Wie de Kop van Zuid Rotterdam wil gaan verkennen, vindt in het Informatiecentrum Kop van Zuid aan de Stieltjesstraat een goed startpunt. De multimediale expositie staat niet alleen stil bij nu en straks maar gunt de bezoeker ook een blik
K
in het verleden van dit zeer authentieke stukje Rottedam. De expo geeft bovendien een realistisch beeld van de woningbouw, de bereikbaarheid en de aankleding van de buitenruimte. Daarnaast krijg je er als bezoeker een indruk van wat er allemaal nodig is om een stad te ontwerpen, te bouwen en tot leven te brengen.
Rotterdam Stieltjesstraat 21
o
v
Informatiecentrum Kop van Zuid
3071 JV Rotterdam Open: Maandag tot en met vrijdag
De toegang is gratis.
p
Zaterdag van 12.00 tot 17.00 uur.
a
Z
van 10.00 uur tot 17.00 uur.
Telefoon: 010 - 213 01 01 010 - 213 00 91
E-mail:
[email protected]
Internet: www.kopvanzuid.rotterdam.nl
Rotterdam is goed bereikbaar met de
Uitgave van Communicatieteam
Rotterdamse metro: station
Kop van Zuid Rotterdam
Wilhelminaplein, daarna ongeveer
Redactie: Henny van Embden
vijf minuten wandelen richting
Eindredactie: Communicatieteam
Willemsbrug. Vanaf CS Rotterdam rijdt
Kop van Zuid Rotterdam
TramPlus 20. Uitstappen halte
Vormgeving: Grafisch Team Digipage BV,
Wilhelminaplein. Bus 32 of 49
Zoetermeer
richting Feijenoord, uitstappen
Druk: TDS drukwerken, Schiedam
Prins Hendrikkade.
Kaartwerk: dienst Stedebouw en
d
COLOFON
i
Het Informatiecentrum Kop van Zuid
n
u
Fax:
KUNST
eigenzinnig nieuw stadsdeel
Volkshuisvesting gemeente Rotterdam Foto’s: Tom Pilzecker, Aeroview e.a. Uitgave: voorjaar 2002
ARCHITECTUUR
31
Kon ing inne nh oo fd
1
55
Hol lan d -
10
17
50
57 Am erik a -
A 2
kad e
11
18
34
Re uc hl in w
Pl at ek ad e
12 58
45
n-
Rijnhav en
ave
Wil hel min aka de
Ot to -
An to in e
Rij nh Zui
51
56
e
eg
dzi jd
9 33 usbru
g
19
59
29
Erasm
60
T il le m
46
Wi lhelmi
20
28
nak
Laan
30 16 14
L e v ie
-
L o u is
Ha
nd p
4
ot
st
Stieltjesplein
ushof
B in n e Carga
at
ade
rk a d e
n-
doors
kade
H il le s P a ra ll
tr a a t
e lw e g
Laan W .G .
W it te
veen-
akem J .B . B
Haven
ij k Lodew sff P in c o p le in
Dr aa isc hij f
47
ra
V o rs tk P re g e
lei n
ep
els
5
n
Stieltjes straat
7
lfro n d
D
r ele
45 6
m
eld d
oo
H il le d
id op Zu
p le in
Rijtu igS to o tb
lo k
ij k Laan
S p o o r-
akade
23
Koninginnebrug
Ic h th
Spoor
Ha
Vij fW e
13
e po
jks b
en Ri
tha v
B -3
F
tr
akade
an
id op Zu
B -2
En tr
24
15
Koningsh aven
8
aat
Nieuwe Maas
je s s tr
24
S ti e lt
Eva CohenHartogka de
aven wegh ade te y n k Raves S. van
B -1
22
C
22
sweg
aat e rs s tr 21 aat ro p s tr E ri c K
H e lm
c o ff ij k P in
28
35
49
3
E
Nassaukad e
8
E
9
Oranjeboom straat
En
u m a la
an H o f v Z u id
ad e -
43
Lodew
38
29
id op Zu
weg
weg-
haven
V a rk e
n o o rd
du s e V ia
ct
voorjaar 2002
Rosestraat
Hef
P o s th
lm in a W il h e p le in
45 B
s tr a a t
44 28
16
Ros est raa t Ro se pa rk
21
Veem
39
op-
41 42 40
H il le k
p le in
aat
30
mstr
32
je b o o
32
op een steenworp afstand.
n
‘De Vijf Werelddelen’ de eer-
B
ting. Het openbaar vervoer is
Oran
36 G
zes tennisbanen met verlich-
Pincoffs die rond 1870 met
laa
beeltenis van Lodewijk
lle
Op het binnenterrein liggen
Hi
rondom de jachthaven. De
red e-
gesport kan worden.
t
33
eet- en drinkgelegenheden
37 31
recreatief als revaliderend
Hi
kelvoorzieningen en diverse
straa
45
fitnesscomplex waar zowel
Rose
33
woningen, eigentijdse win-
H
Landtong zelf is een sport- en
k
voorzieningen. Op de
gebied met verrassende
lled ij
stapt u in een levendig
Maashaven
een netwerk van stedelijke
st ra at
De Landtong ligt centraal in
pakhuis De Vijf Werelddelen
48 Burgdorffer
om het ruim 120 jaar oude
Vuurplaat
dure en luxe appartementen.
la a t
gezinswoningen als middel-
gen en voorzieningen. In en
V u u rp
het Entrepot met 450 wonin-
40
waaronder zowel ruime een-
25
600 woningen gebouwd
het Informatiecentrum ligt
I
en studies te zien. Tegenover
Paul Krug erstr aat
Rotterdam.
totaal zijn er op deze locatie
ru g
den omgeven door water. In
resultaten van al die plannen
Roseb
Rotterdam zijn direct de
Stoomtramweg
Joodse verleden van
Architectenoverzicht
gen, herinneren aan het
Landtong wordt aan drie zij-
26
Maasdam en Statendam. De
tocht over de Kop van Zuid
De rood gedrukte nummers in de kaart verwijzen naar het overzicht van architecten
Tijdens een fiets- of wandel-
t
straten die om het plein lig-
straa
Europa. De namen van de
de Landtong met namen als
in is t-
appartementengebouwen op
ken.
Mach
deling of fietstocht te bekij-
st ra at
nietigingskampen in OostR ie be ek
Rotterdamse Joden naar ver-
Pincoffsbrug ziet u de statige
Gebiedsnamen
Vanaf de Lodewijk
Rotterdam tijdens een wan-
27
tectuur van de Kop van Zuid
I
de deportatie van duizenden
at
Duitse bezetter gebruikt voor
leden van de Kop van Zuid.
St ei jn st ra
neren aan het rijke havenver-
moeite waard om de archi-
M ar tin us
omgeving maken het de
Peperklip Stadstuinen Europan (projectnaam) ParkStad (projectnaam)
opslag van tabak, door de
F G H I
deze loods, bedoeld voor de
Batavia en Decima, die herin-
l
sche namen als Formosa,
bouwen in een nautische
tunne
woningen en oude havenge-
Rose
gestaan. Vanaf 1942 werd
Wilhelminapier Zuidkade Landtong Entrepot Spoortunnellocaties
Wereldoorlog Loods 24
het Entrepot hebben exoti-
A B C D E
De moderne woonblokken in
kantorencomplexen, moderne
45
Erasmusbrug, bijzondere
tr a a t
heeft in de Tweede
Roses
Op de plek van het plein
Entrepotgebouw.
2e
de Binnenhaven voor het
Rotterdam is gaan leven. De
H. A. Maaskantstraat Locomotiefstraat Diemerdijk Edam Westerdam Statendam Prinsendam Van der Vormplein Spoorweghavenbrug Binnenhavenbrug Lodewijk Pincoffsbrug
breiding van het centrum van
33 40 55 56 57 58 59 60 B-1 B-2 B-3
rustpunt van de Landtong.
Roentgenstraat Steven Hoogendijkstraat Factorij Landverhuizersplein Plein Loods 24 J.H. van den Broekstraat Kraaijvangerstraat H.P.J. de Vriesstraat Jacques Nycolaasstraat R. H. Fledderusstraat
Plein Loods 24 is het centrale
op de Kop van Zuid, staat aan
Overige straatnamen
8 9 16 17 21 28 29 30 31 32
ste bouwactiviteiten startte
van Zuid is het zover. De uit-
17
Na jaren bouwen op de Kop
Verderop kom je langs
metrobuis van de Erasmus-
malige vertrekhal van de
Stadstuinen. Groen en kind-
lijn en ligt dieper dan elk
Holland Amerika Lijn, waar
vriendelijk. Dat is de beste
ander station in ons land.
nu de cruiseterminal met
typering voor deze rustige
Bovendien lopen de perrons
café Rotterdam is ingericht.
woonomgeving met huur- en
een beetje schuin.
De cruiseschepen geven het
koopwoningen. Stadstuinen
Omdat de rechtbank behoefte
internationale karakter van
grenst aan De Vuurplaat, het
had aan meer ruimte, betrok
de locatie een extra dimen-
buurtwinkelcentrum.
justitie ook het Rijnhaven-
sie. De combinatie van karak-
Stadstuinen is verkeersluw
gebouw. In dit gebouw
teristieke pakhuizen in de
en diverse (basis)scholen en
bevindt zich onder meer een
middenstrook van de pier en
kinderdagverblijven zijn op
grote zittingszaal, een onder-
luxe appartementen en
loopafstand.
gronds cellencomplex en een
moderne, goed geoutilleerde
Vervolgens komt u op de
parkeergarage. Het Wilhel-
kantoorpanden langs de
Laan op Zuid, de doorgaande
minaplein overstekend
kades van de Nieuwe Maas
route vanaf de Erasmusbrug
komen we op de Wilhel-
en de Rijnhaven, vergt nu
via het nieuwe Varkenoordse
minapier, waar vroeger de
nog enige fantasie. Maar het
Viaduct naar de zuidelijke
schepen van de Holland
gaat hard, want World Port
ringweg. TramPlus die hier
Amerika Lijn (HAL) vertrok-
Center (bij Hotel New York)
rijdt (lijn 20) zorgt voor een
ken. Direct aan het begin,
en de Toren op Zuid (bij de
snelle verbinding met het
links in de hoek van de
Erasmusbrug) zijn in 2000 in
centrum op de noordoever en
Rijnhaven, ‘draait’ het nieu-
gebruik. Op de kop van de
het Centraal Station.
we Luxor Theater op volle
pier staat Hotel New York.
Aan de voet van de Eras-
toeren. Op zaterdag 28 april
Dat het hier goed toeven is,
musbrug ligt de Wilhel-
2001 verrichtte H.M.
is inmiddels landelijk
minahof, de huisvesting van
Koningin Beatrix de officiele
bekend. Terugwandelend
de rechtbank, belasting-
opening van het theater.
naar het Informatiecentrum
dienst, douane en andere
Lopend op de Wilhelmina-
blijft de rivier je blik trekken.
kantoren. Het grote kantoren-
kade komt u langs oude pak-
Dat het uitzicht op de
complex is uitstekend bereik-
huizen, die nu als monu-
Nieuwe Maas nooit verveelt
baar via het ondergrondse
menten van het havenverle-
zullen ook de eerste bewo-
metrostation Wilhel-
den een nieuwe bestemming
ners van de Wilhelminapier,
minaplein. Het station is
hebben en krijgen.
de Landtong en het Entrepot,
gebouwd om de bestaande
Hetzelfde geldt voor de voor
beamen.
De havensfeer in het noordelijk deel van het gebied wordt zoveel mogelijk behouden en versterkt. In het zuidelijk deel gaat het park de kwaliteit van het gebied bepalen. Nieuwe en oude architectuur bestaan naast Kop van Zuid Rotterdam is
elkaar en lopen soms letter-
het stadsdeel dat het cen-
lijk in elkaar over. Op deze
trum van Rotterdam com-
pagina’s volgt een overzicht
pleet maakt. Het steden-
van de betrokken architecten
bouwkundig plan, de archi-
en de projecten waaraan zij
tectuur, de woonomgeving en
werken of hebben gewerkt.
zelfs de interieurs, overal
■ Stedenbouwkundig Masterplan Wilhelminapier i.s.m. Projectorganisatie Kop van Zuid (1992)
wordt over nagedacht door ontwerpers. Het Quality Team Kop van Zuid Rotterdam, een bijzondere Kamer van Welstand, bewaakt de samenhang en kwaliteit van de verschillende ontwerpen. Elke buurt van de Kop van Zuid Rotterdam krijgt zijn eigen gezicht,
■ Stedenbouwkundig Masterplan Kop van Zuid (1986)
waarbij het omringende water van de rivier steeds een terugkerend element is.
bv Ontwerpbureau TKA Randstad 20-17 1314 BB Almere Postbus 1181 1300 BD Almere tel. 036-5333424, fax 036-5344251 website: http://www.tka.nl e-mail:
[email protected] projectarchitect: Teun Koolhaas
Foster and Partners Riverside Three Albert Wharf 22 Hester Road Londen SW11 4AN England tel. 00-442077380455, fax 00-44207738110718 projectarchitecten: Sir Norman Foster, H. Thomas i.s.m. Projectorganisatie Kop van Zuid ■ Supervisor Riek Bakker BVR adviseurs stedelijke ontwikkeling, landschap en infrastructuur Veerhaven 7 3016 CJ Rotterdam tel. 010-2251410, fax 010-2251614 e-mail:
[email protected] projectarchitect: Riek Bakker
1
■ Bestemmingsplan (15-07-1991), uitwerking stedenbouwkundige plannen en inrichtingsplannen voor de buitenruimte Gemeente Rotterdam dienst Stedebouw + Volkshuisvesting (dS+V) Projectorganisatie Kop van Zuid Postbus 6699 3002 AR Rotterdam Galvanistraat 15, 3029 AD Rotterdam tel. 010-4895218, fax 010-4895270 e-mail:
[email protected]
World Port Center Kantoren, parkeergarage en restaurant (2000) Norman Foster and Partners Architect Designer projectarchitecten: Sir Norman Foster, H. Thomas 2 Maritime Simulation Centre (1993) Sir Norman Foster and Partners Architect Designer projectarchitecten: Sir Norman Foster, H. Thomas i.s.m. Architectengroep Naarding Straesser Van der Linden 3 De Hef (1927) J.P. Joosting 4 Koninginnebrug (1929) A.H. Rood 5 Vrij Entrepot ‘De Vijf Werelddelen’(1879) G.J. Morre & Co, Th.J. Stieltjes projectarchitect: W.A. Mees Verbouwing Entrepotgebouw Commerciële ruimten, woningen, kantoren, parkeergarage, restaurants (1997): Architectenbureau Cepezed BV Postbus 3068 2601 DB Delft tel. 015-2150000, fax 015-2130908 website: http://www.cepezed.nl e-mail:
[email protected] projectarchitecten: J. Pesman, M. Cohen 6 Woningen, commerciële ruimten Entrepotgebied, parkeergarage (1995/1996) Verheijen Verkoren de Haan BV Postbus 11310 2301 EH Leiden tel. 071-5149957, fax 071-5146359 e-mail:
[email protected] projectarchitect: ir. Fons Verheijen Binnenterreinen Entrepot (1995) Tuin- en landschapsarchitectenbureau Utrecht i.s.m. Architectenbureau Cepezed BV projectarchitecten: Joanne RonhaarLijbers en Jan Kalff i.s.m. Projectorganisatie Kop van Zuid Twee kraansteunen voor het Entrepotgebouw (1997) Ingenieursbureau Gemeentewerken Rotterdam
Postbus 663 3002 AP Rotterdam tel. 010-4894565, fax: 010-4894354 e-mail:
[email protected] 7 Halfrond en Evenaar Woningen, commerciële ruimten, kantoren (1995) Architectenbureau Cepezed BV tel: 015-2150000, fax: 015-2130908 e-mail:
[email protected] projectarchitecten: J. Pesman, M. Cohen 8 Poortgebouw (1879) J.S.C. van der Wall 9 ’t Leidsche Veem (1898) C.V. Seem Verbouwing pakhuis ’t Leidsche Veem tot jongerenhuisvesting en parkeergarage (1996) Van Rassel Architectenbureau Koningin Julianaweg 26a 3155 XD Maasland tel. 010-5928843, fax 010-5928944 projectarchitect: K. van Rassel Jongerenhuisvesting, international guesthouse, commerciële ruimten, voorzieningen (1996/1998) Homan Osòrio Lobato Architecten Esperantoplein 11 2518 LE Den Haag tel. 070-3631700, fax 070-3460083 e-mail:
[email protected] projectarchitect: M. Homan 10 Hoofdkantoor Holland Amerika Lijn (HAL) (1901/1920) C.M. Droogleever Fortuyn (1901) J. Muller en C.B. van der Tak (1920) Renovatie en inrichting Hotel New York (1993) Spring Hotels B.V. Dordwijklaan 6 3319 AD Dordecht tel. 078-6214317, fax 078-6215987 projectarchitecten: R. de Vos, D.J. van der Have, J.W. Loos 11 Aankomsthal Holland Amerika Lijn (1949) J.A. Brinkman, J.H. van den Broek, J.B. Bakema Verbouwing aankomsthal tot Cruiseterminal, Café Rotterdam (1997)
Architectengroep Naarding Straesser Van der Linden Kerkstraat 310 1017 HC Amsterdam tel. 020-4211122, fax 020-4212209 e-mail:
[email protected] website: http://www.nsl.nl projectarchitect: R. van der Linden 12 Werkplaatsengebouw Las Palmas (1953) Van den Broek & Bakema Weena 695 3013 AM Rotterdam Postbus 336 3000 AH Rotterdam tel. 010-4134780, fax 010-4136454 e-mail:
[email protected] Verbouwing Las Palmas In voorbereiding Benthem en Crouwel Architekten Postbus 9201 1006 AE Amsterdam tel. 020-6420105, fax 020-6465354 e-mail:
[email protected] website: http://www.benthemcrouwel.nl projectarchitect: Jan Benthem 13 Informatiecentrum Kop van Zuid (1993, tijdelijk gebouw) Chiel Verhoeff Architecten Westhavenplaats 18-19 3131 BT Vlaardingen tel. 010-4349777, fax 010-4349746 e-mail:
[email protected] website: http://www.cv-a.nl projectarchitect: C. Verhoeff 14 Binnenhavenbrug (1993) Ingenieursbureau Gemeentewerken Rotterdam Postbus 6633 3002 AP Rotterdam tel. 010-4894565, fax: 010-4894354 e-mail:
[email protected] projectarchitect: Marja Haring 15 Lodewijk Pincoffsbrug (1993) Voorheen de brug over de Zalmhaven Oorspronkelijk ontwerp Gemeentewerken Rotterdam Renovatie: Ingenieursbureau Gemeentewerken Rotterdam e-mail:
[email protected] projectarchitect: Marja Haring 16 Spoorweghavenbrug (1995) Ingenieursbureau Gemeentewerken Rotterdam e-mail:
[email protected] projectarchitect: Marja Haring
17 Varkenoordse Viaduct (1996) Ingenieursbureau Gemeentewerken Rotterdam e-mail:
[email protected] projectarchitect: Marja Haring 18 Aansluitkasten op Holland Amerikakade t.b.v. cruiseschepen Ingenieursbureau Gemeentewerken Rotterdam e-mail:
[email protected] projectarchitect: Marja Haring 19 Erasmusbrug, Willemsplein, garage en Spido (1996/2000) UN Studio Van Berkel & Bos Stadhouderskade 113 1073 AX Amsterdam tel. 020-5702040, fax 020-5702041 e-mail:
[email protected] website: http://www.unstudio.com projectarchitecten: B. van Berkel, F. Loos 20 Metrostation Wilhelminaplein (1997) Tramplushalte Wilhelminaplein (1997) Zwarts & Jansma Architecten BV Postbus 2129 1000 CC Amsterdam tel. 020-5352200, fax 020-5352211 e-mail:
[email protected] website: http://www.zwarts.jansma.nl projectarchitecten: M. Zwarts, R. Jansma 21 Rechtbank (1996) garages en uitbreiding Rijnhavengebouw (1999) Kraaijvanger.Urbis Watertorenweg 336 3063 HA Rotterdam tel. 010-4527211, fax 010-4521360 e-mail:
[email protected] projectarchitect: R.A.L.M. Ligtvoet Parkeergarage Rijnhaven In voorbereiding Ingenieursbureau Gemeentewerken Rotterdam
projectarchitect: Marja Haring Buitenruimte In voorbereiding Projectorganisatie Kop van Zuid Projectarchtict: Willem van der Laan Centraal Belastinggebouw Rotterdam (1996) Parkeergarage Wilhelminahof (1996) Wilhelminatoren (1997) Galleria (1998) Cees Dam & Partners Architecten Schipluidenlaan 4 1062 HA Amsterdam tel. 020-6234755, fax 020-6277280 e-mail:
[email protected] website: http://www.damenpartners.nl projectarchitecten: Prof. Cees Dam, E. Priester Courtyard Wilhelminahof (1996) West 8 Landscape Architects Wilhelminakade 68 Postbus 24326 3007 DH Rottedam tel. 010-4855801, fax 010-4856323 e-mail:
[email protected] projectarchitecten: A. Geuze, H. Beumer 22 Woningen, commerciële ruimten, sportvoorzieningen, kinderdagverblijf, parkeergarages Landtong (1995/1998) De Architecten Cie., Architecture & Planning Postbus 576, 1000 AN Amsterdam Keizersgracht 126, 1015 CW Amsterdam tel. 020-5309300, fax 020-5309399 e-mail:
[email protected] website: http://www.cie.nl projectarchitecten: F. van Dongen, A. Mout, P. Puljiz 23 Peperklip (1981); renovatie en commerciële ruimten (1995) De Architecten Cie., Architecture & Planning Postbus 576, 1000 AN Amsterdam Keizersgracht 126, 1015 CW Amsterdam tel. 020-5309300, fax 020-5309399 e-mail:
[email protected] website: http://www.cie.nl projectarchitect: C. Weeber Kiosk Paperclip (2000) projectarchitect: Gerard Rijnsdorp Vlietdijk 14
2811 NB Reeuwijk tel. en fax 0182-510907 24 Inrichtingsplan kades, Landtong, Plein Loods 24, Eva Cohen-Hartogkade (1995/1999) Atelier Quadrat Posthoornstraat 12b 3011 WE Rotterdam tel. 010-4133088, fax 010-4132916 projectarchitecten: P. Achterberg, C. Jannink i.s.m. Projectorganisatie Kop van Zuid 25 School, gymzalen, woningen en commerciële ruimten Vuurplaat (1995/1997) Atelier PRO Kerkhoflaan 11a 2585 JB Den Haag Postbus 85616 2508 CH Den Haag tel. 070-3506900, fax 070-3514971, e-mail:
[email protected] projectarchitecten: H. van Beek, N. te Riele en F. Dirks 26 NS Station Zuid (1993) Holland Railconsult Postbus 2855 3500 GW Utrecht tel. 030-2357575, fax 030-2358770 e-mail:
[email protected] website: http://www.hr.nl projectarchitect: ir. H.C.H. Reijnders 27 Albeda College, Prinses Margriet School, Hulpcentrale EZH (stadsverwarming) (1996/1997) Kruisheer Elffers architecten/adviseurs Postbus 1719 3000 BS Rotterdam tel. 010-4330211, fax 010-4331396 e-mail:
[email protected] projectarchtitect: R.A. Leenheer, i.s.m. Bolles-Wilson 28 Kade, kruispunt en restaurant bij Erasmusbrug Bolles-Wilson Alter Steinweg 17 48143 Munster tel. 00-49251482720, fax 00-492514827224 projectarchitecten: P. Wilson, J. Yohe, i.s.m. Projectorganisatie Kop van Zuid 29 Luxor Theater (2001) Bolles-Wilson
Alter Steinweg 17 48143 Munster tel. 00-49251482720, fax 00-492514827224 projectarchitecten: P. Wilson, J. Yohe 30 Brugwachtershuis (1996) Bolles-Wilson Alter Steinweg 17 48143 Munster tel. 00-49251482720, fax 00-492514827224 projectarchitecten: P. Wilson, J. Yohe 31 Koninginnenhoofd (2000) Bolles-Wilson Alter Steinweg 17 48143 Munster tel. 00-49251482720, fax 00-492514827224 projectarchitecten: P. Wilson, J. Yohe 32 Hillekopflats (1989) Mecanoo architecten Postbus 3277 2605 DG Delft tel. 015-2147445, fax 015-2140987 webiste: www.mecanoo.nl e-mail:
[email protected] Hillekopplein en omgeving: inrichtingsplannen (1997) Juurlink en Geluk Stedebouw en Landschap Pelgrimstraat 5b 3029 BH Rotterdam tel. 010-4783711, fax 010- 4783307 projectarchitect: C. Geluk, i.s.m. Projectorganisatie Kop van Zuid email:
[email protected] 33 Toren op Zuid / KPN Telecom (2000) Renzo Piano Building Workshop Architect 34 Rue des Archives F 75004 Paris tel. 00-331446140900, fax 00-33142780198 projectarchitect: R. Piano 34 Pakhuismeesteren (1898) Geen nadere gegevens bekend Verbouwing Pakhuismeesteren (1926) Geen nadere gegevens bekend Verbouwing Pakhuismeesteren (2002) Hoshino Architecture International ’s-Gravendijkwal 73d 3021 EE Rotterdam tel./ fax 010-2449759
e-mail:
[email protected] projectarchitect: Fumi Hoshino 35 Woningen langs de J.B. Bakemakade en de aangrenzende straten in Stadstuinen (1998) Karelse van der Meer, Architecten Eendrachtsweg 20 3012 LB Rotterdam postbus 25160 3001 HD Rotterdam tel. 010-2409030, fax 010-2409025 e-mail:
[email protected] website: http://www.karelsevandermeer.nl projectarchitect: J. Vos 36 Woningen en garages rond het W.G. Witteveenplein in Stadstuinen (1998/1999) Molenaar & van Winden architecten Maerten Trompstraat 25 2628 RC Delft Postbus 716, 2600 AS Delft tel. 015-2568444, fax 015-2578859 e-mail:
[email protected] projectarchitecten: J. Molenaar, W. van Winden 37 Woningen, bedrijfsruimten en garages aan de Laan op Zuid en de aangrenzende straten in Stadstuinen (1998/2000) DKV Architecten bv. Schiedamsevest 91d 3012 BG Rotterdam tel. 010-4138243, fax 010-4140841 projectarchitecten: H.J. de Kovel, I. Batenbrug e-mail:
[email protected] 38 School ‘De Pijler’, woningen, commerciële ruimten, garages in de vier hoeken van Stadstuinen (1998/2001) Kees Christiaanse Architects & Planners Watertorenweg 336 Postbus 4140 3006 AC Rotterdam tel. 010-4531010, fax 010-2125558 e-mail:
[email protected] projectarchitect: I. van Oort, H. Huizenga 39 Ichthus Hogeschool, winkels, bedrijfsruimte en garage (2000) Erick van Egeraat associated architects
met restauratie van de Rotterdamse Tramweg Maatschappij (RTM); in 1941 verbouwd) Maissan Planadviezen Postbus 45 3190 AA Rotterdam-Hoogvliet tel. 010-2954747, fax: 010-4271511 e-mail:
[email protected] projectarchitect: Jeroen Maissan 48 Doorbraak Damstraat (1996/1997) Projectorganisatie Kop van Zuid projectarchitect: Ton Voets Buitenruimte doorbraak Damstraat, woningen en bedrijven (1998) Projectorganisatie Kop van Zuid projectarchitect: Eelco Geill 49 Wooncomplex Noordereiland (2001) A.W.G. antwerp cvba Paardenmarkt 85 2000 Antwerpen 1 Antwerpen België tel. 00-322338740, fax 00-3232318845 e-mail:
[email protected] projectarchitect: Jan Verrelst Bekleding damwand Brugweg Ingenieursbureau Gemeentewerken Rotterdam e-mail:
[email protected]: Marja Haring 50 Montevideo 2002 Start bouw Woningen, garage, fitness Mecanoo Architecten Postbus 3277 2605 DG Delft tel. 015-2798100, fax 015-2798111 website: www.mecanoo.nl e-mail:
[email protected] 51 De Rotterdam Woningen, kantoren, commerciële ruimten, horeca, cinema,congreszalen, gezondheidscentrum, hotel In studie OMA Stedenbouw bv Heer Bokelweg 149 3032 AD Rotterdam tel. 010-2438200, fax 010-2438202 e-mail:
[email protected]
Z
Calandstraat 23 3016 CA Rotterdam tel. 010-4369686, fax 010-4369573, e-mail:
[email protected] website: http://www.eea.nl projectarchitecten: E.L.J.M. van Egeraat en M. Lammers 40 Metro-overkapping Zuidkade (2000) Ingenieursbureau Gemeentewerken Rotterdam Postbus 6633 3002 AP Rotterdam tel. 010-4894618, fax 010-4896233 e-mail:
[email protected] projectarchitect: M. Struijs 41 Binnenhof Ichthus en Sociale Verzekeringsbank (SVB) (2002) Projectorganisatie Kop van Zuid projectarchitect: Willem van der Laan 42 Sociale Verzekeringsbank (2001) Bonnema Borren Staalenhoef Architecten bv, bna “Villa Nova” Pollesingel 2 9254 DN Hurdegarijp Postbus 15 9254 ZG Hurdegarijp tel. 0511-473635, fax 0511-475110 e-mail:
[email protected] website: http://www.bonnema.com projectarchitect: J.P. Eenshuistra 43 Woningen Zuidkade (1e fase), commerciële ruimten, garages (2001) Diederen Dirrix & Van Wylick Dommelstraat 11 5611 CJ Eindhoven tel. 040-2441516, fax 040-2440411, e-mail:
[email protected] projectarchitecten: B. Dirrix en T. Keulen Woningen Zuidkade (2e en 3e fase), commerciële ruimten, garages (2002) Architektuurburo Kollhoff und
Timmermann Kurfürstendam 178/179 10707 Berlin tel. 00-49308841850, fax 00-493088418599 Dependance Rotterdam Botersloot 27 3011 HE Rotterdam tel. 010-4128590, fax 010-4128407 projectarchitecten: Hans Kollhoff, Alexander Pols Kantoorgebouw Zuidkade (4e fase), commerciële ruimten, garage (2002) Meyer en Van Schooten Architecten Czaar Peterstraat 213 1018 PL Amsterdam Postbus 2737, 1000 CS Amsterdam tel. 020-6644236, fax 020-6718696 e-mail:
[email protected] internet: http://www.meyer-vanschooten.nl projectarchitecten: Roberto Meyer en Marnix van der Meer 44 Tramplushaltes Laan op Zuid (2000) Bert Lonsain Design Surinamekade 14 1019 KV Amsterdam tel. 020-5091414, fax 020-5091415 e-mail:
[email protected] projectarchitect: B. Lonsain 45 Buitenruimte Entrepotgebied, Wilhelminaplein, Laan op Zuid, Stadstuinen, Wilhelminapier en Zuidkade Projectorganisatie Kop van Zuid projectarchitecten: P. Achterberg, F. Josselin de Jong, E. Nijhuis, W. v.d. Laan, E. Geill. L. Verhaart 46 Herinrichting Prinsenhoofd (2000) dienst Stedebouw en Volkshuisvesting Afdeling Stedelijke Vernieuwing Postbus 6699 3002 AR Rotterdam i.s.m. Projectorganisatie Kop van Zuid tel. 010-4895076, fax: 010-4895270 e-mail:
[email protected] projectarchitect: Onnie Tjia 47 Kunst- en Ontmoetingscentrum Tramhuis (1998/1999) (In de periode 1903-1904 gebouwd als stationsgebouw
die zich in razendsnel tempo
K
Rotterdam. Een wereldstad
van Rotterdam in 1991 is de
iets extra’s. Het Kunstplan
uitvoering van dit stedelijke
voor Kop van Zuid Rotterdam
ontwikkelt en zich op eigen-
project met Rotterdamse
is ontwikkeld in directe
zinnige wijze weet te profile-
samenhang met de inrichting
Niet alleen uit de cijfers
van de buitenruimte. In het
o
v
voortvarendheid opgepakt.
ren. Onder meer met de Kop van Zuid, één van de stede-
blijkt dat de Kop van Zuid,
Informatiecentrum Kop van
lijke ontwikkelingsprojecten
het gebied rond de Binnen-
Zuid is een expositie te zien
in Nederland. Door regerin-
haven, Spoorweghaven,
over de wijze waarop kunst-
gen in hun convenanten met
Entrepothaven, Rijnhaven en
toepassingen een bepalende van de buitenruimte.
reiding zijn vooraf gegaan
leef-, werk- en verblijfsge-
Overigens is het niet zo dat
aan de ontwikkeling van dit
bied. De moderne infrastruc-
alle kunstprojecten in de bui-
ooit zo bedrijvige havenge-
tuur en kwalitatief hoog-
tenruimte uitsluitend door de
bied. Begin 21 ste eeuw telt
waardige buitenruimte staan
gemeente Rotterdam zijn
de Kop van Zuid ruim 5.000
p
rol spelen bij de inrichting
groeit naar een gevarieerd
a
rond het Spoorweghavenpark
Z
gemeenten ‘sleutelprojecten’ genoemd. Jaren van voorbe-
culier initiatief is kunst in de
kantoorruimte, 35.000 m
nieuwe deel van het stads-
buitenruimte van Kop van
bedrijfsruimte, 30.000 m2
centrum. Door de directe aan-
Zuid Rotterdam uniek.
onderwijsvoorzieningen,
wezigheid van het water
Daarnaast zijn er een tweetal
3.600 gebouwde parkeer-
kunnen we de sfeer van het
2
i
n
ontwikkeld. Ook door parti-
stoere uitstraling van het
u
garant voor een kloeke en
nieuwe woningen, 400.000 m2
galeries waar kunstenaars
gebied als ‘nautisch’
omschrijven. De inrichting
vinden. De eerste kunstwer-
bare voorzieningen.
van de buitenruimte is hierop
ken zijn inmiddels buiten te
Na vaststelling van het
afgestemd. Kunst in de open-
bewonderen, maar zoals de
bestemmingsplan Kop van
bare ruimte en opmerkelijke
tentoonstelling aangeeft, vol-
Zuid door de gemeenteraad
projecten geven het gebied
gen er meer.
d
plaatsen en 30.000 m voor
recreatieve en overige open-
2
een inspirerende ‘thuishaven’
KUNST op de Kop van Zuid een wereldervaring
Op de Kop van Zuid
en de reisbagage zijn in gietijzer uitgevoerd. Ontworpen door de Canadese kunstenaar Jeff Wall.
Rotterdam kunt u onder andere de volgende projecten en kunstobjecten bekijken
Dynamic Rocks, Garden of lost Numbers, bestrating langs het Brugwachtershuisje en Tower of Numbers Aan beide zijden van de aanlanding van de Erasmusbrug op de kade. Objecten als onderdeel van het buitenruimteplan van de architecten Bolles Wilson: P.Wilson. In de Garden of Lost Numbers verzamelde Wilson een aantal nummers van kades die in het Rotterdamse havengebied niet meer werden gebruikt voor het afmeren van schepen. Wilson rangschikte deze verloren gegane kadenummers in roestvrij staal in de bestrating. Hiermee zijn zij onderdeel geworden van de Rotterdamse havengeschiedenis. Aan de andere kant van de aanlanding van de Erasmusbrug staat Tower of Numbers. Wilson wil met de nummers de beweging en de dynamiek van de Kop van Zuid weergeven. Vijf boxen zijn opgehangen in een mast. De nummers die er op te lezen zijn geven tijd, temperatuur, hartritme, een willekeurig cijfer en het cijfer van de wereldbevolking weer. Lost Luggage Op de Wilhelminapier aan het Koninginnenhoofd. Als verwijzing naar alle passagiers die ooit met een schip van De Holland Amerika Lijn vanaf de Wilhelminapier naar een verre bestemming vertrokken. In een achthoekig paviljoen staan schappen met koffers, kisten en andere reisbagage opgesteld. Het paviljoen
Koningin Wilhelmina Een bronzen beeld in de binnentuin van de Wilhelminahof. Van de Rotterdamse kunstenaar Willem Verbon, die zijn atelier heeft op de Kop van Zuid Rotterdam. De kunstenaar heeft koningin Wilhelmina in de oorlogsjaren 1940-1945 een aantal keren ontmoet. Hij beeldde haar af zittend op een zetel met een waaier in haar rechterhand als teken van koninklijke waardigheid, een bijbel in haar linkerhand en de Grootkruis van de Militaire Willemsorde op de borst. In 1948 besloot Koningin Wilhelmina aan het stadswapen van Rotterdam de woorden ‘Sterker door Strijd’ toe te voegen ‘als herinnering aan de moed en de kracht waarmee de bevolking van Rotterdam alle beproevingen van de oorlog heeft gedragen en het belangrijke aandeel dat zij heeft genomen in de bevrijding des vaderlands’. In 1891 bezocht Wilhelmina de stad voor het eerst. Het jaar daarna werd de naam Prinsessekade gewijzigd in de Wilhelminakade. Electronic Rocks Kunstwerk van Michael Jacklin tegen de wand van de Wilhelminahof The Asylum In de binnentuin van de Wilhelminahof plaatst beeldhouwer Joost van den Toorn met The Asylum de wereld van recht en (belasting)plicht, de macht van de staat, tegenover het spirituele en mystieke. De vijf torens van het 30 meter hoge beeld van roestvrij staal wijzen als een hand omhoog naar de hemel met bovenop een bronzen wolk met een doorsnee van vier meter. De torens lopen trapsgewijs op in hoogte. In de kleinste van de vijf torens zit een poortje dat naar de openbare kern van het beeld
leidt. Dit is de kleinst denkbare openbare ruimte. Lichtobject Op Plein Loods 24 staat naar een ontwerp van Pieter Figdor een lichtobject als gedenkteken ter nagedachtenis van de Joodse Rotterdammers die tijdens de Tweede Wereldoorlog het slachtoffer werden van de deportaties van het Nazi-regime. Lodewijk Pincoffs Op het plein aan de Binnenhaven voor het Pakhuis de Vijf Werelddelen in het Entrepotgebied. Willem Verbon heeft het beeld ontworpen van de man die met zijn handelsactiviteiten als eerste de sprong naar Zuid maakte en in 1870 het Entrepotgebouw liet bouwen. Het geeft weer hoe Lodewijk Pincoffs naar de USA vertrok met hoed en geldkist in de hand. ParaScape sculptuur Op de hoek van de Beijerlandselaan en de Tweede Rosestraat. Een landschapsculptuur waar mensenlijke bewegingen zorgen voor licht en geluid. De sculptuur, ontworpen door Ilona Lenard en Kas Oosterhuis, moet nog worden uitgevoerd. Zwaar Weer In de Nassauhaven in de wijk Feijenoord. Een stalen toren in het water met sculptuur van olieman, granito plaquette met maanfasen op bordes op de kop van de haven; bronzen hond op de wal. Kunstenaar, Nicolaas Dings (Amsterdam), realiseerde Zwaar Weer in het kader van Wederzijds Profijt. Prinsenhoofd Herman Lamers geeft in opdracht van CBK invulling van het Prinsenhoofd met een ovaal podium dat door de toepassing van terrazzo de lucht weerspiegelt. Het abstracte kunstwerk kan ook als ontmoetingsplaats voor de buurt worden gebruikt.
