Dwarskijken Groningen als Creatieve Stad. Het provinciale beleid 2005-2008 Groningen, april 2007
2
Inhoudsopgave
Pag. 1.
Inleiding
2.
Uitgangspunten 2.1. 2.2. 2.3. 2.4.
3.
3
Waar komt het begrip 'Creatieve Stad' vandaan? Stand van zaken in Groningen: -de stad Groningen -gemeente Groningen en haar beleid Samenwerking tussen provincie en gemeente Groningen Creativiteit in Noord-Nederland
4 4 5 5
Beleid Creatieve Stad - Cultuurnota 2005-2008 3.1. Artists-in-residence/atelierbeleid 3.2. Creatieve Projecten 3.3. Kunstenaarsinitiatieven 3.4. ESFI-Cultuur 3.5. Pavlov Medialab
7 7 8 8 9
4. Cultuur en Economie 4.1. Rijksbeleid 4.2. Nieuwe ontwikkelingen
10 10
5. Nawoord
12
Bijlage: onderzoeksresultaten ÏCT en Creatieve Industrie in Noord-Nederland'; dr. Paul Rutten, In Holland en Universiteit van Leiden.
Websites: www.vno-ncwnoord.nl www.cultuureneconomien.nl www.cob10.nl www.wallhouse.nl www.pavlov.nl www.silverroom.nl www.noordermatch.nl www.cineversity.nl www.ebbingekwartier.nl www.coar.nl www.puddingfabriek.nl
3
1. Inleiding In de cultuurnota 2005-2008 getiteld ‘Stroomversnelling’ is binnen programma 3, 'Dynamiek in de kunsten van stad en regio' het beleidsonderdeel 'Creatieve Stad' opgenomen. Met deze notitie informeren wij u over de invulling van dit beleid tot dusver gedurende deze cultuurperiode. Het beleid ‘Creatieve Stad’ is nieuw ingezet beleid. Het creatieve en innovatieve vermogen is van cruciaal belang voor het vestigingsklimaat in stad en ommelanden. Bovendien vertrouwen wij erop, dat investeren in het creatieve klimaat en het bevorderen van verbindingen en netwerken tussen de kunsten, de wetenschap en het bedrijfsleven een extra impuls kan betekenen voor het ondernemersklimaat in het noorden. Kunstenaars en kunstenaarsinitiatieven spelen een belangrijke rol in het stimuleren van dit creatieve klimaat: niet alleen door het creatieve vermogen, maar ook omdat zij buitenlandse gastkunstenaars uitnodigt, projecten opzet met het bedrijfsleven en onderwijswezen en last but not least het initiatief neemt tot multifunctionele cultuurpanden zoals Bloemsingel 10 en de Puddingfabriek te Groningen. Bij aanvang van de cultuurnota zijn de kaders vastgesteld. Op dit moment gaat het om actuele ontwikkelingen en het beleid zodanig vorm te geven dat wij nog meer aansluiten bij actuele maatschappelijke, economische en culturele ontwikkelingen. Binnen het beleid werken wij vanuit een open visie en sluiten wij aan bij initiatieven uit het veld en waar mogelijk bij de identiteit van stad en regio. Achtereenvolgens informeren wij u over definitie en uitgangspunten, wij zoemen dieper in op ons beleid in relatie tot rijksbeleid en gemeentelijke politieke keuzes en verbinden wij het beleidsonderwerp aan het actuele thema ‘Cultuur en Economie’.
4
2. Uitgangspunten 2.1. Waar komt het begrip ‘Creatieve Stad’ vandaag? Het begrip ‘Creatieve Stad’ heeft sinds het verschijnen van het boek “The rise of the Creative Class” van Richard Florida in 2002 betekenis gekregen. Florida stelt dat creativiteit het kapitaal is van de toekomst, en de aanwezigheid van een zogenaamde creatieve klasse voorwaarde is voor economische groei van steden. Bedrijven wachten niet meer op werknemers, maar vestigen zich daar waar creatieven zich vestigen. De drie t’s, namelijk technologie, talent en tolerantie zijn leidende factoren binnen het concept Creatieve Stad: Tolerantie: een permanente instroom van nieuwkomers en een grote culturele diversiteit is een voorwaarde voor een creatief klimaat in de stad; Talent: goed zorgen voor innovatietalenten uit de sectoren kunst, wetenschap en bedrijfsleven houdt de creativiteit in de stad; Technologie: technologische innovatie/ICT dragen bij aan het verhogen van creativiteit. Inmiddels is deze zienswijze onderstreept in vele onderzoeken en hebben veel steden en regio’s in de wereld en ook in Nederland zich gericht op het zich profileren als Creatieve Stad. Creatieve koppelingen en nieuwe dwarsverbindingen tussen de genoemde sectoren stimuleert niet alleen de economie, maar ook de levendigheid in stad en regio. Het gedachtegoed Creatieve Stad sluit naadloos aan op de kennis- en belevingseconomie waar wij op dit moment in leven. Het draait meer en meer om het uitwisselen van ideeën en ervaringen en dat raakt ook het kunst- en cultuurbeleid. Daarnaast hebben bedrijven steeds vaker creatieven nodig om economisch succesvol te kunnen opereren. Creatief talent zal aangetrokken moeten worden en de kunst is een zodanig creatief klimaat te stimuleren dat de aanwezige creatieve klasse hier blijft en nieuw arbeidspotentieel naar Groningen komt. 2.2. Stand van zaken in Groningen -de stad Groningen: In de stad Groningen is in potentie een aantal kenmerken aanwezig die van belang zijn bij het ontwikkelen van Groningen als creatieve stad; we hebben het hier over de drie eerdergenoemde T's: de aanwezigheid van technologische kennis, talent en een tolerante leefomgeving. Groningen scoort goed op de eerste twee factoren door de aanwezigheid van een universiteit en hogeschool. Voor de universiteit zijn energie, ICT, nanotechnologie en de life sciences belangrijke kennisgebieden waarop toonaangevend onderzoek wordt verricht. Op de Hanzehogeschool ontwikkelen zich rond een aantal nieuwe lectoraten kenniskringen die zich met name richten op kennistransfers naar het midden- en kleinbedrijf. Ook worden studenten getraind in ondernemersvaardigheden. De derde factor is in Groningen ook goed vertegenwoordigd. Met tolerantie wordt een hoge mate van acceptatie van verschillende gedragsvormen bedoeld. De stad biedt ruimte voor veel verschillende leefstijlen en interesses. Dat blijkt bijvoorbeeld al uit het succes van lezingen- en debatactiviteiten als die van studium Generale, maar ook voor de hoge bezoekersaantallen bij avant-garde kunstexposities of theatervoorstellingen in galerie Sign of Grand Theatre. Er is veel publiek met interesse voor de nieuwe vindingen van bijzondere wetenschappers als Wubbo Ockels, schrijvers als Gerrit Krol of theatermakers als Sjoerd Wagenaar. -De gemeente Groningen en haar beleid De gemeente Groningen heeft op dit moment een aantal speerpunten: 1. Groningen als 'City of Talent'. Deze ambitie sluit aan bij de uitgangspunten van het “Akkoord van Groningen”. In 2005 is deze overeenkomst Rijksuniversiteit Groningen, De Hanzehogeschool Groningen en de gemeente Groningen afgesloten. In dit akkoord is besloten gezamenlijk 1,5 miljard te investeren in de Groningse innovatie en kennisinfrastructuur en wel in studentenfaciliteiten, infrastructuur en cultuur. Binnen 'City of Talent' zijn de volgende speerpunten van belang: profilering: Groningen heeft de reputatie van een creatieve stad. Er wordt een gelaagde campagnestrategie ontwikkeld en uitgevoerd om Groningen op meerdere fronten onder de aandacht te brengen;
5
kruisbestuiving: Groningen faciliteert kruisbestuiving tussen bedrijven, instellingen en talenten. Gemeente als bindend element en ondersteuner van de creatieve industrie: een goede infrastructuur voor startende ondernemingen om innovatieve ondernemers de kansen te laten benutten die onderzoek en technologische vooruitgang bieden. Er wordt extra geld beschikbaar gesteld voor innovatie tbv Groningen kennisstad. Er komt o.a. een draadloos netwerk: dit kan ook goed werken voor ontwikkeling nieuwe media; bronpunten: Groningen biedt fysieke ruimte in de stad voor creativiteit en ondernemerschap. Het Ebbingekwartier moet uitgroeien tot creatieve stadszone. Het pand Bloemsingel 10 (door provincie en gemeente Groningen mogelijk gemaakt) is daarvoor katalysator. 2. internationalisering: Groningen is culturele regiohoofdstad, en richt de blik naar de Noordelijke Ontwikkelings As (NOA). De dienst RO-EZ werkt aan goede structurele contacten met Oldenburg, Bremen, Hamburg. De culturele banden met een aantal zustersteden worden aangehaald. Er wordt geïnventariseerd wat culturele instellingen in internationaal verband doen, en waar mogelijk worden aanknopingspunten gezocht voor gezamenlijke (netwerk)activiteiten. 3. Groninger Forum: de ambitie bij de realisatie van het Groninger Forum is ondermeer om formele en informele ontmoetingen en netwerken te bevorderen. Op deze plek liggen mogelijkheden om creatieve en innovatieve initiatieven zichtbaar te maken en met elkaar te verbinden. 4. Organisatie van een internationaal cultureel festival in 2008. Directe aanleiding is het 125 jarige bestaan van de Stadsschouwburg. Er wordt een krediet voor beschikbaar gesteld van € 500.000 uit algemene middelen, dus niet uit de cultuurbegroting. Het moet een gezamenlijk project worden van de professionele Groninger kunstinstellingen en hun artistieke input. Sleutelwoorden: - emancipatie, - cultuurbereik, - Stadjers binden aan cultuur en aan elkaar, - herbeleving van de stad en haar omgeving, - ruimte voor experiment en vernieuwing. 5. China. Groningen staat in 2008 in het teken van China. Er komt een grote Chinatentoonstelling in het Groninger Museum. Daar zullen in de stad allerlei activiteiten aan gekoppeld worden die te maken hebben met het thema Cultuur en Economie. 2.3. Samenwerking tussen provincie en gemeente Groningen
6
De afgelopen jaren werken provincie en gemeente Groningen op de terreinen cultuur en economie nauw samen. Dit krijgt vorm door bijvoorbeeld: gezamenlijk te investeren in belangrijke multifunctionele cultuurpanden in de stad Groningen zoals de huisvesting voor Noorderlicht en Noorderzon en 7 ateliers en de realisatie van Bloemsingel 10. gezamenlijk mogelijk maken van creatieve projecten zoals City on a Roof, georganiseerd door o.a. Pavlov Medialab gezamenlijk organiseren van netwerkbijeenkomsten. In 2005 hebben gemeente en provincie Groningen bijvoorbeeld gezamenlijk de manifestatie ‘ Groningen Gist’ georganiseerd. De manifestatie had de vorm van een marktplaats waar vele kunstenaars, kunstorganisaties, wetenschappers en ondernemers elkaar ontmoeten onder de paraplu ‘De Creatieve Stad’. gezamenljk optrekken in het atelierbeleid. Op initiatief van de gemeente Groningen is in 2005 het project 'atelierbeleid' gestart. De aanleiding voor dit project is het door de provincie Groningen in 2003 gehouden onderzoek, waaruit een groot ateliertekort in de gemeente Groningen bleek. Binnen het project wordt samengewerkt tussen kunstenaarsorganisaties zoals COB10 en HvK, woningcorporaties, CareX en gemeente en provincie Groningen om de mogelijkheden tot het verkrijgen van tijdelijke en permanente ateliers te vergroten. 2.4. Creativiteit In Noord-Nederland VNO-NCW heeft op 24 januari 2005 tijdens de manifestatie Groningen Gist het onderzoeksrapport ‘ Creatieve pijler onder Noord-Nederlandse economie?!’ aangeboden aan de toenmalige staatssecretaris van Cultuur Medy Van der Laan. (www.vno-ncwnoord.nl.). VNO-NCW heeft door ETIN-adviseurs onderzoek laten doen naar de invloed van creatieve bedrijvigheid in het Noorden en de invloed op de economie. Ook in onze regio blijkt dat creatieve bedrijvigheid een katalysator is voor innovatieve ontwikkelingen. `
1
Uit dit onderzoek blijkt dat de totale omzet van de creatieve industrie in Noord-Nederland in 2005 1,5 miljard euro bedroeg en dat Groningen een toppositie vervult, vooral op het gebied van film en video, podiumkunsten, schrijven/uitgeven, t.v. en radio en software. Onlangs presenteerde dr. Paul Rutten i.s.m. Hogeschool Inholland en universiteit van Leiden een onderzoek naar creatieve klasse en ICT in het Noorden van het land tijdens het door stichting Noorderslag georganiseerde seminar "Noordermatch' Uit dit onderzoek blijkt dat er in Noord-Nederland 15.200 banen in de creatieve industrie zijn, waarvan Groningen 38% voor haar rekening neemt. De Creatieve zakelijke diensten nemen 52% voor haar rekening, Media en Entertainment 27% en Kunsten 21%. Er zit in groei in de banen binnen de kunstwereld van 4,5% in podiumkunsten, 5,1% in scheppende kunsten en 14,3% in (culturele) dienstverlening/ evenementenorganisatie. De volgende aanbevelingen komen uit het onderzoek: bevorder de netwerkvorming op een actieve wijze zoek naar specifieke regionale sterktes bevorder de startersdynamiek exploreer combinaties van bedrijfstakken creatief en rest en tussen bedrijven hier en rest van Nederland inventariseer innovatiekansen. Zie ook de bijlage.
1 Onder creatieve industrie wordt verstaan: kunsten, media, entertainment en creatieve zakelijke dienstverlening
7
3.
Beleid Creatieve Stad - Cultuurnota 2005-2008
Voor de realisatie van ons beleid Creatieve Stad hebben wij gekeken naar de rol van de provincie op het beleidsterrein kunsten. Creativiteit kan niet gestuurd worden. Vaak ontstaat creativiteit in de spontane ontmoeting tussen cultuur en kenniseconomie. Wij hebben ons beleid daarom in randvoorwaardelijke sfeer ingericht. Het initiatief moet voor een belangrijk deel uit het veld komen. Overheden kunnen diverse rollen vervullen daar waar het gaat om stimuleren van het creatieve en innovatieve klimaat in stad en regio. Wij kiezen ervoor om een viertal rollen binnen ons beleid vorm te geven: a. b. c. d.
diverse creatieve bedrijfstakken en sectoren in beeld brengen en de verbindingen tussen deze sectoren stimuleren door bijvoorbeeld onderzoeken te laten verrichten en netwerkbijeenkomsten te organiseren; kansen beter benutten door bijvoorbeeld cultuurpanden her te bestemmen; belemmeringen wegnemen, bijvoorbeeld op het terrein van huisvesting kunstenaars, door beperken regelgeving en inrichten van goede vakopleidingen0 initiatieven vanuit de creatieve industrie honoreren middels van subsidies en opdrachten.
Wat houdt ons beleid Creatieve Stad in? In de huidige cultuurnota 2005-2008 hebben wij op de volgende wijze vorm gegeven aan het beleid Creatieve Stad. 3.1. (Gast)atelierbeleid: jaarlijks Het is van belang goede werk- en ontmoetingsplekken te hebben voor kunstenaars en vormgevers. Dit geldt voor kunstenaars die hier afstuderen en zich hier willen vestigen, dit geldt voor gevestigde kunstenaars en artiesten, maar evengoed voor gastkunstenaars uit
8
binnen- en buitenland, die hier tijdelijk willen verblijven en verbindingen leggen/samenwerken met kunstorganisaties in de stad en provincie Groningen. Dit laatste wordt het artists-in-residencebeleid genoemd. Wij hebben in 2005 en 2006 2 initiatieven gesteund die 3 gastkunstenaars hebben uitgenodigd in Groningen en wel: St. Wall House: St. Wall House heeft in 2005 en 2006 twee gastkunstenaars uitgenodigd, namelijk de kunstenaars Javiér Marchan en Richard Saxton.
St. Pavlov Medialab: in 2005 heeft Pavlov Medialab de Letse kunstenaar Peter Laurits als artist-in-residentkunstenaar uitgenodigd om zijn videoproject te presenteren op de zijgevel van het pand van V&D te Groningen. 3.1.
Creatieve Projecten: Door middel van dit beleid kunnen kunstorganisaties subsidies aanvragen voor kunstcten die een verbinding leggen tussen kunsten, bedrijfsleven en/of onderwijs of ict. Het kan hier gaan om fysieke ontmoetingen in netwerkbijeenkomsten, om digitale ontmoetingsplekken (interactieve websites) of andersoortige projecten. In 2005 hebben wij 2 creatieve projecten gehonoreerd en wel: St. Nieuwe Garde met het project Restruimte voor een bedrag van € 15.000. Voor dit project is uitstel verleend tot 2007. Stichting Nieuwe Garde is een netwerk van meer dan 2000 kunstenaars. De stichting beoogt met dit project leegstaande winkel- en kantoorpanden in de binnenstad van Groningen een werkplaats, ontmoetingsplek en tijdelijke hotelfunctie voor creatieven te realiseren; St. Prime met het project Tomato voor een bedrag van € 10.000. St. Prime heeft in oktober 2005 de toonaangevende designgroep Tomata uitgenodigd tijdens het Birtwistlefestival in de Mediacentrale een presentatie te geven. In 2006 hebben wij de volgende projecten gesubsidieerd: St. Targa met het project Cineversity voor een bedrag van € 7.700. Stichting Targa bestaat sinds 2000 en is samengesteld uit 10 multidiscplinaire kunstenaars, musici, vormgevers, ICTers en mensen uit de animatiesector. Met deze subsidie is het ontwikkelelen van een server mogelijk gemaakt. Door middel van deze server wordt het mogelijk om de regionale en internationale uitwisselings- en platformfunctie beter vorm te geven; St. Noordkunst met de manifestatie Chaos in Groningen voor een bedrag van € 10.000. De manifestatie was een samenwerkingsverband tussen 17 galerieën en kunstenaarsinitiatieven. Het gaat hier om een hernieuwde samenwerking tussen (semi)-bedrijfsmatige en ideële kunstinitiatieven. De manifestatie heeft een groot publiek bereikt. St. de School voor de realisatie van een website voor een bedrag van € 15.000. De gemeente Groningen heeft in oktober 2005 een opdracht via een openbare inschrijving
9
uitgeschreven ten behoeve van de toekomstige programmering in het Tschumipaviljoen op het Hereplein te Groningen. St. De School heeft deze pitch gewonnen. Om goed als podium te kunnen fungeren is een website noodzakelijk. De School werkt hiertoe samen met bedrijfsleven, ICT-sector en andere kunstorganisaties. St. Noorderslag met het seminar Noordermatch. Stichting Noorderslag heeft voor dit project een subsidie ontvangen uit de zogenaamde Creative Challenge Call, een rijkstregeling op het terrein van Cultuur en Economie. Om dit project mogelijk te maken hebben wij een additionele subsidie verleend van € 12.500 uit het krediet Creatieve projecten. Het project behelste een netwerkbijeenkomst van organisaties/individuen uit de kunstwereld, het bedrijfsleven, het onderwijswezen en mediawereld tijdens het Noorderslagfestival in 2007. Tevens wordt een website opgezet. St. City on a Roof met het project City on a Roof voor een bedrag van € 10.000. In 2005 hebben wij opdracht gegeven voor de realisatie van een publicatie, voorafgaand aan dit project. Het project behelste presentaties 3 mediakunstenaars en de componist Gerard Ammerlaan op verschillende daklocaties in Groninger binnenstad, lezingen, de zogenaamde 'do the rooftophop' vanaf Noorderzonlocatie langs diverse daklocaties en experimentele bouwwerkzaamheden op o.a. dak van de Puddingfabriek. Omdat hier sprake is van intersectorale samenwerking tussen kunsten, vormgeving, architectuur en bedrijfsleven is dit project gehonoreerd. Bovendien is het ontwikkelen van kleinschalige woon-en werkruimte in de binnenstad een bijdrage aan het creatieve vestigingsklimaat in stad en regio. In 2007 is het volgende project reeds gehonoreerd: St. De Voorruit met bookazine TWIST voor een bedrag van € 10.000. Het betreft hier een jaarboek dat op journalistieke wijze een portret van de stad als creatief web schetst. Het legt daarmee verbindingen tussen de creatieve en innovatieve sector. Bijdragen komen uit de kunst- en cultuursector, ICT, bedrijfsleven en onderwijsinstituten. Het boek zal medio mei 2007 gepresenteerd worden. 3.2.
Kunstenaarsinitiatieven Jaarlijks schrijven wij 2 opdrachten uit voor kunstenaarsinitiatieven om projecten te ontwikkelen t.b.v. concept Creatieve Stad. Daartoe hebben wij zowel in 2005 als in 2006 alle kunstenaarsen vormgeversinitiatieven aangeschreven in de stad Groningen met het verzoek een projectvoorstel in te dienen. Ieder projectvoorstel werd met Euro 500 gehonoreerd. Een jury heeft zowel in 2005 als in 2006 een keuze gemaakt uit de voorstellen. In 2005 hebben Pavlov Medialab en st. Guardia de opdracht gekregen. St. Pavlov heeft hiervoor de publicatie bij de City on a Roof-manifestatie uitgebracht. St. Guardia heeft rondom de gemeenteraadsverkiezingen in 2005 een aantal creatieve bijeenkomsten georganiseerd, waarbij kunstenaars en vormgevers een belangrijke rol speelden. Beiden hebben hiertoe een bijdrage van € 13.500 ontvangen. De selectiecommissie heeft uit de werving in 2006 de st. Silverroom en st. Pavlov Medialab voorgedragen. St. Silverroom is een initiatief in de Puddingfabriek van jonge startende kunstenaars, ontwerpers en ict-ers, die veelal met elkaar samenwerken op opdrachten te realiseren. Zij ontwikkelt voor deze opdracht het zogenaamde project 'Dexter de denkmachine', een brainstormmachine die op diverse locaties in de stad Groningen geplaatst zal worden. In het kunstwerk nemen vijf mensen zitting om met elkaar te brainstormen over uiteenlopende onderwerpen. De functie van brainstormlocatie krijgt meerdere toepassingen en kunstenaars, vormgevers, schrijvers, cabaretiers en het bedrijfsleven wordt gevraagd een bijdrage te leveren. Pavlov Medialab zal, in navolging van de ambities om als Groningen aan te sluiten bij de Noordelijke Ontwikkelings As, een documentaire maken waarin een aantal visionairs aan het woord laten "die op wereldschaal in de frontlinie denken en opereren". Het gaat hier om visionairs op de NOA-as op de terreinen design, architectuur, economie, kunst en ecologie. Gastkunstenaars worden uitgenodigd om aan de slag te gaan met het thema en dit audiovisueel vorm te geven. De documentaire zal zowel op DVD geplaatst worden als ook breed vertoond worden. St. Silverroom en Pavlov zijn gevraagd samen te werken in beide projecten. Met beide opdrachten is een bedrag van € 12.750 gemoeid.
3.3.
ESFI-bijdrage t.b.v. cultuurpanden Jaarlijks reserveren wij Euro 200.000 binnen het zogenaamde ESFI-fonds om investering in cultuurpanden in de stad Groningen mogelijk te maken. Het gaan hier om cultuurpanden met een multifunctionele bestemming. Zo hebben wij in het verleden de huisvestiging van
10
Noorderlicht en Noorderzon en 7 ateliers aan het A-Kerkhof te Groningen mogelijk gemaakt en de realisatie van de zogenaamde PuddingLounge in de Puddingfabriek te Groningen: deze plek is inmiddels uitgegroeid tot een belangwekkende presentatie- en ontmoetingsruimte voor jonge creatieven. In 2006 hebben wij Euro 400.000 bijgedragen aan de realisatie van het pand Bloemsingel 10 als cultuurpand. De gemeente Groningen heeft eenzelfde bedrag bijgedragen. Op deze manier is de verbouw van het pand tot een cultuurbestemming mogelijk gemaakt. Woningcorporatie Nijestee is eigenaar van het pand geworden en is verantwoordelijk voor de eindexploitatie van de commerciële functies zoals cultuurcafé en koopappartementen. Stichting COB10, kunstenaarsinitiatief, is verantwoordelijk voor de inhoudelijke invulling en programmering. In het pand zullen in ieder geval 35 koopateliers, 24 startersateliers (tegen een lage maandelijkse huur van € 50), 2 projectateliers, 11 gastenverblijven, meerdere bedrijfsruimten voor creatieve bedrijvigheid, een cultuurcafé, een collegezaal, vergaderruimtes en koopappartementen gerealiseerd worden. Het pand moet als kalalysator gaan fungeren in het Ebbingekwartier als creatieve zone. Inmiddels is de asbest uit het pand verwijderd en zal met de verbouwing gestart worden. `
3.5.
Budgetsubsidie Pavlov Medialab: Wij hebben besloten Pavlov Medialab in de jaren 2006 t/m 2008 jaarlijks een budgetsubsidie van Euro 30.000 te verstrekken, omdat wij hen zien als een belangrijke spin in het creatieve Groningse web. Binnen de budgetafspraken zal Pavlov Medialab haar reguliere taken kunnen uitvoeren als kenniscentrum, als professionele partner en adviseur op het terrein van de mediakunst in combinatie met andere disciplines, zoals film, theater, muziek en architectuur. Zij voert experimenten en producties uit en fungeert als netwerkorganisatie in Groningen als creatieve stad. Los van de reguliere taken die binnen deze budgetsubsidie vallen initieert Pavlov Medialab additionele projecten samen met andere organisaties in stad en regio.
11
4.
Cultuur en Economie Het thema ‘cultuur en economie’ staat sinds het nieuw ontwikkelde rijksbeleid in 2005 zowel landelijk als ook provinciaal en gemeentelijk hoog op de agenda. 4.1.
Rijksbeleid: de ministeries van OCW en EZ hebben in 2005 de brief Cultuur en Economie onder de titel 'Ons Creatief Vermogen' opgesteld. (zie ook www.cultuureneconomie.nl). Uitgangspunt is dat creativiteit te lang als onderschatte productiefactor is beoordeeld. In Nederland zijn enerzijds veel creatieve doeners en denkers en anderzijds is er een ondernemende traditie. Om die koppeling te maken heeft het rijk getracht de beleidsterreinen cultuur en economie aan elkaar te koppelen. Maatregelen uit de nota: 1. Actief verbindingen leggen tussen sectoren binnen het beleidsterrein cultuur en economie en deze stimuleren door onder andere de start van een programma dat de partijen bij elkaar brengt, de zogenaamde Creative Challenge Call. Het kabinet heeft acht miljoen euro beschikbaar gesteld voor projectvoorstellen van de betrokken sectoren. Daarbij gaat het om € 3 miljoen voor kleinere projecten, 2. Financiële condities voor creatieve bedrijven versterken: het gaat hier om meer financieringsmogelijkheden voor creatieve starters. De bestaande financieringsmogelijkheden voor het midden- en kleinbedrijf worden nadrukkelijker gericht op creatieve sectoren. Daarnaast worden alternatieve financieringsbronnen voor kunsten en erfgoed toegankelijker: 3. Randvoorwaarden rondom intellectueel eigendom: het kabinet ondersteunt een alternatief systeem voor licenties, Creative Commons, met € 700.000. De positie van de auteur binnen het auteurscontractenrecht wordt hiermee versterkt. 4. Internationalisering intensiveren: het kabinet versterkt de exportpositie van bedrijven in de creatieve sector en zet creatieve uitingen in voor de beeldvorming in het buitenland. 5. Cultureel management verder professionaliseren: hiervoor zal het kabinet drie acties uitzetten: ondernemerschap in het kunstvakonderwijs (met een eenmalige bijdrage van € 600.000), prikkels inbouwen voor ondernemerschap van gesubsidieerde instellingen en aanvullend en ondersteunend beleid uitzetten bij bureau Kunst & Zaken (jaarlijks € 400.000 beschikbaar).
4.2.
Nieuwe ontwikkelingen: De laatste tijd zien we zowel op rijksniveau, provinciaal als gemeentelijk niveau intensivering van de verbindingen tussen Cultuur en Economie. Dit is zichtbaar in de vele onderzoeken, de nieuwe geldstromen en in het belang dat gehecht wordt aan de positie van cultuur in relatie tot het vestigingsklimaat en werkgelegenheid in de regio, zichtbaar in de vele nota's op het terrein van cultuur, economie en ruimtelijke ordening. Het beleid Creatieve Stad beoordelen wij in de context van deze verbinding Cultuur en Economie. Binnen deze nieuwe ontwikkeling zijn een zestal onderwerpen te vatten: 1. Creatieve industrie (volgens definitie van OCW: kunsten, vormgeving, media en entertainment, creatieve zakelijke dienstverlening) en onderwijs. Het gaat hier bijvoorbeeld om de realisatie van doorlopende leerlijnen en het stimuleren van ondernemerskwaliteiten binnen opleidingen; 2. Diversiteit. Het gaat hier om vraagstukken rondom culturele diversiteit en talentontwikkeling en cultuureducatie. 3. Ondernemerskwaliteiten bevorderen, zowel van individuele kunstenaars en vormgevers als ook het organiserend vermogen van culturele instellingen. Dit kan door middel van trainingen, coaching, netwerken, maar ook het organiseren van risicokapitaal.
12
4. Verbindingen leggen tussen creatieve en niet-creatieve ondernemers, bijvoorbeeld tussen ict/media/cultuur, maar ook de digitalisering binnen bestaande instellingen (e-culture); 5. investeren in de fysieke ruimte (cultuurpanden) en het wegnemen van regeldruk voor creatieven; 6. Cultuur en Economie verbinden met internationale promotie, internationale markten. In de aanloop naar de cultuurnota 2009-2012 zal het onderwerp Cultuur en Economie verder onderzocht en belicht worden.
13
5. Nawoord Het beleid Creatieve Stad is een nieuwe beleidsmaatregel in de Cultuurnota 2005-2008. Begin 2005 is gestart met de ontwikkeling van dit beleid. Kijkend naar de ingediende projecten en gehonoreerde projecten kunnen we concluderen dat het beleid al een aardig draagvlak heeft in het kunstenveld en daarbuiten. Er vinden vele onderzoeken plaats, er is veel media-aandacht. De uitdaging is om ons beleid Creatieve Stad, in samenwerking met de gemeente Groningen, een volwaardige plek te geven binnen de verbinding Cultuur en Economie. Op een zodanige wijze dat het sociale, economische en culturele klimaat in Groningen en het noorden van het land daarmee een extra impuls krijgt.
14
15
