Groninger Molenhuis

ERFGOEDLOPER NIEUWSBRIEF  MUSEUMHUIS GRONINGEN / GRONINGER MOLENHUIS 

nummer 17, 16 december 2011 

-------------------------------------------------------------------In deze ERFGOEDLOPER  • Column Roeli Broekhuis  • Veiligheid op molens  • Vloot en Visserij  • Museummagazine en toerisme overleg  • Abt Emojaar 2012, Jubileum Gilde vrijwillige molenaars en kerstsluiting bureau  

-------------------------------------------------------------------C CO OLLU UM MN N RRROOOEEELLLIIIBBBRRROOOEEEKKKHHHUUUIIISSS Donkere dagen    ’s Ochtends ontbijten met kaarslicht of het licht van de kerstboom en ’s  avonds al vroeg de lampen weer aan. Dit jaar lijken de donkere dagen  van kerst nog donkerder door alle regen en bewolking. Echt weer om  binnen te zitten en het thuis gezellig te maken. Deze donkere dagen  verleiden ook om na te denken over de wereld om ons heen, het  afgelopen jaar en het jaar dat komt. Wat hebben wij gedaan en wat  gaan we volgend jaar doen? Hoe staan we in het leven? Deze vragen zijn  heel persoonlijk, maar hebben een enorme uitwerking op de wereld om  ons heen. We nemen onze persoonlijkheid mee in ons werk en door de  optelsom van al onze persoonlijkheden bepalen we voor een groot deel  wat we als culturele organisaties in onze samenleving kunnen  betekenen. Dat is heel veel. Denk maar eens aan alles wat ondernomen  wordt bij musea, borgen, molens en kerken. Als we als maatschappij  deze activiteiten zouden moeten missen, zou er iets wezenlijks  wegvallen. Ieder mens heeft nu eenmaal behoefte aan schoonheid,  zingeving, warmte en aandacht: kortom aan cultuur. In deze economisch  donkere dagen staat cultuur onder druk, omdat het lijkt dat het apart  staat van andere onderdelen in de samenleving die veel nuttiger zijn  zoals de aanleg van wegen, bedrijventerreinen en het redden van de  euro. Maar niets is minder waar. De meeste aandacht in gesprekken  thuis, in de krant en op tv gaat uit naar de menselijke maat: hoe gaan  we met elkaar om, in welk land willen we leven en hoe moet dat eruit  zien. Het gaat kortom over cultuur. Stad en provincie mogen zich  gelukkig prijzen dat wij in een gebied wonen met weliswaar weinig geld,  maar met veel cultuur waar heel veel mensen zich actief voor inzetten.  Ik hoop dat we als cultuursector volgend jaar een actieve rol blijven  vervullen bij de inrichting van de wereld om ons heen. 

Roeli Broekhuis is directeur van  het Museumhuis Groningen/  Groninger Molenhuis                                                     

 

VLOOT EN VISSERIJ   

 

Jacobien Louwes (links) in haar eigen B&B  

In 2007 werden in het kader van Waddenland  Groningen door het Museumhuis de eerste  contacten gelegd met erfgoedinstellingen en  ondernemers in het Marnegebied: Zoutkamp,  Vierhuizen en Lauwersoog. Doel was om  samenhangende, sterke en duurzame presentaties  te ontwikkelen, waarbij erfgoedinstellingen,  bewoners en bedrijven nauw met elkaar  samenwerken. Door deze  gemeenschappelijke  aanpak kan dan een groter publiek worden bereikt.  Dit resulteerde in ondermeer diverse presentaties  in het gebied, een cursus voor streekgidsen en een wandelroute tussen Zoutkamp en Vierhuizen.  Het Museumhuis vindt het van belang dat zowel de ontstane synergie als kwaliteit behouden blijven.  Daarom worden regelmatig werkbijeenkomsten georganiseerd om dit proces te bewaken, te  bevorderen en na te denken over de kansen. Jacobien Louwes, niet alleen eigenaar van een Bed &  Breakfast maar ook voorzitter van de plaatselijke commissie van de kerk Vierhuizen, is al vanaf het  begin bij Waddenland Groningen betrokken. Reden voor een gesprek.    ‘Het is ontzettend belangrijk om dit prachtige gebied te ‘communiceren’ zodat men weet wat hier te  doen is en hoe verschillend en divers het is. Het heeft voor elk wat wils. Want er bestaat toch wel  een vooroordeel over Groningen: ‘Wat gaan jullie in Gróningen doen!’ Langzamerhand raakt het  echter wel bekender en worden we door steeds meer toeristen ontdekt. Zo ontdekken ze dat  Groningen meer heeft dan het Groninger Museum en een gezellige binnenstad. Bezoekers vinden de  wandel‐ en fietsmogelijkheden van dit gebied aantrekkelijk en ook het groot aantal musea. Daarnaast  wordt waarde gehecht aan goede eetgelegenheden. Het Lauwersmeer als nationaal park is bekend,  daar moeten we volgens mij meer mee doen. Het verhaal dat  we als gebied moeten vertellen is dat  we het oudste cultuurlandschap van Europa zijn, dat is bijzonder. Het is door mensenhanden  ontstaan. Bovendien is het door de recente waterstijgingen weer actueel. De Marne is een gebied  van landbouw en visserij met biologische‐ akkerbouw‐ en veeteeltbedrijven. Niet te ingewikkeld  doen, dit hebben we, hier moeten we het mee doen. Het laat zich ook niet meteen aan bezoekers  zien, die moeten moeite doen om het te ontdekken en sommige gasten moet je daarbij een handje  helpen. En dat doe je door ze te voorzien van fietskaarten of ze tips te geven over attracties in de  buurt en ze te wijzen op eet‐ en drinkgelegenheden. Naar collega‐erfgoedinstellingen verwijzen is  ook belangrijk. Je moet het echter ook waar maken. Als de toeristen eenmaal in je gebied zijn, moet  je ze het gevoel geven dat ze welkom zijn. Friesland weet zich doorgaans toeristisch beter te  verkopen dan Groningen, die zich nogal eens te nuchter opstelt. Het zit vaak in kleine dingen. Een  goed voorbeeld van samenwerking is het overleg dat de plaatselijke commissie kerk Vierhuizen heeft  met de kerkcommissie in Hornhuizen en met het dorp Niekerk over de Tuin en Kunst Tiendaagse  2012. Deze driehoek heeft plannen om in dit kader een wandeling te ontwikkelen langs plekken waar  je doorgaans niet zo snel komt, bijvoorbeeld over die oude dijken waarbij onderweg verhalen  worden verteld. De producten, die in het kader van Waddenland Groningen zijn gemaakt, dragen ook  bij aan het bekend maken van het gebied. Het drieluik in de kerk van Vierhuizen en het boekje  Kerkepadwandeling Zoutkamp‐Vierhuizen zijn hiervan goede voorbeelden. De samenwerking met de  andere instellingen in het gebied is waardevol en de bijeenkomsten die het Museumhuis belegt om  dat te stimuleren bevorderen dat zeker. We denken met het Museumhuis na over hoe we Vloot en  Visserij nog beter kunnen communiceren’.    

 

VEILIGHEID OP MOLENS 

  Molens en bezoek ontvangen: eigenlijk zou dat niet moeten  kunnen. Molens zijn immers grote gevaarlijke instrumenten,  niet alleen voor de bezoekers maar ook voor de molenaars.  Daarom zijn er strenge eisen in het kader van de Arbo. Het  Groninger Molenhuis ontwikkelt een jaarlijks terugkerende  cursus veiligheidszorg voor zowel de moleneigenaren als de  molenaars en gidsen, waardoor de eigenaren aan de Arbo  eisen voldoen.  Molenstichting Fivelingo heeft deelgenomen  aan de pilot. Komend jaar kunnen andere eigenaren zich  intekenen. Cursuscoördinator Tom Heyne verzorgt deze  bijeenkomsten en is ook coördinator van het project  Veiligheidszorg van het Museumhuis.           Tom, waarom is het belangrijk dat molens aandacht besteden  aan veiligheid?  Moleneigenaren moeten bij een calamiteit kunnen aantonen  dat ze er alles aan hebben gedaan om ongevallen te voorkomen. Molenorganisaties moeten, net als  alle erfgoedinstellingen, de Arbo‐wet naleven en in ieder geval één keer per jaar een bijeenkomst  over veiligheid beleggen voor hun molenaars. Hun beleid wordt vastgelegd in een calamiteitenplan  dat jaarlijks op actualiteit dient te worden getoetst. Veiligheid betreft zowel die van de bezoekers als  van de molenaars.    Hoe verhouden theorie en praktijk zich tot elkaar?  Gelukkig vinden er slechts zelden ongelukken om en in de molen plaats. Dat heeft dan als nadeel dat  molenaars denken: op mijn molen komen ongelukken niet voor. Bewustwording is echter een  sleutelwoord en preventie uiterst belangrijk. De cursussen die wij verzorgen hameren daar ook op.  Ben je voorbereid op een calamiteit. Ken je het telefoonnummer van de brandweer bijvoorbeeld.  Wat goed werkt is het bespreken van bijna ongevallen: er komt dan vaak een waslijst van incidenten  langs. Omdat de molen een gevaarlijke machine is, is het belangrijk, indien mogelijk, bezoek voor te  bereiden. Instrueer je bezoekers om bijvoorbeeld bij de deur van de molen te wachten op instructies.     Wat kan er verbeterd worden?  Wees het eens over bepaalde voorzorgsmaatregelen zoals bijvoorbeeld het aantal mensen dat je per  keer toelaat op je molen. Sommigen zeggen: een buslading vol, laat maar boven komen, anderen  willen niet meer dan slechts enkelen tegelijkertijd. Stelregel bij kinderen is, bij iedere vijf kinderen  twee volwassenen. Leg dat vast in protocollen en stel een Risico‐inventarisatie en ‐evaluatie (RI&E)  op waarin je risico’s in kaart brengt en afspraken maakt over veilig werken. En evalueer dit  regelmatig.                                                                                                                                                                                                                      Een ander belangrijk aspect is de communicatie tussen eigenaar en medewerkers. Het is voor  besturen van molenorganisaties goed als zij zich af en toe bij de molen laten zien en zich door de  molenaars laten informeren. Blijf in gesprek, dat geldt voor beide partijen.     Op 14 april wordt in het Molenhuis een bijeenkomst over Veiligheid gegeven voor Molenstichting  Westerkwartier. De stichting De Fryske Mole (DFM) heeft het Groninger Molenhuis uitgenodigd om  op 21 december informatie te geven over enerzijds het werk van het Molenhuis en anderzijds over  veiligheid op molens.  

 

MUSEUMMAGAZINE                                        Er zijn veranderingen op til wat betreft het Museummagazine Noord‐Nederland / Noord‐Duitsland.  In 2012 wordt het magazine uitgebreid met Bremen. Verder zal het blad geen opvallende  verandering ondergaan. Voor de editie 2013‐2014 zal dat wel het geval zijn. Dan wordt de  metropoolregio Oldenburg‐Bremen toegevoegd, wordt het magazine tweetalig, krijgt het een ander  formaat en wordt het voorzien van tips over arrangementen. Bovendien is het de bedoeling dat  het  Museummagazine ook in  een digitale vorm wordt aangeboden.  

    Toerisme overleg  Iedere eerste maandag van de maand vindt in het Museumhuis/Molenhuis het toerisme overleg  plaats. Tijdens dit overleg wordt informatie uitgewisseld tussen erfgoedinstellingen en culturele  ondernemers over de projecten waarmee ze bezig zijn. Het eerste toerisme overleg vond plaats op 4  juni. De volgende onderwerpen kwamen daarbij onder andere aan bod: de tuin‐ en kunst tiendaagse,  de Cultuurkalender Groningen, het jaar van Emo 2012, het Museummagazine, ontwikkelen van  reizen en arrangementen met Groninger cultuur en erfgoed. De setting is informeel en is bedoeld om  culturele ondernemers en erfgoedinstellingen met elkaar in contact te brenegn.    Het eerste overleg in 2012 staat gepland voor maandag 9 januari van 9:00 – 10.30 uur. Inderdaad: dit  is niet de eerste maandag van die maand maar voor veel mensen valt 2 januari nog in de  kerstvakantie vandaar dat we een dit overleg een week later plannen.

 

ABT EMOJAAR 2012    2012 is door verschillende organisaties uitgeroepen tot het jaar van ……Het is niet alleen het jaar van  de historische buitenplaatsen maar ook het jaar van het immaterieel erfgoed en het Museumhuis  heeft 2012 gemarkeerd als Abt Emojaar. Emo van Wittewierum vertrok namelijk op 9 november  1211 naar Rome om zijn klooster van de ondergang te redden. Precies 800 jaar later wordt zijn tocht  herdacht door het inluiden van het Emo Jaar. Een jaar lang staat Emo in de schijnwerpers en wordt  een groot aantal activiteiten rondom deze bijzondere abt georganiseerd. Het Museumhuis is een van  de initiatiefnemers van het Abt Emojaar. Er worden zes evenementen georganiseerd en iedere  maand, van april tot oktober,wordt door middel van een evenement aandacht besteed aan deze  bijzondere reis.    

Nieuwsgierig geworden naar Emo’s reis?   U hoeft niet tot april 2012 te wachten om meer te meer te weten te komen over Emo. De schrijfster  Ynskje Penning schreef het boek Emo’s labyrint. Ynskje Penning reconstrueerde de reis die de  kloostervader in de barre winter van 1211‐1212 naar Rome ondernam om zijn klooster te redden uit  handen van de bisschop van Munster. Ze voert haar lezers acht eeuwen terug in de tijd, waar Emo te  maken krijgt met de grote politieke problemen in Europa. Een fascinerende en bloedstollende  geschiedenis.  Boekgegevens: paperback, 464 pagina's, ISBN 978 90 8160 9913; prijs € 18,95; Uitgeverij Penningboek, Haren.    En er worden reizen georganiseerd door Surprising Holland en Historizon.    Tot slot: u kunt zich nog aanmelden voor de busreis naar Arnhem om in het Openluchtmuseum  aldaar het veertigjarig jubileum van het Gilde van vrijwillige molenaars te vieren: [email protected]. Zie voor meer informatie: www.groningermolenhuis.nl.     BUREAUSLUITING   

        Het bureau van het Museumhuis / Molenhuis is vanwege de kerstvakantie gesloten van  23 tot en met 30 december. Vanaf 2 januari 2012 kunt u ons weer bereiken.    Graag wensen wij al onze relaties hele prettige feestdagen en een gezond en voorspoedig 2012. 

-------------------------------------------------------------------Erfgoedloper is een uitgave van  Museumhuis Groningen / Groninger Molenhuis Lopende Diep 8, 9712 NW Groningen,   t. (050) 313 00 52. Reacties en kopij: [email protected]