Het bestaansrecht van de glastuinbouwsector
Onderzoek naar het imago van de glastuinbouwsector PT 2008-15
Glastuinbouw 1
Leeswijzer Dit rapport bevat de resultaten van het imago-onderzoek naar de glastuinbouwsector, dat is uitgevoerd in opdracht van de Stichting marktonderzoek Glastuinbouw. Presentatie van de resultaten “De resultaten worden gepresenteerd aan de hand van figuren en tabellen met een korte toelichting. “De resultaten worden in het rapport weergegeven voor de kerndoelgroepen ‚Nederland totaal‛ en Nederlanders die woonachtig zijn in gebieden waar de glastuinbouw nadrukkelijk aanwezig is. De laatstgenoemde groep zal in het rapport worden aangeduid met ‚omwonenden‛. “In de grafieken staan de blauwe balken voor de kerndoelgroep Nederland totaal en de grijze voor de groep ‚omwonenden‛. “Significante verschillen tussen de 2 groepen worden aangegeven met een * in het figuur “Indien er relevante verschillen gevonden zijn voor of tussen Mentality-milieus, zijn de resultaten in bullets onder de betreffende grafiek aangegeven of in een aparte grafiek opgenomen (op de volgende sheets wordt het Mentality-model toegelicht). “Er is binnen de kerndoelgroep ‚Nederland totaal‛ ook gekeken naar verschillen op geslacht, leeftijd en opleiding. Deze resultaten zijn apart opgenomen aan het einde van het rapport. “Een vergelijking met de resultaten van eerder onderzoek (2000) is ook opgenomen aan het einde van het rapport
2
Leeswijzer 2: het Mentality-model
3
Het Mentality-model
4
Acht sociale milieus met een verschillende kijk op het leven
5
Voorbeeld Mentality-milieu-index: Hoog duurzame Hoog duurzaam Nederlanders (totaalgemiddelde geïndexeerd op 100) Hoog
Kosmopolieten
144 Nieuwe conservatieven
92
103
Moderne burgerij
Opwaarts mobielen
Relatief hoog
Postmaterialisten
(significant bij
186
51
= .05)
Gemiddeld 33,3%
Midden
Traditionele burgerij
57
Relatief laag
Postmoderne hedonisten
130
(significant bij
= .05)
48 Gemaksgeoriënteerden Laag © Mentality status waarden
g500 sf05 duurz segm
Traditioneel Behouden
Modern Bezitten
Mentality
Postmodern Verwennen
Ontplooien
Beleven
6
1.1 Achtergrond en doelstelling Op verzoek van het sectorteam sector PR glastuinbouw, in naam van mevrouw E. Dubbelman, heeft Motivaction International B.V. een onderzoek uitgevoerd naar hetimago van de glastuinbouw in Nederland. Productschap Tuinbouw ontwikkelt een masterplan Imago Glastuinbouw 2012. Ter input van dit masterplan is Stichting marktonderzoek Tuinbouw gevraagd een onderzoek op te starten die zich richt op het imago van de glastuinbouw onder de Nederlandse burger.
De doelstelling van het onderzoek luidt: Inzicht verkrijgen in het imago van de Nederlandse glastuinbouw bij de Nederlandse burger op grond waarvan Productschap Tuinbouw input krijgt voor het masterplan Imago Glastuinbouw 2012. Hiervan is een tweeledige probleemstelling afgeleid:
“In hoeverre bestaat er een beeld van de glastuinbouwsector onder Nederlandse burgers en hoe is dit beeld ingevuld? “In hoeverre vindt de Nederlandse burger de glastuinbouwsector belangrijk (voor de economie, voor de werkgelegenheid, als leverancier van groene energie, voor een gezond leven, voor educatie & innovatie, voor het voorzien in producten)
7
1.2 Methode en steekproef Methode Het onderzoek is uitgevoerd via online onderzoek onder het internet-panel van Motivaction (Stempunt.nu), bestaande uit ruim 95.000 Nederlanders. De vragenlijst bestaat uit 20 vragen. Het veldwerk heeft gelopen in week 2 van 2008. De gerealiseerde steekproef is 1294 completes. Doelgroep en steekproef De doelgroep in dit onderzoek is de Nederlandse burger van 15 tot en met 65 jaar en Nederlanders die woonachtig zijn in gebieden waar de glastuinbouw nadrukkelijk aanwezig is. Uit het internetpanel van Motivaction is een random steekproef voor Nederlanders van 15 tot 65 jaar getrokken, met een grootte van n=1013 Daarnaast heeft er een boost plaatsgevonden om te komen tot n=281 respondenten die woonachtig zijn in een gebied waar glastuinbouw nadrukkelijk aanwezig is.
In het rapport worden er, waar relevant, ook uitsplitsingen gemaakt naar Mentality-milieu (het maatschappelijk segmentatiemodel van Motivaction dat de Nederlandse bevolking indeelt naar waardenoriëntatie en leefstijl) en achtergrondvariabelen (leeftijd, geslacht, opleiding, Nielsen, boodschapverantwoordelijkheid en inkomen). Daarnaast worden de uitkomsten, voor zover mogelijk, op grote lijnen vergeleken met een imago onderzoek dat is uitgevoerd in 2000 (door een ander onderzoeksbureau). 8
Conclusies I Imago glastuinbouw met name gebaseerd op producten “Het spontane beeld dat men in Nederland heeft van de glastuinbouwsector is redelijk goed ingevuld, maar vooral gebaseerd op de producten (bloemen/bloembollen en groenten en fruit). Negatieve aspecten, zoals lichtvervuiling en energieverbruik worden maar weinig genoemd “Onder omwonenden van glastuinbouwgebieden is het beeld van de sector nog duidelijker ingevuld. “Bijna de helft van de Nederlanders geeft aan een positief of zeer positief beeld te hebben van de glastuinbouwsector en vrijwel niemand is negatief. Omwonenden zijn nog positiever over de sector. “Het (geholpen) imago van de glastuinbouwsector wordt voornamelijk gekenmerkt door de aspecten grootschalig, vernieuwend, modern en energieverbruikend. “In vergelijking met 2000 zien Nederlanders de glastuinbouwbedrijven minder vaak als grootschalig, als industrieel en als kunstmatig), en vaker als traditioneel. “Door middel van een factoranalyse van een groter aantal imagostatements zijn vijf verschillende dimensies gevonden: 1. het bestaansrecht van de sector; 2. haar invloed op een gezonde leefomgeving; 3. de innovatieve sector; 4. de sector als werkgever en 5. de milieubewuste sector. “De meeste Nederlanders onderschrijven de dimensies bestaansrecht. Zij vinden de glastuinbouwsector belangrijk voor Nederland, zijn trots op de sector en vinden dat glastuinbouw bij Nederland hoort. Voor omwonenden geldt dit nog sterker. “Ook de dimensie innovatief wordt door zowel Nederlanders als omwonenden breed onderschreven. Zij vinden de glastuinbouw moderne innovatieve bedrijven die goed inspelen op de wensen van de consument. “De gunstige invloed van de glastuinbouw op de gezonde leefomgeving (van de mens) wordt door ongeveer de helft van de Nederlanders en omwonenden erkend. 9
Conclusies II “De dimensies milieubewust en de glastuinbouwsector als werkgever worden door weinig mensen onderschreven. “Gekeken is in hoeverre de dimensies van invloed zijn (positief dan wel negatief) op het beeld van de sector. Het blijkt dat het beeld met name bepaald wordt (positief) door de dimensie bestaansrecht. Na het bestaansrecht is de gezonde leefomgeving het meest bepalend voor het beeld van de sector. “Hoewel de dimensie innovatief door een meerderheid van de bevolking wordt onderschreven is de invloed ervan op het algemene beeld maar klein. Ook milieubewust en werkgever dragen nauwelijks bij aan de beeldvorming. Kennisniveau van de glastuinbouw is beperkt Ondanks dat Nederlanders spontaan redelijk veel weet te noemen over de glastuinbouwsector, geeft men aan dat de kennis beperkt is (85% van de Nederlanders zegt weinig te weten over de glastuinbouwsector). “Kennis lijkt samen te hangen met het beeld dat men heeft met de sector: naarmate men meer weet van de sector, is men positiever. Dit blijkt ook uit het feit dat omwonenden over het algemeen positiever zijn en vaker aangeven kennis te hebben over de glastuinbouw. “Omwonenden van glastuinbouwgebieden zijn bekender met de sector in het algemeen, maar ook als werkgever (men werkt er, heeft er gewerkt of heeft kennissen/ familieleden die er werkzaam zijn).
10
Conclusies III Producten positief beoordeeld “Nederlanders hebben een positief beeld van producten uit de glastuinbouw (zowel bloemen en planten als groenten en fruit), met name als het gaat om het gevarieerde aanbod en de kwaliteit. “Omwonenden van glastuinbouwgebieden hebben zelfs een nog positiever beeld van de producten. “Over de meer gevoelsmatige waarden, zoals de positieve bijdrage van planten op het welzijn van de mens, zijn Nederlanders positief. “De betaalbaarheid van bloemen en planten wordt minder vaak onderschreven (dan andere aspecten). dat bloemen en planten ‘prijzig’ zijn wordt ook vaker aangegeven dan in het onderzoek dat in 2000 is uitgevoerd. “Bij groente en fruit worden ‘smaak’ en ‘natuurlijk’ minder vaak onderschreven dan de andere productaspecten. Weinig animo voor werken in de glastuinbouw Het beeld van werken in de glastuinbouw is niet erg gunstig; ook niet onder de omwonenden. “Vooral op het carrièrevlak wordt de sector ongunstig ingeschat (beperkt aanbod van functieniveaus, ongeschoold, zwaar, slecht betaald werk en weinig scholingsmogelijkheden). Nederlanders denken nu vaker dan in 2000 aan ongeschoold, slecht betaald en zwaar werk. “De meeste Nederlanders en omwonenden willen niet in de glastuinbouw werken.
11
Conclusies IV Belang van de sector wordt hoog ingeschat “Zoals ook al uit de dimensie bestaansrecht naar voren komt, wordt het belang van de glastuinbouwsector voor Nederland breed onderschreven. “Tweederde van de Nederlanders vindt de glastuinbouw belangrijk voor Nederland en nog eens tweederde zou het erg vinden als de sector helemaal zou verdwijnen. “Dit geldt nog sterker voor de omwonenden. “De meeste Nederlanders erkennen het belang van de sector voor de Nederlandse economie en haar internationale positie. “Men vindt het wel erg belangrijk dat de sector energiezuinig, milieubewust en maatschappelijk verantwoord onderneemt. Omwonenden vinden deze en bijna alle andere aspecten (nog) belangrijker. Ouderen meer betrokken bij de sector “Naarmate de leeftijd toeneemt, is men positiever over de sector en over de producten van de glastuinbouwsector. Daarnaast erkennen de oudere groepen het bestaansrecht van de sector sterker.
“Mannen hebben vaker een positief beeld van de sector dan vrouwen, vinden de sector vaker zeer belangrijk voor Nederland dan vrouwen en geven ook vaker aan dan vrouwen dat zij het erg zouden vinden als de sector helemaal zou verdwijnen. Vrouwen zijn weer wat vaker positief over de producten dan mannen, met name als het gaat om emotionele waarden (zoals de ‘natuurlijkheid’ en het effect op welzijn). “Verder lijkt opleiding invloed te hebben. Universitair opgeleiden zijn het vaakst kritisch en geven vaker aan dat ze het niet erg zouden vinden als de sector zou verdwijnen. “Lager opgeleiden zijn het meest positief, ook over de sector als potentiële werkgever.
12
Conclusies V Mentality-milieus “ Bij een vergelijking van het imago van de glastuinbouwsector tussen de Mentality-milieus is te zien dat de meer traditioneel georiënteerde milieus (links in het model) een positief beeld hebben van de sector en dat naarmate de oriëntatie meer postmodern wordt, dit beeld negatiever is. Op deze en de volgende sheets wordt per milieu een korte beschrijving gegeven van de houding ten aanzien van de glastuinbouw. “ Nieuwe conservatieven hebben van alle Mentality-milieus het meest positieve beeld van de glastuinbouwsector. Dit milieu ziet de sector als vernieuwend en belangrijk voor Nederland. Groente en fruit uit deze sector vindt men gevarieerd en natuurlijk. Bloemen geven dit milieu een goed gevoel. Nieuwe conservatieven beoordelen werk in de glastuinbouw over het algemeen positief. Toch zal dit op status gerichte milieu zich niet sterk aangetrokken voelen aangetrokken voelen tot werk in deze sector. “ De traditionele burgerij is meer dan andere milieus tevreden over de producten die de glastuinbouwsector levert. De groenten en fruit bieden hen voldoende variatie. De bloemen en planten vindt men gevarieerd, lang houdbaar en van goede kwaliteit. Bloemen geven dit milieu een goed gevoel. Een kritische kanttekening die dit milieu plaatst is de belasting die de sector vormt voor het milieu. “ Het beeld dat kosmopolieten hebben van de glastuinbouw is niet eenduidig. Enerzijds hebben zij een goed geïnformeerd en positief beeld van de sector. Anderzijds wordt het beeld dat zij hebben sterk gekleurd door de belasting die de glastuinbouw vormt voor het milieu. 13
Conclusies VI Mentality-milieus “ De moderne burgerij heeft spontaan geen sterk uitgesproken beeld van de glastuinbouw sector. Maar gevraagd naar begrippen die zij vinden passen bij de sector, blijkt dat zij deze sterker dan andere Nederlanders zien als een ambachtelijke en milieuvriendelijke sector. De sector zien zij als goed voor de mens en zijn omgeving (gezonde leefomgeving). Groente en fruit vinden moderne burgers natuurlijk, lekker en veel smaak hebben. Over werk in de sector denkt dit milieu positief. “ Postmoderne hedonisten hebben geen sterk uitgesproken beeld van de glastuinbouwsector. De sector staat ver af van de belevingswereld van dit milieu. Dit milieu is dan ook het minst overtuigd van het bestaansrecht van deze sector in Nederland. Op een aantal specifieke punten is dit milieu minder positief. Zo is dit milieu minder tevreden over de kwaliteit van de producten uit de glastuinbouw en bloemen spreken hen minder aan. Werken in deze sector lijkt dit milieu, dat vooral gericht is op nieuwe ervaring, saai. “ Gemaksgeoriënteerden hebben geen uitgesproken beeld van de glastuinbouwsector in het algemeen. De zorgen die sommige andere milieus hebben over de effecten van de glastuinbouw op het milieu zien we bij gemaksgeoriënteerden niet terug. Planten en snijbloemen uit de Nederlandse glastuinbouw vinden zij weinig gevarieerd en duur. De sector lijkt dit milieu, meer dan andere milieus, een plezierige werkomgeving.
14
Conclusies VII Mentality-milieus “ Het beeld dat opwaarts mobielen hebben van de glastuinbouwsector enigszins negatief. Werk in de sector lijkt dit sterk carrièregerichte segment saai en slecht betaald. Producten uit de Nederlandse glastuinbouw noemen zij weinig gevarieerd. Ook brengen zij de sector vaker dan gemiddeld in verband met belasting voor het milieu. “ Postmaterialisten zijn in hun algemene waardeoriëntatie te typeren als kritisch en betrokken. Dat zien we ook terug in het beeld dat zij hebben van de glastuinbouwsector. Zij staan hier zeer kritisch tegenover. Belasting voor het milieu, lichtoverlast en CO2-uitstoot worden door dit milieu in verband gebracht met de sector. Groente en fruit vindt men kunstmatig en weinig smaak hebben. Ook werk in deze sector beoordeeld men vaker dan de gemiddelde Nederlander negatief.
15
Conclusies VIII Mentality-milieus “ In onderstaande figuur is samengevat of een milieu positief, ambigue of negatief staat tegenover de glastuinbouwsector.
=
Hoog
Kosmopolieten Nieuwe + + conservatieven
--
Postmaterialisten
Opwaarts mobielen Midden
+
Moderne burgerij
+
--
-
Postmoderne hedonisten
Traditionele burgerij Gemaksgeoriënteerden
=
Laag
Traditioneel waarden
Behouden
Modern Bezitten
Verwennen
Postmodern Ontplooien
Beleven
16
Spontaan imago gebaseerd op producten “Het spontane imago van de sector wordt vooral gekenmerkt door producten “84% van de Nederlanders weet spontaan iets te noemen op de open vraag ‘waar denkt u aan bij de glastuinbouwsector’; 65% geeft twee antwoorden en 50% drie. Omwonenden weten vaker spontaan iets te noemen en geven ook vaker meer antwoorden (respectievelijk 90%, 80% en 64%) “Gemaksgeörienteerden en de moderne burgerij geven vaker ‘weet niet’ aan op de open vraag ‘waar denkt u aan bij de glastuinbouwsector?’ dan de gemiddelde Nederlander Waar denkt u aan bij de glastuinbouwsector? Open vraag. Basis: allen. 45%
Bloemen/bollen 41%
Groenten
40%
Kassen 35%
34% 31%
Tomaten
31%
30%
30%
Fruit 26%
Planten
25%
19%
Westland
16%
15%
* 13%
14%
15%
*
10% 10% 10%
Energie(verbruik)
*
19%
20%
9% 8%
* 6%
Veel licht/lichtvervuiling
* 9% 6%
10%
*
6%
8%
Paprika's 7%
5%
5%
Overige antwoorden Weet niet/geen antwoord
0% Nederland Representatief (n=1013)
Omwonenden (n=281)
17
Activiteiten weinig genoemd (wel door omwonenden) “ Ook al wordt er specifiek gevraagd aan welke producten en activiteiten men denkt bij de glastuinbouwsector, toch noemen de meeste respondenten vooral producten (op telen/kweken na) “ Van de groenten worden vaker specifieke productnamen genoemd dan van bloemen en planten (omwonenden noemen wel vaker rozen) “ Omwonenden noemen vaker nog overige producten en activiteiten “ In de bijlage staan de producten die per Mentality-milieu het meest genoemd zijn Aan welke producten en activiteiten denkt u als het gaat over de glastuinbouwsector? Open vraag. Basis: allen. 50% Bloemen/bollen
45% 45%
43%
Groenten (algemeen) 39%
40% 35%
Tomaten 33% 33%
Planten
30%
Fruit (algemeen)
28%
* 25% 20%
19% 19%
*
16%
*
15%
*
20%
*
16% 16%
*
23%
23%
5%
7%
*
Komkommers
19%
16%
Telen/kweken
*
12% 10%
Paprika's
23%
7%
Rozen
9% Overige antwoorden
4%
Weet niet/geen antwoord 0% Nederland Representatief (n=1013)
Omwonenden (n=281)
18
Beeld glastuinbouwsector is positief “ Bijna de helft van de Nederlanders heeft een positief beeld van de glastuinbouwsector “ Onder omwonenden is het beeld vaker zeer positief “ Niemand geeft aan zeer negatief t.o.v. de glastuinbouwsector te staan
Kunt u aangeven in hoeverre het beeld dat u heeft van de glastuinbouwsector positief of negatief is? Basis: allen. *
Nederland Representatief (n=1013)
3,6
Omwonenden (n=281)
3,7
33%
6%
Zeer negatief
41%
29%
Negatief
4%
47%
Niet negatief/niet positief
Positief
19%
*
11%
Zeer positief
7%
Weet niet
19
Mentality: beeld meest positief onder nieuwe conservatieven •
Twee Mentality-milieus hebben bovengemiddeld positief beeld van de glastuinbouwsector, dat zijn de kosmopolieten en nieuwe conservatieven. Beeld van de Nederlandse glastuinbouwsector: (zeer) positief (totaalgemiddelde geïndexeerd op 100) Hoog
Kosmopolieten
123
Nieuwe conservatieven
140
88
Moderne burgerij
Opwaarts mobielen
Relatief hoog
Postmaterialisten
(significant bij
92
82
Midden
= .05)
Gemiddeld 54,8%
Traditionele burgerij
88
Relatief laag
Postmoderne hedonisten
106
(significant bij
= .05)
105 Gemaksgeoriënteerden Laag © Mentality A080.MENTA
status waarden
Traditioneel Behouden
Modern Bezitten
Postmodern Verwennen
Ontplooien
Beleven
20
Rapportcijfer glastuinbouwsector ruim voldoende • Nederlanders geven de glastuinbouw een gemiddeld rapportcijfer van 6,7 • Omwonenden geven gemiddeld een 6,9
Als u het beeld dat u heeft van de Nederlandse glastuinbouwsector in een rapportcijfer zou mogen uitdrukken, welk cijfer zou u dan geven? Basis: allen (zonder weet niet)
Nederland representatief (n=1013; gemiddeld rapportcijfer: 6,7)
11%
Omwonenden (n=281; gemiddeld rapportcijfer: 6,9)
11%
22%
39%
15%
Cijfer 5 of lager
20%
41%
Cijfer 6
Cijfer 7
8%
30%
Cijfer 8 of hoger
weet niet
• Net als bij het algemene beeld, geven de nieuwe conservatieven een hoger rapportcijfer dan de gemiddelde Nederlander (7,1) 21
Grootschalig, vernieuwend, modern en energieverbruikend • Op de volgende sheets staan de resultaten van vragen waarbij de respondenten steeds uit twee tegengestelde begrippen kunnen kiezen welke zij het best bij de Nederlandse glastuinbouwbedrijven vinden passen. • Het imago van de glastuinbouwsector kenmerkt zich onder Nederlanders vooral door grootschaligheid, vernieuwend, modern en energieverbruikend • Hoewel de sector eerder met schoon en een gezonde leefomgeving dan met vuil en ongezond wordt geassocieerd, is zij ook vooral bekend als energieverspiller De glastuinbouwsector is… (keuze uit twee tegenovergestelde waarden) Basis: Nederland representatief (n=1013) 73%
Grootschalig
62%
Vernieuwend
Industrieel
56%
Schoon
56%
Een gezonde leefomgeving Energieverspiller
15% 16%
9%
Traditioneel Ambachtelijk
18%
Vuil
18%
Een ongezonde leefomgeving
53%
31%
17%
Energiebespaarder
28%
Horizonvervuiler
29%
Conservatief
28%
31%
Natuurlijk
25%
Kleinschalig
54%
19%
44%
Belastend voor het milieu
17%
26%
48%
Gemechaniseerd
11%
21%
60%
Modern
Energieleverancier
17%
33%
28%
28%
16% 18%
24%
Milieuvriendelijk
53%
Kunstmatig
54%
Passend in de Nederlandse horizon
67% Weet niet
Handmatig
Energieverbruiker
22
Geholpen beeld omwonenden vergelijkbaar • Omwonenden kiezen de waarden grootschalig, vernieuwend, modern en industrieel nog vaker dan de opponenten dan Nederlanders • Omwonenden zien de sector ook meer als energieverbruiker, maar geven twee keer vaker aan dan Nederlanders de sector ook als energieleverancier te kennen • Omwonenden kiezen voor gemechaniseerd, waar Nederlanders eerder industrieel kiezen De glastuinbouwsector is… (keuze uit twee tegenovergestelde waarden) Basis: Glastuinbouw (n=281) 84%
Grootschalig Vernieuwend
73%
Modern
72%
Gemechaniseerd
64%
Schoon
64%
29% 18%
Conservatief
25% 17%
19% 10%
26%
19% 9% 13%
36% 51% 58%
16%
66% Weet niet
20% 31%
23%
40%
Natuurlijk
14% 19%
19%
45%
Belastend voor het milieu
Energieleverancier
11%
52%
Energieverspiller
Horizonvervuiler
9%
59%
Industrieel
Kleinschalig
13%
61%
Een gezonde leefomgeving
10% 5%
Traditioneel Handmatig Vuil Een ongezonde leefomgeving Ambachtelijk Energiebespaarder Milieuvriendelijk Kunstmatig Passend in de Nederlandse horizon Energieverbruiker
23
Imago van glastuinbouw in de acht milieus “ De Mentality-milieus blijken op de tegenstellingvragen onderling sterk te verschillen in het beeld dat zij hebben van deze bedrijven. “ Moderne burgers zien de sector vooral als ambachtelijk en traditioneel. Sterker dan andere milieus vinden zij milieuvriendelijkheid en energiezuinigheid van toepassing. “ Nieuwe conservatieven vinden de bedrijven juist meer modern en vernieuwend. Dit laatste milieu vindt ook sterker dan andere milieus dat bedrijven in de glastuinbouw belastend zijn voor het milieu. “ Op de volgende sheet staan per milieu de begrippen weergegeven die dit milieu meer van toepassing vindt op glastuinbouwbedrijven dan andere milieus. Er is gekozen steeds de term weer te geven die meer wordt genoemd door het betreffende milieu. Groene termen zijn positief (of hebben een meer positief, dan negatieve connotatie) en rode termen zijn negatief.
24
Imago van glastuinbouw in de acht milieus • •
Nieuwe conservatieven zien de sector vooral als modern en vernieuwend. Postmoderne hedonisten zijn het minst positief over de sector, vooral hun beeld van het milieueffect speelt hierbij een rol.
Begrippen die passen bij de glastuinbouwsector Hoog
Modern
Kosmopolieten
Vernieuwend
Nieuwe conservatieven Traditioneel
Gemechaniseerd
Ambachtelijk Handmatig Midden
Gezonde leefomgeving
Moderne Natuurlijk Belastend voor burgerij Energieleverancier milieu Traditionele burgerij Ongezonde leefomgeving
Modern
PostVernieuwend materialisten Belastend voor Conservatief milieu Opwaarts Kunstmatig mobielen Gemechaniseerd Horizonvervuiler
Energiebespaarder
Energieverspiller
Postmoderne Belastend voor hedonisten milieu
Milieuvriendelijk
Gemaksgeoriënteerden
Laag status waarden
Traditioneel Behouden
Modern Bezitten
Verwennen
Postmodern Beleven
Ontplooien
25
Factoranalyse: 5 dimensies “Uit 27 stellingen over uiteenlopende imagoaspecten met betrekking tot de glastuinbouwsector, is een factoranalyse* uitgevoerd. Deze analyse maakt inzichtelijk of er achterliggende variabelen (of dimensies) te identificeren zijn die onder één noemen dezelfde variatie verklaren als de afzonderlijke stellingen apart. “De stellingen zijn gereduceerd tot de volgende 5 onderliggende dimensies: 1. Bestaansrecht: De glastuinbouwsector is belangrijk voor Nederland. Het is een sector om trots op te zijn, men zou het erg vinden als de sector helemaal zou verdwijnen, omdat de glastuinbouw bij Nederland hoort. Het is terecht dat de overheid er geld in investeert en dat de sector veel plaats inneemt in Nederland. 2. Gezonde leefomgeving De glastuinbouwsector is een natuurlijke, groene sector, die voor een ruime keus aan gezonde producten zorgt, milieubewust onderneemt, thuishoort in het Nederlandse landschap en bijdraagt aan een groene, duurzame leefomgeving en een gezonde levensstijl van de Nederlandse bevolking.
3. Innovatie Glastuinbouwbedrijven zijn moderne, hightech ondernemingen die staan voor innovatieve producten en goed inspelen op de wensen van de consument 4. Goede werkgever De Nederlandse glastuinbouwsector is een aantrekkelijke, betrouwbare werkgever waar veel hoogopgeleide mensen werken
5. Milieubewust De glastuinbouwsector produceert milieuvriendelijk en is zuinig met energie. * Een uitgebreide toelichting op deze analyse staat achterin het rapport
26
Bestaansrecht en innovatie door meeste respondenten erkend “De meeste respondenten erkennen het bestaansrecht van de sector “Dit geldt nog sterker voor de omwonenden “Ook vindt een meerderheid de sector innovatief “Omwonenden onderschrijven met name de gezonde leefomgeving vaker
Dimensies Nederland respresentatief. Basis: totale n per dimensie (excl. 'weet niet') Bestaansrecht (n=883)
70%
26%
Innovatie (n=865)
67%
31%
Gezonde leefomgeving (n=881)
48%
*
18%
55%
Goede werkgever (n=721)
17%
60%
mee eens*
neutraal *
81%
Bestaansrecht (n=258)
26%
23% mee oneens*
Gezonde leefomgeving (n=261)
Goede werkgever (n=233)
Milieubewust (n=252) mee eens*
* Stellingen die laden op de dimensies zijn gemiddeld. De schalen lopen van 1 tot 5 en zijn als volgt ingedeeld: mee eens > 3,5; neutraal < 3,5 en > 2,5; mee oneens <2,5.
16%
76%
Innovatie (n=262) 7%
45%
Milieubewust (n=788)
4%
Dimensies Omwonenden Basis: totale n per dimensie (excl. 'weet niet')
*
23%
61%
27%
20% neutraal *
33%
52%
60%
20%
20%
mee oneens*
27
Imago sector bepaald door Bestaansrecht en Leefomgeving “Middels een regressieanalyse is gekeken welke van de vijf dimensies het meest van invloed is op het algemene beeld van de glastuinbouwsector “Er zijn twee dimensies vastgesteld die het meest van invloed zijn op het algemene beeld van de glastuinbouwsector: 1. Bestaansrecht is de belangrijkste determinant 2. Gezonde leefomgeving is in mindere mate bepalend “De overige drie dimensies hebben weinig invloed op het algemene beeld van de glastuinbouwsector “Ondanks het feit dat een meerderheid de sector innovatief vindt (zoals uit de vorige sheet blijkt), heeft deze dimensie weinig tot geen invloed op het algemene beeld
28
Breed draagvlak glastuinbouw “ De onderstaande figuur laat zien dat er een breed draagvlak is voor de Nederlandse glastuinbouwsector. Alleen postmoderne hedonisten zien dit bestaansrecht minder. Dit lijkt vooral een indicatie dat glastuinbouw een onderwerp is dat hen weinig doet.
Dimensie bestaansrecht
Bestaansrecht
(totaalgemiddelde geïndexeerd op 100) Hoog
Kosmopolieten
108
Nieuwe conservatieven
110
105
Moderne burgerij
Opwaarts mobielen
Relatief hoog
Postmaterialisten
(significant bij
97
80
Midden
= .05)
Gemiddeld 70,3%
Traditionele burgerij
104
Relatief laag
Postmoderne hedonisten
105
(significant bij
= .05)
89 Gemaksgeoriënteerden Laag © Mentality A080.MENTA
status waarden
Traditioneel Behouden
Modern Bezitten
Postmodern Verwennen
Ontplooien
Beleven
29
Postmoderne milieus zijn kritisch over invloed van sector op milieu “ De moderne burgerij is relatief positief: zij ziet de sector vooral als milieubewust. “ Postmaterialisten en postmoderne hedonisten zijn het meest kritisch over de invloed van de sector op de leefomgeving, vooral als het gaat om het milieu, en het natuurlijke en ‘groene’ gehalte van de sector. Gezondeleefomgeving
Dimensie gezonde leefomgeving
(totaalgemiddelde geïndexeerd op 100) Hoog
Kosmopolieten
116
Nieuwe conservatieven
122
101
Moderne burgerij
Opwaarts mobielen
Relatief hoog
Postmaterialisten
(significant bij
72
76
Midden
= .05)
Gemiddeld 48,1%
Traditionele burgerij
113
Relatief laag
Postmoderne hedonisten
101
(significant bij
94 Gemaksgeoriënteerden Laag © Mentality A080.MENTA
status waarden
Traditioneel Behouden
Modern Bezitten
Postmodern Verwennen
Ontplooien
Beleven
= .05)
Geanalyseerd is welk percentage van elk milieu een hoge score heeft op de betreffende dimensie. De maximale range van een score op deze dimensies is van 1 tot 5. In de analyses is gekeken naar het percentage personen per milieu met een score hoger dan 3,5 (deze zijn roodgekleurd).
30
Dimensie innovatie “ Kosmopolieten zien de glastuinbouw in Nederland het meest als een innovatieve sector. Opwaarts mobielen zien de sector van alle milieus het minst als innovatief.
Dimensie innovatie
Innovatie (totaalgemiddelde geïndexeerd op 100)
Hoog
Kosmopolieten
116
Nieuwe conservatieven
111
83
Moderne burgerij
Relatief hoog
Postmaterialisten
Opwaarts mobielen
107
Midden
(significant bij
101
= .05)
Gemiddeld 67,2%
Traditionele burgerij
93
Relatief laag
Postmoderne hedonisten
101
(significant bij
= .05)
97 Gemaksgeoriënteerden Laag © Mentality A080.MENTA
status waarden
Traditioneel Behouden
Modern Bezitten
Postmodern Verwennen
Ontplooien
Beleven
31
Dimensie goede werkgever “ Het beeld van in glastuinbouw als goede werkgever verschilt niet sterk tussen de milieus. Wel geven de scores op deze dimensie indicatief aan dat het beeld van de glastuinbouw als werkgever positiever is bij nieuwe conservatieven, traditionele burgers en moderne burgers. Goedewerkgever
Dimensie goede werkgever (totaalgemiddelde geïndexeerd op 100) Hoog
Kosmopolieten
100
Nieuwe conservatieven
114
99
Moderne burgerij
Relatief hoog
Postmaterialisten
Opwaarts mobielen
(significant bij
68
69
Midden
= .05)
Gemiddeld 17,3%
Traditionele burgerij
125
Relatief laag
Postmoderne hedonisten
122
(significant bij
= .05)
79 Gemaksgeoriënteerden Laag © Mentality A080.MENTA
status waarden
Traditioneel Behouden
Modern Bezitten
Postmodern Verwennen
Ontplooien
Beleven
32
Dimensie milieubewust “ Op de dimensie milieubewust verschillen de milieu niet significant van elkaar. De scores per milieu geven wel indicatief aan dat kosmopolieten, moderne burgers en nieuwe conservatieven de sector als meer milieuvriendelijk zien dan de andere milieus. Milieubewust
Dimensie milieubewust (totaalgemiddelde geïndexeerd op 100) Hoog
Kosmopolieten
116
Nieuwe conservatieven
150
85
Moderne burgerij
Relatief hoog
Postmaterialisten
Opwaarts mobielen
(significant bij
81
86
Midden
= .05)
Gemiddeld 18,4%
Traditionele burgerij
119
Relatief laag
Postmoderne hedonisten
73
(significant bij
= .05)
98 Gemaksgeoriënteerden Laag © Mentality A080.MENTA
status waarden
Traditioneel Behouden
Modern Bezitten
Postmodern Verwennen
Ontplooien
Beleven
33
Zelfingeschatte kennis over glastuinbouwsector beperkt “De zelfingeschatte kennis over de glastuinbouwsector is beperkt “85% van de Nederlanders geeft aan het idee te hebben weinig te weten over de glastuinbouwsector (waarvan 31% zeer weinig). “Onder omwonenden is de zelfingeschatte kennis een stuk hoger
Als u denkt aan de glastuinbouwsector heeft u dan het idee dat u daar veel of weinig over weet?
Zeer weinig
31% 17% 54%
Weinig
Veel
45% 12% 29%
Zeer veel
1% 8%
Weet niet/geen mening
2% 1%
Nederland Representatief (n=1013) Omwonenden (n=281)
34
Nieuwe conservatieven en kosmopolieten meeste kennis “ Nieuwe conservatieven en kosmopolieten hebben vaker dan de gemiddelde Nederlander het idee veel of zeer veel te weten over de glastuinbouwsector. Als u denkt aan de glastuinbouwsector heeft u dan het idee dat u daar veel of weinig over weet?: (zeer) veel (totaalgemiddelde geïndexeerd op 100) Hoog
Kosmopolieten
151
Nieuwe conservatieven
174
86
Moderne burgerij
Relatief hoog
Postmaterialisten
Opwaarts mobielen
(significant bij
111
96
Midden
= .05)
Gemiddeld 12,8%
Traditionele burgerij
98
Relatief laag
Postmoderne hedonisten
68
(significant bij
= .05)
58 Gemaksgeoriënteerden Laag © Mentality A080.MENTA
status waarden
Traditioneel Behouden
Modern Bezitten
Postmodern Verwennen
Ontplooien
Beleven
35
Economisch belang glastuinbouwsector hoog ingeschat Zou u een inschatting kunnen maken in hoeverre u denkt dat de Nederlandse glastuinbouwsector…. (antwoord 4+5 op een schaal van 1 tot en met 5 waarbij 1 staat voor ‘in beperkte mate’ en 5 staat voor ‘in hoge mate’)
..belangrijk is voor de NL economie? ..energie gebruikt? ..een belangrijke speler is op de internationale markt? ..zorgt voor lichtoverlast? ..ruimte inneemt? ..gebruik maakt van illegale werknemers? ..0p een maatschappelijk verantwoorde manier onderneemt? ..CO2 uitstoot? ..zorgt voor extra drukte op de NL wegen? ..energie produceert?
NL representatief 59% 69% 62% 43% 40% 35% 34% 30% 21% 18%
Omwonende 83% 65% 77% 55% 47% 41% 50% 33% 25% 27%
“ Het economische belang van de Nederlandse glastuinbouwsector en haar belangrijke positie op de internationale markt worden door de meeste Nederlanders onderschreven “ Omwonenden schatten vrijwel alle aspecten nog hoger in “ Dat de glastuinbouw energie produceert denken nog maar weinig Nederlanders 36
Glastuinbouwsector als werkgever bekend onder omwonenden “ Bijna een derde van de omwonenden heeft kennissen/familieleden die werkzaam zijn in de glastuinbouw “ Ongeveer een kwart is zelf werkzaam (geweest) in de sector “ Onder omwonenden van glastuinbouwgebieden is de bekendheid met de glastuinbouw als werkgever aanzienlijk hoger dan bij Nederlanders in het algemeen “ Een kleine groep heeft wel eens iets gelezen/ gezien of gehoord in de media Bent u bekend met de glastuinbouwsector als werkgever?
Ja, ik ben zelf werkzaam in de glastuinbouw
Ja, ik heb in de glastuinbouw gewerkt Ja, ik heb kennissen/ familieleden die werkzaam zijn in de glastuinbouw Ja, ik heb er (wel eens wat) over gelezen/ gezien/ gehoord in de media Ja, ik heb er (wel eens wat) over gehoord van anderen
1% 5% 6% 26%
Omwonenden (n=281)
11% 31% 15% 19% 13% 14% 60%
Nee
Weet niet/geen mening
Nederland Representatief (n=1013)
32% 5% 2%
37
‘Kom in de kas’ vooral bekend onder omwonenden “ De helft van de Nederlanders is onbekend met ‘Kom in de kas’; een derde kent het van naam en 11% is er wel eens geweest “ Twee van de vijf omwonenden is wel eens in ‘Kom in de kas’ geweest Bent u bekend met Kom in de Kas?
Ja, ik ben er wel eens geweest
11% 41%
33% Ja, ik ken het van naam 40%
53% Nee 18%
3% Weet niet/geen mening 1%
Nederland Representatief (n=1013) Glastuinbouw (n=281)
38
Positief beeld van snijbloemen en kamerplanten “De betaalbaarheid van bloemen en planten wordt het meest onderschreven “Driekwart van de Nederlanders vindt dat (snij-)bloemen en kamerplanten veel variatie bieden en van goede kwaliteit zijn; 63% vindt dat ze er mooi uitzien “Omwonenden van glastuinbouwgebieden onderschrijven alle productaspecten van de (snij-) bloemen en kamerplanten nog vaker, vooral het aspect lang houdbaar (Snij-)bloemen en kamerplanten uit de glastuinbouwsector… (keuze uit twee tegenovergestelde waarden) Basis: Nederland representatief (n=1013) 27%
Zijn duur
22%
Zien er gewoon uit
6%
33%
23%
Zijn betaalbaar Zijn lang houdbaar
63%
21%
Zijn van slechte kwaliteit
51%
16%
19%
Zijn kort houdbaar
Bieden weinig variatie
22%
49%
Zien er mooi uit
73%
Bieden veel variatie
74%
Zijn van goede kwaliteit
Weet niet
(Snij-)bloemen en kamerplanten uit de glastuinbouwsector… (keuze uit twee tegenovergestelde waarden) Basis: Glastuinbouw (n=281) 28%
Zijn duur
Zijn kort houdbaar
Zien er gewoon uit
Bieden weinig variatie
Zijn van slechte kwaliteit
15%
12%
4%
11%
60%
20%
65%
10%
79%
13%
84%
13%
86% Weet niet
Zijn betaalbaar Zien er mooi uit Zijn lang houdbaar Bieden veel variatie Zijn van goede kwaliteit
39
Traditionele burgerij positief over snijbloemen en planten Snijbloemen en planten uit de glastuinbouwsector: Hoog
Kosmopolieten Nieuwe conservatieven bieden weinig variatie Postmaterialisten zijn kort houdbaar Opwaarts mobielen
Moderne burgerij
Midden
Postmoderne hedonisten
Traditionele burgerij
zijn van slechte kwaliteit
bieden veel variatie
zijn van goede kwaliteitbieden weinig variatie zijn lang houdbaar Gemaksgeoriënteerden zijn duur Laag status Traditioneel
waarden
Behouden
Modern Bezitten
Verwennen
Postmodern Ontplooien
Beleven
40
Omwonenden glastuinbouwgebied positiever “Ook bij groente en fruit kiezen omwonenden vaker de positieve productaspecten “Groente en fruit wordt in beide groepen door de meerderheid gezien als gevarieerd, natuurlijk, gezond en lekker “Een derde van de Nederlanders en een kwart van de omwonenden van glastuinbouwgebieden vindt groente en fruit duur Groente en fruit uit de glastuinbouwsector… (keuze uit twee tegenovergestelde waarden) Basis: Nederland representatief (n=1013) 39%
Is kunstmatig
29%
Is duur
Biedt weinig variatie
Is ongezond
52%
23%
12%
52%
22%
10% 4%
46%
20%
24%
Heeft weinig smaak
Is niet lekker
15%
67%
18%
Heeft veel smaak Is betaalbaar Is lekker Biedt veel variatie
72%
18%
Is natuurlijk
Is gezond
78% Weet niet
Groente en fruit uit de glastuinbouwsector… (keuze uit twee tegenovergestelde waarden) Basis: Omwonenden (n=281)
29%
Is kunstmatig
26%
Heeft weinig smaak
24%
Is duur Biedt weinig variatie
10%
Is niet lekker
10%
Is ongezond
12%
16%
12%
59%
13%
61%
13%
63% 78%
15%
76% 82% Weet niet
Is natuurlijk Heeft veel smaak Is betaalbaar Is lekker Biedt veel variatie Is gezond
41
Moderne burgerij positief over Nederlandse groente en fruit Groente en fruit uit de glastuinbouwsector: Hoog
Kosmopolieten Nieuwe conservatieven biedt veel variatie is natuurlijk
Postmaterialisten biedt weinig variatie Opwaarts is kunstmatig mobielen
heeft weinig smaak
Moderne isburgerij natuurlijk
Midden
Traditionele burgerij
Postmoderne hedonisten
is lekker
heeft veel smaak
biedt veel variatie
is niet lekker
heeft weinig smaak
Gemaksgeoriënteerden Laag
Traditioneel status waarden
Behouden
Modern Bezitten
Verwennen
Postmodern Ontplooien
Beleven
42
Positief gevoel over producten overheerst “De meeste Nederlanders hebben positieve gevoelens ten aanzien van de producten van de glastuinbouwsector, zowel over de veiligheid van het voedsel, de positieve bijdrage van planten op het welzijn van de mens als over het goede gevoel dat men ervaart bij het zien van bloemen “De verschillen met omwonenden van de glastuinbouwgebieden zijn klein Nu volgen nog enkele uitspraken over de producten van de Nederlandse glastuinbouw. Wilt u aangeven in hoeverre u het oneens of eens bent met deze uitspraken? Basis: Nederland representatief (n=1013) Alle groente en fruit in Nederland kun je veilig eten
3,8
Planten dragen bij aan het welzijn van de mens
4,2
Bij het zien van bloemen krijg ik een goed gevoel
4,1
9%
18%
10%
44% 45%
14%
24% 39%
43%
37%
Basis: omwonenden glastuinbouwgebied (n=281) Alle groente en fruit in Nederland kun je veilig eten
4,0
Planten dragen bij aan het welzijn van de mens
4,2
Bij het zien van bloemen krijg ik een goed gevoel
4,0
Helemaal mee oneens
Mee oneens
8%
14%
10% 16% Niet oneens/niet eens
42% 43%
30% 39%
45% Mee eens
Helemaal mee eens
30% Weet niet/geen mening
.
43
Bloemen spreken vooral traditioneel georiënteerde milieus aan “ In de onderstaande figuur wordt zichtbaar dat het krijgen van een goed gevoel bij het zien van bloemen vooral samengaat met een traditionele oriëntatie (links in het model). Postmoderne hedonisten worden het minst aangesproken door bloemen. Bij het zien van bloemen krijg ik een goed gevoel: (helemaal) mee eens (totaalgemiddelde geïndexeerd op 100) Hoog
Kosmopolieten
103
Nieuwe conservatieven
112
101
Moderne burgerij
Opwaarts mobielen
Relatief hoog
Postmaterialisten
(significant bij
98
92
Midden
= .05)
Gemiddeld 81,7%
Traditionele burgerij
98
Relatief laag
Postmoderne hedonisten
107
(significant bij
= .05)
94 Gemaksgeoriënteerden Laag © Mentality A080.MENTA
status waarden
Traditioneel Behouden
Modern Bezitten
Postmodern Verwennen
Ontplooien
Beleven
44
Postmaterialisten positief over planten, kritisch over groente fruit “ Van alle Mentality-milieus vinden de postmaterialisten het sterkst dat planten bijdragen aan het welzijn van de mens. “ Minder dan de rest van Nederland zijn postmaterialisten overtuigd dat Nederlandse groente en fruit veilig gegeten kunnen worden.
Planten dragen bij aan het welzijn van de mens. (helemaal) mee eens
Alle groente en fruit in Nederland kun je veilig eten. (helemaal) mee eens
(totaalgemiddelde geïndexeerd op 100)
(totaalgemiddelde geïndexeerd op 100)
Hoog
Hoog
Kosmopolieten
Kosmopolieten
105
Nieuwe conservatieven
103
98
Moderne burgerij
Opwaarts mobielen
Nieuwe conservatieven
Relatief hoog
Postmaterialisten
(significant bij
109
94
Midden
97
= .05)
108
Gemiddeld 86,6%
102
Moderne burgerij
Opwaarts mobielen
104
100
Relatief laag
Postmoderne hedonisten
100
(significant bij
= .05)
Gemiddeld 71,3%
Relatief laag
Postmoderne hedonisten
= .05)
109
99
(significant bij
= .05)
91
Gemaksgeoriënteerden
Gemaksgeoriënteerden
Laag
Laag © Mentality
© Mentality
A080.MENTA
waarden
(significant bij
Traditionele burgerij
98
status
87
Midden
Traditionele burgerij
Relatief hoog
Postmaterialisten
Traditioneel Behouden
Modern Bezitten
Postmodern Verwennen
Ontplooien
A080.MENTA
status
Beleven
waarden
Traditioneel Behouden
Modern Bezitten
Postmodern Verwennen
Ontplooien
Beleven
45
Weinig carrièremogelijkheden, beperkt aanbod functieniveaus “ De meeste Nederlanders denken bij werken in de glastuinbouw aan werken in de buurt “ Ongunstige, vaak gekozen determinanten zijn: weinig carrièremogelijkheden, een beperkt aanbod van functieniveaus, ongeschoold, zwaar, slecht betaald werk en weinig scholingsmogelijkheden “ In mindere mate (maar toch door de meerderheid) wordt er gedacht aan veel onderzoek en vernieuwing in een plezierige, vooruitstrevende werkomgeving Ik denk bij werken in de glastuinbouw aan… (keuze uit twee tegenovergestelde waarden) Basis: Nederland representatief (n=1013) 77%
werken in de buurt
17% 19%
6%
beperkt aanbod functieniveaus
70%
ongeschoold
69%
17%
14%
zwaar werk
68%
18%
14%
Werken in het buitenland
11% Ruim aanbod functieniveaus
58%
veel onderzoek en vernieuwing
55%
slecht betaald werk
52%
saai werk
33%
behoudend
veel scholingsmogelijkheden veel carièremogelijkheden
17% 8%
22%
24%
20%
16%
33%
20%
27%
onplezierig werkomgeving
20%
47%
23%
50%
21%
62%
19%
73%
Geschoold Licht werk Weinig onderzoek en vernieuwing Goed betaald werk Afwisselend werk Vooruitstrevend Plezierige werkomgeving Weinig scholingsmogelijkheden
Weinig carrièremogelijkheden
weet niet
46
Beeld van sector als werkgever onder omwonenden gemixt “ De meeste omwonenden denken aan een beperkte aanbod van functieniveaus, weinig carrièremogelijkheden en zwaar werk vaker dan de gemiddelde Nederlander dat doet “ De helft van de omwonenden kiest wel voor afwisselend werk, dat is vaker dan onder Nederland representatief (waarbinnen een derde kiest voor afwisselend werk). Hetzelfde geldt voor plezierige werkomgeving en goed betaald werk en vooruitstrevend. Ik denk bij werken in de glastuinbouw aan… (keuze uit twee tegenovergestelde waarden) Basis: Omwonenden (n=281) 89%
werken in de buurt beperkt aanbod functieniveaus
75%
zwaar werk
74%
9%
72%
ongeschoold
saai werk
48%
slecht betaald werk
46%
7%
onplezierig werkomgeving
26%
veel scholingsmogelijkheden
25% 12%
46% 37%
10%
56%
13%
60%
10%
65%
10%
78%
13%
Werken in het buitenland
19% 26%
17%
34%
behoudend
11%
Ruim aanbod functieniveaus
17%
9%
64%
veel onderzoek en vernieuwing
veel carièremogelijkheden
12%
8%
Licht werk Geschoold Weinig onderzoek en vernieuwing Afwisselend werk Goed betaald werk Vooruitstrevend Plezierige werkomgeving Weinig scholingsmogelijkheden Weinig carrièremogelijkheden
weet niet
47
Animo om te werken in glastuinbouw hoogste bij omwonenden “ De meeste Nederlanders willen (waarschijnlijk) niet in de glastuinbouw werken “ Een vijfde zou misschien wel in de glastuinbouw willen werken “ Ondanks het negatieve beeld zegt een kwart van de Nederlanders en een derde van de omwonenden er zeker/ misschien te willen werken Als u eventuele praktische bezwaren buiten beschouwing laat en alleen afgaat op uw gevoel, zou u dan in de glastuinbouwsector willen werken?
4% Ja, zeker
11% 21%
Ja, misschien
26% 32%
Nee, waarschijnlijk niet
Nee, zeker niet
32% 5% 8%
35% 26%
Nederland Representatief (n=1013) Omwonenden
Weet niet/geen mening
48
Beeld van zelf werken in de glastuinbouw verschilt sterk Hoe kijkt u aan tegen werken in de glastuinbouw?: Hoog
Kosmopolieten Goed betaald werk
Nieuwe Licht werk
Slecht betaald werk Postconservatieven Plezierige werkomgeving Saai werk materialisten Slecht betaald Beperkt aanbod functieniveau’s werk Opwaarts
mobielen Onplezierige Midden
Goed betaald
Moderne Veel carrièremogelijkheden burgerij
werkomgeving
Postmoderne hedonisten
Ruim aanbod functieniveau’s
Traditionele burgerij
Saai werk
Gemaksgeoriënteerden Plezierige werkomgeving
Laag
Traditioneel status waarden
Behouden
Modern Bezitten
Verwennen
Postmodern Ontplooien
Beleven
49
Tweederde vindt sector belangrijk voor Nederland “ Onder omwonenden wordt het belang van de sector nog sterker erkend
In hoeverre vindt u de glastuinbouwsector belangrijk of onbelangrijk voor Nederland? Zeer onbelangrijk
Onbelangrijk Niet onbelangrijk/niet belangrijk
2% 2% 2% 1% 18% 12% 56% 60%
Belangrijk
Zeer belangrijk Weet niet/geen mening
13% 22% 10% 4%
Nederland Representatief (n=1013) Omwonenden (n=281)
50
Tweederde Nederlanders zou het erg vinden als sector verdwijnt “ Ook de meerderheid van de omwonenden zou het erg vinden als de sector verdwijnt, “ Één derde zou dat zelfs heel erg vinden
Zou u het erg vinden als de glastuinbouw in Nederland helemaal zou verdwijnen? Dat zou ik helemaal niet erg vinden Dat zou ik niet echt erg vinden
3% 2% 15% 12% 47%
Dat ik zou ik wel erg vinden
44% 19%
Dat zou ik heel erg vinden Weet niet/geen mening
33% 16% 10%
Nederland Representatief (n=1013) Omwonenden (n=281)
51
Zuinig en milieubewust ondernemen meest van belang “ De meeste Nederlanders vinden het erg belangrijk dat de sector energiezuinig, milieubewust en maatschappelijk verantwoord onderneemt “ Omwonenden vinden deze en bijna alle andere aspecten (nog) belangrijker, vooral het zijn van een goede werkgever en het beperken van lichtoverlast Kunt u voor de volgende aspecten aangeven of u die belangrijk vindt? U kunt meerdere aspecten aanvinken. Ik vind het belangrijk dat ...Basis: allen
* 67% 74%
energiezuinig onderneemt CO2-uitstoot beperkt op een maatschappelijk verantwoorde manier onderneemt
56% 63%
*
61% 56% 32% * 40%
energie produceert 22% 22% 8% * 2%
*
Nederland Representatief * (n=1013) Omwonenden (n=281)
*
45%
lichtoverlast beperkt
Ik vind geen van deze aspecten belangrijk
*
47%
een goede werkgever is
ruimtegebruik beperkt
*
59% 59%
* Kunt u met een rangrode aangeven welk aspect u het belangrijkst vindt? RANGORDE energiezuinig onderneemt CO2-uitstoot beperkt op een maatschappelijk verantwoorde manier onderneemt een goede werkgever is lichtoverlast beperkt energie produceert ruimtegebruik beperkt
Nederland n=1.013 1 2 3 4 5 5 6
Omwonenden n=281 1 2 3 4 4 5 6
52
Belangrijke aspecten van glastuinbouw volgens de acht milieus Hoog
Kosmopolieten CO2-uitstoot beperken
Nieuwe EnergieproducerenLichtoverlast Postconservatieven beperken materialisten CO2-uitstoot beperken
Opwaarts mobielen Energiezuinig
Moderne burgerij
Midden
Goede werkgever Geen
Postmoderne hedonisten
Traditionele burgerij Lichtoverlast beperken
Energiezuinig ondernemen Lichtoverlast beperken Gemaksgeoriënteerden
CO2-uitstoot beperken Energie produceren Geen
Laag
status Traditioneel waarden
Behouden
Modern Bezitten
Verwennen
Postmodern Ontplooien
Beleven
53
Uitsplitsingen naar geslacht, leeftijd en opleiding Imago “ Mannen hebben vaker een positief beeld van de sector dan vrouwen (meer dan de helft van de mannen versus ruim een derde van de vrouwen) “ Ook blijkt leeftijd een belangrijke rol te spelen bij de beoordeling van de sector in het algemeen: naarmate de leeftijd toeneemt is men positiever over de sector. “ De leeftijdsgroep 55-65 is het meest positief over de sector en de leeftijdsgroep 18-24 het meest negatief, ook wanneer het gaat om een rapportcijfer voor de sector “ Verder lijkt opleiding invloed te hebben. Universitair opgeleiden zijn het vaakst kritisch en lager opgeleiden juist het meest positief. “ Wanneer we kijken naar de beoordeling van de sector in het kader van de leefomgeving en het bestaansrecht van de sector: hoger opgeleiden zijn daarover vaker negatief en lager opgeleiden vaker positief. “ Ook leeftijd en geslacht spelen daarbij een rol: mannen zijn twee keer zo vaak negatief dan vrouwen en naarmate men ouder is, is men vaker positief. Kennis
“ Mannen geven vaker aan dan vrouwen dat zij veel over de glastuinbouwsector denken te weten. Vaker dan vrouwen schatten ze in dat de Nederlandse glastuinbouwsector een belangrijke speler op de markt is. “ Ook leeftijd heeft invloed. De oudere groepen schatten het belang van de sector voor de economie, de internationale positie en de mate waarin de sector maatschappelijk verantwoord onderneemt hoger in dan de jongere leeftijdsgroepen, maar ook de mate waarin de sector energie gebruikt en lichtoverlast veroorzaakt. 54
Uitsplitsingen naar geslacht, leeftijd en opleiding Producten “Naarmate men ouder is, is men vaker positief over de producten van de glastuinbouwsector (dat geldt zowel voor groente en fruit als voor (snij)bloemen en kamerplanten). Met name als het gaat om het gevarieerde aanbod, de kwaliteit en het mooie uiterlijk van de producten is men steeds positiever naarmate de leeftijd stijgt. “Vrouwen zijn vaker positief dan mannen, met name als het gaat om de bijdrage aan het welzijn van de mens en de ‘natuurlijkheid’ (in tegenstelling tot ‘kunstmatig’) Werkgever “Respondenten boven de 45 zeggen vaker misschien wel in de glastuinbouw te willen werken dan de overige leeftijdsgroepen. Onder jongeren is de animo heel laag (met name 15 t/m 24). “Ook universitair opgeleiden en respondenten uit de 3 grote steden zijn vaker negatief over de sector als werkgever. Lager opgeleiden zijn vaker positief.
55
Uitsplitsingen naar geslacht, leeftijd en opleiding Belang sector
“Naarmate de leeftijd toeneemt, vindt men de glastuinbouwsector vaker belangrijk voor Nederland en geeft men vaker aan het erg te vinden als de glastuinbouwsector helemaal zou verdwijnen. Het verschil tussen de leeftijdsgroepen is erg groot, met name het percentage dat de sector heel erg belangrijk voor Nederland vindt en het heel erg zou vinden als de glastuinbouwsector helemaal zou verdwijnen. “Mannen vinden de sector vaker zeer belangrijk voor Nederland dan vrouwen en geven ook vaker aan dat zij het erg zouden vinden als de sector helemaal zou verdwijnen. “Universitair en hoger opgeleiden geven vaker aan dat ze het niet echt erg zouden vinden als de sector helemaal zou verdwijnen. “Naarmate het inkomen toeneemt, vindt men de sector belangrijk voor Nederland en vindt men het vaker erg als de sector helemaal zou verdwijnen.
56
Vergelijking met onderzoek uit 2000 “ Ook in 2000 dacht men bij producten in de glastuinbouw met name aan specifieke groenten als tomaten, komkommers en paprika. Bloemen en planten werden minder vaak genoemd. “ Het lijkt erop dat Nederlanders de glastuinbouw nu vaker bestempelen als traditioneel, minder als industrieel en kunstmatig en minder vaak als grootschalige bedrijven. “ Wat betreft de producten in de glastuinbouw zien we alleen een klein verschil op prijs. Nederlanders geven vaker aan dat producten uit de glastuinbouw prijzig zijn. “ De Nederlanders kijken nu iets negatiever aan tegen de glastuinbouw als werkgever dan 7 jaar geleden. Men denkt vaker aan ongeschoold, slecht betaald en zwaar werk.
57
Bijlage 1: stellingen uit de dimensie bestaansrecht In hoeverre bent u het eens of oneens met de volgende uitspraken? Basis: allen, n=1.013 De glastuinbouw hoort bij Nederland 4,0 1% 14% De glastuinbouwsector is te belangrijk voor Nederland 3,8 0% om plaats te maken voor woningbouw
20%
De glastuinbouw is onmisbaar voor Nederland 3,8 De glastuinbouwsector is een sector om trots op te zijn 3,8
6%
De glastuinbouw legt teveel beslag op de ruimte in 3,7 Nederland
6%
Het is terecht als de overheid geld investeert in deze 3,5 sector De Nederlandse glastuinbouwsector is toonaangevend in 2,6 het buitenland Helemaal mee oneens Mee eens
51%
21%
38%
13%
24%
43%
19%
47%
22%
8% 6%
26%
41%
33%
35%
Mee oneens Helemaal mee eens
Gemiddelde 5-puntsschaal De glastuinbouw hoort bij Nederland De glastuinbouwsector is te belangrijk voor Nederland om plaats te maken voor woningbouw De glastuinbouw is onmisbaar voor Nederland De glastuinbouwsector is een sector om trots op te zijn De glastuinbouw legt teveel beslag op de ruimte in Nederland Het is terecht als de overheid geld investeert in deze sector De Nederlandse glastuinbouwsector is toonaangevend in het buitenland
39%
11%
26% 15% 14% 17% 9%
13% 12% 15% 14%
9%2% 15%
Niet oneens/ niet eens Weet niet Nederland n=1.013 4,0
Omwonenden n=281 4,2
3,8 3,8 3,8 3,7 3,5 2,6
3,9 4,0 4,0 2,6 3,8 4,0
58
Bijlage 1: stellingen uit de dimensie bestaansrecht In hoeverre vindt u de glastuinbouwsector belangrijk of onbelangrijk voor Nederland? Basis: allen Nederland , n=1.013
3,8
2% 2%
18%
Omwonenden, n=281
4,0
2% 1% 12%
Helemaal mee oneens Mee eens
56%
13%
60% Mee oneens Helemaal mee eens
10%
22%
4%
Niet oneens/ niet eens Weet niet
Zou u het erg vinden als de glastuinbouw in Nederland helemaal zou verdwijnen? Basis: allen Nederland, n=1.013
3,0
Omwonenden, n=281
3,2
3%
15%
2% 12%
Dat zou ik helemaal niet erg vinden Dat ik zou ik wel erg vinden Weet niet/geen mening
47%
44%
19%
33%
16%
10%
Dat zou ik niet echt erg vinden Dat zou ik heel erg vinden
59
Bijlage 1: stellingen uit de dimensie leefomgeving In hoeverre bent u het eens of oneens met de volgende uitspraken? Basis: allen, n=1.013 De Nederlandse glastuinbouw is een natuurlijke, groene 3,8 0% 19% 53% sector De glastuinbouw draagt bij aan een gezonde levensstijl 7% 3,7 2% van de Nederlandse bevolking
22%
De Nederlandse glastuinbouwsector zorgt voor een 3,6 1% 6% ruime keus aan gezonde producten
De Nederlandse glastuinbouw hoort thuis in het 11% 3,3 2% Nederlandse landschap Nederlandse glastuinbouwbedrijven zijn milieubewuste 3,1 2% 17% ondernemingen Helemaal mee oneens Mee eens
47%
28%
De Nederlandse glastuinbouwsector draagt bij aan een 3,3 1%15% groene en duurzame leefomgeving
Mee oneens Helemaal mee eens
Gemiddelde 5-puntsschaal De Nederlandse glastuinbouw is een natuurlijke, groene sector De glastuinbouw draagt bij aan een gezonde levensstijl van de Nederlandse bevolking De Nederlandse glastuinbouwsector zorgt voor een ruime keus aan gezonde producten De Nederlandse glastuinbouwsector draagt bij aan een groene en duurzame leefomgeving De Nederlandse glastuinbouw hoort thuis in het Nederlandse landschap Nederlandse glastuinbouwbedrijven zijn milieubewuste ondernemingen
12%
15%
42%
30%
27%
34%
22%
8%
7% 16%
35%
33%
13%
5% 14%
5%
5%
22%
20%
Niet oneens/ niet eens Weet niet Nederland n=1.013 3,8
Omwonenden n=281 3,5
3,7
3,8
3,6
4,0
3,3 3,3 3,1
3,4 3,9 3,5
60
Bijlage 1: stellingen uit de dimensie innovatief In hoeverre bent u het eens of oneens met de volgende uitspraken? Basis: allen, n=1.013 Glastuinbouwbedrijven staan voor innovatieve producten 3% 3,8 0% zoals nieuwe soorten planten en kleuren
Glastuinbouwbedrijven zijn moderne, hightech 4% 3,7 1% ondernemingen
De Nederlandse glastuinbouwsector speelt goed in op 2% 3,6 1% de wensen van de consument
De Nederlandse glastuinbouwsector zorgt voor veel 3% 3,3 1% werkgelegenheid Helemaal mee oneens Mee eens
19%
23%
21%
23%
Mee oneens Helemaal mee eens
Gemiddelde 5-puntsschaal Glastuinbouwbedrijven staan voor innovatieve producten zoals nieuwe soorten planten en kleuren Glastuinbouwbedrijven zijn moderne, hightech ondernemingen De Nederlandse glastuinbouwsector speelt goed in op de wensen van de consument De Nederlandse glastuinbouwsector zorgt voor veel werkgelegenheid
47%
12%
18%
42%
12%
18%
47%
11%
18%
48%
9%
17%
Niet oneens/ niet eens Weet niet
Nederland n=1.013
Omwonenden n=281
3,8 3,7
4,0 3,8
3,6
3,9
3,3
4,1
61
Bijlage 1: stellingen uit de dimensie goede werkgever In hoeverre bent u het eens of oneens met de volgende uitspraken? Basis: allen, n=1.013 In de glastuinbouwsector werken veel hoogopgeleide mensen
3,8
De Nederlandse glastuinbouwsector is een aantrekkelijke werkgever
3,7
2%
Glastuinbouwbedrijven zijn eerlijke, betrouwbare bedrijven
3,6
1% 4%
6%
Helemaal mee oneens Mee eens
30%
13%
28%
34%
38%
Mee oneens Helemaal mee eens
Gemiddelde 5-puntsschaal In de glastuinbouwsector werken veel hoogopgeleide mensen De Nederlandse glastuinbouwsector is een aantrekkelijke werkgever Glastuinbouwbedrijven zijn eerlijke, betrouwbare bedrijven
7%
17%
28%
31%
3%
3%
26%
28%
Niet oneens/ niet eens Weet niet Nederland n=1.013 3,8 3,7 3,6
Omwonenden n=281 2,6 3,2 3,4
62
Bijlage 1: stellingen uit de dimensie milieuvriendelijk In hoeverre bent u het eens of oneens met de volgende uitspraken? Basis: allen, n=1.013 In de glastuinbouw worden veel gewasbeschermings 3,8 1%10% middelen gebruikt
De glastuinbouw is zuinig met energie 3,7
Producten uit de glastuinbouw zijn minder gezond dan 3,6 uit de volle grond
5%
7%
29%
25%
Helemaal mee oneens Mee eens
31%
29%
De glastuinbouw maakt gebruik van milieuvriendelijke 3,3 1%9% productiemethoden
22%
32%
Mee oneens Helemaal mee eens
Gemiddelde 5-puntsschaal In de glastuinbouw worden veel gewasbeschermings middelen gebruikt De glastuinbouw is zuinig met energie Producten uit de glastuinbouw zijn minder gezond dan uit de volle grond De glastuinbouw maakt gebruik van milieuvriendelijke productiemethoden
4%
12%1%
28%
25%
34%
27%
14% 3%
2%
19%
31%
Niet oneens/ niet eens Weet niet
Nederland n=1.013 3,8 3,7 3,6 3,3
Omwonenden n=281 3,3 2,9 2,6 3,4
63
Bijlage 1: stelling V11-3 (niet meegenomen in dimensies) “
Deze stelling is uiteindelijk niet opgenomen in de factoranalyse.
“
Opvallend is, dat deze door veel mensen wordt onderschreven, ook door groepen van wie het beeld over het algemeen positief is.
“
Hieruit blijkt dat deze stelling lastig te duiden is: deze kan namelijk zowel positief als negatief worden geïnterpreteerd.
In hoeverre bent u het eens met de onderstaande stellingen? Glastuinbouwbedrijven zijn commerciële bedrijven waarbij vooral het winstoogmerk telt. Basis: allen.
Nederland Representatief (n=1013)
3,6
4%
21%
Omwonenden (n=281)
3,7
4%
21%
Helemaal mee oneens
Mee oneens
Niet negatief/niet positief
41%
14%
45%
Mee eens
19%
20%
Helemaal mee eens
9%
Weet niet/geen mening
64
Bijlage 2: Spontane associaties met glastuinbouwsector Hoog
Kosmopolieten Energie(verbruik)
Nieuwe Westland
PostBloemen / bollen
conservatieven Energie(verbruik) Tomaten
materialisten Groenten
Opwaarts Westland mobielen Fruit
Weet niet
Moderne burgerij
Midden
Weet niet
Postmoderne hedonisten
Traditionele Paprika’s burgerij
Planten
Warmte
Gemaksgeoriënteerden Weet niet
Laag
status waarden
Traditioneel
Behouden
Modern
Bezitten
Verwennen
Postmodern Ontplooien
Beleven
65
Bijlage 2: spontaan genoemde producten glastuinbouwsector Hoog
Kosmopolieten Groenten
Nieuwe Bloemen / bollen
Post- / bollen Bloemen
conservatieven Tomaten
Plukken / pellenmaterialisten / Groenten oogsten Opwaarts Paprika’s
Paprika’s
mobielen Moderne burgerij
Midden
Weet niet
Postmoderne hedonisten
Traditionele burgerij
Telen/ kweken
Groenten en fruit
Gemaksgeoriënteerden Weet niet
Laag
status waarden
Traditioneel
Behouden
Modern
Bezitten
Verwennen
Postmodern Ontplooien
Beleven
66