eandismagazine
wegwijs in energie
België-Belgique P.B. - P.P. B - 5469
juni 2015
29
Hou het hoofd koel op kot Energie in de actualiteit wedstrijd
Voor onze jongste lezertjes
INHOUD
23
Wedstrijd
3
Eandis, altijd in uw buurt
Bouwen en verbouwen Geen klassiek kwartet van vragen in dit magazine, maar een tekenwedstrijd voor onze allerkleinsten. Wat uiteraard niet verandert, zijn de prachtige prijzen die te winnen zijn.
8
Actualiteit
24 In een lange hete zomer is een goede zonwering geen overbodige luxe. Laat de zon maar schijnen, wij houden het binnen koel en energiezuinig. Of wil je investeren in nieuwe ramen of muurisolatie? Dan kun je die werken financieren met een goedkope energielening.
17
energietips
Eandis is altijd in de buurt. En in de actualiteit. In deze rubriek geven we je een overzicht van de recente gebeurtenissen.
Met de zomer voor de deur geven we je graag enkele energietips om zonder moeite veel geld te besparen. Extra budget voor een reisje?
23
Eandis, altijd in uw buurt
14
Lees in een notendop waarvoor Eandis staat en wat we doen. Ook de laatste nieuwtjes over onze dienstverlening vind je hier terug.
EANDIS, altijd in uw buurt
Hoe contacteer je Eandis?
Wie zijn we? Eandis staat voor Elektriciteit, Aardgas, Netten en DIStributie. Elektriciteit en aardgas komen over een netwerk van leidingen en kabels tot bij jou. Dat netwerk beheren is de hoofdopdracht van de distributienetbeheerders. De Vlaamse distributienetbeheerders voor elektriciteit en aardgas Gaselwest, IMEA, Imewo, Intergem, Iveka, Iverlek en Sibelgas doen een beroep op Eandis voor de uitvoering van hun exploitatieopdrachten. Eandis is actief in 234 gemeenten van de kust tot de Kempen. Ruim 4 000 medewerkers spannen zich in om jou een efficiënte, klantvriendelijke en kostenbewuste dienstverlening te bieden.
Jouw snelste en makkelijkste hulp voor informatie en administratieve afhandeling, de nummers voor dringende oproepen en de adressen van onze klantenkantoren goten we netjes in een lijstje.
Wat doen we?
Wat doen we niet?
Werken aan aansluitingen.
Energie produceren. Dat is een taak voor de producenten.
Meterstanden opnemen en verwerken.
Energie verkopen. Dat is een taak voor de energieleveranciers.
Advies geven over rationeel energiegebruik (REG) en REG-premies uitreiken. Elektriciteit tot bij de klant brengen via het middenen laagspanningsnet.
Een leveringscontract sluiten. Dat is een taak voor de energieleveranciers. Elektriciteit vervoeren over het hoogspanningsnet. Dat is een taak voor de transmissienetbeheerder Elia.
Aardgas tot bij de klant brengen via het midden- en lagedruknet.
Aardgas vervoeren over het hogedruknet. Dat is een taak voor de vervoersonderneming Fluxys.
Werken aan distributienetten.
Werken aan de binneninstallatie voor elektriciteit en aardgas. Dat is een taak voor de installateur.
Storingen en defecten op het net oplossen. Straatverlichting onderhouden en herstellen.
Huishoudelijke toestellen herstellen. Dat is een taak voor de klantenservice van de fabrikant.
Budgetmeters plaatsen en de dienstverlening van de sociale leverancier verzekeren.
De openbare verlichting op snelwegen en gewestwegen herstellen. 3
EANDIS, altijd in uw buurt
Een defecte straatlamp? Een goede straatverlichting draagt bij tot de verkeersveiligheid én het veiligheidsgevoel in de buurt. Ontdek je een defecte straatlamp? Geef het nummer of de adresgegevens van de paal door via www.eandis.be > Een defect doorgeven aan Eandis of via het gratis nummer 0800 6 35 35. We herstellen het defect zo snel mogelijk. Let op: het onderhoud van de verlichting langs gewestwegen gebeurt niet door Eandis, maar door het Agentschap Wegen en Verkeer. Merk je daar defecte lampen, dan kun je die melden via www.meldpuntwegen.be.
Pik een premie mee, nu het nog kan
NIEUW meldnummer voor mensen met een spraak- en/of gehoorstoornis
In 2015 kun je bij Eandis nog terecht voor tal van premies, zowel voor bestaande woningen (isolatie, warmtepomp, condensatieketel …) als voor nieuwbouw. Pik je premie mee, nu het nog kan!
Waar vind je onze premieformulieren? Online: www.eandis.be > Energie besparen > Overzicht energiepremies. Telefonisch: 078 35 35 34. Of in één van onze klantenkantoren.
SMS
Als je gas ruikt, als je huis zonder stroom valt of als er storingen of defecten zijn op het net, dan kun je als persoon met een spraak- en/of gehoorstoornis een smscodebericht sturen naar onze wachtdienst. Het speciale nummer, voorbehouden voor die berichten, is voortaan 8635 (tip: sla het op in je gsm!). Meer info vind je op www.eandis.be > Contact > Info voor mensen met spraak- of gehoorstoornis.
!
Online aangevraagd, sneller uitbetaald
Let op: de vlotte werking van dit systeem blijft maar verzekerd als het uitsluitend wordt gebruikt door de doelgroep. Behoor je niet tot de doelgroep, gebruik dan de gewone meldnummers voor gasreuk, defecten en pannes. Je vindt ze bij onze contactgegevens achteraan dit magazine.
Een passie voor techniek?
Misschien word jij onze nieuwe collega!
8635
Een stroomonderbreking in jouw buurt? Volg de stand van zaken live op www.eandis.be Om je zo duidelijk en tijdig mogelijk te informeren, riep Eandis de webpagina www.eandis.be/ stroomonderbrekingen in het leven. Die pagina bevat een handige tool die een overzicht geeft van alle actuele en recente stroomonderbrekingen op ons distributienet –
nagenoeg live. Je kunt zowel de geplande als ongeplande onderbrekingen opzoeken vanop de kaart of met het zoekvenster. We geven indien mogelijk ook een inschatting mee van de eindtijd van de onderbreking: dag en nacht, zeven op zeven.
Eandis jo
bs
meer info: www.eandis.be/jobs of 09 263 49 44 45
5 Eandis
EANDIS, altijd in uw buurt
EHBO als bij jou thuis plots de stroom uitvalt Ons net is betrouwbaarder dan ooit: met een gemiddelde stroomonderbrekingsduur van 17 minuten en 32 seconden per jaar en per klant halen we ons beste resultaat ooit. Ter vergelijking: het Europese gemiddelde is 54 minuten. Los van die ‘collectieve’ stroomonderbrekingen, kan ook enkel bij jou thuis de stroom uitvallen. Dat ligt dan meestal aan je eigen binneninstallatie. Dan hoef je nog niet direct alarm te slaan. Je overloopt best zelf eerst enkele stappen voor je Eandis of jouw elektricien contacteert. Het kan jou geld besparen.
1
Pluis de buurt uit
Zijn de straatlichten gedoofd? En hebben de buren, net als jij, elektriciteitsproblemen? Dan is er hoogstwaarschijnlijk een netwerkprobleem. Je kunt bellen met Eandis op het nummer voor storingen en defecten: 078 35 35 00. Mensen met een spraak- en/ of gehoorstoornis sturen een sms-codebericht naar 8635. We verhelpen het probleem zo snel mogelijk.
!
Een stroomonderbreking in jouw buurt?
2
Ga na of de elektriciteit volledig is weggevallen
Als de elektriciteit niet volledig is weggevallen, maar enkel in één of meerdere ruimtes, stel je zelf dan de vraag of je een monofasige of een meerfasige aansluiting hebt.
Bij een monofasige aansluiting ligt het probleem bijna altijd aan jouw binneninstallatie. Jouw elektricien helpt je in dat geval verder.
Hoe zie je het verschil tussen een monofasige en een meerfasige aansluiting? Nieuwere meteropstellingen − die niet meer met een smeltveiligheid werken − beschikken over een aansluitautomaat. In het geval van een monofasige aansluiting heeft de aansluitautomaat twee aansluitingen en vertrekken. Bij een meerfasige aansluiting zijn er altijd meer dan twee. Als je 3x230V of 3x400V op de meter ziet staan, is de aansluiting altijd meerfasig.
Bij deze meterkast zit de aansluitautomaat rechts onderaan.
Meer info op bladzijde 5 van dit Eandismagazine of op www.eandis.be > Stroomonderbreking.
Monofasige aansluiting
Meerfasige aansluiting
Heb je een oudere meter of is het nog niet duidelijk of je over een monoof een meerfasige aansluiting beschikt? Jouw elektricien kent vast het antwoord. Je kunt ook het jongste keuringsverslag van jouw installatie raadplegen. 6 7
3
Controleer je binneninstallatie
Schakel achtereenvolgens de hoofdschakelaar/hoofdautomaat, de verliesstroomschakelaar (als die er is) en alle zekeringen op jouw verdeelbord uit en voer volgende stappen uit. Schakel de hoofdautomaat en de verliesstroomschakelaar(s) opnieuw in. Zet nu één per één de zekeringen in de zekeringkast aan. Als de hoofdautomaat of de verliesstroomschakelaar uitvalt nadat je een bepaalde zekering hebt aangezet, dan zet je de beide zekeringen van die omloop opnieuw uit en schakel je de hoofdautomaat en/ of de verliesstroomschakelaar(s) opnieuw in. De fout zit dan in de omloop of de toestellen na de 2 zekeringen die je laat uitliggen. De andere zekeringen kun je verder één per één aanzetten. Als je alles hebt aangezet en je nog steeds geen stroom hebt, dan is er mogelijks een netprobleem dat Eandis moet verhelpen.
Hoe kun je onze technici helpen? Komt er een technicus van Eandis bij jou langs? Zorg er dan altijd voor dat onze collega vlot aan het werk kan. Ruim obstakels uit de weg zodat hij vlot en veilig de meterkast kan bereiken. Zorg voor voldoende licht op de plaats waar de meterkast hangt. Ook trappen leveren geregeld gevaarlijke toestanden op. Zijn alle treden nog in goede staat? Heb je een hond? Laat die dan even in de tuin of een andere kamer spelen.
!
Een defect aan je binneninstallatie? Vermijd kosten voor nutteloze verplaatsingen. Eandis staat altijd voor jou klaar. We kunnen je wel enkel helpen voor: het gemeenschappelijke distributienetwerk in jouw straat het netwerkgedeelte dat loopt van de straat tot en met jouw meterkast.
Als bij aankomst van onze technicus blijkt dat het defect te wijten is aan jouw binneninstallatie, kan onze collega jou enkel Kun je de hoofdschakelaar of verliesdoorverwijzen naar jouw elektricien. Bovendien betaal je stroomschakelaar(s) niet meer inschadan een vast bedrag voor die nutteloze verplaatsing: kelen als alle zekeringen uitliggen? 97,09 euro op werkdagen tussen 7 en 16 uur en En zit alles achter een verzegeld gedeelte? 145,64 euro buiten die uren en op zaterdagen, zon- en feestdagen. Contacteer altijd Eandis. Open nooit zelf een verzegelde kast. Laat dat altijd doen door een technicus Je hebt er dus alle baat bij eerst deze van Eandis. Als jij het verzegelde gedeelte opent, EHBO-regels toe te passen! dan rekenen we jou 97,09 euro aan. 7
Actualiteit
Eerlijke vergoeding Het prosumententarief werkt die ongelijkheid weg. Via het tarief betalen ook prosumenten met een terugdraaiende elektriciteitsmeter een eerlijke vergoeding. De berekening gebeurt op basis van het vermogen van de omvormer van de installatie. Dat is het toestel dat de gelijkspanning van de zonnepanelen omzet in wisselspanning voor het elektriciteitsnet.
Nog altijd een voordeel
Nieuw tarief voor prosumenten met een terugdraaiende elektriciteitsmeter Vanaf 1 juli 2015 wordt een nieuw tarief van kracht voor ‘prosumenten’. Dat zijn consumenten die ook zelf elektriciteit produceren, bijvoorbeeld via zonnepanelen of kleine windmolens. Het nieuwe tarief werkt een ongelijkheid weg. Prosumenten met een terugdraaiende elektriciteitsmeter betalen vandaag immers minder netkosten dan andere gezinnen.
Elke netgebruiker draagt bij Iedereen die is aangesloten, betaalt kosten voor het gebruik van het elektriciteitsnet. Hoe meer elektriciteit je afneemt van het net, hoe hoger je bijdrage. Wie zelf elektriciteit produceert, maakt dubbel gebruik van het elektriciteitsnet. Enerzijds om er de stroom op te plaatsen die niet ter plaatse
wordt verbruikt. Anderzijds om elektriciteit af te nemen als de eigen productie niet volstaat, bijvoorbeeld ’s avonds en ‘s nachts. Er bestaat vandaag nog een ongelijkheid tussen gewone netgebruikers en prosumenten met een
terugdraaiende elektriciteitsmeter. Zodra er stroom op het net wordt gezet, draait de meter terug. Daardoor is de meterstand die hij elk jaar opgeeft lager dan wat hij werkelijk afgenomen heeft. Eandis kan daardoor geen correcte kosten voor het net aanrekenen. Voor eigenaars van grotere installaties, bijvoorbeeld bedrijven, gelden andere regels. Zij beschikken niet over een terugdraaiende elektriciteitsmeter en dragen vandaag al bij voor hun netgebruik.
Betekent de invoering van het prosumententarief dat zonnepanelen niet langer een verstandige investering zijn? Zeker niet. Alle elektriciteit die je opwekt, kun je zelf gebruiken, al dan niet op een later tijdstip na injectie op het elektriciteitsnet. Voor die energie rekent je leverancier je geen productiekost aan. Je betaalt vanaf 1 juli wel mee aan het onderhoud van het elektriciteitsnet, omdat je het nodig hebt en gebruikt om op elk uur van de dag en de nacht stroom te hebben.
Surf naar www.eandis.be > Aansluitingen > Lokale productie tot 10 kVA en bekijk onze veelgestelde vragen onder Nuttige documenten.
Zonnepanelen? Altijd aanmelden bij Eandis! Plaatste je zonnepanelen op je dak? Dan moet je die installatie verplicht laten keuren en aanmelden bij Eandis. Het is een kwestie van veiligheid. Om het net veilig en betrouwbaar uit te baten, moeten we weten welke installaties waar op ons net zijn aangesloten. Meld je de zonnepanelen of windmolen niet aan? Dan kan Eandis niet controleren of ze voldoen aan de technische voorschriften. Bij de eerstvolgende meteropname van je elektriciteitsverbruik zullen we merken dat er iets niet klopt. Het kan leiden tot afsluiting van het elektriciteitsnet. Je installatie aanmelden? Dat kan het snelst online, via www.eandis.be > Aansluitingen > Lokale productie tot 10 kVA. Daar staat ook alles wat je moet weten om je zonnepanelen veilig aan te sluiten. Geen internet? Bel dan naar 078 35 35 34 of breng een bezoek aan een van onze klantenkantoren.
Premie voor appartementen Zet nu de stap naar aardgas en krijg een mooie premie Woon je in een appartementsgebouw dat minstens 20 appartementen telt en ben je eigenaar van dat appartement? Zet dan samen met de andere bewoners de stap naar aardgas. Schakel voor eind 2015 over naar aardgas en krijg een mooie premie. Met aardgas beschik je over een warmte die niet alleen zacht is, maar ook comfortabel.
89
Tarieven per regio of meer info?
!
Meer info? Raadpleeg onze website: www.eandis.be > Aansluitingen > Meer over aardgas > Actie: aardgas in appartementsgebouwen.
9
Actualiteit Hoe herken je een meteropnemer van Eandis?
120 jaar voor jou op pad, onze meteropnemer verjaart
Meteropnemers van Eandis zijn goed herkenbaar aan hun specifieke kledij en bedrijfsvoertuig. Maar hun belangrijkste identificatiebewijs is hun badge met foto, naam en logo van Eandis. Iemand die zich voorstelt als een werknemer van Eandis moet zich daarmee altijd kunnen identificeren. Twijfel je toch? Bel dan het algemeen nummer van Eandis: 078 35 35 34.
Door weer en wind, in huizen groot en klein. In het hartje van de stad én in het meest afgelegen dorp: al 120 jaar komt onze meteropnemer bij je langs. En − net als in 1895 − registreert hij je elektriciteits- en gasverbruik. Dankzij hem krijg je een correcte eindfactuur van je leverancier.
Onze meteropnemer doorheen de tijd Het start met muntjes
Aan het einde van de 19e eeuw startten de eerste fabriekjes voor de productie van gas en − kort daarna − ook elektriciteit. Om het verbruik daarvan te registeren, werd vaak een muntjesmeter geplaatst. Je moest er een speciaal muntje ingooien om over gas of elektriciteit te beschikken. De meteropnemer kwam regelmatig langs om de meter open te maken en de muntjes eruit te halen. Diezelfde muntjes kon je dan direct van hem terugkopen om weer gas of elektriciteit te verbruiken.
10 11
Na-oorlogse periode: de gemeente-ambtenaar met meterboekje
Jaren ’60: op pad met papier
Jaren ’70: de eerste zakcomputer
Hoewel de eerste meteropnemer al in 1895 op pad ging, duurt het nog tot de jaren ‘30 voor gas- en elektriciteitsaansluitingen echt gemeengoed zijn. Elektriciteits- en gasdistributie zijn kerntaken van de steden en gemeenten.
Vanaf de jaren ’60 schiet de automatisering in gang. En die verloopt in verschillende fasen. Eerst krijgt de meteropnemer ponskaarten mee. Per klant moet hij de meterstanden invullen door vakjes in te kleuren. Niet zo handig als je in een donkere kelder staat.
In 1978 gaat de eerste meteropnemer van de Antwerpse Gasmaatschappij (AGM) op pad met een zakcomputer. Daarop kan hij de meterstanden intoetsen. Het toestel bewaart alle gegevens, om ze eenmaal per week af te laden in een centrale verwerkingscomputer.
Om de meterstanden elke twee maand uit te lezen, sturen ze gespecialiseerde ambtenaren op pad in statig uniform of zwart kostuum met kepie. Ze kennen de complexe wijzerplaten op de meters en noteren alle meterstanden in een officieel boekje. Daarna berekenen ze onmiddellijk een eindafrekening.
In de periode daarna krijgt de meteropnemer papieren lijsten mee. Hij vult de meterstanden in met een pen. De ingevulde bladen stuurt hij op voor inlezing door een centrale computer. De automatische nummerherkenning loopt niet altijd even vlot. Meteropnemers moeten speciale lessen volgen om zodanig te schrijven dat de computer alle cijfers juist herkent. Ook papieren vellen die nat werden door de regen of verfrommeld geraakten, waren een probleem.
Dat doet denken aan de Amerikaanse inlichtingendienst: hij plaatst een microfoontje op de hoorn van een telefoon, dat hij verbindt met zijn zakcomputer. Via een speciaal inbelnummer kan die de meterstanden doorsturen, via luid piepende modemgeluiden.
Jaren ’80: tweemaandelijks wordt tweejaarlijks
Hoe zit het vandaag?
Pas eind de jaren ‘80 worden computers voldoende krachtig om tussentijdse voorschotfacturen te berekenen. Zo’n berekening is complex omdat je jaarverbruik eerst moet worden bijgesteld op basis van hoe uitzonderlijk warm of koud het was. Pas daarna kan het herrekend worden naar een vast maandbedrag. Sindsdien moeten meteropnemers maar elke twee jaar bij je langskomen. Niet te geloven maar waar: de komst van de meteropnemer wordt in deze jaren soms lokaal aangekondigd in de krant.
Vandaag werken er ongeveer 145 meteropnemers voor Eandis, voor meer dan vier miljoen elektriciteitsen aardgasmeters. Op 120 jaar tijd is er natuurlijk veel veranderd. Maar de essentie blijft. Nog altijd is de meteropnemer het gezicht van Eandis met dezelfde kerntaak: je meterstanden registreren zodat je energieleverancier je een correcte eindafrekening kan bezorgen. En ook de drie belangrijkste kenmerken van een meteropname blijven: kort bezoek, correct en met de glimlach.
Vanaf deze periode haalt de meteropnemer zijn topsnelheid van 170 tot 200 meteropnames per dag, uiteraard sterk afhankelijk van de omstandigheden en buurt. 11
Actualiteit
Onze meteropnemer, mee met de tijd ‘High-tech’ werkmateriaal Om de twee jaar komt de meteropnemer bij jou thuis langs om de meterstanden te registreren. Via die bezoeken bereiken we een opnamepercentage van 85 %. Vanaf deze zomer krijgt de meteropnemer een nieuwe gezel mee op pad. Het is een kleine maar superkrachtige tabletcomputer waarmee de verzamelde meterstanden bijna live worden doorgestuurd. Het toestel biedt ook tal van andere mogelijkheden. Zo kan de meteropnemer foto’s nemen als hij defecten
vaststelt en die onmiddellijk doorgeven aan onze technische diensten. Hij kan ook online enquêtes afnemen, of samen met de klant formulieren invullen en ondertekenen.
Duurzaam op pad Onze meteropnemers doen veel korte verplaatsingen. Dat moet zo duurzaam mogelijk, vonden we. Zo maken 36 van onze meteropnemers gebruik van de vouwfiets. Da’s handig in minder bebouwde straten en beter voor het milieu. Dit voorjaar gingen er 22 oude meteropname-autootjes met pensioen. We vervingen ze door wagens die rijden op samengeperst aardgas of - in het jargon - ‘CNG’. Ze stoten 95 % minder fijn stof uit en doen het met 50 % minder stikstofoxiden (NOx) dan bij benzine. Bovendien is tanken tot 30 % goedkoper. Zo maakt ook de meteropnemer van vandaag mee het verschil!
Antwerpse Grote Markt verlicht met 1 300 slimme leds
Een primeur voor Antwerpen. Op de 450ste verjaardag van het Stadhuis nam ’t Stad een unieke verlichtingsinstallatie in gebruik, op en rond de Grote Markt. Meer dan 1 300 ultrazuinige ledspots op gevels en in lantaarns bepalen er voortaan de sfeer, volgens het ritme van dagen en seizoenen. Eandis zorgde voor de technische uitwerking.
Sfeervol met leds De plaatsing van de nieuwe ledverlichting op en rond de Grote Markt is de eerste grote realisatie in het Antwerpse ‘lichtplan’. Dat plan mikt op een sfeervolle en energiezuinige openbare verlichting in de binnenstad. De nieuwe installatie is een sterk staaltje verlichtingstechniek en -design. In totaal omvat ze meer dan 1 300 ultrazuinige ledarmaturen, waaronder spotjes op gevels, sfeervolle lantaarns en grondspots aan het Brabomonument.
Meer uitstraling, minder energie Alle lampen worden aangestuurd door een computer in het stadhuis. 12 13
Dat loopt op basis van het dag-nachtritme en de seizoenen. Zo wordt telkens een unieke en aangepaste sfeer gecreëerd. Concreet voorbeeld: bij valavond veel sfeervol licht op gevels en gebouwen, en ’s nachts meer straatverlichting met enkel contourverlichting op de gevels. Ander voorbeeld: in de donkerste winterdagen overal iets fellere verlichting, in de lente of herfst iets minder fel bij valavond. De nieuwe ledverlichtingsinstallatie is een pak energiezuiniger dan de vorige verlichting. Eandis verving de oude verlichtingstoestellen door ultrazuinige exemplaren. Bovendien bepaalt de slimme aansturing welke groepen lampen branden, en met welk intensiteit. In tegenstelling tot vroeger
schijnt de nieuwe verlichtingsinstallatie dus zelden of nooit op vol vermogen. Ook dat levert een belangrijke energiebesparing op.
840 000 lampen, met almaar meer leds
In opdracht van 234 steden en gemeenten, draagt Eandis zorg voor meer dan 840 000 openbare lampen in Vlaanderen. Energiezuinigheid en duurzaamheid zijn daarbij topprioriteit. In die context worden technieken als dimming, slimme aansturing en leds, almaar meer toegepast.
13
Bouwen en verbouwen
Buitenzonwering:
koelen zonder blazen
! Weetje
Je woning koelen met airco is drie maal duurder dan ze verwarmen. Elke graad die je koelt, kost drie maal meer dan elke graad die je verwarmt.
In een lange hete zomer is een goede zonwering geen overbodige luxe. Op die manier vermijd je koeltechnieken die extra energie verbruiken.
Zo hou je je woning energiezuinig koel Isoleer je woning. Muur- en dakisolatie houden in de winter de kou en in de zomer de warmte buiten.
Waarom buitenzonwering? Met buitenzonwering dringt slechts een deel van de zonnewarmte in je woning en krijg je een aangenaam binnenklimaat. Buitenzonwering houdt de zonnestralen tegen voor ze het glasoppervlak raken. In combinatie met gecontroleerde ventilatie zal het zomercomfort nog verhogen. Zonwering filtert de zonnestralen. Ze beschermt bovendien je meubilair, gordijnen en behang tegen verkleuring. Wist je dat zonnestraling op een zuidgericht raam kan oplopen tot 700 watt/m²? Dat komt overeen met de warmte van enkele radiatoren. Met buitenzonwering is je woning beschermd tegen oververhitting en bespaar je fors op mechanische koeling. De binnentemperatuur ligt gemakkelijk 4 tot 6 °C lager dan in een woning zonder buitenzonwering.
Wat is een goede buitenzonwering? Een goede buitenzonwering laat voldoende daglicht door behoudt een goede doorkijk naar buiten is individueel regelbaar en bedienbaar laat voldoende verluchting toe (via ventilatieroosters in het raam) beschermt je leefruimten tegen oververhitting. 14 15
Hou vanaf het bouwplan rekening met zonwering. Voorzie aan de zonzijde van je woning een luifel, een balkon, een overstekende dakrand, dieper liggende vensters of ruimte voor een boom of struikgewas. Het zijn eenvoudige, goedkope en toch efficiënte zonweringsystemen.
Laat de zon maar schijnen Een hete zomer is ook zonder energieverslindende airco’s best leefbaar. Voorkomen is beter dan genezen: hou de zon in de zomer gewoon buiten. Een basiszonwering is relatief goedkoop en flexibel. Je kunt onder meer kiezen uit screens, knikarmschermen, uitvalschermen of rolluiken. Screens zijn vervaardigd uit een synthetisch gaasdoek. Via een geleidingssysteem op het raam worden ze op hun plaats gehouden. Insecten krijgen geen kans om binnen te komen.
Knikarmschermen zijn gemaakt uit een stevig acryldoek. Ze worden horizontaal en hangend bevestigd tegen de gevel of dakspant. Het inen uitrollen gebeurt elektrisch of met een slingerstang. Uitvalschermen bestaan uit een kap of buitenscherm dat met behulp van twee armen naar beneden uitvalt. Ideaal bij oriëntatie op het oosten of het westen omdat de zon daar lager staat. Rolluiken zijn in de zomer een perfecte zonwering. De sleuven tussen de lamellen laten het daglicht binnen en zorgen voor een natuurlijke ventilatie.
Let op met schuine glasstroken zoals veranda’s en lichtstraten. In de zomer staat de zon hoog en is de invalshoek van de zon bijna loodrecht op het glas. Dat zorgt voor veel zon die naar binnen komt. Verticale ramen laten een kleinere bundel van de hoge zomerzon door. Voorzie buitenzonwering op alle ramen met een ‘Z’-oriëntatie (zuid, zuidoost en zuidwest). De zon heeft bij het opkomen (oosten) en het ondergaan (westen) een andere
invalshoek dan op het middaguur (zuiden). Een raam aan de oost- of de westkant vraagt dus een andere zonwering dan een zuidgericht raam. Woon je in een appartement met terras? Plaats dan een parasol voor het raam. Vermijd het gebruik van aircotoestellen. De energiekosten ervan kunnen hoog oplopen. Een klein toestel van 1 400 W, betekent op jaarbasis al gauw een meerverbruik van 700 kWh (of 133 euro bij een elektriciteitsprijs van € 0,19 per kWh) voor een gemiddelde gebruiksduur van 10 uur per dag gedurende 50 dagen (500 uren per jaar). Gebruik op hete zomerdagen geen elektrische toestellen die warmte afgeven (linnendroger, oven, strijkijzer …). Droog de was buiten aan de wasdraad en vervang ovengerechten door een koude schotel.
Haal een lager E-peil met zonwering Zomercomfort wordt beloond! Met zonwering kan het energieprestatiepeil of E-peil van je nieuwbouw tot 2 eenheden zakken. Een lager E-peil is synoniem voor een energiezuiniger huis en betekent ook een meerwaarde voor je woning. 15
Energietips
Bouwen en verbouwen
Ook jouw woning energiezuinig met een energielening
Lenen aan 2 % of zelfs 0 % Als eigenaar of huurder van een woning of appartement kun je een energielening aanvragen van maximaal 10 000 euro. Het geleende bedrag betaal je in vijf jaar terug aan een rentevoet van 2 %. Heb je een laag inkomen? Dan leen je mogelijk aan 0 %. Het gaat om volgende doelgroepen: personen die recht hebben op een verhoogde tegemoetkoming van het ziekenfonds (kleefbriefje eindigt op 1) personen met een jaarlijks bruto gezinsinkomen lager dan 16 965,47 euro, verhoogd met 16 17
!
Met de zomer voor de deur geven we je graag enkele energietips om zonder moeite veel geld te besparen. Extra budget voor een reisje?
Wil je weten wie voor jou de voordeligste energieleverancier is? Dat kun je nakijken via de vernieuwde V-test van de VREG, de Vlaamse regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt.
De Vlaamse overheid voorziet dit jaar een budget voor energieleningen. Met die lening kun je tot 10 000 euro ontlenen op vijf jaar, tegen een rentevoet van 2 %, om je woning energiezuiniger te maken. Investeren in nieuwe ramen, muurisolatie, een energiezuiniger verwarmingssysteem … Misschien heb je de financiële reserves niet of spreek je ze liever niet aan. Dan kun je die werken financieren met een goedkope energielening. Grijp nu je kans om energiebesparende maatregelen te nemen.
!
Op zoek naar de voordeligste energieleverancier? Doe de nieuwe V-test op www.vtest.be
Surf dus als de bliksem naar www.vtest.be! De website is gebruiksvriendelijker en biedt betere vergelijkingsmogelijkheden dan vroeger.
3 140,77 euro per gezinslid dat niet de aanvrager is (inkomensgrenzen op 1 september 2013) personen die in schuldbemiddeling zitten en die hun verwarmingsfactuur niet kunnen betalen personen die het OCMW begeleidt omdat ze de facturen voor gas en elektriciteit niet kunnen betalen eigenaars die hun woning verhuren via een SVK (sociaal verhuurkantoor) aan mensen uit deze doelgroep.
Hoe en waar aanvragen? Voor een energielening klop je niet aan bij een financiële instelling maar bij de ‘Lokale Entiteit’ van je gemeente. Niet elke gemeente heeft dezelfde voorwaarden. Vraag aan je Lokale Entiteit voor welke werken je een lening krijgt. Er is nog niet voor elke gemeente een Lokale Entiteit. Kijk dus eerst na of er in je gemeente zo’n lokale entiteit actief is.
Voor welke werken? De meeste lokale entiteiten geven een energielening voor: dak-, vloer- en muurisolatie plaatsing hoogrendementsglas of vervanging ramen vervanging oude verwarmingsketel door een condensatieketel of een warmtepomp zonneboiler fotovoltaïsche zonnepanelen geothermische warmtepomp thermostatische kranen kamerthermostaat met programmeermogelijkheden onderhoud verwarmingsketel energieaudit. Iedereen kan een energielening krijgen voor een woning die hij/zij verhuurt of bewoont.
Interesse?
!
Surf naar www.energiesparen.be/ energieleningen. Je vindt er meteen of er een Lokale Entiteit actief is in je gemeente.
Zomertips voor je verwarming Tijdens de zomer krijgt je verwarmingsinstallatie hopelijk wat rust. Het moment voor een onderhoudsbeurt, zodat je volop bespaart wanneer het weer kouder wordt! Als je je verwarmingsketel regelmatig onderhoudt, bespaar je zo’n 5 % op je verbruik. Voor de aardgasketel is een tweejaarlijks onderhoud wettelijk verplicht. Stooktoestellen op stookolie moet je jaarlijks laten onderhouden. Het onderhoud moet in beide gevallen gebeuren door een erkende vakman. Na het nazicht en onderhoud bezorgt die je een attest.
Hoe zorg je voor een goede afstelling van je installatie? Bij een volgend onderhoud of een controle van je installatie laat je ze het best grondig afstellen. CV-installaties draaien namelijk vaak nog op de fabrieksinstellingen. Je kunt daarmee tot 30 % op gas/stookolie besparen en tot 80 % op elektriciteit. Verlies vooral je circulatiepomp niet uit het oog. Deze pomp, die het water van de verwarmingsketel naar de radiatoren (of convectors) pompt, is een enorme energievreter. Het probleem: de pomp draait te veel uren, tegen een te hoog toerental. Vooral oude pompen kosten je veel geld, tot 150 euro per jaar. Vraag aan je vakman hoeveel jouw circulatiepomp verbruikt. Kan de pompstand worden verlaagd? Controleer of de maximale aanvoertemperatuur van de CV-ketel niet te hoog staat. Kan die lager? Is de retourtemperatuur wel laag genoeg? Ga na of je jouw boiler zuiniger kan opwarmen. Staat de temperatuur niet te hoog?
Nog twee tips voor wie op aardgas verwarmt Een combiketel is een aardgasketel die zowel instaat voor verwarming als voor warm water. Schakel het verwarmingsgedeelte tijdens de zomer uit om energie te besparen. Heb je nog een ketel met waakvlam? Schakel het toestel dan uit in de zomer of wanneer je langere tijd afwezig bent en draai de gaskraan dicht. 17
Energietips
Energiezuinig drogen Je wasgoed: de droge feiten Droogkasten staan bekend als energievreters. Wist je dat ‘wassen en drogen’ jaarlijks een hap van 4 % neemt uit je huishoudelijk energiebudget? Daarbij is de droogkast traditioneel de grootste energieverslinder. Enkele zomerse tips om je portemonnee te sparen.
Droog zo veel mogelijk gratis Mooi weer buiten? Dat is goed nieuws voor je portemonnee: de goedkoopste manier om je was te drogen is immers nog altijd aan de wasdraad of het wasrek. Droog je was zo veel mogelijk buiten, dat kost je helemaal niets. Als je één keer op twee je was droogt aan de waslijn, bespaar je al tot 30 euro per jaar. Centrifugeer je was op een zo hoog mogelijk toerental (afhankelijk van de textielsoort). Je wasgoed moet dan minder lang in de droogkast. Centrifugeren kost veel minder energie dan drogen in de droogkast. Je verbruikt al gauw 20 tot 25 % minder droogenergie per jaar. Je droogkast werkt het zuinigst als ze de warme, vochtige lucht goed kwijt kan. Maak daarom de pluizenfilter na elke droogbeurt schoon. Anders ontstaat er ongewenste ‘isolatie’. Je krijgt een betere luchtdoorstroming en een hoger rendement.
De goedkoopste manier om je was te drogen, is nog altijd de wasdraad.
18 19
Investeer in een energiezuinig toestel Ben je van plan om een nieuwe droogkast te kopen, bijvoorbeeld omdat de oude aan vervanging toe is? Let dan bij aankoop op het energielabel (zie kadertje). Ga voor een exemplaar met energielabel A, mét plusjes: A++ of A+++. Tegenwoordig zetten de meeste fabrikanten trouwens stevig in op energie-efficiëntie: in 15 jaar tijd verminderde het energieverbruik van droogkasten met meer dan 50 %.
Condensatiedrogers met warmtepomptechniek hebben tegenwoordig een energielabel A++ tot A+++ en zijn al een stuk goedkoper dan een paar jaar geleden. Via een gesloten circuit met warmtewisselaar recupereren ze de warmte, waardoor ze tot de helft minder energie verbruiken dan klassieke, elektrische condensatiedrogers. Door hun zuinigheid verdien je de eventuele extra aanschafkosten vanzelf terug, dankzij je lagere energiefactuur. En wat meer is: de droogtemperatuur van warmtepompdrogers ligt tot 25 % lager dan bij conventionele droogkasten. Daardoor mag delicaat en gewoon textiel samen in de droger. Dat bespaart je nog eens een aantal droogbeurten.
Verwarm je al met aardgas? Dan is een aardgaswasdroger misschien iets voor jou. Die is nog energiezuiniger dan een warmtepompdroger. De aankoopprijs ligt evenwel een stuk hoger dan bij een standaard droogkast.
De aardgaswasdroger gebruikt gas om de lucht te verwarmen, in plaats van elektriciteit. Hij droogt je was sneller, wat je een aanzienlijke tijdswinst oplevert. Bovendien is aardgas een goedkope energiebron, en dat merk je beslist op je energiefactuur. De installatie laat je het best over aan een erkend installateur. Je hebt immers een extra gasaansluiting nodig. In de ruimte waar de droogkast staat, moet je bovendien luchtafvoer naar buiten voorzien. Die ruimte moet ook goed verlucht zijn, om voldoende zuurstof te leveren voor de verbranding.
Gebruik je toestel efficiënt Een zuinige droogkast is nog geen waarborg voor een laag energieverbruik. Je moet ze ook op een slimme manier gebruiken. Koop een droogkast met dezelfde capaciteit als je wasmachine. Zo kan de hele was tegelijk in de droogkast. De maximumcapaciteit die de fabrikant opgeeft, is het gewicht in kilogram droog wasgoed. Het is ook altijd interessanter om je droogkast volledig te vullen. Met een halve lading verbruik je immers slechts 35 % minder energie (en niet de verwachte 50 %). Plaats je droogkast bij voorkeur in een goed verluchte ruimte en reinig na elke droogbeurt de pluizenfilter. Zo bekom je een betere luchtdoorstroming.
Een droogkast met programmakeuzetoetsen (bv. strijkdroog, kastdroog …) is efficiënter dan een toestel met alleen een instelbare tijdklok. Door middel van sensoren of ‘voelers’ meet het toestel regelmatig het vochtgehalte van het wasgoed. Het programma stopt vanzelf wanneer de ingestelde droogtegraad is bereikt. Is je toestel uitgerust met een ecoof economy-toets? Gebruik die dan: zo bespaar je tot 10 % op het verbruik van je toestel. Strijk je het wasgoed achteraf? Dan moet het niet volledig droog zijn. Laat het vijf tot tien minuten in de droogkast drogen en spreid het daarna uit. Zo wordt het mooi glad en moet je het nauwelijks strijken. Bepaalde toestellen hebben trouwens een specifiek programma, waarbij het wasgoed alleen kort wordt ‘voorgedroogd’.
Een label voor energie? De Europese Unie verplicht energielabels op huishoudapparaten die energie verbruiken, dus ook op droogkasten. Aan de hand van letters (A+++ voor zéér energie-efficiënt tot D voor weinig energie-efficiënt) en kleuren (donkergroen voor A+++, tot en met rood voor D), zie je meteen hoe energiezuinig een toestel is – in één oogopslag! 19
Energietips
Bespaar energie … op je gras! Een waaier aan grasmaaiers
Een mooi gazon vraagt energie, zeker tijdens de lente- en zomermaanden. Vandaag bestaan verschillende technieken en materialen om gras te maaien, de een al energiezuiniger of kostelijker dan de ander. We nemen ze even onder de loep.
Een geschikte grasmaaier kies je het best in functie van de grootte en de indeling van je grasmat. Pas het vermogen en de snijbreedte van je maaier daarop aan: met een maaier met een te klein vermogen en/of snijbreedte doe je er onnodig lang over om het gras te maaien. Heb je een klein gazon (tot 100 m²)? Dan is een handgrasmaaier de goedkoopste oplossing. Die verbruikt geen stroom of benzine, maakt geen lawaai en vraagt weinig onderhoud. Bij grotere oppervlaktes (tot 800 m²), en afhankelijk van eventuele obstakels (bomen, borders …), is een elektrische grasmaaier handig. Die maakt weinig lawaai, stoot geen schadelijke stoffen uit en vereist relatief weinig onderhoud. De voedingskabel is een nadeel, en uiteraard moet er een stopcontact ter beschikking zijn. In een tuin tot 800 m², met veel bomen en borders, kan een accugrasmaaier zijn nut bewijzen. Zijn autonomie is wel beperkt, afhankelijk van de batterij en oplading. Een duurdere robotmaaier kun je inzetten tot een oppervlakte van 2 000 m² (sommige toestellen gaan
Grasmaaier
Gazon (m²)
Gemiddelde maaibreedte (cm)
Gemiddelde duurtijd maaien 800 m² (in minuten)
Hou het hoofd koel op kot
zelfs tot 3 200 m2). Hij werkt autonoom en heeft alleen een laadstation nodig, waar hij zichzelf automatisch oplaadt. De maaier schuilt als het regent en kan obstakels vermijden. Je kunt hem programmeren zodat hij maait wanneer je niet thuis bent. De maaizone wordt meestal afgebakend met een bijgeleverde terreinafbakeningskabel. Een benzinemaaier is aan te raden tot een oppervlakte van 1 800 m². De onbeperkte wendbaarheid, autonomie, maaibreedte en krachtige motor zijn voordelen. Het lawaai en grotere onderhoudskosten (ten opzichte van een elektrische maaier) zijn minpunten. Een benzine-zitmaaier kun je gewoonlijk gebruiken vanaf een oppervlakte van 1 500 m². De grote maaibreedte zorgt voor een snellere maaibeurt. Een nadeel is de wendbaarheid rond en onder bomen, planten en borders. De aankoopprijs en de onderhoudskosten zijn groter dan bij een gewone benzinemaaier.
En de energiekost? Het energieverbruik om je gazon te maaien, is een kleine kost ten opzichte van de aankoopprijs en het jaarlijkse onderhoud van je materiaal. Een overzicht: Gemiddelde kostprijs per jaar (bij een gebruik van 10 jaar, in euro)
Energiekost (in euro)/800 m² (voor 30 maaibeurten per jaar)
Handmaaier
0 - 100
30
7 (100 m²)
20
Mankracht
Elektrische maaier
100 - 800
40
40
104
6,50
Accumaaier
100 - 800
37
43
122
5,34
Robotmaaier
100 - 2 000
28
57
226
6,60
Benzinemaaier
800 - 1 800
51
32
144
9,11
Zitgrasmaaier
1 500 - …
97
17
333
8,20
Voor deze cijfers rekenden we elektriciteit aan 0,19 euro/kWh en benzine aan 0,157 euro/kWh. We voerden de berekeningen ook uit met gemiddelde prijzen. Afhankelijk van het model en de aankoopprijs kunnen de cijfers dus afwijken. Bij de gemiddelde kostprijs zijn de aankoopprijs én het onderhoud inbegrepen.
20 21
Juni … de maand waarin de zomer op de voordeur klopt. De maand waarin de dagen op hun langst zijn. De maand waarin de temperaturen stijgen naar aangename tot hete hoogtes. Zalig. Voor velen. Maar niet voor jou, als student in volle examenperiode, die zit te zweten op lijvige cursussen. Hoe kun jij het hoofd letterlijk koel houden op kot? Wij geven je graag enkele tips.
Hou de zon zoveel mogelijk buiten Heb je rolluiken? Laat ze (gedeeltelijk) neer voordat de zon binnenschijnt. Ook gordijnen kunnen helpen, maar hebben een minder groot effect.
Gebruik de koelte van de nacht Zet enkel ’s ochtends vroeg en ’s avonds laat de ramen open en zorg voor een frisse wind. Spreek af met je kotgenoten om een luchtstroom van beneden naar boven te creëren. Want warmte stijgt … zet dus beneden en boven de ramen en eventuele tussendeuren open. De frisse nachtlucht zal beneden binnenkomen, zich verspreiden in het gebouw en de warme lucht bovenaan wegduwen. Zo krijg je volledig natuurlijke ventilatie die je geen cent kost.
Ban warme (gloei)lampen, kaarsen en andere lampen die warmte afgeven
Als je buiten zit, kan het uiteraard niet veel kwaad als je een paar kaarsen aansteekt, maar binnen kunnen die kaarsen en lampen voor best wat (extra) warmte zorgen. Gebruik tijdens je nachtelijke blokperiodes energiezuinige led- of spaarlampen.
Zet nooit je ramen overdag open Zelfs niet op kiepstand. De warme lucht wringt zich door de kleinste spleetjes je kot binnen. Het is dus niet alleen Enkel belangrijk ramen en koelte kan je deuren dicht te houredden om cool den, je moet ook kieren en spleten opspote blijven tijdens ren en dichten. de examens. Veel
!
succes!
Vermijd, waar het kan, het gebruik van apparaten die warmte produceren
Alle elektrische huishoudtoestellen doen dat. Ook je koelkast en diepvriezer, maar die gebruik je zeker als het warm is. Als je toch wilt stofzuigen, doe dat dan op een wat minder warme dag. Want de lucht die uit zo’n apparaat komt, is niet bepaald koel. Andere toestellen, zoals een oven of een kookfornuis, hoef je ook niet te gebruiken. Vervang die lasagne of spaghetti door een koud gerecht of strek even de beentjes en ga een broodje halen.
Hou drank koel in lekker koud water Je kunt ook, in plaats van je koelkast vol te stouwen, je (energie-) drank koel bewaren in een emmer fris water. Je verbruikt geen extra energie en je hebt je verfrissend drankje zo binnen handbereik.
Vergeet airco’s en andere blazers
Zo’n aircotoestel verbruikt veel elektriciteit: elke graad die je koelt, kost je drie maal meer dan elke graad die je verwarmt. Reken dat maar eens uit in pintjes. 21
!
Energietips
Bekijk de Energiefitkalender op www.eandis.be/ energiefit
Kom naar de Energiefit-sessies van Eandis Wil je graag handige tips om thuis energie te besparen? Of broed je op een duurzaam bouw- of verbouwproject? Laat je goed informeren. Vermijd verrassingen, doorprik verkooppraatjes en maak betere keuzes. Zo zorg je voor een lagere energiefactuur en een beter wooncomfort. Samen met de gemeentebesturen in ons werkingsgebied ontwikkelde Eandis drie verschillende ‘Energiefit-sessies’. Dat zijn informatieve dag- of avondsessies, verspreid over heel ons werkgebied. De sessies zijn helemaal gratis. De komende maanden hebben we samen met de gemeentebesturen tientallen sessies gepland, verspreid over heel Vlaanderen. Ook interesse om deel te nemen? Hou onze webpagina www.eandis.be/ energiefit in de gaten om te zien welke sessies we organiseren in jouw buurt.
Welke Energiefit-sessies bieden we aan?
1
Gratis Energiefit-avond voor snelle energiebesparing
Een avondsessie van anderhalf uur voor iedereen die graag geld en energie bespaart met weinig moeite. Een energiespecialist van Bond Beter Leefmilieu doet een reeks energietips op een leuke manier uit de doeken.
2
Vijf gratis thematische Energiefit-avonden voor huiseigenaars
Maak je woning energiezuiniger en comfortabeler. Een architect van NAV heeft het anderhalf uur over een van deze thema’s: muur- en raamisolatie - dakisolatie - verwarming - warm water - warmtepompen.
3
Bouwfit-dagen
Voor iedereen met concrete bouw- of renovatieplannen. Een architect van NAV geeft twee zaterdagen les over duurzaam en energiezuinig (ver)bouwen. Ook deze twee lesdagen zijn gratis. Er is ook een cursuspakket voorzien.
winnaars
De winnaars van onze vorige wedstrijd Dit waren de correcte antwoorden Premies aangevraagd via www.eandis.be krijg je uitbetaald: binnen de twee weken - binnen de vier weken. We rekenden beide antwoorden goed. In het Eandismagazine vermeldden we twee weken, op onze website www.eandis.be maken we (tijdelijk) melding van vier weken.
22 23
Van 26 februari tot en met 8 maart ontvangen we je graag op Batibouw. Waar vind je Eandis? In Paleis 12, stand 106. Om de juiste verlichting te kiezen, kijk je naar het aantal lumen (lichtopbrengst).
Hoeveel procent van de warmte in je woning gaat via het dak naar buiten? 25 tot 30 %. Schiftingsvraag: hoeveel inzendingen voor onze wedstrijd zullen ons bereiken vóór 1 april 2015? 20 256 inzendingen.
WEDSTRIJD
e z n o r o o v d j i r t s d We s e j t r e z e l e jongst
Win een kinderfiets of een speelset van Eandis
Met de zomervakantie in het verschiet, gooien we het voor onze wedstrijd eens over een andere boeg. Geen klassiek kwartet van vragen in dit magazine, maar een tekenwedstrijd voor onze jongste lezertjes. Wat niet verandert, zijn de leuke prijzen die te winnen zijn. Voor onze jonge winnaar of winnares, hebben we een spiksplinternieuwe kinderfiets in petto. Daarnaast geven we voor de twintig ‘op-één-na-beste’ inzendingen nog een heuse speelset van Eandis weg.
Wat moet je doen? Laat je jonge artiest een tekening maken over Eandis: bv. onze werkmannen die werken in de straat, groene energie, windmolens … of doe inspiratie op in dit nummer. Post de tekening op onze Facebookpagina Eandis cvba. Je hebt tijd tot het einde van de zomervakantie, 31 augustus, om een tekening te posten.
Winnen een universele gsm-oplader Deze twintig aandachtige lezers troffen op alle vragen raak, maar waren net iets minder precies bij de schiftingsvraag. Zij pronken binnenkort met een universele gsm-oplader. Marleen Aubeeck, Brakel Inge Bylemans, Heverlee Linda Caestecker, Gent Michel Dehandschutter, Viane Tony Dewettinck, Ichtegem
Vermeld de naam en de leeftijd van de jonge artiest in kwestie. Stem op je favoriete tekening. De ‘post’ met de meeste stemmen wint, zo simpel is het. We laten slechts één deelname per kind per adres toe. Veel succes aan het jonge geweld!
Christiaan Dhondt, Lokeren Myriam Dupon, Brugge Jan Feys, Roeselare Jeanne Hamerlynck, Gent Etienne Hulstaert, Lokeren Andrea Hyde, Evergem Pierre Keymolen, Lennik Bernard Lambrecht, Ardooie Roland Lepere, Menen Katy Luca, Veurne Bert Sels, Lier Bernadette Strens, Erpe-Mere Raymond Van Den Bossche, Erpe-Mere
!
Lees het wedstrijdreglement op www.eandis.be > Wedstrijd Eandismagazine.
Geen Facebook, of niemand die voor jou de tekening kan posten op Facebook? Dan kun je nog altijd de tekening opsturen naar Eandismagazine, PB 75, 9090 Melle. Wij plaatsen die dan op Facebook. Vermeld hier altijd de naam, leeftijd, adres en contactgegevens van het jonge talent in kwestie.
Jolande Van Uytvanck, Opwijk Yannick Vercammen, Opdorp Martha Verkinderen, Sint-Martens-Latem Werner Versaevel, Oostende Jacques Viaene, Waregem
Wint een elektrische fiets Proficiat aan Hilda Vandewalle uit Ronse! Zij beantwoordde alle vragen correct en schatte de schiftingsvraag het beste in. Zij rijdt binnenkort rond op een gloednieuwe elektrische fiets. 23
Hoe contacteer je Eandis? Dringende oproepen 0800 65 0 65
Gasreuk
Hier kun je een gasreuk melden, 24 uur per dag en 7 dagen per week. Deze oproepen worden prioritair behandeld. 078 35 35 00
NIEUW nummer !
Storingen en defecten (zonaal tarief)
Op dit nummer kun je terecht om storingen of defecten op het elektriciteits- of aardgasnet te melden. Het nummer is 24 uur per dag en 7 dagen per week bereikbaar. SMS
8635
Mensen met een spraak- en/of gehoorstoornis
Mensen met een spraak- en/of gehoorstoornis kunnen een gasreuk, storingen en defecten melden via een sms-codebericht naar 8635. Meer info vind je op bladzijde 5 van dit Eandismagazine of op www.eandis.be > Contact > Info voor mensen met spraak- of gehoorstoornis.
Verantwoordelijke uitgever: Isabel Van Cutsem, Communicatie Eandis, Brusselsesteenweg 199, 9090 Melle.
Klantenkantoren 1500 Halle, Vanden Eeckhoudtstraat 15 1800 Vilvoorde, Toekomststraat 38 2018 Antwerpen, Appelmansstraat 12-14 2100 Antwerpen (Deurne), Merksemsestwg. 233 2220 Heist-op-den-Berg, Boudewijnlaan 20 2300 Turnhout, Koningin Elisabethlei 38 2440 Geel, Dokter Van de Perrestraat 218 2500 Lier, Kantstraat 6 2800 Mechelen, Elektriciteitstraat 70 2960 Brecht, Lessiusstraat 18 3012 Leuven (Wilsele), Aarschotsesteenweg 58 8000 Brugge, Scheepsdalelaan 56 8400 Oostende, Hendrik Serruyslaan 66-68 8500 Kortrijk, President Kennedypark 12 8630 Veurne, Ieperse Steenweg 1 8800 Roeselare, Meensesteenweg 5 8900 Ieper, Stationsstraat 39 9000 Gent, Sint-Pietersnieuwstraat 62 9100 Sint-Niklaas, Heistraat 88 9160 Lokeren, Oud-Strijderslaan 3 9320 Aalst (Erembodegem), Industrielaan 2 9500 Geraardsbergen, Kaai 15 9600 Ronse, Zonnestraat 55 9800 Deinze, Gentpoortstraat 20 9900 Eeklo, Molenstraat 135, bus 2
Openingsuren: De openingsuren en de meest recente adresgegevens vind je op onze website www.eandis.be.
www.eandis.be Snel en makkelijk via het web. Aansluitingen gas en elektriciteit: nieuwe aansluitingen, verzwaring van aanslui tingen, verplaatsing en vervanging van meters. www.eandis.be > Aansluitingen Meterstanden: www.eandis.be > Meteropname Melden van verhuizing: www.eandis.be > Verhuizen Rationeel energiegebruik: premies, tips … www.eandis.be > Energie besparen Dienstverlening van de sociale leverancier en budgetmeters: www.eandis.be > Sociale dienstverlening Vacatures: www.eandis.be > Jobs Stroomonderbrekingen www.eandis.be > Stroomonderbrekingen Op deze pagina krijg je een overzicht van alle actuele en recente stroomonderbrekingen op het distributienet van Eandis. Defecte straatlampen www.eandis.be > Een defect doorgeven aan Eandis Een defecte straatlamp opgemerkt? Geef de adresgegevens van de paal door en we herstellen het defect zo snel mogelijk. Defecte straatlampen kun je ook telefonisch melden: 0800 6 35 35. Opmerkingen of klachten www.eandis.be > Eandis helpt je graag snel verder Heb je een probleem met de dienstverlening van Eandis? We horen graag je reactie, zodat we onze werking kunnen verbeteren. Klachtencommissie Eandis www.eandis.be > Over Eandis > Klachtencommissie Eandis Ben je niet tevreden over de manier waarop we je klacht behandelen? Dan kun je terecht bij de Klachtencommissie van Eandis. Je kunt ook bellen op het nummer 0800 6 00 01 of schrijven naar: Ombudsdienst Eandis - Postbus 60, 9090 Melle. 078 35 35 34
algemeen telefoonnummer (zonaal tarief)
Voor alle vragen kun je ook terecht op dit nummer. We zijn iedere werkdag bereikbaar van 8 uur tot 20 uur en op zaterdag van 9 tot 13 uur.
