelijk geïnvesteerd in de lokale economie. Wij zijn als oudste verzekeringsmaatschappij in Suriname een stabiele factor en een vertrouwde partner. Met de enthousiaste inzet van onze deskundige medewerkers en tussenpersonen willen we uitblinken door een excellente kwaliteit van dienstverlening. Ons handelen wordt bepaald door drie bedrijfsprincipes: Ondernemend Vroegtijdig kansen of mogelijke problemen signaleren en op grond hiervan adequaat handelen. Integer Hanteren van sociale en ethische normen die algemeen aanvaard zijn. FATUM onderschrijft de tien principes van ‘The Global Compact’. Teamwork Gebruik maken van elkaars kennis en van die van partners om een optimaal resultaat voor de klant te bereiken.

Maatwerk leveren, samen met onze tussenpersonen, is onze kracht!


3

Algemene informatie Raad van Commissarissen J. Westerhuis R.A. - Voorzitter Mr. Ch. A.Calor M. Goede Dr. M. R. Khudabux Prof. Dr. R. Lai A Fat

Directie N.W. Lalbiharie

Sectorleiders en daaraan gelijkgestelden Mr. M.M. Pitti Mw. Mr. R.E.F. Parsan-Lalbiharie M.V. Parsan D.P. Sakiman G. Laigsingh

Accountants BDO AbrahamsRaijmann & Partners

Medisch adviseur Drs. F.C. Chan Pin Jin

Juridisch adviseur Mr. S. Mangroelal 4


Vijf jaar kerncijfers Bedragen in duizenden Surinaamse dollars Balans Balanstotaal Beleggingen Verzekeringstechnische en overige voorzieningen Eigen vermogen Resultaten Omzet Premie inkomen schade Premie inkomen leven Opbrengst beleggingen Bedrijfslasten Herverzekeringspremies Toevoeging premiereserve Netto geleden schade Provisie en kosten Winst en winstverdeling Resultaat technische rekening Andere baten/lasten Winst vóór belastingen Belastingen Nettowinst te verdelen -In bedrijf gehouden -Dividend Cijfers per aandeel van nominaal SRD 0,025 Nettowinst Dividend Eigen vermogen

2006 123.129 111.480 8.754 51.405

2005 74.495 65.579 7.193 44.723

2004 57.272 52.045 23.425 21.597

2003 45.745 38.649 19.035 18.525

2002 36.033 30.462 15.594 16.949

16.631 1.140 10.230 28.001

17.367 893 6.031 24.291

16.417 628 7.923 24.968

15.663 260 2.667 18.590

11.964 31 2.825 14.820

6.452 89 5.041 8.225 19.807

4.827 726 9.131 4.855 19.539

3.064 853 11.138 4.600 19.655

2.816 200 9.554 4.813 17.383

2.480 994 8.844 2.045 14.363

8.194 (7) 8.187 (78) 8.109 7.909 200

4.752 44 4.796 (56) 4.740 4.615 125

5.313 164 5.477 (56) 5.421 5.321 100

1.207 36 1.243 (38) 1.205 1.160 45

457 784 1.241 (15) 1.226 1.199 27

40,55 1,00 257,03

23,70 0,63 144,49

27,10 0,50 107,98

6,02 0,23 92,63

6,13 0,14 84,74


5

Bericht van de Raad van Commissarissen Aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van FATUM Schadeverzekering N.V. Ter voldoening aan het bepaalde in artikel 29 lid 4 van de statuten doet het ons genoegen u terzake van de jaarrekening van FATUM Schadeverzekering N.V. het volgende te berichten: Wij hebben de geconsolideerde en de vennootschappelijke balans per 31 december 2006 en de geconsolideerde en de vennootschappelijke winst-en verliesrekening over het boekjaar 2006, alsmede de daarbij behorende toelichting, doen onderzoeken en geven u in overweging de onderhavige jaarrekening, zoals deze tezamen met de verklaring van BDO AbrahamsRaijmann & Partners Assurance NV, door de directie ter behandeling is aangeboden, vast te stellen. Deze vaststelling strekt tot decharge van de directie voor het bestuur en beheer en de Raad voor het gehouden toezicht. Met het voorstel van de directie om van de uit de jaarrekening blijkende winst een bedrag van SRD 7.909.044,-- te reserveren en het restant ten bedrage van SRD 200.000,-- in de vorm van dividend in contanten uit te keren, hebben wij ons kunnen verenigen. Volgens het door de Raad van Commissarissen opgemaakt rooster van aftreden, zoals bepaald in artikel 20 van de statuten, is aan de beurt om af te treden de heer M. Goede. Wij stellen u voor de aftredende commissaris, die zich herkiesbaar stelt, te herbenoemen. Tevens zal aftreden de heer Dr. M.R. Khudabux vanwege het aanvaarden van een diplomatieke post in de Verenigde Staten van Amerika. Wij danken hem voor zijn bijdrage in de afgelopen periode. Wij hebben de heer Mr. A. R. Baarh bereid gevonden tot ons college toe te treden. Wij stellen u voor de heer Mr. A. R. Baarh te benoemen. Wij spreken onze waardering uit voor de wijze waarop de directie en medewerkers de vennootschap vorm blijven geven. Paramaribo, juli 2007 Raad van Commissarissen: J. Westerhuis R.A. - Voorzitter Mr. Ch. A.Calor M. Goede Dr. M. R. Khudabux Prof. Dr. R. Lai A Fat 6


Verslag van de directie Verslag van de Directie Het verslagjaar 2006 kan bij terugblik beschouwd worden als het Jaar van Erkenning. Wij worden al heel lang geïnformeerd over de vereisten van voortgaande regionale en mondiale economische integratie. Ook wordt er vaak gewaarschuwd voor de gevolgen van mondiale klimaatverandering en er wordt veel meer geschreven over de bijzondere waarde van onze natuur, over het ecologische en economische belang ervan. In januari 2006 werd door de landen Barbados, Belize, Guyana, Trinidad & Tobago, Jamaica en Suriname de CARICOM Single Market opgericht. Voor deze landen moeten nog een aantal juridische en institutionele voorzieningen worden getroffen, vooral in de richting van de realisering van de CARICOM Single Economy die voor 2008 is gepland. Intussen zijn de gevolgen van de nieuwe mondiale economische spelregels daadwerkelijk voelbaar. De markttoegang van onze producten (bijvoorbeeld groenten, vis en fruit) in de regio, maar vooral in Europa werd belemmerd omdat onze productie niet voldeed aan de daar gestelde normen. Vandaar ook het snelle en positieve resultaat van een oproep van de Vereniging Surinaamse Bedrijven aan het midden- en kleinbedrijf om zich in te schrijven voor een collectief trainingsprogramma in ISO-certificering. Ook de instelling van de nieuw vereiste instituten zoals de Sociaal Economische Raad, een Mededingingsraad (Competition Board), een Bureau of Standards en een Tender Board, is in een stroomversnelling terechtgekomen. Vernieuwing De Overheid heeft in het verslagjaar haar Meerjaren Ontwikkelingsplan (2006-2011) gepresenteerd, dat de basis vormt voor de ontwikkeling van het land. De totale kosten zijn geraamd op US$ 760-800 miljoen per jaar, dit is jaarlijks 60% van het Nationaal Inkomen. Dit bedrag moet opgebracht worden uit de Overheidsfinanciën, het lokale bedrijfsleven en buitenlandse investeringen. De regering heeft een jaarlijkse groei van het Nationaal Inkomen van 6% voor ogen (2005: 5,7% en 2006: 6,4%) en een verdubbeling

van het inkomen per hoofd van de bevolking in 2020. Intussen zijn diverse instituten in het leven geroepen zoals het Suriname Business Forum. Ook werden diverse projecten met omvangrijke internationale steun in uitvoering genomen van onder andere de Europese Unie (Renovatie Nieuwe Haven en asfaltering van de Southdrainweg), van Nederland (Euro 172 miljoen restfondsen en Euro 136 miljoen pariteitsmiddelen, inclusief ondersteuning van gemeenten als Amsterdam, Den Haag, Rotterdam, Eindhoven en van China (de bouw van 200 woningen).

De ontwikkeling van de productiesectoren Water Suriname behoort tot de top tien van de waterrijke landen van de wereld. Dat is opmerkelijk in een wereld waar drinkwater schaars is voor meer dan 1 miljard mensen, en een bron vormt van frictie en oorlog. Het aantal drinkwater producerende bedrijven in ons land is de laatste jaren sterk toegenomen, mede voor de export. Suriname kan haar rijkdom aan zoet water vergroten, als er een geldige claim geformuleerd kan worden voor een onderzeese gebied van 150 nautische mijlen boven de huidige 200 zeemijlen. Deze claim moet uiterlijk 13 mei 2009 zijn ingediend bij de Commissie over de Grenzen van het Continentaal Plateau. Rijst De voorjaarsoogst en de najaarsoogst van 2006 betroffen hetzelfde rijstareaal: ongeveer 21.000 ha, waarvan 13.000 ha door kleine en 8.000 ha door grote landbouwers werd beplant. Suriname exporteert aanzienlijk minder cargo-rijst dan voorheen, omdat de verkoop ervan lokaal meer opbrengt dan in het buitenland. Onze rijstexport betreft daarom hoofdzakelijk witte rijst, met als gevolg dat bijproducten van rijst, zoals slijpmeel, nu goedkoop op de markt komen. Dit kan interessant zijn voor de kippensector. Echter wordt deze in grote mate beheerst door import.


7

Zonder effectief beleid komen zowel de rijstsector als de kippensector aan de rand van de ondergang. Nieuwe fondsen van de Europese Unie voor de versterking van de rijstteelt en fondsen voor wetenschappelijk onderzoek kunnen hierin verlichting brengen.

de Europese markt. Het afgelopen jaar zijn diverse trainingen verzorgd om landbouwers vertrouwd te maken met de Europese GAP (‘good agricultural practices’). Er ontstaat een geheel nieuwe situatie, die door velen positief wordt ingevuld.

Visserij Voor de visserijsector was het verslagjaar in zekere zin een jaar van ordening. De sector kreeg de wacht aangezegd door de Europese Unie. Onderzoek van Surinaamse vis op de Europese markt had cadmium, lood en dioxine aangetoond. Suriname moet snel maatregelen treffen om te voorkomen dat de Europese markt gesloten wordt voor Surinaamse vis. De jaarlijkse vangstvolumes van zeegarnalen blijven dalen en er is weinig controle op de naleving van de voorwaarden van de verstrekte vergunningen. Om de gezondheid van de visserijsector te waarborgen zijn een aantal initiatieven gestart. Er komt een Viskeuringsinstituut die vooral visexporten naar Europa moet veiligstellen. Verder werd in juni 2006 door de Minister van Defensie een Kustwacht ingesteld voor het bewaken van de visgronden. Ook is de invoering van een VMS, Vessel Monitoring System, nabij, waarbij de vergunninghoudende visserijbedrijven uitgerust worden met apparaatuur voor plaatsbepaling, snelheid en koers van viskotters, terwijl ook vangstinformatie beschikbaar komt. De totale vangst aan vis en garnalen bedroeg in 2006: 43.134 ton, 10,2% meer dan het voorafgaande jaar. Hiervan werd 19.210 ton geëxporteerd met een totale exportwaarde van US$ 33 miljoen.

Bauxiet Suriname heeft een aandeel van 2,5% in de jaarlijkse wereldbauxietproductie. Bauxiet is nog steeds de kurk waarop onze economie drijft. De mijnbouw zorgt voor 80-90% van ons exportinkomen, en 30% van het overheidsinkomen, een situatie die onze economie erg gevoelig maakt voor schommelingen op de wereldmarkt. Op dit moment in positieve zin, vandaar de aanbeveling dit jaar van het IMF om een stabilisatiefonds of een ontwikkelingsinvesteringsfonds in het leven te roepen om een deel van de meeropbrengsten van nu te reserveren voor slechtere tijden. Eind april 2006 werd de Successor Minesbrug geopend voor toegang tot de bauxiet van Kaaimangrasie en Klaverblad. Oost–Suriname is bijna uitgemijnd, alle planning is nu gericht op West-Suriname, waar voorraden zijn geïdentificeerd van 3 miljoen ton aluinaarde per jaar voor de komende 40 jaar. In 2010 moet de productie in het Bakhuysgebergte van start gaan.

landbouw Voor de bacoven is een nieuwe trend gezet met meer afzet en hogere opbrengsten. In het begin van het verslagjaar was 60% van de afzet in Europa vrij van invoerrechten, terwijl voor de rest hoge licentierechten moesten worden betaald. Begin december 2006 werd het bananenquotum verruimd naar 80% van de afzet. Dit houdt een aanzienlijke besparing in op dure licentierechten. Het streven is een 100% invoerrechtvrije afzet. In oktober 2006 ging het management van de SBBS over in handen van het Franse bedrijf Katopé, waarbij nog nader bekeken moet worden hoe de privatisering van het bedrijf verder voortgang zal vinden. De landbouwers hebben het moeilijk door de hoge standaarden van voedingsmiddelen op 8

Goud Veel hoop - in verband met betere inkomsten uit onze natuurlijke hulpbronnen - is gevestigd op betere contracten met goudwinningbedrijven. Suriname is een duidelijk wingewest voor Multinationals. Newmont Mining Company gaf in oktober 2006 aan dat het verrast is door de gebleken voorraden in het Nassaugebergte. Het is van belang dat Suriname wel zijn eigen belangen blijft behartigen en voorop stelt bij nieuwe onderhandelingen met Multinationals. Internationale prijsstijgingen van goud vertalen zich nog onvoldoende in toename van lokale inkomsten. Olie In 2006 was de productie van Staatsolie circa 4,4 miljoen vaten olie. Aan het eind van de huidige MOP periode moet dat oplopen, met 15.000 vaten per dag tot 5,4 miljoen vaten. De huidige reserves worden geschat op 106 miljard vaten, met mogelijke reserves tot 160 miljard na de off-shore exploraties. Staatsolie levert behalve ruwe olie ook diverse olieproducten als asfalt, stookolie en dieselolie, en sinds mei 2006, ook energie via haar Staatsolie Power Company.


Diverse buitenlandse bedrijven hebben ingetekend op offshore exploraties, waarvan de eerste boringen in 2007 worden verwacht. Het gaat om de bedrijven Repsol, Maersk en Occidental Oil & Gas. Paradise Oil zet on-shore exploraties voort te Coronie en Uitkijk. Off-shore olie exploraties en winning hebben gunstige effecten op de lokale economie: voeding, transport, bevoorrading, chemicaliën e.d. Hoopgevend zijn verder ook de exploraties naar aardgasvoorkomens. Onder de huidige omstandigheden kan ons land zich ontwikkelen tot een bonafide oliestaat. Hout Ons land telt circa 70 zagerijen met een totaal geïnstalleerd vermogen van 600.000m3 verwerkt rondhout per jaar. In 2005 werd 181.000m3 en in 2006 rond de 200.000 m3 gerealiseerd. De potentie van duurzame houtkap wordt geschat op 2 miljoen m3 per jaar. Intussen wordt vanuit Stichting Bos Beheer met diverse consultants gewerkt aan de overgang naar een bosautoriteit, die zowel over houtkap als over de bescherming van biodiversiteit zal gaan. Woningbouw Er is nog steeds woningnood in ons land. In 36% van de huizen woont meer dan 1 generatie, dat was in 1992 19% en in 1980 6%. In 55 jaar werden in totaal 8.000 woningen gebouwd, terwijl het streefaantal jaarlijks 1.500/2.000 bedraagt. In oktober 2006 werd gerapporteerd dat sinds februari 2004, circa 1.000 woningen gebouwd of gerenoveerd zijn geworden met de 7% renteregeling van de Centrale Bank van Suriname, waarbij commerciële banken tot 20% van hun kasreserve mogen aanwenden voor bouwkredieten tegen 7% rente. Begin december 2006 blijkt dat China een schenking doet voor de bouw van 200 woningen, maar dat het daartoe een openbare aanbesteding houdt in eigen land. Bevolking Er is het afgelopen jaar veel gecommuniceerd over de samenstelling van onze bevolking, met name over het gebleken groeiende aantal Brazilianen en Chinezen. Uit de zevende volkstelling is gebleken dat ons bevolkingsaantal de 500.000 nadert. Het aantal Brazilianen en Chinezen is echter slechts bij schatting bekend. Macro-economisch gezien gaat het de bevolking niet slecht, vooral vanwege

de goede inkomsten uit de delfstoffensector (bauxiet, goud en aardolie, die alle drie een positieve internationale prijsontwikkeling doormaken) en het strakke monetaire beleid van de overheid. Op de verschillende economische indexen scoorde ons land niet hoog: de Doing Business 2007 van de Wereldbank plaatste Suriname op de 122ste plaats van de 175 landen. Op de Index van Economische Vrijheid van de Heritage Foundation stond Suriname op de 129ste plaats van de 157 landen. De lage posities werden verworven door zaken als: de moeilijkheid om een bedrijf te starten, zwakke bescherming van investeerders, geringe innovatie, zwakke infrastructuur, e.d. Ondanks het feit dat de analyses aanwezig zijn, ontbreekt het beleid om op de resultaten ervan ontwikkeling te boeken.

De Verzekeringsbranche Binnen de SURVAM, de Surinaamse Vereniging van Assurantie Maatschappijen, is in het verslagjaar overeenstemming bereikt om verschillende activiteiten ter bevordering van het verzekeringswezen in Suriname daadwerkelijk gezamenlijk ter hand te nemen. De impuls hiertoe wordt vooral ingegeven door de onderkenning van de toenemende concurrentie binnen de sector en liberalisering van de markt. In eerste instantie wordt gedacht aan publiciteit en voorlichting om het verzekeringsbewustzijn in de gemeenschap te vergroten, en het belang van verzekeringen tegen dagelijkse risico’s in het leven van personen en ondernemingen aan te tonen. In het verslagjaar is door de SURVAM de aanzet gegeven om te komen tot een gezamenlijke auto schadedatabase (ten tijde van het schrijven van het verslag is de database reeds ingevoerd). Deze database is bedoeld om de aanmelding van autoschaden van alle bij de SURVAM aangesloten maatschappijen adequaat te monitoren. Hiertoe moest speciale computerprogrammatuur worden ontwikkeld met internetmogelijkheden. Het systeem is in opdracht van de SURVAM door een onder de SURVAM ressorterende onafhankelijke instelling ontwikkeld, conform door de SURVAM opgestelde richtlijnen en protocollen. De database stelt alle bij de SURVAM aangesloten maatschappijen in staat om alle autoschaden, die worden geclaimd te raadplegen en om eventuele oneigenlijke zaken te controleren met hun eigen bestandsgegevens. Een


9

belangrijk voordeel van deze database is ook het verzamelen van gegevens om statistieken te kunnen samenstellen. Ook de uitwisseling van informatie tussen verzekeraars van motorrijtuigen wordt nu mogelijk gemaakt. Binnen de SURVAM is men er zich van bewust dat alleen een gezamenlijke aanpak succes kan hebben. Dit systeem is een begin daarvan.

Het bedrijf De voortgaande regionale en mondiale economische integratie hebben ook gevolgen voor het bedrijfsleven. In een steeds veranderende omgeving is het als bedrijf noodzakelijk om zich aan te passen en tijdig in te spelen op nieuwe ontwikkelingen. Dit hebben wij in 2006 op verschillende manieren gedaan. Allereerst door de introductie van een aantal nieuwe producten. De introductie van het FATUM Suriname Fund op 7 maart 2006, het eerste product van onze nieuwe beleggingsmaatschappij genaamd FATUM Investments N.V. is een groot succes gebleken. Het hoge rendement, samen met de garantiestellingen van FATUM en de DSB Bank, hebben Surinamers massaal doen instappen. Ook het feit dat het merendeel van de investeringen in Suriname plaatsvinden heeft de gemeenschap aangesproken. Het succes van het FATUM Suriname Fund geeft aan dat het beleggingsklimaat in Suriname goed is. Mensen hebben vertrouwen in de economie en zijn bereid te investeren in hun toekomst. Daarnaast zijn in 2006 de FATUM Wereld Reispolis en de FATUM Annuleringsverzekering geïntroduceerd. Vanwege een overeengekomen samenwerkingsverband met SOS International B.V. in Nederland, kunnen onze klanten 24 uur per dag/7 dagen per week een beroep op ons doen, waar ter wereld zij zich ook bevinden. Voor ons staat kwaliteit van onze dienstverlening aan de klant centraal, en daarom hebben wij er in het verslagjaar hard aan gewerkt om onze dienstverlening verder te optimaliseren. Wij zijn met verschillende projecten gestart om onze klanten bewuster te maken van de noodzaak van verzekeren. Bij het optimaliseren van de dienstverlening speelt de tussenpersoon een essentiële rol. Derhalve hebben wij ons agentenkorps aan een nadere

10

beschouwing onderworpen en maatregelen getroffen om dit korps verder te professionaliseren. Branche Motorrijtuigen Ook in 2006 hebben wij kunnen constateren dat er geen verbetering is opgetreden in de verkeerssituatie. Het aantal aanrijdingen blijft toenemen en het aantal voertuigen dat op de weg komt blijft eveneens stijgen.Volgens de afdeling verkeersvoorlichting van het Korps Politie Suriname rijden er momenteel meer dan 130.000 voertuigen op de Surinaamse wegen. De twee voornaamste oorzaken van de toename van het aantal aanrijdingen zijn enerzijds het te hard rijden en anderzijds het roekeloos rijgedrag van met name jonge bestuurders die pas in het bezit zijn van een rijbewijs. Er worden van overheidswege maatregelen getroffen om het aantal verkeersslachtoffers te beperken. Zo is bijvoorbeeld het Rijbesluit 1971 nader gewijzigd en is het thans verplicht om tijdens het rijden in de auto de veiligheidsgordel te dragen. Daarnaast is het ook verboden, op straffe van een geldboete, tijdens het rijden handmatig te telefoneren met een mobiele telefoon. Onderstaande grafiek toont aan dat het aantal verkeersdoden in 2006 wederom is toegenomen ten opzichte van voorafgaande jaren. Grafiek 1: Aantal verkeersdoden afgelopen 6 jaren

Aantal verkeersdoden laatste 6 jaar 100 80 49

60

61

62

2002

2003

69

76

81

2005

2006

40 20 0 2001


2004

Branche Brand Het is in het verslagjaar gelukt om bij een stijgend aantal branden in het land, het aantal brandschaden binnen de eigen portefeuille beperkt te houden. Dit is het gevolg van een aantal brandbeheersingsmaatregelen die ervoor hebben gezorgd dat de kwaliteit van onze brandportefeuille sterk vooruit is gegaan. Ook voor de toekomst blijft de kwaliteit van de brandrisico’s zeer belangrijk. Wij zullen derhalve blijven werken aan het verbeteren van de kwaliteit van onze risico’s. Het is namelijk voor zowel de klant als het bedrijf van belang dat schade voorkomen kan worden.

Beleggingen en beleggingsopbrengsten Medio februari 2006 is de Hermitage Mall gekocht. Deze aankoop fungeerde als inbreng in het FATUM Suriname Fund waarmee een geprojecteerd plafond van US$ 10 miljoen in 2 jaren, in slechts 10 maanden werd gerealiseerd. Een evaluatie over de absorptiecapaciteit van het fonds zal bepalen in hoeverre dit fonds na circa 1 jaar kan worden voortgezet. Als afgeleide van het succes van het beleggingsfonds is inmiddels gestart met het uitbreiden van de Hermitage Mall met als doel de beleggingsopbrengsten uit dit object te maximaliseren.

Grafiek 2: Aantal branden afgelopen 8 jaren

Het Levenbedrijf Tijdens het verslagjaar heeft FATUM Levensverzekering N.V., evenals in 2005, een positieve ontwikkeling doorgemaakt. Er zijn plannen om het aanbod van producten het komende verslagjaar uit te breiden. Een van de middelen hiertoe is het aangaan van strategische allianties met buitenlandse verzekeraars. Daarnaast wordt intensief aandacht besteed aan opleiding en training van de medewerkers.

100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0

Aantal branden laatste 8 jaar

91 76

51

47

38

41

47

27

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

Het landelijk aantal branden is in 2006 het hoogst geweest van de afgelopen 8 jaren. Er zijn in totaal 91 branden geweest, van dit aantal ging het in 73 gevallen om woonhuisbranden. De grafiek toont aan dat het aantal branden alleen maar toeneemt, ondanks de voorlichting over brandpreventie door de brandweer. De cijfers tonen aan dat er nog veel werk moet worden verzet op het gebied van brandpreventie en voorlichting. Voor verzekeringsmaatschappijen is ook hier een duidelijke taak weggelegd.

Tussenpersonen Tijdens het verslagjaar zijn voorbereidingen getroffen voor een totale verbetering van de kwaliteit van ons agentenkorps. Het gaat hierbij om zaken aangaande opleiding, informatieverstrekking en voorlichting. Het is de bedoeling dat deze plannen verder in het jaar 2007 ten uitvoer zullen worden gebracht hetgeen uiteindelijk zal resulteren in een professioneel agentenkorps. Reclame & Sponsoring Ook in 2006 zijn door ons de liefdadigheidsinstellingen in het land ondersteund. Voor FATUM is het belangrijk dat dienstverlening aan minder draagkrachtigen en risico-groepen in de gemeenschap de nodige ondersteuning geniet, en dat FATUM daar steeds partij bij is. In het kader van CSR, ‘Corporate Social Responsibility’, de sociale verantwoordelijkheid van het bedrijf, bevordert FATUM enerzijds investeringen in economische activiteiten van het land – middels FATUM Investments N.V. – en anderzijds charitatieve steun aan sociaal zwakkeren in de gemeenschap.


11

Bijkantoor Nickerie Ook in 2006 is gebleken dat de landbouwsector in het District Nickerie nog geen gezonde sector is. De Rijstsector presteert nog steeds niet goed. Echter zijn er ook enkele positieve economische activiteiten te bespeuren, zoals de ontwikkelingen in de bacovensector en de start van een garnalenproject. Over het algemeen is de betalingsdiscipline in dit District problematisch, leidende tot problemen bij de incasso van premies. Uiteraard houdt dit direct verband met de slechte financiële situatie van de bewoners van dit District. Dat dit de bedrijfsvoering aldaar bemoeilijkt, is evident. Organisatie en medewerkers. Tijdens het verslagjaar is gewerkt aan het verder versterken van de kwaliteit en het opvoeren van de klantgerichtheid van onze organisatie. Zaken als training, vorming en opleiding zullen geïntensiveerd worden. Wij vinden het nodig dat de medewerkers via vakopleidingen in zichzelf investeren en betere service verlenen aan cliënten. Tijdens het verslagjaar is ter ondersteuning van onze overige hoofddoelstellingen, een traject ingezet om alle afdelingen opnieuw in kaart te brengen, alsmede de beschrijving van de verschillende functies te actualiseren. Deze beschrijvingen stellen ons in staat om op ieder moment kritisch te kijken naar onze bedrijfsprocessen. Wij zullen dan beter in staat zijn om de nodige verbeteringen aan te brengen in onze bedrijfsvoering en daardoor de kwaliteit van dienstverlening aan onze klanten verder te optimaliseren. Tot medewerker van het jaar 2006 werd uitgeroepen mevrouw A. Persaud, van de Sector Financiële Informatie & Administratie, dit vanwege haar inzet. Jubilarissen Tijdens het verslagjaar herdachten wij het 30- jarig dienstverband van de heer B. Gangaram Panday. Zulk een groot aantal jaren loyaliteit en trouw dienstverband mag een werkelijk noemswaardige prestatie worden genoemd. Pensioen In 2006 namen wij, na een dienstverband van 36 jaar, wegens het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd, afscheid van mevrouw C. HelstoneLeckie, alsmede van de heer M. Wijngaarde, na een dienstverband van 20 12

jaar. Wij zijn de medewerkers erkentelijk voor hun jarenlange inzet en loyaliteit en wensen hen een welverdiende pensioenperiode toe. Resultaat Het bruto geconsolideerde premie-inkomen is in het verslagjaar afgenomen van SRD 18,3 miljoen in 2005 tot SRD 17,8 miljoen in 2006. De verdiende premies zijn tevens afgenomen van SRD 12,8 miljoen naar SRD 11,2 miljoen. De bijdrage in de totale verdiende premies van de branches brand, motorrijtuigen en medisch varia zijn enigszins gedaald van ca. 98% in 2005 naar ca. 89% in 2006. Het netto rendement op de beleggingen is als volgt samengesteld: (in duizenden SRD)

2006

SRD Bruto rendement beleggingen 13.164 Af: rentelasten financiering beleggingen 2.934 Netto rendement 10.230

2005 % 16,1 7,2 25,0

SRD 6.708 677 6.031

% 14,3 8,2 24,1

In het bruto rendement zijn tevens de beleggingsopbrengsten welke voortvloeien uit de activiteiten van het FATUM Suriname Fund opgenomen, namelijk de huuropbrengsten van de Hermitage Mall en dividend alsmede hypotheekrente. De interestlasten aan de beleggers in het FATUM Suriname Fund zijn opgenomen als rentelasten financiering beleggingen. Na aftrek van het herverzekeringsaandeel en te betalen schaden (mutatie technische verplichting) is het eigen aandeel in de schadelast ten opzichte van 2005 met ca 45% afgenomen. De bedrijfslasten zijn ten opzichte van 2005 over de gehele linie toegenomen met 87%. Deze stijging wordt deels veroorzaakt door de invoering van een voorziening voor post employment benefits, waaraan een dotatie werd gepleegd van ca. SRD 1 miljoen. De bedrijfswinst vóór belasting is toegenomen van SRD 4,8 miljoen in 2005 tot SRD 8,2 miljoen in 2006.


Vooruitzichten Wij zijn positief gestemd over de toekomst. Met het 125-jarig bestaan van ons bedrijf in 2007 breekt voor FATUM een nieuw tijdperk aan. Het is voor ons een grote uitdaging om als oudste verzekeringsmaatschappij in Suriname toch dynamisch en innovatief bezig te zijn. De wereld zoals die nu is, eist van bedrijven dat ze meegaan met de tijd en zich blijvend vernieuwen. Het feit dat wij bijna 125 jaar oud zijn geeft aan dat het ons gelukt is om, in een maatschappij die harde eisen stelt aan bedrijven waarbij de klant steeds kritischer wordt, onszelf te profileren als een respectabele maatschappij die meedenkt en zorgt voor al onze stakeholders. Alle producten die wij aanbieden en activiteiten die worden ondernomen, zijn het resultaat van een lange termijnvisie, waarbij de blik voornamelijk gericht is op continuïteit. Onze toekomstplannen houden onder andere in dat onze organisatie zal worden aangepast aan het model van een meer klantgerichte organisatie, hetgeen inhoudt dat er een aantal grote structurele aanpassingen zullen worden gepleegd. Ook de totale organisatiestructuur op zich zal worden veranderd. Het bedrijf zal meer dan nu een bedrijf worden dat volgens internationale standaarden werkt. Voor zowel onze beleggingsactiviteiten als onze verzekeringsproducten zal onze strategie het komende verslagjaar allereerst gericht zijn op het aanbieden van producten waarmee we elke Surinamer van dienst kunnen zijn. Op beleggingsgebied zal onze aandacht met name gericht zijn op klanten met een modaal inkomen. Het verslagjaar heeft ook aangetoond dat het aanbod van nieuwe investeringsprojecten op zich laat wachten. Het uitblijven van het aanbod van nieuwe projecten in combinatie met het feit dat wij de initiële doelstelling voor de eerste twee jaar reeds hebben gerealiseerd, is voor FATUM Investments N.V. reden tot een nadere evaluatie van de capaciteit van de Surinaamse markt. Op verzekeringsgebied zijn wij van plan het komende jaar ons aanbod van producten verder uit te breiden. Wij vinden het belangrijk om onze klanten een compleet pakket aan producten en diensten te kunnen aanbieden.

Derhalve hebben wij besloten om de Ziektekostenverzekering te heractiveren. De vernieuwde Ziektekostenverzekering zal een brede dekking bieden tegen een redelijke premie. Daarnaast zijn er serieuze plannen om het productaanbod van ons Levenbedrijf uit te breiden, hierbij moet worden gedacht aan oudedagsvoorzieningen en voorzieningen voor jongeren met name met betrekking tot studiemogelijkheden. Er wordt op het moment onderzoek gedaan naar mogelijkheden tot het aangaan van een strategische alliantie met een buitenlandse (her)verzekeraar. Wij zijn ons er terdege van bewust dat wij onze plannen voor de toekomst alleen kunnen realiseren met de ondersteuning van gemotiveerde medewerkers en agenten die onze visie delen en die in staat zijn om met ons te kunnen meedenken. Onze prioriteit is daarom ook het stimuleren en motiveren van onze medewerkers en agenten en het investeren in opleidingen en trainingen. Met betrekking tot de ontwikkelingen in de bedrijfstak zijn wij hoopvol gestemd. Het is onze verwachting dat de samenwerking van alle maatschappijen binnen de SURVAM uiteindelijk zal leiden tot gezondmaking van het verzekeringswezen in ons land. Het streven van alle verzekeraars in Suriname dient er nu op gericht te zijn om ordening aan te brengen in de verschillende branches. Met het oog op het wegvallen van de grenzen, is het nu meer dan ooit van belang dat de bedrijfstak aantoont goed met elkaar te kunnen samenwerken. Uiteindelijk zullen Surinaamse bedrijven slechts door goede onderlinge samenwerking het hoofd kunnen bieden aan de concurrentie van buitenlandse maatschappijen.

N.W. Lalbiharie Directeur


13

14


Jaarrekening


15

Geconsolideerde balans per 31 december 2006 (na winstbestemming) Bedragen in duizenden Surinaamse dollars

Activa Beleggingen Onroerende goederen Overige financiële beleggingen

2006

2005

41.390 70.090

14.275 51.304 111.480

Vorderingen Vorderingen uit directe verzekeringen Overige vorderingen

2.080 1.637

65.579

2.454 1.396 3.717

Overige activa Bedrijfsmiddelen Liquide middelen

Overlopende activa Lopende rente Totale activa

16

728 3.239

3.850

780 1.230 3.967

2.010

3.965

3.056

123.129

74.495


Passiva Groepsvermogen Aandelenkapitaal Herwaarderingsreserve Egalisatiereserve

2006

5 7.475 43.925

Voorzieningen Langlopende schulden Schulden Schulden aan kredietinstellingen Te betalen schaden Schuld aan pensioenfonds Overige schulden

Overlopende passiva Totale passiva

2005

5 9.105 35.613 51.405

44.723

8.754

7.193

43.039

-

6.397 5.411 4 7.873

12.904 5.844 35 3.565 19.685

22.348

246

231

123.129

74.495


17

Geconsolideerde winst- en verliesrekening over 2006 Bedragen in duizenden Surinaamse dollars Baten Verdiende premies eigen rekening Opbrengst beleggingen Omzet Lasten Schadelasten Mutaties technische voorzieningen Bedrijfskosten, inclusief acquisitiekosten

Resultaat technische rekening Andere baten en lasten Resultaat vóór belastingen Belastingen Resultaat ná belastingen

18

2006 11.319 10.230

2005 13.433 6.031 21.549

5.041 89 8.225

19.464

9.131 726 4.855 13.355

14.712

8.194 -7 8.187 78 8.109

4.752 44 4.796 56 4.740


Geconsolideerd Kasstroomoverzicht Bedragen in duizenden Surinaamse dollars Kasstroom uit operationele activiteiten Resultaat vóór belastingen Belastingen over het resultaat Resultaat na belastingen Afschrijvingen Gerealiseerde herwaardering beleggingen Vermeerdering verzekeringstechnische voorzieningen Mutatie kortlopende schulden Mutatie vorderingen

Kasstroom uit investerings-en beleggingsactiviteiten Investeringen en verstrekkingen in: Bedrijfsmiddelen Beleggingen Desinvesteringen, aflossingen en verkopen Belegde middelen Kasstroom uit financieringsactiviteiten Langlopende schulden Bankkrediet Mutatie overige bezittingen Dividend

Mutatie liquide middelen

2006

2005

8.187 78 8.109 596 -1.244 1.361 4.391 133 13.346

4.796 56 4.740 575 881 549 -1.460 5.285

-114 -82.289 -82.403

-346 -14.992 -15.338

35.628 -46.775

3.835 -11.503

43.039 -6.507 -894 -200 35.438

9.232 -2.746 -125 6.361

2.009

143

Bovenstaand kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de zogenoemde indirecte methode. Alleen die mutaties zijn verwerkt die een wijziging in de liquide middelen tot gevolg hebben gehad. Herwaarderingen zijn derhalve buiten beschouwing gelaten. Het effect van valutaverschillen op de saldi van liquide middelen genoteerd in vreemde valuta is als koersverschil in het resultaat verwerkt.


19

Toelichting algemeen

Waarderingsgrondslagen

Grondslagen voor consolidatie

In de geconsolideerde jaarrekening zijn opgenomen FATUM Schadeverzekering N.V. en haar nagenoeg 100% dochterondernemingen FATUM Levensverzekering N.V. alsmede Fatum Investments N.V. De laatste was ultimo 2005 nog in de aanloopfase. Belangen van derden in het vermogen en resultaat van de deelneming worden afzonderlijk in de geconsolideerde jaarrekening vermeld. De vennootschappelijke jaarrekening van de moedermaatschappij is afzonderlijk in dit verslag opgenomen. De jaarrekeningen van FATUM Levensverzekering en FATUM Investments N.V. zijn separaat uitgebracht. Het Fatum Suriname Fund wordt, zijnde een beleggingsproduct van FATUM Investments N.V., niet als afzonderlijke entiteit in de consolidatie betrokken. De door FATUM Investments N.V. uitgegeven participaties in het Fatum Suriname Fund worden als schuld in de geconsolideerde jaarrekening verwerkt. Anderzijds worden de -voor wat betreft de vergoeding van interest en waardemutaties - aan de deelgerechtigden van het fonds toekomende beleggingen (het fonds), die alle eigendom zijn van de FATUM Groep, als bezittingen in de geconsolideerde balans opgenomen. Vreemde valuta waarderingsgrondslagen Activa en passiva in vreemde valuta zijn omgerekend tegen de onderstaande vermelde koersen per balansdatum. Baten en lasten uit hoofde van transacties in vreemde valuta worden omgerekend tegen de koersen op transactiedatum. De verschillen verbandhoudende met wijzigingen van wisselkoersen worden afzonderlijk in de winst- en verliesrekening verwerkt onder het hoofd ‘Andere baten en lasten’. De voor de omrekening in lokale valuta gebruikte koersen per balansdatum zijn als volgt:

Amerikaanse dollar Euro

20

2006

2005

SRD

SRD

2,75 3,50

2,75 3,50

Algemene waarderingsgrondslagen Activa en passiva worden gewaardeerd tegen nominale waarde, tenzij hierna een andere waarderingsgrondslag wordt vermeld. Waar nodig is een voorziening voor oninbaarheid in mindering gebracht.

Specifieke waarderingsgrondslagen Onroerende goederen De onder dit hoofd opgenomen onroerende goederen zijn opgenomen tegen de actuele waarde verminderd met lineaire afschrijvingen op basis van de geschatte economische levensduur. De actuele waarde van de onroerende goederen is gebaseerd op externe taxaties in USD en omgerekend in lokale valuta tegen de per balansdatum geldende koers van de USD. De nieuwe investeringen in bestaande onroerende goederen worden tot aan de eerstvolgende taxatie tegen de verkrijgingswaarde opgenomen. Het vermogenssurplus voortvloeiende uit de vorenvermelde herwaarderingen wordt toegevoegd aan de onder het eigen vermogen opgenomen “Herwaarderingsreserve”. Over de herwaardering is geen voorziening voor latente inkomstenbelasting gevormd daar de herwaardering o.m. betrekking heeft op het hoofdkantoor en haar filaialen waarvan niet verwacht wordt dat deze op korte termijn gedesinvesteerd zullen worden. Bedrijfsgebouwen worden in 20 jaar lineair afgeschreven. Overige financiële beleggingen De overige financiële beleggingen, met uitzondering van effecten, worden gewaardeerd tegen de nominale waarde. Effecten zijn tegen de beurskoers ultimo van het boekjaar gewaardeerd. Koerswaarde mutaties van de effecten zijn in het resultaat verwerkt onder het hoofd ‘Beleggingsopbrengsten’. Overlopende rente van depositobeleggingen, dividend van aandelen en hypotheekrente zijn opgenomen onder het hoofd ‘Overlopende activa’. Vorderingen uit directe verzekeringen Vorderingen uit directe verzekeringen hebben betrekking op tussenpersonen uit hoofde van afgesloten verzekeringen en de van hypotheekdebiteuren nog te ontvangen bedragen uit de verstreken aflossingstermijnen en zijn opge-


nomen tegen de nominale waarde, indien noodzakelijk verminderd met een voorziening voor oninbaarheid. Onder de vorderingen zijn eveneens opgenomen de overlopende huurvorderingen van de Hermitage Mall onder aftrek van een voorziening voor dubieusheid. en overlopende inleggelden die gewaardeerd zijn tegen de nominale waarde. Bedrijfsmiddelen De bedrijfsmiddelen worden opgenomen tegen aanschafwaarde verminderd met lineaire afschrijvingen gebaseerd op de economische levensduur van de objecten. Het afschrijvingspercentage bedraagt voor voertuigen, automatiseringsapparatuur en overige bedrijfsmiddelen respectievelijk 20%, 33 1/3% en 10% per jaar. Liquide middelen De liquide middelen betreffen kas- en direct opvraagbare banktegoeden en zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde. De onder de liquide middelen begrepen vreemde valuta tegoeden zijn gewaardeerd tegen de per balansdatum geldende koersen zoals vermeld onder de vreemde valuta waarderingsgrondslagen. De verschillen verbandhoudende met wijzigingen van wisselkoersen worden, zoals eerder vermeld onder de vreemde valuta waarderingsgrondslagen, afzonderlijk in de winst- en verliesrekening verwerkt onder het hoofd ‘Andere baten en lasten’. Egalisatiereserve De egalisatiereserve dient tot egalisatie van de aan het verzekeringsbedrijf verbonden risico’s. De omvang van deze reserve beloopt bij het schadebedrijf niet meer dan twee maal het bedrag van de jaarlijkse netto verdiende premies, terwijl bij het levenbedrijf de egalisatiereserve maximaal 10% van de netto premiereserve beloopt. Voorzieningen Premiereserve De premiereserve van het schadebedrijf betreft een voorziening voor het nog niet verdiende gedeelte van de geboekte premies van reeds aangevangen en nog niet verstreken risicotermijnen verminderd met de provisies. De voorziening wordt vastgesteld op basis van het zogeheten ‘ 1/24- systeem’.

Voorziening voor verzekeringsverplichtingen De voorziening voor verzekeringsverplichtingen van het levenbedrijf wordt actuarieel becijferd volgens de netto-methode, zijnde de verzekeringstechnische waarde van de toekomstige uitkeringen verminderd met de contante waarde van de toekomstige premies. De vaststelling van de voorziening heeft plaatsgehad met inachtneming van een rekenrente van 4% en de sterftetafel mannen en vrouwen 1961-1965. De aldus berekende voorziening voor verzekeringsverplichtingen is vermeerderd met een voorziening voor administratiekosten, gebaseerd op 0,25% van de contante waarde van het verzekerd kapitaal voor premievrije en koopsommen verzekeringen en 5% van de voorziening voor verzekeringsverplichtingen tegen premiebetaling. Voorts wordt een voorziening gevormd voor het verhoogd actuarieel risico in verband met de beperkte ouderdom van het levenportefeuille. Voorziening voor post employment benefits In het verslagjaar is een voorziening gevormd voor zogenoemde ‘post employment benefits’ inhoudende de contante waarde van de benodigde voorziening ter dekking van de medische kosten tot het overlijden van de gepensioneerden. Eveneens wordt een voorziening gevormd voor actieven waaraan gedurende de resterende diensttijd tot hun pensionering wordt gedoteerd rekening houdende met verdere actuariële ontwikkelingen. De actuariële berekening terzake is o.a. gebaseerd op de geschatte medische kosten, inflatie verloop, ontslag-en invalideringskansen en een discontovoet van 3,85%. Voorziening voor onderhoudskosten Ter egalisatie van de kosten van groot onderhoud van de Hermitage Mall wordt met ingang van 2006 jaarlijks een voorziening gevormd gebaseerd op 1,25% per jaar van de aanschafwaarde van de bedrijfsgebouwen. De betreffende onderhoudskosten zullen, naast de jaarlijkse dotatie, worden aangepast op basis van de ontwikkeling van de bouwkosten en periodiek op basis van taxaties van het groot onderhoud. Langlopende schulden De hieronder opgenomen participaties van deelgerechtigden in het FATUM Suriname Fund zijn opgenomen tegen de gepubliceerde koerswaarde, de zogenoemde Net Asset Value. De herwaarderingsverschillen (agio) van de participaties tussen de inleg-en balansdatum zijn tezamen met de aan de


21

deelnemers van het FATUM Suriname Fund toekomende rente verwerkt als interestkosten op participaties. De eveneens onder de langlopende schulden opgenomen locale bank en overige investeringskredieten voor financiering van de Hermitage Mall zijn opgenomen tegen de nominale waarde en gewaardeerd tegen de per balansdatum vermelde omrekeningskoersen voor vreemde valuta. De nominale inleg van de deelgerechtigden in alle klassen van het Fatum Suriname Fund zijn gegarandeerd door de FATUM Groep.

Grondslagen van resultaatbepaling

De premies, provisies, en schade-uitkeringen zijn verantwoord onder aftrek van het aandeel van herverzekeraars en worden tezamen met de opbrengst uit beleggingen verantwoord in het boekjaar waarop zij betrekking hebben. De kosten worden bepaald met inachtneming van de hiervoor vermelde grondslagen van waardering en toegerekend aan het verslagjaar waarop zij betrekking hebben. De afschrijvingen geschieden tijdsevenredig op basis van de verwachte economische levensduur. Op aanschaffingen gedurende het jaar wordt naar tijdgelang afgeschreven. De belastingen worden in de winsten verliesrekening opgenomen op basis van het fiscale resultaat, rekeninghoudend met fiscaal vrijgestelde posten, respectievelijk geheel of gedeeltelijk niet aftrekbare kosten.

22


Toelichting op de geconsolideerde balans

Het verloop in de onroerende goederen is als volgt:

Beleggingen

De beleggingen zijn als volgt onderverdeeld:

Overige financiële beleggingen Hypotheken Effecten Leningen op schuldbekentenissen Termijndeposito’s

Totale beleggingen

2005 10.201 1.403 3.093 14.697 -422 14.275

Aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen Historische boekwaarde Boekwaarde herwaarderingen Eindsaldo boekwaarde

34.503 -548 33.955 7.435 41.390

6.867 -470 6.397 7.878 14.275

Beginsaldo boekwaarde Investeringen -/- desinvesteringen Terugboeking afschrijving Herwaardering

Bedragen in duizenden Surinaamse dollars

Onroerende goederen Bedrijfsgebouwen en terreinen Overige onroerende goederen

Afschrijvingen Eindsaldo boekwaarde

2006 14.275 27.472 54 41.801 -411 41.390

2006

2005

37.546 3.844 41.390

11.151 3.124 14.275

36.580 26.513 4.095 2.902 70.090

26.472 16.148 2.265 6.419 51.304

111.480

65.579

Onroerende goederen Onder de onroerende goederen zijn opgenomen de Hermitage Mall, het appartementencomplex in aanbouw aan de Anton Dragtenweg, het kantorencomplex aan de Noorderkerkstraat, Henck Arronstraat en Nieuw Nickerie, dienstwoningen voor filiaalhouders en het recreatieoord te Saramacca alsmede onbebouwde terreinen. De Hermitage Mall maakt deel uit van het Fatum Suriname Fund.

Hypotheken De hypothecaire vorderingen zijn verstrekt onder zekerheid van eerste hypotheek en zijn opgenomen tegen nominale waarde onder aftrek van een voorziening wegens oninbaarheid. De interestpercentages van de per balansdatum uitstaande hypothecaire vorderingen varieerden tussen 10 - 26% per jaar. Effecten De binnenlandse fondsen zijn gewaardeerd tegen de slotkoersen ultimo van het boekjaar, zoals genoteerd door de Surinaamse Effectenbeurs, terwijl de buitenlandse fondsen zijn opgenomen tegen de door de vermogensbeheerders opgegeven beurskoersen. De toename van de beurswaarde is ten gunste van de beleggingsopbrengsten verwerkt. De fondsen maken voor een bedrag van SRD 8,9 miljoen deel uit van het Fatum Suriname Fund. Leningen op schuldbekentenis Het rentepercentage van leningen op schuldbekentenissen varieerde zowel in 2006 als in 2005 van 10% tot 23%.


23

Termijndeposito’s De onder dit hoofd opgenomen beleggingen in termijndeposito’s en spaarrekeningen luidende in locale valuta renderen tussen de 7% en 12,5% per jaar. De eveneens onder dit hoofd opgenomen vreemde valuta termijndeposito’s met een tegenwaarde van in totaal ca. SRD 1,2 miljoen; (2005 ca. SRD 4,3 miljoen) zijn belegd tegen rentepercentages van 2,0% - 7,25% per jaar; (2005: 2,23% - 7,25% per jaar). Van de uitstaande spaar- en depositobeleggingen bij bankiers is een bedrag van SRD 555 duizend gesepareerd t.b.v. de Centrale Bank van Suriname uit hoofde van de solvabiliteitsvereisten. Vorderingen uit directe verzekeringen Vorderingen uit directe verzekeringen Overige vorderingen

2006 2.080 1.637 3.717

2005 2.454 1.396 3.850

Agentensaldi Overige verzekeringsdebiteuren en leningen Af: voorziening voor dubieuze vorderingen Balanswaarde

2005 3.095 197 3.292 838 2.454

De agentenvorderingen die langer dan een jaar achterstallig zijn, zijn geheel voorzien tot een bedrag van SRD 927 duizend alsmede is op de dubieuze vorderingen over 2006 een voorziening getroffen van ca. SRD 211 duizend. Overige vorderingen De overige vorderingen hebben voornamelijk betrekking op de huur en overige vorderingen met betrekking tot de exploitatie van de Hermitage Mall, alsmede op personeelsvoorschotten.

24

Boekwaarde begin van het jaar Investeringen Desinvesteringen Afschrijvingen Terugboeking afschrijving i.v.m desinvestering Boekwaarde eind van het jaar Aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde

2006 780 133 -6 907 -185 6 728

2005 587 346 -43 890 -110 780

1.769 -1.041 728

1.642 -862 780

2006 433 2.806 3.239

2005 412 818 1.230

Liquide middelen De samenstelling van deze post ziet er als volgt uit:

De vorderingen uit directe verzekeringen zijn als volgt: 2006 3.218 3.218 1.138 2.080

Bedrijfsmiddelen Het verloop van de bedrijfsmiddelen is als volgt:

Kastegoeden Banktegoeden Totaal

De kas en banksaldi staan ter vrije beschikking van in de consolidatie betrokken vennootschappen. Kas- en banksaldi in vreemde valuta zijn gewaardeerd tegen de per balansdatum geldende koersen, zoals vermeld onder de vreemde valuta waarderingsgrondslagen. Groepsvermogen Het maatschappelijk en geplaatst kapitaal bestaat uit 200.000 aandelen elk groot SRD 0,025 nominaal.


Langlopende schulden

Het verloop in de reserves kan als volgt worden weergegeven:

Balanswaarde begin van het jaar Bij: - resultaat ná belastingen - dividend 2006 - herwaardering beleggingen - gerealiseerde herwaardering onroerende goederen Balanswaarde eind van het jaar

2005

29.915

-

13.124 43.039

-

EgalisatieReserve

9.105 -1.227

35.613 8.109 -200 -

-403

403

7.475

43.925

De participaties in het FSF betreffen de waarde van de nominale inleggelden per balansdatum. De koersen zijn opgenomen in de locale dagbladen en wel 1.004,50 voor SRD en 100,45 voor USD en Euro participaties. Het uit de herwaardering van de inleggelden voortvloeiende agio wordt ten laste van het resultaat verwerkt onder het hoofd Interestlasten participaties. De koerswaarde mutatie en het herwaarderingsverschil bedragen voor de vreemde valuta participaties respectievelijk ca. SRD 81 duizend en SRD 550 duizend.

2006 7.193 1.561 8.754

2005 7.600 - 407 7.193

Onder de participaties in het FSF is als overige participatie opgenomen een externe belegging in de Hermitage Mall tot de tegenwaarde van USD 1.838.375. De rentevergoeding op deze belegging is bepaald naar rato van het totaal belegd vermogen in de Hermitage Mall.

Voorzieningen Het verloop in de voorzieningen is als volgt: Stand begin van het jaar Toevoeging in het jaar Stand eind van het jaar

2006

Herwaarderingsreserve

Onder de voorzieningen zijn naast de technische voorzieningen voortvloeiende uit het schade en levenbedrijf ook opgenomen een voorziening voor post employment benefits en een voorziening ter egalisatie van de onderhoudskosten aan de Hermitage Mall. Aan de voorziening voor technische verplichtingen van het levenbedrijf werd ten laste van het resultaat een bedrag van SRD 372 duizend toegevoegd, terwijl de toevoeging aan de premiereserve van het schadebedrijf ca. SRD 78 duizend bedraagt. De voorziening voor ‘post employment benefits’ wordt met ingang van het lopend verslagjaar gevormd. De dotatie aan de voorziening bedraagt SRD 911 duizend en heeft voor ca. SRD 760 duizend betrekking op de gepensioneerden en het restant op de actieve medewerkers. Aan de onderhoudsvoorziening is een bedrag van SRD 200 duizend toegevoegd.

Participaties van deelgerechtigden in het FATUM Suriname Fund (FSF) Overige investeringsleningen

Onder overige investeringsleningen zijn opgenomen de medefinanciering van de Hermitage Mall door een commerciële bankinstelling tot een bedrag van US$ 1,4 miljoen alsmede de financiering door derden van de aankoop van onroerend goed in het noorden van Paramaribo tot een bedrag van Euro 2,65 miljoen. Voor deze financieringen zijn op genoemde objecten hypothecaire zekerheden verstrekt.


25

Kortlopende schulden Schulden aan kredietinstellingen Te betalen schaden Schuld aan Stichting Pensioenfonds van de FATUM Schadeverzekering N.V. Overige schulden

2006 6.397 5.411

2005 12.904 5.844

4 7.873 19.685

35 3.565 22.348

Schulden aan kredietinstellingen Betreffen rekening-courantfaciliteiten alsmede (kort)lopende investeringskredieten waarvoor specifieke dekkingen/zekerheden zijn verstrekt. In dit verband zij vermeld dat het kortlopende investeringskrediet ten tijde van het schrijven van dit verslag geheel is afgelost. Te betalen schaden Te betalen schaden Af: aandeel herverzekering Te betalen schaden eigen rekening

2006 6.234 823 5.411

2005 6.722 878 5.844

Overige schulden Hieronder zijn opgenomen: Schulden uit verzekeringen Dividend Belastingen Overige te betalen schulden Totaal

2005 654 94 1.894 923 3.565

Onder schulden uit verzekeringen zijn o.m. opgenomen herverzekeringspremies en schadeverrekeningen alsmede af te dragen toeslagen waarborgfonds uit hoofde van motorrijtuigenverzekering. Onder belastingen is voornamelijk opgenomen de per saldo nog af te dragen omzetbelasting, terwijl onder overige schulden zijn opgenomen de vooruit ontvangen huren en waarborgsommen. Overlopende passiva Rente opgenomen leningen Diversen

De te betalen schaden betreffen de voorziening voor de per balansdatum nog niet afgewikkelde schaden. De vaststelling is geschied post voor post voor bekende schaden en voor reeds gevallen maar nog niet bekende schaden is een voorziening getroffen op basis van ervaringscijfers. De toename van de te betalen schaden heeft betrekking op de branches brand en motorrijtuigenverzekering.

26

2006 3.928 120 2.170 1.655 7.873


2006 246 246

2005 169 62 231

Toelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekening Bedragen in duizenden Surinaamse dollars

Levenbedrijf Schadebedrijf

Verdiende premies 2006

2005

16.631 - 6.186 10.445

17.367 - 4.614 12.753

1.140 - 266 874 11.319

893 - 213 680 13.433

Schadebedrijf

Brutopremie Herverzekeringspremie Verdiende premies Levenbedrijf

Brutopremie Herverzekeringspremie Verdiende premies

Uit het bovenstaande overzicht blijkt dat de verdiende premies van het schadebedrijf t.o.v. 2005 zijn gedaald naar het niveau van SRD 10,5 miljoen, terwijl de verdiende premies van het levenbedrijf t.o.v. 2005 zijn toegenomen met ca. 29%. De premie van motorrijtuigen- en brandverzekeringen leveren de grootste bijdrage aan de totale premiebaten. Opbrengst beleggingen De opbrengst van beleggingen zijn als volgt: Bruto opbrengst beleggingen Af: rentelasten financiering beleggingen Netto rendement

Schadelast en uitkeringen De per saldo schadelast is als volgt samengesteld:

2006 13.164 -2.934 10.230

2005 6.708 -677 6.031

Het bruto rendement op de beleggingen, uitgedrukt in procenten van het gemiddeld belegd kapitaal, is toegenomen van ca. 14,3% in 2005 naar ca. 16,1% in 2006. Het netto rendement, uitgedrukt in procenten van het belegd kapitaal minus financieringsmiddelen, beloopt over 2006 en 2005 respectievelijk 25% en 24,1%.

2006 517 4.524 5.041

2005 61 9.070 9.131

2006 1.714 3.226 596 2.689 8.225

2005 1.354 2.168 575 758 4.855

Provisie en kosten Acquisitiekosten Personeelskosten Afschrijvingen Overige bedrijfskosten

De acquisitiekosten uitgedrukt in procenten van de netto premiebaten bedraagt over 2006 en 2005 respectievelijk 11% en 9%. De personeelskosten zijn ten opzichte van 2005 met circa 48,8% toegenomen onder meer als gevolg van de jaarlijkse aanpassing van de lonen en salarissen, de daaraan gerelateerde sociale lasten w.o. een voorziening voor post employment benifits. De overige bedrijfskosten zijn gestegen vanwege toegenomen bedrijfsactiviteiten. Minderheidsbelang Het minderheidsbelang betreft het aandeel van derden in het resultaat van FATUM Levensverzekering N.V. Andere baten en lasten Betreft de per saldo nadelige c.q. voordelige koersresultaten ontstaan transacties tegen andere koersen dan waartegen deze waren verwerkt. N.W. Lalbiharie Directeur


27

Vennootschappelijke balans per 31 december 2006 (ná winstbestemming)

Activa 2006

2005

(in duizenden Surinaamse dollars) Beleggingen Onroerende goederen Deelneming Overige financiële beleggingen

13.940 3.975 42.920

14.275 3.980 49.640 60.835

Vorderingen Vorderingen uit directe verzekeringen Overige vorderingen

2.080 2.066

67.895

2.454 218 4.146

Overige activa Bedrijfsmiddelen Liquide middelen

Overlopende activa Lopende rente Totale activa

28

709 2.363

2.672

780 1.154 3.072

1.934

3.870

2.899

71.923

75.400


Passiva 2006

2005

(in duizenden Surinaamse dollars) Eigen vermogen Geplaatst en gestort aandelenkapitaal Herwaarderingsreserve Egalisatiereserve

5 7.475 43.925

Voorzieningen Schulden Schulden aan kredietinstelling Te betalen schaden Schuld aan pensioenfonds Overige schulden

Overlopende passiva Totale passiva

5 9.105 35.613 51.405

44.723

7.582

6.593

1.230 5.411 4 6.045

12.904 5.844 1.579 3.526 12.690

23.853

246

231

71.923

75.400


29

Vennootschappelijke winst- en verliesrekening over 2006 Bedragen in duizenden Surinaamse dollars 2006

Baten Verdiende premies Opbrengst beleggingen

10.356 7.610

Af: doorberekend naar deelnemingen Resultaat technische rekening Resultaat deelneming Andere baten en (lasten) Resultaat vóór belastingen Belasting lopend jaar Resultaat ná belastingen

30

12.278 5.778 17.966 4.524 13.442

Schadelast

Lasten Acquisitiekosten Personeelskosten Afschrijvingen Overige bedrijfskosten

2005

1.508 3.226 600 1.224 6.558 -1.308

18.056 9.070 8.986

1.188 2.168 576 665 4.597 -380 5.250 8.192 -4 -7 8.181 72 8.109


4.217 4.769 -17 44 4.796 56 4.740

Toelichting op de vennootschappelijke balans

De deelnemingen zijn gewaardeerd tegen de netto-vermogenswaarde. Het aandeel van derden, uitkomend op ca. SRD 386, is opgenomen onder de kortlopende schulden.

Bedragen in duizenden Surinaamse dollars

Overige financiële beleggingen

Algemeen

De deelnemingen zijn gewaardeerd tegen de netto vermogenswaarde. De overige grondslagen van waardering en resultaatbepaling van de vennootschappelijke jaarrekening zijn gelijk aan de grondslagen die zijn vermeld in de toelichting op de geconsolideerde jaarrekening.

Balansposten Onroerende goederen Het verloop is als volgt: 2005 10.201 1.404

Afschrijvingen Eindsaldo boekwaarde

2006 14.275 26 54 14.355 -415 13.940

Aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen Historische boekwaarde Boekwaarde herwaarderingen Eindsaldo boekwaarde

7.058 -553 6.505 7.435 13.940

6.868 -470 6.398 7.877 14.275

2006 965 3.010 3.975

2005 980 3.000 3.980

Beginsaldo boekwaarde Investeringen -/- desinvesteringen Terugboeking afschrijving Herwaardering

3.093 14.698 -423 14.275

Deelnemingen FATUM Levensverzekering N.V. FATUM Investments N.V.

Hypothecaire leningen Effecten Leningen op schuldbekentenissen Termijndeposito’s Totaal

2006 20.027 16.031 4.060 2.802 42.920

2005 26.278 14.791 2.252 6.319 49.640

Bovenstaande beleggingen, m.u.v. effecten, zijn uitgezet tegen rentepercentages variërend van 9 tot 26 % voor beleggingen in locale valuta en 2 tot 9 % voor beleggingen in vreemde valuta.

Vorderingen uit directe verzekeringen

2006 2.080

2005 2..454

Betreft agentenvorderingen onder aftrek van een voorziening voor dubieusheid van ca. SRD 1,1 miljoen. Overige vorderingen

2.066

218

De overige vorderingen hebben voornamelijk betrekking op de rekeningcourantvorderingen op groepsmaatschappijen alsmede personeelsvoorschotten en leningen aan derden. Bedrijfsmiddelen In het verslagjaar werd voor circa SRD 114 duizend geïnvesteerd in transportmiddelen, automatiseringsapparatuur en kantoorinventaris. Transportmiddelen en automatiseringsapparatuur worden respectievelijk in 5 jaar en 3 jaar lineair afgeschreven, terwijl de overige bedrijfsmiddelen in 10 jaar worden afgeschreven. De afschrijvingslast over het verslagjaar bedraagt SRD 185 duizend.

Liquide middelen


2006 2.363

2005 1.154

31

De hieronder opgenomen kas en banksaldi staan ter vrije beschikking van de vennootschap.

Schulden aan kredietinstelling

Overlopende activa Hieronder zijn de overlopende rente en dividend van de beleggingen opgenomen.

Teneinde de garantiestelling na te kunnen komen welke is afgegeven voor de participaties in het FATUM Suriname Fund zijn de opgenomen kredieten bij locale en buitenlandse kredietinstellingen voor een belangrijk deel afgelost.

Eigen vermogen Aandelenkapitaal Herwaarderingsreserve Egalisatiereserve

2006 5 7.475 43.925 51.405

2005 5 9.105 35.613 44.723

Voor een nadere toelichting op het aandelenkapitaal, de herwaarderings- en egalisatiereserve wordt verwezen naar de toelichting op de geconsolideerde jaarrekening. Voorzieningen De voorzieningen zijn als volgt:

Premiereserve Post employment benefits

2006 6.671 911 7.582

2005 6.593 6.593

De premiereserve heeft betrekking op de onverdiende premie van reeds aangevangen en nog niet verstreken risicotermijnen verminderd met de provisies. De voorziening voor post employment benefits dient ter dekking van de medische kosten van de gepensioneerden tot het overlijden alsmede voor de actieven na het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd

32

Te betalen schaden

2006 1.230

2006 5.411

2005 12.904

2005 5.844

De te betalen schaden betreffen de nog niet afgewikkelde schaden en hebben voornamelijk betrekking op de branches brand en motorrijtuigen verzekering. Overige schulden Hieronder zijn opgenomen: Schulden uit verzekeringen Belastingen Overige te betalen schulden Totaal

2006 3.928 2.111 6 6.045

2005 654 1.931 941 3.526

De schulden uit verzekeringen hebben betrekking op herverzekeringspremies en schadeverrekeningen. Onder ‘Schulden uit verzekeringen’ is o.m. begrepen af te dragen toeslagen waarborgfonds uit hoofde van motorrijtuigenverzekeringen. Onder de belastingen is o.m. opgenomen de per saldo nog af te dragen omzetbelasting. Overlopende passiva Betreft de te betalen dividend en accountantskosten alsmede rente van opgenomen leningen.


Toelichting op de vennootschappelijke winst- en verliesrekening Bedragen in duizenden Surinaamse dollars Verdiende premies De mutaties in de premiebaten over 2006 met vergelijkende cijfers over 2005 zijn als volgt weer te geven: 2006 16.631 6.186 10.445 -89 10.356

Bruto premie-inkomen Herverzekering Premie eigen rekening Mutatie premiereserve Verdiende premies

2005 17.367 4.614 12.753 - 475 12.278

Uit dit bovenstaande overzicht blijkt dat de verdiende premies t.o.v. 2005 met 16 % zijn afgenomen. Opbrengst beleggingen De beleggingsopbrengsten alsmede de gemiddelde rendementspercentages zijn als volgt: (in duizenden SRD) Rente hypothecaire- en persoonlijke leningen Dividend- en rente opbrengsten effecten Rente lening op schuldbekentenissen Rente deposito’s en spaargelden Bruto rendement Af: betaalde bankrente Netto rendement

2006 SRD %

2005 SRD %

3.353

14,5

3.392

14,2

3.872

32,80

2.310

17,3

691

25,2

438

21,6

340 8.256 -646

7,4 16,1

315 6.455 -677

5,3 14,3

7.610

Schadelast De netto schadelast is als volgt samengesteld: Bruto schade Herverzekeringsuitkeringen Netto schade Mutatie technische verplichtingen Schadelast

2006 5.001 39 4.962 -438 4.524

2005 11.437 2.903 8.534 536 9.070

De afname van de bruto schade-uitkeringen ten opzichte van 2005 met ca.44% heeft voornamelijk betrekking op branden autoschade. Overige bedrijfskosten De bedrijfskosten, m.u.v. de acquisitiekosten, zijn als volgt samengesteld:

Personeelskosten en acquisitiekosten Afschrijvingen Diensten van derden Huisvestingskosten Kantoorbehoeften Produktiekosten Overige algemene kosten Af: doorbelast aan het dochterbedrijven Netto

2006 4.734 600 284 43 333 680 -116 6.558 -1.308 5.250

2005 3.356 576 232 117 199 459 -342 4.597 -380 4.217

2006 -15 11 -4

2005 -17 -17

Resultaat deelneming Resultaat FATUM Levensverzekering N.V. Resultaat FATUM Investments N.V. Af: minderheidsbelang van derden Resultaat deelneming

5.778


33

Overige gegevens Statutaire winstverdeling Rekeninghoudende met hetgeen in artikel 30 van de statuten is bepaald ten aanzien van de winst, is deze ter verdeling voorbehouden aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. Winstverdeling Vooruitlopend op de door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders goed te keuren winstverdeling, wordt door de directie voorgesteld om de nettowinst over het boekjaar 2006 als volgt te verdelen: (in duizenden SRD) Contant dividend Toevoeging aan de egalisatiereserve

SRD 200 7.909 8.109

De dividenduitkering komt overeen met SRD 1,00 per aandeel van nominaal SRD 0,025 en is reeds in de jaarrekening verwerkt.

Accountantsverklaring Wij hebben de in dit verslag opgenomen jaarrekening 2006 van FATUM Schadeverzekering N.V., te Paramaribo, bestaande uit de vennootschappelijke balans per 31 december 2006, de vennootschappelijke winst-en-verliesrekening over 2006, de geconsolideerde balans per 31 december 2006, de geconsolideerde winst-en-verliesrekening over 2006 en het geconsolideerde kasstroomoverzicht over 2006 met de toelichting gecontroleerd. Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur van de vennootschap is verantwoordelijk voor het opmaken van de geconsolideerde jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, in overeenstemming met algemeen aanvaarde grondslagen voor financiële verslaggeving. Deze verantwoordelijkheid omvat onder meer: het ontwerpen, invoeren en in stand houden van een intern 34

beheersingssysteem relevant voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat, zodanig dat deze geen afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten bevat, het kiezen en toepassen van aanvaardbare grondslagen voor financiële verslaggeving en het maken van schattingen die onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de geconsolideerde jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met algemeen aanvaarde controlestandaarden. Dienovereenkomstig zijn wij verplicht te voldoen aan de voor ons geldende gedragsnormen en zijn wij gehouden onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De keuze van de uit te voeren werkzaamheden is afhankelijk van de professionele oordeelsvorming van de accountant, waaronder begrepen zijn beoordeling van de risico’s van afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. In die beoordeling neemt de accountant in aanmerking het voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat relevante interne beheersingssysteem, teneinde een verantwoorde keuze te kunnen maken van de controlewerkzaamheden die onder de gegeven omstandigheden adequaat zijn maar die niet tot doel hebben een oordeel te geven over de effectiviteit van het interne beheersingssysteem van de vennootschap. Tevens omvat een controle onder meer een evaluatie van de aanvaardbaarheid van de toegepaste grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van schattingen die het bestuur van de vennootschap heeft gemaakt, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel.


Oordeel Naar ons oordeel geeft de geconsolideerde jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het geconsolideerde vermogen van FATUM Schadeverzekering N.V. per 31 december 2006 en van het geconsolideerde resultaat over 2006 in overeenstemming met algemeen aanvaarde grondslagen voor financiële verslaggeving. BDO AbrahamsRaijmann & Partners Assurance NV Paramaribo, Juli 2007


35

36


Annual Report 2006

FATUM Schadeverzekering N.V. FATUM Levensverzekering N.V. FATUM Investments N.V.


37

Mission and profile Mission

FATUM offers security for individuals and businesses. By transferring the financial impact of everyday risks to us, our clients are free to do business, work, live their lives and develop. Our approach is entrepreneurial, based upon integrity and co-operation, while taking account of the social environment in which we operate.

Profile

FATUM is a dynamic financial service provider, offering an extensive range of insurance products to the Surinamese market. The funds generated by the company are primarily invested in the local economy. As the oldest insurance company in Suriname, we are a stable and reliable partner. Based upon the enthusiasm, engagement and expertise of our employees and intermediaries, our aim is to excel by offering top-quality service. Our activities are guided by three business principles: Entrepreneurial approach Identifying opportunities and potential problems at an early stage and taking appropriate action. Integrity Applying generally accepted social and ethical standards. FATUM subscribes to the ten Global Compact Principles. Teamwork Using each other’s know-how and that of our partners to achieve the best possible result for the client.

Our strength is our ability to work with our intermediaries to deliver tailor-made products and services

38


FATUM, Five Year Financial Highlights Surinamese Dollars in thousands Balancesheet Total Assets Investments Insurance provisions Shareholders’ equity Profit and loss account Revenue Gross premiums Results investments & other activities

Expenditure Reinsurance premiums Insurance provisions Claims incurred Commissions and expenses

Profit and distribution Operating profit Other income Taxation Profit after taxation

2006

2005

2004

2003

2002

123.129 111.480 8.754 51.405

74.495 65.579 7.193 44.723

57.272 52.045 23.425 21.597

45.745 38.649 19.035 18.525

36.033 30.462 15.594 16.949

17.771 10.230 28.001

18.260 6.031 24.291

17.045 7.923 24.968

15.923 2.666 18.590

11.995 2.825 14.820

6.452 89 5.041 8.225 19.807

4.827 726 9.131 4.855 19.539

3.064 853 11.138 4.600 19.655

2.816 200 9.554 4.813 17.383

2.480 994 8.844 2.045 14.363

8.194 -7 -78 8.109

4.752 44 -56 4.740

5.313 164 -56 5.421

1.207 36 -38 1.205

457 784 -15 1.226


39

Management Report Looking back on 2006, it can be described as the Year of Recognition. For a very long time we have been told about the requirements of continuing regional and global economic integration. Frequent warnings are also being given about the consequences of global climate change and much is being written about the special value of nature and about its ecological and economic importance. In January of the year under review, Barbados, Belize, Guyana, Trinidad & Tobago, Jamaica, and Suriname established the CARICOM Single Market. A number of legal and institutional arrangements have yet to be made for the individual countries, particularly to establish the CARICOM Single Economy, which is planned for 2008. The true effects of the new global economic playing field can now be felt. The market access of our products to other countries in the region, and particularly to Europe (fruit, vegetables, and fish) was restricted by their non-compliance with local standards. This explains the rapid and large-scale response to the Suriname Trade and Industry Association’s call on small and medium-sized enterprises to subscribe to a collective ISO-certification training programme. The creation of the new institutions needed, such as the Social and Economic Council, a Competition Board and a Tender Board, has also gained momentum.

Innovation

In the year under review, the government presented its Medium-Term Development Plan (2006/2011), which forms the basis for the country’s development. The total costs are estimated at USD 760-800 million per annum, which is 60% of the national income per annum. This amount is to be funded from three sources: government funds, local industry and foreign investment. The government is aiming for growth in national income of 6% p.a. (2005: 5.7 % and 2006: 6.4%), and a doubling of the per capita income in 2020. Various institutions were set up, including the Bureau of Standards and the 40

Suriname Business Forum. The implementation of a variety of projects was started with extensive international support from, for example, the European Union (renovation of the New Port and asphalting of the Southdrainweg), the Netherlands (residual funds of EUR 172 million and parity funds of EUR 136 million, including support from municipalities, such as Amsterdam, The Hague, Rotterdam and Eindhoven) and China (a project to build 200 homes). Suriname is rich in raw materials, but these must be managed carefully, as this source of wealth is not infinite.

Sectors Water Suriname is one of the top ten countries globally in terms of water supplies. This is highly unusual in a world in which drinking water is scarce for over 1 billion people and is a source of friction and war. The number of companies producing drinking water has grown substantially in the last few years, and some of the growth relates to water exports. Suriname can increase its wealth of water further, albeit salt water, if it can formulate a valid claim for an area spanning 150 nautical miles on top of its existing 200 nautical miles. This claim must be submitted to the Commission on the Limits of the Continental Shelf by 13 May 2009. Rice Suriname exports much less cargo rice today than in the past because local sales of cargo rice are more profitable than foreign sales. Our rice exports therefore primarily consist of white rice. As a result, rice byproducts, such as ground flour, are now being sold cheaply in the market. This could be attractive to the chicken sector, which is largely driven by imports. Unless an effective policy is pursued, the rice and chicken sectors will be on the brink of disaster. New funding from the EU to improve rice production as well as funding for scientific research could bring relief. Fishing For the fishing sector, the year under review was one marked by regulation. The sector was given a warning by the European Union. An analysis of Suri-


namese fish on the European market had revealed the existence of cadmium, lead and dioxins. Suriname must take immediate steps to prevent the European market from being closed to Surinamese fish. Annual sea shrimp catches continue to fall and there is little monitoring of compliance with the terms of fishing licences. A Fish Inspection Institute is now planned, and its role is to safeguard fish exports to Europe in particular. In June, the Minister of Defence set up a coastguard to patrol the fishing grounds. The introduction of a VMS, Vessel Monitoring System, is also imminent. Under this system, licensed fishing businesses will have equipment that checks the location, speed and direction of vessels from the land and records catch information. The total catch of fish and shrimps in 2006 was 43,134 tonnes, which was 10.2% higher compared to the previous year. Of this, 19,210 tonnes, with a total value of USD 33 million, were exported. Other agriculture The banana sector showed a trend of higher sales and higher revenue. At the beginning of the year, 60% of sales to Europe were exempt from import duty, while high licence fees had to be paid for the remainder. At the beginning of December, the banana quota was increased to 80% of sales; the target is 100%. This represents a substantial saving in expensive licence fees. In October, France-based Katopé took over the management of SBBS; how the privatisation of the business will proceed has yet to be decided. The farmers are experiencing difficulties because of high food standards in the European market. Last year, various training courses were organised to familiarise farmers with European GAP (good agricultural practices). An entirely new environment is being created and many are responding positively to the change. Bauxite Suriname accounts for 2.5% of annual world bauxite production and bauxite continues to be the mainstay of our economy. Mining represents 80-90% of our export revenue and covers 30% of government finances, which makes our economy very sensitive to fluctuations in the world market. Currently, the impact of this sensitivity is positive. The IMF therefore recommended

that a stabilisation fund or a development investment fund be set up to set aside part of the additional revenue for more difficult times. At the end of April, the Successor Minesbrug was opened for access to the bauxite at Kaaimansgrasie and Klaverblad. The reserves in East Suriname have been virtually exhausted and all plans are now focused on West Suriname, where reserves have been identified totalling three million tonnes of aluminium ore per year for the next 40 years. Mining is scheduled to start in the Bakhuys mountain range in 2010. Gold Hopes to enhance revenue from natural resources are based on improved contracts with the gold mining companies. Increases in the international price of gold are still being reflected inadequately in local revenue. Oil In 2006, the output of “Staatsolie” was approximately 4.4 million barrels of oil, and by the end of the current Medium-Term Development Plan period, this is expected to rise by 15,000 barrels a day to 5.4 million barrels. The existing reserves are estimated at 106 billion barrels, with potential reserves of up to 160 billion following offshore exploration. Apart from crude oil, Staatsolie also supplies various oil products such as asphalt, heating oil and diesel oil. Since May 2006, it has also supplied energy through its Staatsolie Power Company. Several foreign companies have applied for offshore exploration licences, with the first drillings expected to take place in 2007. The companies concerned are Repsol, Maersk, and Occidental Oil & Gas. Paradise Oil is continuing onshore exploration in the Coronie and Uitkijk blocks. Offshore oil exploration and extraction contribute favourably to the local economy in the areas of food, transport, supplies, chemicals, etc. Exploration of natural gas reserves is also promising. In view of this situation, our country now has the potential to become a bona fide oil-producing country. Wood Our country has approximately 70 sawmills, with a total installed capacity of 600,000m3 of processed round timber a year. In 2005, 181,000m3 was processed, climbing to around 200,000 m3 in 2006. The sustainable logging


41

potential is estimated at 2 million m3 a year. SBB is now working with various consultants on the migration to a forest authority, which will be responsible for both logging and the protection of biodiversity. Housing There is still a housing shortage in our country: 36% of homes house more than one generation of a family, compared with 19% in 1992 and 6% in 1980. In 55 years, a total of 8,000 houses were built, compared with a target of 1,500/2,000 per annum. A report published in October stated that since February 2004 about 1,000 houses had been built or renovated under the Central Bank’s 7% interest rate scheme. Under this scheme, commercial banks are able to use up to 20% of their cash reserves for construction loans at an interest rate of 7%. In early December, China agreed to make a donation of 200 new homes, but the public tender for this project would be held in that country. Population In the past year the composition of our population was a regular topic of discussion, particularly against the background of the growing numbers of Brazilians and Chinese. The seventh census revealed that our population is close to 500,000, but the number of Brazilians and Chinese is not exactly known. In macro-economic terms, prosperity is at a reasonable level, supported by the healthy revenues from the mineral sector (bauxite, gold, petroleum, which are all witnessing positive international price trends) and the government’s tight monetary policy. However, our country did not score that well on various economic indices: on the World Bank’s Doing Business 2007, Suriname was ranked 122nd out of 175. On the Index of Economic Freedom published by the Heritage Foundation, Suriname was ranked 129th out of 157 countries. The factors that resulted in the low rankings included the difficulty in starting up a business, weak investor protection, low innovation and weak infrastructure. The analysis has been carried out, but the policy to improve on the results is still inadequate. 42

The Insurance sector Within the context of SURVAM, the Suriname Association of Insurance Companies, agreement was reached in the year under review to jointly undertake various activities aimed at promoting the insurance industry in Suriname. This was mainly prompted by the increasing competition in this sector and the liberalisation of the market. The first priorities are publicity and disseminating information to raise people’s awareness of the importance of insurance. The understanding of the benefits of insurance against everyday risks must be increased in both the private and commercial sectors. In the year under review, SURVAM launched an initiative to produce a collective motor claims database, which has already been introduced. The aim of this database is to enable the effective monitoring of all motor claims registered by companies affiliated to SURVAM. Special computer software was developed, using the potential of the Internet. The system was built based on the instructions of SURVAM by an independent institution reporting to SURVAM and in accordance with guidelines and protocols drawn up by SURVAM. The database will enable all companies that are affiliated with SURVAM to view all motor claims and check any irregularities against their own databases. Further important benefits are that data is collected for statistical purposes and motor insurers can exchange information. SURVAM is aware that only a joint approach will be successful, and this system marks the beginning of this approach. The company Ongoing regional and global economic integration is also having an impact on trade and industry. In a constantly changing environment, companies need to adapt rapidly to new trends. We achieved this in various ways in 2006. First, by launching a number of new products. The first new product was the “FATUM Suriname Fund”, which was introduced on 7 March 2006 and was the first product of our new investment company, FATUM Investments N.V. The launch of the FATUM Suriname Fund proved to be a major success. The high return, combined with guarantees from FATUM and DSB Bank, attracted large numbers of Surinamese investors. The fact that the majority of the assets are invested in Suriname strongly appeals to the local investment community. The success of the FATUM Suriname Fund reflects


the favourable investment climate in Suriname. The people have confidence in the national economy and are willing to invest in their future. Two other products were launched in 2006, namely the FATUM Wereld Reispolis (FATUM World Travel Insurance Policy) and the FATUM Annuleringsverzekering (FATUM Holiday Cancellation Insurance). We entered into an alliance with SOS International B.V. in the Netherlands; as a result of this alliance our clients can call on us 24 hours a day/7 days a week, wherever they are in the world. Because our priority is the quality of our service to the client, we worked hard in 2006 to optimise our services. We also embarked on a number of projects to make our clients more aware of the need to take out insurance. Intermediaries play an essential role in making our service the best it can be. We therefore conducted a detailed review of our network of intermediaries and took steps to further professionalise this network. Motor insurance In 2006, we again found that there had been no improvement in the motor sector. The number of collisions continued to increase along with the number of vehicles. According to the Traffic Information Department of the Suriname Police Corps, there are currently more than 130,000 vehicles on the road. The two principal causes of the increase in the number of collisions are speeding and reckless driving, particularly by young drivers who have only just acquired a driving licence. The government has taken steps to reduce the number of collisions. These include the obligation to wear seatbelts and prohibiting the use of mobile phones while driving. The latter offence is subject to a fine. The graph below shows that the number of traffic deaths increased again in 2006 in comparison to the previous year.

Graph 1: Number of traffic deaths in the last six years Number of traffic deaths in the last six years 100 80

61

62

2002

2003

49

60

69

76

81

2005

2006

40 20 0 2001

2004

Fire insurance In 2006, the number of fire claims in our own portfolio was kept in check, despite an increase in the number of fires in the country as a whole. Thanks to a number of strict measures, the quality of our fire portfolio has improved substantially. The quality of fire risks will also be very important in the coming period. Improvement in the quality of our risks will therefore remain high on our agenda. It is important for both the client and our business that losses are prevented. Graph 2: Number of fires in the last eight years Number of fires in the last eight years

100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0

91 76

51

47

38

41

47

27

1999


2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

43

The number of fires nationally in 2006 was the highest in the last eight years. There were a total of 91 fires, 73 of which were house fires. The graph above shows that the number of fires is increasing, despite the fact that the fire service is working hard to provide information on fire prevention. The figures illustrate that there is still a lot of work to do in relation to fire prevention and information. Insurance companies must also play a key role in this. Investments and investment returns Hermitage Mall was purchased in mid-February 2006 and transferred to the FATUM Suriname Fund, the first Suriname investment fund, which was launched in March 2006. The FATUM Suriname Fund is very successful: the projected ceiling of USD 10 million was achieved in ten months instead of two years. An evaluation of the absorption capacity of the fund will determine whether it can be closed after approximately one year. Following the success of the investment fund, a project to expand Hermitage Mall has now been started, with the aim of maximising the investment return on this project. Life insurance As in 2005, FATUM Levensverzekering N.V. recorded healthy growth in the year under review. There are plans to expand the product range in the coming year. One of the ways in which this can be done is by entering into strategic alliances with foreign insurers. Intermediaries Preparations were made in the year under review to achieve an overall improvement in the quality of our existing network of intermediaries in terms of training and the provision of information and advice. These plans should be implemented in 2007, and ultimately result in a professional network of intermediaries. Advertising and sponsorship Charitable institutions in Suriname were again high on the agenda in 2006. FATUM considers it important that services to financially weaker and at-risk groups in the local community are given the necessary support and wants to play a role in this respect. As part of its Corporate Social Responsibility policy, FATUM is firstly promoting investment in the country’s economic activities through FATUM Investments N.V. and, secondly, 44

charitable support to the disadvantaged members of the community. Nickerie branch The year under review confirmed that the agricultural sector in the Nickerie district is still ailing. The rice sector is not performing well. However, there are some initial signs of positive economic activity, such as the banana sector and the start of the shrimp project. In general, the payment discipline in this district is problematic, and there are still a number of problems with the collection of premiums. Of course this is directly related to the poor financial situation of the residents of this district. Organisation and human resources During the year under review, we continued to work on further improving the quality and client focus of our organisation. Training and development will be intensified. Our philosophy is that our employees should invest in their future through professional training and provide a better service to clients. During 2006 we started a review of all departments in order to support our other primary objectives and to update the descriptions of the various functions. These descriptions will enable us to review our business processes critically at any time. This will put us in a better position to make the necessary improvements to our operations and thereby further optimise the quality of service to our clients. Anniversaries In the year under review we celebrated 30 years of loyal and dedicated service by Mr B. Gangaram Panday. Retirement In 2006, we said farewell to Mrs C. Helstone-Leckie, who retired after 36 years of service and to Mr M. Wijngaarde, who retired after 20 years. We are grateful to these members of staff for their long years of dedication and loyalty and wish them a well-earned retirement. Mrs A. Persaud of the Financial Information and Administration Department was awarded the title of Employee of the Year 2006 in recognition of her contribution.


Results Consolidated gross premium income declined from SRD 18.3 million in 2005 to SRD 17.8 million in 2006. Earned premiums also fell from SRD 12.8 million to SRD 11.2 million. At approximately 98%, the contribution from fire, motor and miscellaneous health insurance to total earned premiums was unchanged relative to the figure for 2005. The breakdown of the net return on investments was as follows: (in SRD x 000) 2006 2005 Gross investment return 13.164 6.708 Less: interest expense of funding investments 2.934 677 Net return 10.230 6.031 The gross return also includes the investment income resulting from the activities of FATUM Suriname Fund, i.e. the rental income from Hermitage Mall, dividend and interest income. The interest paid to investors in the FATUM Suriname Fund is shown above as the interest expense of funding investments. After deduction of the reinsurance share and outstanding claims (the movement in the technical provision), the company’s share of the cost of claims declined by approximately 45% relative to 2005. Operating expenses increased by 87% relative to 2005, partly due to a provision of SRD 1 million for medical expenses for retired personnel. The profit before tax increased from SRD 4.8 million in 2005 to SRD 8.2 million in 2006. Outlook We are very positive about the future. With its 125-year anniversary in 2007, FATUM is entering a new era. As the oldest insurance company in Suriname, it is a major challenge for us to remain a dynamic and innovative organisation. The world as it is now requires that companies move with the times and constantly innovate. The fact that our company is nearly 125 years old shows that in a society that sets high business standards and in which clients are becoming more and more critical, we have been successful in positioning ourselves as a reputable company that works closely with, and meets the

needs of, all of our stakeholders. All the products that we offer and all the activities that we carry out are the result of a long-term view, with the primary focus on continuity. Our future plans include the transformation to a more client-oriented organisation. This requires some major structural changes. The overall organisational structure itself will also be changed; more than ever, the company will work according to international standards. With regard to both our investment activities and our insurance products, our strategy in the coming year will focus on offering products that are useful to all sectors of the Surinamese population. Our investment policy will primarily target average-income clients. We intend to further expand our insurance product range in the coming year. We believe it is important to offer our clients a comprehensive range of products and services, and have therefore decided to relaunch our health insurance policy. The new health insurance policy will offer extensive cover at a reasonable premium. We also have serious plans to expand the product offering of our life business to include, e.g., pension policies and policies for young people to cover education costs. We are currently exploring the possibility of entering into a strategic alliance with a foreign insurer. We are very aware that we can only achieve our plans for the future with the support of satisfied and driven employees who share our vision and approach. Our priority is, therefore, to empower our staff and to invest in training. We are optimistic about developments in the sector. We expect that the collaboration among the companies in SURVAM will ultimately restore health in the insurance industry. Every insurance company in Suriname should be aiming to put their business in the separate classes of insurance in order. With the removal of borders, cooperation is now more important than ever. This is an absolute necessity if Suriname companies want to stand up to the competition from foreign companies. N.W. Lalbiharie Managing Director


45

Balance Sheet at December 31, 2006 (after appropriation of profit) Surinamese dollars in thousands

Assets Fixed assets Tangible assets Investments

2006

2005

41.390 70.090

14.275 51.304 111.480

Current assets Accounts receivable Cash

8.410 3.239

Total assets

65.579 7.686 1.230

11.649

8.916

123.129

74.495

Liabilities

Shareholders equity

51.405

44.723

8.754

7.193

Long Term liabilities

43.039

-

Current liabilities

19.931

22.579

Insurance and other provisions

Total liabilities

46

123.129

74.495


Consolidated Profit and loss account for the year ended December 31, 2006 Surinamese dollars in thousands

Revenues Net Premium income Return on investments Total revenues Expenditure Reinsurance premiums Claims incurred Increase insurance provisions Commissions and expenses Other (charges) / income Total expenditure

Profit before taxation Taxation Profit after taxation

2006 17.771 10.230

2005 18.260 6.031 28.001

6.452 5.041 89 8.225 7

24.291

4.827 9.131 726 4.855 -44 19.814

19.495

8.187 78 8.109

4.796 56 4.740


47

Hoofdkantoor Noorderkerkstraat 5-7, Paramaribo Telefoon Fax Bijkantoren Kwattaweg 405, Paramaribo Telefoon Fax

Recommend Documents