Harris De angst-index :28 Pagina 1. de angst-index

Harris De angst-index 25-10-11 11:28 Pagina 1

de angst-index


robert harris bij uitgeverij cargo Imperium Lustrum Geest


Robert Harris

De angst-index Vertaald door Janneke Zwart

2011 de bezige bij amsterdam


Cargo is een imprint van uitgeverij De Bezige Bij, Amsterdam Copyright © 2011 Robert Harris Copyright Nederlandse vertaling © 2011 Janneke Zwart Oorspronkelijke titel The Fear Index Oorspronkelijke uitgever Alfred A. Knopf, New York Omslagontwerp Wil Immink Omslagillustratie Jonas Ingerstedt/Johnér Images/ Corbis Images/HillCreek Foto auteur Peter von Felbert Vormgeving binnenwerk CeevanWee, Amsterdam Druk Koninklijke Wöhrmann, Zutphen isbn 978 90 234 6895 0 nur 305 www.uitgeverijcargo.nl


Voor mijn gezin Gill, Holly, Charlie, Matilda, Sam



1

Leer van mij, zo niet van mijn principes, dan in elk geval van mijn voorbeeld, welke gevaren het vergaren van kennis meebrengt, en hoeveel gelukkiger de man is voor wie de wereld niet verder reikt dan zijn dorp dan iemand die ernaar streeft groter te worden dan waar zijn natuur hem toe heeft voorbestemd. Mary Shelley, Frankenstein (1818)

Alexander Hoffmann zat bij de open haard in zijn studeerkamer in Genève met een halve uitgedoofde sigaar naast hem in de asbak en een Anglepoise-lamp laag over zijn schouder getrokken, bladerend door een eerste druk van The Expression of the Emotions in Man and Animals van Charles Darwin. De victoriaanse staande klok in de hal sloeg middernacht, maar Hoffmann hoorde het niet. Evenmin merkte hij dat het vuur bijna uit was. Zijn ontzagwekkende vermogen tot concentratie was geheel op zijn boek gericht. Hij wist dat het in 1872 in Londen was uitgegeven door John Murray & Co. in een oplage van zevenduizend exemplaren, gedrukt in twee series. Hij wist ook dat de tweede serie een drukfout bevatte – ‘htat’ – op pagina 208. Aange-

7


zien het boek dat hij vasthield die fout niet bevatte, moest het er een uit de eerste serie zijn, wat de kostbaarheid ervan aanzienlijk verhoogde. Hij draaide het om en inspecteerde de rug. Het was gevat in de oorspronkelijke groene linnen band met gouden letters; de rug was maar ietsjes gerafeld bij de uiteinden. Het was wat in de boekenbranche ‘een mooi exemplaar’ werd genoemd, met een waarde van misschien wel vijftienduizend dollar. Hij had het aangetroffen toen hij die avond naar huis was teruggekeerd van kantoor, meteen na het sluiten van de New Yorkse markten, iets na tienen. Het vreemde was dat hij het niet had besteld, ook al verzamelde hij wetenschappelijke eerste drukken en had hij op internet naar het boek gezocht en was hij zelfs van plan geweest het te kopen. Zijn eerste gedachte was dat zijn vrouw erachter zat, maar zij had ontkend. Hij had haar aanvankelijk niet geloofd en was haar door de keuken gevolgd terwijl ze de tafel dekte, het boek voor haar ophoudend ter inspectie. ‘Meen je nou echt dat je het niet voor me hebt gekocht?’ ‘Ja, Alex. Sorry. Ik heb het niet gedaan. Wat moet ik ervan zeggen? Misschien heb je een stille bewonderaar.’ ‘Weet je het echt heel zeker? Het is toch niet onze trouwdag of zo? Ben ik niet vergeten jou iets te geven?’ ‘Jezus nog aan toe. Ik heb het niet gekocht, oké?’ Er had geen begeleidend briefje bij gezeten, alleen een adresstrookje van een Nederlandse boekhandel: ‘Rosengaarden & Nijenhuise, Antiquarische Wetenschappelijke & Medische Boeken. Sinds 1911. Prinsengracht 227, 1016 hn Amsterdam, Nederland.’ Hoffmann had op het pedaal van de afvalemmer getrapt en het bubbeltjesplastic en dikke bruine papier er weer uit gevist. Het pakje was correct geadresseerd, met een gedrukt etiket: ‘Dr. Alexander Hoffmann,

8


Villa Clairmont, Chemin de Ruth 79, 1223 Cologny, Genève, Zwitserland.’ Het was de vorige dag per koeriersdienst vanuit Amsterdam verstuurd. Na het avondeten – vispastei met een groene salade die de huishoudster had bereid voordat ze naar huis ging – was Gabrielle in de keuken achtergebleven om een paar laatste bezorgde telefoontjes te plegen voor haar tentoonstelling de volgende dag, en Hoffmann was, met het mysterieuze boek tegen zich aan gedrukt, naar zijn studeerkamer gegaan. Een uur later, toen ze haar hoofd om de hoek van de deur stak om te zeggen dat ze naar bed ging, zat hij nog steeds te lezen. Ze zei: ‘Probeer het niet te laat te maken, schat. Ik wacht op je.’ Hij gaf geen antwoord. Ze bleef even in de deuropening naar hem staan kijken. Hij zag er nog steeds jong uit voor zijn tweeënveertig jaar en was een mooiere man dan hij zelf besefte, een eigenschap die ze niet alleen als aantrekkelijk maar ook als zeldzaam in een man beschouwde. Het was geen bescheidenheid van hem, had ze ervaren. Integendeel: hij stond volkomen onverschillig tegenover alles waar hij zijn intellect niet voor hoefde aan te spreken, een karaktertrek die hem bij haar vriendinnen de reputatie had bezorgd van een grote botterik, en ook dat vond ze best leuk. Zijn zeldzaam jongensachtige Amerikaanse gezicht was op het boek gericht, zijn bril rustte op zijn dikke, donkerblonde haardos. In het licht van het vuur leken de lenzen een waarschuwende blik naar haar te werpen. Het was beter hem niet te storen. Ze zuchtte en ging naar boven. Hoffmann wist al jarenlang dat The Expression of the Emotions in Man and Animals een van de eerste boeken was waarin foto’s opgenomen waren, maar hij had ze nog nooit gezien. De zwart-witafbeeldingen toonden victoriaan-

9


se kunstenaarsmodellen en patiënten van het Surrey Lunatic Asylum die verschillende emoties uitstraalden, zoals verdriet, wanhoop, vreugde, opstandigheid en angst, want dit moest een studie zijn van de homo sapiens als dier, met de instinctieve reacties van een dier, ontdaan van het masker van sociaal gepast gedrag. Ze waren ver genoeg in het wetenschappelijke tijdperk geboren om te kunnen worden gefotografeerd, maar toch gaven hun loensende ogen en scheve tanden hun het aanzien van sluwe, bijgelovige boeren uit de middeleeuwen. Ze deden Hoffmann denken aan een kindernachtmerrie – aan grote mensen uit een ouderwets sprookjesboek die je ’s nachts uit je bed kwamen stelen en je meenamen naar het bos. En er was nog iets wat hem van zijn stuk bracht. Het adresstrookje van de boekhandel zat tussen de bladzijden die over de emotie angst gingen, als om de lezer er speciaal op te attenderen: Een geschrokken persoon blijft eerst bewegingloos en ademloos staan als een standbeeld, of duikt in elkaar alsof hij instinctief aan de aandacht probeert te ontsnappen. Het hart klopt zo snel en krachtig dat het tegen de ribben bonkt... Hoffmann had de gewoonte zijn hoofd opzij te kantelen en voor zich uit te staren als hij nadacht, en dat deed hij nu ook. Was dit toeval? Ja, zo redeneerde hij, dat moest haast wel. Aan de andere kant had de fysiologische invloed van angst zo direct betrekking op vixal-4, zijn huidige project, dat hij er wel degelijk een persoonlijke boodschap in zag. Toch was vixal-4 uiterst geheim, alleen bekend bij de leden van zijn researchteam, en hoewel hij hen met opzet goed

10


betaalde – het beginsalaris bedroeg tweehonderdvijftigduizend dollar, en er was nog veel meer aan bonussen te verdienen – leek het hem niet erg waarschijnlijk dat een van hen vijftienduizend dollar had uitgegeven aan een anoniem cadeau. Eén persoon die het zich zeker kon veroorloven, die alles wist van het project en die er de grap van zou hebben ingezien – als dat het was, een dure grap – was zijn zakenpartner Hugo Quarry, en zonder erbij stil te staan hoe laat het al was belde Hoffmann hem op. ‘Hallo, Alex, hoe is het?’ Als Quarry het vreemd vond om vlak na middernacht te worden gestoord, zouden zijn onberispelijke manieren hem nooit toegestaan hebben dat te laten merken. Bovendien was hij gewend aan Hoffmanns gedragingen; hij noemde hem ‘de gekke professor’, zowel recht in zijn gezicht als achter zijn rug, want het was een van zijn charmes dat hij iemand altijd op dezelfde manier aansprak, privé en in het openbaar. Hoffmann, die nog steeds de beschrijving over angst aan het lezen was, zei afwezig: ‘O, hallo. Heb je een boek voor me gekocht?’ ‘Volgens mij niet, ouwe makker. Hoezo? Had ik dat dan moeten doen?’ ‘Iemand heeft me net een eerste druk van een boek van Darwin toegestuurd, en ik weet niet wie.’ ‘Klinkt vrij kostbaar.’ ‘Dat is het ook. Omdat jij weet wat voor rol Darwin bij vixal speelt, dacht ik dat het misschien van jou afkomstig was.’ ‘Helaas niet. Zou het van een klant kunnen zijn? Iemand die je wilde bedanken met een cadeau en vergeten is er een kaartje bij te doen? Het zou kunnen, Alex, we hebben genoeg geld voor ze verdiend.’

11


‘Ja, nou ja. Misschien. Oké. Sorry dat ik je heb gestoord.’ ‘Maakt niet uit. Tot morgenochtend. Grote dag morgen. Sterker nog, het is al morgen. Je had al in bed moeten liggen.’ ‘Ja. Ik ga al. Welterusten.’ Als de angst extreem groot wordt, is de vreselijke kreet van panische angst te horen. Er staan grote zweetdruppels op de huid. Alle lichaamsspieren zijn verslapt. Al gauw volgt de totale uitputting en neemt het geestelijk vermogen af. De ingewanden worden aangedaan. De sluitspieren werken niet meer en kunnen de lichaamsinhoud niet langer vasthouden... Hoffmann hield het boek bij zijn neus en snoof. Een mengeling van leer en bibliotheekstof en sigarenrook, zo scherp dat hij het kon proeven, met een zweem van iets chemisch – formaldehyde misschien, of kolengas. Het deed hem denken aan een negentiende-eeuws laboratorium of auditorium, en heel even zag hij bunsenbranders op houten werkbanken, kolven met zuur en het skelet van een aap. Hij legde het adresstrookje van de boekhandel op de pagina waar hij gebleven was en deed het boek zachtjes dicht. Toen liep hij ermee naar de boekenkast en maakte er met twee vingers voorzichtig ruimte voor vrij, tussen een eerste druk van On the Origin of Species, dat hij voor honderdvijfentwintigduizend dollar op een veiling van Sotheby’s in New York had gekocht, en een in leer gebonden exemplaar van The Descent of Man dat ooit aan T.H. Huxley had toebehoord. Later zou hij zich de exacte sequentie van zijn volgende handelingen proberen te herinneren. Hij raadpleegde de Bloomberg-terminal op zijn bureau voor de slotkoersen in

12


de Verenigde Staten: de Dow Jones, de s&p 500 en de Nasdaq waren allemaal in de min geëindigd. Hij zag dat hij een e-mail had van Susumu Takahashi, de dealer die belast was met het toezicht op vixal-4 tijdens de nacht. Takahashi meldde dat alles soepeltjes liep en herinnerde hem eraan dat de beurs van Tokio over minder dan twee uur weer open zou gaan na de jaarlijkse drie vrije feestdagen van de Gouden Week. Hij zou bijna zeker met verlies openen, om in te lopen op wat een week van dalende koersen in Europa en de Verenigde Staten was geweest. En er was nog iets: vixal was van plan nog eens met drie miljoen aandelen short te gaan in Procter & Gamble tegen tweeënzestig dollar per aandeel, wat hun totale positie op zes miljoen zou brengen. Een flinke transactie: was Hoffmann het ermee eens? Hoffmann mailde ‘oké’, gooide zijn niet-opgerookte sigaar weg, plaatste een fijnmazig metalen scherm voor de open haard en deed de lichten in de studeerkamer uit. In de hal controleerde hij of de voordeur op slot zat en daarna toetste hij de code in van het inbraakalarm: 1729. (De cijfers waren afkomstig van een gesprek dat in 1920 plaatsvond tussen de wiskundigen G.H. Hardy en S.I. Ramanujan, toen Hardy een taxi met nummer 1729 had genomen om zijn collega te bezoeken die op sterven lag in het ziekenhuis. Hardy klaagde dat het ‘een nogal saai getal’ was, waarop Ramanujan antwoordde: ‘Nee, Hardy! Nee, Hardy! Het is juist een heel interessant getal. Het is het kleinste getal dat op tweeërlei wijze te schrijven is als de som van twee kubussen.’) Hoffmann liet beneden maar één lamp branden, dat wist hij zeker, en ging toen de gebogen witte marmeren trap naar de badkamer op. Hij zette zijn bril af, kleedde zich uit, waste zich, poetste zijn tanden en trok een blauwzijden pyjama aan. Hij stelde de wekker op zijn mobiel in op halfzeven en

13


zag en passant dat het twintig minuten over twaalf was. In de slaapkamer bleek Gabrielle tot zijn verbazing nog wakker te zijn. Ze lag op haar rug op de sprei in een zwartzijden kimono. Een geurkaars flakkerde op de toilettafel, verder was de kamer in donker gehuld. Ze hield haar handen verstrengeld achter haar hoofd, haar ellebogen wezen spits van zich af, haar benen waren bij de knieën over elkaar geslagen. Een slanke witte voet met donkerrood gelakte teennagels maakte ongeduldige kringetjes in de geparfumeerde lucht. ‘O help,’ zei hij. ‘Ik was de datum vergeten.’ ‘Geeft niet.’ Ze knoopte haar ceintuur los, trok de zijden panden opzij en stak vervolgens haar armen naar hem uit. ‘Zolang ik hem maar niet vergeet.’ Het moet ongeveer halfvier ’s nachts zijn geweest toen Hoffmann ergens wakker van werd. Hij worstelde zich omhoog uit de diepten van zijn slaap en opende zijn ogen om een hemels visioen van helwit licht te aanschouwen. Het was geometrisch gevormd als een grafiek, met dicht op elkaar geplaatste horizontale lijnen en ver uiteen staande verticale kolommen, maar zonder gegevens erin – de droom van een wiskundige, hoewel toch geen droom, besefte hij nadat hij er een paar seconden met samengeknepen ogen naar had gekeken, maar eerder het resultaat van acht wolfraamhalogeenlampen die elk met een kracht van vijfhonderd watt tussen de lamellen van de jaloezieën door schenen – voldoende vermogen om een klein voetbalveld te verlichten; het was zijn bedoeling geweest ze te laten vervangen. De lampen waren aangesloten op een timer die ze dertig seconden deed branden. Terwijl hij wachtte tot ze weer uitgingen, bedacht hij wat de infrarode stralen die de tuin

14


doorkruisten kon hebben geraakt om ze te activeren. Misschien een kat, dacht hij, of een vos, of een te ver doorgegroeide tak die bewoog in de wind. Na een paar seconden doofden inderdaad de lichten en werd het weer donker in de kamer. Maar Hoffmann was nu klaarwakker. Hij greep naar zijn mobiel. Het was er een uit een serie die speciaal voor het hedgefonds was geproduceerd en die vertrouwelijke telefoontjes en e-mails kon versleutelen. Om Gabrielle niet wakker te maken – aan deze gewoonte had ze een nog grotere hekel dan aan zijn roken – zette hij hem onder het dekbed aan en bekeek kort het Winst- en Verliesscherm voor de handel in het Verre Oosten. In Tokio, Singapore en Sydney waren de beurzen, zoals voorspeld, aan het dalen, maar vixal-4 was al met 0,3 procent gestegen, wat volgens zijn berekeningen inhield dat hij bijna drie miljoen dollar had verdiend sinds hij naar bed was gegaan. Tevreden zette hij het toestel uit en legde het weer op het nachtkastje, en precies op dat moment hoorde hij een geluid – zacht, niet thuis te brengen en toch vreemd beangstigend, alsof er beneden iemand rondscharrelde. Starend naar het rode lichtje van de rookmelder aan het plafond strekte hij zijn hand voorzichtig onder het dekbed uit naar Gabrielle. De laatste tijd ging ze, als ze niet kon slapen nadat ze de liefde hadden bedreven, altijd naar beneden om in haar atelier te werken. Zijn handpalm volgde de warme golven van het matras tot zijn vingertoppen de huid van haar heup aanraakten. Onmiddellijk mompelde ze iets onverstaanbaars en keerde hem de rug toe, waarbij ze het dekbed strakker om haar schouders trok. Weer hoorde hij het geluid. Hij duwde zich omhoog op zijn ellebogen en spitste zijn oren. Het was niet iets speci-

15


fieks, meer een incidentele vage bonk. Misschien was het alleen maar het nog niet vertrouwde verwarmingssysteem, of een deur die klapperde door de tocht. Vooralsnog voelde hij zich heel kalm. Het huis was uitermate goed beveiligd, een van de redenen waarom hij het enkele weken eerder had gekocht. Behalve door de schijnwerpers werd het beschermd door een drie meter hoge tuinmuur met een zwaar, elektronisch toegangshek, een met staal gewapende voordeur die openging door een code in te toetsen op een paneel, kogelvrij glas in alle benedenramen en een bewegingsgevoelig inbraakalarm waarvan hij zeker wist dat hij het had aangezet voordat hij naar bed ging. De kans dat een insluiper al die hordes had weten te nemen en nu in huis zat, was miniem. Bovendien was Hoffmann fysiek in goede conditie, want hij had al lang geleden ontdekt dat een hoge endorfinespiegel hem in staat stelde beter na te denken. Hij deed aan fitness. Hij jogde. Een atavistisch instinct om zijn territorium te verdedigen roerde zich in hem. Hij gleed uit bed zonder Gabrielle wakker te maken, zette zijn bril op en trok zijn kamerjas en pantoffels aan. Hij aarzelde en keek in het donker om zich heen, maar hij kon zich niet herinneren dat er iets in de kamer was wat hij als wapen zou kunnen gebruiken. Hij stopte zijn mobiel in zijn zak en deed de slaapkamerdeur open, eerst op een kier en toen helemaal. De brandende lamp beneden verlichtte de overloop zwak. Hij bleef op de drempel staan en luisterde. Maar de geluiden – als er al geluiden waren geweest, waaraan hij nu begon te twijfelen – waren verstomd. Na ongeveer een minuut zette hij koers naar de trap en begon die langzaam af te lopen. Misschien kwam het doordat hij vlak voor het slapengaan in het boek van Darwin had zitten lezen, maar bij het

16


afdalen van de trap was hij zich bewust van de manier waarop hij met wetenschappelijke objectiviteit zijn eigen fysieke symptomen registreerde. Zijn ademhaling versnelde, zijn hart begon zo te bonzen dat het onaangenaam was. Zijn haar voelde stug als een vacht. Hij kwam op de benedenverdieping aan. Het huis stamde uit de belle époque en was in 1902 gebouwd voor een Franse zakenman die een fortuin had verdiend met de winning van olie uit kolenafval. De vorige eigenaar had het grondig laten renoveren door een binnenhuisarchitect en de Hoffmanns hadden er zo in kunnen trekken, wat misschien de reden was dat hij zich er nog steeds niet helemaal thuis voelde. Links was de voordeur en recht voor hem de deur naar de zitkamer. Rechts van hem leidde een gang verder naar binnen in het huis: eetkamer, keuken, bibliotheek en een victoriaanse serre die Gabrielle als atelier gebruikte. Hij stond roerloos, met zijn handen opgeheven, klaar om zich te verdedigen. Hij hoorde niets. In de hoek van de hal knipoogde het rode oogje van de bewegingssensor naar hem. Als hij niet oppaste zou hij het inbraakalarm zelf laten afgaan. Dat was in Cologny al twee keer eerder gebeurd sinds ze er waren komen wonen – grote huizen die zonder reden zenuwachtig begonnen te jammeren, als hysterische rijke oude dametjes achter hun hoge, met klimop bedekte muren. Hij liet zijn handen zakken en liep door de hal naar de plek waar een antieke barometer aan de muur hing. Hij drukte op een palletje, waarna de barometer naar voren zwaaide. Het alarmpaneel zat verborgen in een uitsparing erachter. Hij stak zijn rechterwijsvinger uit om de deactiveringscode in te toetsen, maar toen kwam zijn hand tot stilstand. Het alarm was al uitgezet.

17


Zijn vinger bleef in de lucht hangen terwijl het rationele gedeelte van zijn geest naar geruststellende verklaringen zocht. Misschien was Gabrielle toch naar beneden gegaan, had ze het systeem uitgeschakeld en was ze vergeten het opnieuw aan te zetten toen ze weer naar bed ging. Of had hij het helemaal niet aangezet. Of was er een storing opgetreden. Heel langzaam draaide hij naar links om de voordeur te inspecteren. Het schijnsel van de lamp werd weerspiegeld in de glanzend zwarte verf. Hij leek stevig gesloten en niets wees erop dat hij was geforceerd. Net als het alarm was hij van het allernieuwste ontwerp en hij ging open met dezelfde viercijferige code. Hij keek over zijn schouder naar achteren om de trap te controleren, en de gang die het huis in leidde. Alles was rustig. Hij liep naar de deur. Hij toetste de code in. Hij hoorde de bouten naar achteren schuiven. Hij pakte de zware koperen knop beet, draaide hem om en stapte het donkere bordes op. Boven het inktzwarte gazon was de maan een zilverblauwe discus die met grote kracht door de voortjagende donkere wolkenmassa’s leek te zijn geworpen. De schaduwen van de grote sparrenbomen die het huis afschermden van de weg zwaaiden en ritselden in de wind. Hoffmann zette een paar passen op de kiezeloprit, ver genoeg om de straal van de infraroodsensoren te onderbreken en de schijnwerpers aan de voorkant van het huis te activeren. Hij schrok van het felle licht en stond aan de grond genageld als een gevangene die een uitbraakpoging deed. Hij tilde zijn arm op om zijn ogen te beschermen en draaide zich om naar de geelverlichte hal, en toen zag hij een paar grote zwarte schoenen netjes tegen elkaar naast de voordeur staan, alsof de eigenaar ervan geen modder het huis in had

18


willen lopen of de bewoners niet had willen storen. De schoenen waren niet van Hoffmann en ze waren al helemaal niet van Gabrielle. Hij wist ook zeker dat de schoenen er niet hadden gestaan bij zijn thuiskomst zes uur eerder. Met zijn blik op de schoenen gericht tastte hij naar zijn mobiel in zijn zak, liet hem bijna vallen, begon 911 in te toetsen, herinnerde zich dat dit Zwitserland was en begon opnieuw: 117. De telefoon ging maar één keer over – om 03.59 uur volgens de politie van Genève, die alle spoedtelefoontjes opneemt en er naderhand een transcriptie van verstrekte. Een vrouw zei op scherpe toon: ‘Oui, police?’ Haar stem klonk luid in de stilte, of zo scheen het Hoffmann toe. Het deed hem beseffen hoe goed hij te zien moest zijn in het licht van de schijnwerpers. Hij liep vlug naar links, uit het blikveld van iemand die in de hal stond, en tegelijkertijd naar voren, de dekking van het huis opzoekend. Hij hield de telefoon tegen zijn gezicht gedrukt, dicht bij zijn mond. Hij fluisterde: ‘J’ai un intrus sur ma propriété.’ Op het bandje klinkt zijn stem kalm, blikkerig, bijna robotachtig. Het is de stem van een man wiens hersenschors al zijn kracht – zonder dat hij het zelf beseft – uitsluitend op overleven richt. Het is de stem van pure angst. ‘Quelle est votre adresse, monsieur?’ Hij vertelde het haar. Hij bewoog zich nog steeds langs de voorgevel van het huis. Hij kon haar vingers horen typen. ‘Et votre nom?’ Hij fluisterde: ‘Alexander Hoffmann.’ De beveiligingslichten gingen uit. ‘Okay, monsieur Hoffmann. Restez la. Une voiture est en route.’ Ze hing op. Alleen in het donker bleef Hoffmann bij de

19


hoek van het huis staan. Het was abnormaal koud voor Zwitserland in de eerste week van mei. De wind kwam uit het noordoosten, rechtstreeks van het Meer van Genève. Hij hoorde het water snel tegen de nabijgelegen steigers klotsen en de touwen tegen de metalen masten van de jachten slaan. Hij trok zijn kamerjas strakker om zijn schouders. Hij stond hevig te trillen. Hij moest zijn kiezen op elkaar klemmen om het klapperen ervan tegen te houden. En toch voelde hij vreemd genoeg geen paniek. Paniek is iets heel anders dan angst, zo kwam hij tot de ontdekking. Paniek is een verlamming van je geest en zenuwen, een verspilling van kostbare energie, terwijl angst een en al lichaamskracht en instinct is: een dier dat op zijn achterpoten staat en je compleet vult, dat de controle over je hersenen en je spieren overneemt. Hij snoof in de lucht en keek langs de zijkant van het huis in de richting van het meer. Ergens aan de achterkant van het huis brandde beneden een lamp. Hij verlichtte op feeërieke wijze de struiken ervoor. Hoffmann wachtte een halve minuut en sloop er vervolgens op af, door de brede plantenborder die langs die kant van het huis liep. Aanvankelijk wist hij niet uit welk vertrek het licht kwam; hij was hier niet meer geweest sinds de makelaar hen had rondgeleid. Na iets meer te zijn genaderd besefte hij dat het de keuken was, en toen hij bij het keukenraam aankwam en zijn hoofd voorzichtig om het hoekje stak, zag hij binnen de gestalte van een man. Hij stond met zijn rug naar het raam aan het granieten kookeiland in het midden van de keuken. Zijn bewegingen waren ongehaast. Hij haalde messen uit een blok en begon er een aan een elektrische messenslijper te scherpen. Hoffmanns hart pompte zo snel dat hij zijn bloed kon horen ruisen. Zijn eerste gedachte was aan Gabrielle: hij moest

20


haar het huis uit zien te krijgen terwijl de indringer bezig was in de keuken – haar het huis uit krijgen of er minimaal voor zorgen dat ze zichzelf in de badkamer opsloot totdat de politie kwam. Hij had nog steeds zijn mobiel in zijn hand. Zonder zijn ogen van de indringer af te wenden belde hij haar nummer. Een paar seconden later hoorde hij haar mobiel overgaan, zo luid en dichtbij dat hij niet bij haar in de slaapkamer kon liggen. De onbekende man keek onmiddellijk op van zijn slijpwerkzaamheden. Gabrielles mobiel lag nog waar ze hem had achtergelaten voordat ze naar bed ging: op de grote grenen keukentafel; het schermpje was verlicht, zijn roze plastic omhulsel zoemde op het hout als een tropische kever die op zijn rug terecht was gekomen. De indringer hield zijn hoofd scheef en keek ernaar. Seconden lang bleef hij staan waar hij stond. Toen, met dezelfde onuitstaanbare kalmte, legde hij het mes neer – Hoffmanns favoriete mes, met het lange smalle lemmet dat zo geschikt was om mee te fileren – en liep om het kookeiland heen naar de tafel. Zijn lichaam draaide daarbij half naar het raam, zodat Hoffmann hem voor het eerst beter te zien kreeg: een kale kruin met opzij lang, dun, grijs haar dat naar achteren was getrokken in een vettige paardenstaart, holle wangen, ongeschoren. Hij droeg een versleten bruine leren jas. Hij leek op een reiziger, van het soort dat bij een circus of op een kermis werkt. Hij staarde verbijsterd naar de mobiel alsof hij er nooit eerder een had gezien, pakte hem op, aarzelde, drukte toen op de verbindingstoets en hield hem bij zijn oor. Een moorddadige woede overspoelde Hoffmann als een golf. Hij zei zacht: ‘Vuile klootzak, maak dat je wegkomt uit mijn huis,’ en het schonk hem plezier de indringer te zien opschrikken, alsof een onzichtbare draad van bovenaf aan

21


hem trok. Hij draaide vlug zijn hoofd van links naar rechts en nog een keer, en toen richtte hij zijn blik op het venster. Even kruisten zijn heen en weer schietende ogen die van Hoffmann, maar zonder iets te zien, want hij staarde in donker glas. Het was moeilijk te zeggen wie van de twee de meeste angst voelde. Plotseling gooide hij de mobiel op tafel en schoot met verrassende lenigheid naar de deur. Hoffmann vloekte, draaide zich om en nam de weg terug die hij gekomen was, struikelend en glijdend door het bloemperk, langs de zijgevel van het grote huis naar de voorkant – een zware gang op zijn pantoffels, zijn enkel was verdraaid, elke ademhaling was een snik. Toen hij de hoek had bereikt, hoorde hij de voordeur dichtslaan. Hij nam aan dat de indringer een spurt zou maken naar de weg. Maar nee, de seconden gingen voorbij en nog steeds kwam de man niet naar buiten. Hij moest zichzelf hebben ingesloten. ‘O nee,’ fluisterde Hoffmann, ‘o nee.’ Hij vloog naar de deur. De schoenen stonden er nog, met slap naar voren hangende lippen, oud, plomp, kwaadaardig. Zijn handen beefden toen hij de code intoetste. Hij schreeuwde nu Gabrielles naam, ook al lag de grote slaapkamer aan de andere kant van het huis en was het onwaarschijnlijk dat ze hem kon horen. De bouten klikten naar achteren. Hij zwaaide de deur open naar het donker. De lamp in de hal was gedoofd. Enkele ogenblikken stond hij op de drempel te hijgen terwijl hij nadacht over de afstand die hij moest overbruggen en zijn kansen afwoog, daarna stormde hij naar de trap, ‘Gabrielle, Gabrielle!’ roepend, maar toen hij halverwege de hal was, leek het huis om hem heen te exploderen, kantelde de trap, kwamen de marmeren vloertegels omhoog en schoten de muren van hem weg de nacht in.

22


2

Een grein in de weegschaal zal bepalen welk individu zal leven en welk zal sterven... Charles Darwin, Over het ontstaan van soorten (1859)

Hoffmann had geen herinneringen aan daarna. Geen gedachten of dromen verstoorden zijn anders zo rusteloze geest, tot hij zich ten slotte, als doemde er aan het einde van een lange reis een lage landtong op uit de mist, bewust werd van een geleidelijk herontwaken van zijn sensaties – ijzig water dat langs de zijkant van zijn hals en over zijn rug sijpelde, een koud gewicht tegen zijn schedelhuid, een scherpe pijn in zijn hoofd, een mechanisch gekwebbel in zijn oor, de vertrouwde, weeïg scherpe geur van het parfum van zijn vrouw – en zich realiseerde dat hij op zijn zij lag met iets zachts tegen zijn wang. Hij voelde iets op zijn hand drukken. Hij deed zijn ogen open en zag een witte plastic kom vlak bij zijn gezicht, waarin hij onmiddellijk braakte, de smaak van de vispastei van de afgelopen avond was zuur in zijn mond. Hij kokhalsde en gaf nog een keer over. De kom werd weggehaald. Sterke handen trokken hem van achteren

23


omhoog in een zittende houding. Er werd met een fel lichtje eerst in zijn ene en toen in zijn andere oog geschenen. Zijn neus en mond werden afgeveegd. Hij kreeg een glas water tegen zijn lippen gezet. Hij duwde het kinderlijk weg, maar nam het vervolgens aan en klokte het naar binnen. Toen het leeg was, opende hij zijn ogen weer en tuurde rond in een nieuwe wereld. Hij zat op de vloer van de hal, met zijn rug tegen de muur. Een blauw politielicht flikkerde voor het raam als doorlopende bliksem, uit een radio lekte onverstaanbaar gepraat. Gabrielle zat op haar knieën naast hem en hield zijn hand vast. Ze glimlachte en kneep in zijn vingers. ‘Gelukkig, je bent er weer,’ zei ze. Ze had een spijkerbroek aan en een trui. Hij duwde zichzelf rechtop en keek verward om zich heen. Zonder bril was alles enigszins wazig. Hij zag twee hulpverleners die over een koffer met glanzende instrumenten gebogen zaten; twee gendarmes, eentje bij de deur met de lawaaiige radio aan zijn riem en een andere die net de trap kwam afgelopen; en nog een man met een vermoeide uitstraling, ergens in de vijftig, gehuld in een donkerblauw windjack met daaronder een wit overhemd en een donkere stropdas. Hij stond Hoffmann met afstandelijke sympathie op te nemen. Iedereen was aangekleed behalve Hoffmann en het scheen hem opeens verschrikkelijk belangrijk toe om ook kleren aan te trekken. Maar toen hij zich verder omhoog probeerde te werken, merkte hij dat hij onvoldoende kracht in zijn armen had. Er flitste een steek van pijn door zijn hoofd. De man met de donkere stropdas zei: ‘Wacht, ik help u wel even,’ en hij kwam met uitgestrekte hand naar voren. ‘Jean-Philippe Leclerc, inspecteur. Ik ben van de politie van Genève.’

24


Een van de hulpverleners nam Hoffmann bij zijn andere arm en samen trokken ze hem voorzichtig overeind. Op de roomkleurige muur waar zijn hoofd tegenaan had gerust, zat een veervormige bloedvlek. Op de vloer lag nog meer bloed, uitgeveegd alsof iemand erdoorheen was gegleden. Hoffmanns knieën knikten. ‘Ik heb u vast,’ stelde Leclerc hem gerust. ‘Adem diep in. Neem de tijd.’ Gabrielle zei bezorgd: ‘Hij moet naar het ziekenhuis.’ ‘De ambulance komt over tien minuten,’ zei de hulpverlener. ‘Ze hebben vertraging opgelopen.’ ‘Zullen we hier wachten?’ vroeg Leclerc. Hij opende de deur naar de kille zitkamer. Toen Hoffmann eenmaal met hun hulp op de bank had plaatsgenomen – hij wilde niet liggen – ging de hulpverlener op zijn hurken voor hem zitten. ‘Kunt u me zeggen hoeveel vingers ik opsteek?’ Hoffmann antwoordde: ‘Mag ik mijn...’ Wat was het woord ook alweer? Hij bracht zijn hand naar zijn ogen. ‘Hij heeft zijn bril nodig,’ zei Gabrielle. ‘Alsjeblieft, schat.’ Ze zette hem op zijn neus en gaf hem een zoen op zijn voorhoofd. ‘Doe maar rustig aan, hè?’ De hulpverlener zei: ‘Kunt u nu mijn vingers zien?’ Hoffmann telde zorgvuldig. Hij likte met zijn tong over zijn lippen voordat hij antwoordde: ‘Drie.’ ‘En nu?’ ‘Vier.’ ‘We moeten uw bloeddruk meten, monsieur.’ Hoffmann keek met een onbewogen gezicht toe terwijl de mouw van zijn pyjamajasje werd opgestroopt en de plastic manchet om zijn biceps werd vastgemaakt en opgepompt. Het uiteinde van de stethoscoop voelde koud aan op zijn huid. Zijn geest leek zichzelf weer in werking te stellen, sec-

25


tie voor sectie. Systematisch ging hij met zijn ogen de inhoud van de kamer af: de lichtgele muren, de witzijden leunstoelen en chaises longues, de Bechstein-vleugel, de Louis Quinze-klok die zachtjes tikte op de schoorsteenmantel, de donkergrijze tinten van het Auerbach-landschap erboven. Op de salontafel voor zijn neus stond een vroeg zelfportret van Gabrielle: een kubus van een halve meter, opgebouwd uit honderd platen Mirogard-glas, waarop ze in zwarte inkt mridoorsneden van haar eigen lichaam had overgetrokken. Het creëerde het effect van een kwetsbaar buitenaards wezen dat in de lucht zweefde. Hoffmann keek ernaar alsof hij het voor het eerst zag. Er was iets mee wat hij zich behoorde te herinneren. Maar wat? Dit was een nieuwe ervaring voor hem: bepaalde informatie niet onmiddellijk in zijn geheugen op te kunnen roepen. Toen de hulpverlener klaar was, vroeg Hoffmann aan Gabrielle: ‘Heb jij vandaag niet iets bijzonders?’ Hij rimpelde geconcentreerd zijn voorhoofd terwijl hij in de chaos van zijn geheugen zocht. ‘Ik weet het al,’ zei hij uiteindelijk opgelucht. ‘Vandaag is de opening van je tentoonstelling.’ ‘Ja, maar dat zeggen we wel af.’ ‘Nee, dat doen we niet. Niet je eerste tentoonstelling.’ ‘Goed zo,’ zei Leclerc, die vanuit een leunstoel naar Hoffmann zat te kijken. ‘Dat is heel goed.’ Hoffmann keerde zich langzaam naar hem toe. De beweging veroorzaakte weer een pijnscheut in zijn hoofd. Hij staarde Leclerc aan. ‘Goed?’ ‘Het is goed dat u zich dingen herinnert.’ De inspecteur stak zijn duim omhoog. ‘Wat is bijvoorbeeld het laatste dat u zich van vannacht kunt herinneren?’ Gabrielle onderbrak hen. ‘Ik denk dat Alex eerst door een arts onderzocht moet worden voordat hij vragen gaat beantwoorden. Hij heeft rust nodig.’ 26


‘Wat is het laatste dat ik me herinner?’ Hoffmann dacht zorgvuldig over de vraag na, alsof het een wiskundig probleem betrof. ‘Ik denk het moment dat ik het huis in ging. Hij moet me achter de deur hebben opgewacht.’ ‘Hij? Was er maar één man?’ Leclerc ritste zijn windjack open en trok moeizaam een notitieboekje uit een verborgen zak, ging daarna verzitten en haalde een pen tevoorschijn. Al die tijd bleef hij Hoffmann bemoedigend aankijken. ‘Ja, voor zover ik weet wel. Eentje maar.’ Hoffmann legde zijn hand tegen zijn achterhoofd. Zijn vingers raakten een strak verband aan. ‘Waar heeft hij me mee geraakt?’ ‘Vermoedelijk met een brandblusser.’ ‘Jezus. En hoe lang heb ik daar bewusteloos gelegen?’ ‘Bijna een halfuur.’ ‘Niet langer?’ Hoffmann had het gevoel alsof hij uren buiten kennis was geweest. Maar toen hij naar de ramen keek, zag hij dat het nog donker was, en volgens de Louis Quinzeklok was het nog geen vijf uur. ‘En ik riep je om je te waarschuwen,’ zei hij tegen Gabrielle. ‘Dat herinner ik me ook nog.’ ‘Dat klopt, ik hoorde je. Ik ben naar beneden gegaan en toen zag ik je liggen. De voordeur stond open. Bijna meteen daarna was de politie er.’ Hoffmann keek weer naar Leclerc. ‘Hebben jullie hem gepakt?’ ‘Hij was helaas al verdwenen toen onze auto arriveerde.’ Leclerc bladerde terug door zijn notitieboekje. ‘Het is vreemd. Hij lijkt gewoon door het hek naar binnen te zijn gelopen en weer naar buiten. Toch heb ik begrepen dat je twee aparte codes nodig hebt om het hek en de voordeur te openen. Ik vraag me af... Kende u die man misschien? Ik neem aan dat u hem niet met opzet binnen hebt gelaten.’

27


‘Ik had hem nog nooit van mijn leven gezien.’ ‘Ah.’ Leclerc maakte een aantekening. ‘Dus u hebt een goede blik op hem kunnen werpen?’ ‘Hij stond in de keuken. Ik heb hem door het raam geobserveerd.’ ‘Ik kan het even niet volgen. Was u buiten en hij binnen?’ ‘Ja.’ ‘Neem me niet kwalijk, maar hoe kan dat?’ Eerst hortend, maar steeds vloeiender naarmate zijn kracht en geheugen terugkeerden, vertelde Hoffmann het allemaal na: hoe hij een geluid had gehoord, naar beneden was gegaan, had ontdekt dat het alarm was uitgeschakeld, de voordeur had geopend, de schoenen had zien staan, het licht had opgemerkt dat door een benedenraam scheen, zich een weg had gebaand langs de zijgevel van het huis en de indringer door het venster had gadegeslagen. ‘Kunt u hem beschrijven?’ Leclerc schreef snel, en de ene bladzijde was nog niet vol of hij sloeg hem alweer om om de volgende te vullen. Gabrielle zei: ‘Alex...’ ‘Het is goed, Gabby,’ zei Hoffmann. ‘We moeten ze helpen die hufter te pakken.’ Hij sloot zijn ogen. Hij zag de man duidelijk voor zich, bijna te duidelijk, zoals deze met wilde ogen door de verlichte keuken had gekeken. ‘Hij was van gemiddelde lengte. Onguur uiterlijk. Ergens in de vijftig. Uitgemergeld gezicht. Kaal boven op zijn hoofd. Lange, dunne, grijze haren, van achteren samengebonden in een paardenstaart. Hij droeg een leren jas, ik weet niet meer of het een lange jas was of een jack.’ Twijfel maakte zich meester van Hoffmann. Hij zweeg. Leclerc staarde hem aan, wachtend tot hij verder zou gaan. ‘Ik zeg wel dat ik hem nooit eerder heb gezien, maar nu ik erover nadenk vraag ik

28


me af of dat wel zo is. Mogelijk heb ik hem toch ergens gezien, misschien op straat. Hij had iets bekends...’ Zijn stem stierf weg. ‘Ga door,’ zei Leclerc. Hoffmann dacht een ogenblik na en schudde toen lichtjes zijn hoofd. ‘Nee, ik kan het me niet herinneren. Sorry. Maar eerlijk gezegd, al wil ik er echt niet al te veel gewicht aan hechten, ik heb de laatste tijd het rare gevoel dat ik word geobserveerd.’ Gabrielle zei verrast: ‘Dat heb je me nooit verteld.’ ‘Ik wilde je niet van streek maken. En bovendien was het niet iets waar ik mijn vinger op kon leggen.’ ‘Het kan zijn dat hij uw huis een tijdje in de gaten heeft gehouden,’ zei Leclerc, ‘of u is gevolgd. Misschien hebt u hem op straat gezien zonder u er bewust van te zijn. Maakt u zich geen zorgen. Het komt wel weer terug. Wat was hij in de keuken aan het doen?’ Hoffmann wierp een blik op Gabrielle. Hij aarzelde. ‘Hij was... messen aan het slijpen.’ ‘O, mijn god!’ Gabrielle legde haar hand tegen haar mond. ‘Zou u hem herkennen als u hem weer zag?’ ‘O ja,’ zei Hoffmann grimmig. ‘Absoluut.’ Leclerc tikte met zijn pen tegen zijn notitieboekje. ‘We moeten deze beschrijving van hem verspreiden.’ Hij stond op. ‘Ik ben zo terug,’ zei hij. Hij liep de hal in. Hoffmann voelde zich opeens te moe om nog door te gaan. Hij sloot zijn ogen weer en leunde met zijn hoofd naar achteren tegen de bank, maar herinnerde zich toen zijn wond. ‘Sorry, ik verpest je mooie bank.’ ‘De bank kan me wat.’ Hij staarde haar aan. Ze zag er ouder uit zonder make-

29


up, kwetsbaarder en – een emotie die hij nooit eerder bij haar had gezien – bang. Het sneed door zijn ziel. Hij dwong zichzelf naar haar te glimlachen. Eerst schudde ze haar hoofd, maar toen – kort, met tegenzin – glimlachte ze terug, en heel even durfde hij te hopen dat het allemaal niet zo serieus was, dat het om een oude zwerver zou blijken te gaan die op straat een verdwaald papiertje met de toegangscodes had gevonden en dat ze er op een dag om zouden lachen: de klap tegen zijn hoofd (met een brandblusser!), zijn pseudoheldhaftige gedrag, haar bezorgdheid. Leclerc kwam de zitkamer weer binnen met een paar doorzichtige plastic bewijszakken. ‘We hebben dit in de keuken aangetroffen,’ zei hij terwijl hij met een zucht opnieuw in zijn stoel plaatsnam. Hij hield de zakken omhoog. De ene bevatte een paar handboeien, de andere iets wat eruitzag als een zwartleren halsband met een zwarte golfbal eraan. ‘Wat is dat?’ vroeg Gabrielle. ‘Een balknevel,’ antwoordde Leclerc. ‘Hij is nieuw. Hij heeft hem waarschijnlijk in een seksshop gekocht. Ze zijn erg populair onder sadomasochisten. Met een beetje geluk kunnen we achterhalen waar hij hem vandaan heeft.’ ‘O mijn god!’ Ze keek vol afgrijzen naar Hoffmann. ‘Wat was hij met ons van plan?’ Hoffmann voelde zich weer licht in zijn hoofd worden, zijn mond was droog. ‘Ik weet het niet. Ons ontvoeren?’ ‘Dat behoort zeker tot de mogelijkheden,’ zei Leclerc, de kamer rondkijkend. ‘U bent duidelijk rijk. Maar ik moet zeggen dat ontvoeringen ongehoord zijn in Genève. Dit is een gezagsgetrouwe stad.’ Hij haalde zijn pen weer tevoorschijn. ‘Mag ik uw beroep weten?’ ‘Ik ben natuurkundige.’ ‘Natuurkundige.’ Leclerc maakte een aantekening. Hij

30


knikte en trok een wenkbrauw op. ‘Dat had ik niet verwacht. Komt u uit Engeland?’ ‘Amerika.’ ‘Joods?’ ‘Wat heeft dat er nou weer mee te maken?’ ‘Neem me niet kwalijk. Uw achternaam... Ik vraag het alleen maar met het oog op racistische motieven.’ ‘Nee, ik ben niet Joods.’ ‘En madame Hoffmann?’ ‘Ik kom uit Engeland.’ ‘En hoe lang woont u al in Zwitserland, doctor Hoffmann?’ ‘Veertien jaar.’ Wederom werd hij bijna overweldigd door vermoeidheid. ‘Ik ben in de jaren negentig bij cern terechtgekomen, waar ik heb gewerkt aan de Large Hadron Collider. Dat heb ik zo’n zes jaar gedaan.’ ‘En nu?’ ‘Nu heb ik een eigen bedrijf.’ ‘En dat heet?’ ‘Hoffmann Investment Technologies.’ ‘En wat produceert het?’ ‘Wat het produceert? Het produceert geld. Het is een hedgefonds.’ ‘Heel grappig: “Het produceert geld.” Hoe lang woont u hier al?’ ‘Zoals ik al zei: veertien jaar.’ ‘Nee, ik bedoelde híer. In dit huis.’ ‘O...’ Hij keek onthutst naar Gabrielle. Ze antwoordde: ‘Pas een maand.’ ‘Eén maand? Hebt u de toegangscodes veranderd toen u hier uw intrek nam?’ ‘Uiteraard.’

31


‘En wie kent er verder de combinatie van het inbraakalarm et cetera?’ Gabrielle antwoordde: ‘Onze huishoudster. De hulp. De tuinman.’ ‘En geen van hen woont bij u in?’ ‘Nee.’ ‘Kent iemand van uw werk de codes, doctor Hoffmann?’ ‘Mijn secretaresse.’ Hoffmann fronste zijn wenkbrauwen. Wat werkte zijn brein traag, als een computer die besmet was met een virus. ‘O, en onze beveiligingsadviseur. Hij heeft alles gecontroleerd voordat we het huis kochten.’ ‘Herinnert u zich zijn naam?’ ‘Genoud.’ Hij dacht even na. ‘Maurice Genoud.’ Leclerc keek op. ‘Er werkte een Maurice Genoud bij de politie van Genève. Ik geloof dat hij in de particuliere bewaking is gegaan. Ja, ja.’ Er gleed een bedachtzame uitdrukking over Leclercs droefgeestige gezicht. Hij begon weer te schrijven. ‘Het lijkt me duidelijk dat alle combinaties onmiddellijk moeten worden veranderd. Ik stel voor dat u de nieuwe codes nog even niet aan uw personeel vertelt tot ik iedereen heb kunnen ondervragen.’ Er klonk een zoemer in de hal. Hoffmann schrok op. ‘Dat zal de ambulance zijn,’ zei Gabrielle. ‘Ik ga het hek opendoen.’ Toen ze de kamer uit was, zei Hoffmann: ‘Ik neem aan dat dit zijn weg zal vinden naar de pers?’ ‘Is dat een probleem?’ ‘Ik probeer mijn naam uit de kranten te houden.’ ‘We zullen uiterste discretie betrachten. Hebt u vijanden, doctor Hoffmann?’ ‘Niet dat ik weet. En zeker niet iemand die zoiets zou doen.’

32


‘Een rijke investeerder – een Rus misschien – die geld heeft verloren?’ ‘Wij verliezen geen geld.’ Toch probeerde Hoffmann na te gaan of een van zijn klanten erbij betrokken kon zijn. Maar nee, dat was onvoorstelbaar. ‘Kunnen we hier wel blijven, denkt u, met die loslopende maniak?’ ‘Onze mensen zullen hier het grootste deel van de dag aanwezig zijn en vannacht kunnen we een oogje op het huis houden, misschien een auto langs de weg zetten. Maar ik moet zeggen, naar onze ervaring treffen mensen in uw positie meestal zelf voorzorgsmaatregelen.’ ‘Bedoelt u dat ze bodyguards inhuren?’ Hoffmann trok een gezicht. ‘Zo wil ik niet leven.’ ‘Helaas zal een huis als dit altijd ongewenste aandacht trekken. En bankiers zijn tegenwoordig niet bijzonder populair, zelfs niet in Zwitserland.’ Leclerc keek de kamer rond. ‘Mag ik u vragen hoeveel u ervoor hebt betaald?’ Normaliter zou Hoffmann hebben gezegd dat hem dat geen donder aanging, maar hij had er de energie niet voor. ‘Zestig miljoen dollar.’ ‘Goh!’ Leclerc tuitte gepijnigd zijn lippen. ‘Weet u, ik kan het me niet eens meer veroorloven om in Genève te wonen. Mijn vrouw en ik zijn verhuisd naar een woning vlak over de grens in Frankrijk, waar het goedkoper is. Ik moet nu natuurlijk wel iedere dag een eindje naar mijn werk rijden, maar het is niet anders.’ Buiten klonk het geluid van een dieselmotor. Gabrielle stak haar hoofd om de hoek van de deur. ‘De ambulance is er. Ik ga wat kleren voor je halen om mee te nemen.’ Hoffmann probeerde op te staan. Leclerc liep naar hem toe om hem te helpen, maar Hoffmann maakte een afwijzend gebaar met zijn hand. Die Zwitsers, dacht hij zuur: ze

33


doen alsof ze zo blij zijn met buitenlanders, maar in werkelijkheid hebben ze een hekel aan ons. Wat kan mij het schelen dat hij in Frankrijk woont? Hij moest een paar keer heen en weer schommelen voordat hij genoeg voorwaartse kracht had gegenereerd om van de bank af te komen, maar bij zijn derde poging lukte het en stond hij te zwaaien op het Aubusson-tapijt. Het geraas in zijn hoofd maakte hem weer misselijk. Leclerc zei: ‘Ik hoop niet dat dit vervelende incident u tegen ons mooie land heeft ingenomen.’ Hoffmann vroeg zich af of hij een grapje maakte, maar het gezicht van de inspecteur stond volkomen ernstig. ‘Zeer zeker niet.’ Samen liepen ze de hal in, Hoffmann met overdreven voorzichtige passen, als een dronkaard die anderen wil laten denken dat hij nuchter is. Het huis had zich intussen gevuld met mensen van de hulpdiensten. Er waren nog meer gendarmes gearriveerd, evenals twee ambulancemedewerkers, een man en een vrouw, die een brancard voortduwden. Bij het zien van hun dikke uniform voelde Hoffmann zich wederom naakt en kwetsbaar, een invalide. Hij was opgelucht toen hij Gabrielle de trap zag afkomen met zijn regenjas. Leclerc nam de regenjas van haar aan en legde hem om Hoffmanns schouders. Bij de voordeur zag Hoffmann een brandblusser liggen, verpakt in een plastic zak. Alleen al bij de aanblik ervan schoot de pijn door zijn hoofd. Hij vroeg: ‘Gaat u een tekening verspreiden van de man?’ ‘Misschien.’ ‘Dan is er, nu ik eraan denk, nog iets wat u moet zien.’ Het was hem plotseling ingevallen, met de kracht van een openbaring. De ambulancemedewerkers negerend, die pro-

34


testeerden dat hij moest gaan liggen, draaide hij zich om en liep terug door de hal naar zijn studeerkamer. De Bloomberg-terminal op zijn bureau stond nog aan. Uit zijn ooghoeken registreerde hij een rode gloed. Bijna alle koersen waren gedaald. De beurzen in het Verre Oosten moesten zwaar in de min staan. Hij deed het licht aan en zocht de plank af tot hij The Expression of the Emotions in Man and Animals had gevonden. Zijn handen trilden van opwinding. Hij sloeg de pagina’s vlug om. ‘Hier,’ zei hij, zich omdraaiend om zijn ontdekking aan Leclerc en Gabrielle te laten zien. Hij tikte met zijn vinger op de pagina. ‘Dit is de man die me heeft aangevallen.’ Het was de illustratie van de emotie angst: een oude man met wijd opengesperde ogen en een geopende tandeloze mond. De grote Franse arts Duchenne, een expert in galvanisme, hield twee elektroden tegen zijn gezichtsspieren om de gewenste uitdrukking op te wekken. Hoffmann voelde de scepsis van de andere twee, en erger nog: hun ontzetting. ‘Neem me niet kwalijk,’ zei Leclerc verwonderd. ‘Vertelt u me nu dat dit de man is die vannacht in uw huis was?’ ‘O, Alex,’ zei Gabrielle. ‘Ik bedoel natuurlijk niet létterlijk dat hij het was, deze man is al meer dan een eeuw dood. Ik zeg alleen maar dat hij erop líjkt.’ Ze staarden hem beiden ingespannen aan. Ze denken dat ik gek geworden ben, dacht hij. Hij haalde diep adem. ‘Oké. Dit boek,’ legde hij aan Leclerc uit, ‘is hier gisteren zonder enige verklaring bezorgd. Ik heb het niet besteld. Ik weet niet wie het heeft opgestuurd. Misschien is het toeval. Maar u zult het toch ook vreemd vinden dat er enkele uren later een man – die zo uit het boek lijkt gestapt – opduikt om ons aan te vallen.’ Iedereen zweeg. ‘Maar goed,’

35


zei hij tot besluit, ‘het enige wat ik wil zeggen is dat als u een tekening van de man wilt maken, u dit als voorbeeld kunt nemen.’ ‘Dank u,’ zei Leclerc. ‘Ik zal het in mijn achterhoofd houden.’ Het was even stil. ‘Oké,’ zei Gabrielle monter. ‘Op naar het ziekenhuis.’ Leclerc bracht hen naar de voordeur. De maan was achter de wolken verdwenen. De hemel was nog bijna volledig donker, ook al brak over een halfuur de dageraad aan. De Amerikaanse natuurkundige, met zijn omzwachtelde hoofd, zwarte regenjas en dunne roze enkels die onder zijn dure pyjama uitstaken, werd door een ambulancemedewerker achter in de wagen geholpen. Na zijn gebazel over de victoriaanse foto had hij niets meer gezegd; Leclerc had de indruk dat hij zich schaamde. Hij had het boek meegenomen. Zijn vrouw volgde hem met een tas vol kleren. Ze zagen eruit als een stel vluchtelingen. De deuren werden dichtgeslagen en de ziekenwagen trok op, met een politiewagen erachter. Leclerc bleef kijken tot de twee voertuigen de bocht van de oprit naar de weg hadden bereikt. Remlichten gloeiden kortstondig op en toen waren ze verdwenen. Hij ging het huis weer in. ‘Aardige kast voor twee mensen,’ mompelde een gendarme die naast de deuropening stond. Leclerc bromde. ‘Aardige kast voor tien mensen.’ Hij ging op verkenningstocht om zich een beeld te vormen van het huis. Op de bovenverdieping vijf, zes... nee, zéven slaapkamers, elk met een aangrenzende badkamer, geen ervan zo op het oog ooit gebruikt; de grote slaapkamer was

36


reusachtig, met een ruime kleedkamer ernaast vol spiegeldeuren en laden; de badkamer was ingericht met een plasmatelevisie, twee wastafels en een futuristische douche met tien koppen. Aan de andere kant van de overloop was een fitnessruimte met een hometrainer, een roeimachine, een crosstrainer, gewichten en nog een grote televisie. Nergens speelgoed. In feite helemaal geen teken van de aanwezigheid van kinderen, ook niet op de stuk of wat ingelijste foto’s, die voornamelijk de Hoffmanns afbeeldden tijdens dure vakanties – op ski’s uiteraard, en op een zeiljacht, en hand in hand op een veranda die op poten leek te staan boven een koraallagune van een onwaarschijnlijk blauwe kleur. Leclerc wandelde de trap af, zich voorstellend hoe het anderhalf uur eerder gevoeld moest hebben om Hoffmann te zijn terwijl hij afdaalde naar het onbekende. Hij liep om de bloedvlekken heen en ging de studeerkamer binnen. Een hele muur was bedekt met boeken. Hij nam er willekeurig een van de plank en bekeek de rug: Die Traumdeutung van Sigmund Freud. Hij sloeg het open. Leipzig und Wien, 1900. Een eerste druk. Hij pakte er nog een. La psychologie des foules van Gustave le Bon. Parijs, 1895. En nog een: L’homme machine van Julien Offray de la Mettrie. Leiden, 1747. Ook een eerste druk... Leclerc wist niet veel van zeldzame boeken, maar voldoende om te begrijpen dat deze collectie miljoenen waard moest zijn. Geen wonder dat er zo veel rookmelders in het huis hingen. De onderwerpen waren voornamelijk wetenschappelijk: sociologie, psychologie, biologie, antropologie – nergens iets over geld. Hij liep naar het bureau en ging in Hoffmanns antieke houten bureaustoel zitten. Van tijd tot tijd rimpelde het grote scherm lichtjes als het twinkelende oppervlak met cijfers veranderde: -1.06, -78, -4.03%, -$0.95. Hij kon het net

37


zomin ontcijferen als dat hij in staat was de Steen van Rosetta te lezen. Als ik de sleutel maar kon vinden, dacht hij, dan zou ik misschien net zo rijk kunnen worden als deze vent. Zijn eigen beleggingen, die een puisterige ‘financieel adviseur’ hem een paar jaar geleden had aangeraden om van een zorgeloze oude dag te kunnen genieten, waren nog maar de helft waard van wat hij ervoor had uitgegeven. Zoals het nu ging, zou hij na zijn pensioen een parttime baantje moeten zoeken, als hoofd beveiliging van een warenhuis misschien. Hij zou blijven werken tot hij erbij neerviel, iets wat zelfs zijn vader en grootvader niet hadden hoeven doen. Dertig jaar bij de politie en dan kon hij het zich niet eens veroorloven in zijn eigen geboortestad te wonen! En wie kochten alle dure huizen op? Veel geldwitwassers, de vrouwen en dochters van presidenten van de zogenaamde ‘nieuwe democratieën’, politici uit de Centraal-Aziatische republieken, Russische oligarchen, Afghaanse krijgsheren, wapenhandelaren, kortom: de echte criminelen van deze wereld, terwijl hij zijn dagen sleet met het opjagen van jonge Algerijnse dealertjes die rondhingen bij het station. Om deze gedachten te verdrijven kwam hij overeind en ging naar een ander vertrek. In de keuken leunde hij tegen het granieten kookeiland en bestudeerde de messen. Hij had opdracht gegeven ze in zakken te doen en die te verzegelen om ze op vingerafdrukken te laten onderzoeken. Dit gedeelte van Hoffmanns verhaal begreep hij niet. Als het de bedoeling van de indringer was geweest de Hoffmanns te ontvoeren, had hij toch wel wapens meegenomen? En een ontvoerder zou minstens één handlanger nodig hebben gehad, misschien wel meer, want Hoffmann was relatief jong en fit en zou zich zeker hebben verzet. Was roof dan het motief? Maar een gewone dief zou

38


zo snel mogelijk het huis in en uit zijn gegaan, waarbij hij zo veel spullen zou hebben meegenomen als hij kon dragen, en er was hier meer dan genoeg draagbaars om te stelen. Alles leek er dan ook op te wijzen dat de misdadiger geestelijk gestoord was. Maar hoe kon een gewelddadige psychopaat de toegangscodes hebben gekend? Het was een raadsel. Was er misschien een andere weg naar binnen die niet afgesloten was? Leclerc liep de keuken weer uit en ging links de gang in. Aan de achterkant van het huis was een grote victoriaanse serre die dienstdeed als kunstatelier, hoewel de kunst daar niet helemaal was wat de inspecteur onder het woord verstond. Het leek meer op de radiologische afdeling van een ziekenhuis, of misschien de werkplaats van een glazenmaker. Aan de oorspronkelijke buitenmuur van het huis hing een enorme collage van elektronische foto’s van het menselijk lichaam – digitale beelden, infraroodbeelden, röntgenbeelden – samen met anatomische tekeningen van organen, ledematen en spieren. Platen ontspiegeld glas en perspex van verschillende afmetingen en diktes lagen opgestapeld in houten rekken. Een metalen hutkoffer bevatte tientallen zorgvuldig geëtiketteerde dossiers die uitpuilden van de computerbeelden: ‘mriscans van het hoofd, 1-14 Sagittaal, Axiaal, Coronaal’, ‘Man, plakken, Virtueel Ziekenhuis, Sagittaal & Coronaal’. Op een werkbank bevonden zich een lichtbak, een kleine bankschroef en een wanorde van inktpotjes, graveerwerktuigen en schilderspenselen. Hij zag een handboor in een zwarte rubberen standaard, met ernaast een donkerblauw blik – ‘Taylor’s of Harrogate, Earl Grey Tea’ – propvol boortjes, en een stapel glanzende brochures voor de tentoonstelling Contours de l‘homme, die nog dezelfde dag zou openen

39


in een galerie aan het Plaine de Plainpalais. In de brochure was een korte biografie opgenomen: ‘Gabrielle Hoffmann werd geboren in Yorkshire in Engeland. Ze rondde met succes een gecombineerde opleiding in de schone kunsten en Frans af aan de universiteit van Salford en ontving een ma van de Royal College of Art in Londen. Ze heeft een aantal jaren voor de Verenigde Naties in Genève gewerkt.’ Hij rolde de brochure op en stopte hem in zijn zak. Naast de werkbank stond een van haar creaties op twee schragen: een 3D-scan van een foetus, opgebouwd uit zo’n twintig dwarsdoorsneden die op zeer heldere glasplaten getekend waren. Leclerc boog zich voorover om de foetus beter te bekijken. Het hoofd was onevenredig groot in verhouding tot het lichaam, de stakerige beentjes ertegenaan opgetrokken. Van de zijkant gezien had de foetus diepte, maar als je je perspectief naar de voorkant verschoof, leek hij te slinken en vervolgens helemaal te verdwijnen. Leclerc kon niet beoordelen of het werk af was of niet. Het had een zekere zeggingskracht, dat moest hij toegeven, maar hij had er zelf niet mee kunnen leven. Het leek te veel op een versteend reptiel dat in een aquarium zweefde. Zijn vrouw zou het weerzinwekkend hebben gevonden. Een deur leidde vanuit de serre naar de tuin. Hij was op slot en vergrendeld, en hij kon nergens in de buurt een sleutel vinden. Achter het dikke glas fonkelden aan de overkant van het meer de lichten van Genève. Een paar eenzame koplampen bewogen zich voort over de Quai du Mont-Blanc. Leclerc liep de serre door, terug naar de gang. Er kwamen nog twee andere deuren op uit. Achter de ene bleek zich een groot ouderwets toilet te bevinden, waarvan Leclerc meteen maar even gebruikmaakte, en de andere was van een opslagkamer met wat hij inschatte als de overtollige spullen uit het

40


vorige huis van de Hoffmanns: rollen tapijt omwonden met touw, een broodmachine, ligstoelen, een croquetset en helemaal achteraan, gloednieuw, een wieg, een commode en een opwindmobile van sterren en manen.

41

Harris De angst-index :28 Pagina 1. de angst-index

Recommend Documents