Beste lezer, Beste regering, Beste vakbonden. Na de hele malaise rond de sluiting van Ford, en de bijhorende reacties van diverse politici en organisaties, moet er mij toch één en ander van het hart. Uiteraard is de gehele sluiting van Ford geen goed nieuws. Uiteraard betekend dit een onzekere tijd voor de getroffen werknemers en de regio. Maar ik kan me niet van de indruk ontdoen dat één en ander zwaar gedramatiseerd wordt. Volgens de laatste berichtgeving is er nood aan een speciaal plan voor Limburg, Vlaamse steun, Federale steun, Europese steun, diverse sociale maatregelen als brugpensioen vanaf 50, oproep om “solidair te zijn met hen” etc. Tegelijkertijd wordt enkel en alleen gewezen en gescholden richting management van Ford. Het is ongehoord, crimineel, ze houden geen rekening met de werknemers. De factor loonkosten of grote druk door vakorganisaties wordt afgewimpeld als larie; dat heeft er allemaal *niets* mee te maken! Wel, mij lijkt het toch in de eerste plaats zeer verstandig even in eigen boezem te kijken. Er wordt nu emotioneel gereageerd, niet enkel aan de poort van Ford, ook in de hoogste toppen van onze regering. De pers draagt zijn steentje bij om het drama uit te vergroten , en zo wordt alles aangewakkerd. Begrijpelijk? Ja, natuurlijk! Ieder normaal mens zal de emotionele fasen van woede, machteloosheid en angst ervaren in dergelijk geval. Maar is het niet aan de regering om het hoofd koel te houden, doordacht te handelen en een structurele oplossing te bieden voor ALLE burgers?! Een voorstel om de 50-plussers op brugpensioen te stellen bijvoorbeeld: Dit lost structureel niets op, die maatregel kost ons de komende 2 decennia nog een pak geld en schuift weer een grotere last in de schoenen van de komende generaties. Uiteraard gun ik iedereen een toekomst, ook die “ervaren medewerkers” van Ford. Maar evengoed wens ik mijn generatie en die van mijn dochter een toekomst waar men niet gebukt moet gaan onder de loodzware kost van de vergrijzing, aangevuld met de financiële kater die we nu creëren met dergelijke maatregelen. Met alle respect, iemand van vijftig kan nog vijftien jaar werken. Hoeveel werknemers werken gedurende vijftien jaar voor één baas? Wat moeten we dan wel doen? Verlaag de loonkost! Want wat er ook gezegd of beweerd wordt, loonkost IS een grote handicap. We zijn de duurste werklieden van Europa, daar is geen weg rond. Die maatregel zal ook wel iets kosten, want dit zal betekenen dat er minder inkomsten zijn voor de staat en sociale zekerheid. Maar brugpensioenen en de vele werkloosheidsuitkeringen vormen ook een zware aanslag op die sociale zekerheid, dus in wezen komt dit financieel op hetzelfde neer. Het grote verschil is echter dat een werknemer een aanzienlijk stuk goedkoper wordt, zonder dat een werknemer minder loon krijgt. Momenteel ontvangt een werknemer netto 1/3e van wat het bedrijf aan loonkost betaald. 2/3e gaat naar de staat en de RSZ. Dat is toch absurd? Dan heb ik het niet eens over de diverse taksen en lasten als met dat nettoloon ook iets betaald wordt. Alleen al je wagen tanken wil zeggen dat de helft naar de staat gaat in driedubbele accijnzen. (BTW op het basisproduct, accijnzen, en BTW op die accijnzen).
Een ingrijpende loonlastenverlaging heeft 2 voordelen op lange termijn; In de eerste plaats zullen er jobs gecreëerd worden. Veel bedrijven en KMO’s werven niet aan omdat ze geen budget hebben voor extra personeel, niet omdat ze geen personeel kunnen gebruiken. Ik denk dat nagenoeg alle ondernemers gebaat zijn met extra hulp en dat er werk genoeg is. Enkel moet er voor extra mensen al een pak meer omgezet worden om uit de kosten te komen. Wanneer de loonkosten dalen zal men sneller geneigd zijn om toch die extra mensen aan te werven. De kost is lager, en door de uitsparing op het hele personeelsbestand kan men zonder meerkost verschillende mensen aanwerven. In de tweede plaats neem je bedrijven een belangrijk argument af om in ons land af te bouwen of te vertrekken. Ik hoop toch dat de regering beseft dat Ford niet het enige bedrijf is dat zal afbouwen of sluiten en de activiteiten naar andere vestigingen zal brengen?! Zelfs KMO’s migreren al naar het buitenland! O.a. de transportsector en de bouwsector openen meer en meer filialen in het Oostblok, om hun operaties grotendeels daar onder te brengen aan lagere belastinggraden, minder administratieve rompslomp en regelneverij, en een significant lagere loonkost. Wees hen een stap voor en geef hen eindelijk het signaal dat we het begrepen hebben en onze kwalitatieve arbeiders nu ook betaalbaar maken. Ze zullen u dankbaar zijn! Maar niet enkel onze regering heeft hier een grote verantwoordelijkheid in. Die verantwoordelijkheid ligt bij ons allen! Want misschien zijn we de laatste decennia een beetje verwend geweest. Onze lonen volgen de index, zo wordt ons verzekerd dat we ook dit jaar naar de zon en de sneeuw kunnen met ons gezin. Verder zijn we er ook graag bij als er meer *gekregen* kan worden, het woordje *verdiend* zou niet altijd correct gebruikt zijn. Recent onderzoek bracht aan het licht dat de loonverwachting van studenten die weldra op de arbeidsmarkt komen hoog is. Zonder schroom wensen zij het loon van iemand met minstens tien jaar ervaring, en graag ook nog een GSM laptop en een wagen. Sommige bedrijven vinden ook geen junior profielen omdat jongeren hun neus ophalen voor het geboden loonpakket. Zelf vinden ze dat ze voor die schamele €250/maand netto beter thuis blijven en stempelen. Niet geheel onlogisch aangezien de verplaatsing en eventuele kinderopvang meer kost dan die €250. Een belangrijke partner hierin zijn onze vakbonden. Hun militanten gaan tot het uiterste om ons alles te geven. Dat uiterste mag men letterlijk nemen, gijzelingen, boycots, harde acties, niets is hen te veel! Probeer maar eens het woord “Index” en “herzien” in één zin te zetten zonder dat er bij hen schuim op de lippen komt. Het is zelfs niet eens bespreekbaar! Wie het toch tracht te bespreken riskeert dat de vakbond zelfs het ganse land blokkeren. De traditionele partijen kunnen ook niet veel kritiek geven aangezien de helft van de politieke spelers uit de vakbond is “doorgegroeid”. Zijn we niet wat aan het overdrijven? Neen, volgens sommigen. Zij stellen dat, moest de vakbond er niet meer zijn morgen, dan worden we overmorgen met een zweep geslagen door de baas om sneller te werken tijdens onze dagtaak die 14uur zal duren en ons een fractie van het loon zal opleveren.
Laat ons eerlijk zijn, de vakbonden zijn een overblijfsel van de Industriële revolutie, medio 19e eeuw. In die tijden creëerde ze een wettelijk kader voor de arbeiders, en dat was ook geen slechte zaak. Maar ondertussen zijn we bijna tweehonderd jaar verder en is er gelukkig één en ander verandert. Toch blijven zij jaar na jaar strijden om telkens meer te verwerven, en aanzien zij het patronaat nog steeds zoals twee eeuwen geleden. Bij ons is 54% gesyndiceerd, in Nederland is dat 20%. Vooral in de metaal en dus ook de automotive is er een sterke vakbond aanwezig. Dat heeft men in die sector ook geweten! Desondanks de automotive een sector is waar het best proper werken is in goede omstandigheden en met vaak goede faciliteiten, was er elk jaar meermaals stevige ruzie, om niet te zeggen oorlog. Een vakbondsafgevaardigde was maar goed zolang die telkens meer kon loswerken voor “zijn mensen” en door acties de indruk kon wekken dat er met de arbeider niet te sollen was. Ook als er iets gebeurde los van de eigen fabriek, moest men “solidair” zijn. Uiteraard gaat dit ook niet onopgemerkt voorbij een directie, ook al zitten die aan de andere kant van de wereld. Een fabriek die niet draait kost fortuinen, de marges om dit goed te maken zijn al klein. Niet evident, zeker als dit telkens juist die fabriek is met “die dure werknemers”. Ze zijn al de duurste, en nu willen ze nog meer… in Detroit ziet men helaas echt niet dat van de loonkost slechts 1/3 op de rekening van de werknemer komt. Maakt ook niet uit, zij kijken naar de totale kosten. De kruik gaat maar zolang te water tot ze barst natuurlijk. De directie zal misschien “toegeven” omdat het miljoenen kost als de fabriek nog enkele dagen gesloten blijft. Maar wie pikt het nu dat iemand anders bij hem de lakens komt uitdelen?! En telkens weer opnieuw. Bij Ford hebben werknemers de laatste keer toch ook en toegeving gedaan op het loon (zeg nu nog eens dat loonkost er niets mee te maken had!). Vrij uniek, dat moest men bij Opel niet vragen! Maar helaas maakt één toegeving, omdat het niet anders kon, de decennia lange terreur niet goed. En ja ik gebruik terreur heel bewust, want de vakbondsacties nu zijn zelfs gewelddadiger en ingrijpender dan medio 1800! Dit omdat ze onaantastbaar zijn en diverse “rechten” inroepen. Directie gijzelen, rake klappen uitdelen, werkwilligen bedreigen of tegenhouden met geweld, vernielingen, bezettingen, afsluiten van wegen,… Dit allemaal liefst op basis van geruchten nog voor er ook maar eerst iets besproken of onderhandeld wordt. Dat is toch niet meer van deze tijd?! Vakbondsmilitant zijn is een job als een andere, zeggen sommigen. Ja, en dat geld ook voor een beul, vinkenvanger en kattenmepper. Gelukkig zijn die beroepen WEL uitgestorven in de evolutie die we gemaakt hebben. De vakbond mag ook bestaan, maar zou beter een eerder bemiddelende en adviserende functie bekleden. Dat doen ze deels, al is er nog altijd een massa “harde kern” die eerder hun spierballen laten rollen dan hun hoofd te gebruiken. Jammer want ze zouden meer bereiken, en minder schade aanrichten, want dat is absoluut wat zij doen! Bedrijven zijn ook niet meer van gisteren hoor. Lonen en motiveren werkt, en dat weten zij ook. Veel bedrijven zullen ten gepaste tijden hun werknemers een extraatje geven en zorgen voor een aangename omgeving op het werk. Daarvoor hoeft men echt geen mes op de keel te zetten. Gewoon vriendelijk vragen, en ook beseffen dat indien het slecht gaat, bepaalde zaken best even in de koelkast gehouden worden. Neem de boel waar, maar provoceer niet! In de KMO’s waar geen vakbondsafvaardiging zit, worden toch geen hongerlonen uitbetaald en worden toch geen mensen mishandeld bij mijn weten… Ook nu verklaren bonden een regelrechte oorlog aan Ford, en ze zweren dat Ford zal bloeden… er moet nog wel twee jaar gewerkt worden en de ontslagregelingen moeten ook nog onderhandeld worden. Het beloven boeiende gesprekken te worden!
Het is ook onrustwekkend hoe alles gedramatiseerd wordt. We moeten ook niet minimaliseren, maar uiteindelijk komen de arbeiders van Ford nog relatief goed weg. Laat ons even de feiten op een rijtje zetten en het perspectief even veranderen; Ford schrapt met de sluiting 4300 banen. Onrechtstreeks zullen bij toeleveranciers ook banen sneuvelen. Sommigen hebben het over 10.000 in totaal, volgens mij een lichte overschatting, maar goed. Laat ons dat als referentie nemen. 10.000 jobs die sneuvelen. Onze actieve bevolking telt afgerond zeven miljoen mensen. 10.000 is dus 0,14% van onze actieve bevolking. In 2012 zijn 10.000 KMO’s gesloten door stopzetting of faillissement. Dit wil zeggen dat een veelvoud van die 10.000 KMO’s aan jobs gesneuveld zijn, enkel het laatste jaar en enkel bij de KMO’s. U weet dat mogelijk niet omdat er geen krant over berichtte of geen minister voor kwam praten. Deze tienduizenden mensen stonden ook plots op straat, vaak zelfs zonder hun laatste lonen, laat staan een gouden handdruk. Ook zijn hier een pak vijftigers die niet moeten denken aan brugpensioen. Wat is nu het verschil tussen de vele tienduizenden die afgelopen jaar hun job verloren, en de 4300 mensen van Ford en die van hun toeleveringsbedrijven? Er zou er geen mogen zijn, maar toch beweegt de eerder kleine groep mensen van Ford het hele land, waar de grote groep mensen die hun job verloren in kleinere bedrijven anoniem en ongehoord blijven. De mensen bij Ford weten nu dat hun fabriek zal sluiten in 2014. Ze hebben dus nog twee jaar de tijd om oplossingen te vinden. Nog voor de onderhandelingen wil Ford ook tot €77.000 per werknemer uitbetalen voor het ontslag. Een bedrag waar ik toch vlot twee tot drie jaar moet voor werken! Uiteraard hangt het bedrag af van de anciënniteit, maar het is toch mooi meegenomen! Dus een Ford werknemer met enige anciënniteit is de eerste vier tot vijf jaar nog vrij gerust en zal zijn gezin niet op water en droog brood moeten zetten. Dit wel in tegenstelling met vele ontslagen werknemers van failliete bedrijven die de laatste paar maanden geen loon meer ontvingen en plots onverbiddelijk op straat stonden. Het zal dus nog wel meevallen! Er staan, ook in Limburg, duizenden vacatures in knelpuntberoepen open. Het is ook niet zo dat Ford de enige werkgever van de provincie is. Alleen al in de fruitteelt worden elk jaar duizenden gastarbeiders aangetrokken om de oogst tijdig binnen te halen. Wie dat wil zal dus kunnen werken! Dat staat buiten kijf. Ook verwijs ik hier terug naar de jobcreatie ten gevolge van de loonlastenverlaging. Een goed voorbeeld is Opel Antwerpen. Ook daar werden diverse doemscenario’s gegeven, en stond onze Minister-president met vijfhonderd miljoen euro te wapperen om de vijfduizend jobs te kunnen behouden. Gelukkig is dat geld nooit van eigenaar gewisseld! Vandaag, twee jaar later, heeft 86% van de werknemers die geen brugregeling konden nemen opnieuw een job. Rekening houdende dat bij die 14% ook de mensen zitten die bewust thuis blijven als huisman/huisvrouw en diegene die besloten hebben om met hun ontslagvergoeding (die opliep tot €125.000) liever genieten van hun leven nu het kan. Zelfs onder de vijftigplussers is 50% opnieuw actief, desondanks de brugpensioenregeling. Zeker geen slechte cijfers voor wat toen haast de ondergang van Antwerpen inluidde. Dus in plaats van mee te doemdenken, en tal van noodscenario’s te bedenken, zou de regering niet beter een positief signaal uitzenden? Het is nu immers dringend tijd om constructief en creatief aan de slag te gaan, en de hinder van deze sluiting tot een minimum te beperken.
Enkel op die manier creëren we een goede langetermijnoplossing voor alle getroffen werknemers. Niet enkel in Genk, ook in de rest van het land waar een golf van ontslagen zich voortbeweegt. Specifiek voor Genk is dat héél belangrijk. Want door de wet Renault is er altijd nog een waterkansje. Minstens heeft de Ford directie nog de kans om op de beslissing terug te komen, al zal ze daar zeer gegronde redenen voor moeten hebben. Een constructieve opstelling van het personeel bijvoorbeeld. Dat in combinatie met een regeringsmaatregel die de loonkost terugschroefd. Als dan de twee jaar die nog resten goed benut worden om goede resultaten neer te zetten, dan kan alles nog. Maar helaas zien we andere taferelen aan de poort en horen we enkel zware, dreigende oorlogsverklaringen. Ook van doordachte regeringsmaatregelen durf ik niet echt luidop te dromen. Onze huidige regering is er ééntje van de Brico. Ze is gespecialiseerd om met duct-tape en wat verf enkele schijnoplossingen te toveren, die structureel niets veranderen en enkel doen uitschijnen dat er beterschap is. Hierdoor hypothekeert ze zelfs onze toekomst! De regering Di Rupo int vandaag reeds gelden die normaal pas in de toekomst geïnd kunnen worden. Daar komt bij dat ze nu ook een hoop kosten voorop schuift. Hierdoor kan het de begroting wat opsmukken zodat ze verder kunnen beweren “goed bezig” te zijn. Iemand die verder nadenkt weet echter dat het onvermijdelijk is dat binnen enkele jaren de gepeperde rekening voor dit wanbeleid zal volgen. Dan zal er een regering zijn die niet de inkomsten heeft (die zijn reeds geïnd) maar wel de kosten moet goed maken van de huidige regering die naar daar verschoven werden. Uiteraard weet Di Rupo en zijn regering dat dit in een andere legislatuur zal zijn, met mogelijk een andere partij in de regering. Die zal dan de ondankbare taak krijgen het slechte nieuws te brengen, en de boel op te kuisen. Uiteraard zal dan de eigenlijke veroorzaker in de oppositie luidkeels schelden en tieren. Zo is men weer zeker van stemmen en zetels de volgende legislatuur. Want eerlijk: toen die het deden was het voor ons beter hoor, toen was er meer geld en kregen we meer. Het is niet de eerste keer dat dit gebeurt, helaas. Daarom wens ik toch iedereen op te roepen: laat u, ook in deze moeilijke tijden, niet leiden door emoties, kortzichtig populisme, stemmingmakerij en dure lapmiddelen. Kies voor doorbijten, de korte pijn, structurele oplossingen en weer groeien naar betere tijden. Maar nu eerst beseffen dat het even iets minder zal zijn en we bepaalde offers moeten brengen. De bedrijfswereld is in deze regering reeds aardig geviseerd geweest met nieuwe belastingen en taksen. Tijd nu om ook eens te besparen. Verlaag loonlasten, compenseer dit door de jobcreatie en het verminderen van sociale uitgaven aan uitkeringen. Meer jobs wil zeggen minder werklozen, en het is ook geen schande om de uitkeringen op een redelijke manier te beperken in de tijd, en mensen eerst verplichten om redelijk bij te dragen alvorens ze rechten te geven. Zo blijft iedereen verzekerd van de bescherming van een goed sociaal systeem, zonder dat dit voor de werkende bevolking een overlast wordt. Ook werkt dit stimulerend en motiverend om te werken. En werk zal er zijn!
