50 MAAL de MEULE! 1994-2006 Omdat deze uitgave de 50e editie is van ons kwartaalblad hebben wij gemeend om hieraan een klein feestelijk tintje te geven, door de omslag en enkele pagina’s af te drukken en te voorzien van foto’s in kleur. Wij hopen dat u deze uitvoering zult waarderen. Veel genoegen !! Omdat deze ”De Meule” de vijftigste uitgave is hebben wij hierna een chronologisch overzicht opgenomen met alles wat in de afgelopen jaren op molengebied in ons werkgebied is gebeurd en welke activiteiten er door onze vereniging in de afgelopen jaren zijn ondernomen. In januari 1994 loopt voor de eerste maal “De Meule” van de persen. De oprichtingvergadering van vereniging “De Westbrabantse Molens” vond een jaar eerder plaats, te weten op 13 mei 1993, in een zaaltje van hotel Merks in Roosendaal. In dit hotel zouden nog vele jaarvergadering volgen. Het bestuur van de vereniging bestond uit de volgende personen vanaf de oprichting: Voorzitter Interim voorzitter Secretaris Penningmeester Leden
: Ton Meesters (1993-2003; 2005-heden) : Henk van Velzen (2003-2005) : Piet Kruisenga (1993-heden) : Niek van Eekelen (1993-heden) : Johan van Kaam (1993-2000) Peter Jansen (1993-1997) Lodie Baauw (1997-heden) Albert Bogers (1997-heden) Henk van Velzen (2002-2003; 2005-heden)
Hieronder treft u in hoofdlijnen aan wat er vanaf 1993 in West-Brabant op molengebied is gebeurd. 1994 (Meule 1-4) • De standerdmolen “De Hoop” wordt gerestaureerd. De molen is zwaar beschadigd door de stormschade op 25 januari 1990. Het leek de vereniging en ons bestuurslid een uitstekende gelegenheid om de molen weer in zijn oude kleuren te schilderen. Mede naar aanleiding van onze adviezen is de molen sinds die tijd weer groen geschilderd in plaats van grijs. • Bestuurslid Johan van Kaam is samen met zijn zoon druk in de weer geweest in de molenromp van Oudemolen. De molen wordt door hen, met enige hulp van andere leden, geheel duivenvrij gemaakt. Heel wat zakken duivenmest moesten naar beneden worden gehaald. Ook de kapzolder werd van planken voorzien en de romp werd wind- en waterdicht gemaakt. We schreven toen nog: “Misschien een belofte voor de toekomst!”. • Restauraties vinden plaats van de molens in Ulvenhout en Willemstad. In het najaar van 1992 is gestart met de zeer omvangrijke restauratie van “De Orangemolen” in Willemstad. In het voorjaar van 1993 is de restauratie echter stilgezet. Wiekenkruis en staartwerk moeten dan nog worden aangebracht. Van de molen “De Twee Vrienden” in Nieuw-Borgvliet wordt de dakbedekking vernieuwd evenals het spoorwiel. De molen in Halsteren krijgt nieuwe steenkisten. De gemeente Sprundel trekt ƒ 20.000 uit voor de restauratie van haar molen. De restauratie aan de molen van Hooge Zwaluwe gaat van start. De restauratie wordt uitgevoerd door de firma Verbij. De molen in Den Hout wordt hersteld voor een bedrag van ƒ 85.000. Aan de molen van Nispen vindt een reparatie plaats. De molen staat dan al weer meer dan vijf jaar stil.
• Het restant van de molenromp in de Hoevense Beemden wordt gerestaureerd, weliswaar niet als molen, maar de uitzichtloze situatie van ruïne is verleden tijd. De romp maakt thans deel uit van een horecagelegenheid. • In maart wordt de Derde Westbrabantse Molendag gehouden. • In de najaarsbijeenkomst van 1993 is door de heer John Verpaalen een lezing gehouden over Belgische Molens. Deze lezing oogst zeer veel waardering. • Onze vereniging zet zich in voor de molenromp in Zevenbergen. Een plaatselijke aannemer wil de molen restaureren met een nepkap en nepwieken. Wij hebben overleg met de wethouder en zijn aanwezig op diverse vergaderingen. De molen heeft de status van rijksmonument, wat betekent dat dit soort wijzingen niet zomaar kunnen worden doorgevoerd. • In 1993 wordt de hoogste molen van de wereld, de molen van Princenhage op de rijkslijst voor monumenten gezet. De molen wisselt van eigenaar. De nieuwe eigenaar heeft een schildersbedrijf en wil de molen weer in originele staat herstellen. In dat jaar zijn er ook plannen om de molen te voorzien van een horecagelegenheid. • In het najaar van 1993 vindt ook de start plaats van de herbouw van molen “De Lelie” in Etten-Leur. Het werk wordt uitgevoerd door molenmakers Straver. In 1994 komt de onderbouw van de molen gereed. • Na de eerste twee nummers binnen het bestuur te hebben verzorgd, neemt vanaf nummer 3 Henk van Velzen de productie van “De Meule” voor zijn rekening. • Molenaar Gerrit Herrijgers uit Zundert overlijdt. • Onze vereniging is in dat jaar in samenspraak de stichting “Levende Molens” in Roosendaal betrokken bij de biotoop van de standerdmolen aldaar. • Op 30 oktober 1994 werd een open molenmiddag gehouden op de standerdmolen te Roosendaal. Ondanks het slechte weer waren er zo’n 40 personen op komen dagen. • De vereniging is druk in de weer geweest om de biotoopproblematiek in NoordBrabant te coördineren. Dit heeft geleid tot een voorstel voor herziening van het biotoopwachtersnetwerk in West-Brabant. • Op 26 april 1994 werd de Stichting Vrienden van molen Vrede en Hoop te BredaPrincenhage opgericht, waarin gedurende 1994 twee bestuursleden van onze vereniging zitting hadden. • Op 16 november 1994 werd in Goirle de Brabantse molenstichting opgericht. Twee leden van het bestuur hebben zitting in de cultuurcommissie van de stichting en één bestuurslid heeft zitting in de biotoopcommissie. • Onze vereniging neemt deel aan de Raad van Advies voor de Streek VVV WestBrabant. • Er is een begin gemaakt met een professionele wervingsfolder, die in 1995 zal verschijnen. • In Ossendrecht zijn plannen om aldaar de standerdmolen te herbouwen. Onze vereniging verleent daaraan haar medewerking. • Er vindt een inventarisatie plaats van alle molens en molenrestanten in het werkgebied. Er blijkt zelfs één molenromp te zijn, die niet in het boek “De Brabantse Molens” voorkomt, te weten de poldermolen te Hooge Zwaluwe. 1995 (Meule 5-8) • Aan molenmaker Adriaens is half januari 1995 de opdracht verstrekt tot herstel van de lange spruit van molen Johanna te Huijbergen. • Op 15 januari ontdekt molenaar Niek van Eekelen dat vandalen hebben getracht de Roosendaalse standerdmolen in brand te steken. De brand is gelukkig vanzelf uitgegaan. Niek is verder gestart met het maalvaardig maken van het tweede koppel stenen in de molen. • Op 21 januari zijn de roeden kaal gemaakt van molen “De Vos” te Heense Molen. Molenmaker De Jongh uit Veldhoven begint kort daarna met de herstelwerkzaamheden. Hij vernieuwde het hekwerk en de vrijwilligers schilderen de gehele molen.
• Er is een verzoek ingediend om de molenromp te Oudemolen op de lijst van beschermde monumenten te krijgen. Er vindt een hoorzitting plaats waar iedere belanghebbende een toelichting kan geven. In een vergadering van 20 april 1995 besluit de gemeente Fijnaart positief omtrent de aanwijzing tot beschermd monument. • De molenromp te Ulicoten is helaas afgebroken. • In maart wordt de vierde Westbrabantse molendag gehouden. • De restauratie van de molen in Willemstad stagneert. • De nieuwbouw van molen “De Lelie” in Etten-Leur krijgt steeds vastere vorm. Begin januari staat de molenromp er weer tot en met de tweede zolder. De sponsoravond voor het herstel van deze molen is een groot succes. Alles bij elkaar, buiten de hoofdsponsors, bracht de avond ƒ 65.000 op. In juni wordt het hoogste punt van de romp bereikt en in november wordt een noodkap geplaatst. Uiteraard was onze vereniging van de partij toen ter gelegenheid van de plaatsing er “pannebier” gedronken wordt. • In Oosteind wil de Stichting Hergebruik zich vestigen in het molenrestant ter plaatse. • In Bavel vinden diverse onderhoudswerkzaamheden plaats: nieuw onderlager van de koning, de vang wordt gerepareerd en een nieuwe trap naar de steenzolder wordt aangebracht. • In Bosschenhoofd zijn de wieken nagekeken, is het dak nieuw bedekt en is er schilderwerk verricht. • Aan de molen in Den Hout vinden grote werkzaamheden plaats. Zo wordt de romp opnieuw gevoegd, nieuwe heklatten en voorzomen aangebracht en diverse balkkoppen hersteld. Veel werk vindt plaats door de vrijwillig molenaar Peter van Kuik. • In Hooge Zwaluwe wordt de restauratie aan molen Zeldenrust gecontinueerd. Er wordt een nieuwe kap aangebracht, de roeden worden vernieuwd en het staartwerk wordt vervangen. • In Princenhage is nog steeds hoop op herstel van de molen. De plaatselijke stichting is actief om de belangen van de molen te behartigen. • De klokkenmaker, die in de Bisschopsmolen te Etten-Leur is gevestigd, dient eerst te vertrekken, maar mag dan toch weer blijven. • De gemeentelijke herindeling van West-Brabant wordt aangekondigd. Verschillende molens verhuizen administratief. • In het verslagjaar vonden diverse onderhoudswerkzaamheden plaats aan molens in Dongen, Roosendaal (“De Twee Gebroeders”), Wouw en Hoeven. • Op 5 november 1995 vond de open molenmiddag plaats op de molen van Dongen. • Door onze vereniging wordt aan diverse manifestaties deelgenomen, o.a. de jaarvergadering van vereniging “De Hollandsche Molen” te Amsterdam, de Oranjemarkt te Heerle, een expositie voor de heemkundekring van Fijnaart, de officiële presentatie van de Brabantse Molenstichting in het Provinciehuis te Den Bosch en de plaatsing van de noodkap te Etten-Leur. 1996 (Meule 9-12) • Op 17 maart 1996 wordt de vijfde Westbrabantse molendag gehouden. Aan deze dag doen 20 molens mee. Er was voor gezorgd dat het evenement zowel landelijk regionaal als lokaal veel aandacht kreeg. • Aan diverse molens wordt onderhoud verricht. Op advies van onze verenging wordt bij het onderhoud van molen “De Assumburg” het kruirad weer vervangen door een kruibok. Molenmaker De Jong verricht o.a. werkzaamheden in Zundert en Halsteren. Aan molen Johanna te Huijbergen zullen de windborden en het hekwerk worden vernieuwd. Aan de Heense Molen wordt een lange schoor vernieuwd. In Hoeven wordt een nieuwe lange spruit gestoken en de dakbedekking vernieuwd. • In de molen van Ulvenhout is een kop van de voeghouten gebroken. De molen moet gestut worden. • Ons bestuurslid Johan van Kaam zet zich in voor het herstel van de molenromp van Oudemolen. In nummer 9 gaat hij uitgebreid in over de ontwikkelingen.
• Peter Stutvoet, voorzitter van de stichting en de vereniging, die zich inzet voor het behoud van de twee molens in gemeente Nieuw-Vossemeer, schrijft een enthousiast artikel over de activiteiten in de gemeente. • De restauratie van de molen in Hooge Zwaluwe vordert gestaag. In het verslagjaar worden nieuwe trappen en nieuwe zolders aangebracht. • Door het bestuur wordt een begin gemaakt met een professioneel archief. De publicaties welke te raadplegen zijn in de KUB te Tilburg, bevinden zich inmiddels ook in het verenigingsarchief. • Ook dit jaar wordt door de stichting molen “De Lelie” weer een grote sponsoravond gehouden met een gastoptreden van Lee Towers. De avond is een groot succes. De totale herbouw gaat ƒ 980.000 kosten. • De Heense Molen krijgt een nieuw koppel stenen. • Naast de molen in Princenhage wordt een antiekcentrum gevestigd. • De molen in Terheijden wordt fors onderhanden genomen. Zo krijgt de molen drie nieuwe koppels stenen. • De open molenmiddag vindt plaats op de molen “De Arend” in Wouw met als gastheer Johan van Kaam. • Door onze vereniging wordt een verzoek verzonden aan de gemeente Etten-Leur om de molenromp aan de Korte Brugstraat op de lijst voor Rijksmonumenten te zetten. Tevens wordt verzocht aan de desbetreffende instanties om te komen tot bescherming van de getijmolen in Bergen op Zoom en de molenrompen van Hooge Zwaluwe, Lage Zwaluwe en Oosteind. • In Zevenbergen wordt een informatieavond gehouden inzake de op handen zijnde restauratie van de molen aldaar. Molendeskundige Paul Groen geeft uitleg. • In Made zijn de buren van het Madese familiebedrijf Hermus BV tegen uitbreiding van het molenaarsbedrijf. • In Ulvenhout en Bavel wordt haast gemaakt met de uit voeren reparaties aan de molens. • De molen in Nispen staat er slecht bij en is dringend aan een opknapbeurt toe. • Op 12 oktober 1996 wordt een molenexpositie georganiseerd door Henk van Velzen en Bernard de Best in het gemeenschapshuis “Overakker” te Breda. • In maart 1996 verschijnt de nieuwe molenfolder, welke wordt gesponsord door Janus van Riel en de firma Conserduc-Renofors. 1997 (Meule 13-16) • Molen “De Assumburg” te Nieuw-Vossemeer bestaat 100 jaar in Nieuw-Vossemeer en is 217 jaar geleden in Assendelft gebouwd. Dit is reden voor een groot feest op 25 mei. • Op 16 maart 1997 wordt de zesde Westbrabantse molendag gehouden. • Aan de molen in Den Hout vindt klein onderhoud plaats. • Door Janus van Riel is aan de molenmaker opdracht gegeven tot de tweede fase van het herstel van de molen. Dit herstel zal plaatsvinden aan o.a. de kap en aan het wiekenkruis. • Het onderhoud aan de molen van Ulvenhout is voltooid. Er is een nieuwe penbalk aangebracht en aan een voeghout is een las gemaakt. Tot slot is de kap van nieuw dakleer voorzien. • Op 5 januari overlijdt ons gewaardeerd verenigingslid Cor Monster uit Voorburg. • Van 5 juni tot en met 9 juni is de molenvereniging van Norfolk te gast in WestBrabant. De gasten worden rondgeleid door meer dan 30 molens in West-Brabant, Zeeland en Zuid-Holland. Vooral het noodweer op zaterdag aan de Kinderdijk is spectaculair. In nummer 17 verschijnt een zeer uitgebreid verslag van deze tocht. • In de raadsvergadering van juli 1996 van de gemeente Zevenberg-en wordt medegedeeld dat de restauratie van de molen van start kan gaan. De gemeente heeft overeenstemming bereikt met aannemingsbedrijf Toonders. In het schrijven van de gemeente Zevenbergen wordt aangegeven, dat hierbij de mogelijkheid tot een maalvaardige molen in de toekomst wordt opengehouden.
• Er zijn plannen om de molenromp te Zevenbergschen Hoek te gaan bewonen. • De molenmakers Straver zijn druk bezig met het afwerken van de molen in Leur. • Van de hand van Henk van Velzen verschijnt het boekje “Molens in en om Breda” met daarin de geschiedenis van de molen “De Korenbloem” te Ulvenhout. • De biotoop van “De Twee Gebroeders” in Roosendaal wordt ernstig bedreigd. Onze vereniging voert overleg met de gemeente over deze plannen. • De vereniging “Vrede en Hoop” gaat verder met haar activiteiten om de molen in Princenhage gerestaureerd te krijgen. Zo is de molen op de Westbrabantse molendag te bezoeken. • De open molenmiddag vindt plaats op de molen van Zundert met als gastvrouw Henriëtte van Dorst-Herrijgers. • Op de nationale molendag in 1997 wordt de molen van Hooge Zwaluwe weer officieel in gebruik genomen. • In juli 1997 word ook de korenmolen van Bavel weer feestelijk in gebruik gesteld door het lichten van de vang. Wegens gebrek aan wind moet burgemeester Rutten de wieken rond duwen ! • We ontvangen een schrijven de gemeente Etten-Leur dat men ons verzoek tot plaatsing van de molenromp aan de Korte Brugstraat te Etten-Leur in overweging neemt. 1998 (Meule 17-20) • De gemeente Etten-Leur ziet af van het opstarten van het op de rijkslijst zetten van de molenromp aan de Korte Brugstraat te Etten-Leur. • De molenromp in Zevenbergen in rechtgezet en er is opdrachtgegeven tot uitwendig herstel. • Op 31 maart heeft een bespreking plaats met de stichting Vrienden van Molen Vrede en Hoop om te komen tot een verantwoorde restauratie van de molen in Princenhage. • Onheilstijding in Bavel: de gemeente plant een reusachtige geluidswal tegenover de molen in Bavel. Het bezorgt molenaar Janus van Riel slapeloze nachten. De geluidswal wordt 15 meter hoog. Onze vereniging zal tegen de aanleg bezwaar aan gaan tekenen. • De kap van molen “De Lelie” te Etten-Leur is inmiddels in opbouw. • Op 9 juni waren we aanwezig bij het plaatsen van de kap en het steken van de roeden. De officiële opening van de molen vond plaats op 25 september van dat jaar. • Op 22 maart 1998 wordt de zevende Westbrabantse molendag gehouden • De molen van de Schuddebeursche Polder is aan het zakken en wordt vergeleken met de toren van Pisa. Er zijn directe plannen om de molen af te breken. Onze vereniging zet zich in om deze plannen te verijdelen, hetgeen lukte. Tot op heden is er nog steeds geen uitzicht op herstel van de molen. • De molen in Princenhage staat te koop voor een vraagprijs van ƒ 875.000 k.k. De gemeente heeft plannen om de molen te kopen, doch de nieuwe koper wordt Ir. J.B. Hof. • Ons lid Tjerk Oosterhuis schrijft een impressie over het bezoek van de Westbrabantse molenvereniging aan de molens van Norfolk in Engeland. Het wordt een bijzonder excursie, met een bezoek aan molens met meer dan vier wieken, vele verschillende typen molens en grote gastvrijheid van onze Engelse molenvrienden. • Adrie de Ron neemt na vele jaren afscheid als vrijwilliger van molen “De Assumburg” te Nieuw-Vossemeer. Ook bestaat het molenmuseum in de molen dit jaar dertig jaar. Jannie Jansen (wie anders!) regelt de nodige festiviteiten rondom het afscheid van Adrie en het jubileum van het museum. • Onze vereniging organiseert voor 1998 de Vlaams-Brabantse contactdag, waarbij de molens van Made, Den Hout, Terheijden en Hooge Zwaluwe worden bezocht. Het wordt een schitterende dag met een hoge opkomst (meer dan 90 deelnemers!). Burgemeester Elzinga opent de dag en voorzitter Carl van Herpt presenteert de nieuwe Brabantse molenkaart. Tijdens de dag wordt een petitie aangeboden aan de burgemeester voor het herstel van de molen in Lage Zwaluwe. Door de heer Baselier is bij de molen in Hooge Zwaluwe een kleine expositie ingericht.
• “De Bisschopsmolen” te Etten-Leur is fors onderhanden genomen. De balkkoppen zijn aangegoten, de verrotte spruiten zijn vervangen, alsmede de schoren zijn vernieuwd. 1999 (Meule 21-24) • Op 14 maart 1999 wordt de achtste Westbrabantse molendag gehouden • Voor de in slechte staat verkerende molen van Lage Zwaluwe is nog steeds geen oplossing gevonden. Op 21 juni woont onze vereniging een informatieve avond bij, die was georganiseerd door enkele enthousiastelingen uit Hooge en Lage Zwaluwe, teneinde de molenromp te behouden. • De molen in Den Hout werd compleet geschilderd. De molenbiotoop rondom de molen van Huijbergen behoeft aandacht en is door medewerking van Erwin Claessens zeer verbeterd. De achtermolen van de standerdmolen in Roosendaal is weer maalvaardig. • De molenstichting “De Lelie” te Etten-Leur krijgt van vereniging “De Hollandsche Molen” de jaarprijs voor vernuft en volharding. • Twee bijzondere lezingen werden gehouden tijdens de algemene ledenvergadering van de Westbrabantse Molenvereniging. Erwin Claessens vertelt over de excursie naar Engeland; John Verpaalen laat fraaie dia’s zien van de Westbrabantse molens uit de jaren zestig van de vorige eeuw. • Door Niek van Eekelen, John Verpaalen en Ton Meesters wordt een uitgebreid artikel geschreven over het molenbestand in West-Brabant. Het artikel wordt gepubliceerd in het tijdschrift van de Oudheidkundige kring “De Ghulden Roos” te Roosendaal. • Op instigatie van onze vereniging ontvangt Frans Moerland, molenaar in Halsteren, het certificaat van verdienste van vereniging “De Hollandsche Molen”. • In Etten-Leur ontstaat een conflict over de biotoop van molen “De Lelie” aldaar. • Vanuit Breda komt de mededeling dat de muur in Bavel langer wordt dan tot nu toe bekend was. De aanleg van da aarden wal begint in september van 1999 en duurt tot en met 2003. De bezwaren van Janus van Riel, onze vereniging en anderen worden niet ontvankelijk verklaard. • De open molenmiddag wordt gehouden op zondag 7 november op molen “De Lelie” te Etten-Leur. • De raadscommissie van ruimtelijke ordening van de gemeente Breda schaart zich volledig achter de plannen van Jan Bart Hof inzake de restauratie van de molen in Princenhage. • Op 13 december werden de kap en wieken geplaatst van de molen aan de Lage Wipstraat te Zevenbergen. • In 1999 wordt de restauratie voltooid van de molen van Willemstad. De molen is eigendom van de heer Bussing en de restauratie werd uitgevoerd door de firma Verbij uit Hoogmade. • In het najaar van 1999 is de molen helemaal opnieuw gevoegd. De kosten van deze werkzaamheden bedroegen ƒ 120.000. 2000 (Meule 25-28) • “De Zwartenbergse Molen” te Leur moet een grote restauratie ondergaan. Er wordt aan een bedrag gedacht van ƒ 400.000. De molen heeft forse vochtproblemen, scheuren, bruinrot en last van houtworm. • Vele molens in het werkgebied geven gehoor om mee te doen aan het “Molennium”. Molens werden voorzien van vlaggen, welke beschilderd waren door schoolkinderen. Molens met vlaggen waren o.a te zien in Etten, Raamsdonksveer en te Heense Molen. • De molen in Wouw wordt voortaan verlicht. Het licht wordt op 20 december ontstoken. De provincie heeft ƒ 20.000 toegezegd voor de restauratie van de staartbalk, korte spruit en achterkeuvelens. • De gemeente Steenbergen reserveert ƒ 35.000 voor het opknappen van molen “De Assumburg”. • Onderhoudswerkzaamheden werden verricht aan de molens in Den Hout en Nispen.
• Hoop blijft nog steeds bestaan voor molen De Schuddebeurs te Lage Zwaluwe. Mevrouw Nel van Andel is groot voorvechter van de restauratie. Op zaterdag 8 januari werd als symbolische start zand en puin uitgegraven, daar waar vroeger het waterrad zat. Als het aan de gemeente Drimmelen ligt, wordt de molen van Schuddebeurs een beschermd monument. • De 9e Westbrabantse molendag wordt gehouden op zondag 26 maart. • In Wouw wordt een windwatermolen geplaatst naast de waterloop, die loopt van de Bulkstraat naar de Roosendaalsebaan. • De molen van Sprundel wordt voorzien van een nieuwe staart. De kosten hiervoor bedragen ƒ 30.000. • Het eerste boekje over molens in historisch en technisch perspectief verschijnt. Het onderwerp is molen “De Vos” te Heense Molen. • Woensdag 11 mei is de molen van Bavel getroffen door de bliksem. Door de goed werkende afleider ontstond er weinig schade. • Op 1 mei is begonnen met de sloop van de bijgebouwen als start van de restauratie van de molen in Princenhage. Naast de molen komt een nieuwbouw, bestaande uit een dierenartsenpraktijk, een winkel in diervoeders en een woning. Eind 2001 moet de bouw geheel gereed zijn. • Molen De Hoop in Sprundel wordt permanent in de schijnwerpers gezet. • In Ulvenhout wil een particuliere stichting de molen overnemen van molenaar en eigenaar Ton van der Westerlaken. • De molen van Zevenbergen draait weer. De molen heet voortaan Fleur, genoemd naar de dochter van de eigenaar. • Ook de molen in Terheijden heeft een dringende restauratie nodig. De kosten hiervoor bedragen ƒ 250.000. Op 25 oktober legt molenaar Herman Schippers de molen aan de ketting. Door een windvlaag was een gedeelte van een remklep afgebroken en op straat terecht gekomen. • Op het einde van het jaar stopt Bram Pleging met zijn taak als vrijwillig molenaar op de molen van Nieuw-Borgvliet in Bergen op Zoom. Hij wordt opgevolgd door Leo van Pul. • Gedurende het verslagjaar worden twee nieuwe molenstichtingen opgericht, beide ter behoud van één molen in het werkgebied, te weten de molen van Oudemolen en de molen van Ulvenhout. • In molen “De Assumburg” te Nieuw-Vossemeer wordt een culturele voorstelling gegeven door Stephen Vermeulen en Jetje van Wijk. Slechts een korte tijd later, op 15 mei 2000 komt oud beheerder van de molen Adrie de Ron te overlijden. • Op 9 november 2000 overlijdt Ans van Velzen, echtgenote van onze redacteur Henk. • De definitieve restauratie van de molen in Oudemolen gaat van start. De nieuw opgerichte stichting heeft inmiddels 50 donateurs en gaat op zoek naar gelden. 2001 (Meule 29-32) • Op 25 maart wordt de10e Westbrabantse molendag gehouden. • In 2001 geeft Janus van Riel een uitgebreid interview in “De Meule” over zijn activiteiten in Bavel en de molenwereld. • De eigenaar van molen “De Hoop” in Princenhage ziet af van de restauratiesubsidie van bijna één miljoen gulden. Jan Bart Hof is de bureaucratische rompslomp meer dan beu. Hof, alsmede de vrienden van de Princenhaagse molenstichting, maken ook bezwaar tegen het ontwerp bestemmingsplan van de gemeente. Het belangrijkste bezwaar is dat de gemeente bij het opstellen van het bestemmingsplan geen rekening houdt met de molenbiotoop. • De gemeente Woensdrecht wil een plan ontwikkelen om van de molen in Huijbergen een toeristische trekpleister te maken. • Janus van Riel laat het er niet bij zitten, dat tegenover zijn molen een wal wordt aangelegd. Janus stapt naar de Raad van State. Ondanks het bezwaar bij de Raad van State, mag de aanleg gewoon doorgaan.
• Bij de gemeente Steenbergen wordt bezwaar aangetekend tegen de uitbreiding van het achter de molen gelegen bedrijf. • Het tweede en derde boekje over molens in historisch en technisch perspectief verschijnen. Centraal staan dit maal de molens in Roosendaal (standerdmolen) en Den Hout. • Ook dit jaar was er een muziekvoorstelling in “De Assumburg” te Nieuw-Vossemeer. Op 20 mei werd “Schwanengesang” van Schubert ten gehore gebracht door Stephan Vermeulen. • Op dinsdag 12 juni is door de heer en mevrouw Hof besloten om de molen in Princenhage nu definitief te restaureren. • De open molenmiddag vindt deze keer plaats in de molen van Huijbergen. De reden daartoe is het afscheid van Erwin Claessens als molenaar van deze molen. Erwin verhuist naar elders en moet daarom helaas de molen van de hand doen. • De totale restauratiekosten van de molen in Oudemolen bedragen ƒ 1.050.000. Ook is er inmiddels een comité van aanbeveling gevormd, waarin o.a. zitting heeft de Commissaris van de Koningin. Op zaterdag 3 november is de oude kap van de molen gehaald door molenmaker John de Jongh. De molen heeft vervolgens een noodkap gekregen. 2002 (Meule 33-36) • Molenaar Ton Agterbos van “De Bisschopsmolen” in Etten-Leur heeft bezwaar aangetekend bij de gemeente tegen de bouw van en woonzorgcomplex in de Bisschopmolenstraat op de plaats waar nu het klooster/bejaardencomplex San Francisco is gevestigd. De twee gebouwen van het nieuwe complex zouden door hun hoogte wind wegnemen. • De winkel in diervoeders, alsmede de dierartsenpraktijk naast de molen in Princenhage, is inmiddels open. De molen staat geheel in de steigers. • In 1999 is al en begin gemaakt met de restauratie van de molen in Nispen, maar het werk is nog steeds niet af. • In Zevenbergen krijgt Patrica Witkamp geen toestemming om in de molen te wonen. • Geschokt werd gereageerd op het overlijden van Leo van Pul, de nieuwe vrijwilliger in Borgvliet. Leo werd slechts 54 jaar. • Op 24 maart 2002 wordt weer de traditionele Westbrabantse molendag gehouden. • In Bergen op Zoom zijn er ambitieuze plannen om de getijdenmolen aan de haven nieuw leven in te blazen. Men wil de molen omtoveren tot een klein opleidingscentrum voor restaurateurs. • In Ulvenhout is een geslaagde actie geweest voor donateur van de molenstichting. Meer dan 400 gezinnen hebben gereageerd en zijn donateur geworden van de stichting. • Op 11 mei neemt Erwin Claessens definitief afscheid als vrijwilliger in Huijbergen. • Op 12 augustus breekt tijdens het malen de binnenroede van de molen in Halsteren. De afgebroken roede is op de molenberg terecht gekomen en heeft verder geen schade veroorzaakt. Frans Moerland maalt voorlopig met twee wieken. • De restauratie van Oudemolen vordert gestaag. De steigers rondom de romp zijn verwijderd. Het plaatsen van de kap en de wieken is de volgende stap. • De molenromp in Dongen wordt met sloop bedreigd. In overleg met de plaatselijke heemkundekring heeft onze vereniging contact gehad met de eigenaar, hetgeen er toe heeft geleid dat de romp niet wordt afgebroken. • De najaarsbijeenkomst van onze vereniging vond plaats op de molen in Den Hout. 2003 (Meule 37-40) • De restauratie van de watermolen in Bergen op Zoom is in volle gang. De plannen gaan nu uit van een woning en een bedrijfsruimte in de oude getijdemolen. • Ruim een half jaar na het ongeluk staat de molen van Halsteren nog steeds met één roede. Met het herstel is een bedrag van 51.000€ gemoeid.
• Op 23 maart vindt de 12e Westbrabantse molendag plaats. • Er zijn plannen om de molenromp van Dongen op de lijst van beschermde monumenten te plaatsen. • Ook de “Akkermolen” in Zundert staat met één roede. De borst van de houten roede is nog goed, doch in de oplangers zijn scheuren aanwezig. • De molen “De Twee Gebroeders” in Roosendaal behoeft herstel aan het hekwerk. De gemeente stelt een krediet beschikbaar van € 35.000. • In een commissievergadering van de gemeente Dongen werden de bezwaren behandeld in verband met de sloop van de romp van de molen aan de Mgr. Nolenslaan. Onze vereniging kreeg uitgebreid de gelegenheid om haar bezwaar toe te lichten. Tijdens de zitting heeft de heemkundekring aangekondigd een versnelde procedure tot bescherming van de romp als rijksmonument in te dienen. • Op woensdag 25 juni overleed Janus van Riel. Janus werd 76 jaar en was degene die de molen in Bavel weer nieuw leven inblies. We ervaren zijn afwezigheid als een blijvend gemis. • De gemeente Zevenbergen vindt dat de molen in Zevenbergschehoek geen monument is. Volgens de gemeente ontbreken in de molen te veel originele onderdelen. De huidige bewoner van de molen wilde ook liever niet dat de molen een monumentenstatus zou krijgen. •
De open molenmiddag vindt plaats in de molen van Princenhage.
2004 (Meule 41-44) • De Zwartenbergse watermolen wordt door de gemeente Etten-Leur verkocht aan het waterschap Mark en Weerijs. De verkoop is echter uitgesteld in verband met een fusie van een aantal waterschappen tot het waterschap Brabantse Delta. Op 23 november vindt dan uiteindelijk de overdracht plaats. • Er wordt wederom weer veel onderhoud verricht aan molen “De Arend” te Wouw. • Binnen een straal van vijfhonderd meter rond molen “De Hoop” aan de Liesboslaan in Breda mag geen bebouwing van 28 meter of hoger komen. Dat heeft de afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State in Den Haag beslist. Eigenaar Jan Bart Hof reageerde nuchter: “Recht toe, recht aan. Ik ben heel blij met deze uitspraak.”. • In Halsteren is er een vriendenstichting opgericht voor het herstel van Antoniusmolen aldaar. Het herstel tot complete molen vindt weer in het verslagjaar plaats. • Aan de molen “De Toekomst” te Hoeven is begonnen met de vernieuwing van de staartbalk, twee nieuwe lange spruiten en de fokken. • De gemeente Zevenbergen heeft een verzoek ontvangen om de molen in Zevenbergen herin te richten en geschikt te maken als woning. • Er bestaan zorgen over de toekomst van de molenromp aan de Beeksestraat in Prinsenbeek. Rondom de molen zijn bouwplannen. Alle partijen willen graag dat de molen behouden blijft. • Bij molen “Johanna” in Huijbergen komt definitief geen toeristische trekpleister. • Een grote restauratie ondergaat de molen in Terheijden. • De gemeente Steenbergen laat de vrijwilligers in Nieuw-Vossemeer schrikken door aangepaste arbo-toelatingseisen. Gelukkig loopt het weer met een sisser af. • Bij de molen in Oudemolen is de stelling in aanbouw. Ook de restauratie van de getijdenmolen in Bergen op Zoom vordert gestaag. • Heemkundekring Op de Beek zorgt ervoor dat een straat in de nieuwe buurt Groenhof wordt vernoemd naar de molen, die daar tot 1938 stond. • Frans Moerland ontvangt van de molenstichting Noord-Brabant een onderscheiding. • Aan de molen in Ulvenhout wordt een forse reparatie gepleegd. De molen krijgt nieuwe busselneuzen, een nieuwe roede en een nieuwe vang. Ook gebeurde er het nodige schilderwerk. • Op 16 december 2004 veranderde het leven van molenaar Mien van de Broek in Sprundel. Hij komt beklemd te zitten in de molen. Zijn bekken
blijkt ernstig beschadigd en beide heupen zijn gebroken. Het proces van revalidatie zal meer dan twee jaar gaan duren. Het transport van Mien was eveneens dramatisch: de molenkap moest hiertoe worden opengezaagd. Een triest einde van de molencarrière van Mien. • De molen in Chaam wordt niet op de gemeentelijke monumentenlijst geplaatst. • Er komt eindelijk geld beschikbaar voor herstel van de molen van Zundert. De plaatsing van twee nieuwe wieken en de kosten van een grote schilderbeurt worden begroot op 43.000€ • De gemeente Steenbergen wil van molen “De Assumburg” af. In samenspraak met de plaatselijke vereniging en stichting spannen we ons in om dit voorkomen. Voorlopig zijn de plannen van de baan, doch de gedachte aan de horecafunctie ter invulling van de molen leeft helaas nog steeds. 2005-2006 (Meule 45-49) • In Zevenbergen is een kort geding aangespannen tegen de stichting Woningbouw Zevenbergen. Deze stichting wil bouwen op de hoek van de Lage en de Korte Wipstraat. Uiteindelijk heeft de Stichting Vrienden van molen Fleur het kort geding verloren. • De gemeente Rucphen heeft een boete gekregen van de Arbeids-inspectie inzake het ongeval met Mien van de Broek. • De gemeente Oosterhout stelt € 80.013 beschikbaar voor herstel aan de molen in Den Hout. • De kap van de molen in Oudemolen is in aanbouw. Op zaterdag 29 oktober wordt de kap geplaatst. • De Bisschopsmolen in Etten-Leur staat wederom in de steigers. Er vindt uitgebreid herstel plaats. • Ook in dit verslagjaar gaat het gedoe met molen “De Assumburg” door. Campinghouder Tonissen wil de molen huren of kopen. Onze vereniging blijft tegen. • Groot herstel vindt ook plaats aan de molen in Zwartenberg. De korte spruit, vang, windpeluw worden o.a. vervangen. • Niek van Eekelen viert feest. Hij is 25 jaar molenaar in Hoeven. • In Dongen worden een aantal schorsstenen ontdekt en onze vereniging wordt gevraagd om advies. • Ten behoeve van de geschiedenis van onze molens zijn we begonnen met het opzetten van een database voor de Westbrabantse molens. Er blijken 306 molens in ons werkgebied te hebben bestaan! • De najaarsbijeenkomst wordt gehouden in de molen van Hooge Zwaluwe. • In Prinsenbeek wordt gepleit voor herstel van de molen aan de Beeksestraat. • In Zundert worden eindelijk de nieuwe wieken gestoken.
