Help, pensioenregels (weer) op de schop?! Mr. Marin van Esterik CPL
Onderwerpen 1. 2. 3. 4.
Pensioen, wat is pensioen? Wijziging Wet op de ondernemingsraden Outsourcing vanuit “zorg en overheid” OR (opeens) aan zet Marktontwikkelingen: invloed rente, levensverwachting op pensioen 5. Algemeen pensioenfonds komt eraan: kansen voor OR-en? 6. Vragen
0. Vraag vooraf • Uw vraag over (uw) pensioen die u al een tijdje bezig houdt en u graag beantwoord ziet.
• Tijdens de presentatie • Na de presentatie
1. Pensioen, wat is pensioen? (1/6) • Ouderdomspensioen risico van ouderdom en wegvallen inkomen in verband met bereiken van (hoge) leeftijd;
• Partnerpensioen risico van overlijden en wegvallen inkomen van de overleden partner;
• Wezenpensioen risico van overlijden en wegvallen inkomen van de overleden ouder(s)/verzorger(s);
• Arbeidsongeschiktheidspensioen risico van langdurige en blijvende invaliditeit waardoor inkomen geheel of deels wegvalt
• Periodieke uitkering in geld
1. Pensioen, wat is pensioen (2/6) Hoogte van je inkomen op pensioenleeftijd = 1e + 2e + 3e pijler OR heeft (mogelijk) rol bij tweede “pijler”
1. Pensioen, wat is pensioen? (3/6) • Soorten pensioenregeling • • • •
Eindloon (Defined Benefit ‘DB’ ) Middelloon Beschikbare premieregeling (Defined Contribution ‘DC’) Hybride pensioenregelingen
1. Pensioen, wat is pensioen (4/6)
En wanneer kan/mag je dan met pensioen?
1. Pensioen, wat is pensioen (5/6) Pensioendriehoek bij 2e pijler werkgever OR instemmingsrecht OR medezeggenschapsrecht Pensioenovereenkomst/ arbeidsovereenkomst
werknemer
Uitvoeringsovereenkomst
Startbrief, pensioenreglement
pensioenuitvoerder
1. Pensioen, wat is pensioen (6/6) Uitvoerder
Domein (werkt voor)
Soorten pensioenregeling
Bedrijfstakpensioenfonds
Bedrijfstak / sector
DB en DC
Ondernemingspensioenfonds (ook multi-opf)
Onderneming of groep van DB en DC ondernemingen
Verzekeraar
markt
DB en DC
Premiepensioeninstelling
markt
DC
Buitenlandse uitvoerders
Markt / soms onderneming
DB en DC
Beroepspensioenfondsen*
Beroepsgroep
DB en DC
*denk aan medisch specialisten: geen sprake van relatie WG en WN; WOR i.b. niet van toepassing
2. Wet op de ondernemingsraden (1/3) Uitvoerder
OR instemmingsrecht ex artikel 27 WOR op voorgenomen besluit?
Bedrijfstakpensioenfonds verplicht
Geen*
Bedrijfstakpensioenfonds vrijwillig**
Instelling en intrekking
Ondernemingspensioenfonds (ook multiopf)
Instelling en intrekking
Premiepensioeninstelling (PPI)
Instelling, wijziging en intrekking***
Verzekeraar
Instelling, wijziging en intrekking
Buitenlandse verzekeraar / pensioenfonds Instelling wijziging en intrekking***
* Bij dispensatie wel instemmingsrecht OR
** zowel vrijwillig aansluiten als vrijwillige deel regeling
*** tekst uit wet niet 100% sluitend
2. Wet op de ondernemingsraden (2/3) • OR heeft (ook) geen instemmingsrecht wanneer: - De pensioenregeling inhoudelijk aan de cao-tafel wordt geregeld; - De pensioenregeling wordt inhoudelijk geregeld in een regeling van arbeidsvoorwaarden vastgesteld door een publiekrechtelijk orgaan. NB1: OR let op als de regeling deels is geregeld/vastgesteld NB2: Bovenwettelijk instemmingsrecht?
2. Wet op de ondernemingsraden (3/3) • Juni 2014: Advies SER over instemmingsrecht OR over arbeidsvoorwaarde pensioen • Brief 14 oktober 2014 Staatssecretaris: begin 2015 een voorstel van wet die WOR aanpast zodat: “OR instemmingsrecht heeft over ieder voorgenomen besluit van de ondernemer tot vaststelling, wijziging of intrekking van een pensioenregeling ongeacht de uitvoerder” • SER Advies “Pensioenregeling” is pensioenovereenkomst en instemmingsplichtig • Onderdelen van uitvoeringsovereenkomst die inhoud raken zijn ook instemmingsplichtig • Pensioen Perspectief Spreek (bovenwettelijk) instemmingsrecht op uitvoeringsovereenkomst af, dan is er duidelijkheid
3. “Outsourcing” (1/5) • Instelling en werknemers of ambtenaren vallen onder verplichtstelling Zorg en Welzijn of ABP (of ander verplicht gesteld BPF) • Grond voor aansluiting: de activiteiten en/of de aard van je aanstelling of dienstverband • In beginsel geen (mede)zeggenschap voor de OR • Maar dan besluit werkgever om een deel van de activiteiten en medewerkers te “outsourcen” ofwel over te dragen in een bedrijf of instelling buiten de oorspronkelijke instelling • Juridisch is dit (mogelijk) te kwalificeren als “overgang van onderneming”
3. “Outsourcing” (2/5) • Juridisch is er sprake van overgang van onderneming (artikel 7:662 e.v. BW) • Mogelijk van toepassing op de werknemer die arbeid verricht in een onderneming die in stand gehouden wordt door publiekrechtelijk lichaam • Hoofdregel: rechten & plichten uit arbeidsovereenkomst gaan van rechtswege over op verkrijger; pensioen ook, tenzij… - cao/verplichtstelling van toepassing of - overnemende werkgever zegt eigen pensioenregeling toe
3. “Outsourcing” (3/5) Activiteiten wordt “geoutsourcet” Stap 1: Is/blijft/wordt een BPF van toepassing? Stap 2: Zo nee, dan keuze voor nieuwe werkgever: oude regeling handhaven of bestaande pensioenregeling aanbieden Als de bestaande regeling “slechter” is?? Wat dan?
3. “Outsourcing” (4/5) • Wanneer is de OR dan aan zet? • Overname / “outsourcing” is geen voorgenomen besluit tot wijziging pensioenregeling artikel 27 WOR niet van toepassing (geen instemmingsrecht) • Overname / “outsourcing” betreft een voorgenomen besluit in het kader van artikel 25 WOR pensioenregeling wijzigen is onderdeel van adviesaanvraag
3. “Outsourcing” (5/5) • Waar moet de OR dan op letten? • • • • •
Welke pensioenregeling wordt van toepassing? Verschil in “kwaliteit” van pensioenregelingen Waardeoverdracht wenselijk / mogelijk? Wellicht redenen tot compensatie? In samenhang zien met overige aspecten van de overname
• Rechtsmiddelen? Ondernemingskamer
4. Ontwikkelingen rente en levensverwachting (1/5)
4. Ontwikkelingen rente en levensverwachting (2/5)
4. Ontwikkelingen rente en levensverwachting (3/5) “De daling van de dekkingsgraden in het laatste kwartaal van 2014 is het gevolg van de nog verder gedaalde rente waarmee pensioenfondsen hun toekomstige verplichtingen moeten berekenen. De lage rekenrente veroorzaakt dat veel pensioenfondsen, ondanks de gestegen pensioenvermogens, onvoldoende middelen beschikbaar hebben om aan hun lange termijn verplichtingen te voldoen.” Bron Pensioenfederatie
Ontwikkeling rente en levensverwachting (4/5) Effect rente (rendement). Ieder jaar X% rendement Stel je moet op pensioendatum € 1.000,-- hebben. Je hebt 10 jaar de tijd om te sparen. Hoeveel premie moet je in jaar 1 inleggen om dan € 1.000 te hebben bij 4% rente? Antwoord = € 675,56 Nu wordt rente 2,0%. Hoeveel premie moet je dan inleggen? Antwoord = € 820,35 Dan wordt rente 1,0%. Hoeveel premie moet je dan inleggen? Antwoord = € 905,29 DUS: lage(re) rente, duur(der) pensioen
Ontwikkeling rente en levensverwachting (5/5) PFZW
ABP
PMT
Dekkingsgraad ultimo 2013
109,0%
105,9 %
103,8%
Gemiddeld rendement in 2013
3,7%
6,2 %
…
Dekkingsgraad ultimo 2014
102,0%
101,1 %
103,0%
Gemiddeld rendement in 2014
15,5%
14,5 %
20,6%
Dekkingsgraad nFTK* (primo 2015)
108,0%
104,7 %
104,0%
* nFTK gaat uit van een 12-maands gemiddelde
4. Algemeen pensioenfonds (1/3) Uitvoerder
Domein (werkt voor)
Soorten pensioenregeling
Bedrijfstakpensioenfonds
Bedrijfstak / sector
DB en DC
Ondernemingspensioenfonds (ook multi-opf)
Onderneming of groep van DB en DC ondernemingen
Verzekeraar
Markt
DB en DC
Premiepensioeninstelling
Markt
DC
Buitenlandse uitvoerders
Markt / onderneming
DB en DC
Beroepspensioenfondsen
Beroepsgroep
DB en DC
Algemeen pensioenfonds
Markt, maar kan voor eigen collectiviteitskring
DB en DC
4. Algemeen pensioenfonds (2/3) • Voor iedere uitvoerder geldt een set van wettelijke regels rondom financiering (welke buffers) en governance (wijze van besturing /uitvoering) • Voor verzekeraars: Wet op het financieel toezicht • Voor pensioenfondsen: Pensioenwet / NFTK • Voor buitenlandse uitvoerders: de in dát buitenland geldende regels voor financiering en governance • Waarom van belang? Uitvoering bepaalt mede de prijs van pensioen!
4. Algemeen pensioenfonds (3/3) • Kan door iedere partij worden opgericht • BPF kan niet omvormen naar algemeen pensioenfonds (wel erbij aansluiten) • Kan door schaalgrootte goedkoper werken (?) • Om iedere regeling kan een “hekje” komen (vermogen en risico afgescheiden ofwel “ringfencing”) • Biedt mogelijkheid om “bedrijfseigen regeling” te laten uitvoeren (bestuur en medezeggenschap in eigen collectiviteitskring) • Kan goed alternatief zijn voor ondernemingspensioenfondsen die ermee (moeten) stoppen • OR ook instemmingsrecht (naar verwachting)
Conclusies • Wijziging WOR instemmingsrecht verbreed naar alle uitvoeringsvormen en (waarschijnlijk) duidelijker; • Ook uitvoeringsovereenkomst instemmingsplichtig (actie voor de OR); • Outsourcing bij zorg en overheid: OR “aan zet” via adviesaanvraag; • Lage rente & dure pensioenen onbetaalbaarheid dreigt? • Algemeen pensioenfonds: nieuwe uitvoerder nieuwe kansen voor ondernemingspensioenfondsen die stoppen?
Vragen..?
