De Groote Oorlog in Scheldeland
Scheldebrug Schoonaarde
Op 4 augustus 2014 is het precies 100 jaar geleden dat de Eerste Wereldoorlog uitbrak. De herdenking van de honderdste verjaardag van de Groote Oorlog is een moment om stil te staan bij wat er gebeurd is. Om de vele burgers en militairen die het slachtoffer werden van de oorlog op een gepaste wijze te herdenken. Om de herinnering levendig te houden, ook nu de echte getuigen van de oorlog overleden zijn. En tegelijk is dit een moment om lessen te trekken uit het verleden, die waardevol kunnen zijn, vandaag en morgen. Om een boodschap van vrede in stand te houden. En die door te geven naar de toekomst.
02
Een lange, bloedige loopgravenstrijd die maar liefst 4 volle jaren zou duren. Dat is waar de meeste mensen aan denken als de Eerste Wereldoorlog genoemd wordt. Maar ook in Scheldeland werd verbeten strijd geleverd. Vanuit Brussel waren de Duitsers, dwars door het land van Dender en Schelde, in opmars naar Parijs. Nu eens was het niemandsland dat Scheldeland heette bezet door Duitse troepen, dan weer werd het ingenomen door burgerwachten, politie, rijkswacht, vrijwilligers en soldaten. Om Aalst, Dendermonde en Antwerpen werd verwoed gevochten. De bevolking leed onder de terreur die uitging van de Duitse legermachine. Maar de guerillaoorlog in Scheldeland vertraagde wel hun opmars. Het gaf het Engelse en Franse leger de kans om een snelle overrompeling te vermijden. Toen het Belgische leger zich uiteindelijk moest terugtrekken achter de IJzer, trok het strijdgewoel weg uit Scheldeland. Maar ook de 4 jaar durende bezetting die daarop volgde, liet zo haar sporen na…
Tijdens alle herdenkingsevenementen in het kader van 100 jaar Groote Oorlog staat de correcte historische context van de gebeurtenissen voorop. Hoe langer de oorlog achter ons ligt, hoe minder de kennis erover immers nog leeft bij het grote publiek. Maar tegelijk is er ook aandacht voor de kleine man in de Groote Oorlog. Want dat de oorlog op zijn leven een immens effect heeft gehad, zo veel is duidelijk… En omdat de herdenking geen exclusieve aangelegenheid van de overwinnaars mag zijn, vinden de evenementen plaats in een Europees en universeel kader. Zo wordt de herdenking van 100 jaar Groote Oorlog een ontmoeting tussen generaties en tussen nationaliteiten, tussen grote én kleine verhalen. Reis mee door het verleden van een vergeten slagveld, het niemandsland van Scheldeland.
03
100 jaar na het uitbreken van de Groote Oorlog getuigen de forten in Scheldeland nog steeds over de strijd die ze doorstaan hebben. Als mastodonten van beton staan ze er nog, her en der verspreid in het Scheldelandschap. En voor hun bezoekers brengen ze de gebeurtenissen maar wat graag opnieuw tot leven.
04
FORT VAN LIEZELE
LIEZELE DORP september 1914
FORT VAN BREENDONK
Forse forten
Vestingstad Dendermonde
Toen de eerste Duitse soldaten op 4 augustus 1914 via het plateau van Herve ons land binnenvielen, werd België officieel een land in oorlog. Terwijl Antwerpen zich opmaakte tegen de oprukkende Duitsers, werden 7 Belgische steden - die later Martelaarsteden gedoopt werden - in de zomer van 1914 ongemeen hard geconfronteerd met de realiteit van de oorlog. Mensen werden geterroriseerd en gedeporteerd, woonhuizen en cultureel erfgoed werden verwoest. Dendermonde, van oudsher een belangrijke vestigingstad omwille van haar strategische en centrale ligging, werd in 1914 bijna volledig verwoest. Antwerpen was omgeven door een 95 km wijde fortengordel, die de stad moest beschermen tegen bombardementen en vrijwaren van bezetting. De stad was immers verkozen tot ‘nationaal reduit’ ofwel toevluchtsoord voor de regering bij een aanval, in afwachting van hulp van bevriende ‘mogendheden’. In de begindagen was iedereen ervan overtuigd dat de Duitsers Antwerpen omwille van de fortengordel
onmogelijk zouden kunnen innemen. Optimisme en patriottisme overheersten. Maar de forten konden weinig weerstand bieden aan een vijand die hen vanop afstand uitschakelde met grof geschut. Op 10 oktober was de val van Antwerpen een feit. Vandaag, 100 jaar later, staan de forten er nog bijna allemaal. Als stille getuigen van de belangrijke rol die ze gespeeld hebben in de Groote Oorlog. Ze gaven het Belgische leger de gelegenheid om zich in de Westhoek terug te trekken en daarmee aan de vernietiging te ontsnappen. En omdat ze ervoor zorgden dat de Duitsers meer mankracht en geschut moesten inzetten dan gepland, hebben ze wellicht meegeholpen om de Duitsers af te remmen in hun opmars naar Parijs en tijd te winnen voor de geallieerden om zich te organiseren. Benieuwd naar wat er achter die dikke muren schuilt? We lichten er 3 forten uit die om meer dan één reden uniek zijn.
05
bornem
06
07
FORT VAN LIEZELE
Fort van Liezele Het best bewaarde en meest complete fort uit de buitenlinie van de fortengordel rond Antwerpen vind je in Liezele (Puurs), in een 18 hectare grote oase van groen. Vandaag is dit prachtige monument gerestaureerd en heringericht naar zijn oorspronkelijke functie in de Eerste en de Tweede Wereldoorlog. Ontdek er authentiek materiaal van toen: van commandoposten en troepenkamers, over infirmerie en geschutsopstellingen tot een gepantserde waarnemingspost. Tijdens je bezoek vertellen audioguides je de grote en kleine weetjes uit de geschiedenis achter het
fort. Hier werden overigens ook ‘De Hel van Tanger’ en de serie ‘De Smaak van De Keyser’ gefilmd. En onlangs werd ook een deel van de eerste aflevering van de Een-reeks ‘In Vlaamse Velden’ op dit domein gedraaid. Meer weten? Surf naar www.fortliezele.be (groepsrondleidingen met gids mogelijk) Fort van Breendonk Tal van Belgische soldaten leverden in het Fort van Breendonk (Willebroek) een heroïsche strijd om een overgave aan het Duitse leger te vermijden. Maar tegen de regen van 305 mm obussen die het Duitse leger tussen
FORT VAN BREENDONK
6 en 8 oktober 1914 afvuurde, waren ze niet bestand. De geschiedenis van dit fort hield echter niet op bij WO I: tijdens de Tweede Wereldoorlog werd het fort door de nazi’s gebruikt als concentratiekamp/opvangkamp. Vandaag stap je er binnen in de wereld van de gevangenen, zie je de executiepalen, de kamers, de werf, de douches, ... en de strop. Breng alvast een virtueel bezoek aan dit fort via www.breendonk.be (groepsrondleidingen met gids mogelijk) Fort van Bornem Toen de oorlog uitbrak, was het fort van
FORT VAN LIEZELE
Bornem net als vele andere forten nog niet helemaal afgewerkt. Het betonnen pantserfort bleef gelukkig gespaard van zware artillerieaanvallen en kwam begin jaren ’60 in privéhanden. De nieuwe eigenaars doopten het prompt om tot vissersparadijs, wat het tot op vandaag nog steeds is. Helaas bevindt het fort zich anno 2014 in slechte staat en kan je het daarom niet bezoeken. De huidige eigenaars hebben samen met de Studiegroep Fort Bornem vzw wél het plan opgevat om een deel van het fort opnieuw toegankelijk te maken voor het publiek. Wordt dus vervolgd…
Van vrij en vr ank tot br andende ruïne: de slag om Dender monde
08
scheldebrug dendermonde
Tijdens hun doortocht door België lieten de Duitse troepen een spoor van vernieling, brandstichting en plundering achter. Dendermonde, een stadje met toen 10.000 inwoners, werd bijzonder hard getroffen. Omwille van haar strategische ligging was de stad erg gegeerd door het vijandige leger: niet alleen vloeien in Dendermonde de Dender en de Schelde samen, het was ook de plek die de Duitsers een directe toegang kon bezorgen tot het tot dan toe onbezette Waasland… We schrijven 4 september 1914 als de Duitse troepenmacht, 35.000 manschappen sterk, voor het eerst oprukt richting Dendermonde. De huidige deelgemeente Sint-Gillis-bij-Dendermonde heeft de pech om pal in de aanvalslinie van de Duitsers te liggen. Het is 8 uur ’s ochtends als de eerste soldaten Sint-Gillis
binnentrekken. In colonne stappen ze langs de huizengevels, waarachter de Belgische infanterie verscholen zit. Die neemt de Duitsers onder vuur, maar al snel worden burgers uit hun huizen gehaald en door de Duitsers als levend schild gebruikt.
Luttele tellen later is het een en al chaos in Sint-Gillis. De artillerie dondert onophoudelijk en iedereen schiet in het wilde weg. Een granaat treft de nog maar pas gebouwde Sint-Egidiuskerk. De Duitse manschappen - velen duidelijk dronken - plunderen huizen en stichten brand. Al wat waardevol is, wordt geroofd. En 169 woningen gaan in vlammen op. Opgeschrikt door de nakende komst van de Duitse troepen, versterken de Dendermondenaren ondertussen de Brusselsepoort en de Mechelsepoort. En om de Dender te blokkeren, doet het Belgische leger doelbewust binnenschepen op de rivier zinken. Maar Dendermonde blijkt niet opgewassen tegen het Duitse geweld. Op 4, 5 en 6 september leggen de Duitsers het stadscentrum in de as. Willekeurige wreedheden treffen tal van burgers. En dan is er nog de Veerbrug over de Schelde: België wilde te allen prijze vermijden dat de Duitsers daar zouden oversteken naar het Waasland, want daar waren de Belgische soldaten aan hun aftocht naar de IJzer begonnen. Na hevig artillerievuur van de ene naar de andere oever, proberen 2 Belgische soldaten in de nacht van 16 op 17 september de brug onbruikbaar te maken door ze in brand te steken. Uiteindelijk zullen genietroepen de brug in de nacht van 1 op 2 oktober vol explosieven stoppen en met een enorme knal de lucht in blazen, de aanstormende Duitsers inclusief. Helaas slagen de Duitsers er wat later alsnog in om de Schelde over te steken, enkele
kilometers verderop in Schoonaarde. Nadat er ook daar eerst hevig gevuurd wordt van de ene naar de andere kant, slagen de Duitsers er uiteindelijk in om met behulp van vlotten, palen en balken de overkant te bereiken. Een moment dat meteen het einde van het vrije Dendermonde en het ommeland betekent. De Duitsers zetten hun opmars verder. Hen tegenhouden was niet gelukt, maar de gevechten rond Dendermonde hadden er wel voor gezorgd dat zo goed als alle Belgische troepen weggeraakt waren uit Antwerpen, richting IJzer. Ondertussen… … in Aalst Zodra ze hoorden dat de Duitsers in aantocht waren én met welk geweld dat gepaard ging, sloegen tienduizenden Aalstenaars op de vlucht. Gezinnen namen hun hele hebben en houden onder de arm en trokken stapvoets richting Gent. Bij de uiteindelijke inname van Aalst kwamen tientallen burgers om het leven door de pure wreedheid en brutaliteit van de Duitse troepen. Toen de Belgische lanciers, die aanvankelijk werden ingezet om Aalst te vrijwaren, teruggeroepen werden naar Wetteren, probeerden tal van Aalsterse vluchtelingen samen met hen via de Gentsesteenweg in Oordegem richting Gent te ontkomen. … in de bossen van Buggenhout Vandaag is het Buggenhoutbos de geliefkoosde wandelplek van veel stappers. Maar op 26 en 27 september 1914 was dit bos het toneel van hevige gevechten, waarbij meer dan 30 Belgische soldaten het leven lieten.
09
e
eld
Sch
wa n d e l r o u t e s KRUIBEKE
Op stap door het oorlogsverleden van Scheldeland
Patattenmolen Opstal
HEMIKSEN
SCHELLE
In het kader van de herdenking van 100 jaar Groote TEMSE Oorlog hebben verschillende steden en dorpen een thematische wandelroute uitgestippeld die jeNIEL laat Hingene Ru pel kennismaken met hun oorlogsverleden. Zo ook martelaarstad Dendermonde, Weert BORNEM BOOM HAMME Aalst en Liezele (Puurs). WAASMUNSTER KLEI N-B RABANT Du r m e
PUURS
Branst
buggenhoutbos
ZELE
Moerzeke
Mariekerke
Grembergen
DESTELBERGEN Kalken
Gentbrugge Heusden
Sint-Gillis-bij-Dendermonde
Oudegem
Denderbelle Schoonaarde Mespelare
Oude Briel
Opdorp
BUGGENHOUT
se us Br
Schelde
WICHELEN
Breendonk
aal
LEBBEKE
er
De
Gijzegem
Sc h
el
de
Hofstade
LEDE
… in Sint-Amandsberg bij Gent Tijdens de Eerste Wereldoorlog zetten de Duitsers verschillende zeppelins in om Londen en omstreken te bombarderen. Maar de Britten raakten al snel bedreven in het neerhalen van de kwetsbare luchtschepen. Toen de Duitse zeppelin
Zie ook p. 16 i.v.m. de inhuldiging van het vliegveld van Gontrode op 7 juni 2015.
Herdersem
FA L U I N TJ E S ST R E E K
Baardegem
Moorsel Erpe
Meldert
AALST
ERPE-MERE Mere
dendermonde
Erenbodegem
HAALTERT
Heldergem
DENDERLEEUW
4,2 km
D E N D E RST R E E K
Een ruïne aan Schelde en Dender
W nd
er
Dendermonde loodst je langs de belangrijkste Nederhasselt plaatsen uit haar oorlogsverleden. Van in Sint-Gillis-bij-Dendermonde NINOVE - waar de bewoners in aanraking kwamen met de Meerbeke gruweldaden van de Duitse troepen, die burgers voor hen uit dreven als levend schild tot aan de plaats waar vroeger de Veerbrug over de Schelde stond, en waarover tientallen burgers probeerden te vluchten naar het De
Tijdens de bezettingsjaren werd maar liefst 250 hectare bomen gekapt omwille van het tekort aan brandstof en voor de aanmaak van buskruit. Slechts een deel daarvan werd na de oorlog opnieuw aangeplant. Vandaag is het heerlijk wandelen in het bos. Je kan er ook een bezoekje brengen aan de Boskapel of het arboretum, of laat je kids naar hartenlust ravotten in de speelzone.
LZ37 onderweg naar Londen door zijn bevelhebbers werd teruggeroepen, werd hij vanaf Oostende achtervolgd door de Britse piloot Reginald Warneford. Hij slaagde erin om bommen te droppen op het vaartuig en de zeppelin zo zwaar te beschadigen, dat hij uiteindelijk neerstortte op het klooster van de zusters Onze-Lieve-Vrouw Visitatie in Sint-Amandsberg. Een non en een meisje van 9 kwamen om het leven. Slechts 1 Duitser van de negenkoppige bemanning overleefde de crash.
11
Wieze
nd
MERELBEKE Begraafplaats Dendermonde
toen nog veilige Waasland. Een brug die ook voor de Duitsers strategisch interessant was. De stad werd het toneel van gruwel, foltering, brandstichting en moord en werd op een maand tijd herleid tot een smeulende ruïne. De wandeling brengt je ook naar het Heldenplein, een blijvende herinnering aan de 771 soldaten en 37 burgers die tijdens de strijd in Dendermonde het leven lieten.
e
Zeppelin LZ34
10
eld
ch
l-S
WETTEREN
DENDERMONDE
BERLARE
Schellebelle
Lippelo
Kan
elde
WILLEBROEK LIEZELE
Baasrode
Appels
B LO E M E N ST R E E K LAARNE Sch
MELLE
SINTAMANDS
Overmere
Klein-Willebroek
Oppuurs
wa n d e l r o u t e s
fietsroutes
aalst
5 km
Fietsen door een land in oorlog
Bikkelhard bezet Ook Aalst kreunde 4 jaar lang onder de Duitse heerschappij, nadat het Duitse leger de stad met razernij, plundering en brandstichting had weten te veroveren. De bezetting sneed diep in het vlees van de Aalstenaars. Maar ze vermanden en organiseerden zich, zo goed en zo kwaad als het kon. Deze stadswandeling neemt je mee langs de vele plaatsen die herinneren aan het leven onder de Duitse bezetting. Voel en leef mee met de bewoners van toen. Laat je raken door hun verhalen, hun verdriet en ellende, maar ook door hun doorzettingsvermogen en spitsvondigheid. En dat alles tegen het decor van een schitterende stad met een rijk cultuurhistorisch verleden.
Wie zin heeft om door de oorlogsgeschiedenis van Scheldeland te fietsen, heeft de keuze uit maar liefst 3 fietsroutes die speciaal werden uitgedacht voor de herdenking van de Groote Oorlog. Ga voor de lussen rond Dendermonde of Aalst of trek naar Puurs dat het Fort van Liezele in de kijker zet.
puurs - bornem - Sint-amands Fietsen langs forten uit WOI
Schietbaan Aalst
Liezele
De fietsroute van Puurs over Bornem naar SintAmands neemt je mee naar het Antwerpse deel van Scheldeland. De fortengordel rond Antwerpen speelt de hoofdrol, met speciale aandacht voor het Fort van Liezele (Puurs). Omdat de route je ook langs het pittoreske Sint-Amands, Mariekerke en Lippelo brengt, mag je je verwachten aan een unieke combinatie van historisch erfgoed met prachtige Scheldezichten, dorpjes en kerkjes en heel veel groen tussendoor.
8 km
Een spookdorp rond het fort
12
Liezele
51 km
Het Fort van Liezele is één van de best bewaarde forten van de fortengordel rond Antwerpen én het vertrekpunt van een wandelroute die je meeneemt door de oorlogsjaren in Liezele. Het dorp werd een verlaten spookdorp nadat het Belgische leger beslist had om het plat te branden, om vanuit het fort een open schootsveld te hebben en naderende Duitsers op te merken. Ga op stap en laat het verhaal van de oorlog beetje bij beetje insijpelen. Ontdek hoe pastoor Van Ginderdeuren met zijn oneindige enthousiasme en inzet een cruciale rol speelde en er mee voor zorgde dat Liezele vanaf 1918 stilletjes aan weer opgelucht kon ademhalen. Maar geniet vooral van de rust, de trage wegen en het nu uiterst vredige landschap waarlangs de route je voert.
13
Kasteel van Marnix de Sainte Aldegonde Bornem
VERTREK
F1
Bestel de gratis brochure ‘100 jaar Groote Oorlog’ ‘Wandelen in Scheldeland’ Dat kan via www.scheldeland.be/grooteoorlog of haal jouw exemplaar op bij de diensten voor toerisme in Scheldeland. In de brochure met unieke tekeningen en archiefbeelden staan de 3 wandelingen in detail beschreven!
100 jaar Gro
ote Oorlog
Wandelen in Scheld
eland
Wandelbrochu
re WOI Scheldeland
v7-DIN REG.indd
1 01-04-14 10:18
fietsroutes
ZELE
Moerzeke
Aalst - Dendermonde - Lebbeke Grembergen
t ar Va
ne
Zen
e eld
De nd er
se en uv
Sc h
Le
Hingene Weert
KLEIN-
Moerzeke
Mariekerke
Grembergen
SINTAMANDS
LIEZELE 15
Sc e
ld
he
DENDERMONDE
BERLARE
LAARNE
e
Baasrode
Appels
B LO E M E N ST R E E K
eld Sch
BORNEM Zele-Dijk BR ABANT PUURS
Overmere
VlaamsBrabant
MELLE
Oude Briel
Opdorp
VERTREK
Schellebelle
Schelde
lebbeke
Sint-Gillis
Oudegem
Denderbelle
Schoonaarde Mespelare
WETTEREN
F3
BUGGENHOUT
LEBBEKE
Gijzegem
MERELBEKE
RT
de
el
Herdersem
Sc h
DENDERLEEUW
Den
der
Erembodegem
TEMSE
VERTREK
Kalken
Gentbrugge
Meldert
ZELE F3
GROENE GORDEL
Baardegem
Heusden
AALST
De route van Zele over Dendermonde tot Buggenhout belicht voornamelijk de gewapende strijd die geleverd werd op de oevers van de Schelde en de Dender, maar ook in Buggenhoutbos. Je fietst grotendeels op de dijken van deDSchelde urm e én deze mooie route kan je op jouw maat aanpassen: vertrekken doe je naar keuze in Zele of in Buggenhout en als jeWAASMUNSTER dat wil, kan je hetHAMME traject ook inkorten. e eld
F2
MECHELEN
h -Sc
DESTELBERGEN
Moorsel
BreendonkScheldeland
sel
GENT
Herdersem
VERTREK
Langs dijken en bossen - Strijd in
Lippelo
71 km
WA A S L A N D
us
Wieze
FA L U I N TJ E S ST R E E K
Zele - Dendermonde - Buggenhout
LIEZELE
Br
LEBBEKE
14
jle
KRUIBE
fietsroutes
aal
Denderbelle
Gijzegem
WILLEBROEK
Oost-Vlaanderen
Sint-Gillis
Mespelare
Di
Ne
Kan
e
Klein-Willebroek
Oppuurs 42 km
t
RUMST
Wie benieuwd is naar de geschiedenis van Aalst, kan kiezen voor de fietsroute van Aalst over Dendermonde naar Lebbeke. Je vertrekt Oude stadspark Briel aan het van Aalst, dat door het Opdorp werd aangelegd stadsbestuur destijds bewust om te vermijden dat de werkloze Aalsterse mannen door de Duitsers opgeëist zouden worden voor dwangarbeid. Van daaruit rijd je BUGGENHOUT langs de Dender richting Dendermonde, dat tijdens de oorlog bijna volledig in de as gelegd werd. En tot slot fiets je ook een stuk van de Leirekensroute, een oude spoorwegroute die van strategisch belang was in de oorlog en vandaag omgetoverd is tot een prachtig fietspad!
DENDERMONDE Oudegem
Mariekerke
SINTAMANDS Leven in bezet gebied
Appels
RLARE
lt
PUURS
Branst
Bestel de gratis brochure FA L U‘100 I N TJjaar E S - Groote Oorlog’ Hofstade ‘Fietsen in Scheldeland’ S T R E E K Baardegem
LEDE
De
nd
er
D E N D E RST R E E K
VLAAMSE ARDENNEN
GROENE GORDEL
Dat kan via www.scheldeland.be/grooteoorlog of haal jouw exemplaar Moorsel op bij de diensten voor toerisme in Scheldeland. In de brochure met unieke tekeningen en archiefbeelden staan de 3 fietsroutes in detail beschreven! Erpe Meldert AALST
Stadspark Aalst
VlaamsBrabant
ERPE-MERE Mere
Erenbodegem
kalender
kalender
voor groepen
tentoonstellingen Tegen-strijd - de beleving van de Groote Oorlog in het Land van Dendermonde In Dendermonde opent op 17 augustus 2014 de historische tentoonstelling ‘Tegen-strijd - De beleving van de Groote Oorlog in het land van Dendermonde’ (tot 13 december 2014). Locatie: Zaal ‘t Sestich, Bibliotheek, Kerkstraat 111, 9200 Dendermonde. Bij de opening komt ook ‘De Terugtocht’ aan op de Grote Markt, een historische evocatie van het Belgische leger in 1914. Meer info? www.dendermonde1914.be
‘t gasthuys - Aalst Vanaf 27 september 2014 tot 29 maart 2015 kan je in ‘t Gasthuys Stedelijk Museum in Aalst naar een tentoonstelling over de Groote Oorlog, waarin de stad Aalst de gebeurtenissen en de slachtoffers van deze gruwelijke oorlog wil herdenken. 016 16
Meer info? www.aalst.be/museum
niet te missen
‘Breendonk en Willebroek tijdens de Eerste Wereldoorlog’ Ook in het Fort van Breendonk (Willebroek) is er een tentoonstelling over de Groote Oorlog, vanaf 29 september 2014 tot 11 november 2018. Hier leer je onder andere alles over de fortengordel rond Antwerpen en de rol van het Fort van Breendonk daarin. Je ontdekt bovendien hoe de bewoners van Willebroek de oorlog beleefd hebben en er wordt een originele KAF noodwoning* uit 1919 heropgebouwd. Meer info? www.breendonk.be
*Opgelet: de noodwoning zal enkel in 2015 geplaatst worden.
vliegveld van gontrode
De Terugtocht 1914 - 2014
Erfgoedcel Viersprong en de gemeente Melle brengen de voormalige Duitse luchtmachtbasis van Gontrode, waar zeppelins en Gotha’s opstegen, opnieuw tot leven. Een wandel- en fietslus brengt je 100 jaar terug in de tijd en onthult het verhaal van het vliegveld tijdens WOI. Boven op de bunker brengt een hippe panoramatafel het verhaal tot leven, in woord én beeld. De inhuldiging vindt plaats op 7 juni 2015.
Van 12 tot 17 augustus 2014 reconstrueert de historische evocatie ‘De Terugtocht 1914-2014’ de terugtrekking van het Belgische leger in 1914. Herbeleef de tocht van de uitgeputte, maar nog niet verslagen soldaten. Elke dag kan je een stukje van het traject afleggen. Op zondag 17 augustus gaat de tocht vanuit het Fort van Liezele, via Buggenhout en Lebbeke naar Dendermonde.
Meer info? www.erfgoedcelviersprong.be
Meer info? www.deterugtocht.be
bunkerwandeling Tijdens de bunkerwandeling in Wetteren neem je gedurende 2 uur een duik in de bewogen oorlogsgeschiedenis van de gemeente. De gids neemt je mee langs slagvelden en oorlogs monumenten. In Kwatrecht en Melle werd een belangrijke strijd geleverd, waardoor Fransen en Belgen de opmars van de Duitsers konden afremmen en de Belgische troepen de kans kregen om zich terug te trekken achter de IJzer. Maar Kwatrecht kreeg het ook in de Tweede Wereldoorlog zwaar te verduren… Brusselse Poort Dendermonde
Liever op de trappers? Kies dan voor de begeleide fietstocht rond het thema van de Wereldoorlogen. Meer info? www.beleefwetteren.be
17
Dagtocht ‘De Groote Oorlog in Klein-Brabant’ In Klein-Brabant stelt de dienst toerisme met veel plezier een dagprogramma voor je samen. In de voormiddag kan je kiezen voor een begeleid bezoek aan het Fort van Liezele, terwijl je in de namiddag het Fort van Bornem kan bezoeken, de Bunkerroute kan stappen (10 km) of kan kiezen voor een begeleide fietstocht met een bezoek aan de SintPietersburcht.
Sint-Pietersburcht
Meer info? www.toerismekleinbrabant.be
Eventweekend
Themawandeling martelaarstad Dendermonde
Op 5 en 6 september 2014 kan je in Dendermonde naar een eventweekend in het teken van de Groote Oorlog. Op de Grote Markt is er een publieksspektakel, een concert van Scala en de Kolacny-broers én een multimediaal lichtspektakel.
Deze 2 uur durende wandeling staat niet alleen stil bij het militaire aspect van WOI in Dendermonde, maar ook - en vooral - bij de impact van dit conflict op het dagelijkse leven van zovele mensen, de ‘kleine verhalen’ van de Groote Oorlog.
Meer info? www.dendermonde1914.be
Meer info? www.dendermonde1914.be
De Groote Oorlog in Scheldeland
Voor meer informatie en EEN overzicht VAN Groote Oorlog evenementen, SURF NAAR: www.scheldeland.be/ grooteoorlog OVERNACHTEN IN SCHELDELAND? Op www.scheldeland.be/slapen vind je een ruim aanbod aan overnachtingsmogelijkheden. Fotografie: Fototheek Toerisme Scheldeland, Paul Neirinck, Jan Dirkx, Historisch Documentatiecentrum (HIDOC) Dendermonde, Archief Heemkring Ter Palen Buggenhout, Heem- en Oudheidkundige kring Berlare, Werkgroep erfgoed Puurs, Fort Liezele vzw, Heemkundige kring Linsella, Dirk Meert.
Oorlogsmonument Berlare
