HANDBOEK BIJZONDERE BIJSTAND

HANDBOEK BIJZONDERE BIJSTAND

Sociale Voorzieningen Januari 2016

1

Inhoudsopgave 1.

2.

3.

4.

5.

Bijzondere bijstand, algemeen deel ............................................................................................ 5 1.1.

Algemeen................................................................................................................................. 5

1.2.

Kring van rechthebbenden ...................................................................................................... 5

1.3.

Aanvraagprocedure ................................................................................................................. 5

1.4.

Wettelijke kaders ..................................................................................................................... 6

Wanneer wordt er bijzondere bijstand verstrekt? ...................................................................... 7 2.1.

Noodzakelijke kosten ............................................................................................................... 7

2.2.

Toetsingskader voor bijzondere bijstand - criteria ................................................................... 7

2.3.

Niet noodzakelijke kosten – algemeen of bijzondere noodzakelijke kosten ........................... 7

2.4.

Bijzondere omstandigheden .................................................................................................... 8

2.5.

Voorliggende voorziening ........................................................................................................ 9

Vorm van de bijstand .................................................................................................................. 10 3.1.

Bijzondere bijstand om niet ................................................................................................... 10

3.2.

Bijzondere bijstand als geldlening ......................................................................................... 10

3.3.

Vorm van bijstand bij schuldhulpverlening ............................................................................ 10

Gemeentelijk beleid ..................................................................................................................... 11 4.1.

Aanvraag ............................................................................................................................... 11

4.2.

Nota’s onder de € 50,- euro ................................................................................................... 11

4.3.

Geen bijstand voor nota’s ouder dan een jaar ...................................................................... 11

4.4.

Opvragen medisch advies ..................................................................................................... 11

4.5.

Draagkracht uit inkomen ........................................................................................................ 12

4.6.

Draagkracht uit vermogen ..................................................................................................... 13

4.7.

Draagkrachtperiode ............................................................................................................... 14

4.8.

Het inleveren van bewijsstukken ........................................................................................... 15

4.9.

Hardheidsclausule ................................................................................................................. 16

Medische kosten .......................................................................................................................... 17 5.1.

Algemeen medische kosten en behandelingen ..................................................................... 17

5.2.

Tandheelkunde ...................................................................................................................... 19

5.3.

Medicijnen (geneesmiddelen)................................................................................................ 22

5.4.

Gezichtshulpmiddelen: brillen en contactlenzen ................................................................... 25

5.5.

Dieetkosten ............................................................................................................................ 27

5.6.

Pedicure (voetverzorging) ..................................................................................................... 29

5.7.

Fysiotherapie ......................................................................................................................... 30

5.8.

Alternatieve geneeswijzen en geneesmiddelen .................................................................... 30

5.9.

Pruiken ................................................................................................................................... 30

5.10.

Steunzolen/podotherapeutische zolen .................................................................................. 30

5.11.

Orthopedische schoenen ....................................................................................................... 30

5.12.

Gehoorapparaten................................................................................................................... 31

5.13.

Kleding ................................................................................................................................... 32

5.14.

Kleding, beddengoed en bewassing ..................................................................................... 34

5.15.

Extra stook- energiekosten .................................................................................................... 36

2

6.

5.16.

Kosten Telecom en Multimedia ............................................................................................. 37

5.17.

Maaltijdvoorziening ................................................................................................................ 38

5.18.

Kosten van de bevalling en kraamzorg ................................................................................. 39

5.19.

Persoonlijke alarmeringskosten en achterwacht ................................................................... 40

5.20.

Psychische hulpverlening ...................................................................................................... 41

5.21.

Eigen bijdrage CAK ............................................................................................................... 42

5.22.

Stapeling zorgkosten ............................................................................................................. 43

5.23.

Onverzekerde ziekenhuisopnamen ....................................................................................... 44

5.24.

Kosten dienstverlening .......................................................................................................... 46

Kosten in verband met wonen ................................................................................................... 47 6.1. Verhuis- en inrichtingskosten ...................................................................................................... 47

7.

8.

9.

6.2.

Duurzame gebruiksgoederen ................................................................................................ 52

6.3.

Regeling duurzame gebruiksgoederen ................................................................................. 55

6.4.

Woonkostentoeslag ............................................................................................................... 56

6.5.

Doorbetaling vaste lasten ...................................................................................................... 64

6.6.

Brandschade.......................................................................................................................... 67

6.7.

Kosten voor een babyuitzet ................................................................................................... 68

Overige kostensoorten ............................................................................................................... 69 7.1.

Rechtsbijstand ....................................................................................................................... 69

7.2.

Kosten financieel beheer (waaronder beschermingsbewind) ............................................... 72

7.3.

Reis- en vervoerskosten ........................................................................................................ 75

7.4.

Ziekenvervoer ........................................................................................................................ 78

7.5.

Begrafeniskosten ................................................................................................................... 79

7.6.

Schulden ................................................................................................................................ 81

7.7.

Studiekosten .......................................................................................................................... 84

7.8.

Overblijfkosten ....................................................................................................................... 85

7.9.

Jongeren ................................................................................................................................ 86

7.10.

Kosten behandeling van dyslexie .......................................................................................... 90

7.11.

Zelfstandigen ......................................................................................................................... 91

7.12.

Toeleidingskosten .................................................................................................................. 92

7.13.

Kosten voor legitimatie, verblijfsvergunning en leges ........................................................... 93

Kinderopvang............................................................................................................................... 94 8.1.

Aanvragen kinderopvang via de Belastingdienst .................................................................. 94

8.2.

Aanvragen kinderopvang via de gemeente ........................................................................... 94

8.3.

Gemeentelijke tegemoetkoming ............................................................................................ 95

8.4.

Bijzondere bijstand voor oppaskosten ................................................................................... 95

Draagkrachtpercentages en inkomensnormen ........................................................................ 96 9.1.

Inkomensnormen voor individuele bijzondere bijstand.......................................................... 96

9.2.

Draagkrachtpercentages ....................................................................................................... 97

10. Amstelveenpas ............................................................................................................................ 99 10.1.

Voorwaarden Amstelveenpas................................................................................................ 99

10.2.

Geldigheid Amstelveenpas .................................................................................................... 99

10.3.

Inkomensgrens Amstelveenpas ............................................................................................ 99

11. Doelgroepvergoedingen voor kinderen .................................................................................. 100

3

11.1.

Vergoedingen en tegemoetkomingen voor kinderen tot 18 jaar ......................................... 100

11.2.

Inkomensgrens doelgroepvergoedingen ............................................................................. 100

12. Collectieve ziektekostenverzekering ....................................................................................... 101 12.1.

Voorwaarden collectieve verzekering .................................................................................. 101

12.2.

Aanvragen collectieve ziektekostenverzekering .................................................................. 101

12.3.

Prijslijst collectief aanvullende ziektekostenverzekering ..................................................... 101

12.5.

Inkomens- en vermogensgrenzen ziektekostenverzekering ............................................... 101

12.6.

Premie ziektekostenverzekering .......................................................................................... 101

4

1. Bijzondere bijstand, algemeen deel 1.1. Algemeen In het Handboek Bijzondere Bijstand worden richtlijnen gegeven voor de medewerkers die de bijzondere bijstand uitvoeren. Het handboek dient als een eerste leidraad voor het handelen van de medewerkers van de afdeling Sociale Voorzieningen. Per aanvraag wordt naar de persoonlijke situatie gekeken van de aanvrager en waar noodzakelijk wordt maatwerk geleverd. Het handboek is een dynamisch document dat afhankelijk van gewijzigde wetgeving of jurisprudentie kan worden aangepast. Ook worden gemeentelijke beleidswijzigingen verwerkt in het handboek. In het algemeen moet iedereen reserveren voor voorzienbare kosten en de afweging maken om kosten uit te stellen totdat er voldoende gereserveerd is of de kosten gespreid kunnen worden over meerdere jaren. Dit geldt ook voor personen met een minimuminkomen. Er kunnen zich situaties voordoen dat dit niet lukt. Als iemand vanwege bijzondere omstandigheden kosten heeft die niet behoren tot de algemeen noodzakelijke bestaanskosten, dan kan bijzondere bijstand worden verstrekt voor zover de kosten noodzakelijk zijn en betrokkene een laag inkomen en vermogen heeft (conform de beleidsregels bijzondere bijstand van de gemeente en de Participatiewet). Dit kan gaan om incidentele of periodieke bijzondere bijstand; om niet of als leenbijstand. Bijzondere bijstand wordt in individuele gevallen verstrekt. Uitgangspunt hierbij is dat er maatwerk geboden wordt met oog voor de situatie waarin de belanghebbende verkeerd. Daarnaast staat de eigen verantwoordelijkheid van de burger centraal om al datgene te doen wat nodig en mogelijk is om in de kosten van het eigen bestaan te voorzien. Dit handboek wordt gebruikt voor het afhandelen van een aanvraag voor individuele bijzondere bijstand en minimaregelingen. In het handboek zijn teksten verwerkt uit het Handboek Stimulansz. Er zullen altijd kostensoorten zijn die niet gedetailleerd in dit handboek uitgewerkt zijn. Aan de hand van de richtlijnen uit het handboek, jurisprudentie en het handboek van Stimulansz wordt dan een besluit genomen. 1.2. Kring van rechthebbenden In artikel 11 van de Participatiewet (PW) staat beschreven wie recht heeft op bijstand. Dat is iedere Nederlander en de daarmee gelijkgestelde die in Nederland niet in de bestaanskosten kan voorzien. Artikel 12 van de PW bepaalt dat een persoon van 18, 19 of 20 jaar recht heeft op bijzondere bijstand voor zover zijn noodzakelijke kosten van het bestaan uitgaan boven de bijstandsnorm en hij voor deze kosten geen beroep kan doen op zijn ouders. In artikel 13 van de PW is geregeld wie uitgesloten is van bijzondere bijstand. Personen zoals gedetineerden en belanghebbenden die jonger zijn dan 18 jaar, zijn uitgesloten van het recht op bijstand. Hiervan kan worden afgeweken als er sprake is van zeer dringende redenen. Voor de verlening van bijzondere bijstand is het geen vereiste dat men algemene bijstand ontvangt, ook anderen kunnen een beroep op de bijzondere bijstand doen. 1.3. Aanvraagprocedure De belanghebbende dient een aanvraag in bij de gemeente waar hij woont zoals bedoeld in het Burgerlijk Wetboek (BW). Een verzoek om een besluit te nemen is alleen een aanvraag in de zin van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) als het afkomstig is van een belanghebbende of gemachtigde. Een verzoek om een besluit te nemen van iemand die geen belanghebbende/gemachtigde is, is geen aanvraag. De afwijzing van het verzoek is dan ook geen besluit in de zin van de Awb. De aanvraag moet schriftelijk worden ingediend middels een aanvraagformulier bijzondere bijstand. De aanvraag moet ten minste het adres van de belanghebbende, datum, handtekening en een

5

aanduiding van het gevraagde bevatten (artikel 4:2 lid 1 Awb). De aanvraag mag niet elektronisch per e-mail/formulier/fax worden ingediend. Een telefonische aanvraag is ook niet mogelijk. Het aanvraagformulier kan de belanghebbende verkrijgen aan het Amstelveenloket in het raadhuis, per post of via internet. Op het aanvraagformulier staat welke gegevens nodig zijn voor het afhandelen van de aanvraag. De belanghebbende is verplicht om gegevens en documenten te verstrekken zodat het recht op bijstand kan worden bepaald (artikel 4:2 lid 2 Awb). Als tijdens de beoordeling van de aanvraag blijkt dat de belanghebbende onvoldoende gegevens heeft ingeleverd, dan kan de dienst aan de hand van een hersteltermijn aanvullende gegevens opvragen. Op een aanvraag bijzondere bijstand is de Wet eenmalige gegevens uitvraag van toepassing. De dienst vraagt geen gegevens op waarover al beschikt wordt. Een hersteltermijn van 2 weken is een redelijk termijn die de dienst kan geven zodat de belanghebbende de gevraagde gegevens kan overleggen. 1.4. Wettelijke kaders In de PW worden regels gegeven voor de bijstandverlening in de algemene en bijzondere bestaanskosten. De algemene bijstand is de periodieke normbijstand, die voorziet in de algemeen noodzakelijke bestaanskosten. De bijzondere bijstand is geregeld in de PW en de beleidsregels bijzondere bijstand van de gemeente Amstelveen. Artikel 35 van de PW: bijzondere bijstand Het gezin of de alleenstaande heeft recht op bijzondere bijstand voor zover deze niet beschikt over de middelen om te voorzien in de uit bijzondere omstandigheden voorvloeiende kosten van het bestaan. De belanghebbende kan deze kosten niet voldoen uit de bijstandsnorm, het vermogen, de individuele inkomenstoeslag, de individuele studietoeslag en het inkomen voor zover dit meer bedraagt dan de bijstandsnorm.

6

2. Wanneer wordt er bijzondere bijstand verstrekt? 2.1. Noodzakelijke kosten In artikel 35 van de Participatiewet (PW) staat aan welke criteria een aanvraag bijzondere bijstand moet voldoen: Het gaat om daadwerkelijke, aantoonbare, noodzakelijke kosten; De kosten komen voort uit bijzondere omstandigheden; Er is geen voorliggende voorziening; Er is geen draagkracht in inkomen of vermogen. Dus alleen bijzondere noodzakelijke kosten komen voor vergoeding vanuit bijzondere bijstand in aanmerking. Dit houdt in dat er voor de aangevraagde kosten een zo voordelig mogelijke, adequate voorziening moet worden getroffen. Daarbij dient ook gekeken te worden of het mogelijk is de aanschaf uit te stellen tot het moment de belanghebbende zelf in het gevraagde kan voorzien. 2.2. Toetsingskader voor bijzondere bijstand - criteria Te doorlopen stappen voor de beoordeling van een aanvraag individuele bijzondere bijstand: Is er sprake van noodzakelijke kosten? Kan de aanschaf worden uitgesteld? Is er een voorliggende voorziening die een deel van de kosten vergoed? Is er sprake van een passende en toereikende voorliggende voorziening? Vloeien de kosten voort uit bijzondere omstandigheden? Wat zijn de individuele omstandigheden? Zijn er uitsluitingsgronden? Welk draagkrachtpercentage wordt gehanteerd voor aangevraagde kostensoort? Wat is de financiële draagkracht van de belanghebbende en gezin? In welke vorm wordt de bijzondere bijstand toegekend? 2.3. Niet noodzakelijke kosten – algemeen of bijzondere noodzakelijke kosten Om te bepalen of de gevraagde kosten voor een vergoeding vanuit bijzondere bijstand in aanmerking komen is het van belang om te bezien of het om algemeen noodzakelijke kosten of bijzonder noodzakelijke kosten gaat. Niet noodzakelijke kosten Voor kosten die niet noodzakelijk zijn, is geen bijzondere bijstand mogelijk. In artikel 14 van de PW staat welke kosten tot de niet-noodzakelijke kosten behoren, dat zijn kosten als: voldoen van alimentatieverplichtingen; betaling van een boete; geleden of toegebrachte schade; vrijwillige premiebetaling in het kader van een publiekrechtelijke verzekering; kosten van medische handelingen en verrichtingen die horen tot de ontwikkelingsgeneeskunde; medische behandelingen en verrichtingen die buiten Nederland plaatsvinden. Algemene kosten Algemene kosten zijn kosten die algemeen gebruikelijk zijn en waarvoor het inkomen of de uitkering levensonderhoud, eventueel aangevuld met beschikbare toeslagen (zoals huurtoeslag, zorgtoeslag, kinderopvangtoeslag, kindgebonden budget en individuele inkomenstoeslag) toereikend wordt verondersteld. Voor deze kosten kan alleen in bijzondere omstandigheden of bij dringende redenen bijzondere bijstand worden verstrekt.

7

Algemeen noodzakelijke kosten Onder de algemeen noodzakelijke kosten vallen de kosten zoals een rijbewijs, legitimatiebewijs, paspoort, uittreksels, naturalisatie en vreemdelingendocumenten. Deze kosten kunnen gezien hun aard in principe ook niet in aanmerking komen voor bijzondere bijstand. Deze kosten vallen niet onder de bijzonder noodzakelijke kosten maar zijn algemeen noodzakelijk. Daarnaast zijn deze kosten vaak voorzienbaar. Deze kosten dienen uit eigen inkomen of uitkering te worden betaald. Dit geldt ook voor de kosten die iemand maakt voor het verplicht eigen risico van de zorgverzekering. Bijzonder noodzakelijke kosten Bijzonder noodzakelijke kosten zijn kosten die niet algemeen gebruikelijk of voorzienbaar zijn, maar wel onvermijdelijk en onuitstelbaar zijn. Er kan niet worden voorzien in de kosten door te reserveren (vooraf of achteraf) vanuit het inkomen. Bijzondere bijstand ten behoeve van bijzondere kosten kan worden verstrekt wanneer er geen voorliggende voorzieningen zijn. Hierbij verkeert de belanghebbende in bijzondere omstandigheden. Individualisering De bijstand wordt afgestemd op de situatie/omstandigheden van de persoon en het gezin. Of de kosten bijzonder en noodzakelijk zijn wordt individueel bepaald. Bijzondere individuele omstandigheden kunnen leiden tot noodzakelijke bestaanskosten, die niet uit de algemene bijstand betaald kunnen worden. Bijzondere individuele omstandigheden kunnen zich voordoen bij calamiteiten en samenloop van onvoorziene omstandigheden. 2.4. Bijzondere omstandigheden Welke kosten in aanmerking komen voor bijzondere bijstand hangt af van de omstandigheden van het individuele geval. Hierbij is maatwerk de uitstek. Wanneer is er sprake van bijzondere omstandigheden? Omstandigheden zijn bijzonder als het gaat om kosten die niet in de norm inbegrepen zijn. Voor kosten die al in de bijstandsnorm inbegrepen zijn, kan niet ook nog eens middels bijzondere bijstand een vergoeding gegeven worden. Denk hierbij aan de kosten voor levensonderhoud, een stukje vervoer, reservering voor duurzame gebruiksgoederen en de verschillende algemeen gebruikelijke voorzieningen. In de volgende situaties is sprake van een bijzondere omstandigheid: 1. Als iemand had moeten reserveren voor bepaalde kosten (bijvoorbeeld voor duurzame gebruiksgoederen), maar hij door aflossing aan verschillende schulden op geen enkele wijze had kunnen reserveren. 2. Kosten die absoluut niet te voorzien waren, bijvoorbeeld een wasmachine van één jaar oud die kapot is en niet meer valt te repareren. 3. Als iemand niet over een inkomen beschikt dat voorziet in de eerder genoemde algemene kosten. Bijvoorbeeld iemand die gedwongen is opgenomen in een inrichting, iemand die na een detentieperiode van 6 maanden of langer een zelfstandige woning betrekt, personen die om medische redenen moeten verhuizen, personen die vanwege sociale redenen moet spoed moeten verhuizen. Schulden: geen bijzondere omstandigheid Het hebben van schulden en het ontbreken van (voldoende) reserveringsruimte als gevolg van schulden, kan niet afgewenteld worden op de bijstand. Het hebben van schulden is in beginsel geen bijzondere omstandigheid voor het geven van bijzondere bijstand. Dit vloeit voort uit bestaande 1 jurisprudentie.

1

Zie uitspraak ECLI:NL:CRVB:2012:BV2318 van 24 januari 2012 van de Raad.

8

2.5. Voorliggende voorziening Bij de beoordeling van het recht op bijzondere bijstand moet rekening worden gehouden met de voorliggende voorzieningen volgens artikel 15 van de PW. Wat is een voorliggende voorziening? Een voorliggende voorziening is elke voorziening waarop de belanghebbende aanspraak kan maken, dan wel er een beroep op kan doen ter verwerving van middelen of ter bekostiging van specifieke uitgaven. Het gaat om regelingen die bedoeld zijn om (deels) in bepaalde kosten te voorzien. Er is geen bijstand mogelijk als er een beroep kan worden gedaan op een voorliggende voorziening die passend en toereikend is of als bepaalde kosten door de voorliggende voorziening als niet noodzakelijk worden aangemerkt. Afwijking van bovenstaande regels is alleen mogelijk als toepassing hiervan zou leiden tot ongewenste situaties. Als een voorliggende voorziening een kostensoort om budgettaire redenen niet in het pakket heeft opgenomen, kan bijstandsverlening worden bezien.

9

3. Vorm van de bijstand Bijzondere bijstand kan in verschillende vormen worden verleend (artikel 48 van de Participatiewet): om niet; als geldlening; onder borgtocht; in natura. 3.1. Bijzondere bijstand om niet De bijzondere bijstand wordt in principe om niet verstrekt (artikel 48 lid 1 van de PW), tenzij de wet anders bepaald. Dit houdt in dat de bijstand die wordt verstrekt niet terugbetaald hoeft te worden. Kosten die niet in de bijstandsnorm inbegrepen zijn, kosten die dus bijzonder zijn, worden verstrekt als gift. 3.2. Bijzondere bijstand als geldlening In de wet staat dat de gemeente vrijheid heeft om in een aantal situaties af te wijken waardoor de bijstand niet om niet verstrekt hoeft te worden. Bij de kosten voor duurzame gebruiksgoederen en verhuis- en inrichtingskosten bepaald het gemeentelijk beleid in welke situatie welke vorm van bijstand wordt gehanteerd (artikel 51 en 48 van de PW). Tekortschietend besef van verantwoordelijkheid Indien er sprake is van tekortschietend besef van verantwoordelijkheid wordt de bijzondere bijstand in de vorm van een lening verstrekt op grond van artikel 48 lid 2 sub b van de PW. Hiervan is sprake als de belanghebbende door eigen toedoen een beroep moet doen op bijstand. Op korte termijn over middelen beschikken Bijzondere bijstand kan in de vorm van een geldlening worden verstrekt, indien redelijkerwijs aangenomen kan worden dat de belanghebbende op korte termijn ten aanzien van de periode waarover hij bijstand vraagt alsnog voldoende middelen tot zijn beschikking krijgt. Artikel 48 lid 2 onder a van de PW maakt dit mogelijk. Op het moment dat de belanghebbende over de middelen kan beschikken, kan de dienst de toegekende en uitbetaalde bijstand terugvorderen. Terugbetaling leenbijstand Wanneer de bijzondere bijstand in de vorm van een lening wordt verstrekt, houdt dit in dat de belanghebbende de lening volledig binnen een bepaald termijn dient terug te betalen aan de gemeente. Er wordt tijdens de aanvraagprocedure een schuldbekentenis opgesteld welke ondertekend wordt door de belanghebbende(n). De lening moet worden terugbetaald zoals in de schuldbekentenis en in het toekenningsbesluit is bepaald. De afdeling Terugvordering en Verhaal stuurt een acceptgiro voor betaling en bewaakt de terugbetalingen van de bijstand. 3.3. Vorm van bijstand bij schuldhulpverlening Als de belanghebbende deelneemt aan een traject bij Balans schuldhulphulpverlening (een minnelijk traject tegen finale kwijting of de Wettelijke Schuldsanering Natuurlijke Personen), dan mag hij geen nieuwe schulden maken. Als de belanghebbende toch ten tijde van het traject nieuwe schulden maakt en/of een geldlening afsluit, dan zal het schuldhulpverleningstraject worden beëindigd. Als de noodzaak voor bijzondere bijstand is bepaald, dan wordt de bijzondere bijstand in geval er sprake is van één van eerdergenoemde trajecten, om niet (als gift) verstrekt. Een lening zou niet wenselijk zijn en dit zou ertoe kunnen leiden dat de belanghebbende het traject niet kan en mag afmaken. Dit kan niet de bedoeling zijn van de bijstandsverstrekking.

10

4. Gemeentelijk beleid Een aanvraag bijzondere bijstand wordt beoordeeld aan de hand van de Participatiewet (PW) en de beleidsregels bijzondere bijstand. 4.1. Aanvraag Aanvragen bijzondere bijstand dienen schriftelijk te worden ingediend. De belanghebbenden die een uitkering ingevolge de PW ontvangen hoeven geen gegevens in te leveren met betrekking tot het inkomen en vermogen. Dit is reeds getoetst door de afdeling Werk en Inkomen. Belanghebbenden zonder PW-uitkering moeten de dienst inlichten over hun inkomen en vermogen. Welke gegevens nodig zijn voor de behandeling van een aanvraag bijzondere bijstand staat vermeld op het aanvraagformulier bijzondere bijstand. 4.2. Nota’s onder de € 50,- euro Als er bijzondere bijstand wordt aangevraagd voor kosten die lager zijn dan € 50,-, dan dient de belanghebbende deze op te sparen tot een totaalbedrag van minimaal € 50,-. Voor dat bedrag is een aanvraag bijzondere bijstand mogelijk tot maximaal 12 maanden nadat de eerste kosten zijn gemaakt. De beoordeling van de noodzaak vindt dan achteraf plaats. 4.3. Geen bijstand voor nota’s ouder dan een jaar Behoudens bijzondere omstandigheden komen nota’s ouder dan één jaar niet voor vergoeding middels bijzondere bijstand in aanmerking. Voorwaarde: De noodzakelijke kosten moeten zijn gemaakt in een periode waarin belanghebbende, gelet op het op dat moment genoten inkomen en in bezit zijnde vermogen, geen of onvoldoende draagkracht had. 4.4. Opvragen medisch advies Als een de belanghebbende te maken heeft met medische kosten en voor deze kosten bijzondere bijstand wordt aangevraagd, dan zal de dienst de noodzaak van de kosten moeten vaststellen. Om de noodzaak te kunnen vaststellen, kan de dienst een medisch advies opvragen bij een instantie. De instantie maakt een medische beoordeling en brengt daarover een advies uit. Het gaat om (extra) kosten van medische aard die buiten de werking van een voorliggende voorziening vallen. Werkwijze Bij de adviesaanvraag aan de instantie die het medisch advies uitbrengt wordt door de dienst in grote lijnen aangegeven wat de problematiek van de belanghebbende is. De dienst stuurt bij het opvragen van het medisch advies de gegevens mee die zijn ingeleverd door de belanghebbende die van belang kunnen zijn voor de instantie om tot een advies te komen. In de vraagstelling voor het medisch advies kunnen de volgende vragen worden gesteld: Is er een noodzaak tot gevraagde kosten? Wat is de goedkoopst adequate oplossing? Is er sprake van meerkosten? Zijn er dringende redenen aanwezig? Is er een voorliggende voorziening aanwezig? De belanghebbende wordt door de dienst middels een brief of de hoogte gesteld dat er een medisch advies bij een instantie is opgevraagd om de (medische) noodzaak van de gevraagde kosten vast te kunnen stellen. In deze brief wordt ook medegedeeld dat als de belanghebbende niet komt op dagen tijdens het gesprek bij de instantie, dat de kosten geheel bij de belanghebbende in rekening zullen worden gebracht.

11

4.5. Draagkracht uit inkomen Draagkracht uit inkomen is inkomen boven de maximaal van toepassing zijnde inkomensnorm. Als een belanghebbende meer inkomen heeft dan de toepasselijke inkomensnorm, dan wordt bij de verlening van de bijzondere bijstand rekening gehouden met dit meerinkomen. Het gedeelte, dat voor rekening van de belanghebbende blijft, wordt draagkracht genoemd. Om de draagkracht vast te stellen, moet eerst de ruimte in het inkomen worden vastgesteld. De belanghebbende heeft recht op bijzondere bijstand, voor zover deze niet beschikt over de middelen om zelf in de kosten te voorzien (artikel 32, 33, 34 van de PW). Middelen zijn alle netto vermogens- en inkomensbestanddelen waarover de alleenstaande of het gezin beschikt of redelijkerwijs kan beschikken. Onder inkomen worden de volgende middelen verstaan: de uitkering of inkomsten uit loon; alimentatie; inkomsten uit vermogen; middelen die bestemd zijn voor het levensonderhoud van de belanghebbende, maar die aan derden betaald moeten worden; de heffingskortingen van de Belastingdienst; Vaststelling inkomsten Voor de vaststelling van het inkomen worden alle inkomsten uit of in verband met arbeid volledig meegeteld inclusief de daarbij verkregen vakantietoeslag. Tevens wordt, indien van toepassing, daarbij betrokken het inkomen uit het vermogen (rente, dividenden), alimentatie, inkomsten uit diverse loonheffingskortingen en pensioenen. Bij partners waarvan één van beiden ter verpleging of verzorging is opgenomen wordt het gezamenlijk inkomen in aanmerking genomen als zij, ondanks de opname, nog als samenwonend aangemerkt willen worden. Bij de zelfstandige wordt bij de bijstandverlening rekening gehouden met het inkomen over een boekjaar. Studenten kunnen meestal aanspraak maken op studiefinanciering op grond van de Wet Studiefinanciering 2000 (WSF 2000). Bij berekening van het inkomen wordt bij studenten rekening gehouden maximale hoogte/toelage die zij kunnen ontvangen uit studiefinanciering. Studiefinanciering wordt als inkomen aangemerkt. Genormeerde aftrek Ter bepaling van de ruimte in het inkomen wordt de inkomensafhankelijke bijdragen die verpleegden en verzorgden op grond van de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten verschuldigd zijn, in mindering gebracht. Vrijlating voor inkomsten Middelen waarmee geen rekening wordt gehouden bij de vaststelling van het inkomen staan genoemd in artikel 31 lid 2 van de PW. Bij belanghebbende die de pensioengerechtigde leeftijd hebben bereikt, wordt de particuliere oudedagsvoorziening in mindering gebracht op het inkomen. In sociaal info staat de hoogte van het bedrag aan particuliere oudedagsvoorziening die buiten beschouwing wordt gelaten. Bij vrijwilligerswerk kan een bepaalde hoogte van de vergoeding worden vrijgelaten. Meer informatie hierover en een overzicht van de meest voorkomende vrijlatingen (zoals alimentatie voor nietgezinsleden, kinderbijslag, zorgtoeslag, huurtoeslag, giften) staat in het handboek van de afdeling Werk en Inkomen. Aftrek voor buitengewone uitgaven De onderhoudsverplichtingen ten behoeve van ex-echtgenote en kinderen kunnen als buitengewone uitgave in mindering worden gebracht. Niet alleen op grond van een rechterlijke uitspraak betaalde onderhoudsverplichtingen, maar ook aantoonbare vrijwillige betalingen, welke in redelijke verhouding staan tot het inkomen van de onderhoudsplichtige, komen voor aftrek in aanmerking. Indien tot de

12

betaalde bedragen de door onderhoudsplichtige ontvangen kinderbijslag behoort, moet deze op de aftrek in mindering worden gebracht. Geen kostendelersnorm bij individuele bijzondere bijstand en minimaregelingen De draagkracht geldt per individu of gezin. Alleen het inkomen van het individu of gezin wordt meegenomen bij de berekening van het inkomen. Er wordt geen rekening gehouden met het inkomen van andere inwoners of degenen met wie de woonkosten gedeeld kunnen worden. Er is dus geen kostendelersnorm van toepassing. Dit geldt voor aanvragen voor individuele bijzondere bijstand en minimaregelingen. Bij de algemene bijstand wordt wel rekening gehouden met de kostendelersnorm. Uitzonderingen – traject schuldhulpverlening Het inkomen dat in het kader van een schuldsanering (minnelijk traject bij balans schuldhulpverlening of WSNP) afgedragen wordt aan schuldeisers telt niet mee. Dat inkomen geldt dus niet als draagkracht. Slechts het inkomen waarover men daadwerkelijk de beschikking heeft, wordt aangemerkt als draagkracht. Omdat men meestal slechts de beschikking houdt over een inkomen dat lager is dan de bijstandsnorm, betekent dit dat er dan geen draagkracht is. Bij een aanvraag bijzondere bijstand wordt dan ook de draagkracht op grond van deze regeling op nihil gesteld. Dit geldt voor aanvragen van individuele bijzondere bijstand en minimaregelingen. Beslag Het gedeelte van het inkomen waarop beslag is gelegd telt niet mee als inkomen. Dat is namelijk geen inkomen waarover men 'redelijkerwijs kan beschikken' en blijft dus buiten beschouwing bij de bepaling van de draagkracht. De gemeente dient dan ook bij de berekening van de draagkracht alleen uit te gaan van het deel van het maandsalaris dat niet onder het beslag valt. Omdat de beslagvrije voet lager is dan de bijstandsnorm zal dit meestal betekenen dat er geen draagkracht is. Onregelmatige inkomsten Bij een onregelmatig inkomen wordt het gemiddelde inkomen berekend over de drie maanden voor datum aanvraag. Geen bijstandverlening in verband met draagkracht Als de hoogte van de draagkracht ertoe leidt, dat de belanghebbende niet voor bijzondere bijstand in aanmerking komt, moet dit aan belanghebbende per afwijzende beschikking worden medegedeeld. In het dossier wordt vastgesteld welk gedeelte van de draagkracht door het zelf dragen van de kosten verbruikt is. Als de belanghebbende in hetzelfde draagkrachtjaar weer een aanvraag voor bijzondere bijstand doet, wordt rekening gehouden met de reeds verbruikte draagkracht. 4.6. Draagkracht uit vermogen Het vermogen is de som van de in aanmerking te nemen bezittingen minus de in aanmerking te nemen schulden waarop een aflossingsverplichting rust. Eventueel vermogen, voor zover dit het vrij te laten vermogen overschrijdt, wordt volledig als draagkracht aangemerkt. Dit houdt in dat bij de verstrekking van bijzondere bijstand voor noodzakelijke kosten, ook het vrij te laten vermogen meetelt bij de draagkracht. Hierbij wordt wel eenmaal een gebruikelijk bedrag aan levensonderhoud vrij gelaten. Bij aanvragen bijzondere bijstand wordt het vermogen gehanteerd dat beschikbaar is op het moment van aanvraag van de bijzondere bijstand. Meer informatie over vermogen, bezittingen (in natura), levensverzekeringen, schulden, kwijtschelding, vrijlating eigen huis en interen van het vermogen staat in het handboek van de afdeling Werk en Inkomen. Begrip vermogen Onder vermogen wordt verstaan: ‘’De waarde van de bezittingen waarover de belanghebbende beschikt of redelijkerwijs kan beschikken, verminderd met de eventueel daarop drukkende schulden’’. Het begrip vermogen is gedefinieerd in artikel 34 van de PW.

13

Begrip bezittingen Onder bezittingen worden in beginsel alle op geld waardeerbare goederen verstaan. Voorbeelden hiervan zijn: contant geld, banksaldi, sieraden, auto’s, caravans, een afkoopbare levensverzekering of een aandeel in een onverdeelde boedel bij een erfenis of een scheiding. Schulden Bij de vermogensbepaling wordt rekening gehouden met schulden als de belanghebbende aantoont dat: de schuld feitelijk bestaat; aan de schuld een daadwerkelijke verplichting tot terugbetaling is gekoppeld. Als de schulden hoger zijn dan de waarde van de bezittingen, heeft de belanghebbende een negatief vermogen. Spaartegoeden Spaargeld dat is opgebouwd tijdens de periode waarin bijzondere bijstand is ontvangen, blijft buiten beschouwing. Als het vermogen van bijstandsgerechtigden binnen 12 maanden voorafgaand aan de aanvraag al is vastgesteld dan mag dit vermogen gehanteerd worden. Spaargeld van kinderen onder de 18 jaar wordt als vermogen aangemerkt, omdat de ouder hierover kan beschikken. Soms is het mogelijk om een gedeelte van de spaartegoeden niet mee te nemen in de beoordeling van het vermogen. Dit is het geval als het een reservering betreft voor een begrafenis. Het geld voor de begrafenis moet dan wel op een aparte rekening staan waarbij duidelijk is dat deze middelen bestemd zijn voor dit specifieke doel. Motorrijtuigen Voor de waardebepaling van motorvoertuigen (geen brommers/scooters) wordt bij een vermogensvaststelling gebruik gemaakt van de ANWB koerslijst. De gegevens van het motorvoertuig worden ingevoerd en de laagste waarde die de ANWB koerslijst verstrekt wordt gehanteerd. Auto’s welke minimaal 7 jaar zijn, worden niet tot het vermogen meegerekend. Uitzondering hierop zijn auto’s van een duur merk, een speciale uitvoering of een collectors item. In die gevallen dient per geval bekeken en onderzocht te worden wat de waarde van de auto is. Bij de vaststelling van de waarde wordt een bedrag van € 2.500,- aan waarde in mindering gebracht. 4.7. Draagkrachtperiode De draagkrachtperiode begint op de eerste dag van de maand waarin de eerste kosten, waarop de bijstandsaanvraag betrekking heeft, zijn gemaakt en eindigt precies één of twee jaar later.

-

-

Duur draagkrachtperiode Periode van één of twee jaar: Als er sprake is van wisselende inkomsten of de belanghebbende heeft uitzicht op inkomensverbetering, dan wordt de draagkrachtperiode voor de duur van maximaal één jaar vastgesteld. Indien sprake is van een inkomen waar weinig tot geen zicht is op inkomensverbetering, dan kan de draagkrachtperiode voor de duur van maximaal twee jaar worden vastgesteld. In dit geval is de toekenningsperiode wel één jaar maar hoeft de belanghebbende tijdens de duur van twee jaar niet opnieuw inzicht te geven in zijn inkomens- en vermogenssituatie. Onbeperkte periode: Voor personen vanaf pensioengerechtigde leeftijd, wordt de draagkrachtperiode voor onbeperkte duur vastgesteld. Door ouderdom kan aangenomen worden dat het inkomen niet of nauwelijks zal toenemen. De belanghebbende moet wel ieder jaar zelf een aanvraag voor bijzondere bijstand doen, maar hoeft niet opnieuw zijn inkomens- en vermogensgegevens in te leveren. In de beschikking wordt verwezen naar de vastgestelde draagkrachtperiode.

14

Werkwijze draagkracht Bij de berekening van de draagkracht wordt het inkomen en vermogen genomen waarover belanghebbende beschikte in de maand waarin de eerste kosten zijn gemaakt. Bij elke volgende bijzondere bijstandsaanvraag binnen de draagkrachtperiode moet rekening worden gehouden met de vastgestelde draagkrachtperiode. De éénmaal berekende ruimte blijft gedurende het draagkrachtjaar gelden. Als er zich tussentijds in de lopende draagkrachtperiode wijzigingen voordoen, dan wordt opnieuw door de dienst naar de situatie gekeken. Draagkrachtperiode bij incidentele bijzondere bijstand Bij éénmalige kosten verreken je de hele draagkracht op jaarbasis in één keer over het hele jaar met de uit te keren bijzondere bijstand. Bij het verlenen van leenbijstand voor verhuis- en inrichtingskosten wordt de jaardraagkracht niet in mindering gebracht op de noodzakelijke lening. Draagkrachtperiode bij periodieke bijzondere bijstand Kosten zijn alleen periodiek te noemen, als gedurende een aaneengesloten periode maandelijks bijzondere bijstand wordt verstrekt. Periodieke bijzondere bijstand wordt maximaal voor één jaar toegekend. Bij periodieke kosten verreken je de hele draagkracht op jaarbasis over de toegekende periode. De berekening van de draagkracht geschiedt per maand. Bij periodieke bijzondere bijstand over een kortere periode dan een jaar wordt de draagkracht slechts berekend over de maanden waarover de periodieke bijzondere bijstand wordt toegekend. De draagkracht over de andere maanden blijft dus buiten de berekening. 4.8. Het inleveren van bewijsstukken De belanghebbende is verplicht om alle gegevens en bewijsstukken te verstrekken die noodzakelijk zijn voor de beoordeling van de aanvraag bijzondere bijstand of het voortzetten van de uitkering. Dit valt onder de inlichtingenplicht welke is geregeld in artikel 17 van de PW. Als de belanghebbende een beroep doet op bijzondere bijstand, dan is hij verplicht de medewerking te verlenen die redelijkerwijs nodig is om het recht op bijstand te bepalen. Opvragen gegevens door de dienst In een aantal gevallen kunnen ter verificatie van de door de belanghebbende verstrekte gegevens extra inlichtingen worden ingewonnen bij derden. Bijvoorbeeld: gegevens over bankrekeningen bij de Belastingdienst (verplicht via het Inlichtingenbureau); wanneer de belanghebbende niet in staat is om zelf bewijsstukken te leveren en geautomatiseerde verificatie zeer eenvoudig is; wanneer twijfels bestaan omtrent de juistheid van bepaalde gegevens. Aanvraag bijzondere bijstand na aanschaf/betaling (bewijsstuk aanwezig) De belanghebbende heeft de nota kunnen voldoen en doet vervolgens een beroep op bijzondere bijstand. De dienst stelt de noodzaak van het gevraagde vast. Er ontstaat geen verificatieprobleem nu het bewijsstuk onderdeel uitmaakt van de aanvraagprocedure. Als bewijsstuk wordt een (kopie van) de originele nota gehanteerd of een brief of beschikking van de zorgverzekeraar, waarop is te zien om welke verstrekking het gaat en welke eigen bijdrage voor rekening van de belanghebbende blijft. Aanvraag bijzondere bijstand vóór aanschaf/betaling Voor bijvoorbeeld duurzame gebruiksgoederen, verhuis- en inrichtingskosten en bepaalde medische kosten geldt dat de belanghebbende alleen bijzondere bijstand (als de noodzaak is vastgesteld) kan ontvangen als nog niet in de kosten is voorzien. Proformanota De belanghebbende heeft geen mogelijkheid tot betaling van hetgeen hij wil aanschaffen. Op basis van een proformanota kan de hoogte van de bijzondere bijstand worden bepaald en de bijstand worden toegekend. De definitieve nota dient later, na uitbetaling van de bijstand en de aanschaf, te worden ingeleverd door de belanghebbende. Een redelijk termijn is dat de belanghebbende binnen vier weken na betaalbaarstelling van de bijstand een kopie van de originele nota van de aanschaf inlevert bij de dienst. Hiervan wordt de belanghebbende in de beschikking op de hoogte gesteld. Als de nota niet binnen het gestelde termijn wordt overgelegd, wordt de bijzondere bijstand teruggevorderd.

15

Begroting Als de belanghebbende geen mogelijkheid heeft om de kosten te betalen dan wel voor te schieten en de belanghebbende een begroting in heeft geleverd van aankomende kosten, dan bepaalt de dienst of de kosten noodzakelijk zijn. Als is beoordeeld dat de kosten noodzakelijk zijn, dan kan de hoogte van de bijstand worden bepaald aan de hand van de begroting. Er kan bijzondere bijstand worden toegekend tot het maximale bedrag welke in de begroting staat genoemd. Bij een toekenning wordt middels een besluit akkoord gegeven om tot uitvoering van de begroting over te gaan. In de beschikking moet de termijn worden opgenomen waarbinnen de definitieve nota’s moeten worden overgelegd. Als de belanghebbende een nota krijgt, kan deze bij de dienst worden ingeleverd. De dienst kan met de belanghebbende overleggen de kosten direct naar de belanghebbende over te maken of naar de organisatie/instelling waar de kosten zijn gemaakt. Verstrekken aan het doel De verleende bijzondere bijstand dient te worden bestemd voor het doel waarvoor het verstrekt is. Wanneer na verificatie blijkt dat de verstrekte bijzondere bijstand niet of niet geheel aan het daarvoor bestemde doel is besteed, moet het betreffende bedrag worden teruggevorderd. Als de belanghebbende de nota’s niet kan overleggen, de bijzondere bijstand voor een ander doel is aangewend dan waarvoor de bijstand is aangevraagd en de definitieve kosten lager blijken dan kan tot terugvordering van de verstrekte bijstand worden overgegaan. Bij terugvordering van de bijstand wordt door de dienst bepaald of er sprake is van verwijtbaar gedrag en of er een boete wordt opgelegd. 4.9. Hardheidsclausule De Algemene wet bestuursrecht (Awb) eist dat alle bij een besluit betrokken belangen worden afgewogen. Het kan helpen om schrijnende situaties te voorkomen. De gemeente kan daarom soms een uitzondering maken op de regels. Dit kan als er sprake is van zeer dringende redenen zoals bepaald in artikel 16 van de PW. Er is sprake van zeer dringende redenen als het gaat om een acute noodsituatie. Dit is een situatie die van levensbedreigende aard is of blijvend ernstig letsel of invaliditeit tot gevolg kan hebben. Van zeer dringende redenen is zelden sprake. De beleidsregels bijzondere bijstand bevat een hardheidsclausule, zie artikel 29 van de beleidsregels bijzondere bijstand. In dit artikel staat: ‘’Het college kan in bijzondere gevallen ten gunste van de belanghebbende afwijken van de bepalingen in de beleidsregels, indien strikte toepassing ervan tot onbillijkheden van overwegende aard zou leiden.’’

16

5. Medische kosten 5.1. Algemeen medische kosten en behandelingen In dit hoofdstuk zal aandacht worden gegeven aan diverse medische kosten en wanneer hiervoor wel of geen bijzondere bijstand mogelijk is. Eerst wordt besproken welke rol de Zorgverzekeringswet (Zvw) heeft, wanneer er sprake is van een voorliggende voorziening bij medische kosten en wanneer er sprake is van zeer dringende redenen. Daarna wordt ingegaan op verschillende medische kostensoorten. De Zorgverzekeringswet De Zvw met het Besluit Zorgverzekering en de Regeling Zorgverzekering vormen een passende en toereikende voorliggende voorziening voor medische behandelingen, medicijnen en hulpmiddelen. Jaarlijks wordt door de Minister van Volksgezondheid vastgesteld welke zorg noodzakelijk is, welke medicijnen voorgeschreven kunnen worden en welke hulpmiddelen tot de noodzakelijke zorg horen. Deze noodzakelijke zorg wordt opgenomen in de basisverzekering. De zorgverzekeraars hebben geen eigen vrijheid om de basisverzekering vast te stellen. Naast de basisverzekering zijn er aanvullende verzekeringen. Een aanvullende verzekering is geen wettelijke voorliggende voorziening. Dit betreft een particuliere voorziening voor kosten waarin de belanghebbende zelf horen te voorzien. Het is een eigen keuze om een aanvullende verzekering af te sluiten. Voorliggende voorziening In het algemeen geldt dat de Zvw en de Algemene Wet bijzondere Ziektekosten (AWBZ) alle noodzakelijke kosten vergoeden die verband houden met een medische of paramedische behandeling. Naar vaste rechtspraak van de Raad zijn de prestaties en vergoedingen op grond van de Zvw voor medische en paramedische kosten aan te merken als aan de Participatiewet voorliggende, 2 toereikende en passende voorzieningen (artikel 5 onder e van de PW). In deze regelgeving is een bewuste keuze gemaakt voor de noodzaak van het vergoeden van deze kosten. Bijzondere bijstand voor deze kosten is daarom in beginsel uitgesloten volgens artikel 15 lid 1 van de PW. In de wet staat dat de basisverzekering alleen de noodzakelijke kosten vergoed. Vergoedt de basisverzekering bepaalde medische behandelingen niet, dan komt dit doordat in de Zvw een bewuste keuze is gemaakt om deze medische kosten als niet noodzakelijk aan te merken. De PW dient zich bij deze keuze aan te sluiten en de kosten komen dan ook niet voor bijzondere bijstand in aanmerking: de kosten zijn niet noodzakelijk. Een uitzondering hierbij zijn kosten die vanwege budgettaire redenen niet meer vergoed worden vanuit de basisverzekering. Als de voorziening in het individuele geval wel noodzakelijk wordt geacht op grond van de Zvw, maar worden de kosten om budgettaire redenen niet of niet volledig vergoed, dan kan er (aanvullende) bijstand worden verstrekt voor zover die kosten door de voorliggende voorziening noodzakelijk worden geacht. Hierbij kun je bijvoorbeeld denken aan reiskosten naar het ziekenhuis voor een bezoek aan een arts in verband met een opname/behandeling. Dus: kosten die niet door de Zvw of AWBZ worden vergoed kunnen in beginsel, los van budgettaire redenen, niet beschouwd worden als noodzakelijke kosten in de zin van artikel 15 lid 1 van de PW in samenhang met artikel 35 lid 1 PW. Voor medische behandelingen is de Zvw de passende en toereikende voorliggende voorziening. Zorg en producten die niet worden vergoed, worden als niet noodzakelijk aangemerkt. Voor deze kosten is dan ook geen bijzondere bijstand mogelijk. Een uitzondering kan alleen worden gemaakt als er sprake is van ‘’zeer dringende redenen’’.

2

Zie uitspraak ECLI:NL:CRVB:2010:BM2959 van 13 april 2010 van de Raad.

17

Uitgangspunten 

Als er een voorliggende voorziening is die niet passend en toereikend is, dan is een beroep op bijzondere bijstand mogelijk. Het kan voorkomen dat er noodzakelijke medische kosten zijn die de hoogte van de door de zorgverzekering gegeven vergoeding overstijgt. De kosten bedragen dan meer dan de maximale vergoeding via de zorgverzekeraar. Deze kosten kunnen middels de bijzondere bijstand worden aangevuld. Hierbij geldt wel dat de kosten noodzakelijk zijn. Er kan ook bijzondere bijstand worden verstrekt voor de eigen bijdrage die de zorgverzekeraar in rekening brengt bij de verstrekking van een hulpmiddel. Voorbeelden hiervan zijn een borstprothese, een pruik en orthopedisch schoeisel.



Als er op een voorliggende voorziening wordt bezuinigd, dan is een beroep op bijzondere bijstand mogelijk.



Als de Zvw en de AWBZ de kosten niet vergoed, is er geen beroep op de Participatiewet mogelijk. Uitzonderingen bij zeer dringende redenen

Bijstandsverlening voor medische kosten is toch mogelijk indien er gelet op alle omstandigheden zeer dringende redenen aanwezig zijn (artikel 16 lid 1 van de PW), ondanks dat er geen vergoeding wordt gegeven vanuit de voorliggende voorzieningen. Het criterium zeer dringende redenen mag niet te ruim worden geïnterpreteerd. Van dringende redenen is alleen sprake bij acute noodsituaties. Dit wil zeggen een situatie die van levensbedreigende aard is of blijvend ernstig letsel of invaliditeit tot gevolg 3 kan hebben. Afsluiten aanvullende ziektekostenverzekering Aanvullende verzekeringen voor ziektekosten zijn niet echt te beschouwen als voorliggende voorzieningen. Het afsluiten van een aanvullende verzekering is niet verplicht. Er wordt vanuit gegaan dat belanghebbenden hierin hun eigen verantwoordelijkheid nemen. Zorg kost geld en daar moeten de belanghebbenden zich bewust van zijn. Voor de belanghebbenden die niet aanvullend verzekerd zijn, geldt dat zij tekortschieten in het nemen van de eigen verantwoordelijkheid. Indien dit in een situatie het geval is, kan besloten worden om de aanvraag af te wijzen of de bijstand in de vorm van een lening toe te kennen onder voorwaarde dat de belanghebbende zich alsnog aanvullend verzekerd. Bij een eventuele toekenning voor de kosten van een medische behandeling (in de vorm van een lening), wordt wel volledig rekening gehouden met de vergoeding op grond van de dekking van de collectieve ziektekostenverzekering bij Zorg en Zekerheid, de AV Standaard. Dit houdt in dat de bijzondere bijstand niet hoger kan zijn dan wanneer belanghebbende bij deze collectief aanvullende verzekering verzekerd zou zijn. Een aanvraag wordt afgewezen als er sprake is van herhaald tekortschietend besef van verantwoordelijkheid. Geen aanvullende verzekering wegens premieachterstand Als de belanghebbende wegens een premieachterstand is geroyeerd, daarom geen aanvullende verzekering meer kan afsluiten en voor bijzonder noodzakelijke kosten komt te staan, dan kan gekeken worden naar de mogelijkheden voor bijzondere bijstand. De noodzaak van de kosten wordt door de dienst onderzocht op grond van artikel 35 lid 1 van de PW. Er kan overwogen worden om een medisch advies op te vragen om de noodzakelijkheid van de behandeling vast te kunnen stellen.

3

Zie uitspraak ECLI:NL:CRVB:2012:BY4808 van 27 november 2012 en ECLI:NL:CRVB:2015:678 van 17 maart 2015 van de Raad.

18

Er is geen mogelijkheid voor bijzondere bijstand als de tandheelkundige behandelingen reeds zijn uitgevoerd. Dan is er sprake van ongenoegzaam besef van verantwoordelijkheid. Achteraf kan de noodzaak niet meer door de dienst worden vastgesteld. Het is dus verstandig dat de belanghebbende, voor dat de kosten worden gemaakt, een aanvraag voor bijzondere bijstand indient met daarbij een begroting van de tandarts. De dienst bepaalt dan de noodzaak en de hoogte van de te verstrekken bijstand. Voor de hoogte van de bijstand wordt rekening gehouden met de vergoeding op grond van de dekking van de collectieve ziektekostenverzekering bij Zorg en Zekerheid, de AV Standaard. Wanneer de mogelijkheid zich voordoet, dient belanghebbende zich weer aanvullend te verzekeren. Bij de beoordeling van een eventuele vervolgaanvraag wordt opnieuw bekeken of de belanghebbende zich weer aanvullend kan verzekeren en of dit is gebeurd. Andere zorgverzekeringen dan de collectieve via de gemeente Bijzondere bijstand is ook mogelijk als de belanghebbende niet is aangesloten bij de collectieve verzekering van de gemeente, maar bij een andere verzekeraar. Het gaat dan om een vergelijkbaar, aanvullend pakket waarin de kosten niet worden vergoed, of tot een lager bedrag. In dat geval is er een vergoeding mogelijk ter hoogte van de vergoeding in de collectieve verzekering van de gemeente. Volledige vergoeding voorliggende voorziening Als blijkt dat er bijzondere bijstand wordt aangevraagd voor medische kosten die de zorgverzekering volledig dekt, dan wordt de aanvraag voor bijzondere bijstand afgewezen op grond van artikel 15 lid 1 van de PW. Het basispakket op grond van de Zvw wordt passend en toereikend geacht. Gedeeltelijke vergoeding of eigen bijdrage Voor het deel van de medische kosten of behandelingen dat niet geheel door de zorgverzekeraar wordt vergoed, of voor een eigen bijdrage kan bijzondere bijstand worden verstrekt. Het moet wel gaan om noodzakelijke kosten. Geen bijzondere bijstand voor premie kosten en verplicht eigen risico De kosten voor de premie van de zorgverzekering (basis en aanvullend) en de kosten van het verplicht eigen risico komen niet voor vergoeding via bijzondere bijstand in aanmerking. De zorgtoeslag via de Belastingdienst wordt als een passende en toereikende voorliggende voorziening gezien. Medische behandeling buiten Nederland Voor de kosten van een medische behandeling in het buitenland en voor de reiskosten in verband met een medische behandeling buiten Nederland kan geen bijzondere bijstand worden verleend (zie onder andere artikel 14 onder e van de PW). Medische experimenten en plastische chirurgie Geen bijstand wordt verleend voor de kosten van medische behandelingen en geneesmiddelen die gerekend worden tot de ontwikkelingsgeneeskunde, ongeacht of die in Nederland of in het buitenland plaatsvindt. Ook wordt voor de kosten van plastische chirurgie geen bijzondere bijstand verstrekt. Dit staat in artikel 14 onder e van de PW.

5.2. Tandheelkunde Volgens vaste rechtspraak van de Raad dienen voor de kosten van een tandheelkundige behandeling sinds 1 januari 2006 de Zorgverzekeringswet (Zvw), mede gelet op artikel 2.7 van Besluit zorgverzekering, als een aan de Participatiewet (PW) voorliggende, toereikende en passende voorziening te worden beschouwd. De Raad heeft overwogen dat in deze regelgeving een bewuste keuze is gemaakt over de noodzaak van het vergoeden van kosten voor tandheelkundige

19

behandelingen, zodat aanvullende bijstandsverlening voor deze kosten niet aan de orde is. Dit betekent dat artikel 15 lid 1 PW in de weg staat aan de verlening van bijzondere bijstand. Dit wordt 4 niet anders doordat de behandeling volgens de tandarts noodzakelijk is. Bijzondere bijstand voor tandartskosten is dus in principe niet mogelijk. De kosten van de behandelingen die niet op grond van de Zvw worden vergoed, behoren in beginsel tot de algemeen noodzakelijke bestaanskosten. De belanghebbende dient zich afdoende te verzekeren voor deze kosten of dient hiervoor te reserveren. In de basisverzekering zijn een aantal voorzieningen opgenomen voor tandheelkunde. De belanghebbende kan ook kiezen voor uitgebreidere voorzieningen welke in de aanvullende tandartsverzekeringen zitten. Basisverzekering tandartskosten In de Zvw en het Besluit Zorgverzekering zijn de noodzakelijke tandheelkundige behandelingen geregeld. Voor jongeren tot 18 jaar zijn de voorzieningen uitgebreider dan voor volwassenen. Jongeren tot 18 jaar hebben aanspraak op preventief onderhoud en vergoeding van reguliere tandheelkundige behandelingen. Volwassenen zijn zelf verantwoordelijk voor de staat van het gebit. Vanuit de basisverzekering voor volwassenen worden de volgende kosten vergoed: - chirurgische tandheelkundige hulp (uitgezonderd paradontale chirurgie en het aanbrengen van tandheelkundige implantaten); - röntgenonderzoek door kaakchirurg; - gewone volledige onder- en/of boven protheses (hiervoor geldt wel een eigen bijdrage, informeer hierover bij de zorgverzekeraar). Bijzondere bijstand tandartskosten De kosten van de behandelingen die niet op grond van de Zvw worden vergoed, behoren in beginsel tot de algemeen noodzakelijke bestaanskosten. Men dient hiervoor te reserveren of een aanvullende tandartskostenverzekering af te sluiten. Noodzakelijke tandheelkundig kosten Voor tandheelkundige hulp is in principe de (aanvullende) zorgverzekering een passende en toereikende voorliggende voorziening. Het kan voorkomen dat er noodzakelijke tandartskosten zijn die de hoogte van de door de zorgverzekering gegeven vergoeding overstijgen. Deze kosten kunnen middels de bijzondere bijstand worden aangevuld. Er moet wel vast staan dat de kosten noodzakelijk zijn en er moet worden onderzocht of een behandeling niet te spreiden valt over meerdere jaren. De dienst kan de belanghebbende vragen om dit aan te tonen. Bij de aanvraag dient de belanghebbende een behandelplan/begroting van de tandarts in te leveren waarbij rekening is gehouden met de goedkoopst mogelijke behandelingen. De noodzaak van de behandeling kan alleen worden vastgesteld als de behandeling nog niet heeft plaatsgevonden. De dienst kan ook overwegen om een medisch advies op te vragen om de noodzakelijkheid van de behandeling vast te kunnen stellen. Gedeeltelijke eigen bijdrage Als tandartskosten gedeeltelijk worden vergoed door de zorgverzekeraar en de verzekerde een eigen bijdrage moet betalen, dan kan er voor de eigen bijdrage bijzondere bijstand worden overwogen als de belanghebbende zich naar de maatstaven van de dienst voldoende heeft verzekerd. Dit is niet van toepassing wanneer de belanghebbende de maximale vergoeding van de zorgverzekering heeft bereikt. De belanghebbende dient bij de zorgverzekering te informeren over de maximale vergoeding en of de kosten door de zorgverzekering vergoed kan worden. De noodzaak van een uitgevoerde behandeling kan niet meer worden vastgesteld. Geen aanvullende verzekering Het afsluiten van een aanvullende zorgverzekering voor tandartskosten is niet verplicht. Dit is een eigen verantwoordelijkheid van de belanghebbende. Voor belanghebbenden die niet aanvullend verzekerd zijn, geldt dat zij tekortschieten in het nemen van de eigen verantwoordelijkheid.

4

Zie uitspraak ECLI:NL:CRVB:2014:2301 van 8 juli 2014 van de Raad.

20

Als er noodzakelijke tandartskosten zijn, die de belanghebbende niet kan betalen omdat hij niet aanvullend verzekerd is, dan kan de belanghebbende vooraf aan de behandeling een behandelplan overleggen aan de dienst. De dienst beoordeeld of de kosten noodzakelijk zijn en of er bijzondere bijstand kan worden verstrekt. Hierbij wordt de belanghebbende wel geadviseerd zo snel mogelijk een aanvullende verzekering af te sluiten. Er wordt bij eventuele verstrekking van bijzondere bijstand wel volledig rekening gehouden met de vergoeding op grond van de dekking van de aanvullende verzekering van Zorg en Zekerheid, de AV standaard. Als hoge tandartskosten jaarlijks terugkeren en de belanghebbende heeft hier zijn verzekering niet op aangepast, dan zal dit gezien worden als ongenoegzaam besef van verantwoordelijkheid. Indien de belanghebbende in het opeenvolgende jaar wederom een beroep doet op tandartskosten waarvoor hij een aanvullende verzekering had kunnen afsluiten, dan kan de aanvraag worden afgewezen. Aanvullende verzekering afsluiten is niet mogelijk Indien de belanghebbende geroyeerd is bij de zorgverzekeraar wegens achterstanden in premiebetalingen of heeft de belanghebbende geen aanvullende verzekering afgesloten terwijl dit wel mogelijk was, dan dient bij een aanvraag bijzondere bijstand voor tandartskosten de noodzaak van de kosten te worden vastgesteld conform artikel 35 lid 1 van de PW. Er kan overwogen worden om een medisch advies op te vragen om de noodzakelijkheid van de behandeling vast te kunnen stellen. Bij de aanvraag dient de belanghebbende een behandelplan/begroting van de tandarts in te leveren waarbij rekening is gehouden met de goedkoopst mogelijke behandelingen. De noodzaak van de behandeling kan alleen worden vastgesteld als de behandeling nog niet heeft plaatsgevonden. Kronen, bruggen en frameprotheses Tandheelkundige hulp en voorzieningen zoals kronen en bruggen, orthodontie, frameprotheses en het verwijderen van tandsteen zijn niet in de basisverzekering opgenomen. Kronen en bruggen worden alleen door de basisverzekering vergoed na een strenge medische beoordeling van de noodzaak. Dit gebeurt door de behandelende arts in overleg met de zorgverzekeraar. Voor kronen, bruggen en frameprotheses kan geen bijzondere bijstand worden verstrekt, omdat de basisverzekering daarvoor een passende en toereikende voorziening heeft, namelijk een prothese. Bij zeer dringende redenen kan hiervan worden afgeweken. Bijvoorbeeld als een bepaalde behandeling welke goedkoper is een levensbedreigende situatie zou kunnen opleveren. Als er een beroep wordt gedaan op de aanwezigheid van zeer dringende redenen, dan dient de belanghebbende dit aan te tonen. Er kan eventueel door de dienst ook een medisch advies worden aangevraagd waaruit moet blijken dat er een medische noodzaak aanwezig is en er niet met een goedkopere behandelmethode kan worden volstaan. Bijzondere bijstand voor deze kosten kan alleen worden aangevraagd voordat de medische behandeling plaatsvindt, anders is de medische noodzakelijkheid niet meer vast te stellen door de dienst en is er geen bijstand mogelijk. Orthodontie voor kinderen tot 18 jaar Voor orthodontie bij kinderen is een eigen bijdrage verschuldigd. In de meeste gevallen zal de dekking van de collectieve zorgverzekering die kosten dekken. De vergoeding vanuit de zorgverzekering voor orthodontie voor kinderen tot 18 jaar wordt passend en toereikend geacht. Mochten de kosten hoger uitvallen waardoor de maximale dekking door de zorgverzekering niet voldoende is, dan kan de belanghebbende een aanvraag bijzondere bijstand voor deze kosten indienen. Een aanvraag dient te worden ingediend alvorens de kosten zijn gemaakt. Een behandelplan welke door de orthodontist is opgesteld is nodig om de noodzaak van de nog aankomende behandelingen vast te stellen. In het behandelplan dient in ieder geval te staan hoeveel behandelingen er nog noodzakelijk zijn en wat de kosten zijn waarbij rekening wordt gehouden met de goedkoopst mogelijke oplossingen. Kosten voor orthodontie vallen niet onder de kosten van tandheelkundige behandelingen.

21

Cosmetische redenen Cosmetische redenen zijn geen reden om bijzondere bijstand te verstrekken. Hierbij kan bijvoorbeeld gedacht worden aan orthodontiebehandelingen voor volwassenen. Als de kosten van een behandeling niet wordt vergoed vanuit de basisverzekering, dan gaat het om niet-noodzakelijke kosten. Er wordt dan geen medisch advies opgevraagd. Volledig – en gedeeltelijke gebitsprothesen Volledige onder- en/of bovenprothese en gedeeltelijke gebitsprothesen worden niet volledig door de zorgverzekeraar vergoed. Er geldt een eigen bijdrage. De basisverzekering vergoedt meestal 75% van de kosten. Voor de overige 25% van de kosten is meestal een vergoeding mogelijk vanuit de aanvullende verzekering. Hierover kan bij de zorgverzekeraar worden geïnformeerd. Zeer dringende redenen Bij een verzoek voor bijzondere bijstand voor tandartskosten dient gekeken te worden of er sprake is van zeer dringende redenen waarbij alsnog tot bijstandsverlening over gegaan moet worden De bijstand dient dan aan te sluiten bij de vergoedingen die de basisverzekering zou geven en eventueel de aanvullende verzekering bij Zorg en Zekerheid, de AV standaard. Vaak blijkt dat een (gedeeltelijke) prothese dan de aangewezen voorziening is. Verwaarlozing van het gebit en onverzekerd zijn worden niet aangemerkt als bijzondere omstandigheden, maar als onvoldoende besef van verantwoordelijkheid. Andere zorgverzekeraar Als de belanghebbende aanvullend verzekerd is bij een andere zorgverzekeraar, dan kan het ontbreken van een specifieke vergoeding niet leiden tot afwijzing van bijzondere bijstand. Dit omdat de vrijheid van het kiezen van een andere zorgverzekering niet kan worden ontnomen. Als er geen sprake is van een aanvullende verzekering, dan wordt bij de berekening van de bijstand rekening gehouden met de vergoeding die wordt geboden volgens de aanvullende verzekering bij Zorg en Zekerheid, de AV standaard. Verificatie en controle Indien de belanghebbende voldoende aanvullend verzekerd is, er noodzakelijke tandartskosten zijn en de maximale vergoeding bij de zorgverzekering is bereikt, dan dient de belanghebbende bij de aanvraag voor bijzondere bijstand voor de voor eigen rekening komende kosten/ eigen bijdrage een gespecificeerde nota van de tandarts en de nota van de zorgverzekeraar in te leveren waaruit de hoogte van de eigen bijdrage blijkt. Opvragen van medisch advies Om de noodzaak van tandheelkundige behandelingen vast te kunnen stellen, zal er in gevallen een medisch advies bij een instantie moeten worden opgevraagd. Uit het medisch advies zal moeten blijken of de tandheelkundige behandeling medisch noodzakelijk is en of niet volstaan, kan worden met een goedkopere behandelmethode (of wat de goedkoopst mogelijke behandelmethode is). Er kan alleen een medisch advies worden aangevraagd als de behandeling nog niet heeft plaatsgevonden. Anders is de medische noodzakelijkheid niet meer vast te stellen en is bijstand niet mogelijk.

5.3. Medicijnen (geneesmiddelen) Medicijnen die door de huisarts of een specialist worden voorgeschreven, worden meestal vergoed uit de basisverzekering. Soms moet er een eigen bijdrage worden betaald voor een medicijn. Het kan ook

22

zijn dat de zorgverzekeraar alleen de goedkoopste variant van een medicijn volledig vergoedt. De vergoedingen voor geneesmiddelen tellen mee voor het verplichte eigen risico. De Zorgverzekeringswet (Zvw) is de voorliggende voorziening voor de kosten van medicijnen die passend en toereikend wordt geacht (artikel 15 van de Participatiewet (PW)). Geneesmiddelenvergoedingssysteem (GVS) Door het GVS wordt bepaald welke geneesmiddelen door de zorgverzekeraar worden vergoed. Zorgverzekeraars vergoeden doorgaans geen medicijnen die niet staan geregistreerd. Alleen in bijzondere omstandigheden is vergoeding toch mogelijk:  Als er voor een ziekte in Nederland behandeling niet meer mogelijk is en het nietgeregistreerde medicijn de enige uitweg is;  De ziekte zeldzaam is en in Nederland maar bij 1 op de 150.000 inwoners voorkomt;  Er is geen ander gelijkwaardig medicijn is dat wel is geregistreerd. Vergoeding medicijnen ziektekostenverzekering De meeste zorgverzekeraars vergoeden alleen de goedkoopste variant van medicijnen met dezelfde werkzame stof. Een zorgverzekeraar bepaalt welke variant hij vergoedt. Soms kan de zorgverzekeraar ervoor kiezen toch de duurdere variant van een medicijn te vergoeden. Bijvoorbeeld als een arts een duurder medicijn voorschrijft omdat de belanghebbende allergisch is voor de goedkopere variant. De arts kan in dat geval "medische noodzaak" op het recept zetten. De duurdere variant moet wel zijn opgenomen in het basispakket van de zorgverzekering. Informatie opzoeken over vergoeding medicijnen Op de website www.medicijnkosten.nl is informatie te vinden over de vergoeding van medicijnen. Op deze website staat informatie als:  of een medicijn in het basispakket van de zorgverzekering zit;  welke kosten meetellen voor het verplicht eigen risico;  wat eventueel de eigen bijdrage is;  of er een goedkoper medicijn is dat wel helemaal vergoed wordt. Eigen bijdrage voor medicijnen Soms moet er een eigen bijdrage worden betaald voor een medicijn. Dit heeft de volgende reden: Medicijnen worden in groepen ingedeeld op grond van hun werking. Dus alle medicijnen in 1 groep hebben dezelfde werkzame stof. Maar hun prijzen kunnen van elkaar verschillen. Per groep medicijnen geldt een maximale vergoeding uit de basisverzekering. Is de prijs van een medicijn hoger dan deze vergoeding, dan moet de belanghebbende bijbetalen. Het kan zijn dat de eigen bijdrage die de belanghebbende zelf betaald wel weer vergoed kan worden vanuit de aanvullende verzekering. Eigen bijdrage voor Concerta en Strattera De medicijnen Ritalin, Concerta en Strattera worden gebruikt bij de behandeling van ADHD. Voor de medicijnen Concerta en Strattera betaalt de belanghebbende een eigen bijdrage. De reden hiervoor is dat deze 2 medicijnen in het GVS in dezelfde medicijngroep zitten als het goedkopere middel methylfenidaat (Ritalin). Er zijn geen belangrijke verschillen tussen Concerta, Strattera en Ritalin. Omdat Ritalin goedkoper is, wordt dit geneesmiddel wel helemaal vergoed door de zorgverzekeraar. Ritalin is dus het goedkoopste medicijn voor het gebruik bij de behandeling van ADHD. Als de belanghebbende Concert of Strattera slikt en bijzondere bijstand aanvraagt voor de kosten van de eigen bijdrage, dan dient middels een medische verklaring te worden aangetoond waarom geen gebruik wordt gemaakt van het goedkoper alternatief, namelijk Ritalin. Het kan zijn dat er redenen zijn waarom belanghebbende geen Ritalin gebruikt. Deze redenen moeten door de belanghebbende worden aangetoond. Medicinale Cannabis

23

Belanghebbenden met ernstige pijnklachten kunnen om medische redenen cannabis voorgeschreven krijgen. Wegens negatieve gevolgen van het langdurig gebruik van cannabis, wordt er nog zelden geïndiceerd. Als de zorgverzekeraar een deel van de kosten vergoedt, kan voor de meerkosten bijzondere bijstand worden verstrekt. Voor de meerkosten kan overwogen worden om een medisch advies op te vragen. Bijzondere bijstand Volgens vaste rechtspraak dient voor de kosten van geneesmiddelen de Zvw als een aan de PW 5 voorliggende, toereikende en passende voorziening te worden beschouwd. In de Zvw is een bewuste keuze gemaakt over de noodzaak van het vergoeden van de kosten. Dit betekent, zoals de rechtbank geoordeeld heeft, dat artikel 15 lid 1 van de PW in de weg staat aan de verlening van bijzondere bijstand van de kosten van medicijnen. Op grond van artikel 16 lid 1 van de PW kan het college aan een persoon die geen recht heeft op bijstand, gelet op alle omstandigheden, in afwijking van artikel 15 lid 1 van de PW bijstand verlenen indien zeer dringende redenen daartoe noodzaken. Samenvattend: Als een geneesmiddel onder het GVS valt, dan kan daarvoor geen bijzondere bijstand worden verstrekt omdat er een vergoeding mogelijk is vanuit de voorliggende voorziening. De Zvw met het Besluit Zorgverzekering en de Regeling Zorgverzekering vormen een passende en toereikende voorliggende voorziening voor onder andere de kosten van medicijnen. Er is vastgesteld welke medicijnen voorgeschreven kunnen worden en welke noodzakelijk zijn. Deze noodzakelijke medicijnen zijn opgenomen in de basisverzekering. De dienst dient te beoordelen of er sprake is van zeer dringende redenen waardoor bijzondere bijstand genoodzaakt is. De belanghebbende dient zelf aan te tonen dat sprake is van zeer dringende redenen. Bijzondere bijstand voor eigen bijdrage Als de basisverzekering een deel van de kosten medicijnen vergoed en er een eigen bijdrage overblijft welke niet via de aanvullende verzekering wordt vergoed en de eigen bijdrage niet onder het verplicht eigen risico valt, dan kan voor de eigen bijdrage bijzondere bijstand worden verstrekt.

5

Zie uitspraak ECLI:NL:CRVB:2011:BR3948 van 25 juli 2011 en uitspraak ECLI:NL:CRVB:2013:BZ2297 van 26 februari 2013 van de Raad.

24

5.4. Gezichtshulpmiddelen: brillen en contactlenzen Brillen, monturen en contactlenzen zijn uitgesloten van de hulpmiddelen die voor vergoeding op grond van de Zorgverzekeringswet (Zvw) in aanmerking komen. Er is geen vergoeding vanuit het basispakket mogelijk, omdat de vergoeding van een bril of contactlenzen vanwege budgettaire overwegingen buiten de voorzieningen van de Zvw zijn gehaald. Voor deze kosten kan men zich wel aanvullend verzekeren. Deze kosten komen daarom wel in aanmerking voor bijzondere bijstand. Aanvullende verzekering In de collectieve aanvullende zorgverzekering van de gemeente Amstelveen is een vergoeding opgenomen voor brillen en contactlenzen. Brillen en lenzen worden eenmaal per 2 kalenderjaren vergoed. De verzekerde bepaalt zelf hoe hij dit bedrag verdeelt over montuur, glazen of contactlenzen. Voor de belanghebbenden die niet aanvullend verzekerd zijn, geldt dat er sprake is van het tekortschieten in het nemen van de eigen verantwoordelijkheid. Dat is een reden om een aanvraag af te wijzen. Er kan eventueel wel besloten worden om de bijstand toch toe te kennen onder voorwaarde dat de belanghebbende zich alsnog aanvullend verzekerd. Bijzondere bijstand is ook mogelijk als de belanghebbende niet is aangesloten bij de collectieve verzekering van de gemeente, maar wel bij een andere verzekeraar. Het gaat dan om een vergelijkbaar aanvullend pakket waarvoor de verzekeraar de kosten niet vergoedt, of een lagere vergoeding geeft. In dat geval vergoed de dienst dezelfde bedragen conform de AV Standaard. Bijzondere bijstand De vergoeding van een bril of contactlenzen zijn vanwege budgettaire redenen buiten de voorzieningen van de Zvw gehaald. Deze kosten komen daarom wel in aanmerking voor bijzondere bijstand. Kosten worden niet helemaal vergoed Voor zover de kosten van een bril (montuur en glazen) of contactlenzen niet door de zorgverzekeraar worden vergoed, kan voor deze kosten bijzondere bijstand worden verstrekt. De dienst beoordeeld of er rekening is gehouden met de goedkoopst mogelijke oplossing en of de kosten noodzakelijk zijn. De brillenglazen worden volledig vergoed als kan worden aangenomen dat het een goedkoopst mogelijke passende voorziening biedt. Hierover kan contact worden opgenomen met de opticien. Vergoeding voor extra brillen Als de belanghebbende om zeer bijzondere redenen vaker een nieuwe bril nodig heeft dan dat de vergoeding vanuit de zorgverzekering toestaat, dan kan er bijzondere bijstand worden verstrekt. Er moet dan wel sprake zijn van een verklaring/indicatie van de oogarts. Hoogte bijzondere bijstand De bijstand kan alleen worden uitbetaald als duidelijk is welke kosten de zorgverzekeraar vergoed. De vergoeding vanuit de aanvullende verzekering wordt op het totaalbedrag van de bril (dus montuur en glazen) in mindering gebracht. Contactlezen worden vergoed als deze niet meer kosten dan een montuur en glazen. Per periode van 24 maanden kan slechts bijzondere bijstand voor één van beide worden verleend. Voor kinderen tot 16 jaar bedraagt deze periode 12 maanden. De maximale bedragen aan bijzondere bijstand zijn afgeleid van de maximale vergoedingen van Zorg en Zekerheid met een aanvullende collectieve verzekering, de AV Standaard. De meeste zorgverzekeringen hebben kortingsafspraken met een aantal opticiens. Hier kan de belanghebbende dan een extra korting ontvangen.

25

Voorbeeld: Situatie 1: Als iemand een bril nodig heeft (en de kosten dus noodzakelijk zijn) en niet voldoende is verzekerd voor deze kosten dan is dit een eigen verantwoordelijkheid. Goed verzekerd zijn is namelijk een eigen verantwoording. Omdat de bril wel noodzakelijk is, verleen je toch bijzondere bijstand. Dit met als voorwaarde dat betrokkene zich alsnog aanvullend gaat verzekeren. Situatie 2: Iemand heeft een bril nodig is en voldoende verzekerd voor deze kosten. Wegens bijzondere omstandigheden is vaker een bril nodig dan dat de voorliggende voorziening vergoedt. In zo’n geval wordt bijzondere bijstand om niet verstrekt waarbij rekening wordt gehouden met de goedkoopste mogelijke oplossing. De kosten komen niet voort uit onverantwoordelijk gedrag. Brillen De maximale bijzondere bijstand voor de voor eigen rekening blijvende kosten voor de aanschaf van een normaal brilmontuur, inclusief glazen, ontspiegeling of contactlenzen en eventuele opmeetkosten van de opticien bedraagt € 230,- (2016) per periode van 24 maanden. De maximale vergoeding door de zorgverzekeraar geldt voor de kosten van glazen, lenzen en brilmontuur samen. Een voorschrift van een oogarts is hierbij niet noodzakelijk. Indien op voorschrift van de oogarts multifocale glazen noodzakelijk zijn bedraagt de maximale vergoeding € 470,- (2016). De vergoedingen zijn conform de AV Standaard bij Zorg en Zekerheid. Per periode van 24 maanden (voor kinderen tot 16 jaar 12 maanden) kan voor de aanschaf van een (bijbehorend) montuur ten hoogste éénmaal een bijzondere bijstand verstrekt worden. Dit geldt ook voor de vervanging van glazen door glazen met dezelfde sterkte. Contactlenzen Voor vervanging van lenzen kan, per periode van 24 maanden ten hoogste € 230,- aan bijzondere bijstand verstrekt worden. Dit is conform de vergoeding van de AV Standaard bij Zorg en Zekerheid. De onderhoudskosten komen voor eigen rekening. Lenzenvloeistof en onderhoud Deze kosten vallen onder de algemene kosten van het bestaan. Er kan alleen bijzondere bijstand worden verstrekt als er een medische noodzaak is voor het dragen van lenzen.

26

5.5. Dieetkosten De kosten voor een dieet kunnen hoger zijn dan de kosten voor normale gezonde voeding, die voor eigen rekening komen. Voor deze meerkosten van een dieet kan een beroep op de bijzondere bijstand worden gedaan. Dit geldt alleen voor de kosten van dieetproducten en niet voor de kosten van dieetpreparaten. De meerkosten moeten wel aantoonbaar zijn. Zorgverzekering De Zorgverzekeringswet (Zvw) is geen voorliggende voorziening voor dieetkosten. Daarom zijn er mogelijkheden om bijzondere bijstand voor deze kosten te verstrekken. Voorbeeld: Bij een belanghebbende is de diagnose coeliakie gesteld. De belanghebbende is aangewezen op een glutenvrij dieet. De belanghebbende ontvangt via de ziektekostenverzekering een bedrag van € 650,00 voor de kosten van een dieet. Het restant van de meerkosten kan de belanghebbende als fiscale aftrekpost voor ziektekosten opvoeren. Er resteert dan nog een bedrag van € 472,00 die niet wordt vergoed. Volgens vaste rechtspraak van de Raad heeft de Participatiewet (PW), gelet op artikel 15 lid 1, geen functie indien binnen de voorliggende voorziening een bewuste beslissing is genomen over de noodzaak van vergoeding van bepaalde kostensoorten in het algemeen of in een specifieke situatie. Indien binnen de voorliggende voorziening die vergoeding in het algemeen of in een specifieke situatie 6 niet noodzakelijk is geacht dan dient daarbij voor de toepassing van de PW te worden aangesloten. Naar vaste rechtspraak van de Raad zijn de prestaties en vergoeding op grond van de Zvw voor medische en paramedische kosten aan te merken als voorliggende, toereikende en passende voorzieningen. In deze regelgeving is in het algemeen een bewust keuze gemaakt over de noodzaak 7 van het vergoeden van deze kosten. Dieetkosten zijn geen te verzekeren prestatie onder de Zvw. Dieetproducten en dieetpreparaten Dieetkosten zijn er in 2 vormen: -

Kosten voor dieetproducten: voedingsmiddelen die moeten worden aangeschaft voor een dieet. Voor deze kosten is bijzondere bijstand mogelijk. Belanghebbenden kunnen door de dienst op gewezen worden dat zij met een indicatie van de huisarts of diëtist van de Belastingdienst geld terug kunnen vragen voor de 45 meest voorkomende diëten. Er kan dan een teruggave specifieke zorgkosten bij de Belastingdienst worden ingediend. De kosten worden afgeleid van de dieetlijst die jaarlijks door het Voedingscentrum wordt vastgesteld. Het terugvragen van belasting is niet verplicht.

-

Kosten voor dieetpreparaten: voedingsmiddelen met een andere samenstelling en een andere vorm dan normale voeding, welke op doktersrecept worden verstrekt. Dieetpreparaten kunnen bestaan uit sondevoeding, drinkvoeding, klinische zuigelingenvoeding. Voor kosten van dieetpreparaten is geen bijzondere bijstand mogelijk. Deze kosten vallen onder de Zvw. Deze preparaten worden op doktersvoorschrift verstrekt en worden vergoed vanuit de basisverzekering. Dit is een passende en toereikende voorliggende voorziening (de kosten vallen wel onder het verplicht eigen risico). Noodzaak meerkosten dieet

Om de noodzaak van de meerkosten voor een dieet te bepalen, dient de belanghebbende een verklaring in te leveren waarin staat welke voedingsmiddelen er moeten worden aangeschaft voor een

6 7

Zie uitspraak ECLI:NL:CRVB:2011:BU8263 van 13 december 2011 van de Raad. Zie uitspraak ECLI:NL:CRVB:2014:3221 van 2 oktober 2014 van de Raad.

27

dieet en of er aan het volgen van het dieet meer kosten verbonden zijn ten opzichte van normale voeding. Als de belanghebbende een gespecificeerde verklaring heeft van de diëtiste omtrent de aard van het dieet en de meerkosten, kan afgezien worden van een medisch advies. Indien vorenstaande onduidelijk is kan overwogen worden om een medisch advies aan te vragen. Indien duidelijk is dat de medische noodzaak voortduurt dan hoeft, na een eerste medisch advies, geen nieuw jaarlijks advies meer gevraagd te worden. De bijzondere bijstand voor dieetkosten dient jaarlijks geïndexeerd te worden.

28

5.6. Pedicure (voetverzorging) Voor de kosten van pedicure behandelingen is bijzondere bijstand mogelijk, voor zover er geen beroep kan worden gedaan op de voorliggende voorziening (de Zorgverzekeringswet), de kosten noodzakelijk zijn en deze kosten voortvloeien uit bijzondere omstandigheden. Indien wel een beroep kan worden gedaan op een voorliggende voorziening en de vergoeding niet toereikend is, dan kan voor de eventuele eigen bijdrage bijzondere bijstand worden verstrekt. Voorliggende voorziening Volgens vaste rechtspraak blijkt dat de Zorgverzekeringswet (Zvw) niet kan worden aangemerkt als 8 een voorliggende voorziening voor pedicure kosten. Een aanvraag voor pedicure dient te worden beoordeeld op artikel 35 lid 1 van de Participatiewet (PW). De dienst beoordeelt of de kosten zich voordoen, of de kosten voor de belanghebbende noodzakelijk zijn en of deze kosten voortvloeien uit bijzondere omstandigheden. Vergoeding zorgverzekeraar De dienst informeert bij een aanvraag voor bijzondere bijstand voor pedicure behandelingen bij de zorgverzekeraar naar de mogelijkheden voor vergoedingen. De meeste zorgverzekeringen vergoeden alleen de kosten voor pedicure behandelingen als er sprake is van diabetes (Zorgprofiel 0 en 1) of reumatoïde artritis. Indien na vergoeding door de zorgverzekering een eigen bijdrage overblijft, dan kan voor de eigen bijdrage bijzondere bijstand worden verstrekt. Bijzondere bijstand en noodzaak Als er geen vergoeding vanuit de voorliggende voorziening wordt verstrekt en de belanghebbende kan geen beroep doen op een voorliggende voorziening, dan dient de dienst vast te stellen of pedicure behandelingen noodzakelijk zijn. Om de noodzaak vast te kunnen stellen onderzoekt de dienst of er sprake is van medische redenen/lichamelijke beperkingen bij belanghebbende waardoor hij niet in staat is om bij zichtzelf voetverzorging uit te voeren. De dienst bekijkt of de belanghebbende bekend is bij het team Voorzieningen Gehandicapten en Ouderen (VGO) in verband met Wmo-voorzieningen. De dienst bepaalt of er genoeg informatie bekend is bij de gemeente om vast te kunnen stellen dat er een noodzaak voor pedicure kosten is. Als de noodzaak door de dienst niet te bepalen is, dan zal de belanghebbende zelf aan moeten tonen op grond van welke klachten de behandeling medisch noodzakelijk is en waardoor hij op deze behandeling is aangewezen. Er moet een verklaring van een huisarts en/of specialist zijn die nader wordt toegelicht of onderbouwd. Wanneer door de dienst is bepaald dat de kosten noodzakelijk worden geacht, dan kan voor de kosten voor pedicure behandelingen bijzondere bijstand worden verstrekt. Aantal behandelingen per jaar Voor de kosten van een pedicure kan voor maximaal negen behandelingen per jaar bijzondere bijstand worden verleend. Indien volgens een schriftelijke verklaring van de huisarts een noodzaak bestaat voor meer dan negen pedicure behandelingen per jaar, kan voor de meerdere behandelingen bijzondere bijstand worden verleend.

8

Zie uitspraak ECLI:NL:CRVB:2014:3731 van 11 november 2011 van de Raad.

29

5.7. Fysiotherapie Voor fysiotherapie en aanverwante therapieën zoals manuele therapie en oefentherapie is in principe de zorgverzekering een passende en toereikende voorliggende voorziening. Voor genoemde therapieën is een vergoeding mogelijk vanuit de aanvullende verzekering. De belanghebbende is zelf verantwoordelijk hoe hij zich verzekerd. Het kan voorkomen dat er noodzakelijke kosten voor genoemde therapieën zijn die de hoogte van de door de zorgverzekering gegeven vergoeding overstijgen. Deze kosten kunnen middels bijzondere bijstand worden aangevuld als vast staat dat de kosten noodzakelijk zijn. Er moet worden onderzocht of een behandeling niet te spreiden valt over meerdere jaren en hoeveel behandelingen er nog noodzakelijk zullen zijn. De dienst kan de belanghebbende vragen om de noodzakelijkheid aan te tonen. De dienst kan aan belanghebbende vragen om een behandelplan van een fysiotherapeut te overleggen waarin de noodzaak van de behandeling staat, de frequentie van de behandelingen en de prognose.

5.8. Alternatieve geneeswijzen en geneesmiddelen Voor alternatieve geneeswijzen (zoals homeopathie, antroposofie, acupunctuur of haptotherapie) en geneesmiddelen is geen vergoeding opgenomen in de basisverzekering van de zorgverzekering. Er is een bewuste keuze gemaakt om deze kosten niet te vergoeden vanuit de basisverzekering en daarom is er geen bijzondere bijstand mogelijk volgens artikel 15 lid 1 PW, ook niet als de kosten gedeeltelijk worden vergoed vanuit de aanvullende verzekering. De kosten zijn in de voorliggende voorziening als niet noodzakelijk aangemerkt. Het is dan ook niet nodig om te beoordelen of de alternatieve geneeskundige behandelingen, waarvoor bijzondere bijstand wordt aangevraagd, noodzakelijk is. Voor de kosten van alternatieve geneeswijzen kan men zich wel aanvullend verzekeren. Binnen het aanvullende pakket van de collectieve zorgverzekering van de gemeente zijn vergoedingen voor alternatieve geneeskundige zorg opgenomen.

5.9. Pruiken Per kalenderjaar is er via de zorgverzekeraar Zorg en Zekerheid (AV Gemeente TOP en AV Standaard) een vergoeding van € 250,00 (prijs 2016) mogelijk voor de kosten van de eigen bijdrage pruiken. Als de kosten hoger zijn dan de vergoeding via de zorgverzekering, dan wordt voor het meerdere een eigen bijdrage gevraagd. De vergoeding vanuit de voorliggende voorziening wordt passend en toereikend geacht.

5.10.

Steunzolen/podotherapeutische zolen

De maximale vergoeding voor steunzolen bedraagt € 70,- bij de AV Gemeente Top verzekering en € 35,- bij de AV Standaard verzekering per kalenderjaar (prijzen 2016). Indien er sprake is van een eigen bijdrage, kan daarvoor bijzondere bijstand worden verstrekt.

5.11.

Orthopedische schoenen

Orthopedisch schoeisel wordt vergoed volgens het Regelement Hulpmiddelen. De zorgverzekeraar geldt hier als een voorliggende voorziening. De zorgverzekeraar vraagt echter wel een eigen bijdrage per paar. Voor de eigen bijdrage van de zorgverzekeraar minus het bedrag voor een paar gewone schoenen, conform de Nibud prijzengids, is bijzondere bijstand mogelijk. Na aanschaf van het eerste paar kan er na 3 maanden een wisselpaar worden gekocht. 15 maanden na aanschaf van het eerste paar mag er nog een wisselpaar worden gekocht.

30

5.12.

Gehoorapparaten

Vanuit de basisverzekering wordt 75% van de kosten voor een hoortoestel vergoed. Er is dus altijd sprake van een eigen bijdrage van 25%. Vaak is er vanuit een aanvullende verzekering een vergoeding mogelijk van de eigen bijdrage. Tot welke hoogte er een vergoeding mogelijk is, verschilt per zorgverzekeraar. Als er na vergoeding vanuit de basisverzekering en de aanvullende verzekering, nog sprake is van een eigen bijdrage, dan kan daarvoor slechts bijzondere bijstand worden verleend als uit een brief van een arts/specialist blijkt, dat niet kan worden volstaan met een goedkoper gehoorapparaat/hulpmiddel. Voor een duurder gehoorapparaat is een uitgebreide schriftelijke toelichting van een audiologisch centrum of een keel-, neus- en oorarts vereist. De belanghebbende moet zelf deze gegevens aan de dienst overleggen. Reparaties, onderhoud en batterijen Voor de eventuele kosten van reparaties, onderhoud en batterijen kan bijzondere bijstand worden verleend. De bijzondere bijstand voor batterijen wordt éénmaal per jaar voor het gehele jaar toegekend.

31

5.13.

Kleding

De kosten voor het aanschaffen van kleding behoren tot de algemeen noodzakelijke kosten van het bestaan. Dit houdt in dat je in de kosten voor kleding zelf moet voorzien vanuit het inkomen. In principe is voor deze kosten geen bijzondere bijstand mogelijk. Er kan sprake zijn van bijzondere omstandigheden waarbij er wel in bijzondere situaties bijzondere bijstand wordt toegekend. Bijzondere omstandigheden Er kunnen zich bijzondere omstandigheden voordoen, waardoor de kosten van het aanschaffen van kleding en schoeisel als bijzondere noodzakelijke bestaanskosten moeten worden aangemerkt. Alleen als er sprake is van meervoudige problematiek of dringende redenen kan er bijzondere bijstand worden verstrekt. Deze omstandigheden kunnen veroorzaakt worden door een sociale situatie en/of het onvoorziene karakter van de noodzakelijke kledingaanschaf. Voorbeelden: - als de belanghebbende sterk is vermagert door een ziekte, of juist veel aankomt in gewicht waardoor de aanwezige kleding niet meer past; - als er sprake is van incontinentie problemen; - het uit huis plaatsen van kinderen; - bij ontslag uit een langdurige detentie; - bij calamiteiten. Om de hoogte van de bijstand vast te stellen wordt de Nibud prijzengids gehanteerd. Ontbreken van (bijna) alle kleding Als de belanghebbende in het geheel geen (eigen) kleding en schoeisel bezit, moet deze zelf aangeven wat hij aan kleding en schoeisel nodig heeft. In dat geval kan éénmalig bijzondere bijstand worden verstrekt. Hierbij wordt geen verschil gemaakt tussen zomer- of winterkleding. Hiervoor staat een maximale totaalprijs in de Nibud prijzengids genoemd. Als de belanghebbende nog enige artikelen bezit, moet het standaardbedrag van deze artikelen van het maximum bedrag worden afgetrokken. Daarbij wordt de prijzengids van het Nibud gehanteerd. Kleding gedetineerde De kosten van kleding behoren in het algemeen tot de normale bestaanskosten van de gedetineerde. Tijdens de detentie zorgt het Ministerie van Justitie voor gevangeniskleding. Slechts bij ontslag uit langdurige detentie, althans bij detentie langer dan een jaar, kan ná dit jaar in bijzondere omstandigheden, bijzondere bijstand voor kleding worden verstrekt. De dienst behandelt aanvragen voor bijstand van gedetineerden alleen dan, wanneer vaststaat dat zij, ondanks de detentie, Amstelveen als woonplaats hebben behouden. Daar de kleding moet worden aangeschaft voordat de gedetineerde de inrichting verlaat, kan het noodzakelijk zijn de reclasseringsvereniging vooraf telefonisch omtrent de beslissing in te lichten. De telefonische mededeling moet altijd schriftelijk worden bevestigd. In dat geval wordt de bijzondere bijstand aan de reclasseringsvereniging of de administrateur van de inrichting uitgekeerd om te voorkomen dat de dienst elke leverancier afzonderlijk moet betalen. Als de bijstand door een derde (meestal is dit een reclasseringsvereniging) wordt aangevraagd, ontvangt de derde ook een schriftelijke beslissing op de aanvraag. In de schriftelijke beslissing wordt aangegeven:  welk bedrag aan bijzondere bijstand wordt verleend;  een specificatie, waarvoor dit bedrag bestemd is;  dat de kosten onder overlegging van de aankoopkwitanties bij de dienst kunnen worden gedeclareerd. In het rapport moet ook worden aangegeven over welke kleding de gedetineerde beschikt. Dit brengt met zich, dat op het laatste adres van de gedetineerde moet worden nagegaan, welke kleding daar

32

nog aanwezig is. Degene, die de kleding in bewaring heeft, moet worden verzocht deze ter beschikking van de gedetineerde te stellen. Het geëigende moment om kleding te verstrekken is het moment van de invrijheidstelling. Dan wordt de behoefte het meest gevoeld. Als zich op het moment van weekend- of proefverlof reeds bijzondere omstandigheden voordoen, kan dan al bijzondere bijstand voor de meest direct noodzakelijke kledingstukken worden overwogen.

33

5.14.

Kleding, beddengoed en bewassing

Bijzondere medische omstandigheden (ziekte of handicap), kunnen leiden tot hogere uitgaven voor wassen of vervangen van kleding en beddengoed dan gebruikelijk is. In principe behoren deze kosten tot de algemene kosten van het bestaan die voor eigen rekening van de belanghebbende komt. Als er sprake is van bijzondere omstandigheden kan bijzondere bijstand worden verstrekt. Om de noodzaak van de meerkosten vast te kunnen stellen kan een medisch advies worden opgevraagd. Meerkosten kleding en beddengoed Meerkosten in kleding en beddengoed kan men hebben bij meer dan normale slijtage van kleding, schoeisel en beddengoed als gevolg van lichamelijke gebreken en dergelijke. Dit geldt ook bij overmatige slijtage als gevolg van extra wassen, bijvoorbeeld als er sprake is van incontinentie of gebruik van zalf. Ook bij plotselinge toename of afname van gewicht kan men meerkosten voor kleding en schoeisel hebben. Plotselinge gewichtsafname of –toename Voor extra kosten als gevolg van plotselinge gewichtsafname of toename is bijzondere bijstand mogelijk als het gaat om minimaal 2 maten groter of kleiner in een zeer korte tijd, omdat dan sprake is van bijzondere omstandigheden. De bijzondere omstandigheden moeten worden onderzocht en bij het berekenen van de hoogte van de bijstand wordt rekening gehouden met de goedkoopst mogelijke oplossingen. Aanschaf of vervanging van kleding op niet-medische gronden komt niet in aanmerking voor bijzondere bijstand. De kosten vallen dan onder de algemene kosten van het bestaan. Meerkosten was Als een belanghebbende meer kosten maakt voor zijn was dan gebruikelijk, dan is voor de meerkosten bijzondere bijstand mogelijk. Dit kan bijvoorbeeld in de volgende gevallen: Als de belanghebbende ten gevolge van lichamelijke omstandigheden (ouderdom) niet in staat is de was zelf te verzorgen; Als de belanghebbende ten gevolge van ziekte of handicap van zichzelf of een gezinslid meer was heeft dan normaal. Medisch advies Voor de meerkosten van kleding, beddengoed en bewassing kan dus bijzondere bijstand worden verleend als sprake is van bijzondere medische omstandigheden. Omtrent de medische noodzaak en de omvang van de meerkosten wordt een medisch advies ingewonnen. De belanghebbende dient zelf bij de aanvraag een brief van een (behandelend) arts en/of specialist in te leveren waarin staat dat de belanghebbende meer kosten maakt voor wassen of vervangen van kleding en beddengoed dan gebruikelijk is. Bij het opvragen van een medisch advies kunnen bijvoorbeeld de volgende vragen worden gesteld: Is er een medische noodzaak voor een meer dan normale kledingslijtage, gewicht af- of toename? Is er een medische reden voor extra was kosten? Maakt belanghebbende meer kosten voor wassen/vervangen van kleding/beddengoed dan gebruikelijk is? Indien duidelijk is dat de medische noodzaak voortduurt hoeft, na een eerste medisch advies, geen nieuw jaarlijks advies meer gevraagd te worden. De toekenningsperiode wordt steeds voor een jaar vastgesteld. De kosten worden jaarlijks geïndiceerd. Voor zover het verstrekken van bijzondere bijstand voor kleding aan de orde is, wordt de hoogte van de bijstand vastgesteld aan de hand van de Nibud prijzengids.

34

AWBZ-inrichting of bejaardenoord Voor de meerkosten van bewassing van een belanghebbende, die in een AWBZ-inrichting of bejaardenoord wordt verpleegd, kan bijzondere bijstand worden verleend. De normale kosten voor wassen en stomen van kleding dienen uit eigen inkomen te worden betaald. Geen bijzondere bijstand mogelijk Uit jurisprudentie blijkt, dat bepaalde omstandigheden niet als bijzonder kunnen worden aangemerkt en derhalve niet voor bijzondere bijstand in aanmerking komen: -

Wanneer er sprake is van gewichtsverlies als gevolg van een niet op medisch advies gevolgd dieet, wordt aangenomen, dat de gewichtsafname zo geleidelijk plaatsvindt, dat de vervanging van kleding kan worden opgevangen door periodieke aanschaf.

-

Geslachtsverandering is een zodanig langdurig proces, dat voor de garderobewisseling de belanghebbende voldoende mogelijkheden heeft om daarvoor te reserveren.

35

5.15.

Extra stook- energiekosten

Wanneer de belanghebbende om medische redenen zijn woning extra moet verwarmen, als gevolg van een ziekte of handicap, kan men geconfronteerd worden met extra kosten voor gas en elektriciteit. Hierbij kun je bijvoorbeeld denken aan kamers die extra verwarmd moeten worden. Voor extra kosten voor stoken (gas) en/of elektra kan bijzondere bijstand worden verstrekt, voor zover er geen beroep kan worden gedaan op een voorliggende voorziening. Medisch advies De belanghebbende dient eerst zelf aan te tonen dat er meer kosten worden gemaakt voor stoken en/of elektra ten opzichte van normaal gebruik door medische redenen (ziekte of handicap). De dienst kan daarbij aan de belanghebbende vragen om de jaarafrekeningen voor gas en elektra en een medische verklaring van de huisarts en/of specialist in te leveren. Om te kunnen vaststellen of er medische redenen aanwezig zijn en het noodzakelijk is om extra te stoken, moet vervolgens altijd een medisch advies worden opgevraagd. Uit dit advies moet blijken, of extra verwarming noodzakelijk is en zo ja, of deze verwarming alleen voor de wintermaanden (oktober t/m april) nodig is of gedurende het gehele jaar. Als uit het medisch advies blijkt dat het medisch noodzakelijk is dat de woning extra wordt verwarmd, dan kan er voor de extra kosten (de meerkosten) bijzondere bijstand worden verleend. De meerkosten kunnen worden berekend door het verschil te nemen van de maandelijkse kosten voor gas van de belanghebbende en het gemiddelde maandelijkse gasverbruik conform de Nibud prijzengids. Woningisolatie Voor de kosten van woningisolatie wordt geen bijstand verleend. Deze kosten vallen onder de algemene kosten van het bestaan. Er kan eventueel geadviseerd worden hierover contact op te nemen met de woningbouw.

36

5.16.

Kosten Telecom en Multimedia

De kosten voor een telefoon of internet behoren tot de algemeen noodzakelijke kosten van het bestaan. Alleen in uitzonderingsgevallen kan bijzondere bijstand worden verstrekt voor de aansluitingskosten en soms ook de abonnementskosten. Dit is geregeld in artikel 18 van de beleidsregels. De noodzaak van een telefoon of internet Als de belanghebbende door ouderdom, ziekte of gebreken voor het onderhouden van sociale contacten aangewezen is op het gebruik van de telefoon of internet, is dit op zich nog geen reden voor bijstandsverlening. Het beschikken over een telefoon of internet is meestal noodzakelijk als ernstige ziekte tot levensbedreigende omstandigheden kan leiden. Alleen een arts kan beoordelen of van (plotselinge) levensbedreigende omstandigheden sprake is. Bij het ontbreken van een verklaring van een arts of specialist moet de dienst een medisch advies opvragen. Een bejaarde kan in zo’n slechte fysieke of psychische toestand geraken, dat opname in een verzorgings- of verpleegtehuis noodzakelijk is. Als een plaatsing niet direct mogelijk is, kan een telefoon- of internetaansluiting dringend noodzakelijk worden. Ook in dit geval is een verklaring van een arts of specialist, of een medisch advies, vereist. Bijzondere bijstand Nadat de noodzaak van een telefoon- of internetaansluiting is vastgesteld, kan voor de kosten van aansluiting bijzondere bijstand worden verleend. Dit staat in artikel 18 lid 1 van de beleidsregels. Onder bijzondere omstandigheden kan aan de belanghebbende bijzondere bijstand worden verleend voor de extra gespreks- of internetkosten. Hierbij moet wel zijn vastgesteld dat de telefoon of internet het enige middel is waarmee belanghebbende nog contact kan onderhouden met de buitenwereld en dat hij zonder telefoon of internet blijvend in een sociaal isolement dreigt te verkeren of is geraakt. Op grond van artikel 18 lid 2 van de beleidsregels kan er bijzondere bijstand worden verleend voor de extra telefoon- of internetkosten tot maximaal € 15,- per maand. De kosten van aansluiting, apparatuur, extra voorzieningen en dergelijke, zullen per belanghebbende verschillen. De bijstandsconsulent geeft in zijn rapport aan welke apparatuur en verdere voorzieningen noodzakelijk zijn en hoeveel de kosten bedragen.

37

5.17.

Maaltijdvoorziening

De kosten van voeding behoren tot de algemene bestaanskosten, die moeten worden besteed uit het ter beschikking staande inkomen. Chronisch zieken, personen met een handicap en ouderen met een Amstelveenpas kunnen korting krijgen op maaltijden. Dit is een voorliggende voorziening. Voorwaarden om in aanmerking te komen voor de maaltijdenregeling zijn: Er moet een noodzaak zijn om maaltijden via deze regeling te moeten gebruiken (indicatie via Vita Welzijn en Advies); De belanghebbende moet in het bezit zijn van een Amstelveenpas. Eigen bijdrage Voor de eigen bijdrage wordt bijzondere bijstand verleend voor zover de voor eigen rekening blijvende kosten de minimale eigen bijdrage van € 2,20 (prijs 2015-2016, bij een eenpersoonshuishouden) overschrijden. De minimale bijdrage van € 2,20 komt niet in aanmerking voor bijzondere bijstand. De minimale eigen bijdrage van € 2,20 is gebaseerd op het Nibud – normbedrag voor maaltijduitgaven door een oudere met een laag inkomen, die vanuit het eigen huishoudbudget te dragen zijn. Voorbeeld Nibud (prijzengids 2015-2016): Een alleenstaande man van 80 jaar vraagt bijzondere bijstand aan voor een maaltijdvoorziening. Gedurende vier dagen per week krijgt hij een warme maaltijd thuisbezorgd van een plaatselijke stichting. De kosten hiervan zijn € 5,00 per dag. De bijstand wordt als volgt berekend: Per dag besteedt deze man aan zijn warme maaltijd: € 2,00 (gebaseerd op een tweepersoonshuishouden). Hier komt 10% bij vanwege zijn eenpersoonshuishouden: € 2,20 per dag. In de bijzondere bijstand wordt de vergoeding bepaald door het verschil tussen de kosten van de maaltijdvoorziening en de daadwerkelijke kosten: € 5,00 - € 2,20 = € 2,80 per dag. Meneer maakt 4 dagen per week gebruik van de maaltijdvoorziening en krijgt dus 4 x € 2,80 = € 9,60 per week vergoed. Op jaarbasis is dat 52 x € 9,60 = € 499,20. Bij berekening van de bijzondere bijstand wordt wel rekening gehouden met de korting die men kan krijgen voor de maaltijdvoorziening via de Amstelveenpas. Dit is een voorliggende voorziening. Deze korting wordt in mindering gebracht op de bijzondere bijstand. Als er sprake is van een indicatie van Vita Welzijn en Advies voor de maaltijdvoorziening, dan bedraagt de korting op vertoon van de Amstelveenpas € 4,00 per maaltijd.

38

5.18.

Kosten van de bevalling en kraamzorg

In het algemeen geldt dat bevallings- en kraamzorgkosten worden aangemerkt als algemeen noodzakelijke bestaanskosten waarvoor geen bijzondere bijstand wordt verleend. De kosten van een bevalling en kraamzorg na de bevalling worden doorgaans grotendeels vergoed door de zorgverzekeraar. Dit is een passende en toereikende voorziening. Bevalling De kosten van de bevalling wordt bepaald door de plaats waar de bevalling plaatsvindt. Dit kan thuis zijn of in het ziekenhuis. De zorgverzekering vergoedt een ziekenhuisbevalling alleen volledig bij een medische indicatie. Meestal is in aanvullende verzekeringen een dekking opgenomen voor deze kosten. Voor een bevalling bestaan de volgende mogelijkheden:  thuisbevalling met interne of wijkkraamzorg;  poliklinische bevalling in het ziekenhuis;  bevalling en kraamzorg in het ziekenhuis. Het kan zijn dat de belanghebbende eigen bijdrage voor de bevalling moet betalen. Dit is afhankelijk van de indicatie (sociale of medische indicatie) en de zorgverzekering. Eigen bijdrage kraamzorg De mate van kraamzorg bepaalt de Zorgverzekeringswet. Er geldt een wettelijke eigen bijdrage per uur. Iemand betaalt geen eigen bijdrage voor kraamzorg in het ziekenhuis bij een medische indicatie. Bij een sociale indicatie geldt wel een eigen bijdrage. Als de belanghebbende aanvullend is verzekerd, dan vergoedt de zorgverzekeraar vaak de eigen bijdrage. Er wordt wel geacht dat de belanghebbende zich voldoende aanvullend verzekerd voor deze kosten. Als er toch sprake is van een eigen bijdrage in de kosten van de bevalling en de kraamzorg, kan bijzondere bijstand worden verstrekt. Als belanghebbende een aanvullende verzekering had kunnen afsluiten en zij heeft zich hiervoor niet verzekerd, dan dient de bijstand berekend te worden, alsof belanghebbende aanvullend verzekerd was bij Zorg en Zekerheid, volgens de AV Standaard.

39

5.19.

Persoonlijke alarmeringskosten en achterwacht

De indicatie voor een persoonlijke alarmering gebeurt in de meest gevallen door de huisarts. Wanneer de huisarts een indicatie afgeeft dan geldt die als een medische indicatie. Kosten alarmering Indien er een medische noodzaak is voor een persoonlijk alarm dan worden de aanschafkosten vergoed door de basisverzekering. In de meeste gevallen zullen na de aanschaf van de alarmering abonnementskosten van toepassing zijn. Vanuit de collectieve zorgverzekering via de gemeente is maandelijks een vergoeding mogelijk. De hoogte van de maandelijkse vergoeding kan worden opgevraagd bij de zorgverzekering. Voor het resterende maandbedrag, na vergoeding door de zorgverzekering, kan bijzondere bijstand worden verstrekt. Als er geen sprake is van een medische of sociale noodzaak voor een alarm, dan is er geen bijzondere bijstand mogelijk. De kosten komen dan volledig voor eigen rekening van de belanghebbende. Kosten achterwacht Een alarmering zonder professionele achterwacht is weinig zinvol. De achterwacht is het meldpunt van waaruit familie of verpleegkundigen/artsen worden opgeroepen. Voor de kosten van een professionele achterwacht moet worden betaald. Als de alarmering is verstrekt op basis van een medische of sociale indicatie dan zijn de kosten voor een achterwacht als noodzakelijk aan te merken. Deze kosten worden niet vergoed door de zorgverzekeraar. Er is bijzondere bijstand voor deze kosten mogelijk omdat er geen beroep kan worden gedaan op een voorliggende voorziening. In Amstelveen int de Stichting Amstelring de kosten van de professionele achterwacht. Belanghebbenden ontvangen hiervoor een rekening met een jaarbedrag. Afhankelijk of de belanghebbende lid is van Amstelring ontvangt men een korting op het jaarbedrag. Dit staat aangegeven op de nota. Voor het jaarbedrag, eventueel minus korting, kan bijzondere bijstand worden verstrekt.

40

5.20.

Psychische hulpverlening

De Zorgverzekeringswet (Zvw) regelt de psychische hulpverlening. De Zvw is voor deze zorg de passende en toereikende voorliggende voorziening. Vanaf 2014 zijn er geen eigen bijdrages meer verschuldigd voor psychische hulpverlening op grond van de Zvw. Het bepalen van de noodzaak voor de kosten voor de eigen bijdrage is dan ook niet meer aan de orde. De specialistische GGZ zorg valt onder het verplicht eigen risico van de Zvw. Psychische zorg vanaf 2014 Hoe ziet de psychische zorg eruit vanaf 2014? 1. De huisartsenzorg: De huisarts en de praktijkondersteuner GGZ zijn de eerste schakel. Zij screenen patiënten en kunnen advies vragen aan een specialist of de patiënten zelf behandelen. Als zij de patiënt onvoldoende hulp kunnen geven, verwijzen ze de patiënt door naar Generalistische basis GGZ. 2. Generalistische basis GGZ: is alleen toegankelijk via de huisarts of andere hulpverlener als jeugdarts of bedrijfsarts. Behandelt zware problematiek. Indien blijkt dat er sprake is van complexe- of acute problematiek dan kan de patiënt door de huisarts doorverwezen worden naar de specialistische GGZ. 3. Gespecialiseerde GGZ: deze zorg is bedoeld voor patiënten met ernstige psychische problemen. Zorg voor personen met psychische problemen kan bestaan uit bijvoorbeeld: medicatie, gesprekken, interventies of wonen onder begeleiding. Vergoeding zorgverzekering Wel vergoed: Alle benodigde zorg binnen de basis GGZ en gespecialiseerde GGZ wordt vergoed via de basisverzekering. Er moet wel voldaan zijn aan de voorwaarden voor een verwijzing. Er moet onder andere sprake zijn van een doorverwijzing via een huisarts, bedrijfsarts, jeugdarts, medisch specialist, of arts voor verstandelijk gehandicapten. In de verwijzing moet aangegeven worden welke soort psychologische zorg nodig is (basis of gespecialiseerde GGZ). De voorwaarden staan in de polisvoorwaarden van de zorgverzekeraar. Bij psychologen met een contract worden declaraties direct ingediend bij de zorgverzekeraar. De patiënt hoeft dan zelf niets te doen Niet vergoed: Er zijn bepaalde zaken die wellicht een psychisch karakter hebben, maar die niet worden vergoed van de basis- of specialistische GGZ. Denk hierbij bijvoorbeeld aan: behandeling van bepaalde stoornissen, seksuologische zorg en levensfaseproblemen. Vergoeding van deze zorg kan soms wel vergoed worden via de aanvullende zorgverzekering.

41

5.21.

Eigen bijdrage CAK

Ontvangt iemand hulp, zorg en/of ondersteuning van de gemeente, dan betaalt diegene een deel van de kosten zelf. Door het Centraal Administratie Kantoor (CAK) wordt de eigen bijdrage berekend en in rekening gebracht. Hoe hoog de eigen bijdrage is, hangt onder andere af van het inkomen, spaargeld en de hulp die wordt gegeven. Elke 4 weken stuurt het CAK een rekening, Hulp bij het huishouden Wanneer een belanghebbende vanwege zijn fysieke of psychische toestand een hulp bij het huishouden nodig heeft, dan kan deze hulp worden aangevraagd bij de gemeente. Een aanvraag wordt ingediend bij het team Voorzieningen Gehandicapten en Ouderen (VGO). De hulp kan worden verstrekt als zorg in natura of via een PGB. In beide gevallen dient belanghebbende een eigen bijdrage te betalen welke wordt geïnd door het CAK. Vergoeding zorgverzekeraar De meeste ziektekostenverzekeraars vergoeden vanuit de aanvullende verzekering de eigen bijdrage die wordt opgelegd door het CAK. In de collectieve verzekeringen van de gemeente zijn vergoedingen voor de eigen bijdrage opgenomen. Volgens de AV Standaard en AV Gemeente TOP bij Zorg en Zekerheid wordt er een bedrag van maximaal € 370,00 per kalenderjaar vergoed. Als de kosten van de eigen bijdrage hoger blijken dan de maximale vergoeding door de zorgverzekeraar, dan kan voor de resterende eigen bijdrage die voor rekening blijft van de belanghebbende, bijzondere bijstand worden verstrekt als er sprake is van stapeling in de zorgkosten zoals bedoeld in artikel 8 van de beleidsregels. (zie hoofdstuk 5.22.). De dienst kan de belanghebbende wijzen op de voordelen van de collectieve aanvullende verzekeringen via de gemeente.

42

5.22.

Stapeling zorgkosten

Het kan voorkomen dat wanneer je zorg uit de basisverzekering nodig hebt, dat je een eigen bijdrage moet betalen. Dit houdt dan in dat je een deel van de zorgkosten zelf betaald. Afhankelijk van de aanvullende verzekering van de zorgverzekeraar, kan (een deel van) de wettelijke eigen bijdrage worden vergoed. Wettelijke eigen bijdrage De wettelijke eigen bijdrage geldt voor bepaalde zorg uit de basisverzekering. Een wettelijke eigen bijdrage geldt bijvoorbeeld voor: kraamzorg, zittend ziekenvervoer, eigen bijdrage voor hulpmiddelen, thuiszorg. Wie gebruik maakt van meerdere voorzieningen moet telkens een eigen bijdrage betalen. De opeenstapeling van de eigen bijdragen is voor de belanghebbenden met een minimuminkomen een probleem. Sommige eigen bijdragen zijn inkomensafhankelijk, andere niet. De meeste voorzieningen houden geen rekening met eigen bijdragen die belanghebbenden ergens anders al betaalden. Optelling van de verschillende eigen bijdragen is toegestaan. Zorgverzekering De collectieve verzekeringen kennen een gemaximeerd bedrag voor te vergoeden eigen bijdrage. In de collectieve verzekeringen van de gemeente zijn vergoedingen voor de eigen bijdrage opgenomen. Volgens de AV Standaard en AV Gemeente TOP bij Zorg en Zekerheid wordt er een bedrag van maximaal € 370,00 per kalenderjaar vergoed. Het kan in een individueel geval voorkomen dat de vergoeding vanwege een stapeling van zorgkosten niet toereikend is. Voor de noodzakelijke kosten die de vergoeding van de collectieve zorgverzekering overstijgen, kan bijzondere bijstand worden verstrekt. Dit staat in artikel 8 van de beleidsregels.

43

5.23.

Onverzekerde ziekenhuisopnamen

Iedereen die in Nederland woont en/of werkt is verplicht zich te verzekeren op grond van de Zorgverzekeringswet (Zvw). Met die verzekering bestaat recht op medisch noodzakelijke zorg. Het behoort tot de eigen verantwoordelijkheid van belanghebbenden om een toereikende ziektekostenverzekering af te sluiten. Medisch noodzakelijke zorg wil zeggen dat er een medische reden moet zijn om een behandeling te ondergaan die de verzekeraar vergoedt. Kosten van verzorging in een verpleeginrichting zijn veelal gedekt op grond van de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ). Deze verzekeringen zijn voor ziekenhuis- of verpleegkosten een passende en toereikende voorliggende voorziening. Voor deze kosten wordt in beginsel geen bijzondere bijstand verleend. Slechts wanneer een belanghebbende niet of onvoldoende verzekerd is, kan bijzondere bijstand voor deze kosten worden verleend, als daarvoor gelet op alle omstandigheden zeer dringende redenen aanwezig zijn. Dat is in het algemeen slechts het geval wanneer sprake is van een acute levensbedreigende situatie of gevaar bestaat voor ernstig lichamelijk letsel. Aanvraag door derden Bij opname in een ziekenhuis is de belanghebbende soms niet in staat om zelf de aanvraag in te dienen. De aanvraag kan dan eventueel door het ziekenhuis worden ingediend. Daarvoor is vereist dat het ziekenhuis beschikt over een schriftelijke machtiging van de (wettelijke vertegenwoordiger) van de belanghebbende. Wanneer deze ontbreekt, kan het ziekenhuis een redelijke termijn worden gegund voor het aanvullen van de aanvraag. Wanneer geen machtiging wordt overgelegd, wordt de aanvraag als een aanvraag van het ziekenhuis beschouwd en afgewezen. Geen bijstand voorafgaand aan de datum aanvraag In beginsel kan geen bijstand worden verleend voor kosten die ontstaan zijn in de periode voorafgaand aan de aanvraag. Bij acute en derhalve niet voorzienbare noodsituaties, is indiening van een aanvraag voorafgaand aan de opname feitelijk onmogelijk. Wanneer de aanvraag binnen twee dagen na de opname wordt ingediend, wordt de feitelijke indieningsdatum aangehouden. Wanneer de aanvraag later wordt ingediend, wordt de feitelijke indieningsdatum aangehouden. In dat geval wordt geen bijstand verstrekt voor de opname- en behandelkosten die voorafgaand aan de opname zijn gemaakt, aangezien geen bijstand voor schulden wordt verleend. Gegevens bij de aanvraag Bij indiening van de aanvraag moeten in ieder geval de volgende gegevens worden vermeld: naam en voornamen, geboortedatum, woon- en verblijfplaats in Nederland, nationaliteit, ziektekostenverzekeraar, aard en nummer van het identiteitsbewijs. Wanneer de aanvraag namens de belanghebbende door het ziekenhuis is wordt ingediend moet tevens worden aangegeven of de belanghebbende aanspreekbaar is. Ten aanzien van vreemdelingen moet in ieder geval worden vermeld: verblijfstitel, of sprake is van een geldig (toeristen)visum, de datum van aankomst/vestiging in Nederland. Medisch advies Direct na ontvangst van de aanvraag wordt er door de dienst een medisch advies gevraagd met betrekking tot de acute noodzaak van de medische behandeling in het ziekenhuis of de inrichting. De instantie die het medisch advies uitbrengt wordt in ieder geval verzocht om een antwoord te geven op de volgende vragen: of door het uitblijven van de opname en de medische behandeling een levensbedreigende situatie of gevaar voor ernstig lichamelijk letsel zou hebben kunnen ontstaan; of ook op andere wijze dan door opname in het ziekenhuis in een adequate medische verzorging kan worden voorzien;

44

-

tot welk moment in het licht van het voorgaande de medische behandeling in het ziekenhuis noodzakelijk geacht kan worden; of de noodzaak van de opname en de behandeling in een periode van zes maanden voorafgaand aan de opname redelijkerwijs voorzienbaar is geweest. Aanvraagonderzoek

Zo spoedig mogelijk na indiening van de aanvraag wordt een onderzoek ingesteld, gelieve binnen drie dagen. De belanghebbende wordt binnen drie dagen bezocht door de bijstandsconsulent. Dit onderzoek behelst in iedere geval: de vaststelling van de identiteit, de financiële omstandigheden, de woonplaats in Nederland, de nationaliteit, bij vreemdelingen de verblijfsrechtelijke status en de eventuele aanwezigheid van een garantverklaring, de ziektekostenverzekering en wanneer deze ontbreekt wordt vastgesteld of dit te wijten is aan een tekortschietend besef van verantwoordelijkheid. Vreemdelingen Ten aanzien van vreemdelingen moet steeds de verblijfsstatus geverifieerd worden. Zo nodig wordt een verklaring bij de vreemdelingendienst opgevraagd. Daarbij wordt aangegeven dat de belanghebbende in een ziekenhuis is opgenomen. De vreemdelingendienst wordt expliciet verzocht na te gaan of de gezondheidstoestand van belanghebbende wellicht aanleiding is om een positieve verklaring af te geven. Vreemdelingen die hier in de zogenoemde vrije termijn verblijven worden gedurende die periode geacht over voldoende middelen, waaronder een toereikende ziektekostenverzekering, te beschikken. Bijstandverlening is dan niet mogelijk. Geen dringende redenen Er zijn geen dringende redenen aanwezig om bijstand te verlenen als de belanghebbende zich tegen ziektekosten had kunnen verzekeren op het moment dat redelijkerwijs voorzienbaar was dat de opname noodzakelijk zou worden. Ten aanzien van de vreemdelingen is in het algemeen geen sprake van een acute noodsituatie wanneer ten tijde van de binnenkomst in Nederland voorzienbaar was dat medische zorg noodzakelijk zou worden. Bijstandverlening is in ieder geval uitgesloten wanneer de vreemdeling juist met het oogmerk om de medische behandeling te ondergaan naar Nederland is gereisd. Leenbijstand Wanneer het ontbreken van een ziektekostenverzekering een gevolg is van een tekortschietend besef van verantwoordelijkheid, wordt bijzondere bijstand verleend in de vorm van leenbijstand. Onverzekerde opname in AWBZ-instelling Voor verzekering op grond van de AWBZ is vereist dat de belanghebbende als ingezetene in de zin van de AWBZ kan worden beschouwd. Wanneer niet duidelijk is of de belanghebbende op grond van de AWBZ verzekerd is, zal de AWBZ-instelling een formulier laten invullen door de belanghebbende. Het formulier wordt verzonden naar het uitvoeringsorgaan van de AWBZ: de zorgverzekeraar. De instelling meldt aan de dienst dat mogelijk sprake is van een onverzekerde opname. De zorgverzekeraar beoordeelt vervolgens of de belanghebbende als ingezetene is aan te merken. De zorgverzekeraar wordt verzocht om de relevante stukken met betrekking tot het ingezetenschap naar de dienst te sturen. De dienst zal een zelfstandig onderzoek doen naar de feiten. Blijkt dat de uitvoerder AWBZ op grond van onjuiste feiten heeft beslist dat er geen sprake is van ingezetenschap, dan zal de zorgverzekeraar verzocht worden de zaak opnieuw te bezien. Als inderdaad sprake is van een onverzekerde opname, geldt dezelfde procedure als hiervoor beschreven voor onverzekerde ziekenhuisopnamen.

45

5.24.

Kosten dienstverlening

Onder medische dienstverlening wordt begrepen de dienstverlening in het kader waarvan medische, paramedische, psychotherapeutische, farmaceutische of verpleegkundige hulp wordt verleend. Maatschappelijke dienstverlening omvat het geheel van activiteiten dat, in meerdere of mindere mate georganiseerd en al dan niet beroepsmatig verricht, tot doel heeft het maatschappelijk functioneren van groepen te herstellen of te bevorderen. Voor de kosten van medische en/of maatschappelijke dienstverlening wordt geen bijzondere bijstand verstrekt, als binnen een voorliggende regeling een bewuste beslissing is genomen over de noodzakelijkheid van een voorziening in het algemeen of in een specifieke situatie. Slechts in het geval van zeer dringende redenen wordt tot bijstandverlening overgegaan. Voorliggende voorzieningen Geen bijstand wordt verleend voor zover een beroep gedaan kan worden op een voorliggende voorziening die, gezien aard en doel, wordt geacht voor de belanghebbende toereikend en passend te zijn. De voorliggende voorzieningen in het kader van de medische en maatschappelijke dienstverlening zijn:  de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ);  de Zorgverzekeringswet (Zvw);  de Jeugdwet. Dringende redenen Ter voorkoming dat deze regels in een bepaald geval onbedoeld tot ongewenste resultaten zouden leiden, heeft de dienst de bevoegdheid om, indien daarvoor zeer dringende redenen zijn, bijzondere bijstand te verlenen. Dit betekent dat de Participatiewet in noodsituaties ook ten aanzien van medische en maatschappelijke dienstverlening blijft functioneren als het laatste redmiddel. Kosten SAR (Stichting Alternatieve Relatiebemiddeling) Voor kosten van seksuele dienstverlening kan in uitzonderlijke gevallen bijzondere bijstand verstrekt worden. Het gaat hier veelal om personen die meervoudig lichamelijk gehandicapt zijn en in een AWBZ instelling verblijven. Bijzondere bijstand kan voor maximaal één dienst per maand worden verstrekt. Een nota van de SAR dient te worden overgelegd alvorens er tot betaling wordt overgegaan. Indien er geen nota overgelegd kan worden dan dient er een verklaring te worden opgestuurd door de begeleider met daarin de frequentie en de datum van de dienstverlening.

46

6. Kosten in verband met wonen In dit hoofdstuk komen de mogelijkheden voor bijzondere bijstand voor de kosten in verband met wonen aan bod zoals de kosten van verhuis- en inrichting van een woning, duurzame gebruiksgoederen, woonkostentoeslag, doorbetaling vaste lasten en babyuitzet.

6.1. Verhuis- en inrichtingskosten Iedereen met een inkomen, ongeacht of dit loon of een uitkering is, wordt geacht hiermee zijn bestaanskosten te kunnen betalen. Onder de bestaanskosten worden onder andere gerekend de kosten, die verband houden met een verhuizing, de her(inrichting) van de woning en de vervangingsaankopen van duurzame gebruiksgoederen. Verhuis- en inrichtingskosten behoren tot de (incidenteel voorkomende) algemeen noodzakelijke 9 kosten van het bestaan en moeten worden betaald uit eigen middelen; inkomen en vermogen. Volgens vaste jurisprudentie wordt het loon of de uitkering geacht ook ruimte te bieden om verhuiskosten en kosten van (vervanging) van duurzame gebruiksgoederen te betalen, hetzij door reservering, hetzij door gespreide betaling achteraf. Verhuizingen zijn voorzienbaar en voor de kosten die met een verhuizing en inrichting samenhangen, zal dan ook vooraf geserveerd moeten worden. Bijzondere bijstand voor deze kosten kan alleen worden verstrekt als er een noodzaak aanwezig is die voortkomt uit bijzondere omstandigheden. Er is bijvoorbeeld sprake van een situatie van bijzondere medische of sociale redenen die een plotselinge verhuizing noodzakelijk maken. Er kan dan toch 10 bijzondere bijstand worden verstrekt. De wens om te verhuizen is geen bijzondere omstandigheid. Bij de beoordeling van de noodzaak worden de financiële, de medische en de sociale omstandigheden van de belanghebbende beoordeeld. Naast de bijzondere omstandigheden en de noodzaak moet ook de voorzienbaarheid van een verhuizing worden onderzocht. Verhuis- en inrichtingskosten Er wordt onderscheid gemaakt tussen de feitelijke verhuiskosten en de kosten van een woninginrichting. Onder inrichtingskosten vallen de kosten van: - de stoffering van de woning (vloerbedekking, gordijnen, verf en behang); - de inrichting van de woning (huisraad), oftewel duurzame gebruiksgoederen. Voor duurzame gebruiksgoederen gelden andere regels (zie hoofdstuk 6.2.) Wat nodig is voor de woninginrichting hangt af van de staat van de nieuwe woning. Ook is van invloed wat de belanghebbende aan stoffering en inrichting van de oude woning kan meenemen. Onder verhuiskosten vallen: - transportkosten (verhuisbusje); - kosten voor een maand dubbele huur; - kosten voor een waarborgsom (alleen mogelijk in de vorm van leenbijstand); - administratiekosten; - kosten van naamplaatjes.

9

Zie uitspraak ECLI:NL:CRVB:2013:794 van 2 juli 2013 van de Raad. Zie uitspraak ECLI:NL:CRVB:2011:BR5628 van 24 augustus 2011 van de Raad.

10

47

Wettelijk kader De relevante wetsbepalingen zijn de artikelen 35, 15 en, 48 van de Participatiewet (PW) in samenhang met artikel 9 van de beleidsregels bijzondere bijstand voor verhuis- en inrichtingskosten en de vorm van bijstand. Voorliggende voorzieningen De belanghebbende wordt geacht te reserveren voor een verhuizing en de inrichting van zijn woning. Dit betekent dat eventuele eigen middelen en voorliggende voorzieningen eerst moeten worden aangewend voor deze kosten. Bij voorliggende voorzieningen valt te denken aan: 1. de opbrengst van de door belanghebbende bedongen overnamekosten voor zijn oude woning; 2. als aan een verhuizing een medische noodzaak ten grondslag ligt, dan wordt bekeken of in het kader van de Wet maatschappelijke ondersteuning recht bestaat op een voorziening. Het moet dan gaan om een situatie waarin de belanghebbende aangeeft dat hij door belemmeringen niet meer in de woning kan wonen. De Wmo onderzoekt eerst of de woning aangepast kan worden en de belemmeringen opgeheven kunnen worden; 3. als de belanghebbende een andere woonruimte moest zoeken (bijvoorbeeld een sloopwoning) en daarom een verhuisvergoeding heeft gekregen van de woningbouwvereniging; 4. de regeling duurzame gebruiksgoederen: bij een aanvraag voor verhuis- en inrichtingskosten waarbij bijzondere bijstand wordt gevraagd voor duurzame gebruiksgoederen, wordt er eerst door de dienst gekeken of belanghebbende in aanmerking komt voor de Regeling duurzame gebruiksgoederen. Deze regeling geldt voor belanghebbenden die ouder zijn dan de pensioengerechtigde leeftijd. Geen voorliggende voorzieningen Een lening bij een familielid of kennissen en bestellingen bij een postorderbedrijf op afbetaling gelden niet als voorliggende voorzieningen die van invloed kunnen zijn op de hoogte van de noodzakelijke kosten. Wanneer is er bijzondere bijstand mogelijk voor verhuis-en inrichtingskosten? Alleen als er sprake is van een sociale of medische noodzaak voor de nieuwe huisvesting is voor verhuis- of herinrichtingskosten het verstrekken van bijzondere bijstand mogelijk. Daarnaast moet het ook duidelijk zijn of de verhuizing voorzienbaar was. Van een voorzienbare verhuizing is sprake wanneer er sprake is om vanuit een wens van woning te veranderen. Er is dan geen sprake van een noodzakelijke verhuizing en er is dan geen bijzondere bijstand mogelijk. Sociale en/of medische noodzaak De sociaal en/of medische noodzaak voor het verhuizen kan blijken als: 1. er een sociaal en/of medische urgentie door Urgente Woonzaken is afgegeven; 2. er een onderzoek door team VGO is uitgevoerd (Wmo); 3. er een medisch advies/ schriftelijke verklaring door behandeld artsen is afgegeven; 4. er sprake is van een verplichte verhuizing in verband met hoge woonkosten in combinatie met een toegekende woonkostentoeslag; 5. er sprake is van een verhuizing ter bevordering van het langer zelfstandig wonen; 6. er sprake is van in plaatsing van personen die in het kader van de Vreemdelingenwet als vluchtelingen zijn toegelaten in Nederland dan wel over een verblijfsvergunning beschikken. 7. er sprake is van bijzondere omstandigheden; Geen noodzaak voor verhuizing In de volgende gevallen is er geen sprake van een noodzakelijke verhuizing: 1. Indien een belanghebbende naar eigen wens verhuist zonder dat er sprake is van een bijzondere omstandigheid, die het noodzakelijk maakt de huidige woning te verlaten; 2. Indien de woning, die wordt toegewezen, geen wezenlijke oplossing biedt voor de sociale of medische oorzaak, die de verhuizing noodzakelijk maakt. Als de belanghebbende bijvoorbeeld

48

moet verhuizen, omdat hij geen trappen mag lopen, is een verhuizing van de vierde naar de tweede etage geen passende oplossing; 3. Indien een woning wordt toegewezen die in het kader van de huurtoeslag als niet passend is aangemerkt; Een eerste inrichting Personen die zich voor het eerst zelfstandig huisvesten, worden geacht daarvoor te hebben gespaard. Als er nog onvoldoende is gespaard, zal het zich zelfstandig huisvesten moeten worden uitgesteld. Dit geldt zowel voor jongeren als voor personen die op latere leeftijd het ouderlijk huis of een andere niet zelfstandige woonvorm (bijvoorbeeld kostganger of kamerbewoner) verlaten. De enkele omstandigheid dat deze persoon een zelfstandige woning kan krijgen is geen noodzaak. Het staat een ieder vrij om van woning te veranderen. De verhuis- en (her)inrichtingskosten komen dan wel voor eigen rekening. Een eerste inrichting is in principe altijd voorzienbaar, waardoor er geen noodzaak is om tot bijstandsverlening over te gaan. Bijstand voor een eerste inrichting kan alleen als er sprake is van zeer bijzondere en individueel bepaalde omstandigheden. Een verhuizing vanuit het ouderlijk huis naar een zelfstandige woning is geen aanleiding om bijzondere bijstand te verstrekken, aangezien zo’n verhuizing is te voorzien. Als het om een jongere gaat, dan zijn de ouders ook nog onderhoudsplichtig. Het geldt ook dat jongeren die voor het eerst zelfstandig gaan wonen hun woonsituatie moeten afstemmen op hun financiële middelen. Bijzondere bijstand en de vorm van bijstand De dienst moet bij een aanvraag voor verhuis- en inrichtingskosten beoordelen of de kosten noodzakelijk zijn, of de kosten voortvloeien uit bijzondere omstandigheden. Daarnaast moet ook gekeken worden of de verhuizing was te voorzien, of er sprake is van ongenoegzaam besef van verantwoordelijkheid en of er voor de kosten gereserveerd had kunnen worden. Hieronder staat een checklist die kan helpen bij de beoordeling van de aanvraag. Checklist beoordeling van de aanvraag: 1.

Is het verhuizen en/of inrichten van de woning noodzakelijk? Ja  Ga naar 2. Nee  Aanvraag bijzondere bijstand voor de kosten afwijzen.

2.

Was de verhuizing te voorzien (wensverhuizing)? Ja  Aanvraag bijzondere bijstand voor de kosten afwijzen. Nee  Ga naar 3.

3.

Komt de verhuizing en/of inrichting van de woning voort uit bijzondere omstandigheden? Ja  Ga naar 4. Nee  Aanvraag bijzondere bijstand voor de kosten afwijzen.

4.

Had belanghebbende kunnen reserveren voor de kosten van de verhuizing en inrichting? Ja  De bijzondere bijstand wordt verstrekt in de vorm van een geldlening. Nee  Ga naar 5.

5.

Is er sprake van ongenoegzaam besef van verantwoordelijkheid? Ja  De bijzondere bijstand wordt verstrekt in de vorm van een geldlening. Nee  De bijzondere bijstand wordt om niet verstrek.

49

Bij een noodzakelijke verhuizing die voortvloeit uit bijzondere omstandigheden wordt er altijd bijstand om niet verstrekt, tenzij er sprake is van ongenoegzaam besef van verantwoordelijkheid en de belanghebbende heeft kunnen reserveren voor de kosten. De dienst dient te beoordelen of belanghebbende heeft kunnen reserveren voor de kosten van de verhuis- en inrichting. Als er sprake is van ongenoegzaam besef of iemand heeft kunnen reserveren, dan wordt de bijstand verstrekt in de vorm van een geldlening op grond van artikel 48 lid 2 van de Participatiewet. Een lening wordt op grond van art. 48 lid 2 onder a,b of c van de PW verstrekt als: - Redelijkerwijs kan worden aangenomen dat de belanghebbende op korte termijn over voldoende middelen zal beschikken om over de betreffende periode in de noodzakelijke kosten van het bestaan te voorzien; - De noodzaak tot bijstandsverlening het gevolg is van een tekortschietend besef van verantwoordelijkheid voor de voorziening in het bestaan; - De aanvraag een door de belanghebbende te betalen waarborgsom betreft; - Het de bijstand ter gedeeltelijke of volledige aflossing van een schuldenlast betreft. Bijstand om niet bij 75 plussers In afwijking van het bepaalde in art. 48 lid 2 van de PW wordt bijzondere bijstand voor de verhuis- en inrichtingskosten om niet verstrekt indien belanghebbende 75 jaar of ouder is. Woning verkregen middels een urgentie Indien belanghebbende een urgentie heeft verkregen van Urgente Woonzaken voor een verhuizing op sociale of medische gronden, dan is er sprake van een noodzakelijke verhuizing. Bij beoordeling van de bijzondere bijstand wordt door de dienst, naast de noodzaak van de verhuizing, beoordeeld of belanghebbende heeft kunnen reserveren voor de kosten van de verhuis- en inrichting en of er sprake is van ongenoegzaam besef van verantwoordelijkheid. Daarnaast wordt ook gekeken of er sprake is van draagkracht uit inkomen. Schulden Als de belanghebbende deelneemt aan een traject bij balans schuldhulpverlening of WSNP, dan wordt de bijzondere bijstand om niet verstrekt. Een geldlening zou niet wenselijk zijn. Nibud prijzengids Nibud is het uitgangspunt bij het bepalen van de hoogte van de noodzakelijke verhuis- en inrichtingskosten In de Nibud prijzengids worden maximumbedragen gesteld voor de stoffering van de woning en de inrichting (duurzame gebruiksgoederen). Als de belanghebbende aangeeft met een lager bedrag toe te kunnen, dan wordt dat bedrag aangehouden. Gehele inventaris Indien een compleet inventarispakket (stoffering en inrichting van de woning) noodzakelijk is, is er bijzondere bijstand mogelijk voor het bedrag conform Nibud gedeeld door 2. Dit bedrag wordt gehalveerd aangezien het niet algemeen gebruikelijk en noodzakelijk is voor belanghebbende de gehele inventaris geheel nieuw aan te schaffen. Omvat de aanvraag geen gehele inventaris, maar wel vele artikelen, dan wordt ook bovengenoemd bedrag gehanteerd. Het van toepassing zijnde maximum wordt verminderd met de waarde van de in bezit zijnde goederen. Als slechts enkele artikelen worden aangevraagd, dan moet als maximum de bij elk artikel genoemd bedrag in de Nibud prijzengids worden gehanteerd. De totale verstrekking mag echter nooit hoger zijn dan het maximum dat verstrekt zou zijn bij een compleet inventarispakket.

50

Verhuizing van of naar een andere gemeente Verhuizing naar andere gemeente Bij verhuizingen naar een andere gemeente kan alleen voor de transportkosten bijzondere bijstand worden verleend (in beginsel als leenbijstand). De gemeente van vestiging is de aangewezen gemeente voor de verstrekking van bijzondere bijstand voor de andere kosten. Verhuizing naar deze gemeente Als het een verhuizing van een andere gemeente naar deze gemeente betreft, komen de transportkosten voor rekening van de andere gemeente en kan de gemeente Amstelveen bijzondere bijstand verlenen voor de andere kosten zoals de inrichtingskosten. Controle op de besteding Als bijzondere bijstand voor het gehele inventarispakket is toegekend, kan de controle, voor wat de verhuis- en inrichtingskosten betreft, op de besteding beperkt blijven tot de besteding van het totaalbedrag. De controle op de juistheid van de besteding per artikel is dan niet van toepassing. Verhuiskosten worden aan de hand van nota’s gecontroleerd. Als bijzondere bijstand voor één of enkele artikelen is toegekend, vindt de controle op de besteding per artikel plaats. Eerste huur, administratiekosten en waarborgsom Eerste huur Het kan zijn dat de belanghebbende nog de huur moet betalen voor zowel de oude woning als de nieuwe woning, De huurtoeslag geldt voor één woning. Bij de aanvang van het huurcontract moet meestal de huur vooraf worden betaald. Hierbij komen vaak ook de kosten voor een waarborgsom. Als er sprake is van dubbele huur dan is er sprake van extra kosten. Voor de eerste maand huur kan de dienst bijzondere bijstand verstrekken. Dit kan als er sprake is van bijzondere omstandigheden, de verhuizing noodzakelijk is en de verhuizing onvoorzienbaar was. Er moet vaststaan dat de belanghebbende onvoldoende mogelijkheid had om te reserveren voor deze kosten. Administratiekosten Als de verhuurder administratiekosten in rekening brengt, dan dient de belanghebbende deze kosten uit eigen financiële middelen te betalen. Deze kosten vallen onder de algemene kosten. Als de dienst heeft bepaald dat de verhuizing noodzakelijk is en onvoorzienbaar, dan kan voor deze kosten bijzondere bijstand om niet worden verstrekt. Waarborgsom Het is gebruikelijk dat er door de woningbouw een waarborgsom wordt gevraagd bij het tekenen van het huurcontract. Dit geld blijft in principe van de verhuurder. Bij opzegging van het huurcontract moet de verhuurder het bedrag aan de huurder terugbetalen. De kosten voor een waarborgsom behoren tot de algemene kosten van het bestaan en niet tot de bijzondere kosten. In beginsel wordt bijzondere bijstand voor deze kosten afgewezen. Als de verhuizing noodzakelijk en onvoorzienbaar is, kan bijzondere bijstand in de vorm van een lening voor deze kosten worden verstrekt. Voorliggende voorziening Als er een verhuisvergoeding is toegekend (bijvoorbeeld vanuit de Wmo), dan geldt deze vergoeding als een voorliggende voorziening. De kosten voor de eerste huur, administratiekosten en waarborgsom dienen dan betaald te worden uit de verhuisvergoeding. Er is dan geen bijzondere bijstand mogelijk voor deze kosten.

51

6.2. Duurzame gebruiksgoederen Wat zijn duurzame gebruiksgoederen? Onder duurzame gebruiksgoederen worden verstaan alle gebruiksgoederen die van wezenlijk belang zijn voor het functioneren van een huishouden zijnde: elektrische apparaten en inrichtingskosten (meubilair). Als noodzakelijk wordt o.a. aangemerkt: wasmachine, televisie, koelkast. Als niet noodzakelijk wordt o.a. gezien: vaatwasser, wasdroger, dvd-speler, parket. Bijzondere omstandigheden en noodzakelijke kosten De aanschaf of vervanging van duurzame gebruiksgoederen behoren in principe tot de algemene kosten van het bestaan. De belanghebbende wordt geacht zelf de duurzame gebruiksgoederen te betalen door vooraf te reserveren vanuit het inkomen (sparen) of door gespreide betaling achteraf (door lenen). In de bijstandsnorm is daarvoor voldoende reserveringscapaciteit. Het gespaarde geld moet worden aangewend voor de kosten, ook het spaargeld dat tot het vrij te laten vermogen behoort. Bij een aanvraag bijzondere bijstand voor een duurzaam gebruiksgoed zal gekeken moeten worden of er sprake is van bijzondere omstandigheden en in hoeverre er sprake is van noodzakelijke kosten. Er is alleen bijzondere bijstand mogelijk in bijzondere situaties waarbij de kosten niet uitstelbaar zijn en die onvermijdelijk gemaakt moeten worden. Er kan geen beroep worden gedaan op een voorliggende voorziening. Voor kosten die voorzienbaar zijn en waarvoor gereserveerd moet worden, zoals de vervanging van duurzame gebruiksgoederen, wordt in principe geen bijstand verstrekt. Die kosten zijn opgenomen in de bijstandsnorm zodat er desnoods achteraf gespreid betaald kan worden. Bepaling van de noodzaak duurzame gebruiksgoederen Bepaal aan de hand van de volgende vragen de noodzaak: - Is het hebben van het betreffende gebruiksgoed noodzakelijk? - Was de aanschaf voorzienbaar? - Is het duurzaam gebruiksgoed niet meer te gebruiken? - Kan het duurzaam gebruiksgoed nog worden gerepareerd? (zie kopje .. voor reparatiekosten) - Komt belanghebbende in aanmerking voor de regeling duurzame gebruiksgoederen? - Is er gereserveerd voor deze kosten? - Is ten gevolge van bijzondere omstandigheden aanwezig sprake van een snelle slijtage van de goederen? (bijvoorbeeld bij medische omstandigheden) Vorm van bijstand Ingevolge artikel 51 van de Participatiewet (PW) kan bijzondere bijstand voor noodzakelijke duurzame gebruiksgoederen worden verleend in de vorm van een geldlening of borgtocht, dan wel in de vorm van een bedrag om niet. Leenbijstand Als de belanghebbende niet heeft kunnen reserveren (bijvoorbeeld vanwege schulden of een plotselinge onverwachte verhuizing) of onvoldoende heeft gereserveerd en gespreide betaling is niet mogelijk, dan is er sprake van tekortschietend besef van verantwoordelijkheid. De belanghebbende kan dan, indien de kosten bijzonder en noodzakelijk zijn, in aanmerking komen voor een renteloze lening. Bijzondere bijstand die wordt verstrekt in de vorm van een geldlening dient volledig te worden terugbetaald aan de gemeente. In geval van een geldlening stemt het college de aflossingsbedragen en de duur van de aflossing af op de omstandigheden, mogelijkheden en middelen van de belanghebbende. Dit wordt gedaan door de afdeling Terugvordering en Verhaal. Bij het verstrekken van een lening wordt door de dienst in drievoud schuldbekentenissen aangemaakt

52

welke door de belanghebbende worden ondertekend. Als de belanghebbende toch afziet van een lening of geen lening wenst bij de dienst, dan kan de aanvraag worden afgewezen op artikel 35 lid 1 PW in samenhang met de beleidsregels bijzondere bijstand. Als er niet gereserveerd is voor de kosten van duurzame gebruiksgoederen door het hebben van schulden, dan wordt dit op grond van jurisprudentie niet als bijzondere omstandigheid gezien. Dit wil niet zeggen dat er helemaal geen bijzondere bijstand verstrekt mag worden in zo’n situatie. Bijzondere bijstand om niet In afwijking van artikel 48 lid 2 PW wordt bijzondere bijstand in de volgende situaties om niet verstrekt: - Als de belanghebbende deelneemt aan een minnelijk schuldentraject bij balans schuldhulpverlening of WSNP (Wet Schuldsanering natuurlijke personen) is een lening niet wenselijk. De belanghebbende mag geen nieuwe schuld aangaan. In dat geval wordt de bijzondere bijstand om niet verstrekt. - Aan belanghebbenden die ouder zijn dan 75 jaar. Bovenstaande is opgenomen in artikel 7 van de beleidsregels bijzondere bijstand. Vervangen van duurzame gebruiksgoederen Er wordt geen bijzondere bijstand verstrekt voor de kosten van het vervangen van duurzame gebruiksgoederen. Deze kosten kunnen voorzienbaar zijn en voor deze kosten moet gereserveerd worden. Dit wordt alleen gedaan in bijzondere situaties. Vervanging van een duurzaam gebruiksgoed is in het algemeen noodzakelijk als het bewuste goed defect is en niet meer tegen aanvaardbare kosten te repareren is. Als iemand niet of onvoldoende geeft gereserveerd voor vervangingsuitgaven dan is dat geen reden om leenbijstand te verstrekken. Gebruiksduur Per duurzaam gebruiksgoed is er 1 keer per 5 jaar bijzondere bijstand mogelijk. Tweedehands aankoop Ook tweedehands goederen kunnen in aanmerking komen voor vergoeding mits wordt voldaan aan de volgende voorwaarden:  De goederen dienen te zijn gekocht bij een bij de Kamer van Koophandel geregistreerd detailhandels Bedrijf of een gemeentelijk kringloopbedrijf;  Er dient een aankoopbewijs te worden overgelegd waarop vermeldt staat: naam bedrijf, aankoopbedrag, datum aankoop, stempel of handtekening van het bedrijf. Reparatiekosten Als repareren van het gebruiksgoed mogelijk is en deze optie goedkoper is dan de aanschaf van een nieuw duurzaam gebruiksgoed, dan kan bijzondere bijstand worden verstrekt voor de reparatiekosten voor het duurzaam gebruiksgoed. Hierbij dient wel rekening te worden gehouden of de reparatiekosten redelijk zijn. Hoogte bijstand (proformanota en NIBUD) De dienst kan de belanghebbende verzoeken om een proformanota in te leveren van het aangevraagde duurzaam gebruiksgoed waarbij de belanghebbende kijkt naar het goedkoopst mogelijke alternatief. Voor een uitgebreide opsomming van gebruiksgoederen en de maximaal te verstrekken bijstand dient de meest recente uitgave van de Nibud prijzengids te worden geraadpleegd.

53

Individuele inkomenstoeslag De individuele inkomenstoeslag (IIT) kan gebruikt worden voor de aanschaf van duurzame gebruiksgoederen. De belanghebbende mag zelf bepalen waar de IIT voor wordt uitgegeven, maar de gevolgen van die keuze zijn voor rekening van de belanghebbende. De belanghebbende kan er door de dienst op gewezen worden deze te gebruiken voor de aanschaf of vervanging van een duurzaam gebruiksgoed. Eerst dient de IIT te worden aangewend voor de kosten, zie artikel 35 lid 1 van de PW. Controle aankoopnota Bij toekenning van bijzondere bijstand voor duurzame gebruiksgoederen, dient de belanghebbende binnen 4 weken na betaalbaarstelling van de bijstand de aankoopnota van het duurzaam gebruiksgoed in te leveren. De consulent bewaakt dit zelf. Als er geen aankoopbonnen worden ingeleverd, dan kan er tot tweemaal toe een hersteltermijn worden verstuurd waarin aan de belanghebbende wordt verzocht de aankoopbon in te leveren.

54

6.3. Regeling duurzame gebruiksgoederen De Regeling duurzame gebruiksgoederen is bedoeld voor degene(n) die de pensioengerechtigde leeftijd heeft/hebben bereikt. De regeling kan besteed worden aan duurzame gebruiksgoederen. Aan welke goederen, bepaald de belanghebbende zelf. De bijzondere bijstand wordt om niet verstrekt. Voorwaarden De volgende voorwaarden gelden om in aanmerking te kunnen komen voor de Regeling duurzame gebruiksgoederen (artikel 25 van de beleidsregels bijzondere bijstand): De belanghebbende heeft de pensioengerechtigde leeftijd bereikt; Het inkomen van de belanghebbende is per datum aanvraag niet hoger dan 130% van de toepasselijke bijstandsnorm; Het vermogen is per datum aanvraag niet hoger dan de maximale vermogensgrenzen conform de Participatiewet; De belanghebbende voert een zelfstandige huishouding. De hoogte van de regeling De hoogte van de bijzondere bijstand voor de regeling duurzame gebruiksgoederen om niet is als volgt: Voor een éénpersoonshuishouden geldt een maximaal bedrag aan bijzondere bijstand om niet van € 750,- per 3 jaar; -

Voor een meerpersoonshuishouden geldt een maximaal bedrag aan bijzondere bijstand om niet van € 900,- per 3 jaar.

Zodra het maximumbedrag aan bijzondere bijstand om niet voor bepaalde periode van 3 jaar is bereikt, gelden in de resterende periode van deze 3 jaren de criteria voor bijzondere bijstand voor duurzame gebruiksgoederen in de vorm van een geldlening. Uitbetaling van de regeling Indien de belanghebbende aan de voorwaarden voldoet, dan wordt door de dienst het bedrag in één keer toegekend. Er wordt vanuit de toegekende regeling betaald als de belanghebbende een aankoop/ proformanota indient. Als de belanghebbende een nota inlevert, dan wordt er door de dienst een mutatierapport aangemaakt. In de rapportage wordt door de dienst vermeld of er na de ingediende nota nog een restantbedrag voor de regeling overblijft.

55

6.4. Woonkostentoeslag Onder bijzondere omstandigheden kan voor een woning met een huur boven de huurtoeslaggrens of in plaats van huurtoeslag bijzondere bijstand voor woonkosten worden verstrekt. Deze vorm van bijzondere bijstand heet woonkostentoeslag (WKT). De WKT kan bij huurwoningen en koopwoningen worden verstrekt. Bij verstrekking van WKT wordt wel de verplichting gesteld dat de belanghebbende op zoek gaat naar goedkopere woonruimte. Hierbij geldt dat alle beschikbare woonruimte passend is en dat een woning niet geweigerd mag worden. Bij een huurwoning met een huurprijs boven de maximum huurtoeslaggrens of een koopwoning waarvan de hypotheekrente plus aanverwante kosten boven deze grens liggen, kan voor de duur van maximaal één jaar een woonkostentoeslag worden verstrekt. In de volgende gevallen kan er woonkostentoeslag worden verstrekt: -

De huur ligt boven de grens van de huurtoeslag en kan niet meer worden opgebracht vanwege een grote verandering in de leefsituatie; De huurtoeslag is wegens een plotselinge inkomensdaling niet toereikend in relatie tot het huidige inkomen; De belanghebbende heeft een eigen huis waarvan de woonkosten onder de grens van de huurtoeslag liggen; De belanghebbende heeft een eigen huis met hogere woonkosten maar er is geen goedkoper alternatief beschikbaar. Er wordt dan wel een verhuisverplichting opgelegd. Toetsingskader

Bij beoordeling van de aanvraag bijzondere bijstand doorloop je de volgende vragen: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

Is de huurder meerderjarig, dat wil zeggen 18 jaar of ouder? Is de belanghebbende de huurder/ eigenaar van de woning? Gaat het om een zelfstandige woonruimte, dat wil zeggen een eigen voordeur, keuken en toilet? Woonde de belanghebbende al op het adres voordat hij in bijstandsbehoeftige omstandigheden is gekomen? Is er een dringende reden waarom juist deze dure woning wordt gehuurd? Was bij het aangaan van de huurovereenkomst al te voorzien dat er een inkomensdaling ging plaatsvinden waardoor de belanghebbende in bijstandsbehoeftige omstandigheden zou komen? Is er sprake van een voorliggende voorziening? Is er sprake van tekortschietend besef van verantwoordelijkheid?

Huurtoeslag – voorliggende voorziening Per 1 januari 2006 is de Wet op de Huurtoeslag ingevoerd. De huurtoeslag wordt door de Belastingdienst uitbetaald. De hoogte van de huurtoeslag worden berekend aan de hand van het actuele inkomen in het lopende kalenderjaar. Als er gedurende het kalenderjaar wijzigingen in het inkomen plaatsvinden, dan dient dit gemeld te worden bij de Belastingdienst. De hoogte van de huurtoeslag kan dan tussentijds worden aangepast. Na afloop van het kalenderjaar wordt de huurtoeslag definitief vastgesteld aan de hand van het daadwerkelijk ontvangen inkomen. Maximale huurtoeslaggrens De huurtoeslag kent een maximale huurgrens. Als de huur boven deze grens komt, dan is er geen huurtoeslag mogelijk. Geen WKT als er sprake is van een voorliggende voorziening De algemene voorwaarde om WKT te kunnen ontvangen, is dat er geen sprake mag zijn van een voorliggende voorziening. Voor zover de belanghebbende aanspraak kan maken op huurtoeslag, is er geen woonkostentoeslag mogelijk.

56

Soorten woonkostentoeslagen Er zijn drie soorten woonkostentoeslagen: 1. 2. 3.

Woonkostentoeslagen voor een huurwoning met een huurprijs boven de maximale huurtoeslaggrens; Woonkostentoeslagen voor koopwoningen; Tijdelijke woonkostentoeslagen in afwachting van toekenning huurtoeslag.

Bij de eerste 2 soorten woonkostentoeslagen wordt een verhuisverplichting opgelegd. Woonkostentoeslag voor een huurwoning met een huurprijs boven de maximum huurgrens Er is sprake van een vrije sector woning waarbij geen aanspraak gemaakt kan worden op huurtoeslag. Voor de vaststelling van de woonkosten wordt uitgegaan van de kale huurprijs. Dit is de prijs voor het gebruik van alleen de woonruimte. Daarboven kunnen nog een aantal servicekosten voor subsidiëring in aanmerking komen. Servicekosten die niet in onderstaande opsomming zijn opgenomen, komen niet voor individuele huurtoeslag respectievelijk woonkostentoeslag in aanmerking. Deze opsomming van subsidiabele servicekosten ziet er als volgt uit: - maandelijkse kosten voor het in bedrijf zijn van lift-, ventilatie-, hydrofoor- en alarminstallatie, en van verlichting van de door de huurder met anderen gemeenschappelijk gebruikte ruimten; - maandelijkse schoonmaakkosten van de lift en andere gemeenschappelijke ruimten; - maandelijkse kosten voor de diensten van een huismeester; - maandelijkse kapitaal- en onderhoudskosten voor dienstruimten en gemeenschappelijke recreatieruimten. Voor alle posten geldt dat voor de berekening van de vaststelling van de subsidiabele huurprijs niet meer dan € 12,00 (peildatum 1 januari 2016) per post wordt meegenomen, ook al is het verschuldigde bedrag hoger. Controle gegevens Bij een aanvraag voor bovenstaande woonkostentoeslag worden de volgende gegevens gecontroleerd door de dienst: - de huurovereenkomst; - controle recht huurtoeslag; - huurspecificatie waarin ook subsidiabele servicekosten staan gespecificeerd (zoals schoonmaakkosten, huismeesterkosten, energiekosten gemeenschappelijke ruimte, kosten dienst- en recreatieruimte). Woonkostentoeslag voor koopwoningen Voor de woonkosten kan aan iemand, die een eigen koopwoning bewoont geen huurtoeslag worden toegekend. Wel is WKT mogelijk. De woonkosten van de koopwoning worden gelijkgesteld met de huur en de WKT wordt op dezelfde wijze berekend en met dezelfde verplichtingen verstrekt als de WKT bij huurwoningen. Berekening woonkosten eigen woning Voor de berekening van de WKT bij een koopwoning worden als woonkosten beschouwd: de vaste lasten verminderd met de voor belanghebbende geldende normhuur conform de Wet op de Huurtoeslag. Onder vaste lasten worden verstaan: - de hypotheekrente (dus geen aflossing); - de onroerend zaakbelasting (alleen de aanslag over het eigendom en als geen kwijtschelding is verleend); - de polderlasten (alleen het eigenaarsgedeelte);

57

-

-

de brand/opstalverzekering; het rioolrecht; de eventuele andere zakelijke lasten die op de onroerende zaak drukken, bijvoorbeeld de noodzakelijke administratiekosten ten behoeve van een vereniging van huiseigenaren tot een maximum van € 12,00 per maand; een forfaitair bedrag per jaar voor normale periodieke onderhoudskosten, die bij een huurwoning voor rekening van de verhuurder komen, te weten € 540,-.

Voor de kosten van ingrijpende noodzakelijke reparaties (die bij een huurwoning voor de rekening van de verhuurder komen) en het noodzakelijk grootonderhoud kan afzonderlijke bijzondere bijstand worden verleend. Eigen woning, gedeeltelijk zelf bewoond Als de belanghebbende een deel van zijn koopwoning heeft onderverhuurd, wordt hierbij bij de berekening van de woonlasten de Wet op de Huurtoeslag gevolgd bij de bepaling van de woonkostentoeslag. Het totaal bedrag aan woonlasten wordt verminderd met 25%, ongeacht het gedeelte dat wordt onderverhuurd. Geen WKT als (ex-)echtgenoot de hypotheekkosten betaalt Betaalt de (ex-)echtgenoot, voordat de boedelscheiding heeft plaatsgevonden, de kosten van de koopwoning, dan wordt dat bedrag beschouwd als alimentatie tot maximaal het bedrag dat in de norm is begrepen voor woonkosten (verlaagde toeslag in verband met ontbreken woonkosten). De aflossing van de hypotheek telt niet mee in dit bedrag. Een verstrekking van WKT is niet mogelijk. Na de boedelscheiding moeten door de ex-echtgenoot betaalde bedragen, voor zover zij als middelen aangemerkt worden, volledig als inkomen worden aangemerkt en is WKT wel mogelijk. Beschikking In de toekenningsbeschikking WKT worden de volgende verplichtingen opgenomen: - indienen van een aangiftebiljet inkomstenbelasting. Dit indien teruggave waarschijnlijk is; - directe informatie bij ontvangst van de beslissing op het verzoek tot teruggave; - medewerking om tot terugbetaling te komen van maximaal het ontvangen bedrag; en de volgende voorwaarden: - de woonkostentoeslag wordt teruggevorderd op de belastingteruggave; - (indien van toepassing) de woonkostentoeslag wordt ten laste gebracht van de (eventueel te vestigen) krediethypotheek. Als verplichtingen niet worden nagekomen Indien de belanghebbende de verplichtingen niet nakomt, wordt de teveel ontvangen uitkering teruggevorderd. Tevens kan bij een nieuwe aanvraag de bijstand worden afgestemd op het tekortschietend besef van verantwoordelijkheid. Deze afstemming is begrensd tot het bedrag van de terugontvangen belasting voor het gedeelte dat verband houdt met de kosten van de eigen woning. Bij een vervolgaanvraag of indien de belanghebbende reeds langer een WKT geniet, kan, uitsluitend in overleg met de belanghebbende, het betreffende gedeelte van de ontvangen teruggave belasting en premieheffing op de uit te keren WKT van het komende jaar in mindering worden gebracht. Als de belanghebbende hiermee akkoord gaat, is geen verdere bewaking noodzakelijk om tot terugbetaling te komen.

58

Berekening woonkostentoeslag Voor het berekenen van de hoogte van de WKT bij een koopwoning gebruik je de volgende berekening: Vaste lasten op jaarbasis: Hypotheekrente, saldo hoofdsom € <>, d.d. <> Bij: onroerende zaak belasting, uitsluitend het eigenaarsdeel Bij: Premie brand- en opstalverzekering Bij: Rioolrechten Bij: Kosten VVE Bij: waterschaps- en polderbelasting Bij: onderhoudskosten en servicekosten eigen woning Bij: erfpacht Totaal: Af: hypotheekrente aftrek Belastingdienst Totale woonkosten Dit is

€ <> per jaar € <> per jaar € <> per jaar € <> per jaar € <> per jaar € <> per jaar € <> per jaar € <> per jaar € <> per jaar € <> per jaar € <> per jaar € <> per maand

Berekende woonkosten beneden huurtoeslaggrens (htg) Fictieve huurtoeslag conform proefberekening toeslagen:

€ <> per maand

Berekende woonkosten boven huurtoeslaggrens 0- tot huurtoeslaggrens conform proefberekening 100% verschil tussen huurtoeslaggrens en totale woonkosten Woonkostentoeslag

€ <> per maand € <> per maand € <> per maand

Tijdelijke woonkostentoeslagen in afwachting van toekenning huurtoeslag Deze vorm van woonkostentoeslag is bedoeld voor huurwoningen waarbij in principe huurtoeslag mogelijk is. Voor een bijdrage in de woonkosten is de huurtoeslag een passende en toereikende voorliggende voorziening. Wanneer er (tijdelijk) geen beroep kan worden gedaan op deze voorliggende voorziening, kan in de volgende situaties woonkostentoeslag worden verstrekt: - wanneer nog geen aanspraak bestaat op huurtoeslag en evenmin op de hardheidsclausule; - wanneer de huurtoeslag op een lager bedrag is vastgesteld, omdat deze is gebaseerd op een hoger rekeninkomen, dat werd verworven in het belastingjaar voorafgaande aan de bijstandverlening en de belanghebbende niet in aanmerking komt voor de hardheidsclausule; - op basis van individualisering bij een wijziging in de omstandigheden van de belanghebbende, waarmee de Belastingdienst, eventueel met toepassing van de hardheidsclausule, geen rekening houdt. De Belastingdienst beoordeelt in hoeverre een belanghebbende in aanmerking kan komen voor huurtoeslag. Bij een inkomensdaling, veroorzaakt door bijvoorbeeld baanverlies, dient altijd als eerste onderzocht te worden of er gebruik gemaakt kan worden van de huurtoeslag. Als er (nog) geen beroep gedaan kan worden op de huurtoeslag, dan overlegd de belanghebbende de afwijzingsbeschikking van de Belastingdienst aan de dienst. Er hoeft dan dus geen onderzoek meer gedaan te worden of gebruik gemaakt kan worden van de voorliggende voorziening(en). Deze vorm van woonkostentoeslag heeft een tijdelijk karakter, op termijn is er namelijk recht op huurtoeslag. De verhuisverplichting wordt bij deze aanvragen daarom niet opgelegd. Terugbetaling De bijstand wordt uitbetaald ter overbrugging van de beslissing op de aanvraag voor de huurtoeslag. De bijstand die is uitbetaald, moet de belanghebbende terugbetalen zodra de huurtoeslag door de Belastingdienst is toegekend. Zodra de belanghebbende een beslissing heeft ontvangen van de Belastingdienst met betrekking tot de aanvraag voor huurtoeslag, is de belanghebbende verplicht de dienst direct op de hoogte te stellen.

59

De WKT wordt terug vorderbaar gesteld op grond van artikel 58 lid 1 sub f van de Participatiewet in samenhang met de beleidsregels van de afdeling Terugvordering en Verhaal. Uitzondering: WKT bij alimentatie in de vorm van huurbetaling Wanneer de huur betaald wordt door de afwezige echtgenoot, wordt dit gehele bedrag gekort als inkomsten uit alimentatie. Zo nodig kan hiervoor een WKT worden toegekend. Jongeren onder de 23 jaar Voor jongeren onder de 23 jaar, zonder kinderen, mag de maximale huurprijs niet meer zijn dan € 403,06 per maand (peildatum 1 jul 2015). De Wet op de Huurtoeslag maakt uitzonderingen op deze regel. Wanneer jongeren onder de 23 jaar, zonder kinderen, een beroep doen op de woonkostentoeslag, omdat zij een woning bewonen met een maximale huurprijs boven de € 403,06 per maand, komen zij in principe niet in aanmerking voor WKT. Een uitzondering geldt voor de volgende situatie:  op grond van een destijds voldoende hoger inkomen heeft een jongere een duurdere woning toegewezen gekregen boven de € 403,06 per maand (peildatum 1 juli 2015), maar kan nu ten gevolge van inkomensdaling de huur niet meer betalen;  de jongere heeft de woning samen bewoond met iemand boven de 23 jaar en die persoon is inmiddels vertrokken; Tekortschietend besef van verantwoordelijkheid Bij een aanvraag WKT dient altijd onderzocht te worden of die aanvraag het gevolg is van een tekortschietend besef van verantwoordelijkheid waardoor betrokkene zichzelf in bijstandsbehoeftige omstandigheden heeft gebracht. Dit onderzoek strekt zich uit over een periode van twee jaar voorafgaand aan de aanvraag voor WKT.

   

Voorbeelden tekortschietend besef van verantwoordelijkheid: het betrekken van een zogenoemde vrije – sector huurwoning waarin te voorzien is dat binnen afzienbare tijd de woonlasten niet meer opgebracht kunnen worden; het betrekken van een te dure huurwoning waarbij de ouders borg staan voor de huurbetalingen; het betrekken van een te dure huurwoning terwijl er, wellicht op termijn, geschikte andere mogelijkheden zijn. het betrekken van een te dure huurwoning waarbij de belanghebbende een waarborgsom heeft gestort bij de verhuurder om te bewerkstelligen het huurcontract te verkrijgen;

Naar het tekortschietend besef van verantwoordelijkheid moet in elk geval een onderzoek worden ingesteld, als de dure woning betrokken is in een periode van twee jaar voorafgaand aan de aanvraag WKT. Als uit het onderzoek blijkt dat inderdaad sprake is van een tekortschietend besef van verantwoordelijkheid, kan dit aanleiding zijn om de aanvraag WKT af te wijzen of te weigeren. Indien de afwijzing of weigering gezien de omstandigheden van persoon of gezin niet verantwoord is, kan voor maximaal één jaar WKT met de bijbehorende verhuisverhuisverplichting worden toegekend in de vorm van leenbijstand. Bij het ontbreken van een overwegende verwijtbaarheid wordt de WKT, onder de hierboven genoemde voorwaarden, ‘om niet’ verstrekt. Als iemand langer dan 12 maanden geleden de woning heeft betrokken, dan kun je ervan uit gaan dat het beroep op woonkostentoeslag niet was te voorzien. Bij een periode korter dan 12 maanden dienen de individuele omstandigheden, die tot het beroep op woonkostentoeslag hebben geleid, gewogen te worden.

60

Verhuisverplichting Als de woonkostentoeslag is toegekend, dan wordt aan de belanghebbende onder andere de verplichting opgelegd om alles in het werk te stellen om een andere, bij het inkomen passende woning te zoeken. Verplichting dat belanghebbende zo snel mogelijk naar een goedkopere woonruimte verhuist. De verhuisverplichting geldt voor toekenning van WKT voor: - een huurwoning met een huurprijs boven de maximum huurgrens van de wet op de huurtoeslag, - woonkostentoeslag voor een koopwoning Als er woonkostentoeslag is toegekend en er zich een verhuisverplichting voordoet, dan gelden de volgende verplichtingen/ voorwaarden: - de belanghebbende wordt verplicht gesteld de thans bewoonde koopwoning te verkopen; - de belanghebbende wordt verplicht gesteld binnen afzienbare tijd te verhuizen naar een financieel passende woonruimte; - de belanghebbende laat zich direct inschrijven bij Woningnet. Informatie hieromtrent kan de belanghebbende inwinnen bij het Amstelveenloket van de gemeente Amstelveen; - de belanghebbende meldt zich direct, na inschrijving als woningzoekende bij Woningnet, bij het Amstelveenloket en dient daar een urgentieverzoek in. Dit zodat de belanghebbende op korte termijn aan een financieel passende woonruimte geholpen zou kunnen worden*; - de belanghebbende stelt de dienst direct op de hoogte zodra er verhuisd kan worden naar een financieel passende woonruimte; - de belanghebbende kan aantonen dat hij alle moeite doet om op redelijke termijn na toekenning van de woonkostentoeslag te verhuizen naar financieel passende woonruimte. * Deze verplichting wordt alleen opgelegd als de dienst met Urgente Woonzaken heeft besproken dat er een eventuele mogelijkheid bestaat voor een urgentie. Hierbij kun je bijvoorbeeld denken als het gaat om een gezin met kinderen. De voorwaarden voor een urgentie staan beschreven in de beleidsregels van Urgente Woonzaken. Personen zonder kinderen zijn aangewezen op hun eigen kracht. Van hen wordt verwacht dat zij op zoek gaan naar een woonruimte die past bij hun financiële situatie. Daarbij dient de belanghebbende ook actief op zoek te gaan naar de woonmogelijkheden buiten de gemeente Amstelveen. De verplichtingen/voorwaarden die van toepassing zijn op de belanghebbende en zijn situatie worden tevens opgenomen in het besluit. Geen verhuisverplichting: De verplichting om te verhuizen naar een goedkopere woonruimte wordt niet gesteld:  aan gehandicapten, indien de hoge huur wordt veroorzaakt door de voorzieningen die in de woning zijn aangebracht vanwege de handicap.  aan personen van 65 jaar of ouder, indien en zolang een goedkoper redelijk woonalternatief, gelet op alle omstandigheden van medische en/of sociale aard, niet voorhanden is, bijvoorbeeld doordat men op grond van een medische indicatie een bijzondere woning bewoont;  aan huishoudens die bestaan uit 8 personen of meer. Deze groep kan overigens voor een deel huursubsidie aanvragen op grond van de uitzonderingsregel huurgrensoverschrijding in de Huursubsidiewet;  aan bewoners van een eigen woning, zolang de bijstand wordt verstrekt onder verband van krediethypotheek. Zodra het kredietplafond is bereikt en de belanghebbende naar verwachting voor langere tijd op bijstandsverlening zal zijn aangewezen, wordt de verhuisverplichting wel opgelegd;  aan jongeren onder de 23 jaar die op grond van moverende redenen in een voor jongeren te dure huurwoning bewonen. Zie voorbeelden uitzonderingen bij punt 7;  aan zelfstandigen die gedurende korte tijd een beroep doen op het Besluit bijstandverlening zelfstandigen (Bbz). De verhuisverplichting geldt wel voor zelfstandigen die hun bedrijf beëindigen. Als de verhuisverplichting niet opgelegd hoeft te worden, is de WKT niet aan een maximale termijn gebonden.

61

Duur WKT – maximaal 1 jaar Bij een huurwoning met een huurprijs boven de maximum huurtoeslaggrens of een koopwoning waarvan de hypotheekrente plus aanverwante kosten boven deze grens liggen, kan voor de duur van maximaal één jaar een woonkostentoeslag worden verstrekt. Als er een verhuisverplichting is opgelegd, dan wordt de belanghebbende in de gelegenheid gesteld om binnen deze periode te verhuizen naar een financieel passende woonruimte. De WKT kan tot 1 juli worden verstrekt. De WKT kan verlengd worden voor de duur van twaalf maanden (van 1 juli tot 1 juli), indien nog geen aanspraak bestaat op huurtoeslag. Bij verlenging moet voor de nieuwe periode een nieuwe beschikking worden verzonden. Redelijke termijn Het is een redelijke termijn om de WKT voor zes maanden te verstrekken. Als na zes maanden de belanghebbende een nieuwe aanvraag voor WKT indient, dan wordt door de dienst beoordeeld wat de reden is dat de belanghebbende nog geen vervangende woonruimte heeft gevonden. De belanghebbende dient aan te tonen dat hij alles in het werk gesteld heeft om andere woonruimte te vinden. Als de t er alles aan gedaan heeft om woonruimte te vinden, dan kan de WKT voor nog maximaal 6 maanden worden verlengd. Geen goedkopere woonruimte gevonden Geen tot weinig inspanning verricht? Heeft de belanghebbende weinig tot geen inspanning verricht om naar vervangende en goedkopere woonruimte te zoeken, dan dient bekeken te worden of er zich een noodsituatie voordoet. Bij een noodsituatie kan bijzondere bijstand verstrekt worden in de vorm van een lening. Dan is er namelijk sprake van tekortschietend besef van verantwoordelijkheid. Als er geen sprake is van een noodsituatie dan kan de aanvraag worden afgewezen, met een goede motivatie. Niet verwijtbaar dat er geen goedkopere woonruimte is gevonden? Verlenging van woonkostentoeslag is alleen mogelijk als de belanghebbende niet kan worden verweten dat deze geen andere woonruimte heeft gevonden. Als de belanghebbende voldoende pogingen heeft ondernomen om goedkopere woonruimte te vinden en dit buiten zijn schuld niet is gelukt is, kan de WKT met maximaal één jaar verlengd worden. Na het tweede jaar vervalt de WKT. Een geschikte woning geweigerd? De WKT wordt eveneens beëindigd als belanghebbende een aanbod van een geschikt geachte woning weigert. Ingangsdatum WKT De ingangsdatum van de WKT wordt op dezelfde wijze bepaald als die van de bijzondere bijstand. Berekening WKT Het bedrag aan WKT komt overeen met de berekening conform de huurtoeslag systematiek, plus eventueel aanvullend het bedrag boven de gemaximeerde huurgrens voor de huurtoeslag (maximale rekenhuur). Het alsdan berekende bedrag dient verminderd te worden met de eventuele draagkracht uit inkomen en/of vermogen. Signalering Bij een huurwoning waarbij in principe huursubsidie mogelijk is: Eens per jaar om te bezien of er mogelijk inmiddels recht bestaat op huursubsidie. Bij een huurwoning in de vrije sector: Binnen drie tot zes maanden na toekenning WKT, afhankelijk van de periode van toekenning.

62

Belangrijk hierbij is op dat moment te controleren of belanghebbende aan de voorwaarden die verbonden zijn aan de WKT heeft voldaan. De (periode van de) bijzondere bijstand kan daardoor snellen worden bijgesteld. WKT zelfstandigen Een WKT aan zelfstandigen kan slechts verstrekt worden in combinatie met een bijstandsuitkering gebaseerd op Bbz. Verhuiskostenvergoeding De belanghebbende die in verband met hoge niet-subsidiabele woonkosten de verhuisverplichting is opgelegd, ontvangt bij verhuizing naar een goedkopere woning, waarbij wel huurtoeslag kan worden ontvangen, een verhuiskostenvergoeding van € 1.200,- om niet. De verhuiskostenvergoeding kan de belanghebbende aanwenden voor kosten rondom de verhuizing.

63

6.5. Doorbetaling vaste lasten Wegens medische of sociale omstandigheden kan de belanghebbende elders worden opgenomen. Het is op voorhand niet altijd duidelijk of die situatie tijdelijk of blijvend is. Bij het aanhouden van de woning dienen de kosten van (door)betaling van vaste lasten door de belanghebbende echter onverminderd te worden voldaan. Als er een noodzaak is voor het doorbetalen van de vaste lasten, dan kan daarvoor bijzondere bijstand worden verstrekt. Ga wel na of er sprake is van tekortschietend besef van verantwoordelijkheid en of er nog middelen te verwachten zijn. De kosten moeten tot een minimum beperkt worden. Als de hoogte van de algemene bijstand is gewijzigd als gevolg van opname in een inrichting (naar de zak- en kleedgeldnorm), dan kan er tijdens met toepassing van artikel 35 lid 1 PW bijzondere bijstand worden verstrekt voor de noodzakelijke onontkoombare kosten van het behouden van de woonruimte. Onder de vaste lasten wordt verstaan: De verschuldigde netto huur (huur-huurtoeslag) en vastrechtbedragen van energievoorzieningen (het vastrecht van gas, water en elektra bij Nuon en Eneco). Kosten netwerkbeheer inclusief vastrecht In onderstaande berekening van de vaste aansluitkosten en de kosten voor netwerkbeheer wordt uitgegaan dat er geen gas en elektriciteit wordt afgenomen. Het zijn dan ook kosten waar geen sprake is van verbruik (dus 0 verbruik). Kosten voor netwerkbeheer + administratiekosten van de leverancier (bedragen 2016) De bedragen zijn afkomstig van: www.gaslicht.com/energievergelijker Elektriciteit netwerkbeheer: Inbegrepen: vastrecht, administratiekosten, transport, capaciteitstarief, tarief meetdienst. € 269,75 per jaar/ € 22,48 per maand. Gas netwerkbeheer: Inbegrepen: vastrecht, administratiekosten, transport, capaciteitstarief, tarief meetdienst. € 193,15 per jaar/ € 16,10 per maand. Totaal per maand elektriciteit en gas: € 38,58 In Amstelveen is de vaste netwerkbeheerder voor gas Stedin en voor elektriciteit Liander. Bij een aanvraag kunnen de kosten van netwerkbeheer elektriciteit en gas in acht worden genomen. Doorbetaling tijdens opname in een inrichting Als een belanghebbende tijdelijk wordt opgenomen in een inrichting, dan is bijzondere bijstand mogelijk voor de doorlopende vaste lasten van de woning. Er is dan een noodzaak voor het aanhouden van de woning. Er is geen noodzaak als de belanghebbende permanent in een inrichting verblijft. Er dient gekeken te worden hoe lang de tijdelijke opname duurt en of dit een redelijk termijn betreft. Opname in een AWBZ-instelling Personen, die voor rekening van de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) worden verpleegd of verzorgd, zijn een eigen (al dan niet inkomensafhankelijke) bijdrage verschuldigd. Personen met een Participatiewet-uitkering krijgen zodra zij zijn opgenomen in een AWBZ instelling een ander lager inkomen (zak- en kleedgeldnorm waarin geen kosten voor voeding zijn opgenomen). Deze personen hebben recht op bijzondere bijstand voor doorbetaling van de vaste lasten en voor de eigen bijdrage AWBZ.

64

Personen met een ander inkomen (zoals AOW, WAO) behouden hun inkomen bij verblijf in een AWBZ instelling. Zij ontsparen de kosten voor voeding ten tijde van de opname. De kosten voor de vaste lasten kunnen zij uit hun inkomen voldoen, hiervoor is geen bijzondere bijstand mogelijk. Er is bijzondere bijstand mogelijk voor de eigen bijdrage AWBZ minus de kosten voor voeding conform Nibud (de kosten per dag voor voeding vermenigvuldigen met het aantal dagen van het verblijf). Vaste lasten tijdens detentie Gedetineerden zijn uitgesloten van bijstand. Artikel 13 lid 1 sub a van de Participatiewet (PW) bepaalt dat “geen recht op bijstand heeft degene aan wie rechtens zijn vrijheid is ontnomen”. Dit geldt voor zowel algemene als bijzondere bijstand. De rechtvaardiging voor de uitsluiting vloeit voorts mede voort uit het feit dat in de noodzakelijke kosten van het bestaan van gedetineerden door het ministerie van Justitie wordt voorzien. Hierdoor is het niet mogelijk bijzondere bijstand te verlenen voor doorbetaling van de vaste lasten van gedetineerden. Zeer dringende redenen Volgende informatie is opgenomen in een brief van de Staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (betreft een Kamerstuk van d.d. 12-04-2004): Alleen als er sprake is van zeer dringende redenen kan afgeweken worden van artikel 13 lid 1 sub a van de Participatiewet. Wat verstaan wordt onder zeer dringende redenen staat in artikel 16 van de Participatiewet. Het college heeft de bevoegdheid om, gelet op alle omstandigheden in het individuele geval, op grond van artikel 16 van de PW bijstand te verlenen aan een persoon die geen recht op bijstand heeft. De beoordeling of er sprake is van “zeer dringende redenen” kan alleen plaatsvinden na een strikt individuele beoordeling van het geval. Er moet vast staan dat er sprake is van een acute noodsituatie en dat de behoeftige omstandigheden waarin de belanghebbende verkeert op geen enkele andere wijze zijn te verhelpen, zodat het verlenen van bijstand onvermijdelijk is. Uit jurisprudentie is gebleken dat zeer dringende redenen slechts aanwezig worden geacht in geval van een acute noodsituatie, dat wil zeggen een situatie die van levensbedreigende aard is of blijvend ernstig letsel of invaliditeit tot gevolg kan hebben. Ook de situatie dat er sprake is van ernstige consequenties voor de psychische gezondheidstoestand van de belanghebbende, kan onder het begrip acute noodsituatie vallen. In individuele gevallen waarin sprake is van een acute noodsituatie bestaat de bevoegdheid voor gemeenten bijstand te verlenen aan gedetineerden. Belangrijk is dat het daarbij gaat om zeer uitzonderlijke situaties waarbij steeds een strikt individuele afweging van de omstandigheden noodzakelijk is. De jurisprudentie heeft uitdrukkelijk bepaald dat er bij het belenen van bijstand in geval van detentie geen sprake is van gemeentelijke beleidsvrijheid. De bevoegdheid is eerst dan aanwezig indien in concreto vaststaat dat sprake is van een acute noodsituatie. Samenvattend: Het verbod om aan gedetineerden bijstand te verlenen betekent dat tijdens detentie geen bijzondere bijstand kan worden verleend voor de doorbetaling van vaste lasten verbonden aan de woning, tenzij er sprake is van zeer dringende redenen. Ook kan dreiging van huisuitzetting in beginsel niet worden aangemerkt als een zeer dringende reden. Daarentegen kunnen zeer dringende redenen wel aanwezig zijn in een situatie waarbij het verlies van de woning ernstige consequenties zou hebben voor de psychische gezondheidstoestand van de belanghebbende. De gedetineerde is zelf verantwoordelijk voor de situatie waarin hij terecht is gekomen en voor het zoeken naar oplossingen. Daarnaast is het van belang dat het gevangeniswezen in overleg met de gedetineerde en betrokken organisaties naar oplossingen zoekt om te voorkomen dat de woning voor de gedetineerde opgegeven moet worden.

65

Gemeentelijk beleid Het zou mogelijk kunnen zijn om op grond van het gemeentelijk beleid toch bijstand te verstrekken voor vaste lasten tijdens detentie, maar dit kan dan uitsluitend voor de doorbetaling van de vaste lasten gedurende een periode van maximaal 6 maanden. Er moet wel onderzoek worden gedaan naar de noodzakelijkheid van de kosten zoals hiervoor besproken onder het kopje ‘zeer dringende redenen’ en het moet duidelijk zijn wat de detentieduur is. Huisbewaring Huisbewaring kan een voorliggende voorziening zijn voor detenties die langer dan 3 maanden duren. Huurbewaring moet bij huurwoningen aangevraagd worden bij de verhuurder. Situaties waarbij afgezien wordt om de vaste lasten door te betalen Een afwijzing in volgende situaties: er zijn nog middelen uit inkomen en vermogen; bijzondere bijstand zou geen nut hebben omdat de belanghebbende de woning al dreigt te verliezen. Hierbij kan bijvoorbeeld gedacht worden aan (huur)betalingsachterstanden; de huurverplichting kan redelijkerwijs worden overgenomen door een medebewoner in de woning; detentie in het buitenland: hulpverlening aan in het buitenland verblijvende Nederlanders is in strijd met het territorialiteitsbeginsel, zodat van geen enkele vorm van bijstandverlening sprake kan zijn. Het verlenen van bijstand is wettelijk gebonden aan het verblijf hier te lande. Bijstandsverlening bij detentie is uitgesloten.

66

6.6. Brandschade Een brand in een woonruimte kan brand- en/of waterschade veroorzaken en brengt kosten met zich mee zoals een tijdelijk onderdak, het schoonmaken van de woning en de inboedel, vervanging van de inboedel. Volgens de Participatiewet komen de kosten voor geleden of toegebrachte schade niet in aanmerking voor bijzondere bijstand. Deze kosten behoren niet tot de noodzakelijke kosten van het bestaan. De belanghebbende wordt geacht zich hiervoor in voldoende mate te verzekeren. Niet verzekerd De belanghebbende kan om de volgende redenen niet (of in onvoldoende mate) verzekerd zijn: • uit nalatigheid; • om principiële redenen. Als de belanghebbende niet (of in onvoldoende mate) verzekerd is tegen brandschade, moet hij de kosten uit eigen middelen financieren. Bezittingen en spaargelden moeten volledig worden aangesproken. Bijzondere bijstand Als na een brand- en/of waterschade blijkt dat de belanghebbende hiertegen niet (of in onvoldoende mate) is verzekerd en hij niet over eigen middelen om deze schade te dragen, zal het meestal noodzakelijk zijn om de belanghebbende financieel bij te staan. Bij gebleken noodzaak om de woning geheel of gedeeltelijk te herinrichten, kan bijzondere bijstand in de vorm van leenbijstand worden verstrekt. Deze lening dient belanghebbende volledig af te lossen. Voor de maximale bedragen zie: Nibud prijzengids.

67

6.7. Kosten voor een babyuitzet De kosten in verband met een bevalling zijn te verdelen in drie soorten: de kosten vóór de geboorte van het kind; de kosten na de geboorte van het kind; de kosten van de bevalling. Voor de kosten vóór en na de geboorte van een kind moet de belanghebbende zelf reserveren. Indien de belanghebbende niet heeft kunnen reserveren voor deze kosten, dan kan bijzondere bijstand in de vorm van een lening worden verstrekt. Zie voor de kosten van bevalling en kraamzorg hoofdstuk 5.18. Kosten vóór de geboorte van het kind Tot de kosten vóór de geboorte van het kind worden gerekend de kosten van: een wieg of een ledikant; positiekleding; een kraampakket (deze wordt meestal door de zorgverzekeraar verstrekt) een babypakket (luiers, hemdjes, badje, kruik, matrasje, dekbedje, lakentjes en een zeiltje). Kosten na de geboorte van het kind Tot de kosten na de geboorte van het kind worden gerekend de kosten van: kleding voor de kraamvrouw, als na de bevalling door verandering van kledingmaat haar kleding van voor de zwangerschap niet meer passend is; een commode, een box, een kinderstoel en een kinderwagen. Bijzondere bijstand De kosten van een babyuitzet (hieronder vallen de kosten vóór de geboorte van het kind en de kosten na de geboorte van het kind) behoren tot de incidenteel voorkomende algemene kosten van het bestaan en dienen uit eigen inkomen te worden voldaan. Voor de kosten van een babyuitzet dient gereserveerd te worden. De aanvraag wordt op dezelfde wijze beoordeeld als bij aanvragen voor duurzame gebruiksgoederen. Als er sprake is van bijzondere omstandigheden en de belanghebbende niet heeft kunnen reserveren voor de kosten, dan kan bijzondere bijstand in de vorm van een lening worden verleend. Als er leenbijstand wordt verstrekt, dan dient de dienst bij de belanghebbende na te gaan welke spullen er (nog) nodig zijn. De bijstand wordt verstrekt conform de maximale bedragen die zijn vastgesteld in de Nibud prijzengids. De prijzen die in Nibud staan vermeld worden toereikend geacht. De dienst gaat ook na of de belanghebbende al kinderen heeft. Als dit het geval is, dan mag de dienst ervan uitgaan dat er nog duurzame gebruiksgoederen aanwezig zullen zijn of hadden moeten zijn. Er wordt bepaald of er sprake is van tekortschietend besef van verantwoordelijkheid. Voor het kraampakket wordt geen bijzondere bijstand verstrekt. Belanghebbende jonger dan 21 jaar moeten naar hun ouders voor een bijdrage in deze kosten. Het is echter niet afdwingbaar omdat de onderhoudsplicht niet zover gaat tot de kleinkinderen.

68

7. Overige kostensoorten 7.1. Rechtsbijstand Kosten van rechtsbijstand zijn alle kosten die voor rekening komen van de belanghebbende bij het voeren van een procedure. Hieronder vallen de kosten voor griffierechten, eigen bijdrage rechtsbijstand, uittreksels en andere proceskosten als bijvoorbeeld reiskosten en kosten dagvaarding. De belanghebbende die gebruik maakt van rechtsbijstand, is hiervoor een eigen bijdrage verschuldigd. De Raad voor Rechtsbijstand bepaalt aan de hand van een aantal criteria of de procedure en de juridische bijstand nodig zijn. Het stelsel van de gefinancierde rechtshulp wordt beschouwd als voorliggende voorziening. Bij het Juridisch Loket in Amsterdam is gratis rechtshulp verkrijgbaar. Juridisch Loket Het Juridisch Loket geeft eenvoudige juridische hulp en adviseert over het nut en de noodzaak van verdere procedures en fungeert daarmee als filter. De hulp via het Juridisch Loket is gratis. Hulp wordt geboden via internet, telefoon of tijdens een persoonlijk gesprek. Als het Juridisch Loket rechtshulp heeft verleend en de belanghebbende geadviseerd wordt om de hulp van een advocaat in te schakelen, dan kan er een diagnosedocument worden opgesteld door het Juridisch Loket. In dit document worden de afspraken vastgesteld en het document speelt een belangrijke rol om vast te stellen of de kosten noodzakelijk zijn. Als de belanghebbende dan een advocaat inschakelt, beslist de Raad voor Rechtsbijstand of gesubsidieerde rechtsbijstand mogelijk is. Als bij overlegging van het diagnosedocument de Raad voor Rechtsbijstand de toevoeging verleent, dan wordt de wettelijke eigen bijdrage verlaagd. Er wordt dan een korting van € 53,00 (2015) op de eigen bijdrage gegeven. Belanghebbenden die al een advocaat hebben ingeschakeld en waarvoor de advocaat al een toevoeging heeft aangevraagd of waarvoor de toevoeging is afgegeven, kunnen achteraf niet naar het Juridisch Loket worden doorverwezen met de bedoeling om alsnog een diagnosedocument te krijgen. Er wordt alleen een diagnosedocument afgegeven bij het eerste contact bij het Juridisch Loket. Bijzondere bijstand Kosten komen pas voor bijzondere bijstand in aanmerking na een positief advies van het Juridisch Loket. De overblijvende kosten kunnen als bijzonder en noodzakelijk worden beschouwd. Voor deze kosten is dan bijzondere bijstand mogelijk, zie artikel 8 lid 2 van de beleidsregels. In de volgende situaties is bijzondere bijstand mogelijk: De belanghebbende heeft een toevoeging gekregen en moet een eigen bijdrage betalen De Raad voor Rechtsbijstand geeft een toevoeging af als de procedure noodzakelijk is. De Raad voor Rechtsbijstand bepaalt dit aan de hand van een aantal criteria. Als er een toevoeging is afgegeven, dan worden de kosten van de advocaat vergoed. Er moet wel een eigen bijdrage worden betaald. Voor deze eigen bijdrage is bijzondere bijstand mogelijk. Als de belanghebbende eerst gratis rechtshulp bij het Juridisch Loket vraagt, voordat hij naar een advocaat gaat, is de korting op de eigen bijdrage € 53,00 (2015). De eigen bijdrage van de rechtshulp bedraagt dan ook lager. Als de belanghebbende niet langs het Juridisch Loket is geweest en er buiten het Juridisch Loket om een toevoeging is afgegeven door de Raad voor Rechtsbijstand, dan staat de noodzaak van de procedure ook vast. Dan kan de korting van € 53,00 die door het Juridisch Loket zou worden gegeven, op de bijzondere bijstand in mindering worden gebracht.

69

-

Er moeten griffierechten worden betaald Voor de aanvang van een procedure moeten altijd griffierechten worden betaald. De hoogte van het griffierecht hangt af van de soort procedure. Er kan bijzondere bijstand voor deze kosten worden verstrekt als de procedure noodzakelijk is. De noodzaak kan blijken uit het diagnosedocument van het Juridisch Loket of het advies van de advocaat.

In de volgende situaties is er in principe geen recht op bijzondere bijstand: De Raad voor Rechtsbijstand vindt de procedure niet noodzakelijk; De belanghebbende voert een procedure die te maken heeft met het werk als zelfstandige; De proceskosten worden vergoed door de tegenpartij. Als er al bijzondere bijstand is toegekend, dan kan de gemeente die terugvorderen; De belanghebbende heeft een advocaat ingeschakeld voor een procedure waarin dat niet noodzakelijk is; De kosten van rechtsbijstand zijn niet noodzakelijk omdat de belanghebbende ook gebruik had kunnen maken van een gratis advies van het Juridisch Loket; Er is sprake van een rechtsbijstandsverzekering. Hoogte eigen bijdrage rechtsbijstand De eigen bijdrage wordt vastgesteld aan de hand van het inkomen en vermogen van het peiljaar. Het peiljaar ligt twee jaar voor het jaar van aanvragen. Indien het inkomen toen hoger was dan het actuele inkomen, dan kan er gevraagd worden om peiljaarverlegging. Dat kan leiden tot een lagere eigen bijdrage. Proceskosten tegenpartij Kosten voor proceskosten van de tegenpartij komen niet in aanmerking voor bijzondere bijstand, tenzij er sprake is van bijzondere omstandigheden. Als de belanghebbende veroordeeld wordt tot de betaling van (een gedeelte van) de proceskosten van de tegenpartij, moeten deze kosten als ‘schuld’ worden gezien. Dit betekent dat hiervoor geen bijzondere bijstand wordt verstrekt, tenzij er sprake is van bijzondere omstandigheden. Hierbij kan gedacht worden aan situaties, waarin de belanghebbende: - In een schuldsaneringssituatie verkeert; - Een loonvorderingsprocedure of een vaderschapsactie heeft aangespannen op uitdrukkelijk advies van de behandelende bijstandsconsulent. Procedure tegen besluiten van de gemeente Voor procedures tegen besluiten van gemeenten geldt dat als het bezwaar of beroep gegrond is de gemeente de kosten in verband met behandeling bezwaar of beroep en / of griffierecht moet betalen. De burger moet hier dan wel tijdig in het bezwaarschrift om verzoeken. Bij ongegrond bezwaar of beroep is er bijzondere bijstand mogelijk voor genoemde kosten, tenzij er sprake is van kennelijk onredelijk gebruik van procesrecht. Bezwaar Als een burger in bezwaar gaat tegen een besluit van de gemeente geldt het volgende: - Indien het bezwaar ongegrond wordt verklaard en het besluit blijft in stand, betaalt de gemeente de kosten in verband met de behandeling van het bezwaar niet. Er is in dit geval geen sprake van een voorliggende voorziening, er is voor deze kosten bijzondere bijstand mogelijk. -

Indien het bezwaar (gedeeltelijk) gegrond wordt verklaard en het besluit herroepen, betaalt de gemeente de kosten in verband met de behandeling van het bezwaar. Belanghebbende moet het verzoek tot betaling van deze kosten indienen, direct bij het maken van bezwaar of tijdens de hoorzitting. Dit kan niet meer nadat er een beslissing op bezwaar is genomen (artikel 7:15 Awb). Er is dus sprake van een voorliggende voorziening, er is derhalve geen bijzondere bijstand mogelijk (artikel 15 lid 1 PW).

70

Onder kosten in verband met behandeling van bezwaar of beroep kan worden verstaan: kosten van een professionele rechtshulpverlener, kosten van deskundigen, tolken en getuigen en reiskosten van belanghebbende. Beroep In beroepszaken geldt bijna altijd dat de rechter bepaalt dat de gemeente de kosten in verband met behandeling van beroep moet betalen. In het geval van de kosten van een advocaat, bepaalt de rechter dit ambtshalve. Voor de overige kosten in verband met behandeling van beroep geldt dat belanghebbende een verzoek tot betaling moet indienen. Griffierecht Kosten voor griffierecht zijn vaste inkomensafhankelijke kosten in een beroepszaak. In de uitspraak van de rechter staat vermeld of de gemeente griffierecht moet betalen bij een gegrond beroep en of de gemeente de kosten in verband met behandeling van beroep moet betalen. Indien uit de uitspraak blijkt dat de gemeente de kosten voor griffierecht moet betalen, geldt dit als voorliggende voorziening. Als in de uitspraak niet is bepaald dat de gemeente de kosten moet betalen, is bijzondere bijstand mogelijk voor de kosten voor griffierecht.

71

7.2. Kosten financieel beheer (waaronder beschermingsbewind) Er zijn verschillende vormen van financieel beheer. Dit zijn:  beschermingsbewind (onderbewindstelling via de rechter);  budgetbeheer (op vrijwillige basis);  curatele. Bovenstaande kan samen gaan met mentorschap of bewindvoering in het kader van de Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen (WSNP). Verschillende instanties kunnen het budgetbeheer en de bewindvoering uitvoeren. Beschermingsbewind Bewind beschermt personen die door hun lichamelijke of geestelijke toestand (tijdelijk) niet goed kunnen omgaan met hun (toekomstige) geld en bezittingen. Bewind beschermt ook personen die hun geld verkwisten of problematische schulden hebben. Iemand kan onder bewind worden gesteld door de kantonrechter. Aan deze persoon wordt een bewindvoerder gekoppeld. Dat kan een persoon zijn uit de eigen omgeving of een instelling. Voor de kosten die bewindvoering met zich meebrengt, is bijzondere bijstand mogelijk. Er moet met een uitspraak van de Rechtbank worden aangetoond dat het bewind noodzakelijk is. Budgetbeheer (vrijwillig) De kosten van budgetbeheer vallen in principe onder de algemene kosten van het bestaan en deze kosten moeten uit eigen inkomen betaald worden. Budgetbeheer heeft namelijk een vrijwillig karakter en kan elk moment door iemand worden stopgezet. Budgetbeheer kan door verschillende partijen worden uitgevoerd. De budgetbeheerder zorgt ervoor dat de vaste lasten van de belanghebbende worden doorbetaald vanuit het inkomen. Bijzondere bijstand Als er sprake is van bijzondere omstandigheden en een noodzaak voor het deelnemen aan budgetbeheer, dan kan voor deze kosten op basis van individuele omstandigheden bijzondere bijstand worden toegekend. Budgetbeheer opgelegd door balans schuldhulpverlening: In sommige situaties besluit Balans schuldhulpverlening aan een belanghebbende de verplichting op te leggen om zich aan te melden bij budgetbeheer. Hierbij kun je denken aan belanghebbenden met zware psychische klachten (denk hierbij aan verslaving en ernstige psychiatrische problematiek) die hun eigen inkomen niet kunnen beheren door de aanwezigheid van deze klachten. Wanneer Balans schuldhulpverlening de verplichting heeft opgelegd aan de belanghebbende om zich aan te melden voor budgetbeheer en de noodzaak door balans wordt onderbouwd aan de hand van een noodzakelijkheidsverklaring, dan kan voor de kosten van budgetbeheer op basis van individuele omstandigheden bijzondere bijstand worden toegekend. Budgetbeheer opgelegd door een hulpverlenende instantie: Wanneer een andere hulpverlenende instantie budgetbeheer noodzakelijk acht voor een belanghebbende, dan moet de noodzaak van het budgetbeheer middels een schriftelijke noodzakelijkheidsverklaring van een behandelend specialist (zoals een psychiater, psycholoog of huisarts) worden vastgesteld. Uit de verklaring moet blijken dat de belanghebbende wordt behandeld voor klachten en waarom hij zelf de financiën niet kan regelen. Voorwaarde bij toekenning

72

Bij een toekenning wordt aan de belanghebbende als voorwaarde gesteld dat hij zich houdt aan de voorwaarden die worden gesteld aan het traject bij Balans en/of andere hulpverlening. Indien de belanghebbende zich niet aan de voorwaarden houdt, dan kan de dienst besluiten de toegekende bijstand terug te vorderen. Dit kan bijvoorbeeld als er bij de belanghebbende sprake is van een gebrek aan motivatie waardoor het traject bij balans wordt beëindigd. De belanghebbende heeft ten allen tijde de verplichting om aan de dienst door te geven als het budgetbeheer stop is gezet en/of vrijwillig is beëindigd. Hoogte van kosten budgetbeheer De budgetbeheerder brengt de kosten van budgetbeheer in rekening. Als er sprake is van budgetbeheer met problematische schulden, dan worden de kosten voor het budgetbeheer hoger. Als hier sprake van is, dient de budgetbeheerder bij aan de dienst een verklaring van de Rechtbank te overleggen waarin vaststaat dat er een hoger tarief mag worden gehanteerd. Geen bijzondere bijstand Als iemand vrijwillig wil dat zijn inkomen wordt beheerd en zich vrijwillig aanmeld voor budgetbeheer, dan dient hij de kosten die hiervoor worden gemaakt zelf te dragen. De kosten zijn dan geen noodzakelijke kosten maar algemene kosten die uit eigen middelen betaald moeten worden. Curatele Curatele wordt bij de kantonrechter aangevraagd en is de meest vergaande beschermingsmaatregel. Iemand wordt handelingsonbekwaam en verliest het gezag over minderjarige kinderen. Het is bedoeld voor personen die niet zelfstandig over hun financiële en persoonlijke zaken kunnen beslissen, of hun veiligheid of die van anderen in gevaar brengen. Dit kan het gevolg zijn van een lichamelijke of geestelijke toestand of van drank- of drugsmisbruik. Voor deze kosten is bijzondere bijstand mogelijk. Mentorschap Mentorschap kan bij de kantonrechter worden aangevraagd en is voor personen die niet zelf kunnen beslissen over hun persoonlijke verzorging, verpleging, behandeling en begeleiding. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de keuze tussen wel of niet zelfstandig blijven wonen. Dit kan het gevolg zijn van een geestelijke of lichamelijke toestand. Een mentor neemt dan een aantal beslissing. Dit gebeurt wel zoveel mogelijk samen met de betrokkene. Voor de kosten van mentorschap en intakekosten is bijzondere bijstand mogelijk. Bewindvoering in het kader van de WSNP Op 1 december 1998 is de Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen (WSNP) in werking getreden. De bewindvoerder in het kader van de WSNP brengt bij de belanghebbende salariskosten in rekening en voor deze kosten was bijzondere bijstand mogelijk. Naar aanleiding van een rechterlijke uitspraak is de gemeente niet meer genoodzaakt om bijzondere bijstand te verstrekken voor het salaris van de 11 bewindvoerder bij de WSNP. De bewindvoerder zal, als de boedel niet voldoende middelen bevat om in zijn salaris te voorzien, andere acties moeten ondernemen. Beloning curatoren, bewindvoerders en mentoren Per 1 januari 2015 is de Regeling beloning curatoren, bewindvoerders en mentoren in werking getreden. In de regeling is de beloning van de curator, beschermingsbewindvoerder en mentor geregeld. De aanbevelingen van het LOVCK bestaan niet meer. Curatoren, bewindvoerders en mentoren kunnen bijvoorbeeld de partner, een familielid, vriend of buurvrouw zijn of een instantie die ten minste drie personen onder hun hoede hebben en aan de kwaliteitseisen moeten voldoen.

Ingangsdatum beloning 11

Zie uitspraak ECLI:NL:CRVB:2010:BM9799 van 29 juni 2010 van de Raad.

73

Wordt de bewindvoerder benoemd in de eerste helft van de maand, dan wordt een beloning in rekening gebracht vanaf de eerste dag van de maand. Gaat de benoeming de tweede helft van de e maand in, dan wordt een vergoeding in rekening gebracht vanaf de 16 van de maand. Tarieven De tarieven voor de bewindvoerder, -mentor en -curator zijn bekend gemaakt door publicatie in de Staatscourant. De tarieven zijn gebaseerd op de factoren cao-lonen, arbeidsproductiviteit en consumentenprijs. Omdat het leven duurder wordt gaan de tarieven omlaag. Voor de hoogte van de vergoeding wordt onderscheid gemaakt tussen: - niet professionele bewindvoerders; - professionele bewindvoerders die niet aangesloten zijn bij een branchevereniging; - professionele bewindvoerders die wel zijn aangesloten bij een branchevereniging (bijvoorbeeld bij branchevereniging BPBI, NBPB, C&F, NBBI). Meer informatie over de beloningen en kosten van bewindvoering is terug te vinden in het handboek van Stimulansz. Toekenningsperiode bijzondere bijstand De tarieven voor bewindvoering, curatele en mentorschap wijzigen ieder jaar per januari. De toekenningsperiode van de aanvragen bijzondere bijstand wordt vastgesteld per kalenderjaar, dus van januari tot en met december. Dit voorkomt dat er tariefwijzigingen moeten plaatsvinden.

74

7.3. Reis- en vervoerskosten In beginsel behoren de reiskosten tot de algemene kosten van het bestaan. Hieronder zijn ook begrepen de reiskosten voor regulier bezoek aan familieleden, zowel thuis als in een bejaardenoord alsmede het bijwonen van een begrafenis of crematie van een familielid. Als het gaat om bijzondere omstandigheden, dan kan eventueel bijzondere bijstand worden verstrekt. Dit kan bijvoorbeeld gaan om reiskosten die gemaakt worden voor bezoek aan verpleegden, verzorgden, uit huis geplaatste kinderen of gedetineerden. Deze reiskosten worden als bijzondere kosten beschouwd. De dienst houdt hierbij wel rekening met de mogelijkheden of gebruik kan worden gemaakt van een voorliggende voorziening, bijvoorbeeld het regiovervoer of de Valys. Bijzondere bijstand voor reiskosten is ook mogelijk voor de belanghebbende zelf als de belanghebbende regelmatig moet reizen voor medische behandelingen. Er moet sprake zijn van bijzondere omstandigheden. De dienst houdt hierbij wel rekening met de dichtstbijzijnde mogelijkheden voor een behandeling. Reiskosten kunnen alleen worden vergoed als de kosten in Nederland gemaakt zijn. Voor ziekenvervoer per ziekentaxi, ambulance of eigen vervoer zie hoofdstuk 7.4. Noodzaak: De noodzaak voor de bezoeken wordt op individuele basis vastgesteld. Bij elke aanvraag wordt nagegaan of er sprake is van individuele bijzondere omstandigheden, die afwijking van de algemene regels rechtvaardigen. Reiskosten in verband met bezoek Deelname maatschappelijk verkeer (bijv. onderhouden sociale contacten) Hieronder vallen bezoeken aan familie, vrienden, sociale- en culturele activiteiten etc. Als ouderen en gehandicapten niet met het openbaar vervoer kunnen reizen, dan kunnen zij gebruik maken van de voorliggende voorziening: het regiovervoer. Regiovervoer kan worden aangevraagd bij het team Voorzieningen Gehandicapten en Ouderen (VGO) bij de gemeente. Indien er een medische indicatie wordt afgegeven dan behoort de belanghebbende tot Tariefgroep A. Voor elke zone wordt een eigen bijdrage in rekening gebracht. Deze kosten komen niet voor bijzondere bijstand in aanmerking. De voorliggende voorziening (het regiovervoer) wordt passend en toereikend beschouwd. Reiskosten in verband met (het onderhouden van) sociale contacten vallen onder de algemene kosten van het bestaan en dienen uit eigen inkomen te worden voldaan. Reiskosten voor bezoek aan verpleegden of verzorgden (familie) De reiskosten voor bezoek aan verpleegden of verzorgden worden noodzakelijk geacht, als het bezoeken betreft aan gezinsleden of aan naaste familieleden. Dit geldt ook voor bezoek aan naaste familieleden die thuis worden verpleegd of verzorgd. Met naaste familieleden wordt bedoeld familieleden in de eerste graad (ouder-kind). In bijzondere gevallen (bijvoorbeeld bij ernstige ziekte) wordt bezoek aan familieleden in de tweede graad eveneens noodzakelijk geacht (broer/zus, grootvader/grootmoeder). In bepaalde gevallen vergoed de zorgverzekeraar de reiskosten die te maken hebben met ziekenbezoek. Er dient dan ook gekeken te worden naar de mogelijkheden die de (aanvullende) zorgverzekering biedt. Dit betreft dan de voorliggende voorziening. De frequentie van de bezoeken dient door de dienst te worden bepaald. De frequentie van het bezoek, en daarmee de vergoeding, is afhankelijk van de (familie)relatie. In de relatie ouder/kind is een dagelijks bezoek eerder als noodzakelijk aan te merken dan in de relatie kleinkind/grootouder. Reiskosten gerechtelijke procedures Er is bijzondere bijstand mogelijk voor de reiskosten voor het bijwonen van rechtszittingen. Voor de vaststelling van de noodzaak wordt gekeken naar de noodzakelijkheid die door de Raad voor Rechtsbijstand wordt afgegeven. Indien er een civiel toevoeging is afgegeven dan kan de noodzaak van de procedure worden aangenomen.

75

Reiskosten bijwonen begrafenis De reiskosten die worden gemaakt voor het bijwonen van een begrafenis zijn in principe algemeen voorkomende kosten van het bestaan. Er is bijzondere bijstand mogelijk voor de kosten voor een begrafenis als het gaat om een overlijden van familie in de eerste of tweede graad. Voor reiskosten voor het bijwonen van een begrafenis of crematie in het buitenland is geen bijzondere bijstand mogelijk. Voor vergoeding van de reiskosten heeft de dienst een kopie van de rouwkaart en het treinkaartje nodig. Reiskosten voor bezoek aan school leerplichtige kinderen De reiskosten voor het bezoek aan de school of de opleiding zijn noodzakelijk als het gaat om reiskosten van leerplichtige kinderen. Voorwaarde is dat er geen ander, vergelijkbaar opleidingsinstituut dichterbij is waar de belanghebbende kan worden geplaatst. Er kan bijzondere bijstand worden verstrekt voor reiskosten wanneer leerplichtige kinderen meer dan 2 zones moeten reizen. De reiskosten kunnen gedurende maximaal 10 maanden per jaar worden verstrekt. Het moet dan gaan om extra hoge reiskosten. Dat wil zeggen dat de kosten hoger zijn dan de kosten voor twee zones (dus drie zones en meer) van het openbaar vervoer. Na 10 maanden zal de ouder aan de dienst moeten aantonen of het kind op een school zit dichterbij huis en als dit wederom niet het geval is wat de reden daarvoor is. Reiskosten ouderlijk huis - kindertehuis De reiskosten naar het kindertehuis komen voor rekening van de ouders. Deze kosten worden als noodzakelijk beschouwd. De kosten, die het kind moet maken om van de instelling naar het ouderlijk huis te reizen, worden betaald krachtens de Jeugdwet. In principe worden de reiskosten, waar hulp is ingekocht, vergoed. Echter is dit niet altijd zo. Om dit na te gaan kan contact worden opgenomen met de afdeling Jeugdhulpverlening van de gemeente. Dit geldt ook voor eventuele reiskosten als een kind in staat in alleen te reizen en er kosten worden gemaakt voor de begeleidende ouder naar het ouderlijk huis. Reiskosten in verband met een bezoekregeling De reiskosten van de kinderen in verband met een bezoekregeling komen ten laste van de 12 verzorgende ouder. Deze kosten zijn niet aan te merken als uit bijzondere noodzakelijke kosten. Reiskosten voor bezoek aan gedetineerden De reiskosten voor bezoek aan een gedetineerd gezinslid worden als noodzakelijk beschouwd. De kosten vloeien voort uit bijzondere omstandigheden. Het gaat om reiskosten in verband met een bezoek aan gedetineerde gezinsleden in de eerste graad. Het gaat hierbij ook om pleegkinderen. De gedetineerde zelf kan voor reiskosten geen beroep doen op bijzondere bijstand. De regelingen van het Ministerie van Justitie zijn een voorliggende voorziening bij vervoer tijdens verlof uit detentie voor een gedetineerde. Per achterblijvend gezinslid is bijzondere bijstand mogelijk voor 1 bezoek per maand. Psychosociale of sociale omstandigheden kunnen voor een familielid aanleiding zijn om de gedetineerde vaker te bezoeken. De bijstand kan worden uitbetaald nadat is aangetoond hoeveel bezoeken er zijn afgelegd. Reiskosten kunnen worden toegekend voor de duur van de detentie. Hierbij dient de dienst wel rekening te houden met eventuele overplaatsing of vervroegde invrijheidstelling. Reiskosten buiten Nederland komen in principe niet in aanmerking voor bijstandsverlening. In bijzondere situaties kan er toch bijzondere bijstand worden verstrekt voor een bezoek aan een in het buitenland verblijvende gedetineerde. Er zal met het volgende rekening moeten worden gehouden: de beperking van de bijstandverlening tot de echtgenoot of een ander gezinslid als de echtgenoot niet in staat is om te reizen; 12

Zie uitspraak ECLI:NL:CRVB:2015:2968 van 1 september 2015 van de Raad.

76

-

er moet gebruik worden gemaakt van de goedkoopste vorm van vervoer.

De kosten voor bezoek in het buitenland kunnen zo hoog zijn, dat het maximum per maand wordt overschreden. In dat geval kan incidenteel een hoger bedrag worden uitgekeerd onder het voorbehoud dat het maximum bedrag aan bijzondere bijstand per jaar niet wordt overschreden (kosten OV-jaarkaart). Voor de verblijfskosten kan geen bijzondere uitkering worden verstrekt. De hoogte van de vergoeding De reiskosten worden vergoed op basis van het openbaar vervoer. Als reizen met het openbaar vervoer niet van de belanghebbende kan worden gevraagd, dan wordt het gebruik van de auto vergoed. De belanghebbende moet aannemelijk maken dat hij daadwerkelijk met de auto reist. De reiskostenvergoeding wordt verstrekt op basis van openbaar vervoer, zo mogelijk met gebruikmaking van kortingskaarten en reductietarief. Er wordt geen vergoeding gegeven voor kosten van openbaar vervoer voor de eerste 2 zones, oftewel 2 abonnementssterren. Als er regelmatig wordt gereisd kan het goedkoper zijn om een zone abonnement aan te schaffen. Rekenvoorbeeld: De belanghebbende t reist 4x per maand voor een bezoek. Volgens www.9292ov.nl zijn de kosten voor een enkele rit € 4,37. De zone-afstand voor een bezoek is 5. De kosten voor de eerste 2 zones komen voor eigen rekening, hiervoor is geen bijzondere bijstand mogelijk. Er is wel bijzondere bijstand mogelijk voor 3 zones. De hoogte van de bijstand bedraagt dan: € 4,37 / 5 zones x 3 zones = € 2,62 voor een enkele rit. Voor een retour € 5,24. De kosten per maand zijn totaal € 20,96. Het bijpassende abonnement is een 3 ster abonnement. De kosten van een abonnement zijn € 121,90 per maand (de belanghebbende valt niet onder een reductietarief). De kosten totaal per maand zijn: € 121,90 / 5 zones x 3 zones = € 73,14 In bovenstaand rekenvoorbeeld is het dus goedkoper om uit te gaan van de kosten per retourrit in plaats van een abonnement. De kosten worden per maand vergoed, na verificatie van noodzaak en getoonde betalingsbewijzen. Bij het ontbreken van liquide middelen kan een voorschot worden verleend. De maandelijkse verificatie van de noodzaak en de betalingsbewijzen blijft gehandhaafd. Reiskosten in verband met medische behandelingen In principe geldt dat de Zorgverzekeringsgwet (Zvw) en de AWBZ alle noodzakelijke ziektekosten vergoeden. Deze regelingen gelden als voorliggende voorzieningen die passend en toereikend worden geacht op grond van artikel 15 lid 1 PW. Dit houdt in dat kosten die niet vergoed worden door deze voorliggende voorzieningen, niet in aanmerking komen voor bijzondere bijstand. In de Zvw en AWBZ is door de wetgever een bewuste keuze gemaakt over de noodzaak om zittend ziekenvervoer in bepaalde gevallen wel of niet te vergoeden. De Participatiewet dient zich bij die keuze aan te sluiten. Als er sprake is van bijzondere omstandigheden en de belanghebbende regelmatig moet reizen voor een medische behandeling (bijvoorbeeld een behandeling in het ziekenhuis of psychiater) die noodzakelijk is, dan kan voor de reiskosten naar de medische behandeling bijzondere bijstand worden verstrekt. De dienst houdt hierbij wel rekening met de dichtstbijzijnde mogelijkheden voor een behandeling. Vergoeding Voor de volledige reiskosten in verband met medische behandelingen is bijzondere bijstand mogelijk. De hoogte van de vergoeding wordt vastgesteld aan de hand van de website www.9292ov.nl. De reiskostenvergoeding wordt verstrekt op basis van openbaar vervoer, zo mogelijk met gebruikmaking van kortingskaarten en reductietarief. Als reizen met het openbaar vervoer niet van de belanghebbende kan worden gevraagd, dan wordt het gebruik van de auto vergoed. De belanghebbende moet aannemelijk maken dat hij daadwerkelijk met de auto reist.

77

7.4. Ziekenvervoer Wanneer iemand moet worden vervoerd van en naar het ziekenhuis, zal diegene in de meeste gevallen gebruik kunnen maken van hulp van familie, kennissen of buren. Als dit niet mogelijk is, dan kan het zo zijn dat er recht is op een vergoeding van vervoer (per taxi of rolstoelbus). Dit heet zittend ziekenvervoer en dit wordt vergoed vanuit het basispakket van de zorgverzekeraar. Voor vergoeding komen verzekerden in aanmerking waarvan in redelijkheid niet kan worden verwacht dat zij zelfstandig voor vervoer naar of van de zorgverlener kunnen zorgdragen en voor wie de kosten van het vervoer onredelijk hoog kunnen oplopen gezien hun ziekte, frequentie van benodigd zittend ziekenvervoer en duur van het vervoer. Het ziekenvervoer kan plaatsvinden per ziekentaxi, ambulance of eigen vervoer. De zorgverzekeraar vergoedt de kosten, waarbij al dan niet een eigen bijdrage in rekening wordt gebracht. Taxivervoer Zittend ziekenvervoer is vervoer naar een bestemming waar de betrokkene wordt onderzocht en/of behandeld in het kader van de Zorgverzekeringswet en/of AWBZ. Het volgende komt voor vergoeding in aanmerking:  vervoer van en naar nierdialyse;  vervoer van en naar chemotherapie en radiotherapie;  vervoer voor slechtzienden;  vervoer voor personen die van een rolstoel afhankelijk zijn;  vervoer voor personen jonger dan 18 jaar en aangewezen op verzorging vanwege complexe somatische problematiek of lichamelijke handicap in de thuissituatie. Als de betrokkene niet tot één van de genoemde categorieën behoort, dan kan het toch mogelijk zijn dat er een vergoeding kan worden verstrekt. Hiervoor dient geïnformeerd te worden bij de zorgverzekeraar. Machtiging Wanneer taxivervoer nodig is, dan moet vooraf een machtiging worden aangevraagd bij de zorgverzekeraar. Zonder machtiging kunnen de kosten voor vervoer niet worden vergoed. Eigen bijdrage De vervoerskosten die een vervoerder declareert bij de zorgverzekeraar, tellen mee voor het eigen risico. Daarnaast wordt er voor het zittend ziekenvervoer ook een wettelijke eigen bijdrage in rekening gebracht. Deze eigen bijdrage voor wordt vaak volledig vergoed vanuit diverse aanvullende verzekeringen van Zorg en Zekerheid. Voor de eigen bijdrage die eventueel overblijft en voor eigen rekening voor de betrokkene komen, kan bijzondere bijstand worden verleend, nadat de laatste nota van de zorgverzekeraar is binnengekomen. Ambulancevervoer Het basispakket vergoedt het vervoer per ambulance naar een ziekenhuis, instelling of zorgverlener. De verzekeraar vergoedt ook het vervoer terug naar huis. Voor vervoer per ambulance wordt door de zorgverzekeraar geen wettelijke eigen bijdrage gevraagd. Vervoer per particuliere auto of openbaar vervoer De zorgverzekeraar vergoedt alleen ziekenvervoer per auto of openbaar vervoer als sprake is van eerder genoemde punten onder taxivervoer. Als de zorgverzekeraar een machtiging heeft afgegeven dan kan de belanghebbende de kosten declareren bij de zorgverzekeraar. De kosten tellen mee voor het verplicht eigen risico en er is sprake van een wettelijke eigen bijdrage.

78

7.5. Begrafeniskosten Waar in dit onderwerp over begrafenis of begraven wordt geschreven, wordt tevens bedoeld crematie of cremeren. De begrafeniskosten worden geacht te behoren tot de algemeen noodzakelijke kosten van het bestaan van de overledene of - als de overledene geen bijstand ontving - tot de bijzondere bestaanskosten van de erfgenamen. De kosten van lijkbezorging moeten derhalve worden voldaan door de bloed- en aanverwanten, die krachtens het Burgerlijk Wetboek tot onderhoud van de overledene verplicht zouden zijn geweest. Dit alles voor zover de begrafeniskosten niet uit de nalatenschap kunnen worden betaald. De bloed- en aanverwanten zijn: de echtgenoot, de ouders, wettige en natuurlijke kinderen, behuwd kinderen (aangetrouwde kinderen), schoonouders en stiefouders. De nabestaanden van de overledene zijn dus verantwoordelijk voor de uitvaart en dragen de kosten daarvan. Elk van de nabestaanden voor een gelijk deel. Voor de kosten van een uitvaart in Nederland kunnen nabestaanden bijzondere bijstand vragen als zijn eigen middelen, verzekeringsgelden en de nalatenschap van de overledene ontoereikend zijn om deze kosten te dekken. Binnen redelijke grenzen wordt rekening gehouden met de persoonlijke voorkeur van de betrokkene. Bij een aanvraag voor begrafeniskosten kunnen zich verschillende situaties voordoen: de overledene heeft nagelaten betrekkingen (echtgenote en/of kinderen, broers, zusters enz.) die de opdracht tot lijkbezorging hebben gegeven c.q. geven; de overledene heeft nagelaten betrekkingen die geen opdracht (wensen te) geven; de overledene heeft geen nagelaten betrekkingen. Bijzondere bijstand Als een bloed- of aanverwant opdracht heeft gegeven tot lijkbezorging en hij en de overige nabestaanden over onvoldoende middelen beschikken om ieders evenredig aandeel in de kosten (erfdeel) te voldoen en de voorliggende voorzieningen ontoereikend zijn, kan hij en de nabestaanden voor ieders evenredig deel bij de gemeente waar hij woont een aanvraag indienen voor bijzondere bijstand. Als de overledene geen nagelaten betrekkingen heeft of deze geen opdracht tot lijkbezorging wensen te geven, dan is de Wet op de Lijkbezorging van toepassing. De gemeente, is op grond van artikel 21 lid 1 van de Wet op de Lijkbezorging verplicht te zorgen voor de begrafenis. De kosten die de gemeente in verband met deze verplichting maakt, dienen primair te worden voldaan uit de opbrengst van de bij het lijk gevonden goederen of gelden en secundair uit de nalatenschap. Bij ongenoegzaamheid van de nalatenschap heeft de gemeente een verhaalsrecht (artikel 22 van de Wet op de Lijkbezorging) op de bloed- of aanverwanten, die krachtens Titel 17 van boek 1 van het BW tot het verstrekken van levensonderhoud aan de overledene verplicht zouden zijn geweest. Dit verhaalsrecht op verwanten wordt begrensd door de van toepassing zijnde bepaling van het erfrecht. Als deze nabestaanden over onvoldoende middelen van bestaan beschikken om te betalen, kunnen zij voor het eigen deel in de kosten een aanvraag om bijstand indienen. Zie ook voor de werkinstructie het kopje werkinstructie in dit hoofdstuk. Reiskosten Voor reiskosten naar het buitenland om een begrafenis bij te wonen wordt geen bijzondere bijstand verstrekt. Ook voor de kosten die gemoeid zijn met het vervoer van de overledene naar het buitenland, om aldaar begraven te worden, wordt geen bijzondere bijstand verstrekt. Ongehuwd samenwonenden Als bij ongehuwd samenwonenden één van de partners overlijdt, worden de kosten van lijkbezorging uit de nalatenschap betaald. Is dit niet mogelijk, dan kan aan de partner bijzondere bijstand worden verstrekt voor de kosten van lijkbezorging, als deze hiertoe niet over de middelen beschikt en de overledene voorts geen bloed- of aanverwanten heeft.

79

Noodzakelijke begrafeniskosten In de onderstaande lijst staan de kostenposten opgenomen die tot het daarin genoemde maximum als noodzakelijke kosten in aanmerking kunnen worden genomen. Bij begrafenis of crematie noodzakelijke kosten: • • • • • • • • •

onderneming; verbonden aan het afleggen van de overledene; diverse ziekenhuizen/instellingen; schouwarts; crematie; grafrechten (begrafenis in algemeen graf); toeslag op zaterdag; vervoer overledene in Nederland; rouwcentrum inclusief kosten voor personeel en rouwbezoek;

• • • • • • • •

van een volgauto bij begrafenis of crematie; in verband met kerkelijke uitvaart of geloofsovertuiging *; 1e half uur gebruik aula; koffie in condoléancekamer; 50 rouwbrieven met enveloppen bedrukt en geadresseerd; porto 50 rouwbrieven; akte van overlijden; condoléanceregister.

Uitvaart gemeentewege Uitgangspunt van de Wet op de Lijkbezorging is een uitvaart op basis van de minst kostbare kosten, maar respectvolle wijze. Dit betekent in de regel dat de volgende kosten vergoed worden: - overbrengen overledene van plaats overlijden naar mortuarium; - huur “bewaarplaats’ in mortuarium; - ‘kisten’ overledene; - aanschaf eenvoudige kist; - verzorgen noodzakelijke formaliteiten overledene ( zoals verklaring overledene); - rouwauto op de dag van de uitvaart; - begraven in graf, zonder grafmonument; - bij crematie: bewaren as in asbus gedurende een maand en as verstrooiing op het terrein van het crematorium. Maximale kosten De noodzakelijke begrafeniskosten kunnen gezamenlijk tot maximaal € 4.000,-- als noodzakelijke kosten in aanmerking worden genomen. Het bedrag van € 4.000,- kan in een aantal gevallen consequenties voor de vermogensvrijlating hebben. Voor (oudere) cliënten geldt immers, dat een extra bedrag kan worden vrijgelaten als reservering voor begrafeniskosten, indien kan worden aangetoond dat zij niet beschikken over een uitvaartverzekering en het gereserveerde bedrag op een geblokkeerde rekening staat geparkeerd. Voor zover deze kosten niet uit de nalatenschap kunnen worden voldaan moeten op deze kosten in ieder geval de volgende middelen in mindering worden gebracht: - een uitkering in verband met begrafenis-, levens-, ongevallenverzekering; - een uitkering in verband met lidmaatschap van een begrafenis/crematievereniging; - overlijdensuitkering ZW/WAO/AAW/AOW/ABW/IOAW en dergelijke; - spaargelden - een op een depositorekening gestort bedrag met als enige bestemming de betaling van de kosten van de begrafenis. Rekeningen voor begrafeniskosten Begrafenisondernemers moeten hun rekening indienen bij degene, die opdracht heeft gegeven. Laatstgenoemde is aansprakelijk voor betaling van de rekening.

80

Werkinstructie bijzondere bijstand voor begrafenis of crematie kosten Voorbeeld: Van een echtpaar komt een echtgenoot te overlijden. De achterblijvende echtgenoot geeft opdracht tot begraven en vraagt hiervoor bijzondere bijstand aan. Er is geen of onvoldoende begrafenisverzekering. Omdat de begrafeniskosten tot de passiva van de nalatenschap behoren, worden de kosten als schuld meegenomen voor de vaststelling van de hoogte van de nalatenschap (baten minus schulden). Als het echtpaar in gemeenschap van goederen was getrouwd komen de kosten voor rekening van de langstlevende echtgenoot. Als er kinderen zijn, dient de vraag te worden gesteld of de langstlevende echtgenoot tot uitkering van de nalatenschap aan de kinderen overgaat of dat hij/zij de schuld volledig op zich neemt. Indien hij/zij wel tot uitbetaling van hun wettelijk erfdeel overgaat dan dient de verdeelsleutel van de begrafeniskosten te zijn:  

Echtgeno(o)t(e): Kind:

50% + ½ van 50% ½ van 50%

  

Echtgeno(o)t(e): Eerste kind: Tweede kind:

50% + ⅓ van 50% ⅓ van 50% ⅓ van 50%

of

Kinderen kunnen hun erfdeel niet meer opeisen. Indien de kinderen de erfenis verwerpen (belanghebbende dient hiervan een bewijsstuk van de rechter of notaris te overleggen), kunnen zij niet aansprakelijk gesteld worden voor (hun deel van) de begrafeniskosten. Er kan maximaal € 4.000,-- worden vergoed voor de begrafeniskosten. De dienst trekt van dit bedrag het (eventueel) deel van de kinderen, daarna, indien van toepassing, het niet toereikende uitgekeerde bedrag vanuit de begrafenisverzekering en eventueel andere overlijdensuitkeringen (bijvoorbeeld uit de AOW, WAO etc.) af. Draagkracht uit inkomen en/of vermogen dient eveneens afgetrokken te worden. Berekening: Maximaal bedrag conform gemeentelijk beleid

€ 4.000,--

Af:

kindsdeel (percentage van de kosten) uitkering begrafenis-, levens-, ongevallenverzekering overlijdensuitkering draagkracht uit inkomen/vermogen

€ € € € __________________

Toe te kennen bijzondere bijstand

€

7.6. Schulden Voor schulden kan in het algemeen geen bijzondere bijstand worden verstrekt. Dit is geregeld in artikel 13 lid 1 sub g van de Participatiewet. De kosten van betaling van schulden behoren niet tot de noodzakelijke kosten van het bestaan. Balans schuldhulpverlening

81

Een belanghebbende, die iets aan zijn schuld(en) wil doen, kan geholpen worden door balans schuldhulpverlening. Schuldhulpverlening is vrijwillig, maar niet vrijblijvend. De gemeente verwacht dat de belanghebbende de gemaakte afspraken nakomt. De belanghebbende kan zichzelf aanmelden bij het Amstelveenloket bij de gemeente. Er volgt een aanmeldgesprek waarbij met een consulent van balans de financiële situatie wordt besproken. Indien meer begeleiding nodig is bij het oplossen van de schulden, dan kan de belanghebbende een aanvraag voor een traject schuldhulpverlening bij de gemeente indienen. Zeer dringende redenen Als zich desondanks zeer dringende redenen voordoen, kan in een incidenteel geval bijzondere bijstand worden verleend. De bijstand wordt altijd als leenbijstand verstrekt. Indien een dergelijke situatie zich voordoet zal de bijstandsconsulent moeten samenwerken met de consulent van balans schuldhulpverlening. De consulent van balans schuldhulpverlening beoordeelt of er sprake is van zeer dringende redenen. Als in het belang van de zaak het noodzakelijk is nader onderzoek te verrichten wordt het dossier aan de consulent schuldhulpverlening overgedragen. De bijzondere bijstand wordt zoveel mogelijk rechtstreeks aan de crediteur betaald. Huurschuld Vaak is het onverantwoord om de belanghebbende zonder woonruimte te laten verkeren. Als een uithuiszetting dreigt of heeft plaatsgevonden, zullen er stappen moeten worden ondernomen. Dit gebeurt vaak met hulp van balans schuldhulpverlening. De eerste stap is dat de belanghebbende zich (samen met een consulent van balans) wendt tot de verhuurder om tot een regeling te komen. Wanneer de verhuurder verklaart, dat de belanghebbende een huurschuld heeft zijn er twee mogelijkheden: * wanneer de belanghebbende een door de verhuurder voorgestelde aflossingsregeling accepteert, kan de afhandeling van het (gelijktijdige) verzoek om rechtstreekse betaling van de huur plaatsvinden; * wanneer de belanghebbende de door de verhuurder voorgestelde aflossingsregeling niet accepteert, dient schuldhulpverlening overwogen te worden. Schuldregeling energiekosten Voor de betaling van schulden kan in het algemeen geen bijstand worden verstrekt. Het is echter in de meeste gevallen niet verantwoord om een belanghebbende zonder energielevering te laten verkeren. Als er zodanige achterstanden in de betaling zijn dat een afsluiting dreigt of heeft plaatsgevonden, zullen er stappen moeten worden ondernomen. De eerste stap is dat de belanghebbende zich wendt tot de NUON en Eneco om tot een regeling te komen (eventueel samen met een consulent van balans schuldhulpverlening). Belanghebbende heeft een schuld aan het energiebedrijf Wanneer het energiebedrijf verklaart, dat de belanghebbende een schuld heeft bij het energiebedrijf zijn er twee mogelijkheden: - wanneer de belanghebbende een door het energiebedrijf voorgestelde aflossingsregeling accepteert, kan afhandeling van het (gelijktijdige) verzoek om een rechtstreekse betaling van de energiekosten plaatsvinden; - wanneer de belanghebbende de door het energiebedrijf voorgestelde aflossingsregeling niet accepteert, dient schuldhulpverlening overwogen te worden. Belanghebbende heeft naast een schuld aan het energiebedrijf nog andere schulden

82

Als bij het onderzoek blijkt, dat de belanghebbende naast een schuld aan het energiebedrijf nog andere schulden heeft, wordt eveneens schuldhulpverlening overwogen. Belastingschuld In een enkel geval is het mogelijk de aanslag inkomstenbelasting/premieheffing (IB/PH) te betalen met algemene bijstand. Het gaat dan om situaties waarin teveel inkomsten op de bijstandsuitkering zijn gekort, bijvoorbeeld bij bruto-inkomsten. Kwijtschelding De belastingplichtige kan aan de ontvanger kwijtschelding van de belasting vragen. Hulpverlening door de dienst Een belanghebbende, die iets aan zijn schuld(en) wil doen, kan geholpen worden door de dienst. De consulent schulphulpverlening kan bemiddelen bij het treffen van een schuldregeling. Bij problematische schulden wordt de belanghebbende op de mogelijkheid van een schuldregeling gewezen. Terugvordering De voor een schuld verstrekte bijzondere bijstand in de vorm van leenbijstand wordt volledig teruggevorderd. De voor een huurschuld verstrekte leenbijstand wordt volledig teruggevorderd. Verplichting tot rechtstreekse betaling Indien de situatie van de belanghebbende hiertoe aanleiding geeft, wordt aan de bijstandverlening voor een schuld de verplichting verbonden dat de belanghebbende eraan meewerkt dat in zijn naam de maandelijkse huur, gas en water, elektra en premie zorgverzekering vanuit de uitkering worden voldaan. Als deze rechtstreekse betalingen zijn ingevoerd, moet elk verzoek van de belanghebbende om deze inhouding te beëindigen afgewezen worden, tenzij de beëindiging noodzakelijk is in het kader van een traject om de zelfstandigheid van de belanghebbende te bevorderen. Aangezien bijstandsverlening voor een schuld slechts in de vorm van een geldlening kan geschieden, komt de eventuele extra draagkracht tot uitdrukking in de hoogte van de aflossingsbedragen.

83

7.7. Studiekosten Als een belanghebbende een opleiding volgt of studeert, zijn daar kosten aan verbonden, zogenoemde studiekosten (kosten van lesgeld en boekengeld). Vergoeding van deze kosten via de bijzondere bijstand is in principe niet mogelijk. Hetzelfde geldt voor de studiekosten die de belanghebbenden moeten maken voor hun kinderen. Bijzondere bijstand mag dus bij slechts bij hoge uitzondering verstrekt worden De Wet op de Studiefinanciering (WSF) en het kindgebonden budget van de Belastingdienst gelden als passende en toereikende voorliggende voorzieningen. In verband met studiekosten is het kindgebonden budget voor ouders met kinderen van 16 en 17 jaar hoger. Bijzondere bijstand voor de directe studiekosten is in principe dan ook niet mogelijk. Arbeidsmarktrelevante opleiding (reïntegratiemiddelen): Als de belanghebbende een door de klantmanager als arbeidsmarktrelevant aangemerkte opleiding volgt, worden daarmee gepaard gaande studie/opleidingskosten vergoed vanuit de reïntegratiemiddelen. Dit wil zeggen dat deze kosten alleen vergoed mogen worden in het kader van een door de gemeente geëntameerd reïntegratieplan. Zelfstandig wonende alleenstaande asielzoekers Zelfstandig wonende alleenstaande asielzoekers kunnen voor het volgen van een opleiding aan het voortgezet (speciaal) onderwijs of het MBO bijzondere bijstand krijgen voor de directe studiekosten. De hoogte van de bijzondere bijstand is gelijk aan de bedragen in de WTOS. Zodra de asielzoeker een verblijfsvergunning heeft, kan hij alsnog een beroep doen op de WSF. Verdere bijstandverlening voor de studiekosten is dan niet meer mogelijk. Kinderen van voormalige asielzoekers of vergunninghouders Kinderen van voormalige asielzoekers of vergunninghouders komen in aanmerking voor studiefinanciering op basis van de WSF. Asielzoekers zonder verblijfsvergunning Asielzoekers zonder verblijfsvergunning komen niet in aanmerking voor studiefinanciering. Zij kunnen voor het volgen van een studie een beroep doen op de bijzondere bijstand. De hoogte van de bijstand is gelijk aan de bedragen in de WTS. Ook bestaat er een mogelijkheid dat zij voor de studiekosten een beroep kunnen doen op de Stichting voor vluchtelingen (UAF).

84

7.8. Overblijfkosten Basisscholen zijn verantwoordelijk voor het organiseren van tussenschoolse opvang (TSO). Als ouders erom vragen, moet het schoolbestuur zorgen voor een voorziening, zodat leerlingen de middagpauze onder toezicht op school kunnen doorbrengen. Als er een continurooster wordt gehanteerd op een school, dan is geen sprake van tussenschoolse opvang. Continurooster op school Als er sprake is van een continurooster op school, dan moeten alle leerlingen tijdens de middagpauze op school blijven. Er is dan sprake van ‘’verplicht overblijven’’. De school is op dat moment ook verantwoordelijk voor het toezicht op de leerlingen. Het onderwijspersoneel verzorgt het toezicht in de middagpauze. Ouderbijdrage overblijven Ouders betalen een bijdrage voor de kosten van het overblijven. De school mag bepalen hoe hoog die bijdrage is. De medezeggenschapsraad moet met het bedrag instemmen. Bijzondere bijstand Als de overblijfkosten noodzakelijk zijn, bijvoorbeeld bij een school met een continurooster of als de ouder(s) werken, is er bijzondere bijstand mogelijk. Op de meeste scholen van de Stichting Amstelwijs wordt geen officieel continurooster gehanteerd, echter blijven wel alle kinderen over. De ouders betalen hiervoor een bijdrage per schooljaar. Het zou onwenselijk zijn als een kind naar huis gaat in de middagpauze en de rest van kinderen uit de klas wel overblijven. Ondanks dat er geen officieel continurooster wordt gehanteerd bij Amstelwijs, kan er wel bijzondere bijstand worden verstrekt als alle kinderen overblijven. Als het kind op een andere school zit er is geen sprake van een continurooster of dat alle kinderen overblijven, dan beoordeeld de dienst of de kosten voor overblijf noodzakelijk zijn (bijvoorbeeld als een ouder werkt). Als de noodzaak is bepaald, dan wordt de bijstand uitbetaald op vertoon van de overblijf bonnen. De overblijfkosten zijn niet op alle scholen gelijk, elke school mag namelijk zelf bepalen hoe hoog de bijdrage is. Er zit geen maximum op de bijzondere bijstand. In geval van noodzakelijke overblijfkosten worden deze kosten geheel vergoed, per schooljaar. Wanneer de ouder(s) in een reïntegratietraject zit, alle kinderen overblijven of er een continurooster wordt gehanteerd op school, worden de kosten voor overblijven vergoed via de bijzondere bijstand. De kosten zijn er dan immers niet omdat de ouder in een traject zit voor reïntegratie. Wanneer de enige reden voor overblijven het reïntegratietraject van de ouder is, dan worden de kosten voor overblijven vergoed uit het reïntegratiebudget. De aanvraag voor bijzondere bijstand moet in dat geval worden afgewezen, er is dan namelijk een voorliggende voorziening, te weten het reïntegratiebudget.

85

7.9. Jongeren Het recht op bijstand van personen tot 21 jaar is beperkter dan voor personen van 21 jaar en ouder. Daarbij moet een onderscheid worden gemaakt tussen: belanghebbenden van 18 tot 21 jaar die niet in een inrichting verblijven. Zij kunnen aanspraak maken op algemene bijstand. Bijzondere bijstand is slechts mogelijk voor zover geen beroep op de onderhoudsplicht van de ouders gedaan kan worden; belanghebbenden van 18 tot 21 jaar die in een inrichting verblijven. Zij kunnen geen aanspraak maken op algemene bijstand. Bijzondere bijstand is alleen mogelijk voor zover geen beroep op de onderhoudsplicht van de ouders gedaan kan worden; belanghebbenden jonger dan 18 jaar. Zij zijn in beginsel van zowel de algemene bijstand als de bijzondere bijstand uitgesloten. In dit hoofdstuk wordt per categorie aangegeven onder welke voorwaarden bijstand kan worden verleend. Daarbij geldt steeds dat rekening gehouden moet worden met eventuele uitsluitingsgronden zoals bijvoorbeeld detentie. Belanghebbenden van 18 tot 21 jaar, thuis- of zelfstandig wonend Voor zover de noodzakelijke kosten van het bestaan het normbedrag overstijgen, worden zij geacht een beroep te doen op de wettelijke onderhoudsplicht van hun ouders. Dit geldt ook voor alleenstaande ouders en voor gehuwden waarvan één of beide echtgenoten jonger dan 21 jaar zijn. Bijzondere bijstand Er kan bijzondere bijstand worden overwogen als de noodzakelijke bestaanskosten de toepasselijke bijstandsnorm overstijgen en een beroep op de ouders niet mogelijk is omdat: de middelen van de ouders daartoe niet toereikend zijn; het onderhoudsrecht redelijkerwijs niet te gelde gemaakt kan worden. Hierbij gaat het om situaties waarin de verhouding met de ouders zodanig is verstoord, dat de onderhoudsplicht feitelijk niet wordt nagekomen. De draagkracht van de jongere moet maandelijks worden vastgesteld en moet volledig in aanmerking worden genomen. Zie ook hierna het punt i ‘Eigen inkomen en draagkracht’. Onderzoek onderhoudsplicht ouders Voorafgaand aan het besluit tot bijstandverlening stelt de dienst vast dat de belanghebbende redelijkerwijs geen beroep op de onderhoudsplicht van de ouders kan doen. Hiertoe moet hij de ouders hebben gehoord. Stelt de belanghebbende dat de middelen van de ouders niet of onvoldoende toereikend zijn, dan zal de dienst een onderzoek naar de draagkracht van de ouders moeten doen. Als de belanghebbende stelt dat de relatie met zijn ouders is verstoord, moet de consulent in de rapportage aandacht besteden aan: feiten die deze stelling aannemelijk maken; opvattingen van onder meer de belanghebbende; de visie van de ouder(s) of voogd; de mogelijkheden van herstel of verbetering van de relatie. Verhaal op ouders Als bijzondere bijstand wordt verstrekt, wordt deze op de ouders verhaald, voor zover de middelen van de ouders toereikend zijn. De ouders ontvangen bericht omtrent de bijstandverlening. Thuiswonende jongeren Jongeren die bij hun ouders wonen, worden steeds geacht een beroep op hun ouders te kunnen doen. Dit geldt ook voor alleenstaande ouders en gehuwden die beiden jonger zijn dan 21 jaar. Aan hen kan wel bijzondere bijstand worden verleend voor bijzondere noodzakelijke bestaanskosten, waarbij rekening gehouden moet worden met zowel de volledige draagkracht van de belanghebbende als die van de ouders.

86

Zelfstandig wonende jongeren Bij jongeren die zelfstandig wonen, kan steeds worden aangenomen dat de noodzakelijke bestaanskosten hoger zijn dan de voor hen geldende bijstandsnorm. Aan hen kan bijzondere bijstand worden verstrekt voor zover er geen beroep op de onderhoudsplicht van de ouders kan worden gedaan. De bijzondere bijstand van de alleenstaande of gehuwde jongere die zijn onderhoudsrecht jegens zijn ouders redelijkerwijze niet te gelde kan maken, bedraagt het verschil tussen de toepasselijke landelijke bijstandsnorm (exclusief vakantiegeld) en de bijstandsnorm voor personen van 21 jaar en ouder (exclusief vakantiegeld). Voor zelfstandig wonende alleenstaande ouders wordt voor de bijzondere bijstand uitgegaan van de norm van een alleenstaande ouder van 21 jaar en ouder. Het verschil tussen de bijstandsnorm van een alleenstaande ouder jonger dan 21 jaar (exclusief vakantiegeld) en de bijstandsnorm van een alleenstaande ouder van 21 jaar en ouder (exclusief vakantiegeld) wordt als bijzondere noodzakelijke kosten van het bestaan verstrekt. Hierbij dient rekening gehouden te worden met de maximale toeslag en het toeslagen en verlagingbeleid. Er dient altijd volledig rekening te worden gehouden met de draagkracht van de jongere. Daarnaast dient rekening gehouden te worden met de draagkracht van de ouder(s). Indien de onderhoudsplicht tegenover de ouder(s) niet te gelde gemaakt kan worden, dient bijzondere bijstand na aftrek van de draagkracht van de jongere op de ouder(s) te worden verhaald. Zie ook de punten “Verhaal op ouders” en “ Eigen inkomen en draagkracht”. Periode van de verstrekking De bijzondere bijstand wordt steeds voor maximaal een jaar toegekend. Als de belanghebbende binnen dat jaar 21 jaar of ouder wordt, wordt de periode beperkt tot de verjaardag, omdat per die datum de bijstandsnorm verhoogd wordt. Bijzondere bijstand ondanks eigen inkomen jongere Bij gehuwden, van wie één echtgenoot jonger dan 21 jaar is en de andere echtgenoot 21 jaar of ouder, komt het voor dat de jongste een eigen inkomen heeft. Dit inkomen kan onder meer, een inkomen op grond van de Wet op de studiefinanciering (WSF) of een inkomen uit arbeid zijn. Dit inkomen wordt in mindering gebracht op de algemene bijstand. Ondanks dit eigen inkomen komt deze jongere in aanmerking voor bijzondere bijstand. Vanwege het eigen inkomen is in dit geval verhaal op de ouders niet mogelijk. Eigen inkomen en draagkracht Voor zover de belanghebbende een inkomen heeft dat meer bedraagt dan de bijstandsnorm, wordt het meerdere volledig als draagkracht aangemerkt. Daarbij wordt de draagkracht per maand vastgesteld. Eventuele aanpassingen van de draagkracht moeten maandelijks na ontvangst van de inkomstenverklaring handmatig ingevoerd worden. Als de belanghebbende op het moment van de aanvraag een vast inkomen heeft dat meer bedraagt dan de bijstandsnorm, wordt bij de toekenning het meerdere direct in mindering gebracht op het forfaitaire bedrag. Als uit de inkomstenverklaring blijkt dat de belanghebbende inkomen heeft ontvangen waarmee bij de vaststelling van de algemene bijstand of bijzondere bijstand nog geen rekening is gehouden, moet dit direct verrekend worden met de uitkering over de volgende maand(en). Daarbij moet naast de verrekening, ook de hoogte van de verstrekking gemuteerd worden als sprake is van een structureel inkomen. Overige bijzondere kosten Voor zover de belanghebbende geconfronteerd wordt met bijzondere noodzakelijke bestaanskosten, zoals hoge woonlasten, kosten van medische voorzieningen en behandelingen, kan bijzondere bijstand volgens de algemeen geldende regels worden verstrekt.

87

Belanghebbenden van 18 tot 21 jaar in een inrichting Belanghebbenden van 18 tot 21 jaar die in een inrichting verblijven, komen niet in aanmerking voor algemene bijstand. Ook ten aanzien van hen blijft de onderhoudsplicht van de ouders van kracht. De ouders van de belanghebbende zullen in het merendeel van de gevallen een eigen bijdrage voor de kosten van verblijf in de inrichting moeten betalen. Aan de belanghebbende zelf kan bijzondere bijstand worden verleend, maar uitsluitend als voor de noodzakelijke bestaanskosten geen beroep gedaan kan worden op de onderhoudsplicht van de ouders. Hiervoor gelden dezelfde criteria als voor belanghebbenden van 18 tot 21 jaar die zelfstandig wonen. Bij opname van een jongere in de crisisopvang hoeft de dienst de noodzaak van de opname niet te toetsen, dat is al gebeurd door de instelling waar de belanghebbende zit. Het moet wel gaan om een erkende crisisopvang, dus niet bij particulieren of bijvoorbeeld een religieuze groepering. Er is geen jongerennorm voor verblijf in een inrichting. Neem daarom als uitgangspunt de norm van een in een inrichting verblijvende alleenstaande. Deze kan worden verstrekt als bijzondere bijstand. Onderzoek hierbij wel de reden waarom de ouders niet aan hun onderhoudsplicht voldoen. De bijzondere bijstand wordt verhaald op de onderhoudsplichtige ouder(s), maar niet als de crisisopvang dat ontraadt omdat daarmee de band tussen de ouder en de jongere extra wordt belast. Draagkracht Het inkomen van de belanghebbende zelf wordt volledig als draagkracht aangemerkt. Verhaal op ouders Als bijzondere bijstand wordt verstrekt, wordt deze op de ouders verhaald, tenzij de middelen van de ouders daartoe ontoereikend zijn. De ouders ontvangen bericht omtrent de bijstandverlening. Bijzondere bijstand aan ouders In uitzonderingsgevallen kan aan de ouders bijzondere bijstand verleend worden voor de bijdrage die zij moeten betalen in verband met de opname van hun kind in een inrichting. Zie de onderwerpen “Eigen bijdrage AWBZ-inrichting”. Belanghebbenden tot 18 jaar Belanghebbenden jonger dan 18 jaar zijn in de gezinsbijstand begrepen. Hun noodzakelijke bestaanskosten worden gerekend tot de noodzakelijke bestaanskosten van de ouders, die ten aanzien van hen onderhoudsplichtig zijn. Zij zijn uitgesloten van het recht op bijstand. Bijstandverlening is alleen mogelijk als zeer dringende redenen daartoe noodzaken. Het enkele feit dat de belanghebbende over onvoldoende middelen beschikt is onvoldoende. Bijstand voor algemene noodzakelijke bestaanskosten moet worden verleend in de vorm van algemene bijstand. Bijzondere bijstand bij acute noodsituatie Slechts indien in een acute noodsituatie, bij wijze van uitzondering, algemene bijstand aan een jongere onder de 18 jaar wordt verleend, kan eveneens bijzondere bijstand worden verstrekt. De hoogte ervan is gelijk aan dat van een jongere van 18 jaar. De bijzondere bijstand wordt, evenals de algemene bijstand, verhaald op de ouders. Bijzondere bijstand voor jongeren tot 21 jaar Ten behoeve van thuis- of uitwonende kinderen van 18 tot 21 jaar kan bijzondere bijstand worden overwogen voor zover de noodzakelijke kosten van het bestaan uitgaan boven de voor hen geldende bijstandsnorm. Voorwaarde hiervoor is wel dat de jongere geen beroep kan doen op zijn of haar ouders, omdat: 1. de middelen van de ouders daarvoor niet toereikend zijn of; 2. omdat de jongere redelijkerwijs de onderhoudsplicht jegens zijn/haar ouder(s) niet te gelde kan maken.

88

Indien de middelen van de ouders niet toereikend zijn, dient rekening gehouden te worden met de volledige draagkracht van zowel de jongere als van de ouder(s). Indien de jongere redelijkerwijs geen beroep kan doen op de onderhoudsplicht van de ouder(s) worden de bijzondere bijstandskosten verhaald op de ouders. Ook in dit geval dient eerst met de volledige draagkracht van de van de jongere rekening worden gehouden. Jongerentoeslag Het college verstrekt bijzondere bijstand voor algemeen noodzakelijke bestaanskosten aan een jongere van 18, 19 en 20 jaar voor zover zijn noodzakelijke kosten van het bestaan uitgaan boven de bijstandsnorm en hij hiervoor geen beroep kan doen op zijn ouders. Dit is geregeld in artikel 19 van de beleidsregels. De bijzondere bijstand van de alleenstaande of gehuwde jongere die zijn onderhoudsrecht jegens zijn ouders redelijkerwijs niet te gelde kan maken, bedraagt het verschil tussen de toepasselijke landelijke bijstandsnorm voor personen jonger dan 21 jaar, exclusief vakantiegeld, en de bijstandsnorm voor personen van 21 jaar en ouder, exclusief vakantiegeld. Berekening inkomen Bij het inkomen van de ouder(s) wordt het inkomen van het kind opgeteld. Als het kind een toelage op grond van de Wet op de studiefinanciering ontvangt, wordt het inkomen van het kind gesteld op het bedrag dat hiervoor in de Participatiewet is opgenomen. Berekening genormeerde aftrek De aftrek bestaat uit het normbedrag dat geldt voor de ouder(s) en de algemene bijstand voor het kind. Dit geldt ook als het kind jonger dan 18 jaar is.

89

7.10.

Kosten behandeling van dyslexie

Dyslexie wordt ook wel leesblindheid genoemd. Het is een leerstoornis die in verschillende gradaties voorkomt. Behandeling van kinderen met dyslexie en de verantwoordelijkheid voor begeleiding ligt bij de scholen. Voor alle schooltypes van basisschool tot universiteiten bestaan er dyslexieprotocollen. Vanaf 1 januari 2015 valt dyslexie- en dyscalculiezorg onder Jeugdzorg. Dit behoort tot de verantwoordelijkheid van de gemeente, afdeling Jeugdhulpverlening. Samen met de jeugd GGZ komt ook de vergoedingsregeling dyslexie onder de verantwoordelijkheid van de gemeenten. Voorliggende voorziening De Wet op de Jeugdzorg en de Wmo zijn passende en toereikende voorliggende voorzieningen voor deze kosten. Noodzakelijke (geïndiceerde) zorg wordt vergoed door de gemeente (Jeugdzorg). Indien ouders hun kind op eigen initiatief een diagnose of behandeling (willen) laten ondergaan, zijn de kosten daarvan voor eigen rekening. Voor leerlingen in het voorgezet onderwijs is er een financieringsregeling vanuit het Ministerie van Onderwijs. Scholen hebben budget om dyslexie te begeleiden.

90

7.11.

Zelfstandigen

Ten aanzien van de bijstandverlening aan zelfstandigen geldt het Besluit bijstandverlening zelfstandigen 2004 (Bbz 2004). Hieruit vloeit voort, dat het bepalen van het recht op bijzondere bijstand op onderdelen niet volgens de in dit onderwerp beschreven wijze kan plaatsvinden. Hieronder wordt beschreven op welke punten de werkwijze afwijkend is. In de jaarnorm opgenomen kostensoorten Uit het Bbz 2004 vloeit voort, dat de aanvragen bijzondere bijstand voor een woonkostentoeslag, een premie ziektekostenverzekering en een arbeidsongeschiktheidsverzekering niet los kunnen worden gezien van de jaarnorm, die als basis geldt voor de verlening van de bijstand aan zelfstandigen. De bepaling omtrent de draagkracht zijn niet van toepassing. Overige kostensoorten Voor de kosten die niet in de jaarnorm worden betrokken, zijn de bepalingen omtrent de draagkracht van toepassing. Vaststelling inkomen Bij de zelfstandige wordt bij de bijstandverlening rekening gehouden met het inkomen over een boekjaar, zoals aan de hand van de administratie wordt vastgesteld. Bij de behandeling van een aanvraag voor een kostensoort die niet in de jaarnorm wordt betrokken, worden de gegevens over de voorafgaande drie boekjaren opgevraagd. Aan de hand van deze gegevens wordt bezien of het laatste boekjaar een ‘normaal’ boekjaar is geweest, dat wil zeggen overeenkomt met de voorgaande boekjaren. Als dit het geval is, wordt de hoogte van het inkomen gesteld op de netto winst, verminderd met een forfaitair percentage aan te betalen belasting. Als het inkomen van de zelfstandige lager of gelijk is aan de jaarnorm, is er geen sprake van draagkracht. Bij een hoger inkomen, moet rekening worden gehouden met de draagkracht. Indien sprake lijkt te zijn van een sterke daling van het inkomen, kan op basis van een globale inschatting van de hoogte van het inkomen over het lopende boekjaar het inkomen worden bepaald. Bijzondere bijstand wordt in dat geval verleend als terugvorderbare bijstand. Na de ontvangst van de gegevens over het betreffende boekjaar wordt bezien of de inkomsten al dan niet boven de jaarnorm zijn. Als de inkomsten onder de jaarnorm uitkomen, wordt de bijzondere bijstand omgezet in bijstand om niet. Vaststelling vermogen Het bedrijfsvermogen hoeft niet vastgesteld te worden als het eigen vermogen van de zelfstandige de grens van het vrij te laten bescheiden vermogen niet te boven gaat. Indien het eigen vermogen boven deze grens ligt, moet op basis van het Bbz de hoogte van het vermogen worden bepaald, waarbij beoordeeld moet worden of het aanwezige vermogen noodzakelijk is voor bedrijf of beroep.

91

7.12.

Toeleidingskosten

De belanghebbende die op grond van de Participatiewet, de Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (IOAW) of de Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (IOAZ) een uitkering ontvangt, heeft in principe de verplichting om naar vermogen arbeid in dienstbetrekking te verkrijgen. Aan de activiteiten ter verkrijging van arbeid in dienstbetrekking kunnen kosten verbonden zijn, de toeleidingskosten. Het gaat hierbij om de kosten in verband met het opdoen van noodzakelijk geachte werkervaring, het volgen van noodzakelijke arbeidsmarktrelevante scholing of opleiding. Deze kosten mogen in principe alleen vergoed worden uit de reïntegratiemiddelen. Dit wil zeggen dat deze kosten alleen vergoed mogen worden in het kader van een door de gemeente geëntameerd reïntegratieplan. Bijzondere bijstand mag dus slechts bij hoge uitzondering verstrekt worden. Bijkomende kosten Behalve het bekostigen van een arbeidsmarktrelevante scholing of opleiding, zullen veelal ook de bijkomende kosten, zoals de reiskosten, door de voorliggende voorziening worden vergoed. Indien dit niet het geval is kan hiervoor bijzondere bijstand worden verleend.

92

7.13.

Kosten voor legitimatie, verblijfsvergunning en leges

Paspoort of identiteitskaart Vanaf 14 jaar of ouder moet iedereen een geldig legitimatiebewijs kunnen tonen. Voor de kosten van een paspoort of identiteitskaart is geen bijzondere bijstand mogelijk, omdat deze kosten behoren tot de algemeen noodzakelijke kosten van het bestaan. Deze kosten moeten uit eigen financiële middelen worden betaald. Legeskosten verblijfsvergunning De (leges) kosten voor het aanvragen/verlengen van een verblijfsvergunning of het aanvragen van naturalisatie moeten worden voldaan uit het eigen inkomen. Voor deze kosten is geen bijzondere bijstand mogelijk omdat deze kosten behoren tot de algemeen noodzakelijke kosten van het bestaan. Het gaat om kosten die voorzienbaar zijn waarvoor in principe gereserveerd moet worden.

93

8. Kinderopvang Met ingang van 1 januari 2013 heeft de Belastingdienst de uitvoering en de uitbetaling van de kinderopvangtoeslag overgenomen van de gemeente. Alleen als er sprake is van een sociaal medische indicatie kan de aanvraag voor een tegemoetkoming in de kosten van kinderopvang bij de gemeente worden aangevraagd. 8.1. Aanvragen kinderopvang via de Belastingdienst Vanaf 2007 worden alle werkgevers wettelijk verplicht mee bij te dragen in de kosten voor kinderopvang. Uitgangspunt is dat ook werkgevers een financiële bijdrage geven. Vanaf deze datum ontvangen belanghebbenden niet meer rechtstreeks een bijdrage via de werkgever, maar moeten zij deze zelf aanvragen bij de Belastingdienst. Alleenstaande ouders krijgen van de Belastingdienst een aanvulling. De kosten voor de kinderopvang worden door de overheid, werkgevers en ouders samen betaald. Ouders die werk en zorg combineren, krijgen een kinderopvangtoeslag via de Belastingdienst voor de kosten van kinderopvang. Deze toeslag is inkomensafhankelijk en wordt betaald door het Rijk, via de Belastingdienst. De belanghebbende betaalt zelf een (inkomensgerelateerde) eigen bijdrage voor de kosten van kinderopvang. Ook wanneer de belanghebbende als zelfstandige werkzaam is, kan de belanghebbende in aanmerking komen voor een tegemoetkoming van het Rijk. Aanvragen kinderopvangtoeslag kunnen worden ingediend bij de Belastingdienst, via de website www.toeslagen.nl. De gedeeltelijke tegemoetkoming vraagt een student of deelnemer aan via een reïntegratietraject via bij de Belastingdienst. Indien er geen werkgever is, dan kan de belanghebbende in sommige gevallen een tegemoetkoming krijgen van de gemeente of het UWV. De belanghebbende sluit zelf een overeenkomst af met het kindercentrum of gastouderbureau van zijn of haar keuze. Het kindercentrum moet geregistreerd staan in het kinderopvangregister van de gemeente waarin het gevestigd is. De ouder betaalt zelf de rekening. De ouder vraagt bij de Belastingdienst vanaf 1-1-2007 in één keer het werkgeversdeel (bij partners dus bij beide werkgevers) en het inkomen gerelateerde deel terug (www.toeslagen.nl, - kinderopvangtoeslag). Beide ouders moeten dus werken of een traject volgen, zo niet, is er geen tegemoetkoming mogelijk. Een uitzondering hierop is een belanghebbende met een sociaal medische indicatie. Deze belanghebbenden krijgen de kosten voor kinderopvang voor 100% vergoed van de gemeente minus de inkomens gerelateerde ouderbijdrage. Belanghebbenden met een Participatiewet uitkering hebben geen ouderbijdrage. De ouderbijdrage wordt vastgesteld aan de hand van de tabel Percentage kinderopvangtoeslag van de Belastingdienst plus 33,33% (gederfde werkgeversbijdrage). De aanvraag voor een sociaal-medische indicatie moet zijn voorzien van een brief van een specialist/psycholoog/psychiater. Indien nodig wordt tevens een Argonaut advies opgevraagd, ter beoordeling aan de consulent. 8.2. Aanvragen kinderopvang via de gemeente Als er sprake is van sociale en/of medische omstandigheden waardoor men niet in staat is om het kind op te vangen, kan men een aanvraag doen voor een tegemoetkoming in de kosten van kinderopvang. De aanvraag dient onderbouwd te zijn met een advies van een behandeld arts en/of behandelaar, specialist/psycholoog/psychiater. De aanvraag voor de gemeentelijke tegemoetkoming in de kosten van kinderopvang op grond van sociaal-medische indicatie kan worden gedaan bij de afdeling Sociale Voorzieningen. Het kindercentrum moet vermeld staan in het landelijk register Kinderopvang. Alle kindercentra die in

94

het register staan vermeld, worden regelmatig in opdracht van de gemeente beoordeeld op kwaliteit. 8.3. Gemeentelijke tegemoetkoming Heeft men geen werkgever, dan kan men in sommige gevallen een tegemoetkoming krijgen van de gemeente of UWV. Bijvoorbeeld als men een traject volgt dat tot werk leidt. Of op grond van een medische en/of sociale indicatie. Bij trajecten naar werk verloopt de aanvraag via Werk en Inkomen. Het Rijk heeft de volgende doelgroepen vastgesteld die bij de gemeente 1/6 deel van de kosten vergoed kunnen krijgen: 1. Uitkeringsgerechtigden die een reïntegratietraject volgen en een uitkering ontvangen in het kader van: Participatiewet (PW) Wet inkomensvoorziening kunstenaars (WIK) Algemene Nabestaanden Wet (ANW) Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (IOAW) Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte zelfstandigen (IOAZ) 2. Herintreders in een reïntegratietraject 3. Nieuwkomers die een inburgeringstraject volgen 4. Huishoudens waar sprake is van een sociaal-medische indicatie (vergoeding 100% van de kosten minus de ouderbijdrage). Op grond van artikel 7, derde lid, van de Wet kinderopvang wordt het maximum uurprijs voor de verschillende soorten kinderopvang ieder jaar met ingang van 1 januari geïndexeerd. De afgelopen jaren is de maximum uurprijs voor buitenschoolse opvang en gastouderopvang voor kinderen in de leeftijd dat zij naar het basisonderwijs gaan (4-12 jaar) stapsgewijs afgebouwd tot het niveau van de dagopvang en gastouderopvang (0-4 jaar). Met ingang van 1 januari 2008 is er één maximum uurprijs voor dagopvang, buitenschoolse opvang en gastouderopvang. Alle soorten kinderopvang kosten dus per 1 januari 2008 hetzelfde per uur. 8.4. Bijzondere bijstand voor oppaskosten Alle kosten van kinderopvang vallen dus, in principe, onder de Wet kinderopvang. In sommige gevallen is bijzondere bijstand mogelijk voor de kosten van kinderopvang. Het kan bijvoorbeeld zo zijn dat een ouder een arbeidsverplichting opgelegd heeft gekregen of verplicht moet deelnemen aan een reïntegratietraject. Deze ouder moet zich inschrijven bij een geregistreerd kindercentrum. Indien dit centrum een wachtlijst heeft (vooral aan de orde bij naschoolse opvang en bij meerdere kinderen) kan de ouder worden geadviseerd om zelf een oppas te zoeken (als overbrugging van de wachtlijst). De ouder kan voor de kosten van de oppas bijzondere bijstand aanvragen. De vergoeding bedraagt vanaf 01-01-2007 maximaal € 5,00 per uur. De ouder moet een getekende overeenkomst (handtekening ouder en oppas) inleveren met de data en het aantal uren dat er opgepast is. Voorwaarden voor bijzondere bijstand voor oppaskosten: als de ouder vanuit de Participatiewet uitkering moet werken of in traject moet; als de ouder op de wachtlijst staat bij een geregistreerd kindercentrum; als er geen partner is die op de kinderen kan passen.

95

9. Draagkrachtpercentages en inkomensnormen De draagkracht wordt bij ieder kostensoort berekend aan de hand van een percentage van de ruimte. In dit hoofdstuk worden de inkomensnormen voor individuele bijzondere bijstand besproken en alle kostensoorten worden opgesomd met het daarbij behorende percentage van de ruimte. Het vermogen dat in aanmerking genomen moet worden geldt volledig als draagkracht, voor zover het meer bedraagt dan het vrij te laten vermogen. 9.1. Inkomensnormen voor individuele bijzondere bijstand Bij het bepalen van het recht op bijzondere bijstand wordt gekeken naar het inkomen waarover de belanghebbende redelijkerwijs kan beschikken. Daarnaast vindt ook een beoordeling plaats of er sprake is van arbeidsperspectief. Bij het bepalen van arbeidsperspectief wordt gekeken of de belanghebbende arbeidsongeschikt is of niet. Daarmee wordt meteen ook de inkomensgrens bepaald. De inkomensnormen die gehanteerd worden bij bijzondere bijstand zijn opgenomen in een normenlijst. 

Huishoudens met arbeidsperspectief – inkomensgrens 110% van de norm Voor huishoudens met arbeidsperspectief wordt een inkomensgrens gehanteerd van 110% van de toepasselijke inkomensnorm. Inkomenssoorten met arbeidsperspectief: WW-uitkering, arbeid (full/parttime), alimentatie, eigen onderneming, BBZ, IOAW-uitkering, ANW-uitkering, studiefinanciering, pleeggeldvergoeding, PGB



Huishoudens zonder arbeidsperspectief - inkomensgrens 130% van de norm Voor huishoudens zonder arbeidsperspectief wordt een inkomensgrens gehanteerd van 130% van de toepasselijke inkomensnorm. Als bij een gehuwden paar één van de twee personen arbeidsongeschikt is, dan wordt er een inkomensgrens gehanteerd van 130%. Inkomenssoorten zonder arbeidsperspectief: Uitkeringen: WAO/WIA, Wajong, AOW, PW ZW uitkering: als er sprake is van een ZW uitkering, dan wordt het arbeidsperspectief beoordeeld door het UWV. De draagkrachtperiode wordt voor maximaal 1 jaar vastgesteld.

Bijstandsgerechtigden Het onderscheid tussen huishoudens met of zonder arbeidsperspectief is niet relevant voor bijstandsgerechtigden. Zij komen in ieder geval in aanmerking voor de individuele bijzondere bijstand. Bijstandsgerechtigden hebben nooit een hoger inkomen dan 100% van de toepasselijke bijstandsnorm. Tabel inkomensgrenzen Individuele bijzondere bijstand

Inkomensgrens

Huishouden met arbeidsperspectief Huishouden zonder arbeidsperspectief

110% 130%

96

9.2. Draagkrachtpercentages  30% van de draagkrachtruimte De draagkracht wordt berekend over het inkomen boven 110% of 130% (sprake van arbeidsperspectief of niet) van de voor belanghebbende toepasselijke inkomensnorm. Tot pensioengerechtigde leeftijd: Het draagkrachtpercentage bedraagt 30% over de draagkrachtruimte boven 110% of 130% (sprake van arbeidsperspectief of niet) van de toepasselijke inkomensnorm. Vanaf pensioengerechtigde leeftijd: Het draagkrachtpercentage bedraagt 30% over de draagkrachtruimte boven 130% van de toepasselijke inkomensnorm. Het draagkrachtpercentage van de volgende kostensoorten bedraagt 30% van de draagkrachtruimte: -

Alle medische kosten Kosten voor rechtsbijstand Kosten financieel beheer Reis- en vervoerskosten Ziekenvervoer Begrafeniskosten Studiekosten Overblijfkosten Toeleidingskosten Oppaskosten

(hoofdstuk 5) (hoofdstuk 7.1.) (hoofdstuk 7.2.) (hoofdstuk 7.3.) (hoofdstuk 7.4.) (hoofdstuk 7.5.) (hoofdstuk 7.7.) (hoofdstuk 7.8.) (hoofdstuk 7.12.) (hoofdstuk 8)

 100% van de draagkrachtruimte Het draagkrachtpercentage van de volgende kostensoorten bedraagt 100% over de ruimte boven de toepasselijke inkomensnorm: -

Verhuis- en inrichtingskosten Duurzame gebruiksgoederen Woonkostentoeslag Doorbetaling vaste lasten Brandschade Kosten bevalling en kraamzorg Schulden Jongeren

(hoofdstuk 6.1.) (hoofdstuk 6.2.) (hoofdstuk 6.4.) (hoofdstuk 6.5.) (hoofdstuk 6.6.) (hoofdstuk 6.7.) (hoofdstuk 7.6.) (hoofdstuk 7.9.)

Vermogensgrens bij algemeen noodzakelijke kosten Voor algemeen noodzakelijke kosten zoals duurzame gebruiksgoederen geldt als grensbedrag voor het vermogen een bedrag van maximaal de hoogte van twee keer de toepasselijke bijstandsnorm. Bij een alleenstaande ouder geldt als grensbedrag twee keer de toepasselijke bijstandsnorm plus de alleenstaande ouderkop binnen het kindgebonden budget. Bij belanghebbenden die ouder zijn dan de pensioengerechtigde leeftijd, geldt het maximaal voor hen van toepassing zijnde AOW-bedrag. Bij controle van het vermogen is het wel zaak om het saldo in alle redelijkheid te beoordelen. Als huur en zorgtoeslag net gestort zijn of als er in een gezin met kinderen de kinderbijslag net gestort is, zal het saldo op de rekening hoger kunnen zijn dan het grensbedrag. Dergelijke verstrekkingen worden gezien als doelverstrekking en kunnen van het aanwezige saldo worden afgetrokken. Op het saldo wordt tevens eenmaal een bedrag van een maand levensonderhoud in mindering gebracht. Let op! Bijzondere bijstand als geldlening: het vermogen wordt volledig als draagkracht aangemerkt, inclusief het vrij te laten bescheiden vermogen boven anderhalf keer de voor belanghebbende toepasselijke bijstandsnorm inclusief toeslag cq. verlaging.

97

Bijstandsgerechtigden Het onderscheid tussen huishoudens met of zonder arbeidsperspectief is niet relevant voor bijstandsgerechtigden. Zij komen in ieder geval in aanmerking voor de individuele bijzondere bijstand. Bijstandsgerechtigden hebben nooit een hoger inkomen dan 100% van de toepasselijke bijstandsnorm. Tabel inkomensgrenzen Individuele bijzondere bijstand

Inkomensgrens

Huishouden met arbeidsperspectief Huishouden zonder arbeidsperspectief

110% 130%

98

10.

Amstelveenpas

De Amstelveenpas is een kortingspas voor allerlei culturele en sociale activiteiten in Amstelveen. Met de Amstelveenpas zijn er een aantal vaste kortingen en men kan gebruik maken van seizoensaanbiedingen. Dit zijn bijvoorbeeld toegangskaartjes voor een pretpark, dierentuin, museum of een dagtocht. De gemeente verstuurd in het voor- en het najaar een blad met alle activiteiten waaruit gekozen kan worden. De Amstelveenpas is persoonsgebonden. Op de pas staat de naam van de belanghebbende, de geboortedatum en het pasnummer. De pas moet zijn voorzien van een pasfoto. 10.1.

Voorwaarden Amstelveenpas

In de beleidsregels bijzondere bijstand zijn de voorwaarden opgenomen waar een belanghebbende aan moet voldoen om in aanmerking te komen voor een Amstelveenpas. De belanghebbende: Woont in de gemeente Amstelveen; Is geen student (ontvangt geen studiefinanciering); Heeft een inkomen welke niet hoger is dan 110% / 125% van de toepasselijke bijstandsnorm; Heeft een vermogen welke niet hoger is dan toegestaan volgens de Participatiewet. De inwonende kinderen van 2 tot 18 jaar krijgen de pas automatisch verstrekt, als de pas voor de ouder(s) is toegekend. 10.2.

Geldigheid Amstelveenpas

De Amstelveenpas wordt afgegeven voor de duur van twee jaar. Als er sprake is van een wisselend inkomen of er is zicht op eventuele verbetering van het inkomen, wordt de pas voor de duur van één jaar verstrekt. Bij pensioengerechtigde leeftijd wordt de pas voor onbeperkte duur afgegeven. 10.3.

Inkomensgrens Amstelveenpas

Zie onderstaande tabel voor de inkomensgrens die gehanteerd wordt bij een aanvraag voor een Amstelveenpas. Amstelveenpas

Inkomensgrens

Alleenstaande ouder Meerpersoonshuishouden, met kinderen Pensioengerechtigden Chronische zieken/gehandicapten

130% 130% 130% 130%

Alleenstaanden (zonder chronische ziekte) Meerpersoonshuishouden, zonder kinderen

110% 110%

99

11.

Doelgroepvergoedingen voor kinderen

De gemeente wil dat kinderen van ouders met een laag inkomen gelijke kansen krijgen om hun talenten te ontplooien. Daartoe zijn er vergoedingen voor kinderen tot 18 jaar. De tegemoetkomingen zijn opgenomen in de beleidsregels bijzondere bijstand. 11.1.

Vergoedingen en tegemoetkomingen voor kinderen tot 18 jaar



Tegemoetkoming voor deelname aan sport en culturele activiteiten Deze tegemoetkoming is bedoeld voor de betaling van contributie bij sportclubs, culturele activiteiten en attributen. Het is bedoeld voor activiteiten in georganiseerd verband en voor kinderen in de leeftijd van 4 tot 18 jaar. De vergoeding bedraagt maximaal € 250,- per kind per periode van 12 maanden. De vergoeding wordt uitbetaald na indiening van een bewijs van betaling van contributie aan een sportclub of muziekvereniging.



Tegemoetkoming in de schoolkosten voor basisonderwijs en middelbaar onderwijs. Deze regeling is bestemd voor uitgaven zoals ouderbijdrage, schoolreisje en schoolbenodigdheden en bedoeld voor kinderen in de leeftijd van 4 tot 18 jaar. Voor basisschoolleerlingen bedraagt de tegemoetkoming € 75,- per jaar kind per 12 maanden en voor middelbare school leerlingen bedraagt deze € 150,- per kind per 12 maanden. De vergoeding kan zonder bewijs worden uitbetaald, daar kinderen tot 18 jarige leeftijd leerplichtig zijn.



Korting zwemles Er is een korting van 75% mogelijk in de kosten van het behalen van een zwemdiploma. De vergoeding wordt uitbetaald als er door de belanghebbende een bewijs van zwemmen wordt ingeleverd waarop de kosten van de zwemlessen staan vermeld en de periode van de lessen.



Tegemoetkoming van de Amstelveense vakantiekampen Er is een tegemoetkoming mogelijk voor de eigen bijdrage in de kosten van de Amstelveense vakantiekampen ter hoogte van de kosten boven de € 12,50.



Computerregeling Een huishouden met kinderen in de leeftijd van 8 tot 18 jaar of een kind van 6 of 7 jaar met een door school geconstateerde leerachterstand, komt in aanmerking voor de computerregeling. De tegemoetkoming voor een computer en toebehoren bedraagt maximaal € 300,- per huishouden per 4 jaar.



Tegemoetkoming in de internetkosten De tegemoetkoming voor internetgebruik bedraagt € 180,- per huishouden per 12 maanden. De vergoeding wordt uitbetaald na indiening van een bewijs van betaling aan de internetprovider. 11.2.

Inkomensgrens doelgroepvergoedingen

De inkomensgrens bedraagt voor de doelgroepvergoedingen voor kinderen 130% van de toepasselijke inkomensnorm.

100

12.

Collectieve ziektekostenverzekering

De Zorgverzekeringswet (Zvw) is een verplichte verzekering voor ziektekosten voor iedereen die in Nederland woont of werkt. In de Zvw is een basispakket aan medische zorg vastgesteld. Er is een verplicht eigen risico. Collectief verzekeren is mogelijk via de gemeente. De gemeente heeft een samenwerking met twee aanbieders voor de collectieve ziektekostenverzekering, namelijk Zorg en Zekerheid en Zilveren Kruis Achmea. De belanghebbende mag zelf bepalen voor welke ziektekostenverzekering hij kiest. 12.1.

Voorwaarden collectieve verzekering

De voorwaarden om in aanmerking te komen voor één van deze collectieve verzekeringen zijn: 1. De belanghebbende woont in de gemeente Amstelveen; 2. De belanghebbende mag geen betalingsachterstand hebben bij de huidige zorgverzekeraar; 3. Het netto inkomen per maand van de belanghebbende is lager dan de bedragen zoals vermeld in de tabellen onder het kopje premie. 12.2.

Aanvragen collectieve ziektekostenverzekering

Aanvraagformulieren en informatie over de verzekeringen kan door de belanghebbende bij het Amstelveenloket worden opgevraagd. Het Amstelveenloket kan helpen bij het invullen van de aanvraagformulieren. De belanghebbende dient zelf een keuze te maken voor welke zorgverzekering en welk pakket hij gebruik wil maken. De belanghebbende dient het aanvraagformulier van de gemeente samen met de gevraagde bewijsstukken en het formulier van de door de belanghebbende uitgekozen zorgverzekeraar, op te sturen naar de gemeente. De gemeente beoordeeld of de belanghebbende aangesloten kan worden bij de uitgekozen collectieve ziektekostenverzekering. 12.3.

Prijslijst collectief aanvullende ziektekostenverzekering

De hoogte van de vergoedingen zijn terug te vinden in de informatiebrochures of in de vergoedingenlijst die te vinden is op internet. De bedragen worden jaarlijks aangepast op 1 januari. 12.5.

Inkomens- en vermogensgrenzen ziektekostenverzekering

Voor de collectieve zorgverzekeringen gelden per verzekering verschillende inkomens- en vermogensgrenzen. 12.6.

Premie ziektekostenverzekering

De collectieve zorgverzekeringen bestaan uit een basisverzekering, een aanvullende verzekering en een tandartsverzekering. Zowel op de basisverzekering als de aanvullende verzekeringen krijgt de belanghebbende een korting op de premies.

101