Het hoofd koel houden in een hete herfst Karel Van Eetvelt
Financieel Forum regio Antwerpen 3 november 2008
Het hoofd koel houden in een hete herfst • Wat is UNIZO? • NV België, een stand van zaken – – – –
Competitief? In een inflatiespiraal? Vergrijzing, (grote) impact? Onze KMO’s: status questionis
• De IPO in drie stappen • Besluit: welke toekomst voor het sociaal overleg?
www.unizo.be
Opdrachtverklaring UNIZO •
UNIZO = Unie van Zelfstandige Ondernemers
•
Betere ondernemersomgeving via sterke belangenverdediging – –
Lobby EU, Nat., Reg., Prov., lokaal Politiek en overheidsdiensten
•
Ondernemersleven vereenvoudigen via sterke adviesverlening
•
Businesscompetenties en –opportuniteiten aanscherpen via netwerkmeetings en vorming Uiteindelijk doel: kansen voor ondernemers maximaliseren
www.unizo.be
UNIZO ledenprofiel volgens personeel personeel % totaal Geen 1 tot 4 5 tot 9 10 tot 19 20 tot 49 50 tot 99 100 tot 199 200 +
37,8% 39,1% 10,9% 6,4% 4,3% 0,9% 0,4% 0,2%
100% personeel % totaal
www.unizo.be
0,2%
37,8%
0,4% 0,9% 4,3% 6,4% 10,9%
n 39,1%
Geen 1 tot 4 5 tot 9 10 tot 19 20 tot 49 50 tot 99 100 tot 199 200 +
UNIZO ledenprofiel per sector sector type 0 landbouw 1, 2, 3 industrie
4,1%
% total
11,1%
4 bouw
20,1%
5 garages, kleinhandel, horeca
30,1%
6 bank en verzekeringen 7 vrije beroepen
9 zakelijke diensten
5,3% 4,1% 100,0%
industrie
11,1%
2,4%
bouw garages, kleinhandel, horeca
19,7%
20,1%
bank en verzekeringen vrije beroepen
19,7% 2,4%
www.unizo.be
2,2%
5,0%
8 (para-) medische vrije beroepen
onbekend
5,3%
2,2%
landbouw
(para-) medische vrije beroepen
5,0%
zakelijke diensten
30,1%
onbekend
Hoe bereikt UNIZO de doelgroep? 1. Doelgroepenwerking Startersservice
2. Sectoren
87 sectororganisaties
KMO Contact UNIZO Internationaal Overnamemarkt Tussentap
www.unizo.be
Nationaal secretariaat 11 regio’s
Startmentor OVO
3. Geografisch
18 sectororganisaties FVIB
292 UNIZO lokale ondernemersverenigingen
UNIZO in thema’s • • • • • • • • •
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Jobkanaal Onderwijs en Ondernemen Corporate Governance Trias Franchising Creativiteit en innovatie Dag van de Klant Startersdag
www.unizo.be
Het hoofd koel houden in een hete herfst • Wat is UNIZO? • NV België, een stand van zaken – – – –
Competitief? In een inflatiespiraal? Vergrijzing, (grote) impact? Onze KMO’s: status questionis
• De IPO in drie stappen • Besluit: welke toekomst voor het sociaal overleg?
www.unizo.be
België, productief maar niet competitief World Economic Forum © 2008 Global Competitiveness Index rankings and 20072008 comparisons GCI 2008-2009 rank (among 2007 GCI 2008-2009 GCI 2008-2009 GCI 2007-2008 Country/Economy rank score countries)* rank
www.unizo.be
United States
1
5,74
1
1
Switzerland
2
5,61
2
2
Denmark
3
5,58
3
3
Sweden
4
5,53
4
4
Singapore
5
5,53
5
7
Finland
6
5,50
6
6
Germany
7
5,46
7
5
Netherlands
8
5,41
8
10
Japan
9
5,38
9
8
Canada
10
5,37
10
13
Hong Kong SAR
11
5,33
11
12
United Kingdom
12
5,30
12
9
Korea, Rep.
13
5,28
13
11
Austria
14
5,23
14
15
Norway
15
5,22
15
16
France
16
5,22
16
18
Taiwan, China
17
5,22
17
14
Australia
18
5,20
18
19
Belgium
19
5,14
19
20
Het hoofd koel houden in een hete herfst • Wat is UNIZO? • NV België, een stand van zaken – – – –
Competitief? In een inflatiespiraal? Vergrijzing, (grote) impact? Onze KMO’s: status questionis
• De IPO in drie stappen • Besluit: welke toekomst voor het sociaal overleg?
www.unizo.be
Bron: Fod Economie, Federaal Planbureau
Inflatie in historisch perspectief België (1921-2008) excl. 1940-1947 30% 25% 20%
1e
oliecrisis 2e
15%
oliecrisis
Grote Depressie
10% 5%
-10% -15%
www.unizo.be
2008
2004
2000
1996
1992
1988
1984
1980
1976
1972
1968
1964
1960
1956
1952
1948
1937
1933
1929
1925
-5%
1921
0%
Bron: Fod Economie Economie, Federaal Planbureau
5%
Recent inflatieverloop België (1991-2009)
4% 3% 2% 1%
www.unizo.be
2009
2008
2007
2006
2005
2004
2003
2002
2001
2000
1999
1998
1997
1996
1995
1994
1993
1992
1991
0%
Inflatie in geografisch perspectief (2005)
Wereldrecord inflatie Zimbabwe juli 2008: 231.000.000% op jaarbasis
www.unizo.be
terug naar ruilhandel
Bron: CRB
Evolutie nominale vs reële grondstofen voedselprijzen 1970-2007 9 8
60 0
7
R eë le prijsi nd ex
70 0
50 0 40 0 30 0 20 0
5 4 3 2 1
10 0
0 19 73 19 76 19 79 19 82 19 85 19 88 19 91 19 94 19 97 20 00 20 03 20 06
0 19 70
6
19 70 19 73 19 76 19 79 19 82 19 85 19 88 19 91 19 94 19 97 20 00 20 03 20 06
Nom inale prijsindex
80 0
Ja ar
Ja ar Pr ijs in de x v at Bre ntol ie
Ind u str ië le g ron ds to ffe n
Vo ed in g
Bre nt-o li e
In d ustri ële gro nd stoffen
Voe di ng
•In nominale termen hebben we te maken met nooit geziene prijsniveaus voor olie, grondstoffen en voeding •In reële termen hebben tijdens de jaren ’70 veel hogere prijsniveaus gekend voor olie, grondstoffen en voeding
www.unizo.be
Componenten inflatie huisbrandolie motorbrandstoffen elektriciteit, gas, … buitenlandse reizen en citytrips rest
• Stijgende energieprijzen voor 64% verantwoordelijk voor hoge inflatie
www.unizo.be
Oorzaken inflatiestijging 20072008 • Olie • Industriële grondstoffen • Voedselprijzen – Graan (maïs, tarwe, rijst) – Soja en soja-olie – Raapzaad-, zonnebloem-, palmolie
www.unizo.be
Inflatieperceptie • Gevoelsinflatie is hoger dan werkelijke inflatie • Perceptiekloof het hoogst op moment dat ‘eurogeld’ in omloop kwam • Oorzaak? – Sterke stijging van de vastgoedprijzen (die niet zijn opgenomen in de index omdat dit een vorm van sparen is) – Gezinnen kopen veelvuldig producten aan met kleine waardes, waardoor prijsstijging daar sterker doorweegt tov nu en dan producten/diensten aankopen met hoge waardes, die eerder dalen in prijs typevoorbeeld pintje vs televisie
www.unizo.be
Inflatie
koopkracht
• Inflatie: = stijging van het algemene prijspeil
• koopkracht: = (netto)loonontwikkeling vs evolutie inflatie
www.unizo.be
Bron: Indexcommissie, CRB
Inflatie vs koopkracht 6,50% 5,50%
5,45% 5,05%
4,50% 3,87%
3,50%
1,63%
1,58%
1,19% 0,20%
20 07
20 06
20 05
-1,50%
loonkostenontwikkeling tov CPI
www.unizo.be
gecumuleerd effect loonkostenontwikkeling tov CPI
20 08
-0,40%
-0,28%
20 04
20 02
20 01
-0,44%
20 03
0,01%
-0,44%
20 00
-0,50%
2,67%
1,55% 1,20%
1,50% 0,50%
2,95%
2,75%
2,74%
2,50%
Evolutie inflatie vs gezinspensioen 140 135 130 125 inflatie
120
gezinspensioen
115 110 105 100 2000
www.unizo.be
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
jan v-0 ma 6 rs06 ma i-0 6 jui l-0 se 6 pt06 no v-0 jan 6 v-0 ma 7 rs07 ma i-0 7 jui l-0 se 7 pt07 no v-0 jan 7 v-0 ma 8 rs08 ma i-0 8 jui l-0 8
Bron: FOD Economie
7
www.unizo.be
Evolutie consumptie- vs gezondheidsindex & HICP
6
5
4
3
2
1
0
HICP CPI Gezondheidsindex
Conclusie • • • • • •
In historisch perspectief verloopt inflatie via cyclussen Laatste 2 decennia is inflatie niet hoger dan 5% geweest Oorsprong inflatoire spanningen bij uitstek een internationaal probleem Duidelijke nominale prijsstijgingen van energie, grondstoffen, voedselprijzen, reële prijzen blijven onder niveau van jaren ‘70 Nominale inflatie reële inflatie Mechanismen en maatregelen om koopkracht niet te laten dalen: – Loonstijgingen (oa automatische indexering) – Vlaanderen: jobkorting – november 2008: snellere aanpassing belastingsschalen voor bedrijfsvoorheffing – Indexering en aanpassing uitkeringen
www.unizo.be
Het hoofd koel houden in een hete herfst • Wat is UNIZO? • NV België, een stand van zaken – – – –
Competitief? In een inflatiespiraal? Vergrijzing, (grote) impact? Onze KMO’s: status questionis
• De IPO in drie stappen • Besluit: welke toekomst voor het sociaal overleg?
www.unizo.be
Gem. leeftijd 2000-2060
www.unizo.be
Wie betaalt: financiering Sociale Zekerheid Ontvangsten in duizend €
2007 resultaten
2008 Juni 2008
2009 prefiguratie
Evolutie '09/'07
34.771.070
36.569.683
38.117.774
9,62%
Rijkstoelagen
5.522.075
5.734.817
5.881.848
6,52%
Alt. financiering
8.462.607
9.545.690
10.523.699
24,36%
Spec. Bijdragen
2.709.383
2.630.328
2.669.572
-1,47%
51.600.888
54.712.454
57.482.583
11,40%
Sociale bijdragen
Totaal ontvangsten
www.unizo.be
Wie geniet: evolutie uitgaven Sociale Zekerheid Uitgaven in duizend € RIZIV gezondheidszorgen
2007
2008
2009
Resultaten
jun/08
prefiguratie
Evolutie '09/'07
17.676.092
18.366.577
19.964.117
12,94%
RIZIV uitkeringen
3.886.674
4.245.445
4.502.937
15,86%
RVP (pensioenen)
15.671.486
16.726.848
17.705.497
12,98%
3.735.752
3.894.356
4.060.834
8,70%
645.900
704.218
739.916
14,56%
RVA werkloosheid
6.123.779
6.231.168
6.533.288
6,69%
RVA brugpensioenen
1.374.426
1.430.536
1.520.691
10,64%
Beheerskosten
1.951.232
1.267.478
1.305.106
Diversen (o.a. dinestench.)
3.001.375
1.364.179
1.558.467
Totaal uitgaven
54.572.906
54.828.637
58.483.637
RKW (gezinsbijslag) RVA loopbaanonderbreking / tijdskrediet
www.unizo.be
Kost van onze vergrijzing Budgettaire kost vergrijzing 16,0% 14,0% pensioenen 12,0% gezondheidszorg
10,0% 8,0% 6,0%
w erkloosheid en brugpens
4,0%
kinderbijslag
2,0% 0,0% 2006
www.unizo.be
2012
2030
2050
Evolutie kost vergrijzing • • • •
2007: 22,6% BBP 2013: 24,1% BBP 2030: 26,9% BBP 2050: 28,9% BBP Besparen op andere bestedingen!
www.unizo.be
Het hoofd koel houden in een hete herfst • Wat is UNIZO? • NV België, een stand van zaken – – – –
Competitief? In een inflatiespiraal? Vergrijzing, (grote) impact? Onze KMO’s: status questionis
• De IPO in drie stappen • Besluit: welke toekomst voor het sociaal overleg?
www.unizo.be
De situatie van de zelfstandigen en KMO’s • Economische crisis sloeg al eerder toe – Faillissementen: +10% vorig jaar, +16% 3de kwartaal tov vorig jaar – Eerst stijging bij BtoC: kleinhandel, horeca, (bouw) • Kleinhandel: -1500 jobs (10% vh jobverlies) • Horeca: -1750 jobs (12,5% vh jobverlies)
– Stijging zet zich door in deze sectoren + ook in BtoB • Transportsector • Zakelijke dienstverlening (PC-consultants, bedrijfsbeheer,…)
www.unizo.be
De situatie van de zelfstandigen en KMO’s • Effect nav kredietcrisis vermoedelijk nog sterker • Dalend consumenten- en ondernemersvertrouwen • Uitstel investeringen • Beschikbaarheid en voorwaarden kredieten en risicokapitaal?
• Kosten voor onze bedrijven: • • • • •
www.unizo.be
E-kost fors opgelopen Inflatie zorgt voor forse loonstijging Minimumlonen vorig en dit jaar opgetrokken Lonen bedienden +5% in januari Water staat aan de lippen, geen marges meer
De situatie van de zelfstandigen en KMO’s •
Remedies KT: – Financiële crisis: • • • •
Versterking waarborgregeling en participatiefonds = goede zaak Overheid moet blijven investeren en tijdig facturen betalen Banken moeten kredieten blijven verlenen KMO-vertegenwoordiging!
– Economische crisis: • Belang van een IPA! – Stabiliteit en vertrouwen – (netto-)koopkracht behouden – Geen kostenstijging voor bedrijven » » » »
www.unizo.be
Lastenverlagingen? Voor wie en hoe? Loonblokkering? Verlenging arbeidsduur?
De situatie van de zelfstandigen en KMO’s • Remedies MLT en LT: – Competitieve kosten/productiviteitsverhouding – Vernieuwing, vernieuwing en vernieuwing • Modernere arbeidsmarkt – Minder rigiditeit in regelgeving – Meer permanente vorming
– Werkbare en betaalbare staatsstructuur • Verantwoordelijkheid in regio’s voor gemaakte kosten (bv pensioenen ambtenaren) • Herziening financieringswet om federale overheid terug armslag te geven mbt vergrijzingsuitdaging
www.unizo.be
Het hoofd koel houden in een hete herfst • Wat is UNIZO? • NV België, een stand van zaken – – – –
Competitief? In een inflatiespiraal? Vergrijzing, (grote) impact? Onze KMO’s: status questionis
• De IPO in drie stappen • Besluit: welke toekomst voor het sociaal overleg?
www.unizo.be
De IPO in drie stappen • Sociaal overleg volgens de wet op de competitiviteit • Technisch rapport van de CRB • Het interprofessioneel akkoord
www.unizo.be
Wet op concurrentievermogen • Voluit: wet van 26 juli 1996 tot bevordering van de werkgelegenheid en tot preventieve vrijwaring van het concurrentievermogen • 2 pijlers: – Loonkost in België mag niet sneller stijgen dan de gemiddelde loonkost in Duitsland, Frankrijk en Nederland – Procedure om dit na te gaan en maatregelen te treffen indien het concurrentievermogen wordt geschaad
www.unizo.be
Procedure • Centrale Raad voor het Bedrijfsleven (CRB) stelt tweejaarlijks een “technisch rapport” op met evaluatie van het concurrentievermogen. • Sociale partners stellen een “loonnorm” op • Loonnorm is indicatief (wet voorziet in bindende verklaring maar gebeurt niet meer) • Loonnorm is som van indexering, baremieke verhogingen en loonsstijging
www.unizo.be
c1
Technisch Rapport oktober 2008 • In de periode 1997-2008 stegen de Belgische loonkosten 4,1% sneller dan het gemiddelde in de buurlanden. • Vooruitzichten van de OESO (juni) – Nominale loonmarge: – Indexering:
6,4% 5,6%
• Nieuwste cijfers van OESO zijn nog dramatischer – Nominale loonmarge: – Indexering: www.unizo.be
5,0% 5,1%
Slide 38 c1
cipmerm; 31/10/2008
Stijging gemiddelde uurkost 5 4 3
België DFN
2 1 0 2003
www.unizo.be
2004
2005
2006
2007
2008 ®
Conclusie technisch rapport? • Gecumuleerde loonkosthandicap van 4,1% • Marge van 0,8% (op basis van OESO juni 2008), geen op basis van recentste gegevens • DUS: geen ruimte voor reële loonstijging
www.unizo.be
De inzet • Interprofessionele onderhandelingen 2008 zijn ultieme test voor de wet van 1996: – Of: er wordt ingegrepen om de concurrentiekracht te herstellen – Of: men doet verder zoals in de afgelopen jaren (wat is het nut van de wet dan nog?)
www.unizo.be
Het hoofd koel houden in een hete herfst • Wat is UNIZO? • NV België, een stand van zaken – – – –
Competitief? In een inflatiespiraal? Vergrijzing, (grote) impact? Onze KMO’s: status questionis
• De IPO in drie stappen • Besluit: welke toekomst voor het sociaal overleg?
www.unizo.be
Welke toekomst voor het sociaal overleg? • Poldermodel of Belgisch model? – Snel akkoord over loonmatiging vs. stakingen en acties – Heeft de Nederlander een hoger nettoloon? Een betere sociale zekerheid? Meer welvaart?
Het sociaal overleg in de toekomst zal constructief zijn of het zal niet zijn!
www.unizo.be
Welke uitdagingen? • Ook morgen nog een goed sociaal vangnet • Hoe financieren en wie responsabiliseren?
• Ruimte voor moderne ondernemende mensen • Zin voor risico en initiatief belonen
• Omhoog die activiteitsgraad • Werken en kinderen opvoeden: een haalbare combinatie… maar flexibiliteit moet van 2 kanten komen! • 50+ is niet oud noch out • Diversiteit is een meerwaarde
• Optimale staatsstructuren in een Europese/mondiale gemeenschap
www.unizo.be
