12-11-2014
LANDELIJKE AANDACHT
HET BEHOUDEN VAN EEN OPLEIDING Symposium Participatie door Educatie Jolanda Kroes
11 november 2014
- Veel aandacht binnen politiek en (hogeronderwijs - Uitval aantal studenten met een functiebeperking - Belemmeringen weghalen - Accreditering van opleidingen, onderdeel van de Nationale Studenten Enquête (NSE)
DE FUNCTIEBEPERKING /HANDICAP EN MATE VAN BELEMMERING BIJ DE STUDIE (1)
CIJFERS • 3 op de 10 studenten in het hoger onderwijs heeft een functiebeperking • 10% van de studenten in het HBO wordt tijdens de studie belemmerd door een functiebeperking. Dat zijn ongeveer 66.000 studenten. • Studenten met een functie-beperking besteden gemiddeld 1 uur meer tijd aan hun studie. Een student met autisme besteedt zelfs gemiddeld 4,4 uur per week meer en een student met dyslexie investeert 3,5 uur per week extra • Van alle studenten met een functiebeperking heeft tussen de 42% en 52% voorzieningen nodig. • Vooral in het hbo vallen studenten met een functiebeperking vaker uit. • 14% van de studenten met een functiebeperking in het hbo is vijf jaar na de start van de studie uitgevallen zonder diploma. Bij studenten zonder beperking is dat 3%. (handicap en studie 2012)
Handicap Spraak en/of taalproblemen (bijv. stotteren, afasie) Visuele beperking (blind, slechtziend) Auditieve beperking (doof, slechthorend) Motorische beperking (lopen, bewegen, gebruik van armen) Rolstoelgebonden Dyslexie Dyscalculie Concentratieproblemen Vermoeidheid / energietekort Chronische pijnklachten
N 20 14 30 42 3 534 45 286 198 105
Helemaal niet
4 3 3 1 16 6 1 2
Nauwelijks
Een beetje
Veel
Heel veel
5 1 7 8
11 5 12 19
1
109 9 24 11 14
250 23 99 72 48
3 4 6 10 2 139 3 124 89 30
2 2 20 4 38 26 11
1
12-11-2014
DE FUNCTIEBEPERKING /HANDICAP EN MATE VAN BELEMMERING BIJ DE STUDIE (2) Ziekte RSI (pijn / tintelingen in armen, nek en rug door veelvuldig computergebruik) Migraine / ernstige hoofdpijn Eetstoornis (boulimie, anorexia) Handicap Long- en ademhalingsprobleem (bijv. cara, astma, chronische bronchitis, CF - COPD) Huidaandoening (bijv. eczeem, psoriasis) Spraak en/of taalproblemen (bijv. stotteren, afasie) Suikerziekte / diabetes Visuele beperking (blind, slechtziend) ADHD Auditieve beperking (doof, slechthorend) Psychisch probleem / aandoening (bijv. psychose, burn-out, Motorische beperking (lopen, bewegen, gebruik van armen) angststoornis, dwangneurose) Rolstoelgebonden Autisme of verwante stoornis (bijv. PDD-NOS) Dyslexie Chronisch vermoeidheidssyndroom (ME) Dyscalculie Artrose,Concentratieproblemen reuma of andere gewrichtsklachten Spierdystrofie, spasme/ of andere spierziekte Vermoeidheid energietekort AndereChronische stoornis aan bewegingsapparaat (bijv. hernia, pijnklachten verlammingsverschijnselen) Een vorm van kanker Epilepsie Andere neurologische aandoening (bijv. MS) Hart- en vaatziekte (bijv. hartaandoening, hoge bloeddruk, vernauwde vaten) Ernstige darmstoornis (bijv. ziekte van Crohn, colitis) Overige ziekte
N
Helemaal niet
12
1
106 14 74
3 3 Helemaa 30l niet
47 29 202 178 66 24 42 6 39
N 20 14 30 42 3 534 45 286 198 105
2
33 5 4 5 3 1 3 1 2 16 6 2 1 4
Nauwelijks
2
17 1 Nauwelijks 25
Een beetje
Veel
5
3
BINNEN DE HANZEHOGESCHOOL Heel veel 1
55 Een6 12 beetj
23 Vee 3Heel 6veel l
8 1 1
35 71 247 148
e 116 513 1274 1961
3 2 14 24
10 109 9 424 111 314
31 250 234 9922 722 4820
2 1 3 2 4 6 85 2 78 10 2 2 139 18 20 3 18 4 12 124 38 89 2 26 30 10 11
7 11 16 23
1 3 2 8
1 3 1 3
2 4 6 9
2
43 22
4 3
9 4
17 5
12 9
5 3
AANDACHTSFUNCTIONARISSEN
5 2 2 1 2
Convenant met handicap en studie (2007) Koers op kwaliteit (2009) Permanente advies commissie (2010) Aandachtsfunctionarissen (2013)
1 1 2 1 1
WAT TE DOEN?
• Waarom • Hoe • Wat
2
12-11-2014
DE SLB-MISSIE/ DOCENTEN Studenten met beperkingen helpen beter te functioneren zodat ze met succes en naar hun eigen tevredenheid de opleiding van eigen keuze kunnen (ver)volgen
WIL JIJ JE OPLEIDING BLIJVEN VOLGEN? ZO JA, WAT BELEMMERT JOU BIJ HET VOLGEN VAN JE STUDIE?
Samen met de student achterhalen welke vaardigheden en hulpbronnen hij/zij nodig heeft om met succes en tevredenheid de studie te kunnen voortzetten en afronden
UITGANGSPUNT BONDGENOOTSCHAP In de eerste plaats uitgaan van wat de student met ons en anderen verbindt, en niet van datgene wat hem van ons en anderen onderscheidt
Uitgangspunt Begeleidingsmethodiek Studentrol + opleiding van eigen keuze
Vaardigheden + Hulpbronnen
Succes + Tevredenheid
3
12-11-2014
Tips voor (1e) gesprek Gebruik LSD
VOORBEELDEN VAN OPLEIDINGSDOELEN VAN STUDENTEN: • Ik wil de komende twee jaar mijn opleiding ICT blijven volgen
Luisteren Samenvatten Doorvragen
Gebruik geen NONSENS
• Ik wil in februari 2015 mijn MWD stage bij Jeugdzorg Groningen starten
Niet Oplossen Niet Sturen, en Niet Suggereren
• Ik wil in mei 2015 mijn opleiding Human Technology weer oppakken
AANDACHTSPUNTEN • ‘Patiëntrol’
vs Studentrol
• Hulpverlener
vs Docent/SLB-er
• SLB-er als probleemeigenaar
vs Student als probleemeigenaar
• School
vs
Stage
• Norm
vs
Vorm
WAT MOET DE STUDENT KUNNEN Vaardigheden om een opleiding met succes te kunnen blijven volgen. • Vraag; Welke vaardigheden moeten er aanwezig zijn om de opleiding te (blijven) volgen?
4
12-11-2014
VAARDIGHEDEN • Fysieke • Intellectuele • Cognitieve • Sociale • Emotionele
ACTIVITEITEN STUDENT EN BEGELEIDER
VAARDIGHEDEN Doel: Ik wil in september 2015 met de opleiding Bedrijfskunde aan de HG weer oppakken
Stap 1 Achterhaal de onmisbare vaardigheden naar aanleiding van de eisen vanuit de opleiding (succes)
Succes: opleidingseisen : • Aanwezigheid
• 1A. Expliciete en impliciete eisen achterhalen
• • • • •
• 1B. Welke eisen zijn essentieel om met deze student verder te bespreken • 1C. Bespreken welke vaardigheden hiervoor essentieel zijn?
Op tijd komen Presenteren voor de groep In subgroepen werken Voldoendes halen Stage volgen
+ + + ?
5
12-11-2014
SUCCES? Wat moet je kunnen doen? • Geschreven regels: expliciete eisen • Ongeschreven regels: impliciete eisen • Welke regels zijn een probleem? Wat heb je nodig aan hulpbronnen?
Mensen, plaatsen, dingen, activiteiten
WAT KAN DE STUDENT NIET ZELF DOEN • Hulpbronnen • Vraag: welke hulpbronnen zijn er beschikbaar voor studenten met een functiebeperking?
HULPBRONNEN • Mensen • Activiteiten • Plaats
• Dingen • Aanpassingen
(bv studiemaatje) (bv wandeling maken) (bv ruimte om me terug te trekken) (bv computer) (bv extra toetstijd)
PERSOONLIJK ONAANGENAME ERVARING ANALYSEREN + PERSOONLIJK BELANGRIJKE GEDRAGINGEN PRECISEREN
6
12-11-2014
ACTIVITEITEN STUDENT EN BEGELEIDER
Stap 2. Persoonlijk belangrijk gedrag precies omschrijven (tevredenheid) Bespreek welke vaardigheden de student nodig heeft om met plezier/tevredenheid te functioneren binnen de opleiding van zijn/haar keuze? 2 A.
Wat wil iemand zelf kunnen doen om zich prettig te voelen?
2 B.
Welke vaardigheden zijn hiervoor essentieel?
OEFENING • Studente geeft aan in haar projectgroepje van vijf studenten regelmatig ruzie te hebben met haar medestudenten. Ze krijgt regelmatig te horen dat ze haar taakafspraken niet nakomt en dan reageert ze erg boos. Zij kan er toch ook niets aan doen dat ze zo weinig energie heeft • Hoe hiermee om te gaan?
Tevredenheid: persoonlijk belangrijk gedrag: • In de pauze contact met medestudenten • Rust nemen
+
1. Beschrijf in het kort een recente onaangename of onbevredigende belevenis (dat wil zeggen: Wie? Wat? Wanneer? Waar?, en de intensiteit van de gevoelens van de student 2. Zoek uit wat de oorzaken voor deze gevoelens zijn (dat wil zeggen: Waarom?) 3. Brainstorm met de student samen over gedragingen die zijn of haar problematische belevenis in positieve zin zouden kunnen oplossen 4. Kies effectieve (E) en realistische/haalbare (R) gedragingen uit die voor de cliënt persoonlijk belangrijk zijn
7
12-11-2014
VAARDIGHEDEN TOEPASSEN 7 O’S • Hindernissen opsporen: waarom gebruikt de student de vaardigheid niet (voldoende)? • • • • • • •
Onwetendheid Onvermogen Onkunde Onbruik Onzekerheid Onnadenkendheid Onwil
ONMISBARE VAARDIGHEDEN + ONMISBARE HULPBRONNEN
Uitleggen Hulpbron Vaardigheidsles Oefenen Succesjes Voorbereiden Erover praten, nut uitleggen
KIES EEN INTERVENTIE • Vaardigheid leren? • Vaardigheid leren toepassen? • Hulpbron realiseren?
VOORBEELD • Studente geeft aan op haar stageplaats van één collega vooral negatieve feedback te ontvangen en weinig positieve. Ze heeft verschillende keren met haar SLB-er besproken hoe hier mee om te gaan, maar dit leverde in de praktijk niet het gewenste resultaat op. • Hoe nu verder?
8
12-11-2014
3. Zoek uit wat de oorzaken voor deze gevoelens zijn (dat wil zeggen: Waarom?)
• Gedrag van de student • Andermans gedrag • Omstandigheden
4.
Brainstorm samen met de student over gedragingen die zijn of haar problematische belevenis in positieve zin zouden kunnen oplossen
Handige hulpstrategieën:
• Je eigen gedrag veranderen • Andermans gedrag veranderen • De omstandigheden aanpassen/vermijden
Belangrijk: genoemde oorzaak niet ter discussie stellen!!
9
