GRONINGER MOLENHUIS nummer 19, 27 januari 2012

ERFGOEDLOPER NIEUWSBRIEF  MUSEUMHUIS GRONINGEN / GRONINGER MOLENHUIS 

nummer 19, 27 januari 2012 

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐  In deze ERFGOEDLOPER  • Column Roeli Broekhuis  • Bezoekcijfers 2011: populariteit musea stabiel  • De Brim: ervaringen van aanvragers  • De Tuin‐ en Kunsttiendaagse 2012  • Cursusaanbod Museumhuis  • Conferentie Maatschappelijke stages in erfgoedinstellingen 

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐  COLUMN ROELI BROEKHUIS Etiket  Cultuur en subsidies. Deze begrippen zijn onlosmakelijk met elkaar  verbonden. In de huidige tijd van bezuinigingen buigen politici zich het  hoofd hoe je toch hoogwaardige cultuur kunt hebben zonder daar veel  gemeenschapsgeld, lees subsidies, in te investeren. Hoe komt het toch  dat het de cultuursector maar niet lukt om minder afhankelijk te zijn van  subsidies, ondanks alle inspanningen om het cultureel ondernemerschap  tot het uiterste op te rekken? Volgens mij ligt dat aan het etiket  ‘subsidie’, wat haast lijkt op een gift waarvoor je dankbaar moet zijn. In  het geval van particuliere fondsen is dat zeker het geval. Maar ik vraag  me af of het niet beter is om dat deel van de subsidies die overheden  beschikbaar stellen voor de uitvoering van overheidstaken, niet langer  subsidie te noemen. Het lijkt alsof zo geld om niet wordt weggegeven.  Niets is minder waar. Organisaties die door de overheid worden  bekostigd, krijgen in prestatiecontracten beschreven wat ze daarvoor  moeten opleveren. De organisatie werkt niet voor zichzelf, maar voert  taken uit die overheden van belang vinden en waarvoor ze willen  betalen. Zoals de bouw van een de aanleg van een weg of een  bedrijventerrein niet wordt gesubsidieerd, maar gewoon wordt betaald  (vaak onder het etiket ‘investering’) wordt het behoud en beheer van  cultureel erfgoed gesubsidieerd, terwijl ook dit een overheidstaak is. De  noemers ‘subsidie’ en ‘investering’ voelen toch wezenlijk anders. Ik ben  er voorstander van om een onderscheid te maken in de benaming van de  verschillende subsidiedoelen. Overheidstaken die worden uitgevoerd  door culturele organisaties, zoals behoud en beheer van cultureel  erfgoed, zijn niet langer subsidiegelden, maar investeringsgelden. Andere  activiteiten van culturele instellingen die niet rechtstreeks voortvloeien  uit contractverplichtingen, kunnen wel onder de noemer subsidie vallen.  Door dit onderscheid te maken wordt het duidelijker dat de overheid  gewoon moet betalen voor de taken die ze uitgevoerd wil hebben, zoals  je ook voor de aanleg van een weg moet betalen. Dan komt ook die  vreemde discussie die we hier voeren over een subsidie‐infuus van  culturele instellingen, in een ander daglicht te staan.   

Roeli Broekhuis is directeur van  het Museumhuis Groningen/  Groninger Molenhuis                                             

BEZOEKCIJFERS 2011: POPULARITEIT MUSEA STABIEL    De succesvolle anatomietentoonstelling Binnenste  Buiten leverde het Universiteitsmuseum in het  laatste weekend iets meer dan 1.000 bezoekers op  en een lange rij wachtenden. 

  Aan het begin van ieder jaar verzamelt het  Museumhuis de bezoekcijfers van de  aangesloten instellingen over het voorbije jaar.  Ook voor 2011 is dat het geval. Deze bijdrage  geeft een algemeen beeld van de bezoekcijfers.  De complete lijst wordt binnenkort  gepubliceerd op de website van het  Museumhuis.    Uit de gegevens komt naar voren dat, ondanks de ‘slechte’ zomer, het aantal museumbezoeken  stabiel is gebleven ten opzichte van voorgaande jaren. Een regenachtige zomer kan een negatieve  invloed hebben op bijvoorbeeld de borgen: bezoekers blijven weg omdat onder die omstandigheden  ronddwalen door de tuin, een belangrijk onderdeel van het landgoed, geen aantrekkelijk vooruitzicht  is. De Fraeylemaborg ontving ongeveer  2.000 mensen minder en de Menkemaborg 853 personen  ten opzichte van 2010. Verhildersum begroette juist een kleine 1.000 meer; de populaire streekmarkt  droeg zeker bij aan het positieve resultaat. Opvallend genoeg kreeg een bekende tuin in de provincie,  Domies Toen, (de tuin van de dominee) in Pieterburen meer mensen dan in 2010, namelijk 1.339.   Maar ook kleine(re) musea timmeren aan de weg. Zo ontving Boerderij Museum Duurswold in  Slochteren 1.650 bezoekers terwijl het jaar daarvoor slechts 750 mensen de weg naar het museum  wisten te vinden. Het museum kreeg veel schoolkinderen binnen de poorten aan wie werd uitgelegd  hoe het leven er uitzag zonder wasmachine, koelkast of diepvries.     Het Klooster Ter Apel kon zich eveneens verheugen in een toename van bezoek. In 2010 kwamen  33.558 bezoekers en in 2011 37.085. De expositie ‘De Middeleeuwen van Helmantel' in Klooster Ter  Apel droeg daar in hoge mate aan bij. Een andere stijger was Museum Stad Appingedam. Ook hier  was Helmantel, samen met andere kunstenaars, een grote publiekstrekker. Het museum nam  bovendien actief deel in Damster stadsfeesten, regionale en landelijke evenementen, benaderde en  ontving scholen uit Appingedam en omringende gemeenten.     Het Noordelijk Scheepvaartmuseum had een kleine daling te verwerken, van 26.975 naar 22.243  bezoekers, maar denkt dat dit komt door de succesvolle tentoonstelling over Fongers het jaar  daarvoor. Het museum manifesteert zich steeds nadrukkelijker als museum voor  bewoningsgeschiedenis. De virtuele film Groningen in 1470 waarvan de vernieuwde versie werd  gepresenteerd in december 2011 trok al heel wat belangstelling.     De slechte zomer speelde ook het Streekhistorisch Centrum in Stadskanaal parten. Er waren met  name minder bezoekers voor de watertoren. Wel constateert men een toename bij de individuele 

bezoekers en het aantal bezoekers aan de zondagmiddagactiviteiten.  Het Veenkoloniaal Museum in Veendam tenslotte heeft weliswaar minder bezoekers gehaald dan in  2010, zo’n 4.000 minder, maar ziet wel een stijging in het aantal Randstadbezoekers. De  treinverbinding naar Veendam heeft daar positieve invloed op. Dat 2010 zo’n goed jaar was komt,  opvallend, weer door Helmantel: ‘Henk Helmantel in dubbelperspectief’.   Kun je nou concluderen: met Helmantel succes verzekerd? 

 

DE BRIM: ERVARINGEN VAN AANVRAGERS  Een drukte van belang bij de Rijksdienst 

   

Op 16 januari konden moleneigenaren een  aanvraag in te dienen voor de Brim‐subsidie  voor de jaren 2013‐2018. Met de Brim‐ subsidie krijgen moleneigenaren financiële  steun van de Rijksoverheid bij het in goede  staat houden van hun molen: 60% van de  kosten van het onderhoud kan namelijk door  het rijk vergoed worden. Het Groninger  Molenhuis was benieuwd hoe het de  moleneigenaren in Groningen was vergaan:   had men op 16 januari bij de RCE een  aanvraag ingediend, was men zelf naar  Amersfoort gereisd of had men iemand  opdracht gegeven, wat waren hun ervaringen in het algemeen met de aanvraagprocedure en waren  er delen van de aanvraag die men als bijzonder lastig heeft ervaren?  Ongeveer een kwart (acht eigenaren, goed voor 20 molens) heeft hun bevindingen meegedeeld. Al  deze respondenten hebben een aanvraag ingediend, maar op één na zijn ze niet zelf naar Amersfoort  gereisd, en allemaal hebben ze deskundigen ingeschakeld om de aanvraag te verzorgen. Voor de ene  helft is dit de Stichting Monumentenwacht Groningen, voor de andere helft het bedrijf van Gijs van  Reeuwijk. Want dat is wel de algemene teneur van de antwoorden: het wordt ons wel moeilijk  gemaakt en je kunt het eigenlijk niet meer zelf doen. De administratieve rompslomp bij het opstellen  van een onderhoudsplan en een verantwoorde aanvraag wordt door velen als een last beschouwd,  en dit heeft veel tijd en geld gekost (geld dat beter aan het daadwerkelijke onderhoud had kunnen  worden besteed …). In het bijzonder het onderscheid dat bij de aanvraag gemaakt moest worden  tussen regulier onderhoud en meer ingrijpende werkzaamheden, heeft tot onduidelijkheden en veel  extra overleg tussen de betrokkenen geleid.  Wij hebben ook de externe deskundigen om hun mening gevraagd. De woordvoerder van het bureau  Van Reeuwijk Bouwmeester geeft aan die vraag ook als lastig te hebben ervaren en een punt van  discussie. Van sommige aspecten, zoals schilderwerk, bliksemafleiders, brandblussers is het wel  duidelijk dat het om regulier werk gaat maar van ander werk is dat minder duidelijk.  Monumentenwacht Groningen heeft voor zo’n 20 eigenaren de aanvraag verzorgd, waarvan het  merendeel gemeenten. ‘We hebben bewust geen acquisitie gepleegd’ zegt de woordvoerster ‘omdat  dergelijke werkzaamheden niet tot de kerntaken van de stichting  behoren. Daarnaast willen we geen  valse concurrentie maar als we worden gevraagd dan zullen we geen nee zeggen natuurlijk.  De  aanvragen hebben we niet stuk voor stuk behandeld maar tegelijkertijd. Zodat we de informatie die  gedurende de aanvraagperiode beschikbaar kwam voor alle aanvragen konden benutten.   Het Molenhuis verwacht dat mede dankzij Brim‐gelden de molens ook de komende jaren in goede  staat zullen blijven.   DE BRIM IN HET KORT  ‐ Opstellen onderhoudsplan en aanvraag.  ‐  Indienen, om zeker te zijn van de subsidie, exact op maandag 16 januari bij de RCE (geen dag eerder en geen    dag later, want dan zou je onderop de stapel komen en is de kans op toekenning vrijwel verdwenen).   ‐ De minister heeft dit jaar willen voorkomen dat de toekenning van de onderhoudssubsidie (opnieuw) een  loterij zou worden. Daarom is besloten dat alle moleneigenaren die ook in de vorige Brim‐periode (2007‐2012)  een rijksbijdrage hebben ontvangen en die op 16 januari een verzoek indienden verzekerd konden zijn van een  nieuwe Brim‐subsidie.  ‐ Om alle molens met de door het rijk beschikbaar gestelde middelen van subsidie te kunnen voorzien is wel  het maximum aan subsidiabele onderhoudskosten verlaagd naar € 50.000 voor de periode van zes jaar. Dit  betekent dat op maximaal 60% van deze € 50.000 gerekend kan worden, wat dus neerkomt op € 5000 per jaar  per molen. 

 DE TUIN‐ EN KUNSTTIENDAAGSE  Tien dagen genieten van tuinen en kunst: doe mee en meld u aan 

  De Tuin‐ en Kunsttiendaagse 2012 vindt plaats van 15 tot en met 24 juni. De borgen, met hun fraaie  tuinen, vervullen in dit evenement een prominente rol.       Op initiatief van de Stichting Erven de Jager vindt dit jaar voor de tweede keer de Tuin‐ en Kunst  Tiendaagse plaats. Het idee is ontstaan vanuit de ‘Genieten campagne’ om mensen kennis te laten  maken met de schoonheid en de cultuur van Groningen. Deze schoonheid is vooral gelegen in de  authenticiteit van het gebied, de kleinschaligheid van het aanbod in het prachtige Groninger  landschap. Doel is om in ieder geval 10 jaar lang in juni dit evenement met alle culturele organisaties  te organiseren die iets kunnen met het thema tuinen en kunst. De organisaties zijn zelf  verantwoordelijk voor de organisatie van hun evenement, Erven de Jager stelt zich garant voor een  goede landelijke publiciteit. Het Museumhuis Groningen is als Pazzipant betrokken bij de organisatie  en heeft vooral een taak in het informeren van de culturele instellingen en het bij elkaar brengen van  initiatieven. (Zie ook de Erfgoedloper van 2 december 2011).  De Tuin‐ en Kunst Tiendaagse gaat uit van een paar aansprekende evenementen waarmee een  publiek kan worden getrokken dat ook van verder weg naar Groningen wil komen. Aanvullende  arrangementen en overnachtingsmogelijkheden zijn dan van groot belang. Naast deze grote  evenementen wil de organisatie Groningen laten bruisen van de activiteiten. In de verschillende  regiofolders worden de hoogtepunten daaruit verder uitgewerkt. Daarnaast bestaat de mogelijkheid  om met kleinere activiteiten deel te nemen.    Veelzijdig aanbod  Om van de tuin‐ en kunst tiendaagse een mooi evenement te maken, is het van belang dat er een  veelzijdig aanbod aan activiteiten wordt gepresenteerd. Het voordeel voor de deelnemende  instellingen is dat uw instelling mee kan liften op de publiciteit die het evenement zal trekken.  Wanneer u met uw organisatie deel wilt nemen, dan kan dat door uw activiteit of uw ideeën aan te  melden bij het Museumhuis. Wij zorgen er dan voor dat de coördinator van uw regio hierover  geïnformeerd wordt. Ook is het mogelijk om arrangementen te ontwikkelen en die aan te bieden.  Laten we er samen een mooi evenement van maken.    In Erfgoedloper nummer 16, 2 december 2012 kunt u ook informatie over dit evenement vinden.   Zie daarvoor (onder andere) de website van het Museumhuis: www.museumhuisgroningen.nl. /  Actueel / Erfgoedloper / Erfgoedloper 2011. 

       

 

CURSUSAANBOD MUSEUMHUIS    In april staat een cursus Adlib voor beginners en in maart  een platformbijeenkomst Adlib voor gevorderden op het  programma. Voor beide activiteiten kunt u zich nog  aanmelden.              CURSUS ADLIB VOOR BEGINNERS, NUMMEREN EN FOTOGRAFEREN  Locatie   : Museumhuis Groningen  Datum    : donderdag 5 april  2012  Tijd    : 10.00 – 16.00 uur  Kosten    :  € 55 per persoon inclusief lesmateriaal en lunch.  Doelgroep  : Museummedewerkers die verantwoordelijk zijn voor de objectregistratie met            behulp van het softwareprogramma Adlib.  Doel    : Ervaringen uitwisselen. Theoretische kennis verwerven en praktische ervaring           opdoen.   Sinds 2007 biedt het Museumhuis Groningen in haar cursusprogramma ‘Bijspijkeren in de winter’ de  cursus ‘Adlib voor beginners’ aan en heeft deze sindsdien jaarlijks uitgevoerd. Inmiddels werken veel  collectiebeherende instellingen in de provincie Groningen al korte of langere tijd met dit programma.  Toch blijkt er steeds behoefte bestaan, mede door de komst van nieuwe museummedewerkers, om  goed geïnformeerd te worden over het registreren van objecten. Ook voor aanverwante  werkzaamheden als nummeren en fotograferen is volop belangstelling. Op 5 april wordt de cursus  gegeven in het Museumhuis. Vijf cursisten hebben zich al aangemeld maar er is plaats voor maximaal  12 deelnemers. U kunt zich tot 30 maart aanmelden: [email protected]    PLATFORMBIJEENKOMST: ADLIB VOOR GEVORDERDEN  Locatie   : Noordelijk Scheepvaartmuseum in Groningen  Datum    : donderdag 29 maart 2012   Tijd    : 13.00 – 16.00 uur  Kosten    : Aan deze bijeenkomst zijn geen kosten verbonden  Doelgroep  : Museummedewerkers die verantwoordelijk zijn voor de objectregistratie met         behulp van het softwareprogramma Adlib.  Doel    : Ervaringen uitwisselen en expertise delen  Er is een medewerker van Adlib aanwezig, die ook kan informeren over andere producten en  diensten.  Regelmatig wordt het Museumhuis benaderd door registratoren met diverse vragen over  objectregistratie en het programma Adlib. Soms verwijzen we door naar de helpdesk van Adlib, soms  naar ervaren collega’s van andere musea. Het Museumhuis organiseert voor de inmiddels meer  geoefende Adlib‐gebruikers een platformbijeenkomst op 29 maart in het Noordelijk  Scheepvaartmuseum in Groningen. Voor deze platformbijeenkomst hebben zich reeds vier personen  aangemeld maar er kunnen maximaal 10 deelnemers meedoen. Bij voldoende belangstelling zal dit  platform ‘Adlib voor gevorderden’ doorgang vinden. Wij zullen u daarover zo spoedig mogelijk  berichten. Om de bijeenkomst inhoudelijk zo goed mogelijk voor te kunnen bereiden, verzoeken wij  u aan te geven welke concrete vragen u heeft of welke aspecten u behandeld wilt hebben.  Stuurt u uw vragen naar: [email protected]  

CONFERENTIE MAATSCHAPPELIJKE STAGES IN ERFGOEDINSTELLINGEN    Datum  : 24 april 2012   Plaats  : Doopsgezinde Kerk,  Oude Boteringestraat 3, Groningen  Tijd  : 13:30 – 17:15 uur    Het Museumhuis organiseert een conferentie over  Maatschappelijke stages in erfgoedinstellingen. In het programma  onder andere een introductie op de maatschappelijke stage (in de  erfgoedsector) en workshops in groepen: hoe zou de MaS er in  mijn instelling uit kunnen zien? De workshops worden zo  ingedeeld dat stagemakelaars en medewerkers van  erfgoedinstellingen uit dezelfde regio kunnen samenwerken. Over  enige weken worden de instellingen uitgenodigd aan deze  conferentie deel te nemen, maar noteert u deze bijeenkomst  alvast in uw agenda. In de volgende Erfgoedloper hoort u hier  meer over.

‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐  Erfgoedloper is een uitgave van  Museumhuis Groningen / Groninger Molenhuis Lopende Diep 8, 9712 NW Groningen,   t. (050) 313 00 52. Reacties en kopij: [email protected]