Hoe zorg je er voor dat meer mannen een baan in de zorg kiezen?
Samenvatting Om meer mannen in de zorg te krijgen is het belangrijk om al op jonge leeftijd het imago van de zorg te versterken. Daarom is het van belang om het concept te richting op de volgende doelgroep:
Jongens op een VMBO, HAVO of VWO-opleiding die nog een keuze moeten maken voor een vervolgopleiding. (14-20 jaar) Het merendeel van de jongens uit deze doelgroep is nog niet bezig met zijn toekomst en staat dus nog relatief open voor een studie/baan in de zorg. Wanneer het imago en de vooroordelen over de zorg bij hen veranderen ten opzichte van eerdere generaties wordt de drempel om te kiezen voor deze richting verlaagd. De mannen zijn nodig in zowel de verzorging, de verpleging en de thuiszorg. Het moet duidelijk worden dat ook zij beschikken over de juiste kwaliteiten voor deze functies. Daarnaast moet ook duidelijk zijn wat de carrière kansen voor mannen in de zorg zijn. Het is verder belangrijk dat mannen, niet zoals voorheen, het gevoel krijgen in een hokje geplaatst te worden, wanneer ze kiezen voor een baan in de zorg. Het concept speelt in op de vooroordelen en versterkt het imago van de zorg bij mannen, waardoor mannen in de nabije toekomst eerder voor een baan in de zorg kiezen. Daarmee wordt het tekort binnen enkele jaren gereduceerd.
Omgevingsverkenning De doelgroep Jongens op een VMBO, HAVO of VWO-opleiding die nog een keuze moeten maken voor hun vooropleiding denken in eerste instantie niet aan een baan in de zorg. Dat komt waarschijnlijk door het imago wat de zorg volgens hen heeft. De zorg staat bij hen bekend als een vrouwenberoep. Natuurlijk zijn de banen in de zorg op dit moment ook hoofdzakelijk bezet door vrouwen, maar dat wil niet zeggen dat het alleen is weggelegd voor vrouwen. De jongens uit deze gekozen doelgroep zijn op een punt in hun leven waarin de meesten nog onzeker zijn over wat ze in de
De grootste drempel voor deze doelgroep is het ontbreken van waardering van anderen klasgenoten. Ze zijn bang om niet gewaardeerd te worden door andere klasgenoten wanneer ze aangeven voor de zorg te kiezen. Dit komt waarschijnlijk omdat ze dan dus niet aan het stereotype voldoen of bang zijn in een hokje geplaatst te worden. Het is dus vooral belangrijk om deze vooroordelen over de zorg weg te nemen en ervoor te zorgen dat de keuze voor een baan in de zorg daadwerkelijk overwogen wordt en niet op grond van genoemde factoren te laten vallen.
toekomst moeten kiezen en dus nog niet goed weten waar hun interesses liggen. Zij hebben behoefte aan een goede voorlichting waardoor zij een goede keuze voor de toekomst kunnen maken
Veel jongeren bepalen hun beroepskeuze voornamelijk door om zich heen te kijken naar wat anderen doen. Dat kan zijn door te kijken wat hun familie doet of wat hun vrienden doen. Het zou
waar ze later geen spijt van krijgen. Doordat ze nu nog onzeker zijn over de invulling van hun leven na het voortgezet onderwijs
veel beter zijn als ze hun keuze daar juist niet van laten afhangen,
vinden ze het belangrijk om zekerheid te vinden. Wanneer ze ontdekken dat de zorg hen zekerheid kan bieden, door de vele baankansen die er liggen, zullen zij daar gevoelig voor zijn en de keuze voor een baan in de zorg wellicht toch overwegen. Daarnaast is waardering voor deze leeftijdsgroep een belangrijk punt. Deze jongens willen nu al door zo veel mogelijk mensen gewaardeerd worden. Tegenwoordig gaat het vaak om ‘respect’ bij deze jongens. Een baan in de zorg is een van de meest gewaardeerde banen die er is. Iedere oudere of zorgbehoevende waar-
maar echt op zoek gaan naar waar hun ware liefde ligt en naar datgene waarin ze zelf het meeste toekomst zien. Een baan in de zorg is dan misschien een goede keuze en kan hen meer bieden dan wanneer ze klakkeloos volgen wat andere om hen heen kiezen. Het is dus belangrijk dat het concept er voor zorgt dat jongeren die kiezen voor een baan in de zorg gerespecteerd en gewaardeerd worden en niet in een hokje geplaatst worden. Daardoor wordt de drempel voor het kiezen van een baan in de zorg voor het grootste gedeelte weggenomen.
deert de zorg die hen wordt gegeven. Ook op deze VMBO opleiding valt op dat vrijwel alle leerlingen uit de zorgklas vrouwen zijn.
Omgevingsverkenning Mannen in de zorg Uit verschillende onderzoeken blijkt dat het aantal mannen dat in de zorg werkt sterk is afgenomen in de afgelopen jaren. Dat geld voor alle drie de takken van de VVT, de verzorging, de verpleging en de thuiszorg. Ook het aantal mannen dat een verplegende of verzorgende beroepsopleiding volgt is de laatste jaren in verhouding tot het aantal vrouwen sterk gedaald. Dat betekent dat in de nabije toekomst nog weinig mannen in de zorg terecht zullen komen en het concept zich vooral op de toekomst van over een paar jaar zal moeten richten. Er moet voor gezorgd worden dat mannen die de aankomende jaren voor een opleiding moeten gaan kiezen meer voor zorggerelateerde opleidingen kiezen. Mannen die nu in de zorg werken merken dat er meer vraag is naar mannen in de zorg. De man kan in tegenstelling tot vrouwen beter problemen relativeren. Daarnaast kunnen mannen rust brengen in een grote groep vrouwen en het werk luchtiger maken. Om een helder beeld te krijgen of het mogelijk is om meer mannen tot de zorg aan te trekken is het goed om te kijken naar trends in andere landen en in andere sectoren. Wanneer blijkt dat het in andere sectoren mogelijk is om meer mannen aan te trekken in ‘vrouwenberoepen’ en andersom, is dat in de zorg wellicht ook mogelijk. Het Centraal Bureau voor Statistieken (CBS) heeft een paar jaar geleden een lijst opgesteld met de top 10 mannen- en vrouwenberoepen. In de top 10 mannenberoepen stonden vooral beroepen
in de bouw en de techniek waaronder stratenmaker,electriciën, lasser en verwarmingsinstallateur. In de top 10 van typische vrouwenberoepen stonden beroepen als secretaresse, kinderopvang en voor de rest alleen beroepen in de gezondheidszorg. Een opvallend verschil in deze twee top 10 lijsten is dat het aandeel vrouwen in de top 10 mannenberoepen tussen de 0 en 0,6 procent ligt en andersom tussen de 0 en 6 procent ligt. Een beroepsgroep die met een soortgelijk probleem kampte is de politie. Zij zijn sinds begin 2000 op zoek naar meer vrouwen in dit beroep. Exact het tegenovergestelde van het probleem in de zorg dus. Ook de politiek hield zich hier mee bezig. De politiek is van mening dat dit lage aandeel van vrouwen in deze functies ongewenst is, omdat de politie een afspiegeling zou moeten zijn van de gehele bevolking. Vooral dat laatste is interessant. Want in de zorg zou dit ook het geval moeten zijn. De werknemers in de zorg zouden ook een afspiegeling moeten zijn van de gehele maatschappij. Wat in het geval van de politie als oplossing is gebruikt is het volgende. Het ministerie van Binnenlandse Zaken heeft een diversiteitsbeleid opgesteld ten aanzien van vrouwen, allochtonen en homoseksuelen voor de Nederlandse politiekorpsen. Dit werd gevolgd door een werkplan dat de politiekorpsen concrete aanknopingspunten biedt voor de implementatie van het diversiteitsbeleid. Deze ingreep heeft er voor gezorgd dat het aandeel vrouwen veel sneller steeg dan het aantal mannen waardoor het probleem binnen een aantal jaren redelijk was verholpen.
2 Tabellen waarin duidelijk wordt hoeveel van de mannen een vrouwenberoep uitoefent en andersom.
Omgevingsverkenning Wanneer je kijkt naar het percentage mannen in verzorgende en
waarden. Ook het vertrouwen in het eigen kunnen is van belang:
verplegende beroepen in een aantal andere Europese landen zie je
mannen die niet in de zorg werkzaam zijn, beschouwen zichzelf
dat Nederland een gemiddelde positie inneemt. Enkele uitschieters zijn Duitsland en Italië.
over het algemeen ook als niet (voldoende) competent voor een beroep in de zorgsector. Sociale druk en vooroordelen kunnen ook een belangrijke rol spelen bij het al dan niet kiezen voor een beroep in de zorg. Overigens is een loopbaan in de zorg voor mannen vaak een tweede carrière; veel mannen die in de sector werkzaam zijn hebben eerder een ander beroep in een andere sector uitgeoefend. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat mannen niet kiezen voor
Het is interessant om te kijken op basis van welke verschillende
een een baan in de zorg doordat zij niet altijd een realistisch beeld
factoren mensen hun baan kiezen. Een van de belangrijkste factoren is meestal het salaris op korte en lange termijn. Daarnaast speelt ook de opbrengt in de vorm van voldoening een belangrijke rol in de keuze. Ook wordt een baan gekozen op basis van het persoonlijkheidstype. Men kiest vaak een baan die overeenkomt
hebben van wat het werk inhoudt en zichzelf te laag inschatten op hun competenties voor de zorg.
met zijn eigen persoonlijkheid. In het geval van de zorg zou dit
Vlaamse campagne voor mannen in de kinderopvang. De cam-
dus het sociale aspect kunnen zijn. Ook zijn er in de keuze van een beroep bij mannen en vrouwen duidelijke verschillen te ontdekken. Het onderscheid tussen
pagne “sta je mannetje in de kinderopvang” heeft in deze landen aantoonbaar gezorgd voor een grotere interesse in de kinderopvang onder mannen. Deze campagnes richtten zich
beroepen voor mannen en beroepen voor vrouwen wordt meestal al vroeg gemaakt. Voor vrouwen is de balans werk-privé belangrijk
voornamelijk op het aanpakken van het ‘vrouwelijke imago’ van de sector, onder andere door aandacht te schenken aan de peda-
bij het maken van een keuze, mannen baseren zich eerder op de inhoud van een beroep. Jongens zoeken vaker status en uitdaging en willen zich bovendien tot expert ontwikkelen, terwijl meisjes
gogische en sociale aspecten van het vak.
gericht zijn op afwisseling, intrinsieke motivatie en sociale
Een interessant voorbeeld van een buitenlandse campagne die is ontstaan uit een vrijwel identiek probleem is de Deense en
Advertentie uit de Vlaamse campagne om meer mannen in de kinderopvang te krijgen.
Het concept Via welke media is de doelgroep te bereiken? De jonge doelgroep is vooral te bereiken via sociale media waaronder Hyves en Facebook. Aan berichten die ze daar van vrienden uit hun sociale netwerk ontvangen hechten zij veel waarde. Het is belangrijk dat de content die via deze media wordt verspreid de moeite waard is om te delen met anderen. Dat betekent dat er bijvoorbeeld gebruik kan worden gemaakt van humor. Om een zo groot mogelijk bereik van deze campagne te creëren wordt deze campagne voornamelijk verspreid via social media. Daarnaast kunnen ook gangbaardere media worden ingezet zoals een website, printuitingen en acties om een optimaal resultaat te bereiken.
Het concept. We gaan de vooroordelen over de zorg bij jongens wegnemen door ze in te laten zien dat juist hun mannelijke eigenschappen perfect van pas komen bij een baan in de zorg. Het idee dat alleen vrouwen of mannen met vrouwelijke eigenschappen geschikt zijn voor de zorg wordt met deze campagne ontkracht. Je hoeft geen sukkeltje te zijn om als man in de zorg te gaan. Integendeel, je moet juist beschikken over echte mannelijke eigenschappen, omdat juist deze ontbreken in de zorg. In de campagne worden dus de mannelijke eigenschappen van deze jongens naar voren gebracht, waardoor het imago van mannen in de zorg verbetert wordt.
Jongeren zijn vooral te bereiken via online sociale netwerken zoals Hyves en Facebook.
Het concept Hoe brengen we de zorg aan de man? Het concept moet er vooral voor zorgen dat de vooroordelen die men over de zorg heeft worden weggenomen. Mannen denken dat een baan in de zorg alleen is weggelegd voor vrouwen en onderschatten hun eigen competenties voor een baan in de zorg. Daarom gaat deze campagne hen helpen om hun beeld over de zorg te veranderen en de vooroordelen wegnemen. De campagne laat mannen inzien dat zij nodig zijn in de zorg en het absoluut niet alleen voor vrouwen geschikt is. De campagne richt zich voornamelijk op de jonge man die in de laatste jaren van het voortgezet onderwijs zit. De centrale gedachte achter de campagne is dat de zorg mannen nodig heeft en dus op zoek is naar ‘jou’. Dit wordt duidelijk gemaakt met de volgende campagneregel:
“Ben jij mans genoeg om de zorg te bemannen?”
Het concept Social media Via social media wordt een game verspreid die als gadget aan je profiel kan worden toegevoegd. In de game kunnen jongeren op een laagdrempelige manier hun mannelijke eigenschappen voor de zorg testen en zo ontdekken of zij mans genoeg zijn voor de zorg. De game bestaat deels uit vragen. De vragen gaan bijvoorbeeld over hoe jij als man zou handelen bij een bepaalde situatie in de zorg. Het andere deel van de game is wat luchtiger. Daarbij moet je bijvoorbeeld zo snel mogelijk een aantal taken verrichten binnen een digitaal verzorgingstehuis, waardoor je met een aantal werkzaamheden uit de zorg in aanraking komt. Dit zorgt er voor dat de jongens een beter beeld krijgen van wat een baan in de zorg nou precies inhoudt. Als je de game goed hebt doorstaan kun je op je profielpagina laten zien dat jij mans genoeg bent voor de zorg doormiddel van een symbool bij jouw profielfoto. Je kunt de game natuurlijk eenvoudig doorsturen naar je vrienden zodat ook zij hun mannelijkheid kunnen testen en kunnen zien of ze mans genoeg zijn voor de zorg.
Boven: Een indruk van de social media game. Links: Je profielfoto op Hyves of Facebook als je mans genoeg bent
Het concept ikbenmansgenoeg.nl Op de website ikbenmansgenoeg.nl is ook de game te vinden die via social media verspreid wordt. Daarnaast kun je op de website achtergrond informatie vinden over waarom het zo nodig is om mannen in de zorg te hebben en hoe jij zelf de zorg kunt gaan bemannen.
Het concept Printuitingen In verschillende printuitingen wordt gebruik gemaakt van de vooroordelen die mannen hebben over de zorg. Deze printuitingen moeten de doelgroep prikkelen en naar de website leiden, waar ze kunnen testen of zij mans genoeg zijn voor de zorg. Naast dat deze uitingen op scholen verspreid kunnen worden als advertenties, posters en boomerangkaarten kunnen ze ook worden ingezet in zorginstellingen. Ook daar zijn namelijk momenten te vinden waarop de doelgroep zich daar bevindt. Denk bijvoorbeeld aan een kleinzoon die zijn opa of oma opzoekt in een verzorgingstehuis of een jongen die op ziekenbezoek gaat bij een bekende in het ziekenhuis of misschien zelf in het ziekenhuis terechtkomt.
Het concept De ik-ben-mans-genoeg-dag Om een optimaal resultaat te creëren rijdt een speciale truck door het land op weg naar verschillende scholen in het voortgezet onderwijs. Op de dag dat deze truck op jouw school aanwezig is, kunnen jongeren door middel van ludieke acties testen of zij mans genoeg zijn en daarmee dus geschikt zijn voor de zorg. Deze actie moet vooral gezien worden als extra publiciteit voor de totale campagne en om nog meer jongeren naar de website te trekken. Op deze dag worden ter promotie van de campagne ook shirtjes uitgedeeld met achterop een verwijzing naar de website.
Het concept Waarom werkt deze campagne? Deze campagne zorgt voor meer mannen in de zorg doordat de mannen al op jonge leeftijd een ander imago van de zorg gaan krijgen. Al op het moment dat ze hun vooroordelen over de zorg gaan vormen, laat de campagne hen inzien dat deze niet waar zijn. Door gebruik te maken van een mannelijke vormgeving en de mannen in te laten zien hoe belangrijk zij zijn voor de zorg, zullen zij eerder over een baan in de zorg gaan nadenken. Op de site kunnen jongeren ook precies vinden wat de studies in deze richting zijn waardoor hun carrière in de zorg goed van start kan gaan. De campagne moet er voor zorgen dat het tekort aan mannen in de zorg binnen enkele jaren aanzienlijk is verminderd. De jongeren die in de komende jaren een studie gaan kiezen, hebben door de campagne een ander beeld over de zorg en overwegen dus eerder een opleiding in deze richting.
