Op de goede weg… Een onderzoek naar het imago van Rotterdam op het gebied van duurzaamheid.
maart 2013
Imago onderzoek Programmabureau Duurzaam
B15120 / maart 2013
Pag. 1
Copyright © 2013 Blauw Research bv Alle rechten voorbehouden. Niets uit dit rapport mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Blauw Research. Dit rapport is geleverd onder de leveringsvoorwaarden van de MOA. Imago onderzoek Programmabureau Duurzaam
B15120 / maart 2013
Pag. 2
Voorwoord
Leeswijzer
In 2011 heeft de het College van B&W Rotterdam het Programma Duurzaam voorgesteld. Met dit vierjarige programma wil het College haar groene ambities realiseren door duurzame investeringen te doen. Nu het Programma Duurzaam twee jaar actief is, vragen medewerkers zich af hoe stakeholders Rotterdam momenteel zien en of de duurzame investeringen het imago van Rotterdam beïnvloeden. Om deze reden heeft Programma Duurzaam Blauw Research gevraagd om een onderzoek uit te voeren naar het imago van Rotterdam op het gebied van duurzaamheid.
• Dit onderzoek is uitgevoerd onder diverse stakeholders. Op verzoek van Programma Duurzaam zijn de bewoners van Rotterdam buiten beschouwing gelaten. Zij worden door hen via de COS omnibusenquête benaderd. In de bijlage staat een overzicht vanuit welke bronnen de stakeholders afkomstig zijn. • In het rapport worden de verschillen tussen het imago van Rotterdam als wereldhavenstad en als laaggelegen deltastad weergeven. Voor een juiste interpretatie is het belangrijk om te weten dat alleen statistisch significante resultaten, met een betrouwbaarheid van 95%, als verschil aangeduid worden. Een verschil is statistisch significant wanneer het verschil in resultaten niet toegeschreven kan worden aan toeval. Wanneer een verschil in percentages niet statistisch significant is, worden de resultaten geïnterpreteerd als gelijk aan elkaar. Significante verschillen worden in de grafieken/tabellen aangegeven met groene en rode kaders. • In dit rapport worden quotes van stakeholders gebruikt ter ondersteuning van de percentages. Deze quotes zijn zo representatief mogelijk gekozen, maar zijn slechts een selectie van alle open antwoorden.
Wij willen Programma Duurzaam bedanken voor de prettige samenwerking tijdens dit project. Wij hebben met veel plezier aan dit onderzoek gewerkt en wensen Programma Duurzaam veel succes met de resultaten. Wij hopen dat de onderzoeksuitkomsten goede handvatten en inzichten bieden voor de toekomst. Rotterdam, maart 2013 Projectteam: Marlies Kerklaan, Business Cell Manager Maike van Ees, Project Manager
Legenda Ter verduidelijking van de onderzoeksresultaten worden in dit rapport belangrijke of opmerkelijke resultaten toegelicht aan de hand van pictogrammen. Betekenis van de pictogrammen: Positieve bevinding
Aandachtspunt
Opvallend resultaat
Citaat
Aanvulling Blauw Research Significant verschil
Blauw Research Weena 125 3013 CK Rotterdam Tel: 010-4000900 www.blauw.com Contactpersonen: Marlies Kerklaan,
[email protected] Maike van Ees,
[email protected] Imago onderzoek Programmabureau Duurzaam
B15120 / maart 2013
Pag. 3
Inhoudsopgave Kort & Krachtig 1.1 Achtergrond & probleemstelling 1.2 Conclusies 1.3 Aanbevelingen
5 6 7 10
Attitude & Associaties 2.1 Attitude t.o.v. Rotterdam 2.2 Spontane associaties Rotterdam als wereldhavenstad en deltastad 2.3 Visualistics
12 13
Imago 3.1 Imago aspecten
19 20
Duurzaam Rotterdam 4.1 Stellingen duurzaam 4.2 Thema stellingen Rotterdam 4.3 Toelichting thema stellingen
21 22 24 25
Voorbeeld deltastad 5.1 Stellingen deltastad 5.2 Thema stelling 5.3 Toelichting thema stelling
29 30 31 32
Tot slot 6.1 Stellingen deltastad
33 34
Bijlage Onderzoeksverantwoording
35 36
Imago onderzoek Programmabureau Duurzaam
14 16
B15120 / maart 2013
Pag. 4
Hoofdstuk I: Kort & Krachtig
Imago onderzoek Programmabureau Duurzaam
B15120 / maart 2013
Pag. 5
Hoe zien stakeholders duurzaamheid?
Rotterdam
op
het
gebied
van
1 1.1
Kort & Krachtig Achtergrond & onderzoeksdoelstelling
Programma Duurzaam is in 2011 vastgesteld met als doel een schone, groene en gezonde stad na te streven. Duurzame ontwikkelingen en investeringen staan hierbij centraal, waarbij rekening gehouden wordt met sociale, ecologische en economische belangen. Programma Duurzaam bestaat nu ruim twee jaar en daarmee werd het tijd om de balans op te maken over hoe Rotterdam nu gezien wordt. De centrale vraagstelling van dit onderzoek luidt dan ook als volgt: In hoeverre zien stakeholders Rotterdam als duurzame wereldhavenstad en in hoeverre zien zij Rotterdam als voorbeeld deltastad? Dit onderzoek is uitgevoerd onder stakeholders afkomstig uit verschillende bronnen. Stakeholders zijn beursbezoekers, ambassademedewerkers, medewerkers van partnerorganisaties en eigen relaties van het Rotterdam Climate Initiative (RCI). Er is bewust gekozen om de eigen relaties in dit onderzoek te betrekken, omdat zij tevens onderdeel uitmaken van de doelgroep; betrokken stakeholders. Een deel van de stakeholders is per e-mail uitgenodigd, maar het merendeel is op dit onderzoek geattendeerd via een oproep in een digitale nieuwsbrief. In totaal hebben 707 stakeholders deelgenomen.* Van het totaal aantal stakeholders hebben 346 personen de vragenlijst voor Rotterdam als wereldhavenstad ingevuld en 361 personen voor Rotterdam als deltastad. Met deze aantallen kunnen er representatieve uitspraken gedaan worden voor stakeholders op totaalniveau. Een vergelijking tussen stakeholdergroepen is, vanwege het aantal waarnemingen, alleen mogelijk tussen eigen relaties en medewerkers van partnerorganisaties. Imago onderzoek Programmabureau Duurzaam
B15120 / maart 2013
* Zie bijlage voor een uitgebreidere beschrijving van de onderzoeksmethode.
Pag. 6
In hoeverre zien stakeholders Rotterdam als duurzame wereldhavenstad en in hoeverre zien zij Rotterdam als voorbeeld deltastad?
Stakeholders zien Rotterdam nog niet als duurzaam, maar de eerste stappen in die richting zijn gezet. Wel zien zij Rotterdam al als voorbeeld deltastad.
Stakeholders staan positief tegenover Rotterdam. Wel wordt Rotterdam voornamelijk nog als een handel/industrie en waterrijke stad gezien. Er wordt niet spontaan een link gelegd met duurzaamheid.
Imago onderzoek Programmabureau Duurzaam
Van een imagotransformatie, op het gebied van duurzaamheid, is nog geen sprake.
B15120 / maart 2013
Als er expliciet naar gevraagd wordt, zien stakeholders wel dat Rotterdam aan haar duurzaamheid werkt.
Rotterdam wordt door stakeholders al wel als een voorbeeld deltastad en als kennispartner op dit gebied gezien.
Pag. 7
Stakeholders zien Rotterdam nog niet als duurzaam, maar de eerste stappen in die richting zijn gezet. Wel zien zij Rotterdam al als voorbeeld deltastad. Rotterdam wordt als waterrijke industriestad gezien. Indien gevraagd wordt naar hoe stakeholders zich over Rotterdam als wereldhavenstad of als laaggelegen deltastad zouden uitlaten, als dit ter sprake zou komen, geeft een ruime meerderheid aan dat zij de intentie hebben om zich positief uit te laten. Zij voelen zich erg betrokken bij Rotterdam. Dit neemt niet weg dat zij Rotterdam nog met name als waterrijke industriestad zien. Zo zijn woorden als dynamisch, haven, Europa, groot en werk-gelegenheid kenmerkend voor Rotterdam als wereldhavenstad. Stakeholders zien de havenstad aan de ene klant als een energieke plek die voordurend in beweging is, werkgelegenheid creëert en de economie stimuleert. Aan de andere kant associëren zij de haven met industrie, grootschalige productie en containers. Dit wordt als milieuvervuilend gezien. Spontane associaties met Rotterdam als laaggelegen deltastad hebben logischerwijs te maken met water. Naast rivieren, zeespiegel, water, de Maas en haven, komt ook de kwetsbaarheid van een deltastad naar voren. Associaties die stakeholders op dit gebied hebben zijn onder andere overstroming, klimaatverandering en de Maeslantkering. Uit reacties van stakeholders komt naar voren dat zij Rotterdam zien als een stad die effectief de uitdagingen van een stijgende zeespiegel en de klimaatveranderingen aangaat. Op dit gebied beschouwen zij Rotterdam als een belangrijke wereldspeler. Van een imagotransformatie, op het gebied van duurzaamheid, is nog geen sprake. Dat Rotterdam nog niet het imago van een duurzame stad heeft komt ook naar voren als stakeholders gevraagd wordt welke imago aspecten juist wel passen bij Rotterdam en welke juist niet. Sterke imagoaspecten blijken industrie en ondernemend te zijn. Rotterdam kan in de ogen van stakeholders niet economisch sterk, ondernemend en industrierijk zijn en tegelijkertijd schoon, groen en gezond. Deze tegengestelde imagoaspecten rijmen simpelweg niet. Dat Rotterdam wel op de goede weg is blijkt onder andere uit het feit dat stakeholders ‘duurzaam’ net iets vaker selecteren als passend bij Rotterdam, dan als niet passend.
Imago onderzoek Programmabureau Duurzaam
B15120 / maart 2013
1 1.2
Kort & Krachtig Conclusies
“De stad en haven zijn in geen enkel opzicht duurzaam, er wordt veel over gecommuniceerd dat er goede initiatieven zijn, maar dat is wat anders.” “RCI heeft internationaal een beeld neergezet van een zeer duurzame havenstad; De ambities zijn hoog en havenbedrijf, DeltaLinqs en gemeente (m.n. wethouder van Huffelen) trekken daar hard aan; Daarentegen lijken m.n. grotere bedrijven het proces te willen vertragen; Kolencentrales waren mijns inziens vanaf moment nul een blunder en dat blijkt nu!”
Pag. 8
1 1.2
Wel zien stakeholders dat Rotterdam aan haar duurzaamheid werkt. Ondanks dat Rotterdam nog niet het imago heeft van een duurzame wereldhavenstad, erkennen stakeholders de initiatieven die Rotterdam op dit gebied onderneemt wel. Uit reacties komt naar voren dat veel stakeholders op de hoogte zijn van de ‘Tien Rotterdamse opgaven’. Aandachtspunt is wel dat stakeholders eigenlijk niet op de hoogte zijn van welke resultaten geboekt worden op het gebied van duurzaamheid. Het is belangrijk dat dit nadrukkelijk gecommuniceerd wordt, zodat stakeholders zien dat Rotterdam niet alleen de intentie heeft om duurzaam te zijn, maar ook daadwerkelijk stappen maakt als het gaat om duurzaamheid. Rotterdam wordt door stakeholders al wel als een voorbeeld Deltastad en als kennispartner op dit gebied gezien. Wanneer er specifiek naar gevraagd wordt, geeft het merendeel van de stakeholders aan dat zij Rotterdam als een voorbeeld deltastad en als kennispartner voor deltasteden wereldwijd zien. Slechts een klein deel kan zich niet vinden in deze stellingen. De open antwoorden wijzen uit dat stakeholders vinden dat Rotterdam veel kennis heeft van delta gerelateerde onderwerpen, met innovatieve oplossingen komt en initiatieven neemt op dit gebied. Onder andere waterpleinen, de Maeslantkering, connecting deltacities en RCI worden als voorbeelden genoemd. Tweederde van de grote wereldsteden wordt bedreigd door het stijgende waterpijl en klimaatveranderingen. Het is dan ook niet opvallend dat stakeholders de (internatonale) samenwerkingsverbanden die Rotterdam heeft belangrijk vindt, stimuleert en erkent. Echter, als specifiek gevraagd wordt of zij Rotterdam als dé koploper op het gebied van klimaatadaptatie zien, is dit in veel gevallen nog niet zo.
Kort & Krachtig Conclusies
“Ik denk dat Rotterdam er hard aan werkt, maar Rotterdam is nu nog geen duurzame wereldhavenstad. Er zijn nog veel stappen denkbaar.” “Op goede weg, maar nog lang niet echt duurzaam.”
“Het bouwen van de Maeslantkering om het stijgend zeeniveau en meer talrijke stormvloeden het hoofd te bieden was uniek in de wereld en een voorbeeld voor veel andere deltasteden.”
“I have been able to see how Rotterdam has gathered other delta areas to discuss about climate adaptation and also show good example.” “Met innovatieve oplossingen zoals waterpleinen en water op daken werkt Rotterdam aan het opvangen van wateroverlast, tegengaan van hittestress.” “We zien ook vanuit Canada dat Rotterdam investeert in klimaatadaptatie.”
Imago onderzoek Programmabureau Duurzaam
B15120 / maart 2013
Pag. 9
Link economische ontwikkeling communiceer gericht.
met
duurzaamheid
en
• Wat duidelijk blijkt is dat het sterke beeld van Rotterdam als dynamische maar vervuilde/vervuilende havenstad zich heel moeilijk laat rijmen met de initiatieven die op het gebied van duurzaamheid worden ontplooid. Geef daarom concrete voorbeelden waaruit blijkt dat de combinatie economische ontwikkeling en bedrijvigheid wel hand in hand kunnen gaan met duurzaamheid. Wanneer deze aspecten in de communicatie naast elkaar worden gebruikt, raken stakeholders er meer doordrongen van dat ontwikkelingen op het gebied van duurzaamheid juist een impuls kunnen geven aan de economische ontwikkeling. • Er gebeurt van alles en nog wat op het gebied van duurzaamheid in en rond Rotterdam. De initiatieven richten zich op uiteenlopende onderwerpen (CO2-uitstoot, fijnstof, klimaatverandering, waterpeil, meer groen in de stad etc.). Er zijn hele zichtbare in het oog springende projecten (zoals de bouw van het centraal station), maar ook projecten die voor de buitenstaander niet direct zichtbaar zijn (zoals het feit dat RET op groene stroom rijdt). Het zou helpen wanneer zoveel mogelijk duurzame initiatieven zichtbaar worden gemaakt, niet alleen via websites en nieuwsbrieven, maar juist in het straatbeeld en in de haven. Namens het Rotterdam Climate Initiative zou er dan letterlijk een stempel kunnen worden gedrukt op de initiatieven die in het kader van duurzaamheid worden ontplooid. Zowel de Rotterdammers (burgers en ondernemers), als de (zakelijke) bezoekers van de stad worden dan rechtstreeks geconfronteerd met de ontwikkelingen op dit gebied. • Richt daarbij de communicatie op specifieke thema’s. De resultaten wijzen bijvoorbeeld uit dat initiatieven ter verbetering van de luchtkwaliteit en om duurzame energie te stimuleren, nog niet erkend worden. Met gerichte communicatie over deze thema’s kunnen initiatieven zichtbaar gemaakt worden. • Door vanuit een overkoepelend label te communiceren (bv. vanuit het merk RCI) en hierbij direct aan te geven op welk gebied de milieuwinst betrekking heeft, kan de informatie meer in hapklare brokken worden aangeleverd. Via het ‘RCI label’ wordt voor een grotere groep duidelijk en herkenbaar wat er allemaal gebeurt met betrekking tot de duurzaamheid in Rotterdam.
Imago onderzoek Programmabureau Duurzaam
B15120 / maart 2013
1 1.3
Kort & Krachtig Aanbevelingen
“Rotterdam "exporteert" zijn klimaataanpak. Op congressen over dit thema maakt Rotterdam grote indruk. NY heeft na Sandy belangstelling voor de Rotterdamse aanpak.”
Pag. 10
Communiceer de ontwikkeling en plan een herhaalmeting om de ‘imagotransformatie’ te monitoren.
1 1.3
Kort & Krachtig Aanbevelingen
• Uit de resultaten blijkt dat de imagoaspecten groen, schoon en gezond niet met Rotterdam geassocieerd worden. Echter, dit zijn wel de kernwoorden waarmee RCI haar ambitie naar buiten toe communiceert: “Een schone, groene en gezonde stad”. Hiermee communiceert RCI haar einddoel, wat volgens stakeholders niet haalbaar is in een industriestad. Blauw adviseert daarom om meer de ontwikkeling te communiceren: “Een schonere, groenere, en gezondere stad”. Mensen zullen deze ambitie eerder geloven, omdat het laat zien waar RCI aan werkt. Ook het uitlichten van woorden als milieubewust, duurzaam en energie-efficiënt zijn kansrijk om een imagotransformatie te realiseren. Deze imagoaspecten worden al enigszins erkend als passend bij Rotterdam, maar dit aandeel kan vergroot worden door deze kernwoorden op te nemen in de communicatie. • Daarnaast biedt de sterke profilering van Rotterdam als deltastad kansen voor citymarketing. En ook de imago doelstellingen van RCI op het gebied van duurzaamheid zouden onderdeel moeten uitmaken van de stadscommunicatie en citymarketing om een imago transformatie te realiseren. • Naast dat Programma Duurzaam de Tien Rotterdamse Duurzaamheidopgaven geformuleerd heeft, wordt volgens stakeholders niet duidelijk naar buiten gebracht welke resultaten de afgelopen twee jaar geboekt zijn. Door concrete ‘overwinningpunten’ onder de aandacht te brengen bij het publiek, gaan zij Rotterdam mogelijk als duurzamer zien. Vertellen wat je gedaan hebt en wat het opgeleverd heeft, onthouden mensen beter dan alleen vertellen wat je van plan bent te gaan doen. De website van het RCI kan hierbij goed als platform dienen. Momenteel staat op de website een overzicht van wat het RCI al doet (“Dit doen we al”), misschien is het een idee om hier ook een overzicht te maken met “Dit hebben we al bereikt”. Daarnaast zijn congressen geschikte platfora om de geboekte resultaten te presenteren. • Dit onderzoek kan gezien worden als een zogenaamde thermometer. Om de werkelijke invloed van de investeringen van het Programma Duurzaam te meten is een vervolgmeting wenselijk. Hiermee kan daarnaast ook geëvalueerd worden wat de acties, naar aanleiding van de resultaten, hebben opgeleverd. Omdat een imagotransformatie een geleidelijk proces is, adviseert Blauw om aan het einde van het Programma Duurzaam de 1-meting uit te voeren (eind 2014). Op deze manier wordt inzichtelijk wat het Programma Duurzaam heeft bereikt op dit gebied. Imago onderzoek Programmabureau Duurzaam
B15120 / maart 2013
Pag. 11
Hoofdstuk II: Attitude & Associaties Stakeholders zien Rotterdam nog niet als duurzaam, maar de eerste stappen in die richting zijn gezet. Wel zien zij Rotterdam al als voorbeeld deltastad.
Stakeholders staan positief tegenover Rotterdam. Wel wordt Rotterdam voornamelijk nog als een handel/industrie en waterrijke stad gezien. Er wordt niet spontaan een link gelegd met duurzaamheid.
Imago onderzoek Programmabureau Duurzaam
Van een imagotransformatie, op het gebied van duurzaamheid, is nog geen sprake.
B15120 / maart 2013
Als er expliciet naar gevraagd wordt, zien stakeholders wel dat Rotterdam aan haar duurzaamheid werkt.
Rotterdam wordt door stakeholders al wel als een voorbeeld deltastad en als kennispartner op dit gebied gezien.
Pag. 12
Zowel over Rotterdam als wereldhavenstad, als Rotterdam als deltastad zouden stakeholders zich positief uitlaten.
2
Attitude & Associaties
2.1 Attitude t.o.v. Rotterdam
Attitude t.o.v. Rotterdam als…
wereldhavenstad (n=346)
28%
60%
Rotterdam wordt positiever beoordeeld als wereldhavenstad dan als deltastad. Van de stakeholders voelt 85% zich (zeer) betrokken bij Rotterdam (n=603). Niet in grafiek.
10%
8,9%
25.2% 30.2% deltastad (n=361)
15%
0% zeer positief
positief
Imago onderzoek Programmabureau Duurzaam
64%
20%
40%
niet positief, niet negatief
15%
60% negatief
80% zeer negatief
B15120 / maart 2013
100% weet niet
Vraag: Als het aan de orde zou zijn, hoe zou u zich dan uitlaten tegenover anderen over Rotterdam als
? Pag. 13
Stakeholders relateren Rotterdam als dynamisch, groot, werk en internationaal.
wereldhavenstad
aan
2
Attitude & Associaties
2.2 Spontane associaties Rotterdam wereldhavenstad
Er wordt niet spontaan een link gelegd tussen Rotterdam als wereldhavenstad en duurzaamheid. Spontane associaties met Rotterdam als wereldhavenstad hebben vooral betrekking op de dynamiek van de haven. Het is een grote internationale haven die altijd in beweging is, waar werkgelegenheid gecreëerd wordt en die een belangrijke toegangspoort is. Vraag: Als u gevraagd werd Rotterdam als wereldhavenstad in maximaal 3 steekwoorden te omschrijven, wat zou u dan zeggen? Imago onderzoek Programmabureau Duurzaam
B15120 / maart 2013
Pag. 14
Bij Rotterdam als deltastad denken stakeholders aan alles wat met water te maken heeft.
2
Attitude & Associaties
2.2 Spontane associaties Rotterdam deltastad
Naast rivieren, zeespiegel, water, de Maas en haven, wordt Rotterdam als deltastad ook geassocieerd met de kwetsbaarheid van een deltastad, zoals overstromingen, de klimaatverandering en de Maeslantkering. Er wordt niet spontaan een link gelegd tussen Rotterdam als deltastad en duurzaamheid. Stakeholders associëren de deltastad meer met innovatieve en slimme oplossingen voor (klimaat) bedreigingen, maar benoemen dit niet specifiek als duurzame oplossingen.
Vraag: Als u gevraagd werd Rotterdam als laaggelegen deltastad in maximaal 3 steekwoorden te omschrijven, wat zou u dan zeggen? Imago onderzoek Programmabureau Duurzaam
B15120 / maart 2013
Pag. 15
2
Attitude & Associaties
2.3. Visualistics
Blauw heeft aan de stakeholders gevraagd om Rotterdam zowel als wereldhavenstad als laag gelegen deltastad te typeren. Om de typeringen naar een meer emotioneel niveau te tillen maakt Blauw gebruik van een projectieve elicitatietechniek, genaamd Visualistics. Visualistics is een gevalideerde set foto’s die zowel in kwalitatief als kwantitatief onderzoek wordt ingezet. Aan de stakeholders zijn nevenstaande foto’s getoond, waarvan bekend is dat ze verschillende soorten emoties oproepen. Dit om hen te helpen vervolgens een typering te geven van Rotterdam. Gevraagd is de foto te kiezen die het beste bij Rotterdam als wereldhavenstad of bij Rotterdam als laaggelegen deltastad past. Vervolgens is gevraagd waarom de desbetreffende foto is gekozen. De gekozen foto’s en de uitleg bij een foto zijn gegeven zijn op de volgende pagina’s te zien.
Vraag: Welke foto past voor uw gevoel het beste bij Rotterdam als <wereldhavenstad of laaggelegen deltastad>? Vraag: Waarom vindt u de onderstaande foto het beste bij Rotterdam als passen? Imago onderzoek Programmabureau Duurzaam
B15120 / maart 2013
Pag. 16
Hoewel stakeholders bij Rotterdam als wereldhavenstad vooral aan industrie en bedrijvigheid denken, zien zij ook de mooie, dynamische kant van de wereldhavenstad. met Sydney. De andere plaatjes waren teveel op natuur gericht en denk niet dat de haven heel duurzaam is en schoon is..”
2
2.3 Visualistics Rotterdam wereldhavenstad Ook middels de visualistics komt naar voren dat stakeholders Rotterdam als wereldhavenstad niet spontaan associëren met duurzaamheid. Een aantal stakeholders benoemt zelfs expliciet dat zij juist geen link zien met duurzaamheid.
“Vergelijking
“Energiek,
dynamisch, actief, groots.”
“Bruisend, mooi, verrassing, explosief, warm en kleurrijk.”
“Dynamische
stad voortdurend in beweging.”
16.5% gebeurt van alles, veel te beleven. Over het algemeen positieve (mooie) dingen.”
“Er
“Actief,
aanpassen aan veranderingen, storm op komst.”
19.7% “Rotterdam als middelpunt in een rondcirkelende wereld van economie en veranderingen. Nimmer stilstaand altijd in beweging.”
“Massa
“Het
producten, onoverzichtelijk en vervuild.”
20.8% “Grootschalige
overslag van goederen. Import, export.
Imago onderzoek Programmabureau Duurzaam
Attitude & Associaties
“Bedrijvigheid,
gaat om op- en overslag van goederen. Houtsnippers zijn daar een goed voorbeeld van. Ik associeer wereldhavenstad niet met groen/duurzaam (zoals de andere plaatjes doen vermoeden).”
productie, energie.” B15120 / maart 2013
Pag. 17
2
Stakeholders erkennen de uitdagingen waar Rotterdam als deltastad mee te maken heeft door het veranderende klimaat.
2.3 Visualistics Rotterdam deltastad De visualistics wijzen uit dat stakeholders Rotterdam als laaggelegen deltastad niet spontaan associëren met duurzaamheid.
“Omdat
“Aanspoelend
Rotterdam ook in de toekomst een rol wil spelen in de energiehandel, maar dan in bio-energie.”
hout in de delta.”
Attitude & Associaties
“Vlak
polderland, groen en vruchtbaar.”
“Zoveel
ontwikkelingen die bij elkaar komen, goederenstromen, mensen uit de hele wereld, kleine ruimte.”
“Groene
polders rondom Rotterdam, dreigende lucht, dreigende wateroverlast.”
8,9%
“Flat land which is susceptible to flooding.”
25.2% “Geeft
“Rekening
houden met klimaatontwikkeling; voorbereid moeten zijn op extremere omstandigheden.”
Imago onderzoek Programmabureau Duurzaam
30.2%
deltagebieden zijn gevoelig voor de invloeden van klimaatverandering (stijging zeespiegel en extremere weersinvloeden).”
“Dynamisch,
groen en waterrijk, spil in zijn mondiale omgeving.”
de uitdagingen (o.a. regen) van een laaggelegen deltastad weer.”
“Laaggelegen
“Land
en water zijn meegenomen in een steeds veranderende beweging. De kleur blauw wordt geassocieerd met de kleuren van Nederland en de altijd groene oevers van het NL landschap.” B15120 / maart 2013
Pag. 18
Hoofdstuk III: Imago Stakeholders zien Rotterdam nog niet als duurzaam, maar de eerste stappen in die richting zijn gezet. Wel zien zij Rotterdam al als voorbeeld deltastad.
Stakeholders staan positief tegenover Rotterdam. Wel wordt Rotterdam voornamelijk nog als een handel/industrie en waterrijke stad gezien. Er wordt niet spontaan een link gelegd met duurzaamheid.
Imago onderzoek Programmabureau Duurzaam
Van een imagotransformatie, op het gebied van duurzaamheid, is nog geen sprake.
B15120 / maart 2013
Als er expliciet naar gevraagd wordt, zien stakeholders wel dat Rotterdam aan haar duurzaamheid werkt.
Rotterdam wordt door stakeholders al wel als een voorbeeld deltastad en als kennispartner op dit gebied gezien.
Pag. 19
Rotterdam wordt vooral geassocieerd met ondernemend en industrie. Groen, gezond, schoon en persoonlijk zijn imago aspecten die juist niet passend zijn. Deltastad
Wereldstad ondernemend
2%
industrie
2%
in beweging
1%
economisch sterk
3%
daadkrachtig
2%
internationale voorbeeldfunctie
4%
innovatief
7%
in transitie
5%
koploper
5%
samenwerkingspartner
3%
toegankelijk milieubewust
53%
in beweging
0%
56%
49% 45% 32% 40% 32%
18%
klimaatbestendig
75%
2%
60%
5%
47% 46%
innovatief
5%
45%
in transitie
23% 24%
kennispartner
25.2%
duurzaam klimaatbestendig
18%
maatschappelijk bewust authentiek
energie-efficient
20%
18%
energie-efficient
16%
vertrouwd
42%
groen
6%
43%
9%
samenwerkingspartner
18%
groen
3%
koploper
18% 11%
50%
7%
authentiek vertrouwd
5%
daadkrachtig
toegankelijk
11%
12%
63%
internationale voorbeeldfunctie
milieubewust
21%
21%
economisch sterk
26%
8%
maatschappelijk bewust
2%
industrie
68%
23%
duurzaam
ondernemend
62%
15%
kennispartner
78%
27%
4%
27%
12%
27%
17%
24%
4%
23%
13%
24%
17% 14%
19%
17%
17%
13%
13% 14%
7%
schoon
36%
7%
48%
5%
gezond
38%
3%
persoonlijk
45%
2%
persoonlijk
40%
4%
niet-passend Imago onderzoek Programmabureau Duurzaam
39%
passend
n=346
niet-passend B15120 / maart 2013
3.1 Imago aspecten
Eén op de vijf stakeholders vindt duurzaamheid passen bij Rotterdam als wereldhavenstad, ongeveer een kwart vind duurzaamheid passen bij Rotterdam als deltastad. Stakeholders via partnerorganisatie vinden ‘industrie’ vaker kenmerkend voor Rotterdam als wereldhavenstad (75%) dan stakeholders via eigen relaties (59%). ‘Gezond’ en ‘persoonlijk’ worden vaker door eigen relaties als niet passend gekenmerkt (beide 47%), dan door partnerorganisaties (36%, 34%). Niet in grafiek. Het imago aspect ‘persoonlijk’ wordt vaker door eigen relaties (45%) als niet passend beschouwd voor Rotterdam als laaggelegen deltastad, dan door partnerorganisaties (28%). Niet in grafiek.
23%
gezond
schoon
Imago (geholpen)
32%
6%
33%
3
passend
n=361
Vraag: Welke aspecten vindt u goed passen bij Rotterdam ? Er bestaan geen goede of foute antwoorden, het gaat om uw INDRUK van Rotterdam . Vraag: En welke van de onderstaande aspecten vindt u juist niet passen bij Rotterdam als ? Pag. 20
Hoofdstuk IV: Duurzaam Rotterdam Stakeholders zien Rotterdam nog niet als duurzaam, maar de eerste stappen in die richting zijn gezet. Wel zien zij Rotterdam al als voorbeeld deltastad.
Stakeholders staan positief tegenover Rotterdam. Wel wordt Rotterdam voornamelijk nog als een handel/industrie en waterrijke stad gezien. Er wordt niet spontaan een link gelegd met duurzaamheid.
Imago onderzoek Programmabureau Duurzaam
Van een imagotransformatie, op het gebied van duurzaamheid, is nog geen sprake.
B15120 / maart 2013
Als er expliciet naar gevraagd wordt, zien stakeholders wel dat Rotterdam aan haar duurzaamheid werkt.
Rotterdam wordt door stakeholders al wel als een voorbeeld deltastad en als kennispartner op dit gebied gezien.
Pag. 21
Bijna de helft van de stakeholders gelooft dat Rotterdam duurzame producten en diensten nastreeft en aantrekkelijk is voor duurzame investeringen. Zij zien Rotterdam nog niet als toonaangevend als het gaat om het inzetten van duurzame energie. Rotterdam… wereldhavenstad
stimuleert economische ontwikkeling
deltastad
werkt succesvol samen met externe stakeholders
stimuleert energieefficiëncy
wereldhavenstad
23%
62%
19%
62%
9%
deltastad
10% 8,9%
wereldhavenstad
22%
6%
14%
44%
25%
5%
14%
is aantrekkelijk voor duurzame investeringen
wereldhavenstad
9%
35%
deltastad
8%
38%
streeft duurzame producten en diensten na
wereldhavenstad
is toonaangevend op gebied van inzetten duurzame energie
wereldhavenstad
18%
deltastad
19%
zeer mee eens
deltastad
mee eens
27%
43%
30.2%
11%
47%
48%
deltastad
10%
11%
30%
11%
30%
25.2% 32%
39%
15%
11%
28%
14%
39% 36%
8%
10%
9%
35%
41%
8%
23% 24%
10% 9% 10%
7% 10% 6% 12%
0% 20% 40% 60% 80% niet mee eens, niet mee oneens mee oneens zeer mee oneens
100% weet niet
wereldstad (n=346); deltastad (n=361) Imago onderzoek Programmabureau Duurzaam
B15120 / maart 2013
4
Duurzaam Rotterdam
4.1 Stellingen duurzaam
De stellingen in dit hoofdstuk gaan over het beeld van Rotterdam in het algemeen. Hier is dus niet specifiek naar Rotterdam als wereldhavenstad of laaggelegen deltastad gevraagd. Het onderscheidt tussen de type stad waarvoor stakeholders de overige vragen beantwoord hebben is wel zichtbaar in de grafieken, omdat dit invloed kan hebben gehad op het beantwoorden van deze algemene stellingen. In dit geval zien we dat de stellingen vergelijkbaar beoordeeld worden door stakeholders representatief voor wereldhavenstad als voor laaggelegen deltastad. Aanvullende analyses wijzen uit dat (zeer) betrokken stakeholders het vaker (zeer) eens zijn met dat Rotterdam energie efficiency stimuleert, duurzame producten en diensten nastreeft en aantrekkelijk is voor duurzame investeringen, dan neutrale of (helemaal) niet betrokken stakeholders. Ook zijn stakeholders via partnerorganisaties positiever over in hoeverre Rotterdam energie-efficiency stimuleert; 56% (zeer) mee eens, dan stakeholders via het adressenbestand van Programma Duurzaam; 47% (zeer) mee eens. Niet in grafiek. Vraag: In welke mate bent u het eens met de onderstaande uitspraken? Pag. 22
Stakeholders hebben geen eenduidige mening als het gaat om aspecten die te maken hebben met de leefbaarheid van Rotterdam
4
Duurzaam Rotterdam
4.1 Stellingen duurzaam
Rotterdam… is vooruitstrevend als het gaat om het verbeteren v/d leefbaarheid als stad
zet zich in voor meer groen in de stad
wereldhavenstad
7%
40%
deltastad 6% wereldhavenstad
29%
50%
28%
30%
deltastad 5%
10%
32%
40%
8%
17% 27%
10%
15%
13%
12%
8,9% heeft een vooruitstrevende rol in CO2reductie
stimuleert het gebruik van elektrisch vervoer
draagt zorg voor een goede luchtkwaliteit
zet zich in tegen onnodig veel geluidshinder
wereldhavenstad
8%
deltastad
6%
32%
wereldhavenstad
30.2%
25%
deltastad
22% 27%
deltastad
21%
Imago onderzoek Programmabureau Duurzaam
mee eens
25.2% 29% 36%
niet mee eens, niet mee oneens
8% 8%
17%
17%
14% 5%
16%
22%
35%
21%
37%
40%
5% 10%
14%
28%
8% 7%
19%
14% 5%
60%
80%
23%
100%
mee oneens zeer mee oneens weet niet wereldstad (n=346); deltastad (n=361) B15120 / maart 2013
Betrokken stakeholders zijn het vaker (zeer) eens met de stelling dat Rotterdam zorg draagt voor een goede luchtkwaliteit (27%), dan neutrale (14%) of niet betrokken (16%) stakeholders. Niet in grafiek.
8% 11%
13%
35%
20%
18%
32%
29%
deltastad
wereldhavenstad
27%
32%
wereldhavenstad 6%
0% zeer mee eens
32%
Sommige duurzaamheidopgaven van Programma Duurzaam worden nog niet herkend door stakeholders en sommigen als wel. Oftewel de meningen zijn verdeeld. Ruim een kwart van de stakeholders vindt bijvoorbeeld niet dat Rotterdam zorg draagt voor een goede luchtkwaliteit, maar ook een kwart vindt van wel. Een dergelijke verdeeldheid geldt ook voor de andere aspecten, zoals groen in de stad, CO2-reductie, elektrisch vervoer en geluidshinder). Een relatief grote ‘weet-niet’ antwoordcategorie kan erop wijzen dat stakeholders niet op de hoogte zijn van wat er op dit gebied gebeurt.
Stakeholders via partnerorganisaties zijn positiever over de mate waarin Rotterdam zorg draagt voor een goede luchtkwaliteit ( 34% (zeer) mee eens tegenover 23%), en zich inzet tegen geluidshinder (36% tegenover 22%), dan eigen relaties. Niet in grafiek. Vraag: In welke mate bent u het eens met de onderstaande uitspraken? Pag. 23
Stakeholders zijn ervan overtuigd dat investeren in duurzaamheid de economie versterkt, maar zij zijn nog kritisch over hoe ver Rotterdam is op dit gebied. Thema stellingen Investeren in duurzaamheid versterkt de Rotterdamse economie.
wereldhavenstad
35%
deltastad
Een duurzaam Rotterdam kan alleen tot stand komen door publiek private samenwerking.
52%
41%
9%
49%
6%
wereldhavenstad
27%
52%
11%
deltastad
29%
50%
13%
8,9%
wereldhavenstad
35%
40%
5%
11%
8%
11%
7%
deltastad
36%
37%
30.2% wereldhavenstad
29%
39%
19%
7%
Rotterdam is een duurzame wereldhavenstad. deltastad
34% 0%
mee eens
Imago onderzoek Programmabureau Duurzaam
Duurzaam Rotterdam
4.2 Thema stellingen Rotterdam
(Zeer) betrokken stakeholders geloven meer dat investeren in duurzaamheid de Rotterdamse economie versterkt; 91% (zeer) meer eens, dan neutrale; 77% (zeer) mee eens, of (helemaal) niet betrokken stakeholders; 76% (zeer) mee eens. Niet in grafiek. Ruim driekwart van de stakeholders denkt dat een duurzaam Rotterdam alleen tot stand kan komen door publiek private samenwerkingsverbanden. Dit komt ook duidelijk naar voren in de reacties van stakeholders.
25.2%
Rotterdam werkt effectief aan een beter milieu.
zeer mee eens
4
20%
niet mee eens, niet mee oneens
40% 40%
60%
13% 5% 80%
100%
mee oneens zeer mee oneens weet niet wereldstad (n=346); deltastad (n=361) B15120 / maart 2013
Uit de reacties blijkt dat deze resultaten voorkomen uit het feit dat stakeholders ziet dat Rotterdam werkt aan een duurzame havenstad. De toelichtingen doen vermoeden dat stakeholders nog niet vinden dat Rotterdam al een duurzame wereldhavenstad is. Op de volgende pagina’s staan de reacties van stakeholders waarmee deze percentages onderbouwt worden. Vraag: In welke mate bent u het eens met onderstaande uitspraken over Rotterdam? Pag. 24
De meeste stakeholders geloven dat investeren in duurzaamheid de economie versterkt, maar zijn nog kritisch over hoe ver Rotterdam is op dit gebied.
4
Duurzaam Rotterdam
4.3 Toelichting: Investeren in duurzaamheid versterkt de Rotterdamse economie
Investeren in duurzaamheid versterkt de Rotterdamse economie “Wereldwijd is er een grote beweging naar duurzaamheid en een duurzame economie. Als je niet meedoet val je uit de boot.”
“Duurzaamheid is een groot woord. Nederland is daar nog niet aan toe, laat staan Rotterdam.“
8,9% “Investeren in Rotterdam helpt onze economie. Duurzaam investeren is zinvol, moet gestimuleerd worden. Investeren in duurzaamheid, groene daken, waterpleinen maakt ons niet economisch aantrekkelijker voor investeerders.”
“Zonder duurzaamheid houdt het vanzelf op. Rotterdam en Europa zitten niet (meer) in de kopgroep als het gaat om duurzaamheid. Investeren is hard nodig om bij te blijven.”
25.2%
“Als Rotterdam een voorlopende positie op duurzaamheid kan innemen dan geeft dat veel positieve aandacht en imago. Plus versterking van bedrijvigheid. Dit leidt ook tot betere bescherming van omgeving hetgeen aantrekkelijk is voor bewoners.”
8,9%
30.2% “Veel duurzame technologieën moeten met subsidies overeind gehouden worden. Dat verzwakt de economie alleen maar.“
“Op de lange termijn is het zelfs de enige manier om te overleven. Overslag van minder oliegerealiseerde producten en meer LNG en biomassa levert nieuwe business op.” “Vanwege een toenemende wereldwijde vraag naar milieubewust 8,9%produceren en het gebruik van milieuvriendelijke grondstoffen, ontstaat een economische kans voor Rotterdam haven.”
Imago onderzoek Programmabureau Duurzaam
B15120 / maart 2013
Pag. 25
Voorstanders van deze stelling weten dat Rotterdam zich inzet voor een beter milieu. Veel tegenstanders zeggen dat zij geen resultaten zien.
4
Duurzaam Rotterdam
4.3 Toelichting: Rotterdam werkt effectief aan een beter milieu
Rotterdam werkt effectief aan een beter milieu “Constructieve inzet op milieu en resultaten worden ook bereikt.”
“Wellicht dat het achter de schermen gebeurt, maar ik merk er niet veel van als Rotterdammer. Ik voel, ruik of hoor het in ieder geval niet .“
“Vergroenen stad, verbeteren luchtkwaliteit.”
8,9%
“De stad investeert in het gebruik van restwarmte, snelheidsbeperking op de A13, leefbaarheidsprojecten.”
“Kleine stappen worden gezet, maar grote klappers blijven uit. Zie de kolencentrales.”
“Ik zie wel de woorden, niet de daden.”
25.2%
“Er worden goede en effectieve pogingen gedaan. Maar het mag wel beter of moet beter uitgedragen worden.”
“Daktuinen, geveltuinen, veel parken en straatbomen, duurzame energieopwekking, tuk-tuk elektrisch, RET en openbaar vervoer in algemeen erg goed.”
“De stappen die gezet worden zijn niet effectief: twee nieuwe kolen centrales en geen garantie voor CO2 opslag - iedereen zag dat aankomen behalve kennelijk de bestuurders.“
“Rotterdam is een typisch voorbeeld van een oude havenstad waarin het klassieke economische groeidenken steeds prevaleert boven het streven naar een beter milieu. Vooral rond mobiliteit is het beleid steeds gericht op het accommoderen van voortgaande groei van het verkeer en vervoer over land, over zee en door de lucht met behulp van fossiele brandstoffen. Het milieubeleid is daardoor vaak een kwestie van 'dweilen met de kraan open'. Bepaald niet effectief dus.”
“Er gebeurt veel, goede initiatieven. maar je bent nooit klaar. Of het effectief is moet blijken uit het meten van het resultaat: is het oorspronkelijke doel ermee bereikt.”
8,9%
Imago onderzoek Programmabureau Duurzaam
B15120 / maart 2013
Pag. 26
Voorstanders vinden dat burgers meer betrokken dienen te worden bij de initiatieven. Tegenstanders vinden dat een samenwerking kan werken, maar alleen als de verantwoordelijkheid bij één partij ligt.
4
Duurzaam Rotterdam
4.3 Toelichting: Een duurzaam Rotterdam kan alleen tot stand komen door publiek private samenwerking
Een duurzaam Rotterdam kan alleen tot stand komen door publiek private samenwerking “Veel initiatieven zijn privaat bv. stadslandbouw. gelukkig ziet de gemeente Rotterdam de potentie.”
“Strijd wordt gestreden op drie fronten. Samenwerking publiek/ privaat is er een. Publieke en private inspanningen elk opzich zijn misschien wel belangrijker.”
8,9% “Veranderingen aan de stad die nodig zijn kunnen alleen als het publiek en het bedrijfsleven meewerken.”
“Is niet de enige weg.”
25.2%
“Duurzaamheid moet rendabel zijn, overheidssubsidie is dus uit den boze.”
30.2%
“Beide domeinen hebben belang bij een goed functionerende stad en hebben elkaar nodig om dit te bereiken.”
“Overheid dient het voortouw te nemen.”
“PPS heeft het grote nadeel dat de verantwoordelijkheden niet duidelijk worden toegewezen. Bovendien is het complex waardoor het eerder moeilijker dan makkelijker wordt om voortgang te boeken.”
8,9%
Imago onderzoek Programmabureau Duurzaam
“Alle partijen moeten in afstemming met elkaar zich daar voor inzetten ieder op de wijze en mate waarin hij dat kan. Degene die niet meedoen beboeten. Dus burgers bedrijven en gemeente.”
“Burgers en bedrijfsleven zijn uiteindelijk bepalend of Rotterdam zich duurzaam mag noemen. Om hun interesse te wekken en draagvlak te creëren moeten zij betrokken worden bij de uitvoering. Daarbij moet Rotterdam de doelstelling en de ambitie bewaken.” B15120 / maart 2013
Pag. 27
Stakeholders erkennen dat Rotterdam werkt aan een duurzame havenstad, maar wordt nog niet als dusdanig gezien.
4
Duurzaam Rotterdam
4.3 Toelichting: Rotterdam is een duurzame wereldhavenstad
Rotterdam is een duurzame wereldhavenstad
“Er kan meer gedaan worden om onnodige uitstoot en afval te vermijden.”
“Werkt actief aan projecten op het gebied van duurzaamheid Rotterdam Climate Initiative.”
“Algemene beeld straalt dat nog niet uit, hoewel er wel aan veel dingen wordt gewerkt.”
“We zijn goed bezig, in de breedte van duurzaamheid, dus op gebied van milieu maar ook economisch.”
“Initiatieven moeten met name van de bedrijven komen. Rotterdam mag zelf ook wel eens mee investeren.”
“Behoorlijk in de voorhoede, al kan er nog veel meer gebeuren.”
“De stad is ongezond, vervuild en de haven is geen duurzame koploper, qua luchtvervuiling en door de onduurzame biobrandstoffen.”
“Ik denk dat geen enkele wereldhavenstad (nog) duurzaam is. Bovendien is ‘duurzaam’ een containerbegrip - er zal altijd iets zijn waaraan je niet voldoet.”
Imago onderzoek Programmabureau Duurzaam
“De haven heeft een grote potentie. Veel schone industrie, technologie, multimodaal transport. De stad heeft veel ambitie maar nog weinig daadkracht.”
8,9%
“Hoewel ik niet de meest gedetailleerde kennis hierover heb, heb ik Rotterdam leren kennen als een stad die voorloopt en wil blijven lopen bij duurzaamheid.”
B15120 / maart 2013
Pag. 28
Hoofdstuk V: Voorbeeld deltastad Stakeholders zien Rotterdam nog niet als duurzaam, maar de eerste stappen in die richting zijn gezet. Wel zien zij Rotterdam al als voorbeeld deltastad.
Stakeholders staan positief tegenover Rotterdam. Wel wordt Rotterdam voornamelijk nog als een handel/industrie en waterrijke stad gezien. Er wordt niet spontaan een link gelegd met duurzaamheid.
Imago onderzoek Programmabureau Duurzaam
Van een imagotransformatie, op het gebied van duurzaamheid, is nog geen sprake.
B15120 / maart 2013
Als er expliciet naar gevraagd wordt, zien stakeholders wel dat Rotterdam aan haar duurzaamheid werkt.
Rotterdam wordt door stakeholders al wel als een voorbeeld deltastad en als kennispartner op dit gebied gezien.
Pag. 29
Het merendeel van de stakeholders ziet Rotterdam als een stad met een internationale voorbeeldfunctie en als een kennispartner voor andere deltasteden. Rotterdam… heeft een internationale voorbeeldfunctie
wereldhavenstad
17%
deltastad
17%
is een kennispartner voor deltasteden wereldwijd
wereldhavenstad
is een voorbeeld voor andere deltasteden
wereldhavenstad
houdt rekening met gevolgen klimaatverandering
wereldhavenstad 5%
is vooruitstrevend wat betreft het aanpassen aan de klimaatverandering
wereldhavenstad 5%
beperkt wateroverlast na extreme regenval
wereldhavenstad
8,9%
deltastad
30.2%
deltastad
Imago onderzoek Programmabureau Duurzaam
mee eens
39%
34%
12%
34%
16%
29%
6%
45% 20%
niet mee eens, niet mee oneens
23% 40%
8%
8%
27%
32%
13% 5%
22%
41%
9%
5%
25.2%
32%
11%
22%
47%
14%
0% zeer mee eens
23%
52%
15%
17% 15%
46%
15%
6%
20% 52%
12%
5%
20%
50%
19%
deltastad
19%
50%
10%
deltastad
deltastad
53%
60%
5% 9%
12% 29% 6% 80%
Voorbeeld deltastad
5.1 Stellingen deltastad
De stellingen in dit hoofdstuk gaan over het beeld van Rotterdam in het algemeen. Hier is dus niet specifiek naar Rotterdam als wereldhavenstad of laaggelegen deltastad gevraagd. Het onderscheidt tussen de type stad waarvoor stakeholders de overige vragen beantwoord hebben is wel zichtbaar in de grafieken, omdat dit invloed kan hebben gehad op het beantwoorden van deze algemene stellingen. Zo zien we dat de meeste stellingen over deltasteden en het inspelen op de klimaatveranderingen, positiever beoordeeld worden door stakeholders representatief voor deltastad dan door stakeholders representatief voor wereldhavenstad. Stakeholders via eigen relaties zijn er meer van overtuigd dat Rotterdam rekening houdt met de gevolgen van de klimaatverandering; 60% (zeer) mee eens tegenover 39%, en vooruitstrevend is op dit gebied; 51% (zeer) mee eens tegenover 37%, dan stakeholders via partnerorganisaties. Niet in grafiek.
15% 100%
mee oneens zeer mee oneens weet niet wereldstad (n=346); deltastad (n=361) B15120 / maart 2013
5
Vraag: In welke mate bent u het eens met de onderstaande uitspraken? Pag. 30
Stakeholders zien Rotterdam nog niet als koploper op het gebied van klimaatadaptatie. Internationaal gezien is Rotterdam koploper op het gebied van klimaatadaptatie
wereldhavenstad
18%
36%
16%
5
Voorbeeld deltastad
5.2 Thema stelling Rotterdam
Het relatief grote aandeel stakeholders dat voor de antwoordcategorieën ‘niet mee eens, niet mee oneens’ en ‘weet niet’ kiest, wijst uit dat veel stakeholders niet goed weten of Rotterdam een internationale koploper is op dit gebied.
25%
25.2%
deltastad
10%
0% zeer mee eens
mee eens
Imago onderzoek Programmabureau Duurzaam
22%
20%
40%
40%
niet mee eens, niet mee oneens
12%
60%
80%
15%
100%
mee oneens zeer mee oneens weet niet wereldstad (n=346); deltastad (n=361) B15120 / maart 2013
Op de volgende pagina staan de reacties van stakeholders waarmee deze percentages onderbouwt worden. Vraag: In welke mate bent u het eens met onderstaande uitspraken over Rotterdam? Pag. 31
Rotterdam wordt erkend als grote speler op het gebied van klimaatadaptatie, maar wordt niet als koploper gezien.
5
Voorbeeld deltastad
5.3 Toelichting: Internationaal gezien is Rotterdam koploper op het gebied van klimaatadaptatie
Internationaal gezien is Rotterdam koploper op het gebied van klimaatadaptatie
“Er gaat heel veel warmte ongebruikt de lucht in. Uitkoppeling gebeurt marginaal en Rotterdam (=overheden etc.) doet niets om bedrijven te dwingen het "aan de poort" te brengen om te gebruiken.”
“Rotterdam is m.i. geen koploper van klimaatadaptatie, maar speelt internationaal wel een grote rol. Voor Nederland en Rotterdam staat het pas een aantal jaren op de politieke agenda.”
“Met name op het gebied van waterhuishouding, zoals de maaslantkering zijn goede voorbeelden van de aanpassing aan de veranderende situatie.”
8,9% “Er zijn veel plannen (bv RCI). Oppassen dat deze niet in schoonheid sterven (CCS). Samenwerking met en draagvlak bij industrie is cruciaal. Wat zijn de voordelen voor de bedrijven?”
“Koploper ben je alleen als je afziet van fossiele energiebronnen en radicaal overstapt op energie van de zon.”
“Rotterdam heeft met haar klimaatbeleid een voorsprong op andere gelijksoortige havendelta's in de wereld.”
“Gegeven de hoeveelheid industrie in het havengebied kan Rotterdam veel meer doen op het gebied van duurzaamheid. De doelstelling in het Rotterdam Climate Initiative zijn mooi, maar realisatie daarvan zie ik nog niet gebeuren.” De reacties gaan niet altijd over klimaatadaptatie, wat erop wijst dat stakeholders niet altijd weten wat klimaatadaptatie precies is. Imago onderzoek Programmabureau Duurzaam
8,9% B15120 / maart 2013
“Voorbeeldfunctie van Rotterdam in o. a. Deltacities. Grote wereldwijde belangstelling voor de concrete manier waarop Rotterdam uitvoering geeft aan haar beleid op het gebied van klimaatadaptatie. Tevens grote belangstelling voor de kennis die Rotterdam heeft op het gebied van waterbestendig bouwen.” Pag. 32
Hoofdstuk VI: Tot Slot
Imago onderzoek Programmabureau Duurzaam
B15120 / maart 2013
Pag. 33
Stakeholders roepen RCI op om de initiatieven op het gebied van duurzaamheid zichtbaarder te maken en te laten zien wat tot dusver de concrete resultaten zijn. Ook het betrekken van bewoners wordt veel als tip genoemd.
6 6.1
Tot slot Gouden tips
“Niet alleen ondernemers maar ook burgers!!!!”
“Afhankelijkheid van olie etc. langzaam afbouwen en investeren in moderne industrie als zonnecellen, windmolens, milieu etc.”
“Meer groen, minder auto's toelaten in de binnenstad.”
“Besteed aandacht aan collectieve duurzame initiatieven voor de inwoners van de stad. Beloon ze voor het feit dat ze voorop willen lopen en neem maatregelen die mogelijk conflicteren met nationaal beleid, maar direct bijdragen aan een verbeterde leefomgeving. Er is veel enthousiasme binnen de stad om in coöperatief verband duurzame initiatieven op te zetten en hiervoor middelen beschikbaar te stellen. Rotterdam zou dergelijke initiatieven zeker moeten stimuleren en minimaal moeten faciliteren. denk aan collectief opwekken van zonnestroom bijvoorbeeld.”
“Ben weer wat meer zichtbaar. Ambitie zakt weg.”
“Betere communicatie, minder over beleid en mensen, successen delen.”
“Blijf doorgaan en laten zien welke concrete resultaten er zijn, ter inspiratie en ter lering.”
“De imago doelstellingen van RCI voor de stad zou een onderdeel moeten zijn in de stadscommunicatieboodschappen en citymarketing.”
30.2% “Concentreer je op een paar speerpunten en zorg dat je daar grote effecten bereikt. RCI is nu redelijk onzichtbaar aan het worden.”
“Ervoor zorgen dat de inwoners van Rotterdam betrokken raken bij RCI, zij weten echt net wie RCI is, wat ze doen, waar ze voor staan etc.”
“Investeer echt in duurzaamheid, en niet alleen voor de buhne. Pak parkeren serieus aan.” Imago onderzoek Programmabureau Duurzaam
B15120 / maart 2013
Vraag: Als u nog één gouden tip aan het RCI mocht geven, wat zou dat dan zijn? Pag. 34
Bijlage
Imago onderzoek Programmabureau Duurzaam
B15120 / maart 2013
Pag. 35
Onderzoeksverantwoording Inleiding Dit rapport biedt inzicht in de resultaten van het imagoonderzoek onder stakeholders van Programmabureau Duurzaam. Stakeholders zijn personen die betrokken zijn bij Rotterdam al wereldhavensstad of Deltastad. Daarnaast hebben zij interesse in duurzaamheid, economische ontwikkelingen, CO2-reductie, watermanagement, het milieu, klimaatverandering of klimaatadaptatie. De onderzoeksdoelstelling luidt als volgt: In hoeverre zien haar stakeholders Rotterdam als duurzame wereldhavenstad en in hoeverre zien zij Rotterdam als voorbeeld deltastad? Steekproefprocedure en methode De doelgroep bestaat uit stakeholders uit verschillende bronnen. Vanuit een aantal bronnen heeft Blauw Research een adressenbestand ontvangen. Deze zijn ontdubbeld, zodat elke stakeholder eenmalig uitgenodigd is voor het onderzoek. Andere bronnen hebben een (open) link naar het onderzoek in hun nieuwsbrief opgenomen. De kwantitatieve data is online verzameld. Vragenlijst De onderzoeksdoelstelling is vertaald naar een aantal onderzoeksvragen: • Welke associaties heeft men bij Rotterdam? (spontane associaties via visualistics). • Wat is het huidige imago van Rotterdam als het gaat om duurzaamheid (KS-methode). • Welke attitude heeft men ten aanzien van verschillende duurzaamheid thema’s (stellingen). De vragen zijn steeds toegespitst op Rotterdam als wereldhavenstad of als deltastad. Stakeholders is gevraagd van welke variant zij het meeste een beeld hebben. Imago onderzoek Programmabureau Duurzaam
Veldwerk Het veldwerk heeft gelopen van 21 januari tot en met 10 februari 2013. Gedurende het veldwerk heeft Blauw Research een helpdesk (mail) ingericht waar stakeholders terecht konden met vragen of opmerkingen. Stakeholders die per mail uitgenodigd zijn voor het onderzoek, hebben na 1 week een herinneringsmail ontvangen. Selectie Meer stakeholders hebben een duidelijk beeld van Rotterdam als wereldhavenstad dan van Rotterdam als deltastad (zie tabel hieronder). In dit onderzoek hebben stakeholders de vragenlijst ingevuld voor één type stad waarvan zij minimaal enigszins een beeld hebben.
Beeld Rotterdam als… wereldhavenstad n=707 duidelijk beeld enigszins een beeld helemaal geen beeld
deltastad
81% 19% 0%
39% 43% 17%
Respons In totaal hebben 707 stakeholders deelgenomen aan dit onderzoek; wereldhavenstad n=346, laaggelegen deltastad n=361. Het uiteindelijk aantal waarnemingen per bron is als volgt: Open link in nieuwsbrieven: • Netherlands Water Partnership netto respons 10 (van de circa 5.000 leden) • Ecomobielbeurs netto respons 5 (van de circa 1.500 leden) • Havenbedrijf nieuwsbrief netto respons 61 (van de circa 8.000 leden) Totaal 76 (totaal responspercentage circa 1%) B15120 / maart 2013
Uitnodigingen per e-mail verstuurd: • Algemeen adressenbestand programma Duurzaam netto respons 346 (aantal adressen in bestand 2738) • Nederlandse ambassades netto respons 17 (aantal adressen in bestand 102) • Congres Flood Risk netto respons 17 (aantal adressen in bestand 96) • Deelnemers symposium groene chemie netto respons 26 (aantal adressen in bestand 75) • Deltalinqs Energy Forum nieuwsbrief netto respons 117 (aantal adressen in bestand 830) • De RCI nieuwsbrief netto respons 108 (aantal adressen in bestand 1286) Totaal 631 (totaal responspercentage 12%) Dataverwerking Na afloop van het veldwerk is het opgebouwde databestand gecontroleerd op volledigheid en consistentie en geschikt gemaakt voor statistische analyses. De resultaten zijn in dit rapport zo veel mogelijk gepresenteerd in grafieken en tabellen. De antwoorden op de open vragen zijn geïnterpreteerd en verwerkt in de teksten. Rapportage De rapportage bestaat uit een management samenvatting (‘Kort & Krachtig’), een grafische weergave van de belangrijkste uitkomsten met toelichtingen, een onderzoeksverantwoording. Daarnaast zijn tabellen van alle resultaten op geleverd. Apart is een tabellenboek met de antwoorden op de open vragen opgeleverd. Het lezen van deze antwoorden is aan te raden, omdat deze verdieping bieden op de onderzoeksresultaten.
Pag. 36