Herdenking. 100 jaar De Groote Oorlog in Sint-Niklaas

Herdenking

100 jaar De Groote Oorlog in Sint-Niklaas Najaarsprogramma 2014

HERDENKING 100 jaar De Groote Oorlog in Sint-Niklaas najaar 2014

Begin oktober 1914 wordt Antwerpen ingenomen. Het Belgisch leger verlaat de havenstad en trekt westwaarts. Via de spoorverbinding naar Puurs rijden tussen 30 september en 11 oktober 1914 niet minder dan 332 treinen over Sint-Niklaas, Sint-Gillis en Moerbeke in de richting van Zelzate, Eeklo en Brugge. Op 7 oktober komen koning Albert, koningin Elisabeth en de generale staf onverwachts in Sint-Niklaas aan. Om 16 uur beraadslaagt de koning met zijn legertop ongeveer een uur in de raadzaal van het stadhuis. Daarna overlegt hij met het college in het kabinet van de burgemeester. Het vorstenpaar overnacht bij burgemeester Van Naemen in het Walburgkasteel en vertrekt ’s anderendaags vroeg in de ochtend per auto naar Zelzate. De aftocht van de Belgische militairen veroorzaakt een nieuwe vluchtelingenstroom naar Nederland. Tentoonstelling “De Doodendraad” Over de elektrische draadversperring aan de Oost- en Zeeuws-Vlaamse grens tijdens WOI (prod. Provinciebestuur Oost-Vlaanderen) Tot 21/09 DI. > VR. van 10u tot 19u en ZA. en ZO van 9u30 tot 12u30 Bib, Hendrik Heymanplein 3, 2de verdieping www.sint-niklaas.be/bibliotheek | 03 778 34 00

Tentoonstelling “Hinderlaag” Erik Nagels Bijzondere schilderijen geïnspireerd op stereoscopische beelden gemaakt aan het front (org. CC Sint-Niklaas en Stedelijke Musea Sint-Niklaas) Van 18/09 tot 02/11 DO. > ZA. van 14u tot 17u ZO. van 11 tot 17u Salons, Stationsstraat 85 www.ccsint-niklaas.be http://musea.sint-niklaas.be | 03 778 34 50

Tentoonstelling “Nieuwkerken, een klein dorp tijdens de Groote Oorlog” Over het dagelijks leven in Nieuwkerken tijdens WOI (org. Heemkring Nieuwkerken) DI. 16, 23 en 30/09 en ZO. 05/10 van 14 tot 17u Heemkundig Museum, Gijzelstraat 110 - Nieuwkerken [email protected] | 03 776 45 02

Busreis / Gegidst bezoek aan De Ijzer (kerkhof van Vladslo, sluizen in Nieuwpoort, Ramskapelle, Oud-Stuivekeskerke, ‘frontzate’ en Dodengang) o.l.v. Karl Duc ZA. 20/09 van 9 tot 18u30, met vertrek in Lokeren (parking Grote Kaai) (Org. Vrije Ateliers en Vormingplus: verplicht inschrijven) www.vormingplus.be/waas-en-dender | 03 775 44 84 Dubbeltentoonstelling “Ons dorp in de Groote Oorlog” en “Oorlog en Vrede” met o.a. voorstelling jaarboek “Sinaaise soldaten in de Groote Oorlog” (Heemkring Den Dissel), concerten door jeugdkoor Gaudeamus en leerlingen van de Stedelijke Academie (afd. Sinaai en Belsele), poëzie en kunstwerken (Dorpsraad / Kunst uit Sinaai)



ZA. 27 en ZO. 28/09 van 10 tot 18u Dorpshuis (oud Gemeentehuis) Sint-Catharinakerk Tinelkerkhof Sinaai [email protected] www.sinaaileeft.be

Vredefeesten Sinaai 1919



Tentoonstelling “De Nacht van Walburg: het Belgisch opperbevel in Sint-Niklaas” Documentaire tentoonstelling met schilderijen, foto’s en authentieke archiefdocumenten die de oktoberdagen van 1914 belichten en illustreren hoe het stadsbestuur zich probeert overeind te houden ‘in deze droevige tijdsomstandigheden’. De raadzaal van het stadhuis is ook voor één dag het hoofdkwartier van koning Albert I en zijn generale staf.



schilderij August Audenaert

29/09 > 11/11 Inkomhal stadhuis, alle weekdagen van 8u15 tot 12u15, op dinsdag ook van 13u30 tot 19u en op woensdag en vrijdag ook van 13u30 tot 16u. [email protected] | 03 778 33 80 Bezoek Bus “Via Dolorosa” DI. 07/10 heel de dag op de Grote Markt (voor stadhuis) www.aandeijzer.be

Lezing “Het vergeten verhaal van het Waasland en Antwerpen in 1914” door Thomas G. Maes. Omtrent de rol van het Waasland in de verdediging van Antwerpen. Rode draad is de figuur van koning Albert I, de koningsoldaat die in Antwerpen en het Waasland met zijn volk en leger probeerde stand te houden tegen de Duitsers. DI. 07/10 om 19u30 in het stadhuis www.vormingplus.be/waas-en-dender | 03 775 44 84 Figurentheater “Loop” (+14) door Ultima Thule en Het Paleis DO. 09/10 om 10u en 14u en VR. 10/10 om 14u en 20u (Schoolvoorstelling en Jong Geweld) in de Stadsschouwburg www.ccsint-niklaas.be | 03 778 33 66 Gegidst bezoek aan de tentoonstelling “14-18, Dit is onze geschiedenis” DO. 16/10 van 14u15 tot 16u15 in het Koninklijk Museum van het Leger en de Krijgsgeschiedenis, Jubelpark 3 – Brussel Gegidst bezoek aan de tentoonstelling “Emigranten in Amerika in WOI” ZA. 18/10 van 11u30 tot 13u30 in het Red Star Line Museum, Montevideostraat 3 - Antwerpen (Org. Vrije Ateliers en Vormingplus: verplicht inschrijven) www.vormingplus.be/waas-en-dender | 03 775 44 84 Concert “Muziek in De Groote Oorlog” door Koninklijke Socialistische Harmonie De Toekomst (o.l.v. Jaume Santonja) M.m.v. het stadsarchief, CC Boontje en de Stedelijke Academie (afd. Woord) ZO. 19/10 om 15u in de Stadsschouwburg www.hdetoekomst.be | 0498 74 31 41 Wablieftlezing “Jimmy Duffy” door Geert Spillebeen WO. 22/10 om 20u in de Bib, Hendrik Heymanplein 3 www.sint-niklaas.be/bibliotheek | 03 778 34 00

8 oktober 1914: “Het haastig vertrek van de koning was als een sein van de algemene vlucht der bevolking... Een onafgebroken, eindeloze treurige stoet van angstige ouderlingen, kloosterlingen, zelfs een slotkloosterzuster, sombere mannen, bezorgde moeders en wenende kinderen. Een gerots en gewemel van karren en kruiwagens beladen met matrassen en slaapgerief, boeren met hun vee, kloosterlingen met hun zieken en krankzinnigen, aftrekkende troepen van ons roemrijk verslagen leger. De straten waren ledig, de huizen gesloten, alle openbare diensten stopgezet. De weinige bewoners welke hier gebleven waren, wachtten met angstige onzekerheid de intrede van de Duitsers af...” (Arthur Van Lierde)

Rondreizende tentoonstelling “WOI gelezen in zijn affiches” door KOKW en VOS-Vlaamse Vredesvereniging. 04/10 > 10/10 Op schooldagen van 8u30 tot 12u en van 13u30 tot 16u (niet op woensdagnamiddag) en op zaterdag en zondag van 14 tot 17u. In De Calfac (Sint-Jozef-Klein-Seminarie), Collegestraat 31 www.kokw.be | [email protected]

Concert “Waar de klaprozen bloedden” door Chris Lomme en Casino Brass Ensemble (o.l.v. Steven Verhaert) Enigma Variations – Edward Elgar ZO. 02/11 om 15u in De Casino [email protected] | 0475 63 37 91

Tentoonstelling “Kleine mensen in de Groote Oorlog” (VOS - Vlaamse Vredesbeweging) Over de impact van de oorlog op het leven van de gewone mens 04/11> 30/11 in de Bib, Hendrik Heymanplein 3 www.sint-niklaas.be/bibliotheek | 03 778 34 00

Concert “1000 Voices for peace” door In Dulci Jubilo in het kader van het Festival van Vlaanderen en Brussel. Een muzikale verbroedering tussen 20 Belgische koren en 15 koren uit landen die destijds bij het conflict betrokken waren. Samen vormen ze 1000 stemmen die een duidelijke vredesboodschap uitdragen VR. 07/11 om 20u in de Sint-Nicolaaskerk (duoconcert met Treenighedskirkens Drengenkor uit Denemarken) Z0. 09/11 om 17u in de Basiliek van Koekelberg (vredesoratorium van Krzysztof Penderecki) [email protected] | www.ccsint-niklaas.be | www.1000voices.be Vertelling “Prikkelende verhalen over de Groote Oorlog” door Marcella Piessens ZO. 09/11 om 10u in de Vredeszaal stadhuis. [email protected] | 03 778 35 00 Avant-première beeldenbabbel “Presente” door Herman Cole Omtrent La Grande Guerra in Italië (Trentino, de Veneto en Friuli Venezia Giulia) MA. 10/11 om 20u in Piet Elshoutzaal SteM [email protected]

HERDENKING Wapenstilstand DINSDAG 11 NOVEMBER SINAAI 09u00: Bloemenhulde aan het heldenmonument, muzikaal opgeluisterd door de Koninklijke harmonie Sint-Cecilia met aansluitend drink en geleid bezoek aan de tentoonstelling in het Dorpshuis (oud gemeentehuis)



BELSELE 09u20: Bloemenhulde aan het heldenmonument, muzikaal opgeluisterd door de Koninklijke fanfare Sinte-Cecilia 09u30: Misviering met aansluitend drink in het oud gemeentehuis 14u00: Wandeling “Casus Belli” o.l.v. Ann Pieters (vertrek aan muziekclub ’t Ey, Koutermolenstraat 6b), met muzikaal intermezzo van folkduo De Beytels Inschrijven via [email protected] | 03 778 35 00 16u30: Concert “Hier liggen alle helden…” door Marc Hauman & Karin Van Steenlandt www.tey.be | 03 772 11 93

Heldenmonument Belsele NIEUWKERKEN 08u45: Misviering 09u40: Bloemenhulde aan het heldenmonument, muzikaal opgeluisterd door de Koninklijke fanfare De Eendracht met aansluitend drink in het oud gemeentehuis Ten Bos SINT-NIKLAAS 10u00: Wereldoorlogwandeling o.l.v. Ann Pieters in de stadskern Sint-Niklaas (vertrek aan dienst toerisme) Inschrijven via [email protected] | 03 778 35 00 10u00:

Misviering in de Sint-Nicolaaskerk, muzikaal opgeluisterd door het Casino Brass Ensemble, met aansluitend optocht begeleid door de Koninklijke harmonie De Kunstvrienden

10u45: Bloemenhulde aan het heldenmonument op de Houtbriel 11u15: Plechtige zitting in de trouwzaal stadhuis, muzikaal opgeluisterd door Musica Symfonie en aansluitend drink Heldenmonument Sint-Niklaas

Voorstelling Annalen KOKW en “WOI in het Waasland – deel II” van Hugo De Looze. ZO. 16/11 www.kokw.be “Poëzie en revueverhalen uit WOI” door Marcella Piessens (CC Boontje) ZO. 16/11 om 10u30 in de Bib, Hendrik Heymanplein 3 www.sint-niklaas.be/bibliotheek | 03 778 34 00 Comedy/Theater “Slijk” door Wouter Deprez VR. 21/11 en ZA. 22/11 om 20u in de Stadsschouwburg www.ccsint-niklaas.be | 03 778 33 66 Fototentoonstelling “Littekens - Landschap in Métamorphose du paysage” door Filip Claus Omtrent de sporen van de Eerste Wereldoorlog in Nord, Pas-de-Calais en West-Vlaanderen. ZA. 06/12 > ZA. 31/01 in De Passage De Vrije Ateliers, Rode Kruisstraat 25

foto Filip Claus

ZA. 06/12 > ZA. 27/12 in de wandelgangen van de Stadsschouwburg www.ccsint-niklaas.be | 03 778 33 66

Theatermonoloog “DeKleineOorlog” door SKaGeN / Valentijn Dhaenens foto Skagen DI. 09/12 en WO. 10/12 om 20u in de Stadsschouwburg www.ccsint-niklaas.be | 03 778 33 66 Music Hall / Muzikaal diner “Where is my boy to-night” door Dries Chaerle en Frank Verdru De briefwisseling (1915-1916) van Edtith Ainscow en Geoffrey Boothby DO. 18/12 van 12 tot 14u30 in de Vrije Ateliers, Rode Kruisstraat 25 www.vrijeateliers.be | 03 778 33 70 Vertelling “Kerstmis... de dag dat ze niet schieten” door Marcella Piessens (CC Boontje en CC LinC) ZO. 14/12 om 10u30 in het Rode Kruis opvangcentrum voor asielzoekers (kapel), Kasteelstraat 8 [email protected] | 03 777 55 40 Theater “Petrus en den dodendraad” door Het Gevolg / Jo De Meyere en Sofie Palmers ZO. 01/02/2015 om 15u (matinee) in de Stadsschouwburg www.ccsint-niklaas.be | 03 778 33 66

”DILEMMA 14-18” Lokaal inleefspel over WOI Beslissingen nemen en moeilijke keuzes maken, daar draait het om in dit nieuwe stadsspel, uitgewerkt door vzw Tumult en het Stadsarchief Sint-Niklaas. De deelnemers kruipen in de leefwereld van vijf personages die tijdens de Eerste Wereldoorlog in en rond Sint-Niklaas wonen: soldaat Petrus Vanacker, lid burgerwacht Raphaël Waterschoot, kloosterlinge Zuster Trees, verzetsvrouw Mathilde Vandermeulen en de Belseelse onderwijzeres Augusta Quintelier. De spelers staan voor levensechte dilemma’s, verzamelen voedselbonnen en voeren groepsopdrachten uit. Zo redden ze hun leven in deze waanzinnige periode. Voor jongeren van 12 tot 18 jaar (kan ook door volwassenen gespeeld worden). Aantal deelnemers: 10 tot 25 spelers Terrein: 5 locaties in de stad, op wandelafstand Duur: 180 minuten Begeleiding: 1 spelcoördinator + 5 begeleiders Wordt verwacht: educatief pakket voor het secundair onderwijs. Gratis, mits waarborg Contact: [email protected] | 03 778 33 80 De Bib heeft een uitgebreide collectie aan boeken, strips, filmmateriaal over de Groote Oorlog en voorziet themastanden en koffers. U kan er ook terecht om gratis de Oorlogskranten te lezen. www.sint-niklaas.be/bibliotheek | 03 778 34 00 Meer info: 03 778 33 36 of [email protected] Heeft u nog interessante foto’s, documenten of objecten omtrent WOI? Neem contact op met het stadsarchief: 03 778 33 80 of [email protected]

Agenda

www.waasland1914-1918.be

Verantwoordelijk uitgever: Christel Geerts, Grote Markt 1 – 9100 Sint-Niklaas | layout www.sarahvanosselaer.be