Jaarverslag 2003
GROEPSSTRUCTUUR OP 31 DECEMBER 2003
Cera Holding cvba
8,84% (*) (1)
Almancora Comm. VA
28,64% (2)
68,95% (**) (5)
KBC BANKVERZEKERINGSHOLDING nv (KBC Holding) (7)
Andere Vaste Aandeelhouders
MRBB cvba
15,81% (3)
78,64% (**) (6)
KREDIETBANK sa LUXEMBOURGEOISE (KBL)
16,62%
100% (**)
GEVAERT nv
Markt
30,09% (4)
100% (**)
ALMAFIN nv
(*) Laatst gekende toestand op 30 juni 2003. (**) De aangegeven percentages hebben betrekking op het aandeel dat de Almanij Groep bezit in het kapitaal, exclusief de aandelen die voor handelsdoeleinden worden aangehouden.
(1) Hiervan heeft Cera Holding 3,95% in onderling overleg ingebracht. (2) Hiervan heeft Almancora 11,86% in onderling overleg ingebracht. (3) In onderling overleg. (4) Met inbegrip van 1,07% tijdelijk in het bezit van Almanij (0,03%) en andere vennootschappen van de Almanij Groep (1,04%), waarvan 0,02% voor handelsdoeleinden. (5) Met inbegrip van het aandelenbelang van 1,90%, 0,22% en 0,11% dat respectievelijk in handen is van de KBC groep, KBL en Gevaert. (6) Met inbegrip van het belang van 6,58%, 5,48% en 1,32% dat respectievelijk in handen is van Kredietcorp, Gevaert en KBC Verzekeringen. (7) Als financiële holding overkoepelt KBC Holding de activiteiten van KBC Bank, KBC Verzekeringen en KBC Asset Management, waarvan ze (rechtstreeks en onrechtstreeks) 100% bezit.
KERNGEGEVENS BALANS EN SOLVABILITEIT (1)
(in miljoenen EUR) 1999
2000
2001
Totale activa – Groep Eigen vermogen – Groep Risicodragend vermogen – Groep (2)
186.528,1 4.400,2 16.740,9
217.574,2 5.639,8 19.575,7
259.302,3 7.043,7 20.438,5
Bankbedrijf Vorderingen op cliënten Effecten en waardepapier Schulden aan cliënten en schuldbewijzen
69.604,1 58.641,4 107.761,2
84.184,0 65.108,9 123.203,8
92.153,8 73.144,2 146.980,0
Verzekeringsbedrijf Beleggingen (3) Netto technische voorzieningen (4)
9.376,6 8.019,4
10.545,9 9.209,7
11.602,8 10.145,2
Investeringsactiviteiten, gespecialiseerde financiële diensten en eigen holdingactiviteiten Financiële vaste activa Geldbeleggingen en liquide middelen Financiële schulden
1.215,8 270,0 1.921,9
1.229,2 478,5 2.112,8
1.064,0 581,5 1.950,7
Solvabiliteit Bankbedrijf (in %) Tier-1-ratio KBC Bank Tier-1-ratio KBL CAD-ratio KBC Bank CAD-ratio KBL
7,4% 7,8% 12,8% 11,9%
9,5% 8,3% 16,0% 11,9%
8,8% 7,6% 14,7% 11,8%
Solvabiliteit Verzekeringsbedrijf (in %) Solvabiliteitsratio (laagste van impliciete en expliciete ratio)
298%
307%
318%
1999
2000
2001
1.148,9 716,9 432,0
1.555,8 928,3 528,2
1.218,0 689,8 528,2
488,3 183,5 -5,9 51,0
640,2 216,6 72,6 -1,1
550,0 243,8 -70,7 -33,1
15,0%
18,5%
10,9%
4.569,9 2.454,2 1.029,5 518,1 -3.007,1 65,8%
5.535,3 2.774,2 1.389,6 257,1 -3.658,7 66,1%
5.771,8 2.989,4 1.399,1 276,5 -4.080,7 70,7%
-561,4
-433,3
-415,0
741,0 1.354,1 657,9 -344,2 106,1%
769,2 1.881,3 747,9 -374,3 106,6%
820,1 1.688,4 809,3 -407,0 103,8%
Niet-recurrente resultaten
16,0
25,3
7,8
Investeringsactiviteiten, gespecialiseerde financiële diensten en eigen holdingactiviteiten Opbrengsten uit realisatie beleggingsportefeuille en waarderingsverschillen
-9,7
65,9
-4,9
KERNGEGEVENS RESULTATEN EN RENDABILITEIT (1)
(in miljoenen EUR)
Winst van het boekjaar Aandeel Almanij Groep Aandeel derden Bijdrage bankbedrijf Bijdrage verzekeringsbedrijf Bijdrage investeringsactiviteiten Bijdrage gespecialiseerde financiële diensten en eigen holdingactiviteiten Rendement van het eigen vermogen (in %) (5) Bankbedrijf Bruto-opbrengsten wrv. renteresultaat (6) nettoprovisie-inkomsten meerwaarden Algemene beheerskosten Kostenratio (in %) Waardeverminderingen en voorzieningen Verzekeringsbedrijf Netto verdiende premies: Niet-Leven Leven Brutomarge (7) Algemene beheerskosten Gecombineerde ratio schadeverzekeringen (in %)
KERNCIJFERS PER AANDEEL EN BEURSGEGEVENS (1)
(in EUR) 1999
2000
2001
194.268.430
195.823.772
195.823.772
3,69 1,08 0,81 29,34% 22,7
4,74 1,22 0,92 25,79% 28,8
3,52 1,308 0,981 37,23% 36,0
76,50 46,50 59,40 52,50
51,55 34,30 43,59 41,40
45,12 32,00 39,86 37,50
Koers / winst Koers / boekwaarde eigen vermogen Marktkapitalisatie op 31 december (in miljoenen EUR)
14,0 2,3 10.199,1
8,7 1,4 8.107,1
10,7 1,0 7.343,4
Gemiddelde dagelijkse omzet (in aantal aandelen) Gemiddelde dagelijkse omzet (in miljoenen EUR)
104.174 6,3
81.130 3,5
85.363 3,4
Aantal uitstaande aandelen einde boekjaar Winst (deel Groep) per aandeel Brutodividend Nettodividend per gewoon aandeel Uitkeringsratio (in %) (8) Boekwaarde per aandeel Hoogste koers Laagste koers Gemiddelde koers Slotkoers op 31 december
(1)
In 2001 werd het Fonds voor Algemene Bankrisico's (FAB) overgeboekt naar de reserves, zonder over de resultatenrekening te gaan. De referentiecijfers voor de vorige boekjaren worden in deze tabellen weergegeven zoals in de vorige jaren gepubliceerd. Voor de berekening van de ROE werd retroactief de jaarlijkse toevoeging/onttrekking aan het FAB bij de nettowinst en het FAB bij het eigen vermogen geteld. Resultaatsgegevens voor 2000 zijn exclusief de gerealiseerde meerwaarde op de verkoop van de participatie in CCF (impact op de nettowinst van Almanij bedroeg 442 miljoen EUR).
(2) (3)
Eigen vermogen, belangen van derden, Fonds voor Algemene Bankrisico’s (FAB) en achtergestelde leningen. Inclusief tak 23; dit is ‘Beleggingen betreffende verrichtingen Leven waarvan de polishouders het risico dragen’.
(4) (5)
(6) (7) (8)
Technische voorzieningen na aftrek ‘Deel van de herverzekeraars in de De berekening van het rendement op eigen middelen houdt rekening Bank-, Financie- en Assurantiewezen met betrekking tot de onmidd goodwill verbonden aan overnames in de jaren 1999, 2000 en 2001 worden geactiveerd en op 20 jaar worden afgeschreven, dan zou het Met inbegrip van de dividenden. Bestaande uit premies, technische lasten en beleggingsopbrengsten. Totaal brutodividend / (geconsolideerde winst - tantièmes).
(in miljoenen EUR) 2001
2002
2003
259.302,3 7.043,7 20.438,5
252.780,0 7.497,8 19.927,1
259.629,3 8.008,8 20.537,0
92.153,8 73.144,2 146.980,0
103.525,4 71.209,4 154.299,8
95.346,4 78.059,3 149.780,7
11.602,8 10.145,2
12.870,3 11.423,7
14.329,8 13.435,8
Balanstotaal (in miljarden EUR) 259
253
2001
2002
260
218 187
Eigen vermogen (in miljoenen EUR) 1999
2000
2003
8009 7498 7044
1.064,0 581,5 1.950,7
1.078,7 685,6 2.513,9
917,2 673,3 2.220,2
5640 4400
8,8% 7,6% 14,7% 11,8%
8,8% 8,5% 13,7% 13,1%
9,5% 10,0% 13,4% 15,4%
318%
306%
316%
2001
2002
2003
1.218,0 689,8 528,2
1.258,0 717,5 540,5
1.407,9 937,2 470,7
550,0 243,8 -70,7 -33,1
569,8 229,9 -44,5 -37,7
685,2 187,3 88,2 -23,5
10,9%
9,9%
12,2%
1999
2000
2001
2002
2003
(in miljoenen EUR) Rendement op het gemiddeld eigen vermogen (in %) 18,5
6.617,6 3.571,6 1.425,1 444,4 -4.350,4 65,7%
6.445,7 3.563,6 1.568,1 263,3 -4.237,4 65,7%
-415,0
-697,1
-678,7
820,1 1.688,4 809,3 -407,0 103,8%
910,3 2.245,6 852,2 -456,5 105,1%
1.047,6 2.438,4 847,3 -499,0 96,0%
937
928
15,0 10,9
1999
5.771,8 2.989,4 1.399,1 276,5 -4.080,7 70,7%
Geconsolideerde winst (in miljoenen EUR)
2000
12,2
717
2003
1999
690
717
2001
2002
9,9
2001
2002
2000
2003
Winstopbouw per activiteit (in %)
7
8
26
24
32
35
10 20
Holdingactiviteiten en overige Investeringsactiviteiten
68
69
80
79
73
-1
-1
-6 -5
-3
1999
2000
-10 -5 2001
2002
2003
7,8
-0,1
-35,0
-4,9
-63,8
4,5
2001
2002
2003
195.823.772
195.823.772
195.823.772
3,52 1,308 0,981 37,23% 36,0
3,66 1,38 1,035 37,77% 38,3
4,79 1,50 1,125 31,41% 40,9
3,69
45,12 32,00 39,86 37,50
44,70 30,46 37,64 32,51
40,55 25,11 34,72 40,28
1999
10,7 1,0 7.343,4
8,9 0,8 6.366,2
8,4 1,0 7.888,0
85.363 3,4
82.000 3,1
91.867 3,2
Verzekeringsbedrijf Bankbedrijf
(in EUR)
k ‘Deel van de herverzekeraars in de technische voorzieningen’, inclusief tak 23. t op eigen middelen houdt rekening met de derogatie verleend door de Commissie voor het ezen met betrekking tot de onmiddellijke afboeking van het eigen vermogen van betaalde mes in de jaren 1999, 2000 en 2001 in het bank- en verzekeringsbedrijf. Mocht die goodwill worden afgeschreven, dan zou het rendement op eigen middelen 8,1% in 2003 bedragen.
lasten en beleggingsopbrengsten. deerde winst - tantièmes).
Nettowinst per aandeel (in EUR)
4,79
4,74 3,52
3,66
2001
2002
Brutodividend per aandeel (in EUR) 2000
2003
1,50 1,22
1,308
1,38
1,08
1999
2000
2001
2002
2003
n a a m l o z e
v e n n o o t s c h a p
Verslagen over het boekjaar 2003, uitgebracht in de Jaarvergadering van 2 juni 2004.
Zetel van de vennootschap: Schoenmarkt 33, B-2000 Antwerpen
Administratieve zetel: Snydershuis, Keizerstraat 8, B-2000 Antwerpen
RPR 0403 211 479
2
GEBRUIK VAN HET JAARVERSLAG IN HET KADER VAN DE PROCEDURE VOOR GESCHEIDEN INFORMATIEVERSTREKKING
Op 19 april 2004 heeft de Commissie voor het Bank-, Financie- en Assurantiewezen (CBFA) aan Almanij nv de toestemming verleend om onderhavig jaarverslag te gebruiken als referentiestuk voor elk openbaar beroep dat Almanij nv zou doen op het openbaar spaarwezen, in het kader van de Wet van 22 april 2003, door middel van de procedure van gescheiden informatieverstrekking, en wel tot op het ogenblik waarop Almanij nv haar volgende jaarverslag publiceert. In het kader van deze procedure moet dit jaarverslag vergezeld gaan van een verrichtingsnota teneinde een prospectus te vormen in de zin van hoofdstuk 4 van de Wet van 22 april 2003. Dit prospectus zal ter goedkeuring aan de CBFA worden voorgelegd overeenkomstig artikel 14 van de Wet van 22 april 2003.
3
INHOUD Kaft Groepsstructuur op 31 december 2003 Kerncijfers
Samenstelling Raad van Bestuur, Beleidscomité, Auditcomité, Benoemings-en Vergoedingscomité, Directie en College van Commissarissen ....................................................................................................... 4 Brief van de Voorzitter ................................................................................................................................... 5 Historiek van Almanij .................................................................................................................................... 6 Markante feiten in 2003 ................................................................................................................................ 8 Informatie voor de aandeelhouder ................................................................................................................. 9 Samenstelling van de portefeuille ...................................................................................................... 10 Informatie over de aandelen .............................................................................................................. 10 Aandeelhouders en kapitaal ............................................................................................................... 12
Verslag van de Raad van Bestuur ................................................................................................................. 15 Resultaten en strategische ontwikkelingen van Almanij in 2003 ......................................................... 17 Activiteitenverslag van de Almanij Groep .......................................................................................... 23 Kerncijfers, kernratio’s en financiële hoofdlijnen ....................................................... 23-24 Bankbedrijf .................................................................................................................... 26 Verzekeringsbedrijf ......................................................................................................... 29 Investeringsvennootschap: Gevaert ................................................................................ 32 Almafin (gespecialiseerde financiële diensten) en de eigen holdingactiviteiten ................ 34 Activiteitenverslag van Almanij nv ...................................................................................................... 36 Artikel 523 van het Wetboek van Vennootschappen: belangenconflict................................................37 Risicobeheer in de Almanij Groep ...................................................................................................... 38 Winstverdeling .................................................................................................................................. 39 Kwijting aan de bestuurders en het College van Commissarissen ....................................................... 40 Benoemingen .................................................................................................................................... 40
Deugdelijk Bestuur ...................................................................................................................................... 41 Financieel verslag ........................................................................................................................................ 51 Geconsolideerde balans en resultatenrekening per 31 december 2003 .............................................. 52 Consolidatie- en waarderingsregels ................................................................................................... 56 Toelichting en commentaar ............................................................................................................... 76 Overzicht kwartaalresultaten 2002 en 2003 .................................................................................... 114 Verslag van het College van Commissarissen ................................................................................... 115 Vennootschappelijke jaarrekening van Almanij nv per 31 december 2003 ....................................... 116
Kaft Financiële kalender Investor Relations Statutaire en praktische informatie
4
RAAD VAN BESTUUR
AUDITCOMITE
Jan Huyghebaert, voorzitter
Philippe Naert, voorzitter
Philippe Vlerick, ondervoorzitter
Alex Geets
Luc Philips, gedelegeerd bestuurder
Dirk Heremans
Georges Beerden
Xavier Liénart
Paul Borghgraef
Jozef Van Waeyenberge
Paul Bostoen Cecile Cambien Gui de Vaucleroy, onafhankelijk bestuurder
BENOEMINGS- EN VERGOEDINGSCOMITE
Luc Debaillie
Gui de Vaucleroy, voorzitter
Noël Devisch
Rik Donckels
Rik Donckels
Philippe Vlerick
Beatrice Dubaere-Van Houtte Marc Francken Alex Geets
DIRECTIE
Jean-Marie Géradin
May Van Bedts
Dirk Heremans, onafhankelijk bestuurder
Investor Relations en Financiën
Thierry Konings
Philippe Verly
Christian Leysen
Secretaris van de Raad van Bestuur
Xavier Liénart Philippe Naert, onafhankelijk bestuurder Marita Orlent-Heyvaert Gustaaf Sap Paul Tanghe
COLLEGE VAN COMMISSARISSEN
Alain Tytgadt
Ernst & Young Bedrijfsrevisoren bcv
Guido Van Roey
met als vaste vertegenwoordigers
Jozef Van Waeyenberge
mevrouw Danielle Vermaelen en/of de heer Jean-Pierre Romont
Germain Vantieghem Klynveld Peat Marwick Goerdeler Bedrijfsrevisoren bcv met als vaste vertegenwoordiger
BELEIDSCOMITE Jan Huyghebaert, voorzitter Paul Borghgraef Noël Devisch Rik Donckels Luc Philips Paul Tanghe Alain Tytgadt Philippe Vlerick
de heer Pierre P. Berger
5
BRIEF VAN DE VOORZITTER
2004 start onder een vreemd gesternte. Enerzijds voelt men aan dat de Amerikaanse economie, schoorvoetend gevolgd door de Europese, een neiging tot heropleving vertoont, anderzijds voedt de politieke onzekerheid een zekere twijfel. Als de groei al bij al blijkt mee te vallen, staat de Almanij Groep er goed voor.
KBC heeft haar fusieproject zo goed als succesvol afgerond en kan zich concentreren op verdere kostenbesparingen en op het uitbouwen van haar strategie. In België worden de marktaandelen op een cliëntgerichte en rendabele manier benaderd, met minder maar innovatieve producten. De bankverzekering, waarover de buitenwereld bij het begin van de fusie nogal wat twijfels koesterde, wordt systematisch verder uitgediept via een multikanalendistributie. KBC werkt ook constant aan haar tweede thuismarkt in Centraal-Europa. De vijf landen waar geïnvesteerd werd treden alle toe tot de Europese Unie. Na een traditioneel wat moeilijke aanloopperiode zou KBC de vruchten van die nieuwe expansieve markten moeten plukken.
Na Theodoor Gilissen in Nederland heeft KBL een elfde land aan haar netwerk van European Private Bankers toegevoegd. Puilaetco wordt een belangrijk sluitstuk van de Almanij-strategie op het vlak van private banking. Daarmee bereiken we een goed evenwicht tussen offshore en onshore bankieren en voldoende spreiding om deskundigheid te verwerven en kostenbesparingen op Europees vlak te realiseren.
Gevaert heeft bewezen dat het een voorzichtige en winstgevende investeringsvennootschap blijft. Er werd winst genomen in Mobistar, Remi Claeys Aluminium, Unie van Redding- en Sleepdienst URS en Groupe Bourbon. Er wordt nu hard gewerkt om nieuwe rendabele investeringen te vinden die beantwoorden aan de criteria die wij onszelf op Groepsniveau opleggen. Uiteraard behoort ook het actief opvolgen van onze deelneming in Agfa-Gevaert tot de opdrachten van Gevaert.
2003 stelde ons eens te meer in staat om een constante winstgroei en een toenemend dividend te realiseren. Met wat geluk kan 2004 succesvol blijven dankzij een coherente strategie en de niet aflatende inzet van al onze medewerkers.
Jan Huyghebaert Voorzitter
6
HISTORIEK VAN ALMANIJ 1922: oprichting van de Belgische Onderlinge
1978: verfijning van de structuur van de Groep met
Verzekeringen, de voorloper van ABB Verzekeringen
Almanij als kernvennootschap
Na de moeilijke jaren die volgen op de Eerste Wereldoorlog richt de
De groeiende internationale activiteit, toenemende culturele
Belgische Boerenbond de vennootschap Belgische Onderlinge
accenten en eigenheid, en veranderingen in het regelgevende
Verzekeringen nv (kortweg BOV) op om de boeren en andere
kader leiden tot het herdefiniëren van de Almanij-Kredietbank
cliënten te beschermen. Dit is de voorloper van ABB Verzekeringen,
Groep in een structuur met drie pijlers: 1) de Kredietbank, 2) de
die in België een toonaangevende verzekeraar wordt.
verzekeringsmaatschappijen, waaronder Fidelitas (het huidige Fidea), en andere gespecialiseerde financiële instellingen die
1931: oprichting van Almanij
onder meer actief zijn in de leasingsector en 3) de vermogens-
Tussen 1925 en 1935, midden in de wereldwijde financiële crisis,
bank KBL.
dringt een herstructurering van de Belgische financiële sector zich op. De Algemeene Bankvereeniging, een commerciële
1991: CERA krijgt een volledige banklicentie
bank, hergroepeert haar industriële activa in België en Hongarije
In de naoorlogse ontwikkeling van Vlaanderen maken de
in een nieuwe holding: Almanij (afkorting voor Algemene
coöperatieve CERA spaarbanken een snelle groei door. Door de
Maatschappij voor Nijverheidskrediet).
uitbreiding en de groei van hun activiteiten worden ze erkend als een volwaardige bank met de bijhorende licenties.
1935: oprichting van de Kredietbank
Ook CERA Bank en MRBB, dat de roerende goederen van de
De moedervennootschap van de Algemeene Bankvereeniging,
Belgische Boerenbond beheert, herstructureren hun groep, met
de Middenkredietkas, dreigt bankroet te gaan. Na de
inbegrip van het aandeelhouderschap van ABB Verzekeringen
herstructurering, die door de regering wordt goedgekeurd,
dat bijna 70 jaar lang een winstgevende groei kent.
ontstaat een nieuwe en onafhankelijke bank: de Kredietbank. Almanij verkoopt haar industriële activa en wordt in het
1997: Gevaert en Almanij bundelen hun krachten
herstructureringsproces aandeelhouder van de Kredietbank.
Wanneer Agfa-Gevaert in 1981 aan Bayer wordt verkocht,
De Spaar- & Leningorganisaties van de Belgische Boerenbond –
richten
wat later CERA wordt – doen traditioneel een beroep op de
vennootschap op om de opbrengst van de verkoop te beheren.
Middenkredietkas om deposito’s te beleggen. Als gevolg van de
Die vennootschap behoudt de naam Gevaert en breidt haar
herstructurering worden ze spaarbanken voor de particulieren
activiteiten in België en in het buitenland uit.
met een overwegend landelijk cliënteel, en ze ontwikkelen zich
In 1997 beslist de Algemene Vergadering van Gevaert de
onafhankelijk van de Kredietbank.
vennootschap op te splitsen: ongeveer de helft van de activa
de
Belgische
aandeelhouders
een
beleggings-
wordt overgedragen aan Cobepa, dat reeds lang een
1949: oprichting van Kredietbank sa Luxembourgeoise (KBL)
vooraanstaande en belangrijke aandeelhouder van Gevaert is,
De heropbouw na de Tweede Wereldoorlog en de stijgende
en de andere helft blijft bij het hertekende Gevaert. Door de
economische groei bieden de Kredietbank mogelijkheden tot
uitwisseling van en conversie naar Almanij-aandelen verwerft
internationale expansie. KBL is het eerste internationale initiatief,
Almanij de controle over Gevaert en kan zij zo haar kapitaalbasis
gericht op vermogensbankieren.
versterken en haar vakkennis op het vlak van investeringen
De Kredietbank kent een snelle expansie en wordt de derde
vergroten.
grootste bank in België, met een groeiend internationaal netwerk en een toenemende internationale reputatie.
7
1998: oprichting van KBC Bankverzekeringsgroep
2001: Almancora wordt op Euronext genoteerd
De Kredietbank en Almanij – met inbegrip van Fidelitas – enerzijds
Om de liquiditeit te bevorderen van het gedeelte van het
en CERA Bank en ABB Verzekeringen anderzijds, bundelen hun
patrimonium van de coöperatoren dat in Almancora is onder-
krachten en integreren hun activiteiten. De daaruit voortvloeiende
gebracht, wordt Almancora op Euronext genoteerd.
KBC Bankverzekeringsgroep, met Almanij als moedervennootschap,
Daarbij versterkt Cera Holding haar kapitaalbasis door een
is een sterke leider op de Belgische financiële markt en beschikt over
succesvolle uitgifte van nieuwe coöperatieve aandelen.
het potentieel om verder te groeien dankzij een minimale kritische massa, een stevige en stabiele kapitaalbasis en een brede expertise.
2002: Almanij verwerft alle uitstaande Gevaert-aandelen
In de eerste jaren van zijn bestaan verwerft KBC een
Via een openbaar bod tot aankoop gevolgd door een openbaar
toonaangevende positie in de bankwereld – en in toenemende mate
uitkoopbod verwerft Almanij alle Gevaert-aandelen die nog niet
in de verzekeringssector – in Centraal-Europa.
in haar bezit waren. Door die operatie worden de Gevaertaandelen van de beurs geschrapt.
2000: herstructurering van Cera Holding In 1998 beslissen de 468.000 coöperatieve leden van CERA Bank om in een nieuwe coöperatieve structuur verder te werken. Die structuur, Cera Holding, krijgt een tweevoudige opdracht: de coöperatieve geest respecteren en de Almanij Groep een platform van vaste aandeelhouders verschaffen. Begin 2001 worden de activa van Cera Holding, die bijna uitsluitend uit Almanij-aandelen bestaan, op de volgende manier toegewezen: ongeveer 25% blijft in Cera Holding om de sociaal en cultureel georiënteerde initiatieven te financieren die coöperatoren wensen te steunen. Ongeveer 75% wordt in een commanditaire vennootschap op aandelen met de naam Almancora Comm. VA ondergebracht. Die bijzondere structuur verzoent de stabiliteit van het aandeelhouderschap van Almanij met de gewenste liquiditeit voor de investering van de coöperatoren.
8
MARKANTE FEITEN IN 2003
JANUARI
■
KBC Bank verkoopt Krefima, dat actief is in de verkoop van consumentenkredieten via kredietmakelaars.
FEBRUARI
■
KBC Bank Nederland en de Hollandsche Bank-Unie (HBU) bereiken een akkoord rond de overname door HBU van de particuliere dienstverlening aan vermogende Nederlandse relaties van KBC Bank in Nederland.
APRIL
■
Gevaert verkoopt het laatste stuk van haar deelneming in Mobistar.
■
De heer Willy Duron en de heer André Bergen worden benoemd tot voorzitter van respectievelijk KBC Bankverzekeringsholding en KBC Bank, ter opvolging van de heer Remi Vermeiren.
JUNI
■
Officiële start van NLB Vita, gezamenlijke dochter van KBC Verzekeringen en NLB (Nova Ljubljanska Banka) in Slovenië, die als taak krijgt bankverzekeringsproducten via kantoren van NLB Bank te verdelen.
■
KBL Group European Private Bankers maakt de overname bekend van private banker Theodoor Gilissen Bankiers, een Nederlandse dochteronderneming van Fortis.
■
Samen met de familiale hoofdaandeelhouder verkoopt Gevaert haar deelneming van 6,78% in Remi Claeys Aluminium aan een Zweedse industriële groep.
JULI
■
Gevaert verkoopt de controledeelneming van 50,01% in URS (Unie van Redding- en Sleepdienst) die zij via haar dochter Bofort aanhoudt.
AUGUSTUS
■
De Raad van Bestuur van Kredyt Bank, Poolse bankdochter van KBC Bank, beslist om in september 2003 een kapitaalverhoging van 151 miljoen euro ter goedkeuring aan de Algemene Vergadering voor te leggen.
SEPTEMBER
■
KBC Bank besluit vanaf 2004 de verwerking van haar binnen- en buitenlandse betalingsverkeer te bundelen in Fin-Force, haar 90%-dochtervennootschap.
OKTOBER
■
Gevaert plaatst bijna 5% of de helft van haar deelneming in Groupe Bourbon en blijft de tweede grootste aandeelhouder.
DECEMBER
■
KBC Verzekeringen verhoogt haar deelneming in Warta, de tweede schadeverzekeraar in Polen, van 40,03% naar 51,03% en brengt een openbaar bod op alle uitstaande aandelen uit. Na de afsluiting van de inschrijvingsperiode van het openbare bod in januari 2004 zal de participatie 75,13% bedragen.
■
De Raad van Bestuur van K&H Bank, Hongaarse dochter van KBC Bank, beslist het kapitaal met 22,7 miljard HUF te verhogen om haar verdere groei veilig te stellen.
■
KBC Verzekeringen koopt de deelneming van 36,54% van Gevaert in groep VTB-VAB.
Informatie voor de aandeelhouder
10
Informatie voor de aandeelhouder
1. Samenstelling van de portefeuille (op 31 december 2003) (*) Deelneming
Aangehouden
Totaal uitstaande
Deelneming
aandelen
aandelen
in het kapitaal (in %)
KBC Bankverzekeringsholding: KBL:
gewone aandelen nieuwe aandelen gewone aandelen preferente aandelen
205.774.572 1.550.000 14.146.026 (2) 457.100 25.779.600 171.221 5.947.794 61.713 264.778 (4) (5)
Gevaert Almafin Irish Life & Permanent Ardatis Eigen aandelen Overige nettoactiva
310.709.797
66,73% (1)
18.353.387 1.975.320 25.779.600 171.238 269.494.255 323.861 195.823.772
77,08% (3) 23,14% (3) 100,00% 100,00% 2,21% 19,06% 0,14%
(*) Deze tabel bevat de portefeuille van Almanij nv. De deelneming van 100% in Kredietcorp
(3) Almanij en Kredietcorp samen hebben een aandeel van 71,8% in het totale kapitaal van
is opgesplitst in haar samenstellende bestanddelen, namelijk Almanij-aandelen, KBL-aandelen
KBL. Het aandeel van de totale Groep in KBL, dus met inbegrip van de belangen aangehouden
en overige nettoactiva.
door Gevaert en KBC Verzekeringen, bedraagt 78,6%. De overeenkomstige totale stemrechten in KBL bedragen 84,6%.
(1) Dit betreft het belang in KBC met inbegrip van de nieuwe aandelen. Deze laatste werden
(4) Daarvan zijn 54.832 aandelen rechtstreeks door Almanij en 209.946 door Kredietcorp
uitgegeven naar aanleiding van de conversie op eindvervaldag van de ATO-lening 1993-
aangehouden.
2003. Ze zijn pas dividendgerechtigd vanaf het boekjaar 2004. De deelneming van Almanij in
(5) De overige nettoactiva bevatten de vorderingen op Groepsvennootschappen (50 miljoen
het kapitaal van KBC na conversie van de nog uitstaande ATO’s zal 66,2% bedragen.
euro), de overige vlottende activa (84 miljoen euro) en de uitstaande schulden (-534 miljoen
(2) Daarvan zijn 12.808.049 aandelen rechtstreeks door Almanij en 1.337.977 onrechtstreeks
euro, exclusief het dividend over het boekjaar 2003) van Almanij en Kredietcorp.
via Kredietcorp aangehouden.
2. Informatie over de aandelen Beursnotering: Continumarkt van Euronext Brussels Gewoon Almanij-aandeel: ALM ISIN: BE0003703171 VV-strip Almanij: ALMS ISIN: BE0005530010 Reuters: ALMB.BR Bloomberg: ALMB BB Het Almanij-aandeel maakt onder meer deel uit van de BEL20-index, de Eurostoxx Banking Index en het NextPrime segment van Euronext. Aantal Almanij-aandelen (op 31 december 2003): 195.823.772 Aantal VV-strips Almanij (op 31 december 2003): 13.027.997 Beurskoers van het Almanij-aandeel op 31 december 2003 (laatste beursdag): 40,28 euro Beursnotering van de VV-strip Almanij op 31 december 2003 (laatste beursdag): 0,95 euro
Intrinsieke waarde (*) (van 1999 tot 2003) Intrinsieke waarde per aandeel (in EUR) 67,9
60,3
15,4 18,9
50,1 12,6
52,5
1999
41,4
2000
Beurskoers
53,4 44,1
Samenstelling (in %) 0,5 6,9 8,9
1,1 7,4 10,5
0,9 7,0 12,6
13,1
14,6
12,9
15,0
16,1
11,6
37,5
32,5
40,3
2001
2002
2003
Disagio
83,7
81,0
79,5
72,9
73,4
1999
2000
2001
-2,5 2002
-2,4 2003
KBC * Methodiek: - genoteerde aandelen gewaardeerd tegen beurskoers - niet-genoteerde aandelen gewaardeerd op basis van een raming van de reële waarde
KBL
Gevaert
Overige
Informatie voor de aandeelhouder
Evolutie van de beurskoers (van januari 2001 tot december 2003) Relatief koersverloop van het Almanij-aandeel en de DJ Eurostoxx Financials Index: 02.01.2001 = 100 120
Almanij
110 DJ Eurostoxx Financials
100 90 80 70 60 50 40 12 /2 00 3
10 /2 00 3
07 /2 00 3
04 /2 00 3
01 /2 00 3
10 /2 00 2
07 /2 00 2
04 /2 00 2
01 /2 00 2
10 /2 00 1
07 /2 00 1
04 /2 00 1
01 /2 00 1
30 Bron: Bloomberg
Verhandelde volumes in het jaar 2003 Het totale volume aan verhandelde Almanij-aandelen voor 2003 bedraagt (afgerond) 23.400.000 (bron: Bloomberg). Voor 2003 bedraagt het gemiddelde maandvolume (afgerond) 1.950.000 Almanij-aandelen en het gemiddelde dagvolume (afgerond) 92.000 Almanij-aandelen (bron: Bloomberg). (op maandbasis)
3.500.000 3.000.000 2.500.000 2.000.000 1.500.000 1.000.000 500.000
3 00
3 00
/2 12
/2 11
00
3
3 /2 10
00
00
3 /2 09
/2 08
07
/2
00
3
3 00 /2 06
3
00
00 /2 05
/2 04
00
3
3
3 /2
/2
00
03
02
01
/2
00
3
0
Evolutie van de intrinsieke waarde en de beurskoers (van 2001 tot 2003) In EUR per aandeel 70 60 50
disagio
40 30 20
Intrinsieke waarde
10
Beurskoers
12 /2 00 0 03 /2 00 1 06 /2 00 1 09 /2 00 1 12 /2 00 1 03 /2 00 2 06 /2 00 2 09 /2 00 2 12 /2 00 2 03 /2 00 3 06 /2 00 3 09 /2 00 3 12 /2 00 3
0
11
12
Informatie voor de aandeelhouder
Rendement Houdperiode
Totaal rendement voor de aan-
Op jaarbasis
deelhouder met herinvestering
(in %)
van de dividenden (in %) 1 jaar (2002-2003) 3 jaar (2000-2003) 5 jaar (1998-2003) 7 jaar (1996-2003)
28,1% 8,1% -35,0% 90,4%
28,1% 2,6% -8,2% 9,6%
Evolutie van het brutodividend (van 1999 tot 2003) Brutodividend per aandeel (in EUR) 1,50 1,22
1,308
1,38
1,08
1999
2000
2001
2002
2003
3. Aandeelhouders en kapitaal Aandeelhouderschap In % Cera Holding cvba Almancora Comm. VA Andere Vaste Aandeelhouders MRBB cvba Andere Totaal aantal uitgegeven aandelen per 31 december 2003
8,84% (1)(*) 28,64% (2) 15,81% (3) 16,62% 30,09% (4) 100%
Aantal aandelen 17.312.041 56.089.510 30.967.997 32.552.562 58.901.662 195.823.772
(*) Laatst gekende toestand op 30 juni 2003.
(3) Dit percentage werd ingebracht in onderling overleg met Almancora en Cera Holding.
(1) Hiervan is 3,95% ingebracht in onderling overleg met Almancora en de Andere Vaste
(4) Hiervan is 1,07% tijdelijk in het bezit van vennootschappen van de Almanij Groep
Aandeelhouders.
(inclusief een percentage van 0,02% dat voor handelsdoeleinden wordt aangehouden).
(2) Hiervan is 11,86% ingebracht in onderling overleg met Cera Holding en de Andere Vaste Aandeelhouders.
Aandeelhoudersstructuur en toestand van het kapitaal
(op 31 december 2003)
Aandeelhoudersstructuur Hierna wordt de structuur van het aandeelhouderschap weer-
schappen en tot reglementering van de openbare overname-
gegeven zoals blijkt uit de kennisgevingen ontvangen in het
biedingen enerzijds en van de bepalingen van het Wetboek van
kader van de wet van 2 maart 1989 op de openbaarmaking van
Vennootschappen anderzijds.
belangrijke deelnemingen in ter beurze genoteerde vennoot-
Informatie voor de aandeelhouder
Wet van 2 maart 1989 De volgende kennisgevingen werden door Almanij ontvangen:
Sommige van de hiervoor opgegeven officiële percentages werden
- Op 4 juni 1998 vanwege de Maatschappij voor Roerend Bezit
geactualiseerd in de weergave van de Groepsstructuur op de voor-
van de Belgische Boerenbond cv, afgekort MRBB, Minderbroe-
kaft en van het aandeelhouderschap op bladzijde 12.
dersstraat 8, 3000 Leuven, handelend in eigen naam, waarbij een deelneming in Almanij van 16,87% werd bekendgemaakt, uit-
Wetboek van vennootschappen
gaande van een totaal van 193.472.487 bestaande aandelen.
Op 31 december 2003 zijn de volgende aantallen Almanij-
- Op 18 december 1998 vanwege Cera Holding cv, Brusselse-
aandelen in het bezit van:
steenweg 100, 3000 Leuven, handelend in eigen naam, waarbij een controle van 99,99% van Cera Ancora nv (huidig Almancora
Assurisk sa, Avenue de la Gare 8-10, L-1610 Luxembourg:
Comm.VA), Brusselsesteenweg 100, 3000 Leuven werd bekend-
191.347 aandelen
gemaakt. Deze laatste had op dezelfde datum een kennisgeving
Centea nv, Mechelsesteenweg 180, B-2018 Antwerpen:
ingediend van een deelneming van 18,85% (berekend op een
96.308 aandelen
totaal van 193.472.487 bestaande aandelen) in Almanij.
Data Office nv, Waaistraat 6, B-3000 Leuven: 40.000 aandelen
Van deze laatste deelneming werd daarna 15,94% (berekend op
Fidea nv, Van Eycklei 14, B-2018 Antwerpen: 31.216 aandelen
een totaal van 194.268.430 bestaande aandelen) opgenomen in
KBC Bank nv, Havenlaan 2, B-1080 Brussel: 84.000 aandelen
de hiernavermelde kennisgeving van 15 december 1999 door
KBC Financial Products Brussels nv, Havenlaan 12,
een groep personen die in onderling overleg optreden.
B-1080 Brussel: 42.517 aandelen
- Op 15 december 1999 vanwege de heer F.C. Collin, Begijnenvest
KBC Verzekeringen nv, Waaistraat 6, B-3000 Leuven:
93, 2000 Antwerpen, optredend als gevolmachtigde van een groep
1.190.271 aandelen
personen die in onderling overleg optreden, waarbij een deelne-
Kredietbank sa Luxembourgeoise, 43 boulevard Royal,
ming in Almanij werd bekendgemaakt van gezamenlijke natuurlij-
L-2955 Luxembourg: 150.086 aandelen
ke personen van 1,07%, van Belgische rechtspersonen van 21,40%
Kredietcorp sa, rue Notre-Dame 37, L-2240 Luxembourg:
en van buitenlandse rechtspersonen van 9,41%, hetzij in totaal
209.946 aandelen
31,88%, uitgaande van een totaal van 194.268.430 aandelen.
Maatschappij voor Brandherverzekering cv,
- Op 16 januari 2001 vanwege Cera Holding cvba, Brusselse-
Minderbroedersstraat 8, B-3000 Leuven: 213 aandelen
steenweg 100, 3000 Leuven, handelend in eigen naam, waarbij
VITIS Life sa, Avenue Monterey 28, L-2018 Luxembourg:
een deelneming in Almanij van 9,32% werd bekendgemaakt,
2.021 aandelen.
uitgaande van een totaal van 195.823.772 bestaande aandelen. - Op 16 januari 2001 vanwege Almancora Comm.VA (voorheen
Almanij maakte in 2003 geen gebruik van de inkoopmachtiging
Cera Ancora nv), Brusselsesteenweg 100, 3000 Leuven,
die haar door de Algemene Vergadering is verleend. Het aantal
handelend in eigen naam, waarbij een deelneming in Almanij van
eigen aandelen in bezit op 31 december 2003 bleef ongewijzigd
28,33% werd bekendgemaakt, uitgaande van een totaal van
op 54.832 of 0,03%.
195.823.772 bestaande aandelen. - Op 20 december 2001 vanwege Almancora Comm.VA, Philips-
Op
een
totaal
van
195.823.772
bestaande
aandelen
site 5 bus 10, 3001 Leuven, handelend in eigen naam en als
vertegenwoordigen voormelde aantallen aandelen in het bezit
gevolmachtigde van Cera Holding cvba, waarbij een herverdeling
van Groepsvennootschappen samen 2.092.757 aandelen of
werd bekendgemaakt van de deelneming van 15,81% die door
1,07%, tegen 2,72% eind 2002. Zonder de deelneming van KBC
Almancora werd ingebracht in onderling overleg met de Andere
Financial Products Brussels bedragen voormelde percentages
Vaste Aandeelhouders (eveneens 15,81%). Door die herverdeling
respectievelijk 1,05% en 2,58%.
werd het door Almancora ingebrachte deelnemingspercentage herleid tot 11,86%, terwijl Cera Holding op haar beurt een deelneming van 3,95% in onderling overleg inbracht. Hierbij werd uitgegaan van een totaal van 195.823.772 bestaande aandelen.
13
14
Informatie voor de aandeelhouder
Maatschappelijk kapitaal Op 31 december 2003 bedroeg het maatschappelijk kapitaal
Het maatschappelijk kapitaal is volgestort. Er zijn geen
van Almanij nv ongewijzigd 625.704.468 euro, vertegen-
deelbewijzen die het kapitaal niet vertegenwoordigen.
woordigd
door
195.823.772
gewone
aandelen
zonder
nominale waarde.
Ontwikkeling van het kapitaal over de laatste vijf jaar
31.12.1998
Toestand kapitaal
02.06.1999
Omzetting in euro na kapitaalverhoging van 8 BEF
Kapitaal
Totaal aantal
na verrichting
aandelen
25.040.378.298 BEF
194.268.430
(620.734.763,79 EUR)
door incorporatie van overgedragen winst
13.10.2000
620.734.764 EUR
194.268.430
625.704.468 EUR
195.823.772
Kapitaalverhoging via uitoefening van 1.555.342 putwarrants en gelijktijdige inbreng van evenveel Gevaert-aandelen: creatie van 1.555.342 aandelen voor een tegenwaarde van 1.417 BEF per aandeel
Toegestaan kapitaal De machtiging aan de Raad van Bestuur om het maatschappelijk
5 juni 2002 vernieuwd voor een periode van vijf jaar (drie jaar bij
kapitaal te verhogen, ook via de uitgifte van al dan niet
kapitaalverhoging ter verdediging van de vennootschap tegen een
achtergestelde converteerbare obligaties of warrants en eventueel
overnamebod op haar effecten) en op 625.704.468 euro gebracht.
met opheffing of beperking van het voorkeurrecht van de
De machtiging kan tot 3 juli 2007 worden aangewend (behalve bij
bestaande
verdediging van de vennootschap tegen een overnamebod op haar
aandeelhouders,
werd
door
de
Buitengewone
Algemene Vergadering van de Aandeelhouders van Almanij van
effecten, waar de machtiging tot 4 juni 2005 geldt).
Verslag van de Raad van Bestuur
16
De Raad van Bestuur van Almanij brengt verslag uit over de activiteiten van de Almanij Groep gedurende het 72ste werkjaar, dat op 31 december 2003 werd afgesloten.
Dit verslag geeft een overzicht van de resultaten en strategische ontwikkelingen van de Almanij Groep gedurende het jaar 2003. Vervolgens wordt de ontwikkeling van de activiteiten geschetst met betrekking tot de volgende activiteitsdomeinen: bankbedrijf, verzekeringsbedrijf,
investeringsactiviteiten,
gespecialiseerde
financiële diensten en eigen holdingactiviteiten. Nadien komt de activiteitsontwikkeling van de vennootschap Almanij aan bod. Tenslotte worden het risicobeheer, de winstverdeling, de kwijting aan de bestuurders en het College van Commissarissen en de benoemingen in de Raad van Bestuur behandeld.
Verslag van de Raad van Bestuur
Resultaten en strategische ontwikkelingen van Almanij in 2003 Waar de voorbije jaren werden gekenmerkt door een echte
die gunstige evolutie evenwel niet gevolgd, en er blijven erg
vertrouwensbreuk
en
weinig tekenen te bespeuren die op een duurzaam herstel van
beleggers, schijnt in 2003 een begin te zijn gemaakt van een
de investeringen en op een daarmee gepaard gaande toename
wereldwijd economisch herstel.
van de werkgelegenheid zouden kunnen wijzen. Dit laatste
van
ondernemers,
consumenten
verklaart wellicht ook het beperkte herstel van de particuliere Nochtans zag het er in het voorjaar, toen de Amerikaanse
consumptie, die gekneld was tussen enerzijds een verdere
economie nog naar een nieuwe recessie neigde, niet helemaal
toename van het reële beschikbare inkomen en anderzijds een
geruststellend uit. Het expansieve macro-economische beleid
groeiende bezorgdheid over de perspectieven op het vlak van de
van de vorige jaren heeft voor een spectaculaire ommezwaai
werkgelegenheid en over de duurzaamheid van pensioenstelsels
gezorgd. Dat was te danken aan fors verhoogde overheids-
en sociale voorzieningen als gevolg van de oplopende
bestedingen (o.a. in de defensiesector), sterk verlaagde
begrotingstekorten in de grootste Europese economieën. Al die
belastingen en een uiterst soepel monetair beleid, naast de snelle
elementen leidden uiteindelijk tot een BBP-groei van 0,5%,
afwikkeling van het militaire conflict in Irak en het feit dat de
tegenover 0,9% het jaar voordien.
gevreesde SARS-epidemie al bij al onder controle is gebleven. Die kentering was zodanig groot dat in het derde kwartaal een
Gezien de grote openheid van de Belgische economie hoeft het
groei van het reële BBP werd opgetekend van niet minder dan
niet te verbazen dat haar groeiprofiel in de loop van het jaar in
8,2% op jaarbasis, de sterkste expansie sinds de eerste helft van
grote lijnen gelijkliep met de economische ontwikkeling in het
1984. Het beschikbare gezinsinkomen en de particuliere
eurogebied: een vlakke activiteitsevolutie in de eerste helft van
consumptie kenden een forse groei. De historisch lage
het jaar en een krachtige heropleving vanaf het derde kwartaal.
rentestand vergemakkelijkte de verdere sanering van de
Voor het ganse jaar leidde dat tot een weliswaar zwakke, maar
ondernemingsbalansen en de winstmarges van de Amerikaanse
toch nog iets sterkere groei dan het ganse eurogebied.
bedrijven herstelden zich fors. Dat alles leidde tot toenemende
Toch evolueerden de componenten van de economische
bedrijfsinvesteringen.
activiteit in ons land niet volledig synchroon met die van de EMU-zone: in België werd de economische groei vooral
Samen met de impuls afkomstig van een aantal snel groeiende
ondersteund door de overheidsuitgaven en gezinsbestedingen,
Aziatische landen (waaronder China, dat ondertussen tot de
en zelfs door de bedrijfsinvesteringen. Anderzijds leverde de
derde economie ter wereld uitgroeide) vormden die gunstige
netto-uitvoer voor het tweede jaar op rij een negatieve
omstandigheden de motor voor een wereldwijd herstel van de
groeibijdrage, hoewel zich in het tweede halfjaar een merkelijke
economische activiteit.
verbetering voordeed.
Ook de economie van de EMU-zone ontwikkelde zich in het
Ook op de tweede thuismarkt van KBC – Centraal-Europa – was
begin van het jaar slechts langzaam. In het eerste halfjaar kromp
2003 een turbulent jaar dat door begrotingsperikelen en politieke
het reële BBP zelfs nog, maar in het tweede halfjaar bleek zich
onzekerheid werd gekenmerkt. De massale belangstelling die
een herstel voor te doen dat echter trager en moeizamer verliep
deze landen in de vorige jaren bij de buitenlandse (financiële)
dan in de VS. Dat herstel was vooral te danken aan de export,
investeerders genoten en die de sterke stijging van hun munten
ondanks de dalende concurrentiekracht van de inmiddels fors
in de hand werkte, bekoelde sterk in 2003. Dat resulteerde in
duurder geworden euro, wat de sterke groei van de
gevoelig lagere muntkoersen voor de belangrijkste landen.
buitenlandse afzetmarkten in 2003 nog maar eens illustreert.
Inmiddels zullen de Centraal-Europese landen in mei van dit jaar
Tot nog toe hebben de bedrijfsinvesteringen in het eurogebied
tot de Europese Unie zijn toegetreden.
17
18
Verslag van de Raad van Bestuur
Globaal kan worden gesteld dat, alhoewel de duurzaamheid van
co-sourcing van de naverwerking van de inzake kostprijs
de groei van de wereldeconomie – en vooral dan de
volumegevoelige effectentransacties en werd een programma
Amerikaanse – een bron van onzekerheid blijft, er in 2003 een
opgesteld om de productcomplexiteit drastisch te reduceren.
voorlopige kentering is geweest in de onafgebroken negatieve sfeer die in de afgelopen jaren heerste. Dat heeft dan ook zijn
In 2003 werd – met de verwerving van de meerderheid van de
weerslag gehad op de aandelenmarkten, die tot de maand
aandelen bij de Poolse verzekeraar Warta – het investerings-
maart nog een verdere negatieve evolutie kenden, maar zich
programma in Centraal-Europa grotendeels afgerond. In de
sindsdien op een consistente manier herstelden. Dat wijst er
eerstkomende jaren zal de aandacht vooral uitgaan naar het
duidelijk op dat de extreme afkeer voor het risico stilaan begint
uitbouwen van de marktaandelen en het versterken van de
weg te ebben. Een en ander wordt verder ondersteund door
interne controle. Daartoe werden in het afgelopen jaar reeds
doorgaans goede bedrijfsresultaten en een hernieuwde activiteit
belangrijke initiatieven genomen, waaronder het opstarten van
op de obligatiemarkten.
een
levensverzekeringsmaatschappij
in
Slovenië
en
de
gezamenlijke initiatieven op het vlak van de uitgifte van In die wat onzekere omstandigheden heeft uw Groep – ondanks
kredietkaarten. Verder werd de structuur van de aansturing
één uitgesproken tegenvaller in Polen – een mooi resultaat
vanuit Brussel van de Centraal-Europese dochters volledig
kunnen boeken en werd op een groot aantal domeinen verder
hertekend en werd het aantal expatriates in Centraal-Europa
gewerkt aan de toekomst.
met een derde verhoogd. Het aantal medewerkers die werden ingezet voor de sturing van en de controle op de Centraal-
KBC: een goed resultaat, grotere focus en een aangepast bestuur
Europese dochters werd verhoogd van 51 tot 86.
2003 was voor KBC in vele opzichten een belangrijk jaar.
Met de verkoop van de retailactiviteiten in Nederland (waar we
Enerzijds plukte de groep de eerste vruchten van de strategische
onvoldoende kritische massa hadden), van Krefima (actief op de
beslissingen die in het verleden werden genomen. Anderzijds
markt van de consumentenkredieten via een netwerk van
werden opnieuw een aantal stappen gezet die de investeringen
onafhankelijke
uit het recente verleden zullen consolideren en optimaliseren.
distributiefilosofie) en van de niet-strategische (indirecte)
makelaars
en
dus
in
strijd
met
de
investeringen in Oekraïne en Litouwen werd bovendien gestalte In België werd het fusieproces nagenoeg volledig afgewerkt in
gegeven aan de ambitie om de niet-strategische activiteiten
overeenstemming met de doelstellingen die op dat vlak waren
terug
geformuleerd. Het nieuwe IT-platform is een feit sinds
basisvaardigheden te kunnen toeleggen.
te
schroeven
en
ons
aldus
beter
op
onze
september 2003, toen de laatste cliënt naar dat platform werd getransfereerd, de vooropgestelde personeelsvermindering als
Een van de meest opvallende vaststellingen van het jaar is
gevolg van de fusie werd volledig gerealiseerd zonder het sociale
ongetwijfeld
klimaat in de onderneming te schaden en de vermindering van
ingewikkelde fusieprogramma ook de resultaten van de voor
het aantal kantoren is voor op het schema. Het aantal
KBC zeer belangrijke retailactiviteiten in België zijn verbeterd.
gemeenschappelijke
KBC
Dat is zowel te danken aan een verhoging van de opbrengsten
Verzekeringen nam verder toe met 3%, waardoor de
(vooral onder invloed van een verhoogde rentemarge, sterk
doelstelling inzake kruisverkoop (40%) nu al nagenoeg is bereikt
toegenomen commissie-inkomsten in het bankbedrijf en sterk
(39% op 31 december 2003).
gestegen premie-inkomsten in het verzekeringsbedrijf) als aan
Om de operationele efficiëntie verder te verhogen werd in de
de eerste resultaten van de kostenbesparingen die uit de fusie
loop van het jaar een eerste concreet initiatief genomen tot
voortvloeiden. Daarbij heeft KBC haar rol als innoverende
cliënten
van
KBC
Bank
en
dat
samen
met
het
beëindigen
van
het
Verslag van de Raad van Bestuur
marktleider ten volle vervuld, onder meer door als eerste bank
lange termijn, een activiteit die wordt afgebouwd. Dankzij een
een goedkoop alternatief voor elektronische verrichtingen te
strak risicobeheer realiseerden alle andere activiteiten een mooie
voorzien voor cliëntengroepen die minder vertrouwd zijn met
volumegroei
dat medium of door een revolutionaire autoverzekeringspolis
marktpositie. In de loop van 2004 wordt dat risicobeheer op
voor jongeren en bejaarde autobestuurders te lanceren.
groepsniveau trouwens verder uitgebouwd en in een nieuwe
en
verbeterden
ze
daarmee
verder
hun
organisatiestructuur ingebed. De negatieve bijdrage van de Centraal-Europese dochters verhult de forse vooruitgang die op de meeste plaatsen werd
Globaal steeg de jaarwinst van KBC in 2003 met 8% tot 1.119
geboekt. Zo werd in Tsjechië en Slowakije het strategische
miljoen euro. Zowel de bank- als de verzekeringsdivisie leverden
rendementobjectief van 17% op het toegewezen kapitaal
een mooie prestatie. Ondanks de noodzaak om in Polen
bereikt. Ook in Hongarije werd op operationeel vlak meer dan
opnieuw grote kredietprovisies aan te leggen, verhoogde de
behoorlijk gepresteerd en realiseerde men een rendement op
bankdivisie haar winst met 21%. De verzekeringsdivisie
toegewezen kapitaal van 20% vóór impact van de provisies die
realiseerde een zeer sterk technisch resultaat dankzij een mooie
voor het gekende K&H Equities fraudegeval werden aangelegd.
verhoging van de premie-inkomsten met 11% en een zeer
Daar staat tegenover dat in Polen verlies werd geleden, niet
gunstige kosten- en schaderatio. Het beleggingsresultaat woog
alleen als gevolg van kredietverliezen, maar ook omwille van de
evenwel op de resultaten, zodat de nettowinstbijdrage
moeilijke economische omstandigheden. Bovendien is het
uiteindelijk met 21% daalde.
duidelijk geworden dat een grondige herstructurering in Polen
De
zich opdringt. Daartoe werden trouwens reeds een aantal
Verzekeringen blijven bijzonder positief.
maatregelen
genomen
op
het
vlak
van
solvabiliteitsratio’s
van
zowel
KBC
Bank
als
KBC
risicocontrole,
kostenefficiëntie en marktpositionering.
KREDIETBANK SA LUXEMBOURGEOISE: Europese expansie zet zich door
Ook in het domein van het bedrijfsbankieren lag de nadruk op kostenbeheersing, kapitaaloptimalisatie en risicocontrole. Mede
De KBL groep werkte in 2003 intensief verder aan de uitbouw
daardoor kon die divisie haar winstbijdrage met bijna 20%
van het “European Private Bankers” netwerk.
verhogen. Vermeldenswaard en tegelijk hoopgevend voor de
De meest zichtbare component van die inspanningen was
toekomst is dat het bedrijfsverzekeren voor het eerst sinds de
ongetwijfeld het verwerven van Theodoor Gillissen Bankiers nv
opstart erin slaagde om het break-even-punt te overschrijden.
in Nederland. Die private bank bestaat al sinds 1881 en kan bogen op een uitstekende reputatie en op een uitgelezen
Op het vlak van het vermogensbeheer blijft KBC haar onbetwiste
cliënteel. Het feit dat Theodoor Gilissen ook een vestiging in
leiderspositie op de Belgische markt van gemeenschappelijke
België heeft, bezorgt KBL bovendien een mooie uitgangspositie
beleggingsfondsen verder uitbouwen. Dit jaar werd het
in België op het ogenblik dat de door de Belgische regering
marktaandeel nog verder verhoogd tot 31%. Net zoals de vorige
aangekondigde “Eenmalig Bevrijdende Aangifte” in voege
jaren was dat blijvende succes vooral te danken aan de bijzonder
treedt. KBL Group European Private Bankers is nu in tien
innovatieve manier waarop KBC erin slaagt de cliëntenbehoeften
belangrijke Europese landen vertegenwoordigd.
in productmodaliteiten om te zetten. Het beheerde vermogen steeg verder met 10% tot 90 miljard euro.
Naast die uitbreiding van het netwerk in de breedte, werd ook in de diepte verder gewerkt. In de loop van het jaar werd immers
Ten slotte kenden de marktactiviteiten een goed jaar ondanks
het geïntegreerde informaticaplatform “Globus” gefinaliseerd.
een negatief waarderingseffect van de aandelenderivaten op
Dat platform, dat momenteel reeds actief wordt gebruikt in
19
20
Verslag van de Raad van Bestuur
Frankrijk, zal in de komende jaren systematisch bij de andere
De geconsolideerde winst van KBL ging er in het verslagjaar met
leden van het netwerk worden geïmplementeerd. Het vormt een
7%
van de belangrijkste hoekstenen van het netwerk van European
solvabiliteitsratio van 15,4%, waarvan een Tier-1-ratio van
Private Bankers omwille van het feit dat dit gezamenlijke
10%), mede omwille van de succesrijke emissie in de loop van
platform garant zal staan voor de efficiëntie van de
het boekjaar van een hybride Tier-1-instrument ten belope van
naverwerking bij de verschillende leden van het netwerk zonder
148 miljoen euro.
op
vooruit.
De
solvabiliteit
blijft
uitstekend
(een
in de specifieke cliëntenbenadering eigen aan de diverse filialen in te grijpen. Ook bij het project voor de centralisatie van de
GEVAERT: realisatie van meerwaarden
orderverwerking en bewaargeving en bij de uitbouw van de groepsbenadering op het vlak van interne controle en
Agfa-Gevaert blijft veruit de grootste participatie van Gevaert.
risicomanagement werd grote vooruitgang geboekt.
Op het einde van het verslagjaar vertegenwoordigde de participatie 60% van de portefeuille van de vennootschap.
Ten slotte werd in Zwitserland een substantiële vereenvoudiging
Agfa-Gevaert toonde een sterk verhoogd nettoresultaat, vooral
van de structuur doorgevoerd door de drie afzonderlijke banken
dankzij de meerwaarden gerealiseerd op de verkoop van de
te fuseren, zodanig dat Kredietbank (Suisse) nu de enige bank
afdeling niet-destructieve tests. De omzet van Agfa-Gevaert
van de KBL groep in Zwitserland is; zij opereert via 4 succursalen
daalde evenwel met 11% als gevolg van de zwakkere dollar,
(Genève, Lugano, Lausanne en Zürich). Ook in Frankrijk werd
maar ook van de aanhoudend tegenvallende prestatie van de
begin 2004 een fusie tussen Europe Egide Finance en KBL France
consumentenafdeling. Daar staat tegenover dat de afdeling
tot stand gebracht in het kader van een vereenvoudiging van de
technische imaging, en dan vooral de medische beeldvorming
groepsstructuur van KBL.
voor ziekenhuizen, haar groei onafgebroken verder zet. De bijdrage van Agfa-Gevaert tot het nettoresultaat van Gevaert,
Op operationeel vlak werd het jaar gekenmerkt door het
geboekt volgens de vermogensmutatie, bedroeg 63 miljoen
inwerkingtreden van een nieuwe reeks wetten en voorschriften
euro, tegenover 20 miljoen euro in 2002.
die rechtstreeks en onrechtstreeks tot doel hebben de maatregelen ter bestrijding van het terrorisme en het witwassen
In het verslagjaar werd, in tegenstelling tot het jaar 2002, ook
van criminele gelden te verstrakken en te verfijnen. Ieder van
een mooie winst uit kapitaalverrichtingen geboekt. Er werd in de
die maatregelen – hoe verantwoord ze ook zijn – brengt
loop van het verslagjaar voor 27 miljoen euro aan meerwaarden
uiteraard ook een grotere complexiteit van de administratie en
gerealiseerd. De belangrijkste realisaties hadden betrekking op
de interne controle, en dus een hogere kostprijs voor het beroep
de verkoop van een pakket Bourbon-aandelen, de verkoop van
van privaatbankier met zich mee. KBL is er desondanks in
de participaties in Mobistar en Remi Claeys Aluminium en het
geslaagd om – niettegenstaande de verdere aanzienlijke
herplaatsen van de deelneming in de Groep VTB-VAB.
investeringen in systemen en mensen om aan die nieuwe wetgevingen te voldoen – de algemene beheerskosten met bijna
De belangrijkste operatie van het jaar was ongetwijfeld de verkoop
10% te laten dalen. Dat is uiteraard slechts mogelijk geweest via
van de controleparticipatie in URS aan Smit Internationale.
een volgehouden inspanning inzake kostencontrole, maar is ook
De meerwaarde die daarbij werd gerealiseerd bedroeg 11 miljoen
te danken aan de eerste resultaten van de efficiëntie-
euro en werd opgenomen in het resultaat van vennootschappen
verbeteringen van het European Private Banking netwerk door
die volgens de vermogensmutatiemethode zijn gewaardeerd.
de steeds verder gaande uitbouw van KBL als kostendelende vennootschap voor de leden van het netwerk.
Verslag van de Raad van Bestuur
Om geleidelijk liquiditeiten voor investering in small & mid caps
GROEPSAANDELEN
en in private equity vrij te maken, werd het herstel van de aandelenmarkten ook benut om de oudere posities in blue chips
Het Almanij-aandeel (net zoals het KBC- en KBL-aandeel)
verder af te bouwen.
presteerde sterk in de loop van het jaar en klopte zowel de nationale als de sectorindexen. Voor 2003 bedroeg het
Het geconsolideerde resultaat van Gevaert bedroeg 114 miljoen
rendement van een Almanij-aandeel (evolutie van de beurskoers
euro, tegenover een negatief resultaat van 22 miljoen euro het
plus dividendrendement) 26,56%. Dat is veel beter dan zowel
jaar voordien. De geschatte nettoactiefwaarde per Gevaert-
de Bel20-index (13,17%) als de DJ Eurostoxx Financials
aandeel steeg in het verslagjaar van 48,74 euro tot 52,37 euro.
(10,50%). Het gemiddeld verhandelde dagvolume in het aandeel bedroeg 92.000 eenheden.
ALMAFIN: hotelsector blijft moeilijk De consolidatiekring van de vennootschap wijzigde niet sterk. Almafin slaagde er in de loop van het jaar in om op verschillende
In de loop van het jaar werd het pakket van 6,3% van de KBL-
domeinen zeer goed te presteren. Jammer genoeg werd ook in
aandelen overgenomen van ABN AMRO. Daarnaast werd,
dit verslagjaar een fundamenteel goed resultaat teniet gedaan
conform de politiek om de aankoop van de ons aangeboden
door de blijvend slechte prestaties van City Hotels. Almafin
pakketten Groepsaandelen bereidwillig te onderzoeken, nog
realiseerde voor het boekjaar een verlies van 2 miljoen euro, na
een bijkomend aantal KBL-aandelen verworven. Zo verwierven
een negatieve bijdrage van City Hotels van 15 miljoen euro.
we in de loop van het boekjaar 1.550.545 gewone KBL-aandelen
en
248.640
bevoorrechte
KBL-aandelen.
Ook dit jaar heeft Almafin een aantal mooie meerwaarden
Er werden ook 90.000 KBC-aandelen aangekocht. In november
geboekt op haar portefeuille onroerend goed in België en in het
2003 kwam de ATO-lening uitgegeven door KBC op vervaldag.
buitenland. Door de realisatie van projecten die de voorbije jaren
Almanij converteerde haar 155.000 ATO’s in 1.550.000
waren opgestart en gevaloriseerd, kon 18 miljoen euro aan
KBC-aandelen.
meerwaarden worden gerealiseerd.
In de vrijetijdssector werden – onder invloed van de cyclische crisis in de toeristische sector – nog steeds lage volumes in de traditionele activiteit van financiering van de investeringen van pretparken genoteerd, terwijl de vorig jaar opgestarte lijn van financiering van LED-walls een hoger dan verhoopte productie realiseerde.
21
22
Verslag van de Raad van Bestuur
Polen, een goede basis voor een rendabele groei gelegd. WINSTVERWACHTINGEN VOOR 2004
KBL werkt verder aan haar netwerk van European Private Bankers. In de prestatie van Gevaert voor 2003 zitten een aantal
De economische vooruitzichten zijn bij het begin van dit jaar
eenmalige elementen die in 2004 zeer moeilijk zullen kunnen
beter dan in 2003. Toch mogen we niet blind zijn voor de risico’s
worden herhaald.
die deze prille groei zouden kunnen bedreigen. De financiering van de enorme tekorten in de overheidsfinanciën van de
Tegen die achtergronden kijken we het jaar 2004 met
Verenigde Staten vergt nu reeds drie kwart van alle
vertrouwen en een gematigd positieve verwachting tegemoet.
internationale spaargelden, terwijl zowel de rentevergoedingen
Hoewel de winstevolutie van Almanij voor 2003 eerder
in de VS als het nog niet volledig herstelde vertrouwen in het
uitzonderlijk is, verwachten we – bij gelijkblijvende economische
bedrijfsleven na de schandalen van de jongste jaren die
omstandigheden en behoudens onvoorziene omstandigheden –
financiering zeker niet vergemakkelijken. De zwakke dollar die
ook in 2004 een hogere winst, zij het in beperktere mate dan in
daaruit voortvloeit is op zijn minst geen stimulans voor de
het verslagjaar.
exportgerichte economieën van West-Europa en de enorme groei in China is misschien ook aan een adempauze toe.
Ten slotte wenst de Raad van Bestuur van Almanij de leiding en
Daarenboven heeft het economische herstel in het Westen tot
alle medewerkers van de Groep op de meest uitdrukkelijke
dusver nog niet geleid tot het scheppen van duurzame
manier te danken voor de inzet en toewijding die ze ook in het
tewerkstelling en mogen we langs consumentenzijde dus geen
afgelopen jaar aan de dag hebben gelegd. We denken daarbij
onrealistische verwachtingen koesteren. Bovendien moeten de
aan diegenen die tot onze successen bijdroegen of erin mochten
gevolgen van de demografische structuur van onze mature
delen en die daar een stuk voldoening uit putten, maar
economieën nog volop beginnen doorwegen. We zijn dus wel
evengoed aan zij die zich in binnen- én buitenland met evenveel
bereid optimistisch te zijn over de economische omgeving
enthousiasme en toewijding hebben ingezet in de entiteiten van
waarin we in 2004 zullen opereren, maar behouden ons het
de Groep waar het in het afgelopen jaar soms wat moeilijker
recht voor voorzichtig optimistisch te zijn.
ging.
Ook
zij
hebben,
soms
in
minder
dankbare
omstandigheden, een grote bijdrage geleverd tot het heden en De KBC groep heeft in de voorbije jaren een zeer solide basis gelegd om de vele inspanningen van de afgelopen jaren te zien renderen. Vanaf 2004 zal de impact van de realisatie van de laatste elementen uit de fusieblauwdruk volledig zichtbaar worden. In Centraal-Europa is, na de herstructureringen in
de toekomst van onze Groep.
Verslag van de Raad van Bestuur
Activiteitenverslag van de Almanij Groep Voor de twaalf maanden van 2003 bedraagt het resultaat uit de
resultaten, lagere belastingen en een lager aandeel van
gewone bedrijfsuitoefening 1.856 miljoen euro, een afname met
derden stijgt de nettowinst met 31% tot 937 miljoen euro.
1% tegenover het jaar 2002. Als gevolg van hogere uitzonderlijke
Kerncijfers 1
(in miljoenen EUR) 2002
2003
Verschil (in %)
Exploitatieresultaat (*)
2.687
2.639
-1,8%
Resultaat uit de gewone bedrijfsuitoefening (**)
1.878
1.856
-1,2% 30,6%
Nettowinst – aandeel Groep
718
937
wrv. bijdrage bankbedrijf (1)
570
685
20,3%
wrv. bijdrage verzekeringsbedrijf (2)
230
187
-18,5%
wrv. bijdrage investeringsactiviteiten (3)
-45
88
-
wrv. bijdrage overige (4)
-38
-24
-37,7%
Kerngegevens per aandeel (in EUR) 195.824
195.824
Resultaat uit de gewone bedrijfsuitoefening
9,59
9,48
-1,2%
Nettowinst
3,66
4,79
30,6%
Brutodividend
1,38
1,50
8,7%
Nettodividend
1,035
1,125
8,7%
Eigen vermogen, einde periode
38,3
40,9
6,8%
Geschatte nettoactiefwaarde, einde periode
44,1
53,4
21,1%
Gemiddeld aantal uitstaande aandelen (in duizenden) (5)
1
In deze tabel werden de cijfers naar eenheden afgerond. Daardoor kunnen zich kleine verschillen in de optellingen of in de procentuele berekeningen voordoen. Deze cijfers stemmen overeen met de cijfergegevens van de jaarrekening.
* **
Vóór waardecorrecties op kredieten en aandelen. Vóór uitzonderlijke resultaten en belastingen.
(1) (2) (3) (4) (5)
KBC Bank en Kredietbank sa Luxembourgeoise (KBL). KBC Verzekeringen. Gevaert. Almafin, Kredietcorp en de holdingactiviteiten van Almanij en KBC Holding. Er zijn 195.823.772 uitstaande aandelen, die evenveel stemrechten vertegenwoordigen. Er zijn momenteel geen financiële instrumenten uitgegeven die tot de uitgifte van nieuwe aandelen zouden kunnen leiden.
Kernratio’s
(in %) 2001
Kosten-opbrengstenratio bankbedrijf Gecombineerde ratio schadeverzekeringen (exclusief herverzekeringsbedrijf) Solvabiliteitsratio bankbedrijf (Tier-1): KBC Bank KBL Solvabiliteitsratio verzekeringsbedrijf (inclusief niet-gerealiseerd meerwaardesaldo) Rendement eigen vermogen (6) (7)
(6) (7)
2002
2003
70,7%
65,7%
65,7%
100,0%
100,2%
95,0%
8,8%
8,8%
9,5%
7,6%
8,5%
10,0%
504,0%
320,0%
316,0%
10,9%
9,9%
12,2%
Berekend op het gemiddelde uitstaande eigen vermogen (toestand eind 2002 + toestand eind 2003)/2. Betaalde goodwill op acquisities in de jaren 1999, 2000 en 2001 is door het bank- en verzekeringsbedrijf onmiddellijk volledig in mindering van het eigen vermogen gebracht.
23
24
Verslag van de Raad van Bestuur
Financiële hoofdlijnen ■
De totale bedrijfsopbrengsten dalen met 2%. Kenmerkend
Na die waardecorrecties voor kredieten en effecten wordt
zijn de groei in premie-inkomsten (+11%), de opmerkelijke
een lichte afname met 1% van het resultaat uit de gewone
groei in provisie-inkomsten – vooral voor beleggings-
bedrijfsuitoefening geboekt.
fondsen en beleggingsverzekeringen – (+10%), een lichte toename van de rente-inkomsten (+2%), een belangrijke
■
Als gevolg van een forse verbetering van de uitzonderlijke
toename van het resultaat uit vermogensmutatie (vooral het
resultaten (een positief saldo van 57 miljoen euro tegenover
winstaandeel in Agfa-Gevaert), een merkelijk lager saldo
een negatief saldo van 81 miljoen euro in 2002 – in dat jaar
aan meerwaarden
2
(-41%), ook lagere inkomsten uit het
werd een groot bedrag aan de voorziening voor
wissel- en effectenhandelbedrijf (-22%) en druk op de
herstructureringskosten toegevoegd –), van een daling van
beleggingsopbrengsten in het verzekeringsbedrijf (-8%).
de belastingen (-6%) en van een proportioneel lager aandeel van derden (-13%), stijgt de nettowinst met 31%
■
De kosten in het bankbedrijf kennen een gunstige
tot 937 miljoen euro. Het bankbedrijf draagt voor 73%
ontwikkeling (-3%). Gezien de daling van de opbrengsten
(79% in 2002), het verzekeringsbedrijf voor 20% (32% in
in het bankbedrijf met eveneens 3% heeft dit echter geen
2002), het investeringsbedrijf voor 9% (-6% in 2002) en de
invloed op de kosten-opbrengstenratio. Het verzekerings-
overige activiteiten voor -2% (-5% in 2002) tot die winst
bedrijf boekt een sterk technisch resultaat. In de tak niet-
bij. De nettowinst per aandeel bedraagt 4,79 euro.
leven
bereikt
de
gecombineerde
ratio,
exclusief
herverzekeringen, het lage niveau van 95%.
■
Het eigen vermogen per aandeel neemt verder toe tot 40,9 euro.
■
Die ontwikkelingen leiden tot een daling van het exploitatieresultaat met 2%.
■
3
Op 31 december 2003 wordt de waarde per aandeel op 53,4 euro geraamd. Op 18 maart 2004 bedraagt die
■
Er is een hoog bedrag aan voorzieningen voor kredietrisico’s
geraamde waarde 61,9 euro.
(+53%). Van het totale bedrag van 688 miljoen euro komt 365 miljoen euro op rekening van Kredyt Bank (Polen).
■
In het bankbedrijf doet zich een beperkt negatief
4
Het rendement op eigen vermogen (ROE) bedraagt 12,1%, tegenover 9,9% voor 2002.
waarderingseffect op de aandelen voor, tegenover een aanzienlijk negatief effect in de referentieperiode (-252
2
3 4
■
De solvabiliteit blijft bij alle Groepsvennootschappen
miljoen euro). In het verzekeringsbedrijf worden voor 96
uitstekend. Voor KBC Bank bedraagt de Tier-1-ratio 9,5%.
miljoen euro aan negatieve waardecorrecties op aandelen
Door de uitgifte van 148 miljoen euro aan hybride financiële
opgetekend (299 miljoen euro in de referentieperiode).
instrumenten neemt de Tier-1-ratio bij KBL toe tot 10%.
Het investeringsbedrijf ten slotte wordt gekenmerkt door een
De solvabiliteitsratio van het verzekeringsbedrijf, met
positief waarderingseffect van 13 miljoen euro, tegenover
inbegrip van de latente meer- en minderwaarden, bedraagt
55 miljoen euro negatieve waardecorrecties in 2002.
316% en beloopt meer dan driemaal de wettelijke vereiste.
Dit omvat niet de meerwaarden gerealiseerd door het verzekeringsbedrijf. Die zijn opgenomen onder de beleggingsresultaten voor het recurrente gedeelte (91 miljoen euro in 2003 versus 198 miljoen euro in 2002) en onder de niet-recurrente resultaten voor het niet-recurrente gedeelte (122 miljoen euro in 2003 versus 103 miljoen euro in 2002). Berekend op basis van de beurskoers voor de genoteerde aandelen en op basis van een raming voor de niet-genoteerde aandelen. Berekend als de verhouding tussen de nettowinst en het gemiddeld eigen vermogen. Goodwill met betrekking tot acquisities in de jaren 1999, 2000 en 2001 in het banken verzekeringsbedrijf is onmiddellijk van het eigen vermogen afgetrokken. De ROE berekend op basis van een activering van die goodwill en van de afschrijving ervan over 20 jaar, zou 8,1% bedragen (7,3% voor gans 2002). Dit merkelijk lagere getal is het gevolg van de integrale afwaardering van de goodwill op een in aandelenderivaten gespecialiseerde vennootschap in het licht van haar voorgenomen fusie met KBC Bank.
Verslag van de Raad van Bestuur
Wijziging
in
consolidatiekring,
waarderingsregels
en
valutaomrekening
De wijzigingen in de consolidatiekring en waarderingsregels zijn
aanleggen van een extra buffer voor de dekking van
toegelicht bij de bespreking van de diverse activiteitsgebieden.
toekomstige financiële risico’s. Gezien de onzekerheid over de
De impact van de wijzigingen in de consolidatieperimeter op de
normen en over het wettelijke kader zag onze Groep zich
5
nettowinst van Almanij is verwaarloosbaar . De resultaten van
genoodzaakt de toepassing van IAS/IFRS met één jaar uit te
Warta (Polen), waarin KBC haar deelneming recentelijk van
stellen tot de wettelijk voorziene datum van 1 januari 2005.
40% naar 75% verhoogde, worden pas vanaf 2004 geconsolideerd. In 2003 werden de resultaten nog volgens de
De belangrijkste vreemde munten met impact op het resultaat
vermogensmutatiemethode opgenomen.
zijn de Amerikaanse dollar en de munten van de CentraalEuropese landen waarin onze Groep aanwezig is. In 2003 daalde
De wijzigingen in de waarderingsregels werden vooral in het
de gemiddelde jaarkoers van die munten met 17% voor de
verzekeringsbedrijf doorgevoerd in het vooruitzicht van de
Amerikaanse dollar, 3% voor de Tsjechische kroon, 4% voor de
toepassing van de IAS/IFRS-normen. De positieve impact van
Hongaarse forint en 13% voor de Poolse zloty.
die wijzigingen werden grotendeels gecompenseerd door het
5
Er is wel een impact op verscheidene componenten van de resultatenrekening, vooral als gevolg van de deconsolidatie van Krefima (actief in de verkoop van consumentenkredieten via kredietmakelaars).
25
26
Verslag van de Raad van Bestuur
Resultaatsontwikkeling in het bankbedrijf
6
Bijdrage van de twee banken
(in miljoenen EUR)
KBC
2002
2003
Verschil (in %)
481
586
22%
89
99
11%
570
685
20%
KBL Totale bijdrage – bankbedrijf
De evolutie van de winstbijdrage van KBC Bank (+24% op
Almanij (+11% voor gans 2003) is groter dan de winststijging
kwartaalbasis en +22% voor gans 2003) ligt in de lijn van de
van KBL zelf (+6,8%), wat enerzijds het resultaat is van de
winstgroei die door KBC is gerapporteerd.
verhoging van het belang in KBL met 8,8 procentpunten en
De evolutie van de winstbijdrage van KBL in de Groepswinst van
anderzijds van correctieboekingen in de consolidatie.
Overzicht
(in miljoenen EUR) 2002
2003
6.618
6.446
-3%
-4.351
-4.237
-3%
2.267
2.208
-3%
Waardecorrecties voor kredietrisico’s
-450
-688
53%
Waardecorrecties op effecten
-252
-8
-97%
Bruto-opbrengsten Beheerskosten Exploitatieresultaat
Overige
Verschil (in %)
5
16
220%
-22
-50
127%
1.549
1.479
-5%
-47
64
-235%
Belastingen
-482
-466
-3%
Aandeel van derden
-450
-391
-13%
570
685
20%
65,7%
65,7%
Afschrijving eersteconsolidatieverschillen Resultaat uit de gewone bedrijfsuitoefening Uitzonderlijke resultaten
Bijdrage in de Groepswinst Almanij Kosten-opbrengstenratio (in %)
In 2003 blijven de kosten goed onder controle (daling van 3%).
gewone bedrijfsuitoefening met 5%. Positieve uitzonderlijke
Door
het
resultaten (tegenover negatieve uitzonderlijke resultaten in
exploitatieresultaat met 3%. De waardecorrecties op kredieten
2002) en een kleiner aandeel van derden in het nettoresultaat
stijgen fors, vooral als gevolg van de toestand bij Kredyt Bank in
(omwille van de grotere verliezen opgetekend bij Kredyt Bank)
Polen. Door het beursherstel hoeven per saldo geen bijkomende
resulteren in een toename van de nettowinst.
waardecorrecties op aandelen te worden geboekt, terwijl in
Het bankbedrijf draagt voor 685 miljoen euro bij tot de
2002 nog aanzienlijke waardecorrecties moesten worden
Groepswinst van Almanij, een toename met 20%.
de
lagere
bedrijfsopbrengsten
(-3%)
daalt
geboekt. Dat alles leidt tot een daling van het resultaat uit de
6
Bij de resultaatsvergelijking moet rekening worden gehouden met de opname van NLB (Slovenië), vermogensmutatie sinds het vierde kwartaal van 2002, van Michaux Gestion (Frankrijk) vanaf het derde kwartaal 2002, van de private-bankingactiviteiten van West LB (Duitsland) vanaf het vierde kwartaal 2002 en met de deconsolidatie van Krefima (België) vanaf het eerste kwartaal 2003. Begin november 2003 is de acquisitie van Theodoor Gilissen volledig afgerond en die acquisitie werd bijgevolg vanaf 1 november geconsolideerd. De netto-impact van die kringschommelingen op het nettoresultaat is niet belangrijk (KBC: autonome groei van 20,6% versus effectieve groei van 21,2%; KBL: autonome groei van 18,8% versus effectieve groei van 19,3%).
Verslag van de Raad van Bestuur
Samenstelling van de totale brutobedrijfsopbrengsten
(in miljoenen EUR)
2002
2003
Nettorente-inkomsten
3.368
3.429
2%
Nettoprovisie-inkomsten
1.425
1.568
10%
Wisselbedrijf en effectenhandel
652
508
-22%
Gerealiseerde meerwaarden op beleggingen
444
263
-41%
Dividenden
204
134
-34%
7
18
138%
Resultaten vermogensmutatie Overige bedrijfsopbrengsten Totaal brutobedrijfsopbrengsten
518
525
1%
6.618
6.446
-3%
de valuta- en aandelenderivatenhandel. De renteproducten
De verschillende componenten evolueren als volgt: ■
De rentewinst stijgt met 2% (een toename bij KBC en een
in de dealingrooms zetten echter een mooi resultaat neer.
lichte daling bij KBL). De rentemarge (die begin dit jaar nog
De emissieactiviteiten presteren goed en ook de handel in
onder druk stond) verbetert aanzienlijk vanaf het tweede
kredietderivaten evolueert gunstig. Ook bij KBL staan die
halfjaar 2003, een gunstige ontwikkeling die zich vooral in
inkomsten onder druk.
België voordoet. Mede daardoor evolueert de rentemarge
■
Verschil (in %)
■
In 2003 worden merkelijk minder meerwaarden gerealiseerd
bij KBC van 1,67% in 2002 naar 1,73% in 2003.
dan in 2002 (-41%). De meerwaarden worden vooral in het
De nettoprovisie-inkomsten groeien met 10%, maar de
eerste halfjaar op een “vrije” obligatieportefeuille geboekt.
ontwikkeling is verschillend voor de twee banken van de
■
Groep. Bij KBC stijgen die inkomsten met 15% (autonoom met 12%), vooral met betrekking tot effecten en
De dividendinkomsten dalen met 34% als gevolg van eenmalige inkomsten geboekt in 2002 (vooral KBL).
■
De overige bedrijfsopbrengsten dalen met 1% door het
vermogensbeheer als gevolg van de succesvolle verkoop
wegvallen van diverse eenmalige inkomsten. Deze rubriek
van beleggingsverzekeringen en beleggingsfondsen met
bevat voornamelijk de opbrengsten uit leasingactiviteiten,
kapitaalbescherming op de Belgische markt. Ook in
die zelf met 12% toenemen.
Centraal-Europa evolueren de provisie-inkomsten voor beleggingsproducten gunstig (+9%). Het totaal beheerde
In beide banken nemen de kosten af. KBC realiseert een globale
vermogen van de KBC groep neemt met 10% toe tot bijna
kostenbesparing van 1%. In België dalen de kosten met 5% en
90 miljard euro eind 2003, waarvan 45 miljard euro in retail
in Centraal-Europa met 1%. KBL boekte het voorbije jaar een
ICB’s (de helft van die toename is afkomstig van de instroom
opmerkelijke kostendaling van 10% als gevolg van de
van nieuwe gelden), 29 miljard euro in institutioneel
besparingsmaatregelen die al in 2001 werden doorgevoerd en
vermogensbeheer en 15 miljard euro in particulier
stelselmatig tot alle leden van de KBL groep werden uitgebreid.
vermogensbeheer. KBC blijft ook in 2003 met een
Voor 2003 bedraagt de kosten-opbrengstenratio globaal 65,7%
marktaandeel
en bevindt het zich daarmee op het peil van 2002.
van
31%
onbetwist
marktleider
in
beleggingsfondsen in België. Bij KBL staan die inkomsten
■
meer onder druk (-5%) als gevolg van de zwakke
In 2003 wordt een hoog bedrag van 688 miljoen euro aan
marktomstandigheden, vooral begin 2003. In het tweede
waardecorrecties voor probleemkredieten opgetekend (450
halfjaar trekken de commissielonen opnieuw aan.
miljoen euro in 2002). Een bedrag van 365 miljoen euro komt
De inkomsten uit het wissel- en effectenhandelbedrijf dalen
op rekening van de Poolse markt.
met 22%, vooral als gevolg van de zwakkere resultaten van
27
28
Verslag van de Raad van Bestuur
Bij KBC is de evolutie als volgt: ■
■
7
De totale kredietverliesratio stijgt van 0,55% in 2002 naar
De uitzonderlijke resultaten evolueren van -47 miljoen euro in
0,71% in 2003 (0,35% exclusief Polen). Eind 2003 is
2002 naar 64 miljoen euro in 2003. Het cijfer voor 2002 bestond
ongeveer 3,7% van de portefeuille non-performing
uit meerwaarden gerealiseerd uit financiële vaste activa
(+0,7 procentpunt). Die is voor 57% gedekt door specifieke
(84 miljoen euro, waarvan 30 miljoen euro door KBC en 54
waardeverminderingen. Wordt ook rekening gehouden met
miljoen
de algemene waardeverminderingen, dan bedraagt de
herstructureringen (-100 miljoen euro, voornamelijk in de KBL
dekkingsratio 62%.
groep)
In de meeste landen ligt de verliesratio voor de binnenlandse
afwaardering van het handelsfonds dat in 2002 door KBL werd
kredietverlening op een zeer behoorlijk peil: 0,24% in België
aangekocht (-31 miljoen euro).
(0,29% in 2002), 0,32% in Hongarije (0,34% in 2002), en
Het cijfer voor 2003 bestaat uit gerealiseerde meerwaarden op
0,34% in Tsjechië en Slowakije (-0,62% in 2002 door een
financiële vaste activa (73 miljoen euro, waarvan 35 miljoen euro
nettoterugneming). In Polen bereikt de verliesratio een
bij KBC – voornamelijk uit de verkoop van Krefima begin 2003 –
hoog niveau van 8,68% als gevolg van de zwakke
en 38 miljoen euro bij KBL – voornamelijk op de verkoop van
economie en van de aanpassing aan de strengere normen
aandelen van Deutsche Börse en Al-Ahlia), uit terugnemingen
die voor de ganse KBC groep gelden. In 2003 wordt voor
van waardeverminderingen (17 miljoen euro te situeren bij KBC)
365 miljoen euro aan voorzieningen aangelegd. Inmiddels
en uit voorzieningen voor herstructureringen en vervroegde
worden
pensioneringen (-25 miljoen euro te situeren bij KBL).
eveneens
maatregelen
genomen
om
het
euro
en
uit
door
de
KBL),
–
uit
voorzieningen
voorzichtigheidshalve
–
voor
integrale
kredietbeslissingsproces te verbeteren. ■
De verliesratio met betrekking tot de internationale
De belastingen dalen globaal met 3%. Bij KBC doet zich een
kredietverlening evolueert gunstig van 0,70% in 2002 naar
daling van 10% voor, vooral als gevolg van een andere
0,48% in 2003. In 2003 wordt de omloop van de kredieten
samenstelling van de belastbare winst (minder belastbare
in de risicovolle sectoren elektriciteit, luchtvaart en
meerwaarden
telecommunicatie afgebouwd.
waardecorrecties op aandelen) en als gevolg van de verlaging
en
de
afwezigheid
van
niet-aftrekbare
van de belastingvoet in België van 40,17% naar 33,99%. KBL heeft de kredietportefeuille de laatste jaren stelselmatig
Bij KBL stijgen de belastingen gevoelig van 18 miljoen euro in
afgebouwd. Voor 2003 bedraagt de kredietverliesratio 0,21%
2002 naar 52 miljoen euro in 2003, wat echter te verklaren is
en over de periode 1999-2003 bedraagt die ratio gemiddeld
door het opzetten van een actieve latentie van 41 miljoen euro
0,16%. Die lage ratio illustreert het voorzichtige acceptatie-
in 2002.
beleid van KBL. Het aandeel van derden daalt met 13% als gevolg van de Door de aantrekkende beurzen kunnen waardeverminderingen
toegenomen verliezen van Kredyt Bank (Polen) en van de
op aandelen worden gerecupereerd die in vorige periodes ten
overname van een deel van de derdenbelangen in KBL.
laste waren genomen. Bij KBL moeten wel voorzieningen op Hongaarse obligaties worden genomen. Daardoor wordt in 2003 een beperkt negatief resultaat uit de waardering van de effectenportefeuille geboekt, terwijl in 2002 nog een negatief resultaat van 252 miljoen euro moest worden geboekt.
7
Deze ratio geeft de impact weer van de nettoverandering in specifieke waardeverminderingen ten opzichte van de gemiddelde brutovorderingen op cliënten.
Verslag van de Raad van Bestuur
Resultaatsontwikkeling in het verzekeringsbedrijf
8
Overzicht
(in miljoenen EUR) 2002
Netto verdiende premies
2003
Verschil (in %)
3.156
3.486
10%
Netto technische lasten (*)
-2.954
-3.248
10%
Beleggingsopbrengsten (*)
647
593
-8%
4
17
377%
-457
-499
9%
396
349
-12%
Levenbedrijf
195
202
4%
Schadebedrijf
164
191
16%
37
-45
-2
-3
Resultaat vermogensmutatie Algemene beheerskosten Recurrent exploitatieresultaat
Niet-technisch resultaat Afschrijving eersteconsolidatieverschillen Niet-recurrente resultaten Resultaat uit de gewone bedrijfsuitoefening
0
-35
-
393
311
-21%
Uitzonderlijke resultaten Belastingen Aandeel van derden Bijdrage in de Groepswinst Almanij *
57%
-8
-9
-
-48
-27
-44%
-107
-87
-19%
230
187
-19%
Exclusief waardecorrecties tak 23.
De technische resultaten evolueren zeer gunstig. De premies
exploitatieresultaat met 12%.
groeien met 10%. Er wordt een uitstekend technisch resultaat
In 2003 wordt opnieuw een buffer voor de dekking van finan-
geboekt. De gecombineerde ratio in het niet-levenbedrijf ligt
ciële risico’s aangelegd.
met 95% uitzonderlijk laag. De kosten evolueren gunstig in ver-
In 2003 draagt het verzekeringsbedrijf voor 187 miljoen euro bij
houding tot het premievolume. De beleggingsopbrengsten
tot de nettowinst van Almanij, dat is 19% minder dan in 2002.
dalen echter met 8%. Dat alles leidt tot een daling van het
Exploitatieresultaat levenbedrijf
(in miljoenen EUR) 2002
2003
Verschil (in %)
2.246
2.438
9%
1.275
1.676
31%
971
762
-21%
Netto technische lasten
-2.303
-2.518
9%
Beleggingsopbrengsten
401
444
11%
-149
-162
9%
195
202
4%
Netto verdiende premies met rentegarantie (tak 21) gekoppeld aan beleggingsfonds (tak 23)
Beheerskosten Exploitatieresultaat
8
Bij de resultaatsvergelijking moet rekening worden gehouden met de opname van de resultaten van Ergo Verzekeringen (Slowakije, volledige consolidatie) sinds het eerste kwartaal 2003. De resultaten van Warta Verzekeringen (Polen), waarin KBC net vóór het jaareinde een belang van 75% verwierf, worden volledig geconsolideerd vanaf 2004. In 2003 wordt die vennootschap nog opgenomen volgens vermogensmutatie voor een belang van 40%. De wijzigingen van de consolidatiekring hebben geen wezenlijke invloed op de vergelijking met 2002. Zo bedraagt de autonome nettowinstdaling voor 2003 18,1%, tegen een effectieve winstdaling van 18,5%.
29
30
Verslag van de Raad van Bestuur
Voor 2003 sluit het levenbedrijf met een exploitatieresultaat van
In Centraal-Europa bedraagt de (autonome) premiegroei
202 miljoen euro, dat is 4% meer dan in 2002.
13%. In het levenbedrijf blijft de bankdistributie veruit het belangrijkste verkoopskanaal. In België wordt 81% van het
■
In 2003 stijgen de premies met 9% (autonoom met 8%).
premievolume
Die toename situeert zich volledig bij producten met
bankkanaal gerealiseerd (73% voor tak-21-producten en
gegarandeerde rente (+31%). Het premievolume voor
98% voor tak-23-producten).
producten gekoppeld aan een beleggingsfonds daalt met
■
(exclusief
herverzekeringen)
via
het
De beleggingsopbrengsten nemen met 11% toe als gevolg
21%. De levensverzekeringen met gegarandeerde rente
van de sterke volumegroei die in 2002 en 2003 werd
maken ongeveer 69% van de totale ontvangen premies uit.
gerealiseerd.
95% van de premie-inkomsten worden op de Belgische
■
De kosten evolueren in lijn met de premieontvangsten (+9%).
markt gerealiseerd, waar de premiegroei 8% bedraagt.
Exploitatieresultaat schadebedrijf
(in miljoenen EUR) 2002
2003
Verschil (in %)
Netto verdiende premies
910
1.048
15%
Netto technische lasten
-651
-731
12%
Beleggingsopbrengsten
212
210
-1%
-307
-337
10%
164
191
16%
Beheerskosten Exploitatieresultaat
Voor 2003 sluit het schadebedrijf met een exploitatieresultaat
■
Voor 2003 bereikt de schaderatio (verhouding schadelast
van 191 miljoen euro, dat is 16% meer dan in de overeenkom-
tot premievolume) het uitzonderlijk lage niveau van 65%,
stige periode van vorig jaar.
een verbetering met 7 procentpunten tegenover 2002 die vooral op rekening komt van een kleiner aantal zware
■
In 2003 nemen de totale premie-inkomsten met 15% toe.
schadegevallen en van de gunstige weersomstandigheden
Op de Belgische markt nemen ze toe met 7% ondersteund
op de diverse markten. In 2003 verbetert de kostenratio
door tariefverhogingen (onder meer autoverzekeringen), in
(verhouding beheerskosten tot premievolume) met 2
Centraal-Europa
het
procentpunten tot 31%. Daardoor daalt de gecombineerde
herverzekeringsbedrijf met 34% vooral als gevolg van
ratio (som van de schaderatio en de kostenratio) inclusief
tariefverhogingen. In het schadebedrijf in België blijven de
herverzekeringen in 2003 van 105% naar 96%. Exclusief
agenten en de makelaars de belangrijkste verkoopskanalen
herverzekeringen evolueert die ratio van 101% naar 95%.
autonoom
met
33%
en
in
met respectievelijk 64% en 26% van het premievolume
■
De opbrengsten uit belegde reserves dalen licht met 1%.
(exclusief herverzekeringen). Het bankkanaal is goed voor 10% van de verkoop (+34%).
Niet-technisch resultaat De negatieve evolutie is te wijten aan de veel lagere
resultaat uit vermogensmutatie als gevolg van de sterke
beleggingsopbrengsten. Anderzijds worden die resultaten
winstgroei van de geassocieerde vennootschap FBD in Ierland.
gunstig beïnvloed door een aanzienlijke toename van het
Verslag van de Raad van Bestuur
Niet-recurrent en uitzonderlijk resultaat
Gerealiseerde meerwaarden op effecten Waardecorrecties op aandelen
(in miljoenen EUR) 2002
2003
Verschil (in %)
103
122
18
-299
-96
-68
0
92
-
Onttrekking aan de egalisatiereserve Toevoeging aan de voorziening voor financiële risico’s
157
-140
-
Verhaal van schade op derden
45
0
-
Overige
-6
-13
-117
Niet-recurrent resultaat
0
-35
-
Uitzonderlijk resultaat
-8
-9
13
Voor 2003 bestaat het niet-recurrente resultaat uit de volgende
■
componenten:
Terugneming van het surplusbedrag van de egalisatie- en catastrofevoorziening
van
92
miljoen
euro,
in
het
vooruitzicht van de toepassing van de IAS/IFRS-normen die ■
Gerealiseerde meerwaarden van 122 miljoen euro op de
dergelijke voorzieningen niet toelaten. De netto-impact na
obligatieportefeuille van het schadebedrijf en van het eigen
belastingen hiervan bedraagt 62 miljoen euro.
vermogen dat niet aan een verzekeringsactiviteit is
■
■
Toevoeging van 140 miljoen euro aan de voorziening voor
toegewezen. Daarvan wordt 119 miljoen euro in het eerste
financiële risico’s. Daarvan is 47 miljoen euro afgenomen ter
kwartaal van 2003 gerealiseerd.
ondersteuning van het recurrente beleggingsresultaat , zodat
Aanzienlijke (niet-gerealiseerde) waardeverminderingen van
het saldo van de voorziening voor financiële risico’s 93 miljoen
96 miljoen euro op de aandelenportefeuille, doch merkelijk
euro bedraagt. Eind 2002 stond die voorziening op nul.
9
minder dan de 299 miljoen euro opgetekend in 2002.
Belastingen De belastingen zijn positief beïnvloed door het opzetten van een
genomen, zodat per saldo ongeveer 60 miljoen euro aan de
actieve belastinglatentie van 91 miljoen euro op de extra reser-
actieve belastinglatenties is toegevoegd. Anderzijds stijgen de
ves in het levenbedrijf in het vooruitzicht van de geplande toe-
belastingschulden vooral als gevolg van de realisatie van de
passing van de IAS/IFRS-normen. Anderzijds is ook de actieve
(belastbare) meerwaarden op obligaties.
belastinglatentie op voormelde ‘extra’ egalisatiereserve terug-
9
Indien de gerealiseerde meerwaarden op aandelen ontoereikend zijn, wordt een bedrag aan de voorziening voor financiële risico’s onttrokken tot het normrendement is bereikt. Voor 2003 bedraagt het recurrente aandelenrendement exclusief dividenden 5,3%, tegenover 6,2% in 2002.
31
32
Verslag van de Raad van Bestuur
Resultaatsontwikkeling bij de investeringsvennootschap Gevaert
Belangrijkste ontwikkelingen van de activiteiten in het afgelopen jaar ■
De belangrijkste deelneming van Gevaert is nog steeds die
familiale hoofdaandeelhouder, aan de Zweedse industriële
in Agfa-Gevaert. Technical Imaging blijft commerciële
groep Sapa, wat een openbaar overnamebod uitlokt. In het
successen
van
derde kwartaal van 2003 is de belangrijkste operatie de
beeldarchiverings- en communicatiesystemen voor zieken-
verkoop van de controleparticipatie in URS (Unie van
huizen. De divisie Graphic Systems genereert een sterke
Redding-
cashflow in een moeilijk economisch klimaat. De divisie
De bijdrage van meer dan 10,6 miljoen euro tot het resultaat
Consumer Imaging heeft te lijden onder het moeilijke
van de Gevaert groep loopt via de vermogensmutatie-
politieke en economische klimaat. De resultaten over 2003
methode. In het begin van het vierde kwartaal wordt bijna
liggen, mede door de verkoop van Non Destructive Testing
5% of de helft van de deelneming in Groupe Bourbon
die een meerwaarde van 231 miljoen euro (vóór
succesvol geplaatst. Gevaert blijft de tweede belangrijkste
belastingen) opleverde, ruim boven die van 2002.
aandeelhouder. Groupe Bourbon focust meer en meer op de
Het bedrijfsresultaat stijgt van 393 miljoen euro in 2002 tot
maritieme sector. De deelneming van 36% in groep VTB-
528 miljoen euro in 2003. Het nettoresultaat stijgt met 67%
VAB (voornamelijk actief in auto- en reisbijstand) wordt
boeken,
vooral
op
het
gebied
Sleepdienst)
aan
Smit
Internationale.
verkocht aan KBC Verzekeringen.
tot 323 miljoen euro. ■
en
In 2003 kan Gevaert een aantal mooie exits realiseren.
■
Daarnaast bouwt Gevaert haar positie in een aantal blue
Zo verkoopt Gevaert haar laatste pakket Mobistar-
chips verder af. Inspelend op het herstel op de aandelen-
aandelen. Gevaert had overigens al in vorige boekjaren
markten worden oudere posities zoals in AEGON en Bayer
belangrijke meerwaarden op Mobistar-aandelen geboekt.
verder afgebouwd om geleidelijk liquiditeiten vrij te maken
Ook nu verkoopt Gevaert tegen meer dan vier keer de
met het oog op een herinvestering in small & mid caps en in
oorspronkelijke instapprijs. Verder verkoopt Gevaert haar
private equity.
deelneming in Remi Claeys Aluminium, samen met de
Overzicht van de resultaten
10
(in miljoenen EUR) 2002
2003
Verschil (in %)
Gerealiseerde meerwaarden
-9
-9
-
Resultaten uit deelnemingen in vermogensmutatie
69
104
52%
Overige opbrengsten Beheerskosten Exploitatieresultaat
8
13
59%
-5
-6
10%
63
103
64%
Waardecorrecties
-55
13
-
Afschrijving eersteconsolidatieverschillen
-27
-27
-
Aandeel in herstructureringskosten van
-19
0
-
Overige uitzonderlijke resultaten
-7
0
-
Belastingen
-1
-1
-
1
0
-
-45
88
-
deelnemingen in vermogensmutatie
Aandeel van derden Bijdrage in de Groepswinst Almanij
10
Vanaf 30 september wordt Bofort integraal geconsolideerd (voorheen vermogensmutatie). Dat heeft voor gevolg dat de deelnemingen van Bofort in Oceana en Aqua Safety Equipment aan vermogensmutatie worden gewaardeerd.
Verslag van de Raad van Bestuur
In 2003 realiseert Gevaert een resultaat van 114,2 miljoen euro,
waardeverminderingen, voornamelijk op venture capital
tegenover een verlies van 22,3 miljoen euro in 2002. Na aanpas-
fondsen, voor een bedrag van 13,9 miljoen euro, bedraagt
11
singen in de consolidatie bedraagt de winstbijdrage van Gevaert in het resultaat van Almanij 88 miljoen euro, tegenover een verlies
het resultaat uit kapitaalverrichtingen 4,3 miljoen euro. ■
van 45 miljoen euro in 2002. ■
De drie vennootschappen waarop de vermogensmutatiemethode wordt toegepast, nl. Agfa-Gevaert, VUM Media
Het resultaat uit kapitaalverrichtingen bestaande uit de
en Bofort, leveren een belangrijke positieve bijdrage aan het
gerealiseerde
netto
courante resultaat van 104,1 miljoen euro, waarvan 89,7
waardecorrecties bedraagt 4 miljoen euro, tegenover een
miljoen euro door Agfa-Gevaert en het saldo grotendeels
negatief resultaat van 64 miljoen euro in 2002. Er is voor
door Bofort is ingebracht. De verkoop van de controle-
een bedrag van 9 miljoen euro aan meerwaarden
participatie die Bofort had in URS draagt voor meer dan
gerealiseerd. Het resultaat op de verkoop van URS (10,6
10 miljoen euro bij.
miljoen euro) is opgenomen onder het resultaat van de
Na afschrijving van 26,7 miljoen euro goodwill bedraagt de
vennootschappen waarop vermogensmutatie is toegepast.
bijdrage van de vennootschappen waarop de vermogens-
Het saldo van de meer- en minderwaarden bij realisatie en
mutatiemethode wordt toegepast 77,4 miljoen euro
de
(waarvan 63 miljoen euro bijgedragen door Agfa-Gevaert).
belangrijke
meer-
en
minderwaarden
terugneming
van
vroeger
en
geboekte
waardeverminderingen (onder meer op Delhaize-aandelen)
■
Het uitzonderlijke resultaat van 2002 bevatte de volledige afboeking van de Philipp Holzmann-aandelen.
bedraagt meer dan 18,2 miljoen euro, tegen -7,5 miljoen euro vorig jaar. Na voorzichtigheidshalve doorgevoerde
Portefeuille Deelneming
Aantal aandelen
Waarde per 31.12.2003
Aandeel (in%)
(in miljoenen EUR)
Agfa-Gevaert
35.000.005
791,0
58,6%
KBL-gewoon
1.114.810
128,8
9,5%
363.200
29,7
2,2%
1.955.615
22,9
1,7%
Bourbon Aegon
5.010
19,9
1,5%
Bayer
680.000
15,8
1,2%
ING
714.500
13,2
1,0%
Delhaize
309.741
12,5
0,9%
KBC
329.137
12,2
0,9%
CSM
494.402
8,6
0,6%
VUM Media (*)
Overige aandelen Geldmiddelen Overige nettoactiva Totaal *
80,4
6,0%
200,2
14,8%
15,0
1,1%
1.350,2
100%
Niet genoteerd.
Eind 2003 bedraagt de geschatte nettoactiefwaarde 1.350,2
genwoordigt 58,6% van de totale waarde. De vijf belangrijkste
miljoen euro of 52,37 euro per Gevaert-aandeel, tegenover
deelnemingen (Agfa-Gevaert, KBL, Bourbon, Aegon en VUM
48,74 euro eind 2002. De deelneming in Agfa-Gevaert verte-
Media) vertegenwoordigen samen 73,5% van de totale waarde.
11
Eliminatie van KBL-dividenden, eliminatie van intragroepsmeerwaarden en aanpassingen aan de gerealiseerde meer- en minderwaarden voor de goodwill die bij de overname door Almanij aan de portefeuille van Gevaert werd toegewezen.
33
34
Verslag van de Raad van Bestuur
Financiële ontwikkelingen bij Almafin (gespecialiseerde financiële diensten) en de eigen holdingactiviteiten
Overzicht
(in miljoenen EUR) 2002
2003
Verschil (in %)
Almafin
-13,0
-4,9
-62,3%
Almanij
-9,3
-8,9
-4,3%
KBC Holding
-15,4
-9,6
-37,8%
Totaal
-37,7
-23,4
-38,3%
Almafin Resultaatsontwikkeling
■
In 2003 realiseert de vastgoedafdeling van Almafin een zeer
bijkomend materieel uitgaande van operatoren. Bovendien
goed resultaat van 15,4 miljoen euro, voornamelijk op de
is dit nog een opstartende activiteit.
verkoop van vakantieresidenties in Frankrijk en van
■
De hotelsector heeft het nog steeds moeilijk. Dat is te wijten
erfpachtcontracten met de Europese Commissie. Daardoor
aan tal van factoren, zoals de economische conjunctuur, de
kan ook de schuldpositie met 200 miljoen euro worden
SARS-epidemie, de oorlog in Irak en de lage dollarkoers.
afgebouwd.
Bovendien opereren de Amerikaanse hotels op moeilijke
In de vrijetijdssector blijven de investeringen en dus ook de
markten. In 2003 levert City Hotels een negatieve bijdrage
vraag naar financieringen beperkt. Die negatieve evolutie
tot het resultaat van 15,4 miljoen euro, tegen een negatieve
wordt evenwel gecompenseerd door de nieuwe productie
bijdrage van 18,4 miljoen euro in 2002.
van LED-walls en projectoren in het kader van een vendor finance programma dat met Barco werd opgezet. ■
■
■
Verder worden nog werkingskosten en een kredietverlies ten laste van het resultaat gebracht.
De verhuuractiviteiten die via een joint venture met Touax in het kader van de verhuur van intermodale spoorwagons worden uitgeoefend, lijden ook onder de zwakke vraag naar
Ontwikkeling van de portefeuille
De daling in de vastgoedportefeuille is het gevolg van de verkopen. (in miljoenen EUR) Portefeuille
2002
2003
Verschil (in %)
Vastgoed
430,4
227,4
-47,2%
Hotels
191,9
166,6
-13,2%
Vrije Tijd
216,2
218,9
1,2%
Andere
44,9
40,0
-10,9%
Totaal
883,3
652,8
-26,1%
Verslag van de Raad van Bestuur
Holdingactiviteiten van Almanij en KBC Holding De resultaten omvatten hoofdzakelijk financiële kosten voor de
openbare bod op Gevaert zijn gemaakt. De betere resultaten
financiering van Groepsvennootschappen.
van KBC Holding zijn te danken aan lagere interestkosten
De lichte verbetering van de bijdrage van Almanij is toe te schrij-
(lagere rentevoet en hogere dividendontvangsten).
ven aan eenmalige kosten die in 2002 in het kader van het
Solvabiliteit Bij alle Groepsvennootschappen is de solvabiliteit uitstekend.
jard euro, namelijk 1,6 miljard euro in het bankbedrijf (inclusief
Voor KBC Bank neemt de kernkapitaalratio (Tier-1) nog verder
257 miljoen euro op aandelen), 324 miljoen euro in het verzeke-
toe tot 9,5% als gevolg van enerzijds een hogere kapitaalbasis
ringsbedrijf (inclusief een latente minderwaarde van 92 miljoen
(+8%) en anderzijds gelijk gebleven risicogewogen activa.
euro op aandelen) en 267 miljoen euro in het investeringsbedrijf.
Bij KBL stijgt die ratio van 8,5% eind 2002 tot 10% eind 2003, ook als gevolg van de versteviging van de kapitaalbasis door de
Eind 2003 neemt het geconsolideerde eigen vermogen van
uitgifte van 148 miljoen euro aan hybride instrumenten en als
Almanij met 511 miljoen euro toe tot 8.009 miljoen euro.
gevolg van een vermindering van de risicogewogen activa met
Die toename wordt verklaard door de winst van de periode (937
4,6%. De totale solvabiliteitsratio (CAD) bedraagt bij KBC
miljoen euro), uitgekeerde dividenden en tantièmes (-296 mil-
13,4% (13,7% eind 2002) en bij KBL 15,4% (13% eind 2002).
joen euro), een afname van de badwill (-66 miljoen euro, als
Het verzekeringsbedrijf is zeer solide met een solvabiliteitsratio
gevolg van de aanwending van nieuwe goodwill op de
van 316%, die meer dan driemaal de wettelijke vereisten
deelneming in KBC op de bestaande badwill van KBC),
beloopt.
bijkomende negatieve omrekeningsverschillen (-25 miljoen
Eind december 2003 bedraagt de latente meerwaarde op de
euro) en de impact van de inkoop van eigen aandelen door een
beleggingsportefeuille van de Groepsmaatschappijen 2,2 mil-
geassocieerde onderneming (-40 miljoen euro).
Balans De totale kredietportefeuille daalt met 8% tot 95,3 miljard euro.
Op de beleggingsportefeuilles is er eind 2003 een niet-geboekt
Indien men de omgekeerde retrocessies echter buiten beschouwing
meerwaardesaldo van 2,2 miljard euro (2,3 miljard euro eind
laat, situeert die portefeuille zich op het niveau van eind 2002.
2002).
Kenmerkend voor KBC is de opmerkelijke (autonome) groei van de woningkredieten met 16% (+10% in België, +35% in Cen-
Eind 2003 stijgt de interbancaire schuld met 2,9 miljard euro tot
traal-Europa). Eind 2003 bedraagt het risicogewogen volume aan
12,8 miljard euro. Die toename doet zich vooral bij KBL voor als
kredieten 94,8 miljard euro bij KBC en 10,6 miljard euro bij KBL.
gevolg van het sterk toegenomen volume aan retrocessies.
De cliëntendeposito’s dalen met 2,9% tot 150 miljard euro (133
De toename van de technische voorzieningen in het verzeke-
miljard euro bij KBC en 17 miljard euro bij KBL). Exclusief de
ringsbedrijf met 15,1% is het gevolg van de hoge premievolu-
retrocessies stijgen de cliëntendeposito’s bij KBC met 5%. Er is
mes in de voorbije twee jaar.
nog steeds een verschuiving van termijndeposito’s naar direct opvraagbare spaardeposito’s en van bankdeposito’s naar levensverzekeringsproducten en beleggingsfondsen.
35
36
Verslag van de Raad van Bestuur
Activiteitenverslag van Almanij nv Kerngegevens
(in miljoenen EUR) 2002
2003
Verschil (in %)
378
402
6,5%
Resultaten Courant bedrijfsresultaat Resultaat uit kapitaalverrichtingen
-
-
-
378
402
6,5%
Balanstotaal
4.218
4.327
2,6%
Eigen vermogen
3.406
3.512
3,1%
Financiële vaste activa
4.098
4.278
4,4%
812
815
0,4%
Nettowinst
Balans
Financiële schulden
De stijging van het courante bedrijfsresultaat vloeit integraal
De financiële vaste activa vertegenwoordigen 99% van de totale
voort uit de hogere dividendinkomsten die globaal met eveneens
activa. In 2003 worden voor 180 miljoen euro aan bijkomende
6,5% toenemen. Hogere financiële kosten als gevolg van de
investeringen verricht. Die hebben betrekking op:
investeringen worden gecompenseerd door lagere operationele
- de aankoop van 90.000 KBC Holding-aandelen;
kosten – in 2002 waren er niet-recurrente kosten in verband met
- de aankoop van 1.550.545 gewone KBL-aandelen en
het openbaar bod op Gevaert – en door licht lagere belastingen.
248.640 bevoorrechte KBL-aandelen. Verder worden 155.000 ATO’s 1993-2003 op hun eindverval-
Eind december 2003 bedragen de totale activa 4.327 miljoen
dag van 30 november in 1.550.000 nieuwe KBC-aandelen
euro, dat is een toename met 2,6% tegenover eind 2002.
geconverteerd. Door die conversie verwatert het belang van
Dat verschil is toe te schrijven aan de toename van de financiële
Almanij in KBC met 1,6 procentpunt.
vaste activa. Het eigen vermogen bedraagt 3.512 miljoen euro, een verhoging met 106 miljoen euro tegenover eind 2002. Die toename vertegenwoordigt de winst van de voorbije periode (402 miljoen euro), na aftrek van dividenden en tantièmes (296 miljoen euro).
De financiële schulden blijven op het niveau van eind 2002.
Verslag van de Raad van Bestuur
Artikel 523 van het Wetboek van Vennootschappen: belangenconflict De Raad van Bestuur van Almanij besloot in 2003 gebruik te
te verlengen. Volgens de procedure omschreven in artikel 523
maken van de bepalingen van de Programmawet van 24
§1 van het Wetboek van Vennootschappen moeten de notulen
december 2002 om de uitoefenperiode van het bestaande
waarin de aard van de beslissing van de Raad wordt omschreven
aandelenoptieplan dat in 2000 werd ingevoerd voor de mede-
en die het genomen besluit verantwoorden, in dit verslag
werkers van Almanij – onder wie de voorzitter/gedelegeerd
worden opgenomen.
bestuurder en de andere gedelegeerd bestuurder – met drie jaar
Uittreksel uit de notulen van de vergadering van de Raad van Bestuur
De heer J. Huyghebaert verlaat vervolgens de vergadering voor de
gehouden te Brussel op 23 maart 2004 om 10 uur.
behandeling van dit punt. In zijn afwezigheid wordt het voorzitterschap waargenomen door de heer
15.1. Verlenging van het aandelenoptieplan 2000
Philippe Vlerick.
Op 4 juni 2003 besliste de Raad van Bestuur om gebruik te maken van de
De Raad van Bestuur bevestigt dat zijn eerdere beslissing om het aande-
mogelijkheid geboden door de Programmawet van 24 december 2002,
lenoptieplan te verlengen, heeft bijgedragen tot de verdere inzet en moti-
om de uitoefenperiode van het bestaande aandelenoptieplan te verlen-
vering van alle optiehouders, onder wie de heer J. Huyghebaert en, tot
gen tot 2010.
zijn pensionering, de heer F. Verdonck, en dat ook in de toekomst zal
Die verlenging kwam onder meer ten goede aan de heer Jan Huyghebaert,
doen. Op het ogenblik van de beslissing, maar ook nu nog steeds, waren
toen en ook nu nog voorzitter van de Raad van Bestuur en gedelegeerd
de mogelijke financiële gevolgen voor de vennootschap, en met name het
bestuurder, en aan de heer Ferdinand Verdonck, de toenmalige gedele-
feit dat zij zolang het optieplan loopt, niet vrij zal kunnen beschikken over
geerde bestuurder die nu met pensioen is. Omdat die beslissing poten-
een aantal Almanij-aandelen, waaronder diegene die potentieel bestemd
tieel een belangenconflict in hunnen hoofde in de zin van artikel 523 van
waren voor de heren J. Huyghebaert en F. Verdonck, zeer beperkt, en
het Wetboek van Vennootschappen zou kunnen opleveren, wordt zij
zelfs verwaarloosbaar klein, gezien de prijzen waartegen de vennoot-
vandaag veiligheidshalve opnieuw aan de Raad voorgelegd.
schap in het verleden haar eigen aandelen heeft ingekocht, het feit dat zij
Het mogelijk strijdig belang vloeit voort uit het feit dat beiden houders
de dividenden die aan deze aandelen zijn verbonden, zelf int, de uitoe-
zijn van opties die worden verlengd. De heer J. Huyghebaert wijst er,
fenprijs van de opties, de beurskoers en het relatief beperkte aantal aan-
mede namens de heer F. Verdonck, op dat die verlenging het belang van
delen waarover het gaat. Zij wegen volstrekt niet op tegen het voordeel
de vennootschap dient, nu zij de motivering en de inzet van de gedele-
dat de vennootschap tot op vandaag put uit de valorisatie van het aande-
geerd bestuurders heeft bevorderd om blijvend bij te dragen tot de
lenoptieplan die de verlenging ervan mogelijk maakt.
ontwikkeling van de vennootschap. Hij verzoekt de secretaris van de
Om die reden bevestigt de Raad de beslissing van 4 juni 2003.
vergadering om deze verklaring in de notulen van de vergadering op te
De heer J. Huyghebaert vervoegt vervolgens de vergadering.
nemen en om die notulen na de vergadering namens hemzelf en de heer F. Verdonck aan het College van Commissarissen mee te delen.
37
38
Verslag van de Raad van Bestuur
Risicobeheer in de Almanij Groep De gevoerde activiteiten brengen typische risico’s mee.
Voor alle activiteiten zijn er nog de operationele risico’s, de
Voor de bankactiviteit betreft het in hoofdzaak het kredietrisico,
solvabiliteitsrisico’s , de strategische risico’s en de reputatierisico’s.
het marktrisico en het liquiditeitsrisico.
Die risico’s moeten in de eerste plaats door de verschillende ven-
Voor de verzekeringsactiviteit gaat het in essentie over het
nootschappen van de Groep worden gemeten en beheerd.
beleggingsrisico (kredietrisico, marktrisico en liquiditeitsrisico) en
Via haar vertegenwoordigers in de Raden van Bestuur en in de
diverse verzekeringstechnische risico’s (tariferings- en accepta-
Auditcomités voert Almanij hierover toezicht uit.
tierisico, risico van ontoereikendheid van de reserves en verzeke-
Een specifieke opdracht voor Almanij bestaat in het meten en
ringsfraude).
beheren van het concentratierisico dat ontstaat door de samen-
Voor de investeringsactiviteit betreft het investeringsrisico's.
voeging van de diverse activiteiten bij Almanij.
Verslag van de Raad van Bestuur
Winstverdeling
De te bestemmen winst van het boekjaar bedraagt
401.995.020,67 EUR
en de overgebrachte winst van vorig jaar
10.971.988,08 EUR __________________
wat een beschikbare winst geeft van
412.967.008,75 EUR
Wij stellen u voor dit winstsaldo als volgt te verdelen:
- beschikbare reserve
107.000.000,00 EUR
- nettodividend van 1,125 EUR, d.i. bruto 1,50 EUR, per aandeel op 182.795.775 aandelen
205.645.246,87 EUR
- nettodividend van 1,275 EUR, d.i. bruto 1,50 EUR, per aandeel op 13.027.997 aandelen op voorwaarde dat gelijktijdig een VV-stripcoupon per dividendcoupon wordt aangeboden
16.610.696,18 EUR
- roerende voorheffing daarop
71.479.714,95 EUR
- tantièmes
1.964.556,25 EUR
- overdracht naar het volgende boekjaar
10.266.794,50 EUR __________________ 412.967.008,75 EUR
Indien de Jaarvergadering dit voorstel goedkeurt, zal vanaf
■
KBC Bank nv
maandag 7 juni 2004 op dividendbewijs nr. 8 netto 1,125 euro
■
CBC Banque sa
of, indien gelijktijdig een VV-stripcoupon nr. 8 per dividend-
■
Kredietbank sa Luxembourgeoise in Luxemburg
bewijs wordt aangeboden, netto 1,275 euro betaalbaar worden
■
Kredietbank (Suisse) sa in Genève.
gesteld aan de loketten van:
39
40
Verslag van de Raad van Bestuur
Kwijting aan de bestuurders en het College van Commissarissen Gelieve, in overeenstemming met de bepalingen van de wet, de
stemming kwijting te verlenen voor de uitoefening van hun
bestuurders en het College van Commissarissen bij afzonderlijke
mandaat gedurende en met betrekking tot het boekjaar 2003.
Benoemingen De heer Dirk WAUTERS legde op 30 april 2003 zijn mandaat
Volgens het rooster is het de beurt aan de heren Paul BOSTOEN,
van bestuurder neer om bestuurder bij KBC Bankverzekerings-
Rik DONCKELS, Paul TANGHE, Alain TYTGADT, Guido VAN
holding te worden. De Raad van Bestuur dankt hem voor
ROEY en Germain VANTIEGHEM om af te treden.
zijn gewaardeerde inzet.
Om persoonlijke redenen stelt de heer Paul TANGHE zich niet herkiesbaar. Ter opvolging stelt de Raad voor de heer Lode
Om persoonlijke redenen legde de heer Guido VAN OEVELEN
MORLION voor een statutaire periode van zes jaar tot na de
op 1 januari 2004 zijn mandaat van bestuurder neer. De Raad
Jaarvergadering van 2010 tot bestuurder te benoemen.
van Bestuur dankt hem voor zijn efficiënte medewerking, ook als
De heren Paul BOSTOEN, Rik DONCKELS, Alain TYTGADT en
lid van het Auditcomité.
Guido VAN ROEY zijn herkiesbaar en de Raad van Bestuur stelt
De Raad van Bestuur besliste reeds op 11 september 2003 de
voor om hun mandaat van bestuurder voor een statutaire periode
heer Germain VANTIEGHEM op 1 januari 2004 voorlopig tot
van zes jaar tot na de Jaarvergadering van 2010 te vernieuwen.
bestuurder te benoemen om het mandaat van de heer
Zoals eerder vermeld werd de heer Germain VANTIEGHEM
VAN OEVELEN voort te zetten dat op datum van de Jaar-
voorlopig benoemd door de Raad van Bestuur, in opvolging van
vergadering in 2004 vervalt.
de heer Guido VAN OEVELEN die op 1 januari 2004 als bestuurder terugtrad. De Raad stelt voor om hem voor een statutaire
Omwille van het bereiken van de leeftijdsgrens legt de heer
periode van zes jaar tot na de Jaarvergadering van 2010 als
Gui de VAUCLEROY na de Jaarvergadering van 2004 zijn
bestuurder te benoemen.
mandaat van onafhankelijk bestuurder neer. De Raad van Bestuur dankt hem voor de belangrijke bijdrage die hij in die
In het College van Commissarissen vervalt het mandaat van
functie leverde aan de ontwikkeling van de vennootschap, mede
ERNST & YOUNG Bedrijfsrevisoren bcv, met als vaste vertegen-
als voorzitter van het Benoemings- en Vergoedingscomité.
woordigers mevrouw Danielle VERMAELEN en/of de heer Jean-Pierre ROMONT. De Raad stelt voor dit mandaat voor een
In het kader van de criteria voor onafhankelijke bestuurders die
periode van drie jaar tot na de Jaarvergadering van 2007 te
in artikel 524 § 4 van het Wetboek van Vennootschappen zijn
vernieuwen en de jaarlijkse vergoeding van de commissarissen
opgegeven, stelt de Raad van Bestuur voor de benoeming van
te brengen op 29.000 euro per commissaris of op een totaal van
de heren professoren Philippe NAERT en Dirk HEREMANS
58.000 euro voor het College van Commissarissen.
respectievelijk op de Jaarvergadering van 6 juni 2001 en van 5 juni 2002 voor de resterende looptijd van hun mandaat, dat is
De vergadering wordt gevraagd deze benoemingen goed te
tot na de Jaarvergadering van respectievelijk 2007 en 2008, te
keuren.
bevestigen als onafhankelijk bestuurders in de zin van en beantwoordend aan de criteria vastgelegd in voormeld artikel 524 § 4 van het Wetboek van Vennootschappen.
Antwerpen, 23 maart 2004
Deugdelijk Bestuur
42
Deugdelijk Bestuur
Raad van Bestuur 1. Samenstelling, benoemingen en ontslag Het bestuur van de vennootschap wordt volgens de statuten
totaal negentien mandaten, waarvan de vertegenwoordigers
toevertrouwd aan een Raad van Bestuur die minstens twaalf en
van Almancora en Cera Holding er zeven en die van de AVA’s er
hoogstens dertig leden telt.
twaalf bekleden. De coöperatieve vennootschap met beperkte aansprakelijkheid Maatschappij voor Roerend Bezit van de Belgi-
De bestuurders worden door de Algemene Vergadering van
sche Boerenbond, afgekort MRBB, telt twee bestuurders. Naast
Aandeelhouders benoemd voor een statutaire periode van ten
die vertegenwoordigers van de hoofdaandeelhouders en de sta-
hoogste zes jaar.
biele aandeelhouder hebben nog twee gedelegeerd bestuurders,
De benoeming gebeurt op voordracht van de Raad van Bestuur.
de gevolmachtigde van voormelde aandeelhouders in overleg
Kandidaturen voor vacante of bijkomende mandaten van niet-
en drie onafhankelijke bestuurders zitting in de Raad.
uitvoerende bestuurders worden door de leden voorgedragen aan de Raad van Bestuur. Deze laatste neemt als maatstaf voor
De Raad van Bestuur telt drie onafhankelijke bestuurders:
de selectie zowel professionele bestuurskwaliteiten als vertegen-
de heer Gui de Vaucleroy en de heren professoren Philippe Naert
woordiging
aanmerking.
en Dirk Heremans, die allen omwille van hun morele gezag en
De beslissing tot voordracht aan de Algemene Vergadering
deskundigheid tot onafhankelijk bestuurder werden benoemd.
wordt bij consensus genomen.
Wegens het bereiken van de leeftijdsgrens zal de heer de Vaucleroy
van
aandeelhoudersbelangen
in
na de jaarvergadering van 2 juni 2004 als onafhankelijk De aflopende mandaten verstrijken na de gewone Jaarvergade-
bestuurder terugtreden en later worden opgevolgd door een
ring. De aftredende bestuurders zijn herbenoembaar. Volgens
nieuwe onafhankelijke bestuurder die beantwoordt aan de
een huishoudelijk reglement stellen de bestuurders hun mandaat
criteria gesteld in artikel 524 § 4 van het Wetboek van Vennoot-
ter beschikking op het einde van het boekjaar waarin ze 70 jaar
schappen.
zijn geworden.
De andere twee onafhankelijke bestuurders zullen op dezelfde Jaarvergadering voor de resterende looptijd van hun mandaat als
Er zijn geen bestuurders-rechtspersonen.
onafhankelijke bestuurders worden bevestigd in de zin van en beantwoordend aan de criteria vastgelegd in voormeld artikel.
Op 31 december 2003 telde de Raad van Bestuur van Almanij zevenentwintig leden.
De heren Jan Huyghebaert en Luc Philips zijn in hun hoedanigheid van gedelegeerd bestuurders van Almanij (zie hieronder)
Dat aantal ligt hoger dan de twaalf leden die werden vastgelegd
uitvoerende bestuurders.
in de aanbevelingen van de marktautoriteit van Euronext Brussels en van de Commissie voor het Bank-, Financie- en Assuran-
Op bladzijde 49 van dit jaarverslag is de lijst opgenomen met de
tiewezen op het vlak van deugdelijk bestuur. De reden hiervoor
leden van de Raad van Bestuur in het boekjaar 2003, met hun
is de bekommernis om de mandaten evenwichtig onder de
hoofdfunctie indien ze buiten de vennootschap wordt waar-
hoofdaandeelhouders en de stabiele aandeelhouder van Almanij
genomen en met vermelding van de duur van hun lopende
te spreiden, waarbij het familiale karakter van de Groep gewaar-
mandaat.
borgd blijft. Zo beschikken de aandeelhouders die in overleg optreden, met name Almancora Comm.VA, Cera Holding cvba en de Andere Vaste Aandeelhouders (AVA's), over in
Deugdelijk Bestuur
2. Bevoegdheden
Bestuurders kunnen op kosten van de vennootschap het advies inwinnen van onafhankelijke experts wanneer een meerderheid
De Raad van Bestuur is bevoegd om alles te doen wat nodig of
van niet-uitvoerende bestuurders met een gemotiveerd verzoek
dienstig is om het doel van de vennootschap te verwezenlijken,
in die zin instemt.
met uitzondering van datgene waarvoor krachtens de wet een ander orgaan bevoegd is.
De vennootschap wordt, voor wat betreft de bevoegdheden van de Raad van Bestuur, rechtsgeldig vertegenwoordigd door twee
In het bijzonder bepaalt de Raad van Bestuur de strategie van de
bestuurders die gezamenlijk optreden, of door daartoe in het bij-
financiële groep die Almanij vormt en oefent hij toezicht uit op
zonder gemachtigde volmachthebbers, binnen het kader van
de wijze waarop die strategie binnen de geledingen van de
hun mandaat.
Groep wordt toegepast.
4. Vergaderingen 3. Werking De Raad van Bestuur vergadert minstens viermaal per kalenderDe werking van de Raad van Bestuur wordt geregeld door het
jaar.
Wetboek van Vennootschappen, de statuten en een huishoudelijk reglement met zijn uitvoeringsbesluiten.
In de loop van het boekjaar 2003 kwam de Raad zesmaal samen. Vier van die vergaderingen vonden plaats in de eerste
De Raad van Bestuur kiest een voorzitter onder zijn leden.
helft van het jaar, twee in de tweede helft. Sommige bestuurders konden niet op alle vergaderingen aanwezig zijn en lieten
Behalve in uitzonderlijke gevallen kan de Raad slechts geldig
zich vertegenwoordigen.
beraadslagen en beslissen indien ten minste de helft van de leden aanwezig of vertegenwoordigd is. De beslissingen worden
Naast de jaarlijkse taken die zijn opgelegd door het Wetboek
met een gewone meerderheid van de uitgebrachte stemmen
van Vennootschappen, zoals de opstelling van de jaarlijkse (met
genomen. Bij staking van stemmen is de stem van de voorzitter
betrekking tot boekjaar 2002), halfjaarlijkse en trimestriële
van de vergadering doorslaggevend. In de praktijk treedt de
(met betrekking tot boekjaar 2003) geconsolideerde en ven-
Raad collegiaal op en worden de beslissingen steeds bij consen-
nootschappelijke jaarrekening, de bespreking van het controle-
sus genomen.
verslag van het College van Commissarissen, de goedkeuring van het voorstel tot winstverdeling, de opstelling van het verslag van
Indien nodig kan de Raad van Bestuur worden samengeroepen
de Raad van Bestuur aan de Jaarvergadering van 4 juni 2003 en
binnen korte termijn, zelfs binnen vierentwintig uur.
de vaststelling van de agenda en de bijeenroeping van die Jaarvergadering en van de daaropvolgende Buitengewone Algemene
In de gevallen waarin de wet het toelaat kunnen de besluiten
Vergadering, behandelde de Raad van Bestuur ook nog onder
van de Raad van Bestuur bij eenparige schriftelijke toestemming
meer volgende onderwerpen: strategie van de Groep, private
van de bestuurders worden aangenomen.
equity in de Groep, samenstelling van Raad van Bestuur, Beleids-
Aan de leden van de Raad van Bestuur worden voor elke verga-
comité, Auditcomité en Benoemings- en Vergoedingscomité,
dering de dagorde van de vergadering en documenten ter voor-
herbenoeming van een commissaris en verhoging van het hono-
bereiding van de diverse punten van die dagorde toegestuurd.
rarium van de commissarissen, statuut Directiecomité (heden
Bij belangrijke gebeurtenissen rond de Groep worden de
Beleidscomité), wijziging waarderingsregels, evaluatie fusie-
bestuurders daar uiteraard onmiddellijk over ingelicht.
operatie KBC, toestand van dochtervennootschap Almafin in het
43
44
Deugdelijk Bestuur
licht van ontwikkelingen bij haar dochter City Hotels, rapporte-
6. Toezicht op het dagelijks bestuur
ring van de vergaderingen van het Beleidscomité, vooruitzichten voor Almanij met betrekking tot het boekjaar 2003, evolutie van
De Raad van Bestuur oefent toezicht uit op het dagelijks bestuur
thesaurie en portefeuille, ontwikkelingen, vooruitzichten, jaar-
via het Beleidscomité dat in zijn schoot werd opgericht en waar-
lijkse en halfjaarlijkse balansen en resultatenrekeningen van de
van de twee gedelegeerd bestuurders deel uitmaken (zie verder).
belangrijkste
Groepsvennootschappen,
verwervingen
door
Groepsvennootschappen en de verdere evolutie ervan.
7. Vergoedingen
5. Toezicht op dochtervennootschappen en andere deelnemingen
Tenzij de Algemene Vergadering beslist het saldo van de nettowinst na aftrek van het gedeelte bestemd voor de wettelijke reserve geheel of gedeeltelijk voor reservering of overdracht
De Raad van Bestuur volgt de ontwikkelingen op van de vier
naar het volgende boekjaar te bestemmen, wordt van dit saldo
rechtstreekse dochtervennootschappen van Almanij, met name
krachtens artikel 42 van de statuten hoogstens één tiende onder
KBC Bankverzekeringsholding, Kredietbank sa Luxembourgeoise,
de bestuurders verdeeld op de wijze die de Raad van Bestuur zelf
Gevaert en Almafin, van enkele onrechtstreekse dochtervennoot-
vaststelt. Op basis van die statutaire regel wordt het individuele
schappen zoals KBC Bank en KBC Verzekeringen en van de ande-
bedrag bepaald van het toegekende aandeel in de winst, ook
re deelnemingen van Almanij via de rapportering van de gedele-
tantième genoemd, rekening houdend met een aantal interne
geerd bestuurders van Almanij op de vergaderingen van de Raad.
en externe factoren zoals stijgingspercentage van de winst, wet-
Die rapportering gebeurt in het kader van de bespreking van:
telijke beperkingen en algemene markttendensen. Buiten dat aandeel in de winst ontvangen alle niet-uitvoerende
1. de geconsolideerde resultaten over het eerste kwartaal in juni,
bestuurders en de bestuurders die in het Beleidscomité zetelen,
het eerste halfjaar in september, het derde kwartaal in decem-
met uitzondering van de gedelegeerd bestuurders, door de
ber van dat boekjaar en het volledige boekjaar in maart van
Algemene Vergadering toegekende presentiegelden en een
het boekjaar daarop;
door de Raad vastgestelde reiskostenvergoeding voor deelname
2. de stand van zaken bij de belangrijkste Groepsvennootschappen volgens een vast agendapunt van de Raad;
aan de vergaderingen van de Raad, die beide tot de algemene kosten behoren.
3. belangrijke ontwikkelingen die zich bij de vennootschappen
De bestuurders die lid zijn van het Beleidscomité (zie verder),
voordoen en die op een ad-hoc basis aan de Raad worden
exclusief de gedelegeerd bestuurders, hebben recht op een
voorgelegd.
forfaitaire beheersvergoeding.
De huidige twee gedelegeerd bestuurders van Almanij, de heren
Het totale bedrag van voormelde vaste vergoedingen dat in
Jan Huyghebaert en Luc Philips, hebben alleen of samen zitting
2003 door Almanij werd uitgekeerd aan de eenentwintig niet-
in de Raden van Bestuur van de rechtstreekse dochtervennoot-
uitvoerende bestuurders – de twee gedelegeerd bestuurders en
schappen. Zij zijn ook, alleen of samen, lid van de Auditcomités
de vijf andere leden van het Beleidscomité niet inbegrepen –,
van de belangrijkste vennootschappen van de Groep.
was 1.526.049,22 euro. De gedelegeerd bestuurders en de andere leden van het Beleidscomité ontvingen samen een totale vaste vergoeding van 1.280.222,25 euro.
Deugdelijk Bestuur
Op Groepsniveau, inclusief voormelde vaste vergoeding uitge-
8. Bezit van Almanij-aandelen
keerd door Almanij, werd in 2003 aan de niet-uitvoerende bestuurders in totaal een bedrag van 2.689.201,52 euro aan
Op 31 december 2003 bezaten de leden van de Raad van
vaste vergoedingen uitgekeerd. Aan de bestuurders die lid zijn
Bestuur van Almanij persoonlijk in totaal 158.488 aandelen van
van het Beleidscomité van Almanij, met inbegrip van de gedele-
de vennootschap. Op dezelfde datum bezaten de gedelegeerd
geerd bestuurders, werd een totale vaste vergoeding van
bestuurders in totaal opties op 4.800 Almanij-aandelen.
3.338.113,97 euro toegekend.
Alleen de twee gedelegeerd bestuurders komen in aanmerking
Dagelijks bestuur
voor een variabele vergoeding, waarmee echter vergoedingen moeten worden verrekend die ze van Groepsvennootschappen
Gebruikmakend van de mogelijkheid die de statuten hem bieden,
hebben ontvangen (zie verder onder dagelijks bestuur).
heeft de Raad van Bestuur het dagelijks bestuur van de vennootschap toevertrouwd aan twee bestuurders, waaronder de
Almanij nv zelf kende geen voordelen in natura en geen kredie-
voorzitter van de Raad, die beiden door hun aanstelling de hoe-
ten noch voorschotten aan bestuurders toe.
danigheid van gedelegeerd bestuurder hebben gekregen en die
Door de financiële instellingen van de Groep werden in 2003 in
gezamenlijk optreden. Zoals reeds vermeld gaat het om de heren
het kader van de normale bankactiviteiten aan de niet-uitvoe-
Jan Huyghebaert en Luc Philips (de heer Ferdinand Verdonck
rende bestuurders en aan de leden van het Beleidscomité, met
ging als gedelegeerd bestuurder op 1 juli 2003 met pensioen en
inbegrip van de gedelegeerd bestuurders, aan marktvoorwaar-
werd op die datum opgevolgd door de heer Luc Philips).
den voorschotten en kredieten toegekend voor een totaal bedrag van respectievelijk 2.266.655 euro en 1.550.740 euro.
Beide gedelegeerd bestuurders zetelen in het Beleidscomité.
De niet-uitvoerende bestuurders en de bestuurders die in het
Het mandaat van gedelegeerd bestuurder verstrijkt op het einde
Beleidscomité zetelen, met uitzondering van de gedelegeerd
van het boekjaar waarin de betrokkene de leeftijd van 65 jaar
bestuurders, genieten geen opties op Almanij-aandelen.
bereikt.
Het bedrag van de vergoedingen wordt voorgesteld door het
Naast de tantième als bestuurder ontvangen beide gedelegeerd
Benoemings- en Vergoedingscomité dat uit drie bestuurders is
bestuurders deels een vaste maandvergoeding, deels een jaar-
samengesteld: de heer Gui de Vaucleroy, onafhankelijk bestuur-
lijkse variabele vergoeding berekend op de balanswinst van
der en voorzitter van het Comité, en de heren Rik Donckels en
Almanij en/of vergoedingen van Groepsvennootschappen.
Philippe Vlerick. De voorzitter van de Raad van Bestuur staat het
Voor elke gedelegeerd bestuurder geldt op jaarbasis een inko-
Comité met raadgevende stem bij. Het wordt bijeengeroepen
mensplafond voor de totaliteit van voormelde vergoedingen.
telkens het dat noodzakelijk acht. De besluiten van het Benoe-
Als gevolg hiervan werd in 2003 geen variabele vergoeding uit-
mings- en Vergoedingscomité worden ter goedkeuring aan de
gekeerd.
Raad van Bestuur voorgelegd. Verder komen de gedelegeerd bestuurders zowel bij leven als bij overlijden in aanmerking voor aanvullende pensioenvoorzieningen. Het stelsel voorziet in een aanvullend ouderdomspensioen of – bij vooroverlijden – in een aanvullend overlevingspensioen.
45
46
Deugdelijk Bestuur
Het aanvullende ouderdomspensioen, uitgedrukt in jaarrente,
zijn voorbehouden. Tot op vandaag heeft de Raad van Bestuur
bedraagt maximaal 33 tot 36% van het jaarlijkse inkomenspla-
geen gebruik gemaakt van die mogelijkheid.
fond. Het overlevingspensioen is maximaal gelijk aan de helft daarvan.
Het aantal leden van het Beleidscomité wordt door de Raad vastgelegd. De voorzitter ervan wordt door de Raad benoemd
In het kader van het optieplan ten gunste van de medewerkers
op voordracht van het Comité.
van Almanij nv dat in 2000 door de Raad van Bestuur goedgekeurd en door de Jaarvergadering bekrachtigd werd, konden de
De leden van het Beleidscomité worden benoemd voor een perio-
gedelegeerd bestuurders die in 2003 in functie waren, samen
de van zes jaar. De aftredende leden zijn herbenoembaar. Het
opties op 7.200 bestaande Almanij-aandelen uitoefenen, een
mandaat van lid van het Beleidscomité verstrijkt op het einde van
eerste reeks opties op 4.800 aandelen van 1 juli 2004 tot 13 juli
het boekjaar waarin de betrokkene de leeftijd van 65 jaar bereikt.
2010 in de maanden juli, oktober en december tegen een uitoefenprijs van 42,41 euro per aandeel en een tweede reeks
Het Beleidscomité is evenwichtig samengesteld. Het dagelijks
opties op 2.400 bestaande Almanij-aandelen, van juni 2007 tot
bestuur wordt vertegenwoordigd door de heer Jan Huyghebaert
oktober 2010 in juni na de dag van de betaalbaarstelling van het
als voorzitter van de Raad van Bestuur en gedelegeerd bestuur-
dividend tot eind december, onder aftrek van de in deze maan-
der – hij is tevens voorzitter van het Beleidscomité – en, sinds
den vallende verboden periodes voor effectentransacties door
1 juli 2003, door de heer Luc Philips, de andere gedelegeerd
bestuurders, tegen een uitoefenprijs van 37,50 euro per aandeel.
bestuurder die de heer Ferdinand Verdonck in die functie opvolgde. De hoofdaandeelhouders worden vertegenwoordigd door de heren Paul Borghgraef, Noël Devisch (sinds 1 januari
Beleidscomité
2004), Rik Donckels, Paul Tanghe, Alain Tytgadt en Philippe Vlerick. De leden van het Beleidscomité vormen samen een college.
In de schoot van de Raad van Bestuur is een Beleidscomité operationeel. Dat Beleidscomité is de voortzetting onder een
Aan het Beleidscomité worden de bevoegdheden met betrek-
andere naam van het Directiecomité dat opereerde tot de
king tot het interne bestuur toegewezen die door de Raad van
Buitengewone Algemene Vergadering van 4 juni 2003. Daar dat
Bestuur worden bepaald. Zo is het Beleidscomité door de Raad
Comité niet het statuut had van een Directiecomité overeen-
gemachtigd om standpunten in te nemen in materies die betrek-
komstig artikel 524 bis van het Wetboek van Vennootschappen,
king hebben op de goede werking van de Almanij Groep en van
moest vanaf de datum van die Buitengewone Algemene Verga-
de Groepsvennootschappen en om die standpunten mee te
dering de naam ervan terug worden veranderd in Beleidscomité,
delen aan de organen en verantwoordelijken van de vennoot-
een naam die tot in 1998 reeds in gebruik was geweest.
schappen van de Groep. Die machtiging is echter gegeven onder de uitdrukkelijke voorwaarde dat de belangrijkste ingenomen
Op voormelde Buitengewone Algemene Vergadering werd in de
standpunten nadien ter bekrachtiging aan de Raad van Bestuur
statuten voor de Raad van Bestuur de mogelijkheid ingeschre-
worden voorgelegd.
ven om zijn bestuursbevoegdheden over te dragen aan een Directiecomité ingericht overeenkomstig artikel 524 bis van het
De twee gedelegeerd bestuurders hebben er zich tegenover de
Wetboek van Vennootschappen, zonder dat dergelijke over-
Raad toe verbonden de belangrijke beslissingen van dagelijks
dracht betrekking kan hebben op het algemeen beleid of op de
bestuur samen met de overige leden van het Beleidscomité
handelingen die op grond van de wet aan de Raad van Bestuur
te nemen.
Deugdelijk Bestuur
Verder heeft het Beleidscomité als taak de vergaderingen van de
Waeyenberge, niet-uitvoerende bestuurders. De samenstelling
Raad van Bestuur voor te bereiden.
van het Comité weerspiegelt die van de Raad van Bestuur.
Het Beleidscomité kan binnen zijn bevoegdheden aan lastheb-
Begin 2004 werd binnen het Auditcomité principieel besloten
bers van zijn keuze bijzondere volmachten verlenen.
het aantal vaste vergaderingen per jaar van vier op vijf te brengen. Daarnaast kan het comité ook worden bijeengeroepen
Het Beleidscomité vergadert in principe tweemaal per maand.
telkens wanneer dat nodig is. De gedelegeerd bestuurders, de directie, het College van Commissarissen en externe specialisten
Na advies van de voorzitter van het Comité bepaalt de Raad van
kunnen als niet-permanente leden tot de vergaderingen worden
Bestuur de vergoeding van de bestuurders die in het Beleids-
uitgenodigd. De voorzitter van het Comité brengt verslag uit bij
comité zetelen, zonder dat de gedelegeerd bestuurders hiervoor
de Raad van Bestuur.
in aanmerking komen.
Jaarlijks evalueert de Raad van Bestuur de werking van het Auditcomité.
Rapportering en controle
In 2003 vergaderde het Auditcomité vijfmaal. Het behandelde voornamelijk de trimestriële, semestriële en jaarresultaten van
Hoewel Almanij als portefeuillemaatschappij geen operationele
Almanij, het activiteitenverslag en het persbericht over die resul-
taken vervult, is statutair in de schoot van de Raad van Bestuur
taten, de wijziging van waarderingsregels en de stand van zaken
een Auditcomité operationeel.
met betrekking tot de IFRS-reglementering. Daarnaast bracht het een werkbezoek aan Almafin nv in Zaventem.
Het Auditcomité, dat een integrerend onderdeel is van de Raad van Bestuur, staat deze laatste bij in zijn toezichtfunctie.
De controle op de financiële toestand, op de geconsolideerde en
Zijn opdracht binnen het kader van en uitsluitend beperkt tot
niet-geconsolideerde jaarrekening en op de overeenstemming
Almanij nv bestaat er onder meer in toe te zien op de naleving
van de in de jaarrekening weer te geven verrichtingen met de
van wettelijke en reglementaire beschikkingen en interne regels
bepalingen van het Wetboek van Vennootschappen en de statu-
en procedures en op de uitwerking van structuren en procedures
ten van de vennootschap, wordt opgedragen aan een College
voor de risicobeheersing. Wat de geconsolideerde rekeningen
van erkende Commissarissen waarvan de namen op blz.4 zijn
van de Almanij Groep betreft, gaat het Comité na of voldoende
opgenomen. Zij beraadslagen en beslissen collegiaal.
toezicht wordt uitgeoefend op de dochtervennootschappen van Almanij. Het Comité is echter niet verantwoordelijk voor de veri-
Krachtens een beslissing van de Jaarvergadering van 4 juni 2003
ficatie zelf door de controleorganen van die dochters.
wordt aan het College van Commissarissen een jaarlijkse vergoeding van 31.172 euro toegekend. Aan de Jaarvergadering
Het Comité bestaat uit minstens drie bestuurders die omwille
van Almanij zal op 2 juni 2004 worden voorgesteld die
van hun deskundigheid worden gekozen. Momenteel telt het
vergoeding op 58.000 euro of 29.000 euro per commissaris te
vijf leden: professor Philippe Naert, onafhankelijk bestuurder en
brengen.
voorzitter van het Comité, professor Dirk Heremans, onafhankelijk bestuurder, en de heren Alex Geets, Xavier Liénart (sinds 2 februari 2004, ter opvolging van de heer Guido Van Oevelen die per 1 januari 2004 als bestuurder terugtrad) en Jozef Van
47
48
Deugdelijk Bestuur
Beleid in verband bestemming
met
de
resultaats-
De overeenkomst heeft als doel het algemene beleid van Almanij te ondersteunen en te coördineren en op de toepassing van dat beleid toe te zien door het gezamenlijk uitoefenen van de
De Raad van Bestuur past voor Almanij nv als portefeuillemaat-
stemrechten verbonden aan de aandelen die door elke partij in
schappij een politiek van eerder hoge uitkeringspercentages toe.
het kader van die overeenkomst toegezegd zijn en door het
De afgelopen vijf jaar bedroeg het gemiddelde percentage
wederkerig toestaan van voorkooprechten.
63,26 berekend op basis van de nettowinst en 105,6 berekend op basis van de courante winst. Die sterk uiteenlopende percen-
Daarnaast treedt ook nog de coöperatieve vennootschap met
tages zijn een gevolg van een aantal uitzonderlijke factoren die
beperkte aansprakelijkheid Maatschappij voor Roerend Bezit
zich in 1998 en 1999 hebben voorgedaan, zoals de fusieoperatie
van de Belgische Boerenbond, afgekort MRBB, met 16,62% als
en de realisatie van uitzonderlijk hoge meerwaarden op
stabiele aandeelhouder van de Groep op.
financiële vaste activa. Eventuele commerciële verrichtingen tussen de vennootschap Als gevolg van de betrachting om een relatief stabiele dividend-
en haar aandeelhouders zullen aan marktvoorwaarden gebeu-
stijging aan te houden, bedraagt de uitkeringsratio van Almanij
ren. De controle ervan zal naargelang de aard van de verrichting
nv over het boekjaar 2003 73,43%, berekend op zowel de
door de bestuursorganen van de vennootschap gebeuren, waar-
nettowinst als de courante winst.
bij zo nodig gebruik wordt gemaakt van de procedures die in het Wetboek van Vennootschappen zijn voorzien.
Afgezien van dergelijke uitzonderlijke factoren zal de Raad zijn beleid van eerder hoge uitkeringspercentages in de toekomst consequent verder zetten.
Bijzondere werkzaamheden door het College van Commissarissen
Relaties met de hoofdaandeelhouders
In het jaar 2003 werden aanvullende vergoedingen voor een bedrag van 8.288 euro voor fiscaal advies betaald aan een
In december 1999 werd tussen Cera Holding cv, via Cera Anco-
vennootschap die een samenwerkingsverband heeft met een
ra nv (intussen Almancora Comm. VA geworden) met 15,94%
commissaris.
volgens de laatste kennisgeving in overleg van 15 december 1999, en de Andere Vaste Aandeelhouders met eveneens 15,94% volgens die kennisgeving in overleg, een aandeelhoudersovereenkomst gesloten. Naar aanleiding van de kapitaalverhoging in oktober 2000 bedraagt het percentage nu 15,81% in plaats van 15,94%. In haar kennisgeving van december 2001 maakte Almancora Comm. VA, mede gevolmachtigd door Cera Holding, kenbaar dat zij haar deelneming in overleg met 3,95% verminderde tot 11,86%, ten gunste van Cera Holding cvba dat eenzelfde percentage van 3,95% in het kader van het onderlinge overleg toezegde.
Deugdelijk Bestuur
Samenstelling van de Raad van Bestuur in het boekjaar 2003 Einde mandaat Jan Huyghebaert
1
Philippe Vlerick */**
Voorzitter en Gedelegeerd Bestuurder Almanij nv
2009
Ondervoorzitter Almanij nv
2005
Gedelegeerd Bestuurder UCO Textiles nv – B.I.C. Carpets nv Luc Philips *
Gedelegeerd Bestuurder Almanij nv
2009
Gedelegeerd Bestuurder Almanij nv
-
(vanaf 1 juli 2003) Ferdinand Verdonck * (tot 30 juni 2003) Georges Beerden
Bestuurder Cera Beheersmaatschappij nv
2008
Paul Borghgraef *
Bestuurder van vennootschappen
2006
Paul Bostoen
Gedelegeerd Bestuurder Algimo nv
2004
Cecile Cambien
Bestuurder van vennootschappen
2005
Onafhankelijk Bestuurder Almanij nv
2007
Gui de Vaucleroy
2
Voorzitter Raad van Bestuur Delhaize Groep Luc Debaillie
Voorzitter en Gedelegeerd Bestuurder Voeders Debaillie nv
2006
Noël Devisch
Voorzitter Boerenbond
2007
Gedelegeerd Bestuurder Cera Beheersmaatschappij nv en
2004
Rik Donckels */**
Almancora Beheersmaatschappij nv Voorzitter Managementcomité Cera Holding cvba Beatrice Dubaere-Van Houtte
Bestuurder van vennootschappen
2008
Marc Francken
Voorzitter en Gedelegeerd Bestuurder Gevaert Groep
2006
Alex Geets ***
Gedelegeerd Bestuurder Aveve nv
2008
Jean-Marie Géradin
Advocaat
2007
Bestuurder Cera Beheersmaatschappij nv en Almancora Beheersmaatschappij nv Dirk Heremans ***
Onafhankelijk Bestuurder Almanij nv
2008
Gewoon Hoogleraar Faculteit Economische en Toegepaste Economische Wetenschappen Katholieke Universiteit Leuven Thierry Konings
Kaderlid Marsh nv
2005
Christian Leysen
Voorzitter Ahlers nv
2008
Bestuurder van vennootschappen
2005
Xavier Liénart
Bestuurder Cera Beheersmaatschappij nv Philippe Naert
3
Onafhankelijk Bestuurder Almanij nv
2007
Dean Tias Business School, Universiteit van Tilburg en Technische Universiteit Eindhoven Marita Orlent-Heyvaert
Gedelegeerd Bestuurder Robor nv
2007
Gustaaf Sap
Advocaat
2006
Paul Tanghe *
Bestuurder Cera Beheersmaatschappij nv
2004
Alain Tytgadt *
Gedelegeerd Bestuurder Metalunion cvba
2004 -
Guido Van Oevelen ***
Voorzitter Raad van Bestuur Emmaüs vzw
(tot 31 december 2003)
Bestuurder Cera Beheersmaatschappij nv
Guido Van Roey
Kaderlid Interbrew nv
Jozef Van Waeyenberge ***
Bestuurder De Eik nv
Dirk Wauters
Vice-president Siemens Atea
2004
Voorzitter Raad van Bestuur Cera Beheersmaatschappij nv
(tot 30 april 2003)
1
Voorzitter Beleidscomité Lid Beleidscomité Voorzitter Benoemings- en Vergoedingscomité ** Lid Benoemings- en Vergoedingscomité 3 Voorzitter Auditcomité *** Lid Auditcomité *
2
2009 -
49
50
Deugdelijk Bestuur
Financieel verslag
52
Financieel verslag
1. Geconsolideerde balans en resultatenrekening op 31 december 2003
1. Geconsolideerde balans na winstverdeling (in duizenden EUR) ACTIVA
2001
2002
2003
Verschil (in %)
BANKBEDRIJF
245.602.679
237.885.427
243.288.027
2,3%
I.
Vorderingen op kredietinstellingen
39.330.399
38.124.020
37.796.211
-0,9%
II.
Vorderingen op cliënten
92.153.820
103.525.356
95.346.355
-7,9%
73.144.182
71.209.358
78.059.344
9,6%
66.956.670
66.063.374
66.825.692
1,2%
6.187.512
5.145.984
11.233.652
118,3%
5.181.585
5.377.661
6.445.232
19,9%
III. Effecten en waardepapier A. Vastrentend B. Niet-vastrentend IV. Financiële vaste activa V.
Immateriële vaste activa en consolidatieverschillen
222.417
607.097
703.867
15,9%
2.464.964
2.523.239
2.484.796
309,3%
VII. Overige activa
33.105.312
16.518.696
22.452.222
789,8%
VERZEKERINGSBEDRIJF
12.576.905
14.117.148
16.212.329
14,8%
82.344
100.894
205.879
104,1%
IX. Beleggingen
8.650.667
10.057.055
11.090.887
10,3%
X.
2.952.108
2.813.191
3.238.898
15,1%
XI. Deel van de herverzekeraars in de technische voorzieningen
173.889
250.066
179.545
-28,2%
XII. Vorderingen
335.332
478.166
618.321
29,3%
XIII. Overige activa
382.565
417.776
878.799
110,4%
2.689.674
2.995.358
2.750.531
-8,2%
356.310
390.900
427.422
9,3%
VI. Materiële vaste activa
VIII. Immateriële vaste activa en consolidatieverschillen
Beleggingen betreffende verrichtingen 'Leven' waarvan de polishouders het risico dragen
INVESTERINGSACTIVITEITEN, GESPECIALISEERDE FINANCIËLE DIENSTEN EN EIGEN HOLDINGACTIVITEITEN XIV. Immateriële vaste activa en consolidatieverschillen XV. Financiële vaste activa
1.064.014
1.078.668
917.187
-15,0%
XVI. Geldbeleggingen en liquide middelen
581.493
685.589
673.310
-1,8%
XVII.Overige activa
687.857
840.201
732.612
-12,8%
-1.566.956
-2.217.932
-2.621.623
18,2%
259.302.302
252.780.001
259.629.264
2,7%
ELIMINATIES *
TOTAAL ACTIVA
* De eliminaties activa en passiva zijn niet gelijk vanwege rechtstreekse eliminatie in de achtergestelde schulden.
Financieel verslag
(in duizenden EUR) PASSIVA
2001
2002
2003
Verschil (in %)
RISICODRAGEND VERMOGEN I.
Kapitaal
II.
Uitgiftepremie
III.
Herwaarderingsmeerwaarden
IV.
Reserves
V.
Consolidatieverschillen (+) (badwill)
V.bis Geïmputeerde positieve consolidatieverschillen (-) VI. VII.
Omrekeningsverschillen Kapitaalsubsidies Totaal eigen vermogen
VIII. Belangen van derden IX.
625.705
625.705
625.705
-
1.961.801
1.961.801
1.961.801
-
6.608
6.369
5.919
-7,1%
5.519.172
5.878.652
6.265.091
6,6%
371.118
386.187
320.617
-17,0%
-1.447.435
-1.356.851
-1.141.853
-15,8%
6.169
-4.377
-29.050
563,7%
567
351
521
48,4%
7.043.705
7.497.837
8.008.751
6,8%
5.586.098
5.119.060
5.270.486
3,0%
8.191.900
7.693.044
7.517.230
-2,3%
-383.192
-382.885
-259.458
-
20.438.511
19.927.056
20.537.009
3,1%
226.608.262
219.475.853
224.374.446
2,2%
Achtergestelde schulden Geaggregeerde bedragen - eliminaties Totaal risicodragend vermogen
VOORZIENINGEN EN SCHULDEN BANKBEDRIJF XI.
Schulden aan kredietinstellingen
XII.
Schulden aan cliënten
XIII. In schuldbewijzen belichaamde schulden XIV. Voorzieningen, uitgestelde belastingen en belastinglatenties XV.
Overige passiva
VERZEKERINGSBEDRIJF
50.735.058
48.029.917
50.561.061
5,3%
124.784.589
130.022.642
124.448.898
-4,3%
22.195.382
24.277.186
25.331.775
4,3%
1.029.801
1.111.015
899.778
-19,0%
27.863.432
16.035.093
23.132.934
44,3%
11.047.212
12.251.604
14.371.926
17,3%
XVI. Technische voorzieningen
7.366.963
8.860.576
10.196.859
15,1%
XVII. Technische voorzieningen betreffende verrichtingen 'Leven'
2.952.108
2.813.191
3.238.898
15,1%
waarvan de polishouders het risico dragen XVIII. Deposito's herverzekeraars
98.136
96.535
93.307
-3,3%
XIX. Voorzieningen, uitgestelde belastingen en belastinglatenties
263.316
44.488
128.273
188,3%
XX.
366.689
436.814
714.589
63,6%
2.392.080
2.960.535
2.708.048
-8,5%
1.950.652
2.513.946
2.220.208
-11,7%
8.808
15.556
19.547
25,7%
432.620
431.033
468.293
8,6%
-1.183.763
-1.835.047
-2.362.165
28,7%
259.302.302
252.780.001
259.629.264
2,7%
Overige passiva
INVESTERINGSACTIVITEITEN, GESPECIALISEERDE FINANCIËLE DIENSTEN EN EIGEN HOLDINGACTIVITEITEN XXI. Financiële schulden XXII. Voorzieningen, uitgestelde belastingen en belastinglatenties XXIII. Overige passiva
ELIMINATIES *
TOTAAL PASSIVA
* De eliminaties activa en passiva zijn niet gelijk vanwege rechtstreekse eliminatie in de achtergestelde schulden.
53
54
Financieel verslag
2. Geconsolideerde resultatenrekening (in duizenden EUR) 2001
2002
2003
Verschil (in %)
BANKBEDRIJF A.
Nettorente-inkomsten 1. Rente- en soortgelijke opbrengsten
D.
1,8% -15,9%
-8.567.597
-6.603.059
-22,9%
136.823
204.088
134.185
-34,3%
1. Aandelen en andere niet-vastrentende effecten
110.325
159.052
48.031
-69,8%
26.498
45.036
86.154
91,3%
Winst (Verlies) uit financiële transacties
939.771
1.096.010
771.070
-29,6%
1. Uit het wissel- en handelsbedrijf
663.292
651.593
507.795
-22,1%
2. Uit de realisatie van beleggingseffecten
276.479
444.417
263.275
-40,8%
Nettoprovisie-inkomsten en overige bedrijfsopbrengsten
1.839.726
1.942.652
2.093.359
7,8%
1. Nettoprovisie-inkomsten
1.399.072
1.425.101
1.568.073
10,0%
440.654
517.551
525.286
1,5%
2.845
7.419
17.562
136,7%
5.771.790
6.617.637
6.445.553
-2,6%
Algemene beheerskosten en overige lasten
-4.080.657
-4.350.439
-4.237.402
-2,6%
1. Personeelskosten
-2.145.325
-2.299.477
-2.342.901
1,9%
-391.827
-468.894
-426.646
-9,0%
-1.543.505
-1.582.068
-1.467.855
-7,2%
-361.380
-449.510
-687.571
53,0%
-96.176
-251.980
-7.069
-97,2%
2. Overige bedrijfsopbrengsten E.
3.429.377 10.032.436
-11.582.965
2. Deelnemingen en aandelen die tot de FVA behoren C.
3.367.468 11.935.065
Opbrengsten uit niet-vastrentende effecten
2. Rente- en soortgelijke kosten B.
2.852.625 14.435.590
Resultaten uit deelnemingen opgenomen volgens de vermogensmutatiemethode Brutobedrijfsinkomsten
F.
2. Afschrijvingen vaste activa 3. Overige werkingskosten G.
Waardeverminderingen en voorzieningen kredietrisico's
I.
Waardeverminderingen op effecten
42.640
4.425
15.985
261,2%
-14.993
-22.013
-43.025
95,5%
1.261.224
1.548.120
1.486.471
-4,0%
Netto verdiende premies
2.508.462
3.155.933
3.485.982
10,5%
1. Bruto verdiende premies
2.570.387
3.244.829
3.559.361
9,7%
J.
Voorzieningen voor andere risico's en kosten
K.
Afschrijvingen eersteconsolidatieverschillen
I.
Resultaat uit de gewone bedrijfsuitoefening – bankbedrijf
VERZEKERINGSBEDRIJF A.
2. Deel herverzekeraars B.
Nettoschadelast
C.
Beleggingsopbrengsten en -lasten wrv. meerwaarden op beleggingen wrv. waardecorrecties tak 23
D.
Resultaten uit deelnemingen opgenomen volgens de
-61.925
-88.896
-73.379
-17,5%
-1.960.899
-2.273.978
-3.457.708
52,1%
256.753
-33.180
802.249
-2517,9%
183.549
197.971
91.227
-53,9%
-369.280
-679.777
209.338
-130,8%
4.968
3.500
16.719
377,7%
-406.908
-456.540
-498.976
9,3%
vermogensmutatiemethode E.
Algemene beheerskosten en overige lasten
F.
Afschrijvingen eersteconsolidatieverschillen
Recurrent resultaat uit de gewone bedrijfsuitoefening
-1.724
-2.669
-3.291
23,3%
400.652
393.066
344.975
-12,2%
G.
Niet-recurrente opbrengsten
37.165
305.044
248.367
-18,6%
H.
Niet-recurrente kosten
-29.377
-305.146
-283.394
-7,1%
II.
Resultaat uit de gewone bedrijfsuitoefening – verzekeringsbedrijf
408.440
392.964
309.948
-21,1%
Financieel verslag
(in duizenden EUR) 2001
2002
2003
Verschil (in %)
INVESTERINGSACTIVITEITEN, GESPECIALISEERDE FINANCIËLE DIENSTEN EN EIGEN HOLDINGACTIVITEITEN A.
Nettorente-inkomsten
-55.851
-62.015
-60.892
-1,8%
B.
Opbrengsten uit niet-vastrentende effecten
10.495
17.536
18.510
5,6%
C.
Resultaten uit deelnemingen opgenomen volgens de
-1.097
63.739
106.836
67,6%
vermogensmutatiemethode 44.522
114.514
127.394
11,2%
-30.842
-100.729
-101.134
0,4%
-4.889
-63.804
4.507
-114,0%
-31.507
-32.285
-35.886
11,2%
-69.169
-63.044
59.335
-194,1%
148.717
109.186
115.922
6,2%
-110.689
-190.171
-58.903
-69,0%
1.638.523
1.797.055
1.912.773
6,4%
10.678
65.046
63.934
-1,7%
-1.699
-14.326
-9.394
-34,4%
-429.513
-589.802
-559.449
-5,1%
-445.092
-607.461
-581.807
-4,2%
15.579
17.659
22.358
26,6%
IX. Geconsolideerde winst
1.217.989
1.257.973
1.407.864
11,9%
A. Aandeel van derden
528.172
540.477
470.659
-12,9%
B. Aandeel van de Groep
689.817
717.495
937.205
30,6%
D.
Overige bedrijfsopbrengsten
E.
Algemene beheerskosten en overige lasten
F.
Resultaten uit realisatie van beleggingsportefeuille en waarderingsverschillen
G.
Afschrijvingen eersteconsolidatieverschillen
III. Resultaat uit de gewone bedrijfsuitoefening, investeringsactiviteiten, gespecialiseerde financiële diensten en eigen holdingactiviteiten
IV. Uitzonderlijke opbrengsten
V.
Uitzonderlijke kosten
VI. Winst van het boekjaar vóór belastingen
VII. A. Onttrekkingen aan de uitgestelde belastingen en de belastinglatenties B. Overboeking naar de uitgestelde belastingen en de belastinglatenties
VIII. Belastingen op het resultaat A. Belastingen B. Regularisering van belastingen en terugnemingen van belastingvoorzieningen
55
56
Financieel verslag
2. Consolidatie- en waarderingsregels 2.1. Criteria voor consolidatie en opneming volgens de vermogensmutatiemethode 1. Integrale en evenredige consolidatie
Het gezamenlijke balanstotaal van de uitgesloten vennoot-
De methode van de integrale consolidatie wordt toegepast voor
schappen mag niet meer dan het kleinste van de volgende
alle dochter- en kleindochterondernemingen waarover de
waarden bedragen: 1% van het geconsolideerde balanstotaal of
consoliderende vennootschap een exclusieve controle uitoefent,
1 miljard euro. Wanneer een eerder geconsolideerde maat-
hetzij in rechte (deelnemingen waarin meer dan 50% van de
schappij niet langer aan de vermelde criteria voldoet, blijft ze
stemrechten wordt aangehouden) of in feite.
in principe verder geconsolideerd, behalve als die situatie
Ondernemingen waarover samen met een beperkt aantal
duurzaam is.
vennoten in rechte of in feite een gezamenlijke controle wordt uitgeoefend, worden volgens de methode van de evenredige
Verbonden maatschappijen die vastgoedcertificaten uitgeven
consolidatie geconsolideerd.
worden niet geconsolideerd, aangezien het economische risico van de activa van die maatschappijen bij de certificaathouder ligt.
2. Vermogensmutatiemethode De
vermogensmutatiemethode
wordt
gehanteerd
voor
5. Overzicht van de belangrijkste vennootschap-
geassocieerde ondernemingen waarin de Groep een aanzien-
pen in de consolidatiekring
lijke invloed op het beleid uitoefent. De vermogensmutatie-
Hierna volgt er een overzicht van de belangrijkste vennoot-
methode wordt ook op ondernemingen in vereffening
schappen in de consolidatiekring. De volledige lijst kan in de
toegepast.
neergelegde jaarrekening worden geraadpleegd en is ook op aanvraag verkrijgbaar.
3. Waardering tegen aanschaffingsprijs Niet-geassocieerde deelnemingen worden in de geconsolideerde jaarrekening tegen de aanschaffingsprijs opgenomen (na aftrek van een eventuele waardevermindering).
4. Gevallen waarin van deze criteria wordt afgeweken Een onderneming die in aanmerking komt voor consolidatie wordt ook werkelijk in de geconsolideerde jaarrekening opgenomen als twee van de volgende criteria worden overschreden: - het aandeel van de Groep in het eigen vermogen: 1,25 miljoen euro; - het aandeel van de Groep in het resultaat: 0,5 miljoen euro (in absolute waarde); - balanstotaal + rechten en verplichtingen buiten balanstelling die in aanmerking komen voor de berekening van de CAD-ratio: 6,25 miljoen euro.
Financieel verslag
Vennootschap
Zetel
Belang (in %)
A. Integrale consolidatie
Bankbedrijf Via KBC Bank
Antwerpse Diamantbank NV
Antwerpen - BE
67,02
Assurisk SA
Luxemburg - LU
67,02
Brussel - BE
67,02
Antwerpen - BE
66,73
Praag - CZ
56,99
Brussel - BE
60,32
Dublin - IE
67,02
CBC Banque SA Centea NV âeskoslovenská obchodní banka a.s. (âSOB) Fin-Force NV IIB Bank Ltd. (groep) Investco NV
Brussel - BE
67,02
KBC Asset Management NV
Brussel - BE
67,02
KBC Asset Management Ltd. KBC Bank NV KBC Bank Deutschland AG KBC Bank Funding LLC & Trust (groep) KBC Bank Nederland NV KBC Clearing NV KBC Exploitatie NV KBC Finance Ireland
Dublin - IE
67,02
Brussel - BE
67,02
Bremen - DE
66,81
New York - VSA
67,02
Rotterdam - NL
67,02
Amsterdam - NL
63,60
Mechelen - BE
67,02
Dublin - IE
67,87
KBC Financial Products (groep)
Diverse locaties
67,02
KBC Internationale Financieringsmaatschappij NV
Rotterdam - NL
67,02
KBC Lease (groep)
Diverse locaties
67,02
Londen - UK
67,02
KBC Peel Hunt Ltd. KBC Securities (groep)
Diverse locaties
67,02
Kereskedelmi és Hitelbank Rt. (K&H Bank)
Boedapest - HU
39,83
Warschau - PL
54,56
Praag - CZ
67,02
Kredietbank SA Luxembourgeoise
Luxemburg - LU
78,20
Brown, Shipley & Co. Ltd. (groep)
Londen - UK
78,20
Dublin - IE
78,20
Kredyt Bank SA Patria Finance a.s.
Via KBL
KBL Bank Ireland Unltd. KB Luxembourg (Monaco) SA Banque Continentale du Luxembourg SA
Monaco - MC
78,20
Luxemburg - LU
78,20
KBL France (groep)
Parijs - FR
78,20
KBL Beteiligungs AG
Mainz - DE
78,20
München - DE
78,20
Merck Finck & Co. (groep)
57
58
Financieel verslag
Vennootschap
Zetel
Belang (in %)
Bankbedrijf Via KBL (vervolg)
Banco Urquijo SA
Madrid - ES
70,13
Genève - CH
78,19
Fidef Ingénierie Patrimoniale SA
La Rochelle - FR
78,18
Kredietbank Informatique G.I.E.
Luxemburg - LU
78,20
Financière et Immobilière SA
Luxemburg - LU
78,20
KB Lux Immo SA
Luxemburg - LU
78,07
Theodoor Gilissen Bankiers NV
Amsterdam - NL
78,20
Renelux SA
Luxemburg - LU
78,19
Fumagalli Soldan SIM s.p.a.
Milaan - IT
62,56
Kredietrust Luxembourg SA
Luxemburg - LU
78,20
Heverlee - BE
67,02
Brussel - BE
67,02
Kredietbank (Suisse) SA, Genève (groep)
Verzekeringsbedrijf Via KBC Verzekeringen
ADD NV Almarisk NV Argosz Insurance Corporation Ltd. âSOB Pojisˇt'ovna a.s. ˇ a.s. ERGO Poist’ovna Fidea NV
Boedapest - HU
66,19
Pardubice - CZ
64,52
Bratislava - SK
49,48
Antwerpen - BE
67,02
K & H Életbiztositó Rt. (K&H Life)
Boedapest - HU
53,42
KBC Life Fund Management SA
Luxemburg - LU
66,83
KBC Verzekeringen NV
Leuven - BE
67,02
Luxemburg - LU
67,02
Maatschappij voor Brandherverzekering CV
Leuven - BE
60,93
Secura NV
Brussel - BE
63,70
Luxemburg - LU
63,21
Lucare Captive SA
VITIS Life Luxembourg SA
Investeringsactiviteiten, gespecialiseerde financiële diensten en eigen holdingactiviteiten Almanij NV Almafin NV
Antwerpen - BE
100,00
Brussel - BE
99,99
Brussel - BE
99,99
Securitas SAM
Fontvieille - MC
99,99
Fitraco NV
Antwerpen - BE
99,99
Almafin Real Estate SA
City Hotels NV
Brussel - BE
85,51
Gevaert NV (groep)
Antwerpen - BE
100,00
Brussel - BE
67,02
Luxemburg - LU
99,99
KBC Bankverzekeringsholding NV Kredietcorp SA
Financieel verslag
Vennootschap
Zetel
Belang (in %)
B. Gemeenschappelijke dochterondernemingen waarop de evenredige consolidatie is toegepast Bankbedrijf Via KBC Bank
International Factors NV
Brussel - BE
33,51
Madrid - ES
34,36
Via KBL
CDC Urquijo
C. Ondernemingen waarop de vermogensmutatiemethode is toegepast Bankbedrijf Via KBC Bank
Bank Card Company NV Banksys NV Nova Ljubljanska banka d.d.
Brussel - BE
14,44
Brussel - BE
13,77
Ljubljana - SL
22,79
Madrid - ES
70,13
Via KBL
Dish SA Gaviel SA
Barcelona - ES
35,07
Nisa Gav SA
Barcelona - ES
35,07
Warschau - PL
49,40
Dublin - IE
12,94
Verzekeringsbedrijf Via KBC Verzekeringen
Agropolisa SA FBD Ltd. FBD Holdings plc VTB-VAB NV TUiR WARTA SA
Dublin - IE
15,25
Antwerpen - BE
43,43
Warschau - PL
50,07
Investeringsactiviteiten, gespecialiseerde financiële diensten en eigen holdingactiviteiten Agfa-Gevaert NV Vlaamse Uitgeversmaatschappij NV
Mortsel - BE
27,80 (*)
Groot-Bijgaarden - BE
24,74
Aqua Safety Equipment NV
Antwerpen - BE
100,00
Oceania Air-Sea Trading Company BV
Rotterdam - NL
100,00
* Berekend na inkoop eigen aandelen.
59
60
Financieel verslag
Wijzigingen in de consolidatiekring in 2003 De balans en de resultatenrekening werden in 2003 beïnvloed door wijzigingen in de consolidatiekring. Hierna volgen de belangrijkste wijzigingen binnen de consolidatiekring ten opzichte van 2002. De volledige lijst kan in de neergelegde jaarrekening worden geraadpleegd en is ook op aanvraag verkrijgbaar.
1. Toevoegingen Vennootschap
Consolidatiemethode
Belang (in %)
Resultaatseffect
31.12.2002
31.12.2003
-
78,20
01.11.2003
47,61
49,48
01.01.2003
Commentaar
opgenomen sinds
Bankbedrijf Via KBL
Theodoor Gilissen Bankiers NV (groep) Integrale consolidatie
Nieuwe deelneming
Verzekeringsbedrijf ˇ a.s. ERGO Poist’ovna
Integrale consolidatie
Op 31.12.2002 op de balans geconsolideerd, maar niet in de resultaten
2. Weglatingen Vennootschap
Consolidatiemethode
Belang (in %) 31.12.2002
31.12.2003
68,59
-
Resultaatseffect
Commentaar
opgenomen sinds
Bankbedrijf Via KBC Bank
KBC Securities Nederland NV
Integrale consolidatie
-
Verkocht; inbegrepen in de resultaten t.e.m. 30.11.2002
Krefima NV
Integrale consolidatie
68,23
-
-
Verkocht; inbegrepen in de resultaten t.e.m. 31.12.2002
Via KBL
KB Ré SA
Integrale consolidatie
69,37
-
tot 31.12.2002
Geliquideerd
Financieel verslag
3. Belangrijkste wijzigingen in consolidatiemethode Vennootschap
Consolidatiemethode
Belang (in %) 31.12.2002
31.12.2003
Resultaatseffect
Commentaar
opgenomen sinds
Bankbedrijf Via KBC Bank
KBC Lease France SA
Integrale consolidatie
68,59
67,02
-
Nova Ljubljanska banka d.d.
Vermogensmutatie
23,32
23,32
01.10.2002
Vermogensmutatiemethode in 2002, integrale methode in 2003 Eén kwartaal vermogensmutatiemethode in 2002, volledig jaar vermogensmutatiemethode in 2003
Investeringsactiviteiten, gespecialiseerde financiële diensten en eigen holdingactiviteiten Bofort NV
Integrale consolidatie
84,61
100,00
01.10.2003
Vermogensmutatiemethode in 2002, integrale consolidatie vanaf 4e kwartaal 2003
4. Belangrijkste wijzigingen in belang Vennootschap
Consolidatiemethode
Belang (in %)
Resultaatseffect
Commentaar
31.12.2002
31.12.2003
opgenomen sinds
Integrale consolidatie
52,44
54,56
01.11.2003
Kapitaalverhoging
Integrale consolidatie
69,37
78,20
pro rata
Bijkomende verwervingen
Integrale consolidatie
57,65
64,52
01.01.2003
Bankbedrijf Via KBC Bank
Kredyt Bank SA
Via KBL
Kredietbank SA Luxembourgeoise
Verzekeringsbedrijf âSOB Pojisˇt'ovna a.s.
Door verkoop van 75% van de aandelen door âSOB aan KBC Verzekeringen
VTB-VAB NV
Vermogensmutatie
19,38
43,43
01.01.2004
Geen resultaatseffect in 2003
TUiR WARTA SA
Vermogensmutatie
27,46
50,07
01.01.2004
Geen resultaatseffect in 2003
Investeringsactiviteiten, gespecialiseerde financiële diensten en eigen holdingactiviteiten KBC Bankverzekeringsholding NV
Integrale consolidatie
68,59
67,02
pro rata
Conversie ATO’s 1993-2003
61
62
Financieel verslag
2.2. Waarderingsregels 1. Algemeen
komstig de bepalingen van het Koninklijk Besluit van 30 januari
De boekhoudprincipes en waarderingsregels zijn in overeen-
2001 op de jaarrekening van de ondernemingen ook in de
stemming met het Belgische algemene jaarrekeningenrecht
geconsolideerde jaarrekening conform het continuïteitsbeginsel
opgenomen in het Wetboek van Vennootschappen en zijn uit-
verwerkt. Dat betekent dat de vermogenscomponenten van de
voeringsbesluit van 30 januari 2001, de bepalingen van het
consolidatie afkomstig van de inbrengende vennootschappen
Koninklijk Besluit van 23 september 1992 op de geconsolideerde
op basis van hun boekwaarde aan de overeenkomstige posten
jaarrekening van de kredietinstellingen en het Koninklijk Besluit
van de ontvangende vennootschappen worden toegevoegd.
van 13 februari 1996 op de geconsolideerde jaarrekening van de verzekerings- en herverzekeringsondernemingen, met uitzonde-
Conform artikel 152 § 2 van het Koninklijk Besluit van 30 januari
ring van het gehanteerde afwijkende schema.
2001 op de geconsolideerde jaarrekening van de ondernemingen worden de waarderingsregels van ondernemingen die vol-
De Almanij Groep heeft het karakter van een financiële groep die
gens de vermogensmutatiemethode zijn opgenomen, niet aan
bedrijvig is in bank-, verzekerings- en aanverwante financiële
die van de consoliderende onderneming aangepast. Op deze
activiteiten.
waarderingsregel wordt, wegens materialiteit, een uitzondering
Almanij gebruikt een functioneel schema dat rekening houdt
toegepast met betrekking tot een geassocieerde onderneming
met het uitoefenen van een gemengde activiteit door een finan-
van KBC Verzekeringen, namelijk FBD Holdings: de niet-
ciële dienstengroep en gebaseerd is op de toepassing van artikel
gerealiseerde meer- en minderwaarden worden uit de resultaten
116 van het uitvoeringsbesluit Wetboek van Vennootschappen
geëlimineerd.
dat afwijkingen toelaat op basis van het getrouwe beeld. Er werd geopteerd voor een indeling per activiteitsgebied (bank-
De activa en passiva die tot eenzelfde activiteit behoren, worden
bedrijf inclusief asset management, verzekeringsbedrijf, investe-
in beginsel op uniforme wijze gewaardeerd. Binnen de bankacti-
ringsactiviteiten, gespecialiseerde financiële diensten en eigen
viteit zijn de waarderingsprincipes en boekhoudregels van KBC
holdingactiviteiten). Die voorstelling respecteert de eigenheid
Bank en KBL niet op alle elementen uniform toegepast.
van de activiteiten en biedt de nodige flexibiliteit ten aanzien
De afwijkingen vloeien vooral voort uit verschillen in regelgeving
van de verschillen in regelgeving en waardering.
(prudentieel en lokaal) en hebben voornamelijk betrekking op de effectenportefeuille.
De geconsolideerde jaarrekening wordt opgesteld op 31 december, de afsluitdatum van de moedermaatschappij en van de gro-
Tussen de activiteiten blijven er verschillen bestaan als gevolg
te meerderheid van de geconsolideerde vennootschappen. Voor
van de specifieke regels die op de sector van toepassing zijn.
de vennootschappen die een andere afsluitdatum hebben,
Die verschillen worden gezien de eigenheid van de activiteits-
wordt op 31 december een tussentijdse rekening opgesteld met
domeinen echter niet geharmoniseerd en betreffen voornamelijk
het oog op de consolidatie.
de effectenportefeuille.
De geconsolideerde jaarrekening wordt na winstverdeling door
In de resultatenrekening worden de wederzijdse opbrengsten en
Almanij nv opgesteld. De jaarrekeningen van de andere geconso-
kosten tussen de verschillende activiteitsgebieden (bankbedrijf,
lideerde ondernemingen worden vóór winstverdeling verwerkt.
verzekeringsbedrijf,
investeringsactiviteiten,
gespecialiseerde
financiële diensten en eigen holdingactiviteiten) en die onder de De verrichtingen inzake fusie, inbreng van een algemeenheid
gewone bedrijfsuitoefening ressorteren, niet geëlimineerd.
van goederen en inbreng van een bedrijfstak worden overeen-
De hiermee samenhangende wederzijdse balansposities worden
Financieel verslag
echter gecorrigeerd via de rubriek ‘Eliminaties'. Die behandeling
In vreemde valuta uitgedrukte opbrengsten en kosten worden in
verschaft een beter bedrijfseconomisch inzicht in de resultaten
het resultaat verwerkt tegen de koers die op het ogenblik van
van elke bedrijvigheid. Binnen de activiteitsgebieden worden alle
hun erkenning gold. De vooraf gedekte kosten en opbrengsten
wederzijdse saldi van minstens 2,5 miljoen euro uit de balans en
in vreemde valuta worden in euro geboekt op basis van de
de resultatenrekening geëlimineerd. In toelichting 20 wordt
vaste koers.
bovendien een indicatie gegeven van de wederzijdse verrichtingen tussen het bankbedrijf, het verzekeringsbedrijf en de overi-
Bankbedrijf KBL
ge activiteiten (investeringsactiviteiten, gespecialiseerde finan-
Alle monetaire en niet-monetaire bestanddelen uitgedrukt in
ciële diensten en eigen holdingactiviteiten).
vreemde valuta worden omgerekend in hun tegenwaarde in euro tegen de koers op balansdatum. De waarderingsverschillen worden
die hieruit voortvloeien worden in het resultaat opgenomen.
geëlimineerd naar verhouding van het procentuele belang
In vreemde valuta uitgedrukte opbrengsten en kosten worden
(rechtstreeks en onrechtstreeks) dat de consoliderende onderne-
periodiek in het resultaat verwerkt tegen de koers die op het tijd-
ming in elk van de betrokken dochterondernemingen bezit.
stip van hun omrekening gold.
De
intragroepsmeerwaarden
of
-minderwaarden
Interne winsten en verliezen van minder dan 1 miljoen euro worden niet geëlimineerd voor zover het totaal van die niet-
Verzekeringsbedrijf
geëlimineerde resultaten niet meer dan 5 miljoen euro bedraagt.
De saldi van de positieve en negatieve verschillen uit de
Indien het totaal meer dan 5 miljoen euro bedraagt, wordt de
omrekening van de technische voorzieningen, uitgedrukt in
grens voor niet-eliminatie verlaagd tot 0,5 miljoen euro,
vreemde valuta, zijn begrepen in de overeenkomstige post
evenwel zonder toepassing van een cumulatieve bovengrens.
‘Wijziging van de technische voorzieningen’ van de resultatenrekening. De saldi uit de omrekening van de technische voorzie-
2. Specifieke waarderingsregels
ningen voor herverzekering 'Niet-Leven', uitgedrukt in vreemde valuta, zijn begrepen in de overeenkomstige post ‘Overige
a) Omrekening van vreemde valuta
technische lasten’ van de resultatenrekening 'Niet-Leven'.
Alle monetaire bestanddelen uitgedrukt in vreemde valuta worden omgerekend in hun tegenwaarde in euro tegen de
Het saldo van de positieve of negatieve verschillen uit de om-
contantkoers op balansdatum.
rekening van monetaire bestanddelen, andere dan de technische voorzieningen en uitgedrukt in vreemde valuta, wordt als finan-
Bankbedrijf KBC
ciële opbrengst of kost aan de resultatenrekening toegewezen.
De negatieve en positieve waarderingsverschillen, met uitzonde-
Voor de niet-monetaire bestanddelen waarvan de aan-
ring van deze die betrekking hebben op de financiering van
schaffingsprijs in vreemde valuta is uitgedrukt, wordt de tegen-
aandelen en deelnemingen in vreemde valuta, worden in het
waarde in euro waarvoor die bestanddelen in de jaarrekening
resultaat opgenomen. De niet-monetaire bestanddelen worden
zijn opgenomen, berekend op basis van de wisselkoers die geldt
gewaardeerd op basis van de historische koers bij de aan-
op het einde van de maand die voorafgaat aan de aanschaffing
schaffing of, in voorkomend geval, op basis van de wisselkoers
van de niet-monetaire bestanddelen.
waartegen de munt werd aangekocht die voor de betaling van de prijs is gebruikt.
Kosten en opbrengsten uitgedrukt in vreemde valuta worden
Voor transacties waarvoor een financiering (lening) werd aange-
driemaandelijks omgerekend en in de resultatenrekening opge-
gaan, wordt – bij gebrek aan een wisselkoers – de dagkoers
nomen tegen de contantkoers die op het einde van het kwartaal
genomen.
van toepassing is.
63
64
Financieel verslag
Investeringsactiviteiten, gespecialiseerde financiële diensten
Aan het einde van de maand wordt het verworven gedeelte naar
en eigen holdingactiviteiten
het resultaat overgeboekt.
De negatieve omrekeningsverschillen worden verwerkt via de
Aangerekende dossierkosten worden bij aanvang van de desbe-
rubriek ‘Niet-gerealiseerde wisselkoersverschillen’ van de resul-
treffende kredieten onmiddellijk in het resultaat opgenomen,
tatenrekening. De positieve omrekeningsverschillen worden in
terwijl kredietverzekeringspremies jaarlijks bij betaling in het
de balans onder de overlopende rekeningen op de passiefzijde
resultaat worden opgenomen.
opgenomen, behalve de positieve verschillen op EMU-munten
De (vooraf betaalbare) provisies verschuldigd op de verleende
die in het resultaat van het (boek)jaar van incorporatie in de euro
bankgaranties worden onmiddellijk in het resultaat opgenomen.
worden opgenomen, aangezien ze op dat moment definitief zijn
De door KBC Bank toegekende provisies voor krediet-
gerealiseerd.
bemiddeling worden in het resultaat opgenomen op het ogenblik van uitbetaling van het krediet.
b) Omrekening van de financiële staten van de buitenlandse dochterondernemingen
Vorderingen uit voorschotten of gelddeposito’s worden volgens
De balansen van de buitenlandse dochterondernemingen wor-
het ter beschikking gestelde bedrag in de balans opgenomen.
den in euro omgerekend tegen de contantkoers op balansdatum
Het verschil tussen de ter beschikking gestelde gelden en de
(uitgezonderd het eigen vermogen dat tegen de historische
nominale waarde (disconto) wordt lineair en pro rata temporis
koers wordt omgezet). De resultatenrekening wordt tegen de
via de overlopende rekeningen als renteopbrengst in aan-
gemiddelde koers van het boekjaar omgerekend. De verschillen
merking genomen.
die voortvloeien uit het gebruik van een verschillende koers voor
Langlopende
de activa en passiva enerzijds en de elementen van het eigen
vorderingen worden in de balans opgenomen voor het
vermogen anderzijds, worden (samen met de koersverschillen
niet-afgeloste kapitaalsaldo verhoogd met de vervallen maar
op de leningen voor de financiering van deelnemingen die
niet-betaalde rente en de diverse kosten die door cliënten nog
in vreemde valuta werden afgesloten) voor het aandeel van
moeten worden betaald. Verworven, niet-vervallen rente (op
de Groep onder de passiefrubriek ‘Omrekeningsverschillen’
voorhand geïnde rente) wordt pro rata temporis via een
opgenomen.
overlopende rekening in het resultaat geboekt. De overige
kredieten,
afbetalingskredieten
en
leasing-
vorderingen worden voor hun nominale waarde in de balans De gecumuleerde omrekeningsverschillen afkomstig van de
opgenomen.
omrekening van financiële staten uitgedrukt in een EMU-munt voor de periode tot de incorporatie van die munt in de euro
De kredieten die in het kader van effectiseringsoperaties werden
blijven in deze rubriek behouden.
overgedragen, waarbij de overdracht van de activa in overeen-
Omrekeningsverschillen worden bij gehele of gedeeltelijke over-
stemming met de richtlijnen van de CBFA als verkoop kan
dracht van de deelneming in het resultaat opgenomen.
worden beschouwd, behoren niet langer tot de activa van de bank en mogen dus ook niet op de balans van KBC Bank voor-
c) Vorderingen
komen. In de orderekeningen moet dat bedrag wel worden
Bankbedrijf KBC
geregistreerd. Gedurende de looptijd van de effectiseringstrans-
Op voorhand geïnde rentes en soortgelijke opbrengsten
actie moet de registratie in de orderekeningen aan het einde van
(waaronder de bijkomende vergoedingen zoals de fees bij
de maand volgens de terugbetalingen van de kredieten door de
buitenlandse kredieten) voor de hele periode van het krediet
cliënten worden aangepast.
kunnen niet onmiddellijk in het resultaat worden opgenomen,
De eventueel gerealiseerde meerwaarde op de verkoop van de
en worden daarom op een overlopende rekening geboekt.
geëffectiseerde vorderingen wordt op het moment van de verkoop onmiddellijk in het resultaat opgenomen.
Financieel verslag
Indien de verkoopprijs, afhankelijk van de bedrijfswinst van de
wordt pro rata temporis in het renteresultaat geboekt.
koper, geheel of gedeeltelijk uit een variabel gedeelte bestaat,
Voor landenrisico’s worden voorzieningen aangelegd die vol-
zal dat gedeelte pas in het resultaat worden opgenomen
doen aan de norm die in dat verband door de CBFA is opgelegd.
wanneer die bedrijfswinst bekend is en dat gedeelte bijgevolg
Daarbovenop legt de bank aanvullende voorzieningen aan die
vast komt te staan.
ze in het kader van het beheer van de landenrisico’s nodig acht. Het betreft risico’s met betrekking tot landen of groepen van
Voor kredieten met onzeker verloop worden globale waardever-
landen waarvan de economische, financiële, juridische of
minderingen, geïndividualiseerde waardeverminderingen en
politieke toestand van die aard is dat de boeking van een
waardeverminderingen voor economisch samenhangende dos-
waardevermindering voorzichtigheidshalve aan te bevelen is.
siers toegepast. Alle renten en diverse tegoeden die drie maan-
De waardeverminderingen voor landenrisico’s worden opge-
den nadat ze opeisbaar zijn geworden onbetaald blijven, worden
deeld naar de aard van de tegenpartij (kredietinstelling versus
niet als resultaat erkend.
niet-kredietinstelling) en als correctiepost onder de respectieve
De berekening van de niet-geïndividualiseerde waardevermin-
rubrieken ‘Vorderingen op kredietinstellingen’ of ‘Vorderingen
deringen voor binnenlandse kredieten met onzeker verloop is
op cliënten’ opgenomen.
gebaseerd op het onzekere kapitaal, het doorstromingspercentage (het gedeelte van de portefeuille onzeker verloop dat ooit
Bankbedrijf KBL
dubieus kan worden) en het verliespercentage. De percentages
Er worden, binnen een kader dat door de Raad van Bestuur is
zijn gebaseerd op hun voortschrijdende gemiddelde over de
vastgesteld, specifieke waardeverminderingen en voorzieningen
laatste twaalf maanden.
voor oninbare en dubieuze vorderingen aangelegd.
Voor
buitenlandse
kredieten
worden
additioneel
niet-
In overeenstemming met de lokale gebruiken wordt een
geïndividualiseerde waardeverminderingen geboekt die op basis
forfaitaire waardevermindering voor waarschijnlijke, nog niet
van enkelvoudige percentages zijn berekend.
geïdentificeerde risico’s toegepast naar rata van 1,25% van de risicoactiva. Die voorziening wordt ofwel in mindering gebracht
Voor dubieuze en oninbare kredieten worden specifieke
op de activa ofwel als een voorziening geboekt, naargelang de
waardeverminderingen op individuele basis aangelegd en
risicoactiva waarop de voorziening betrekking heeft in of buiten
toegerekend aan de actiefpost van de jaarrekening waarin de
de balans worden voorgesteld.
risico’s voorkomen om de verliezen te dekken die met betrekking tot de uitstaande kredieten als vaststaand of waarschijnlijk
Verzekeringsbedrijf
worden beschouwd. De vervallen rente en kosten worden gere-
De vorderingen worden voor hun nominale waarde in de balans
serveerd. Kredieten die als oninbaar en dubieus worden aange-
opgenomen. De verworven, niet-vervallen rente, het verschil
merkt, zijn die kredieten waarvan de saldi opeisbaar zijn en
tussen aanschaffingswaarde en nominale waarde en het dis-
waarvoor men tot minnelijke of gerechtelijke uitwinning
conto op abnormaal laagrentende of renteloze vorderingen
overgaat.
worden in de overlopende rekeningen van het actief geboekt en pro rata temporis op grond van de samengestelde rente in het
Het bedrag van de eventuele waarborg is gelijk aan het bedrag van
resultaat opgenomen.
de inschrijving in hoofdsom. De persoonlijke borgstelling wordt
Wanneer de realisatiewaarde van een vordering op het einde
voor het uitwinbare bedrag in de boekhouding opgenomen.
van het boekjaar lager ligt dan haar boekwaarde en die
Telkens wanneer de kredietnemer een aflossing doet, moet het
minderwaarde als reëel en blijvend kan worden beschouwd,
actuele waarborgbedrag worden aangepast. In geval van onvol-
wordt hierop een waardevermindering ten belope van de
doende waarborg bij kredieten wordt er een risicopremie aangere-
vastgestelde minderwaarde toegepast.
kend door een verhoogde rentevoet toe te passen. Die opbrengst
65
66
Financieel verslag
Investeringsactiviteiten, gespecialiseerde financiële diensten
Bankbedrijf
en eigen holdingactiviteiten
Overeenkomstig artikel 35ter §5 van het Koninklijk Besluit op de
De vorderingen worden tegen nominale waarde opgenomen.
jaarrekening van de kredietinstellingen worden de meer-
Wanneer de realisatiewaarde van een vordering op het einde
en minderwaarden uit de verkoop van vastrentende beleggings-
van het boekjaar lager ligt dan haar boekwaarde en die minder-
effecten in het raam van arbitrageverrichtingen binnen het
waarde als reëel en blijvend kan worden beschouwd, wordt hier-
kader waarover het Directiecomité van KBC Bank jaarlijks beslist,
op een waardevermindering ten belope van de vastgestelde
samen met de toekomstige opbrengsten uit de arbitrage
minderwaarde toegepast.
gespreid in het resultaat opgenomen.
d) Effecten en waardepapier
Beursgenoteerde aandelen en andere niet-vastrentende effecten
De effecten zijn vervat in rubrieken III, IX, X en XVI van het
worden maandelijks gewaardeerd tegen hun aanschaffings-
actief.
waarde, of tegen hun marktwaarde op balansdatum indien deze lager is. De andere effecten worden minstens jaarlijks gewaar-
De effecten worden bij aankoop tegen de aanschaffingsprijs
deerd op basis van de jaarrekening van het afgelopen jaar en
exclusief de kosten en na aftrek van de intekenprovisie geboekt.
van andere belangrijke negatieve evoluties in de loop van het
De aanschaffingskosten worden onmiddellijk in het resultaat
jaar. Op aandelen die door een optie tegen een koersdaling zijn
opgenomen.
afgedekt, worden geen waardeverminderingen geboekt.
Beleggingsportefeuille
De vastrentende effecten die tot de portefeuille van KBL
Vastrentende beleggingseffecten worden geboekt tegen hun
behoren, worden gewaardeerd tegen aanschaffingswaarde of
aanschaffingswaarde, verminderd of vermeerderd met het
tegen marktwaarde indien deze laatste lager is.
verlopen gedeelte van het agio of disagio. Het verschil tussen de aanschaffingswaarde en de terugbetalings-
Verzekeringsbedrijf
waarde wordt pro rata temporis over de resterende looptijd van
Op vastrentende thesaurie-effecten die als liquiditeitssteun
de effecten als renteopbrengst in het resultaat opgenomen.
dienen, worden waardeverminderingen geboekt wanneer hun
De opname in het resultaat gebeurt op geactualiseerde basis,
marktwaarde lager ligt dan de waarde verkregen door toepas-
uitgaande van het reële rendementspercentage bij aankoop.
sing van de overige bepalingen van deze waarderingsregels en
Perpetuele leningen worden gewaardeerd tegen aanschaffings-
wanneer er voor het geheel of een gedeelte van de vordering
prijs of beurswaarde indien deze laatste lager is.
onzekerheid bestaat over de betaling hiervan op de vervaldag.
Wanneer de terugbetaling van een effect onzeker of dubieus is,
Aandelen en andere niet-vastrentende effecten worden tegen
wordt een waardevermindering geboekt volgens de principes
hun aanschaffingsprijs gewaardeerd, waarbij een waarde-
die voor de waardering van vorderingen gelden.
vermindering wordt toegepast in geval van duurzame minder-
In geval van verkoop wordt de boekwaarde van de verkochte
waarde. Volgens deze waarderingsregel worden aandelen die
effecten bepaald volgens een systeem van individualisatie van
gedurende drie opeenvolgende jaren een minderwaarde
effecten (bij KBL volgens de methode van de gemiddelde
vertonen, tegen de huidige marktwaarde gewaardeerd. Daar-
prijzen). Winsten of verliezen worden onmiddellijk in het
naast wordt een waardevermindering tot het niveau van de
resultaat opgenomen, uitgezonderd in geval van meer- en
marktwaarde geboekt voor de aandelen waarvan de beurskoers
minderwaarden uit de verkoop van vastrentende beleggings-
80% lager ligt dan de boekwaarde. Bovendien wordt elk aan-
effecten bij het bankbedrijf in het kader van bepaalde
deel individueel beoordeeld en beslist de Raad van Bestuur ad
arbitrageverrichtingen.
hoc over een eventuele afwaardering.
Financieel verslag
Investeringsactiviteiten, gespecialiseerde financiële diensten
portefeuille (voor de bank), als een overige financiële belegging
en eigen holdingactiviteiten
(voor de verzekeraar) of als een geldbelegging (voor de overige
De ‘eigen aandelen’ die KBC Bankverzekeringsholding aan-
activiteiten) gekwalificeerd, ongeacht de omvang van de deel-
houdt, worden tegen hun aanschaffingsprijs gewaardeerd.
neming en de invloed die men eventueel via die deelneming
Deze waarderingsmethode is ingegeven door het feit dat die
op het beleid van de betrokken ondernemingen zou kunnen
aandelen in het kader van de aandelenoptieplannen voor het
uitoefenen.
personeel worden aangehouden. Aangezien de aanschaffingsprijs van de aandelen nagenoeg gelijk is aan de uitoefenprijs van
De deelnemingen waarop de vermogensmutatiemethode is toe-
die opties, zal bij uitoefening nauwelijks meer- of minderwaarde
gepast, worden volgens het aandeel in hun eigen vermogen
worden gerealiseerd. Bij een eventuele niet-uitoefening op de
gewaardeerd. Niet-geconsolideerde deelnemingen en aandelen
eindvervaldag (wegens te lage beurskoers) zullen die aandelen
die tot de financiële vaste activa behoren, worden tegen hun
worden vernietigd, zonder impact op de resultaten.
aanschaffingsprijs geboekt. Bijkomende kosten bij aanschaffing worden onmiddellijk ten laste van het resultaat gebracht.
Handelsportefeuille De effecten die tot de handelsportefeuille behoren en de beleg-
Waardeverminderingen worden uitsluitend toegepast in geval
gingen met betrekking tot de verrichtingen ‘Leven’ waarbij de
van een duurzame minderwaarde of waardeverlies vastgesteld
polishouders het risico dragen, worden tegen marktwaarde
op basis van de financiële positie, de rendabiliteit en de vooruit-
gewaardeerd. De waarderingsverschillen die hieruit voort-
zichten van de betrokken vennootschap.
vloeien, worden in de resultatenrekening geboekt in de respectieve rubrieken ‘Winst (Verlies) uit financiële transacties’
De deelnemingen, aandelen en deelbewijzen die tot de financiële
(voor het bankbedrijf) en ‘Beleggingsopbrengsten en -lasten’
vaste activa behoren, kunnen worden geherwaardeerd indien zij,
(voor het verzekeringsbedrijf).
gezien het nut dat ze voor de onderneming vertegenwoordigen,
De effecten uit de (beperkte) handelsportefeuille van KBL
een vaststaande en duurzame meerwaarde inhouden.
worden, volgens de lokaal geldende regels, gewaardeerd tegen aanschaffingswaarde of tegen marktwaarde indien deze laatste
De achtergestelde vorderingen op verbonden ondernemingen en
lager is.
op ondernemingen waarmee een deelnemingsverband bestaat en die al dan niet in effecten zijn belichaamd, worden volgens
e) Financiële vaste activa
dezelfde principes als de niet-achtergestelde vorderingen
De financiële vaste activa zijn vervat in rubrieken IV, IX en XV
gewaardeerd.
van het actief en bevatten, afhankelijk van het activiteitsgebied, deelnemingen, (achtergestelde) vorderingen en effecten in
Bankbedrijf KBL
portefeuille.
De vastrentende effecten opgenomen onder de financiële vaste activa worden, in overeenstemming met de lokale bepalingen,
Onder de participaties of deelnemingen worden de maatschap-
tegen de aanschaffingsprijs gewaardeerd indien aan de hiertoe
pelijke rechten (aandelen) opgenomen die in andere vennoot-
gestelde voorwaarden is voldaan. In het andere geval worden
schappen worden aangehouden om een duurzame en specifieke
zij gewaardeerd tegen aanschaffingsprijs of tegen marktwaarde
band met die ondernemingen te scheppen.
indien deze laatste lager is.
Indien geen sprake is van een duurzame band en de aandelen
Het agio (aanschaffingswaarde > terugbetalingswaarde) wordt
met het oog op wederverkoop worden verworven, dan wordt
onmiddellijk in het resultaat opgenomen, evenwel begrensd tot
die belegging niet als een onderdeel van de financiële vaste
het kleinste van de volgende twee bedragen: i) 10% van het
activa beschouwd maar als een onderdeel van de beleggings-
resultaat van het boekjaar, ii) 10% van het nettorenteresultaat.
67
68
Financieel verslag
Boven dat bedrag wordt het agio pro rata temporis in het resul-
maatsoftware worden geactiveerd en lineair over de economi-
taat opgenomen.
sche levensduur afgeschreven. Bij het verzekeringsbedrijf werd
Het disagio (aanschaffingswaarde < terugbetalingswaarde)
die economische levensduur in 2003 van tien tot vijf jaar terug-
wordt pro rata temporis in het resultaat opgenomen. De prora-
gebracht en stemt ze nu overeen met de economische levens-
tering van het agio/disagio wordt verwerkt via de rubriek
duur die ook steeds in het bankbedrijf is gehanteerd. Vanaf
nettorente-inkomsten van de resultatenrekening en de over-
boekjaar 2003 worden de externe personeelskosten met betrek-
lopende rekeningen van de balans.
king tot de implementatie van software geactiveerd, net zoals de aangekochte software zelf. Geactiveerde goodwill wordt lineair
Door toepassing van het ‘Beibehaltungsprinzip’ kunnen de
over een periode van vijf jaar afgeschreven, tenzij de Raad van
waardeverminderingen op effecten die in vorige jaren werden
Bestuur er anders over beslist.
geboekt – en die zowel onder de financiële vaste activa als onder
Om aan de nieuwe Belgische verplichtingen te voldoen, worden
effecten en waardepapier zijn opgenomen – behouden blijven,
immateriële vaste activa vanaf 1 januari 2003 tijdens het eerste
zelfs indien ze omwille van latere koersstijgingen niet meer als
jaar van de investering pro rata temporis afgeschreven. Voor de
een minderwaarde kunnen worden beschouwd. Eind 2003
cijfermatige impact verwijzen we naar punt 2.3. Wijziging van
bedroegen die waardeverminderingen 23 miljoen euro, tegen-
de waarderingsregels.
over 14 miljoen euro eind 2002.
g) Consolidatieverschillen Investerings- en eigen holdingactiviteiten
De consolidatieverschillen zijn vervat in rubrieken V, VIII en XIV
Deelnemingen en aandelen worden tegen aanschaffingsprijs
van het actief en rubrieken V en Vbis van het passief.
gewaardeerd. In geval van verkoop wordt de boekwaarde van de effecten bepaald volgens de methode van individualisering,
Algemeen principe
behalve de effecten uit de portefeuille van Gevaert, die op basis
Consolidatieverschillen zijn de verschillen tussen enerzijds de
van de gemiddelde prijzen worden gewaardeerd.
aanschaffingsprijs van de verwerving en anderzijds het overeen-
De vorderingen worden tegen nominale waarde opgenomen.
komstige aandeel in het eigen vermogen op het ogenblik van de
Vorderingen vertegenwoordigd door vastrentende effecten
verwerving.
worden
aanschaffingswaarde,
Voor zover die verschillen uit een over- of onderwaardering van
verminderd of vermeerderd met het verlopen gedeelte van het
bepaalde posten van het actief of het passief voortvloeien,
agio of disagio dat pro rata over de resterende looptijd in het
worden ze daaraan toegewezen. Dat leidt tot een herwerking
resultaat wordt opgenomen. Wanneer de terugbetaling van een
van de jaarrekening van de deelneming die in de consolidatie is
effect onzeker of dubieus is geworden, wordt een waardever-
opgenomen. Het overblijvende verschil – veroorzaakt door
mindering geboekt volgens de principes die gelden voor de
verwachtingen over de toekomstige rendabiliteit van de Groep –
waardering van niet in effecten belichaamde vorderingen.
vormt het consolidatieverschil.
echter
gewaardeerd
tegen
Indien de aanschaffingsprijs hoger ligt dan het aandeel in het
f) Oprichtingskosten en immateriële vaste activa
eventueel herwerkte eigen vermogen (dat wil zeggen: na
De oprichtingskosten en immateriële vaste activa zijn vervat in
toewijzing van het verschil aan eventuele latente meerwaarden
rubrieken V, VIII en XIV van het actief.
op activa of overschattingen van passiva), is er een positief
Alle oprichtingskosten worden onmiddellijk als beheerskosten
consolidatieverschil (goodwill). Is de aanschaffingsprijs kleiner
ten laste van het boekjaar gebracht.
dan het aandeel in het (eventueel herwerkte) eigen vermogen,
Intern ontwikkelde software wordt onmiddellijk in de kosten
dan verkrijgt men een negatief consolidatieverschil (badwill).
opgenomen. Systeemsoftware volgt het afschrijvingsritme van de hardware. Standaardsoftware en door derden ontwikkelde
Financieel verslag
Verwerking van consolidatieverschillen met betrekking tot
periodiek naar de reserves overgeboekt in verhouding tot de
verwervingen vóór 1 januari 1999
theoretische afschrijving ervan (over twintig jaar).
Positieve of negatieve consolidatieverschillen tot 0,5 miljoen
Op die manier wordt de meerwaarde bij de verkoop van een
euro worden onmiddellijk in het resultaat geboekt.
deelneming binnen tien jaar na verwerving gecorrigeerd met de
Consolidatieverschillen vanaf 0,5 miljoen euro worden in de
nog aanwezige goodwill in de rubriek V.bis ‘Geïmputeerde
geconsolideerde rekeningen onder de post ‘Consolidatiever-
positieve consolidatieverschillen’ binnen het eigen vermogen.
schillen’ op het actief of passief van de balans opgenomen.
De Raad van Bestuur beslist individueel over de toepassing van
Geactiveerde
die afwijking verleend door de Commissie voor het Bank-,
consolidatieverschillen
worden
in
beginsel
afgeschreven over een periode van tien jaar voor de bank- en
Financie- en Assurantiewezen.
andere financiële instellingen en over een periode van vijf jaar
Die derogatie werd niet verleend voor het investeringsbedrijf.
voor de overige vennootschappen, tenzij de Raad van Bestuur er
In 2003 bedroeg de theoretische afschrijving in het kader van de
anders over beslist. De goodwill uitgedrukt op de verwerving
derogatie in totaal 214,8 miljoen euro. Indien de Commissie
van een deelneming in Agfa-Gevaert wordt over een periode
voor het Bank-, Financie- en Assurantiewezen die derogatie niet
van vijftien jaar afgeschreven. Op die verschillen worden aan-
had verleend, zou het rendement op eigen middelen 8,1% in
vullende of uitzonderlijke afschrijvingen toegepast wanneer het
plaats van 12,2% bedragen.
omwille van wijzigingen in de economische omstandigheden niet langer economisch verantwoord is ze tegen die waarde in
Verwerking van consolidatieverschillen met betrekking tot
de geconsolideerde balans te handhaven.
verwervingen vanaf 1 januari 2002
De gepassiveerde verschillen blijven ongewijzigd, behalve bij de
Goodwill op acquisities vanaf 1 januari 2002 wordt geactiveerd
latere verkoop van de deelneming of bij het compenseren van
en over een periode van maximaal twintig jaar afgeschreven
een later vastgesteld positief verschil bij een verhoging van het
(conform internationale gebruiken).
belang in die deelneming. Negatieve consolidatieverschillen Uitzonderlijke afwijking voor het boekjaar 1998
Het consolidatieverschil wordt in de geconsolideerde rekeningen
Voor 1998 (bij het ontstaan van de KBC Bankverzekeringsgroep)
onder de post ‘Consolidatieverschillen’ (‘badwill’) op het passief
werd als principe gehanteerd dat alle meerwaarden en eerste-
van de balans opgenomen.
consolidatieverschillen die als gevolg van verschuivingen binnen
De gepassiveerde verschillen blijven ongewijzigd, behalve bij de
de Groep in het kader van de totstandkoming van de KBC Bank-
latere verkoop van de deelneming of bij het compenseren van
verzekeringsholding nv zijn ontstaan, volledig als uitzonderlijke
een later vastgesteld positief verschil bij een verhoging van het
opbrengsten respectievelijk kosten in het resultaat van 1998
belang in die deelneming.
zouden worden opgenomen.
h) Materiële vaste activa Verwerking van consolidatieverschillen met betrekking tot
De materiële vaste activa zijn vervat in rubrieken VI, XIII en XVII
verwervingen in de periode 1 januari 1999 tot 31 december 2001
van het actief.
Door de Commissie voor het Bank-, Financie- en Assurantiewezen werd een tijdelijke afwijking verleend om de positieve
Alle
consolidatieverschillen in het bank- en verzekeringsbedrijf voor
aanschaffingswaarde, verminderd met de gecumuleerde afschrij-
verwervingen van 1 januari 1999 tot 31 december 2001 in min-
vingen. De afschrijvingspercentages zijn berekend op basis van de
dering te brengen op het geconsolideerde eigen vermogen,
verwachte economische levensduur en worden lineair toegepast.
meer bepaald via de rubriek V.bis ‘Geïmputeerde positieve
Om aan de nieuwe Belgische fiscale verplichtingen te voldoen,
consolidatieverschillen’ van het passief. Die verschillen worden
worden alle materiële vaste activa vanaf 1 januari 2003 in het
materiële
vaste
activa
worden
opgenomen
tegen
69
70
Financieel verslag
eerste jaar van investering pro rata temporis afgeschreven.
j) Schulden
Ze worden voortaan opgenomen tegen aanschaffingswaarde,
Schulden uit ontvangen voorschotten of gelddeposito’s worden
inclusief de bijkomende, direct toewijsbare kosten (aan-
in de balans opgenomen ten belope van de ter beschikking
schaffingskosten, niet-aftrekbare BTW en dergelijke). Die bijko-
gestelde gelden, eventueel vermeerderd of verminderd met het
mende kosten worden voortaan mee afgeschreven over de
verschil tussen die waarde en de terugbetalingsprijs voor het
levensduur van het actief, terwijl een aantal bijkomende kosten
reeds verlopen gedeelte. Het verschil tussen de ter beschikking
vroeger meteen in het resultaat werden opgenomen. Tot en met
gestelde gelden en de nominale waarde wordt pro rata temporis
2002 werden de niet-recupereerbare belastingen voor het bank-
in resultaat genomen.
bedrijf en de holdingactiviteiten van de KBC groep mee in de aanschaffingswaarde opgenomen, maar werden ze in het jaar
k) Voorzieningen voor risico’s en kosten
van aanschaffing meteen volledig afgeschreven. Honoraria van
De voorzieningen voor risico’s en kosten zijn vervat in rubrieken
architecten en ingenieurs werden meteen in de kostenrekening
XIV, XIX en XXII van het passief.
geboekt. In het verzekeringsbedrijf van de KBC groep werden de niet-aftrekbare BTW en de overige kosten met betrekking tot de
Voorzieningen voor risico’s en kosten zijn bedoeld om naar hun
onroerende goederen tot en met boekjaar 2002 volledig in het
aard duidelijk omschreven verliezen of kosten te dekken die op
jaar van aanschaffing afgeschreven.
balansdatum waarschijnlijk of zeker zijn, maar waarvan het
Voor de cijfermatige impact verwijzen we naar punt 2.3. Wijziging
bedrag niet vaststaat.
van de waarderingsregels.
Het betreft:
Bij de verkoop van materiële vaste activa worden de gerealiseer-
- Pensioenen
de winsten of verliezen onmiddellijk in het resultaat opgenomen.
Het betreft de verplichtingen inzake rust- en overlevings-
Bij een vernietiging wordt het resterende af te schrijven bedrag
pensioenen, brugpensioenen en andere gelijkaardige pensioenen
onmiddellijk ten laste van de resultatenrekening gebracht.
of renten.
Materiële vaste activa die een zekere en duurzame waardevermeerdering ten opzichte van de boekwaarde vertonen, kunnen
- Belastingen
worden geherwaardeerd.
Die meerwaarde wordt over de
De voorziening dekt de verplichtingen die uit een wijziging van de
gemiddelde resterende gebruiksduur van de betrokken activa
belastbare basis of van de berekening van de directe belastingen
afgeschreven.
kunnen voortkomen. De gevormde voorziening is minstens gelijk aan het geschatte bedrag van de uiteindelijke kosten van de fisca-
i) Overlopende rekeningen
le geschillen en betwistingen die op balansdatum bekend zijn.
De overlopende rekeningen worden zodanig opgesteld dat de baten en lasten aan de juiste boekhoudkundige periode worden
- Voorziening voor financiële risico’s verzekeringsbedrijf
toegerekend.
Bij het verzekeringsbedrijf wordt een voorziening voor financiële
Bij KBC Bankverzekeringsholding worden de optiepremies die in
risico's aangelegd om de verlies- en kostenrisico's op te vangen
het kader van het aandelenoptieplan zijn geïnd, pro rata tempo-
die voortvloeien uit posities in vreemde valuta, in effecten of in
ris over 41 maanden in het resultaat opgenomen, in overeen-
andere financiële instrumenten. Het gaat onder meer om het
stemming met de verwerking van de betaalde premies bij de
beurskoersrisico, het wisselrisico en andere marktrisico’s. Aan die
Groepsvennootschappen.
voorziening worden op consistente wijze toevoegingen gedaan tot een bepaald normbedrag is bereikt. Het normbedrag zelf fluctueert naar gelang de financiële risicopositie. Onttrekking aan de voorziening wordt bepaald door het feit of zich verliezen en
Financieel verslag
kosten voordoen die uit de desbetreffende risico's voortvloeien.
m) Technische voorzieningen
Zo wordt onder meer het niet realiseren van de verwachte recur-
De technische voorzieningen zijn opgenomen in rubrieken XVI
rente opbrengsten op de (genoteerde) aandelenportefeuille als
en XVII van het passief.
gevolg van gewijzigde marktomstandigheden als de realisatie van een financieel risico beschouwd. De verwachte recurrente
De voorziening voor niet-verdiende premies wordt voor het
opbrengsten op de (genoteerde) aandelenportefeuille worden
rechtstreekse bedrijf waar mogelijk volgens de methode van de
berekend op basis van een historisch genormaliseerd rendement
driehonderdvijfenzestigsten berekend.
en van de historisch genormaliseerde marktwaarde van de
Voor de afgestane herverzekering wordt de voorziening voor
(genoteerde) aandelenportefeuille.
niet-verdiende premies volgens de contractuele bepalingen berekend.
- Overige risico’s en kosten Deze post is residuair ten opzichte van bovenstaande voorzie-
Voor ontvangen herverzekering en retrocessies gebeurt de
ningen (in het bankbedrijf) en bevat onder meer voorzieningen
berekening naar rata van 50% op de premies van het lopende
voor juridische betwistingen, verbinteniskredieten en indirecte
boekjaar die in aanmerking komen.
belastingen. De voorziening voor de activiteitengroep ‘Leven’ wordt
l) Latente belastingen
berekend volgens de geldende actuariële principes. Op gecon-
De latente belastingen zijn opgenomen in rubrieken XV, XX en
solideerd vlak zijn de volgende regels van toepassing:
XXIII van het passief. - Voor (i) de klassieke levensverzekeringen in tak 21 en (ii) de In de geconsolideerde balans en resultatenrekening wordt
moderne levensverzekeringen in tak 21 met tariefgarantie op
rekening gehouden met het verschil dat bij de consolidatie blijkt
toekomstige stortingen worden de technische voorzieningen
tussen de belastingen die op het boekjaar en de vorige boek-
berekend volgens de prospectieve actuariële formules uitgaande
jaren toe te rekenen zijn en de belastingen die met betrekking
van de technische basissen van de contracten.
tot die boekjaren betaald of nog te betalen zijn, voor zover mag
Voor polissen afgesloten vóór 1 januari 1999 en voor schuldsal-
worden aangenomen dat daar op afzienbare termijn inderdaad
doverzekeringen afgesloten vóór 1 oktober 1999 wordt dezelfde
kosten uit zullen voortvloeien voor een van de geconsolideerde
regel gehanteerd, met uitzondering van de rentevoet, die op 4%
ondernemingen.
wordt bepaald.
Deze regel wordt toegepast bij de aanpassing van waarderings-
- De technische voorzieningen voor de moderne levensverzeke-
regels van dochtermaatschappijen aan die van de moederonder-
ringen in tak 21 zonder tariefgarantie op toekomstige stortingen
neming in de consolidatie en waar per dochtermaatschappij
worden berekend volgens de retrospectieve formules uitgaande
per saldo passieve belastinglatenties van tijdelijke aard uit
van de technische basissen van de contracten.
voortvloeien.
Voor polissen afgesloten vóór 1 januari 1999 wordt dezelfde regel gehanteerd, met uitzondering van de rentevoet, die op 4%
Daarnaast worden in een aantal welbepaalde gevallen actieve
wordt bepaald.
belastinglatenties geboekt indien nagenoeg vaststaat dat ze
- De technische voorzieningen voor de levensverzekeringen in
kunnen worden gerecupereerd.
tak 23 worden berekend door het aantal eenheden per fonds te vermenigvuldigen met de koers per eenheid van het betrokken fonds. - In het vooruitzicht van de invoering van IFRS-normen wordt vanaf boekjaar 2003 op geconsolideerd niveau een belasting-
71
72
Financieel verslag
latentie geboekt op de rentebuffer van de voorziening Leven.
aandelen die via KBC Bank zijn uitgegeven. Die aandelen komen
Voor de cijfermatige impact verwijzen we naar punt 2.3. Wijziging
in aanmerking voor opname in het Tier-1-vermogen voor de
van de waarderingsregels.
berekening van de solvabiliteitsratio.
Andere technische voorzieningen:
p) Financiële instrumenten
(voornamelijk inzake ‘Niet-Leven’)
Bankbedrijf KBC Waarderingsregels voor handels- en niet-handelsactiviteiten
- De voorziening voor te betalen schaden wordt per schadegeval
In geval van handelsactiviteiten gebeurt minstens aan het eind
of per contract berekend op basis van de bekende elementen
van elke maand een erkenning van het niet-gerealiseerde
van het dossier. De te ontvangen bedragen uit verhaal, de vrij-
revaluatieresultaat. Die revaluatie houdt rekening met de even-
stellingen die men aan benadeelden heeft moeten betalen, de
tueel reeds erkende geprorateerde rentestromen. Bij verkoop,
verkrijging van de rechten van de verzekerden ten opzichte van
liquidatie of expiratie wordt het positieresultaat steeds
derden (subrogatie) of de verkrijging van wettige eigendom van
onmiddellijk erkend. In geval van illiquide munten of effecten
de verzekerde goederen (berging) worden volgens de wettelijke
worden geen positieve revaluatieresultaten erkend.
bepalingen niet op de voorzieningen voor te betalen schade op
De bestaande autonome directionele of strategische posities die
het passief in mindering gebracht, maar wel onder de rubriek
de dealingroom via derivaten inneemt met het oog op het
‘Vorderingen’ geactiveerd. Hier wordt een voorzichtige raming
realiseren van resultaten via meerwaarden of rentemarges op
opgenomen die bovendien onmiddellijk in het resultaat
lange termijn, worden overeenkomstig de principes van illiquide
verschijnt. Vóór 2002 werd het schadebedrag dat op derden
renteposities gewaardeerd.
was verhaald daarentegen bij ontvangst geboekt. - In de voorziening voor egalisatie en catastrofes worden alle
In geval van niet-handelsactiviteiten worden de gerealiseerde
bedragen gereserveerd met de bedoeling het niet-recurrente
resultaten van de rente-instrumenten slechts in verhouding tot
technische verlies in de komende jaren te compenseren, de
de overeenkomstige looptijd erkend. Niet-rente-instrumenten
schommelingen van de schaderatio te nivelleren en bijzondere
(bv. premies van aandelenopties) worden symmetrisch met de
risico’s af te dekken. Op geconsolideerd niveau wordt die voor-
afgedekte positie gewaardeerd. Niet-handelsactiviteiten in het
ziening vanaf boekjaar 2003 conform de lokale wetgevingen
kader van het globale valutarentebeheer op lange termijn
aangelegd. Voor de cijfermatige impact verwijzen we naar punt
(macro-hedging) worden samen met de bijhorende balans-
2.3. Wijziging van de waarderingsregels.
producten bijkomend gewaardeerd volgens het ‘lower of cost and market’-principe. Resultaten van gelijkaardige verrichtingen
n) Geconsolideerde reserves
in het kader van het globale EUR-ALM-rentebeheer worden
De Groepsreserves omvatten de reserves en de overgedragen
uitsluitend op proratabasis erkend.
resultaten van de consoliderende onderneming, verhoogd met
Voorafbetaalde optiepremies worden slechts op de vervaldag of
het aandeel van de Groep in de gereserveerde resultaten van de
bij liquidatie in resultaat genomen, met uitzondering van de
andere vennootschappen die integraal en evenredig zijn gecon-
optiepremies in verband met caps, floors en collars die vanuit
solideerd en van de vennootschappen waarop de vermogens-
een hedgingoptiek worden afgesloten (prorata-erkenning).
mutatiemethode vanaf de opname in de consolidatie is toegepast.
Intussen worden ze onder de overige activa of passiva geboekt. Optiepremies van handelsactiviteiten worden minstens op het
o) Belangen van derden
einde van elke maand gerevalueerd.
Deze omvatten het aandeel van derden in het eigen vermogen en in het resultaat van de integraal geconsolideerde vennoot-
Waardering van derivaten
schappen. De belangen van derden omvatten ook de preferente
Alle derivaten worden steeds in de daartoe bestemde posten
Financieel verslag
buiten balans op de transactiedag geregistreerd. De buiten-
het gedekte bestanddeel en die van de onderliggende waarde
balansposten worden uitgeboekt zodra de resultaten op de
vaststaan.
transactie definitief zijn gekend, ook al vangt de onderliggende looptijd bij bepaalde renteproducten pas op dat moment aan
Daarnaast zijn er nog specifieke eigen criteria. Al die criteria zijn
(bijvoorbeeld FRA).
cumulatief: zodra aan één criterium niet langer is voldaan, krijgt de hedgingverrichting het karakter van een handelsverrichting
Handelsverrichtingen worden naar de markt gewaardeerd
en wordt ze boekhoudkundig als dusdanig verwerkt.
en de mark-to-market wordt onder de handelsresultaten gerapporteerd.
Vervroegd beëindigde hedgingcombinaties met afgeleide
Niet-handelsverrichtingen worden op pro-ratabasis onder de
producten krijgen het karakter van een handelsverrichting zodra
renteresultaten opgenomen. Dat is het geval voor de te betalen
de onderliggende af te dekken positie verdwijnt.
en te ontvangen rente bij renteswaps en rentedeviezenswaps.
Toekomstige renteposities kunnen worden afgedekt indien er
Ook het swapverschil bij FX-swaps (en FX-outrights) wordt op
een redelijke zekerheid bestaat dat de toekomstige positie zich
pro-ratabasis in resultaat genomen. Bij rentefutures en FRA’s
effectief zal voordoen. Bovendien moeten bedrag, looptijd en
worden de gerealiseerde resultaten gespreid over de looptijd van
rentevoorwaarden reeds voldoende vaststaan.
het onderliggende ingedekte bestanddeel in resultaat genomen. Equityswaps worden als renteswaps verwerkt. In de praktijk
Berekening van niet-gerealiseerde herwaarderingsresultaten
worden de equityswaps (net als de opties) enkel onder de
De waardering van derivaten gebeurt steeds op contractniveau;
handelsportefeuille geboekt en dus naar de markt gewaardeerd.
positieve en negatieve waarderingsverschillen worden niet
KBC Bank maakt gebruik van de derogatie op artikel 36 bis van
boekhoudkundig gecompenseerd. Enkel voor de berekening van
het Koninklijk Besluit op de jaarrekening van kredietinstellingen.
het vereiste eigen vermogen met betrekking tot marktrisico’s
Die derogatie, die van de Commissie voor het Bank-, Financie-
gebeurt er een ‘netting’ van het marktrisico per tegenpartij.
en Assurantiewezen werd verkregen, laat toe om rentederivaten die niet aan de hedgingcriteria voldoen op pro-ratabasis in de
Voor rentetermijnproducten en daarmee gelijkgestelde valuta-
resultatenrekening te verwerken (rentederivaten gedefinieerd
termijnproducten wordt de waardering berekend als de netto
als ALM of Thesaurie). We verwijzen naar de commentaar bij
actuele waarde van de toekomstige, gekende kasstromen op
toelichting 33 van het jaarverslag, waarin ook het financiële
basis van één unieke rentecurve per munt; die rentecurve wordt
effect van die derogatie wordt gepubliceerd.
voor de hele bank gehanteerd. Eventuele correcties met betrekking tot operationele en liquiditeitsrisico’s worden in mindering
Hedgingcriteria voor rentetermijnverrichtingen
gebracht op de initiële revaluatieberekening. Opties worden
De algemene criteria zijn beschreven in artikel 36bis van het
conform de gangbare waarderingsmodellen gewaardeerd.
Koninklijk Besluit op de jaarrekening van de kredietinstellingen
Voor rentetermijnproducten buiten balans wordt steeds van een
van 23 september 1992:
liquide markt uitgegaan in zoverre de onderliggende munten
- het gedekte bestanddeel of het gedekte homogene geheel
liquide zijn.
moet de instelling aan een renteschommelingsrisico blootstellen - de dekkingsverrichtingen moeten van bij het begin als zodanig
In het kader van de kredietverlening wordt het als dubieus of
in de boeken zijn gekwalificeerd
oninbaar catalogeren van een tegenpartij doorgetrokken naar
- er moet een nauwe correlatie zijn vastgesteld tussen de
de vorderingen en verplichtingen uit buitenbalansproducten ten
waardeschommelingen van het gedekte bestanddeel en van de
opzichte van die tegenpartij. Voor de vorderingen worden even-
verrichting die voor dekking is bestemd; voor de opties die voor
tueel waardeverminderingen toegepast. Voor de verplichtingen
dekking zijn bestemd, moet de correlatie tussen de variaties van
worden voorzieningen aangelegd.
73
74
Financieel verslag
Bankbedrijf KBL
Investeringsactiviteiten, gespecialiseerde financiële diensten
De voor dekking bestemde termijnverrichtingen en swapwissel-
en eigen holdingactiviteiten
verrichtingen worden samen met het ingedekte bestanddeel op
Ontvangen optiepremies op geschreven call- of putopties
balansdatum geherwaardeerd. De hieruit resulterende waarde-
worden in het resultaat opgenomen. Indien het geschreven
ringsverschillen,
niet-gedekte contracten betreft, wordt aan het eind van het
met
inbegrip
van
de
niet-gerealiseerde
meerwaarden, worden in het resultaat opgenomen.
boekjaar desgevallend een voorziening aangelegd.
De niet voor dekking bestemde termijnverrichtingen worden
Betaalde optiepremies die niet dienen om geschreven opties in
individueel tegen slotkoers gewaardeerd. Meerwaarden worden
te dekken, worden onder de rubriek ‘Geldbeleggingen’ opgeno-
niet opgenomen. Minderwaarden worden opgenomen via de
men. Waardeverminderingen worden geboekt wanneer de
passiefrubriek ‘Voorzieningen voor risico’s en kosten’.
marktwaarde van de optie lager is dan de aanschaffingswaarde. Betaalde optiepremies die wel bestemd zijn om geschreven
De derivaten, zoals interestswaps, FRA-, futures- en optie-
opties in te dekken, worden ten laste van het resultaat geboekt.
contracten, worden op de transactiedatum in de buitenbalansposten opgenomen. Bij het afsluiten van de balans wordt een
Verbintenissen met betrekking tot optiecontracten worden
voorziening aangelegd voor de niet-gerealiseerde minderwaar-
tegen uitoefenprijs in de ‘Niet in de balans opgenomen rechten
den die zijn vastgesteld bij de individuele waardering tegen
en verplichtingen’ opgenomen.
marktwaarde van de nog niet afgewikkelde transacties. Die voorziening wordt onder de passiefrubriek ‘Voorzieningen voor risico’s en kosten’ opgenomen.
Financieel verslag
2.3. Wijziging van de waarderingsregels De belangrijkste wijzigingen in waarderingsregels worden in de tabel nogmaals kort opgesomd.
Rubriek
Impact op nettoresultaat
Wijziging
(na belastingen) (in miljoenen EUR)
Immateriële vaste activa
Het pro rata afschrijven op immateriële vaste activa leidt tot minder
1,2
kosten in het eerste afschrijvingsjaar. Het activeren van externe personeelskosten met betrekking tot de
2,9
implementatie van software leidt tot minder kosten. Extra afschrijvingen en inhaalafschrijvingen op software (verzekerings-
-5,0
bedrijf) wegens het inkorten van de levensduur van 10 tot 5 jaar. Materiële vaste activa
Het pro rata afschrijven van materiële vaste activa en het activeren en
17,4
afschrijven van bijkomende kosten over de levensduur van het actief leidt tot minder kosten in het eerste afschrijvingsjaar. Handelsportefeuille
Mark to market-waardering van die portefeuille bij de KBL groep.
1,2
Berekening conform de lokale wetgeving van de voorziening voor
41,8
vastrentende effecten Technische voorzieningen
egalisatie en catastrofes. Aanleggen van een belastinglatentie op de rentebuffer van de
61,0
voorziening Leven.
2.4. Overschakeling op IFRS vanaf het eerste kwartaal 2005 Behoudens onvoorziene omstandigheden schakelt de Almanij
van die normen, het tijdstip van de Europese goedkeuring en het
Groep vanaf de rapportering over het eerste kwartaal 2005 over
tijdstip waarop het verplichte gebruik van IAS 32 en 39 (of delen
op de International Financial Reporting Standards (IFRS).
ervan) van kracht wordt.
De voorbereidingen voor die overschakeling zijn al grotendeels
De onzekerheid over IAS 32 en 39 zorgde er trouwens voor dat
voltooid voor wat betreft de normen die reeds op Europees vlak
de Groep moest afzien van haar oorspronkelijke voornemen om
zijn goedgekeurd. Voor IAS-normen 32 en 39 (presentatie en
al vanaf het eerste kwartaal van 2004 op IFRS over te schakelen.
waardering van financiële instrumenten) heeft de Groep zich tot
Zodra de onzekerheid in verband met deze normen is weg-
op heden gebaseerd op de Revised IAS 32 en 39 zoals gepubli-
genomen, zal de Groep de gevolgen van de overschakeling op
ceerd in december 2003. Die normen kunnen echter nog door
IFRS toelichten, met inbegrip van de belangrijkste verschillen
de IAS Board worden gewijzigd en moeten nog op Europees vlak
inzake boekhoud- en waarderingsprincipes tussen de IAS/IFRS
worden goedgekeurd. Bij de redactie van dit jaarverslag was er
en de Belgische boekhoudregels.
nog geen duidelijkheid over de impact van mogelijke wijzigingen
75
76
Financieel verslag
3. Toelichting en commentaar Het activiteitsgebied ‘Investeringsactiviteiten, gespecialiseerde financiële diensten en eigen holdingactiviteiten’ wordt in de toelichting en commentaar ten behoeve van de leesbaarheid aangeduid met ‘holdingbedrijf’.
3.1. Balansontwikkeling (in duizenden EUR) Toelichting 1: Geografische uitsplitsing van de totale activa – bankbedrijf
2002
2003
Verschil (in %)
Binnenland
79.169.982
83.388.469
5,3%
Buitenland
158.715.445
159.899.558
0,7%
72.317.783
77.595.651
7,3%
237.885.427
243.288.027
2,3%
wrv. eurozone Totaal activa – bankbedrijf
■
■
Tegenover eind 2002 nemen de activa van het bankbedrijf
van de vorderingen op cliënten met 8,6% als gevolg van een
met 2,3% toe tot 243,3 miljard euro.
daling van de volumes voor omgekeerde retrocessies, en
De activa van KBC nemen met 1,1% toe tot 210,9 miljard
anderzijds van een stijging van de overige activa met 36%.
euro, en die van KBL met 9,3% tot 32,8 miljard euro. ■
De toename bij KBC is enerzijds het resultaat van een afname
■
De stijging bij KBL is het gevolg van de toegenomen activiteiten van retrocessies en omgekeerde retrocessies.
(in duizenden EUR) Toelichting 2: Vorderingen op kredietinstellingen – bankbedrijf
2002
2003
Verschil (in %)
Totaal wrv. handelspapier dat in aanmerking komt voor herfinanciering
38.124.019
37.796.211
-0,9%
58.678
2.638
-95,5%
bij de centrale bank van het land van vestiging van de instelling
Geografische indeling Binnenland
6.337.394
2.395.597
-62,2%
Buitenland
31.786.625
35.400.614
11,4%
16.984.800
20.666.000
21,7%
3.779.601
5.624.074
48,8%
Op termijn of met opzegging:
34.344.418
32.172.137
-6,3%
* tot drie maanden
27.715.486
27.562.859
-0,6%
wrv. eurozone
Indeling naar restlooptijd Onmiddellijk opvraagbaar
* meer dan drie maanden tot één jaar
5.616.047
3.803.842
-32,3%
* meer dan één jaar tot vijf jaar
824.163
422.862
-48,7%
* meer dan vijf jaar
105.381
179.995
70,8%
83.341
202.579
143,1%
* met onbepaalde looptijd
Financieel verslag
■
De vorderingen op kredietinstellingen nemen met 0,9% af tot
nettoberoep op bankiers met 2,9 miljard euro toeneemt tot
37,8 miljard euro. De schulden tegenover kredietinstellingen
12,8 miljard euro.
nemen met 5,3% toe tot 50,6 miljard euro, waardoor het
(in duizenden EUR) Toelichting 3: Vorderingen op cliënten – bankbedrijf
2002
2003
Verschil (in %)
103.525.356
95.346.354
-7,9%
24.844
5.916
-76,2%
39.390
51.458
30,6%
Binnenland
48.608.807
48.865.555
0,5%
Buitenland
54.916.549
46.480.801
-15,4%
14.892.704
16.146.643
8,4%
Tot drie maanden
29.693.346
27.480.923
-7,5%
Meer dan drie maanden tot één jaar
10.876.730
7.838.819
-27,9%
Meer dan één jaar tot vijf jaar
24.921.521
18.729.898
-24,8%
Meer dan vijf jaar
30.821.737
35.623.436
15,6%
7.212.022
5.673.278
-21,3%
Totaal wrv. handelspapier dat in aanmerking komt voor herfinanciering bij de centrale bank van het land van vestiging van de instelling wrv. achtergestelde vorderingen
Geografische indeling
wrv. eurozone
Indeling naar restlooptijd
Met onbepaalde looptijd
Indeling naar krediettype 552.025
418.602
-24,2%
Leningen op afbetaling
2.943.595
1.900.074
-35,5%
Hypothecaire leningen
21.264.337
23.726.025
11,6%
Termijnleningen > 1 jaar
36.966.379
35.331.474
-4,4%
Termijnleningen ≤ 1 jaar
24.114.271
16.528.228
-31,5%
5.845.650
4.837.204
-17,3%
11.946.722
12.522.421
4,8%
-107.623
82.326
-176,5%
Disconto en acceptkredieten
Voorschotten in rekening courant Overige vorderingen Dubieuze vorderingen en waardeverminderingen
■
■
De kredietverlening aan de cliënteel vermindert met 7,9% tot
volume van uitstaande woningkredieten met 11% (autonoom
95,4 miljard euro. Die activiteit situeert zich vooral bij KBC.
bedraagt de stijging 16%), onder meer door een forse stijging
Bij KBC dalen de kredieten met 8,6% tot 90,3 miljard euro.
bij IIB Homeloans and Finance in Ierland en bij de Centraal-
De daling heeft te maken met de afname van de omgekeerde
Europese dochtermaatschappijen.
retrocessies, de verkoop van Krefima, een daling van de voor-
■
Bij KBL stijgen de cliëntenvorderingen met 6,5% tot meer dan
schotten in rekening courant en de waardevermindering van
5 miljard euro, vooral als gevolg van een gevoelige toename
enkele munten tegenover de euro. Anderzijds stijgt het
van het volume aan omgekeerde retrocessies.
77
78
Financieel verslag
(in duizenden EUR) Toelichting 4: Effecten en waardepapier – bankbedrijf
2002
2003
Verschil (in %)
A. Totale portefeuille
71.209.358
78.059.344
9,6%
Binnenland
21.765.516
21.648.681
-0,5%
Buitenland
49.443.842
56.410.663
14,1%
66.064.402
66.825.692
1,2%
Geografische indeling
Indeling naar soort effect Vastrentende effecten en waardepapier Bij de centrale bank herfinancierbaar overheidspapier Obligaties en andere vastrentende effecten
9.009.940
8.877.509
-1,5%
57.054.462
57.948.183
1,6%
5.144.956
11.233.652
118,3%
Aandelen en andere niet-vastrentende effecten
Indeling naar soort effect en portefeuille
2002
2003
Handels-
Beleggings-
Handels-
Beleggings-
portefeuille
portefeuille
portefeuille
portefeuille
15.511.721
50.552.681
16.796.562
50.029.130
932.718
8.077.222
739.705
8.137.803
14.579.003
42.475.459
16.056.857
41.891.327
6.979.892
34.103.054
8.248.472
32.640.415
Belgische overheid
2.136.517
17.052.462
1.263.023
18.329.002
Andere overheden
4.843.375
17.050.592
6.985.449
14.311.413
7.599.111
8.372.405
7.808.385
9.250.912
131.240
496.115
56.908
380.595
Andere emittenten
7.467.871
7.876.290
7.751.477
8.870.317
b) Kredietinstellingen
1.832.985
5.413.787
1.525.939
6.531.337
5.766.127
2.958.618
6.282.447
2.732.308
3.720.820
1.424.136
9.829.378
1.404.274
241.209
397.031
435.130
474.775
3.479.611
1.027.105
9.394.248
929.499
19.232.541
51.976.817
26.625.940
51.433.404
Totaal vastrentende effecten en waardepapier Bij de centrale bank herfinancierbaar overheidspapier Obligaties en andere vastrentende effecten Publiekrechtelijke emittenten
Andere emittenten a) Belgische emittenten
Andere
Aandelen en andere niet-vastrentende effecten Belgische emittenten Andere emittenten
Totaal effectenportefeuille – bankbedrijf
Agio’s, disagio’s, e.d. Obligaties en andere vastrentende effecten Handelsportefeuille Positieve verschillen tussen marktwaarde en aanschaffingswaarde
913
45.967
Beleggingsportefeuille Agio’s (het positieve verschil tussen terugbetalingswaarde en boekwaarde) Disagio’s (het negatieve verschil tussen terugbetalingswaarde en boekwaarde)
423.995
282.931
1.059.735
968.058
Aandelen en andere niet-vastrentende effecten Handelsportefeuille Positieve verschillen tussen marktwaarde en aanschaffingswaarde
28.262
11.638
Financieel verslag
(in duizenden EUR) Toelichting 4: Effecten en waardepapier – bankbedrijf
2002
2003
B. Totale portefeuille (exclusief bij de centrale bank herfinancierbaar overheidspapier)
Obligaties e.a.
Aandelen
Obligaties e.a.
Aandelen
Indeling naar restlooptijd Tot één jaar
8.896.886
0
7.870.983
0
48.157.576
0
50.077.200
0
0
5.144.956
0
11.233.652
826.185
505.708
764.863
423.363
Boekwaarde genoteerde effecten
56.228.277
4.639.248
57.183.320
10.810.289
Marktwaarde genoteerde effecten
57.984.801
4.757.200
58.439.761
11.007.026
1.769.744
114.833
1.256.921
131.738
42.547.036
1.761.243
41.962.497
1.679.163
-71.577
-337.107
-71.170
-274.889
42.475.459
1.424.136
41.891.327
1.404.274
50.773.673
2.135.263
42.547.036
1.761.243
Meer dan één jaar Aandelen
Notering en marktwaarde Boekwaarde niet-genoteerde effecten
Niet-gerealiseerde meerwaarden
C. Beleggingsportefeuille
Bruto, netto en waardeverminderingen Uitstaand brutobedrag Waardeverminderingen Uitstaand nettobedrag
Mutatietabel aanschaffingswaarde Begintoestand Aanschaffingen Boekwaarde overdrachten Proratering (dis)agio’s Omrekeningsverschillen Overboeking naar een andere rubriek Wijzigingen consolidatiekring Andere wijzigingen Eindtoestand
45.651.067
411.856
26.605.138
368.954
-53.248.646
-712.036
-27.917.652
-292.591
-42.810
0
844
0
-790.994
-4.809
369.502
-8.351
0
0
196.580
1.750
-7.337
34.815
173.783
48
212.083
-103.846
-12.734
-151.890
42.547.036
1.761.243
41.962.497
1.679.163
52.647
219.801
71.577
337.107
26.701
220.742
43.923
38.907
-425
-28.850
-32.036
-51.700
-1.707
-32.722
-3.882
-43.080
Mutatietabel waardeverminderingen Begintoestand Wijzigingen met resultaatsimpact Toevoegingen Terugnemingen Wijzigingen zonder resultaatsimpact Afschrijvingen Omrekeningsverschillen Wijziging consolidatiekring en herklassering Eindtoestand
-131
-3.786
-8.412
-1.589
-5.508
-38.078
0
-4.756
71.577
337.107
71.170
274.889
79
80
Financieel verslag
■
De totale effectenportefeuille neemt met bijna 10% toe tot 78,1 miljard euro. De effectenportefeuille van de KBC groep
■
aandelen en andere niet-vastrentende effecten. ■
Eind 2003 bedragen de totale niet-gerealiseerde meerwaarden
neemt in 2003 met circa 12% toe tot 70 miljard euro, daar
op die effecten 1.389 miljoen euro, tegenover 1.885 miljoen
waar die van KBL met 8,5% afneemt tot 8,5 miljard euro.
euro eind 2002. Tegenover eind 2002 dalen de latente meer-
De beleggingsportefeuille vertegenwoordigt 66% en de han-
waarden op obligaties met 513 miljoen euro, daar waar die op
delsportefeuille 34%. Circa 86% van de effectenportefeuille
aandelen met 17 miljoen euro stijgen.
betreft vastrentend papier, terwijl 14% betrekking heeft op (in duizenden EUR) Toelichting 5: Financiële vaste activa – bankbedrijf
2002
2003
Verschil (in %)
5.377.661
6.445.232
19,9%
Deelnemingen
619.372
535.606
-13,5%
Achtergestelde vorderingen
134.597
134.151
-0,3%
4.623.692
5.775.475
24,9%
234.157
214.554
-8,4%
180.325
179.452
-0,5%
37.227
15.323
-58,8%
Totaal
Obligatieleningen
Samenstelling deelnemingen Ondernemingen waarop vermogensmutatie is toegepast Deelnemingen in kredietinstellingen Deelnemingen in andere financiële instellingen Andere deelnemingen Andere deelnemingen Deelnemingen in kredietinstellingen Deelnemingen in andere financiële instellingen en andere deelnemingen
16.605
19.779
19,1%
385.215
321.052
-16,7%
81.840
106.874
30,6%
303.375
214.178
-29,4%
134.597
134.151
-0,3%
121.293
120.650
-0,5%
13.304
13.501
1,5%
Samenstelling achtergestelde vorderingen Andere deelnemingen Aan kredietinstellingen Aan andere deelnemingen
Deelnemingen
2002 Opgenomen
2003 Andere
volgens de
Opgenomen
Andere
volgens de
vermogens-
vermogens-
mutatiemethode
mutatiemethode
Mutatietabel aanschaffingswaarde Begintoestand
42.221
Aanschaffingen
187.192
84.130
84
46.637
-450
-26.169
-1.781
-122.940
7.419
0
17.566
0
23
-4.324
-9.536
-6.333
0
225.874
0
4.280
-392
-50.846
-12.666
-27.421
Boekwaarde overdrachten Aandeel in het resultaat van het boekjaar Omrekeningsverschillen Overboeking naar een andere rubriek Wijziging consolidatiekring Mutatie niet-opgevraagde bedragen Andere wijzigingen Eindtoestand
313.522
234.157
493.914
0
2.093
0
0
-1.856
-50.366
-13.270
19.007
234.157
493.914
214.554
407.144
Financieel verslag
(in duizenden EUR) Toelichting 5: Financiële vaste activa – bankbedrijf
2002
Deelnemingen (vervolg)
Opgenomen
2003 Andere
volgens de
Opgenomen
Andere
volgens de
vermogens-
vermogens-
mutatiemethode
mutatiemethode
Bruto, netto en waardeverminderingen Uitstaand brutobedrag Waardeverminderingen Uitstaand nettobedrag
■
De financiële vaste activa nemen met bijna 20% toe tot 6,4
■
miljard euro.
234.157
493.914
214.554
407.144
0
-108.699
0
-86.092
234.157
385.215
214.554
321.052
De obligatieleningen betreffen uitsluitend KBL. Het zijn effecten die op duurzame wijze in het bedrijf worden aangewend.
(in duizenden EUR) Toelichting 6: (Im)materiële vaste activa, consolidatieverschillen
2002
2003
en overige activa – bankbedrijf
Verschil (in %)
Immateriële vaste activa en consolidatieverschillen
607.097
703.867
15,9%
Oprichtingskosten immateriële vaste activa
202.600
177.831
-12,2%
Consolidatieverschillen
404.497
526.036
30,0%
Materiële vaste activa
2.523.239
2.484.796
-1,5%
Terreinen en gebouwen
1.426.000
1.412.355
-1,0%
Installaties, machines en uitrusting
262.558
211.613
-19,4%
Meubilair en rollend materieel
123.182
119.270
-3,2%
Leasing en soortgelijke rechten
22.099
46.654
111,1%
Overige materiële vaste activa
622.852
662.263
6,3%
66.548
32.641
-51,0%
16.518.696
22.452.222
35,9%
Activa in aanbouw en vooruitbetalingen
Overige activa Kas, tegoeden bij centrale banken, postcheque en girodiensten Overlopende rekeningen Overige activa
■
1.517.611
2.040.129
34,4%
10.467.067
14.062.025
34,3%
4.534.018
6.350.068
40,1%
De goodwill betaald op acquisities in 1999, 2000 en 2001
acquisities die sinds 1 januari 2002 zijn verworven, geactiveerd
werd rechtstreeks van het eigen vermogen afgehouden als
en afgeschreven over een periode van 20 jaar. De sterke stij-
gevolg van een tijdelijke derogatie verleend door de Commis-
ging van de geactiveerde consolidatieverschillen heeft vooral
sie voor het Bank-, Financie- en Assurantiewezen die eind
te maken met de verwerving door KBL van Theodoor Gilissen.
2001 is vervallen. Bijgevolg wordt de goodwill op nieuwe
■
De overige activa nemen met 36% toe tot 22,5 miljard euro.
81
82
Financieel verslag
(in duizenden EUR) Mutatietabel (im)materiële vaste activa
Oprichtings-
Totaal
Terreinen
Installaties,
Meubilair en
Leasing en
Overige
Activa in
kosten en
materiële
en
machines en
voertuigen
soortgelijke
materiële
aanbouw en
immateriële
vaste activa
gebouwen
uitrusting
rechten
vaste activa
vaste activa
vooruitbetalingen
Aanschaffingswaarde Begintoestand
577.261
4.370.727
2.081.506
869.619
363.087
32.921
959.898
66.548
Aanschaffingen
82.304
1.006.003
194.242
176.742
31.565
36.085
477.022
90.348
-78.593
-813.025
-164.596
-102.742
-43.442
-2.349
-412.408
-87.488
0
0
22.634
3.652
3.894
3.722
-2.965
-30.937
-28.868
-94.308
-33.593
-31.507
-7.689
-6.636
-10.371
-4.512
-1.228
-10.055
-48.590
-1.048
-712
0
-5.439
0
550.876
4.459.342
2.051.603
914.716
346.703
63.743
1.005.737
33.959
0
112.036
112.036
0
0
0
0
0
Overdrachten en buitengebruikstellingen Overboeking naar een andere rubriek Omrekeningsverschillen Andere wijzigingen Eindtoestand
Meerwaarden Begintoestand Afgeboekt
0
-3.264
-3.264
0
0
0
0
0
Eindtoestand
0
108.772
108.772
0
0
0
0
0
374.661
1.962.375
767.542
607.061
239.905
10.822
337.046
0
Geboekt
68.285
317.254
47.292
122.439
23.180
8.402
115.941
0
Teruggenomen want overtollig
-3.161
-2.023
-2.023
0
0
0
0
0
-59.918
-194.940
-56.923
-25.550
-31.352
892
-82.007
0
0
0
2.663
7.943
-4.619
-1.293
-6.098
1.404
-13.894
-34.207
-6.921
-18.380
-3.817
-1.734
-3.269
-86
Afschrijvingen en waardeverminderingen Begintoestand
Afgeboekt Overboeking naar een andere rubriek Omrekeningsverschillen Andere wijzigingen
7.072
-8.023
-3.610
9.590
4.136
0
-18.139
0
Eindtoestand
373.045
2.040.436
748.020
703.103
227.433
17.089
343.474
1.318
Nettoboekwaarde einde boekjaar
177.831
2.484.796
1.412.355
211.613
119.270
46.654
662.263
32.641
Financieel verslag
(in duizenden EUR) Toelichting 7: Beleggingen – verzekeringsbedrijf
2002
2003
Verschil ( in %)
Boekwaarde Beleggingen
10.063.997
11.105.222
10,3%
Terreinen en gebouwen
201.860
210.343
4,2%
Deelnemingen in ondernemingen opgenomen
106.741
112.551
5,4%
135.333
102.426
-24,3%
Aandelen en andere niet-vastrentende effecten
2.812.570
2.791.264
-0,8%
Obligaties en andere vastrentende effecten
6.238.954
7.460.705
19,6%
volgens de vermogensmutatiemethode Andere deelnemingen
Deelnemingen in gemeenschappelijke beleggingen
39.421
39.511
0,2%
Hypothecaire leningen en andere kredieten
169.891
150.703
-11,3%
Deposito's bij cederende ondernemingen
129.921
133.714
2,9%
Andere
229.307
104.003
-54,6%
Beleggingen in het kader van tak 23 Totaal boekwaarde beleggingen
2.813.191
3.238.898
15,1%
12.877.188
14.344.120
11,4%
Marktwaarde Beleggingen
10.146.148
11.428.991
12,6%
Terreinen en gebouwen
303.009
296.500
-2,1%
Deelnemingen in ondernemingen opgenomen
103.255
170.975
65,6%
volgens de vermogensmutatiemethode Andere deelnemingen
192.339
122.993
-36,1%
Aandelen en andere niet-vastrentende effecten
2.242.873
2.620.389
16,8%
Obligaties en andere vastrentende effecten
6.736.443
7.788.762
15,6%
40.150
40.182
0,1%
Hypothecaire leningen en andere kredieten
169.891
150.703
-11,3%
Deposito's bij cederende ondernemingen
129.921
133.714
2,9%
Deelnemingen in gemeenschappelijke beleggingen
Andere
228.267
104.771
-54,1%
2.813.191
3.238.898
15,1%
12.959.339
14.667.887
13,2%
-516.177
-91.884
-82,2%
Obligaties en andere vastrentende effecten
497.490
328.057
-34,1%
Overige
100.838
87.595
-13,1%
82.151
323.768
-
Beleggingen in het kader van tak 23 Totaal marktwaarde beleggingen
Latente meerwaarden Deelnemingen, aandelen en andere niet-vastrentende effecten
Totaal latente meerwaarden
■
■
Eind 2003 vertegenwoordigen de beleggingen 88% van de
de boekwaarde en exclusief tak 23). Dankzij de stijgende aan-
totale activa. Het belegde vermogen bedraagt in totaal 14,3
delenkoersen neemt de marktwaarde van de aandelenporte-
miljard euro, een toename met 11,4%. De beleggingen in het
feuille, exclusief deelnemingen en tak 23, met 17% toe tot
kader van tak 23 bedragen 3,2 miljard euro, tegen 2,8 miljard
2.620 miljoen euro. Mede hierdoor daalt de latente minder-
euro eind 2002.
waarde op de aandelenportefeuille (inclusief deelnemingen)
De aandelenportefeuille (exclusief de deelnemingen) bedraagt
van 516 miljoen euro eind 2002 tot 92 miljoen eind 2003.
een vierde van de totale beleggingsportefeuille (op basis van
83
84
Financieel verslag
■
Obligaties en andere vastrentende effecten vertegenwoordigen
Eind 2003 bedragen de latente meerwaarden op deze
ongeveer twee derde van de beleggingsportefeuille (gebaseerd
portefeuille 328 miljoen euro, tegenover 497 miljoen euro
op de boekwaarde en exclusief tak 23). De marktwaarde van
eind 2002.
deze portefeuille stijgt met 16% tot 7.789 miljoen euro. (in duizenden EUR) Mutatietabel beleggingen 2003
Terreinen
Deelnemingen
Deelnemingen
Deelnemingen
Aandelen,
Obligaties
Bons,
en
in verbonden
in
in
deelnemingen
en andere
obligaties en
gebouwen
ondernemingen
ondernemingen
ondernemingen
en andere niet-
vastrentende
vorderingen
waarmee een
opgenomen
vastrentende
effecten
op verbonden
deelnemings-
volgens de
effecten
verhouding
vermogens-
bestaat
mutatiemethode
136.732
106.741
ondernemingen
Aanschaffingswaarde Begintoestand
341.119
4.192
3.128.358
6.247.827
2.479
Aanschaffingen
21.390
2.508
9.371
27.577
756.851
4.103.691
0
Overdrachten en
-6.234
-78
-45.172
0
-771.280
-2.877.047
-2.479
10.340
0
0
0
-8.661
0
0
Omrekeningsverschillen
0
0
0
-19.913
0
0
0
Resultaat van het boekjaar
0
0
0
16.719
0
0
0
Andere wijzigingen
0
0
0
-18.573
-221
-3.882
0
366.615
6.621
100.930
112.551
3.105.047
7.470.588
0
Begintoestand
0
0
0
0
-1.762
3.000
0
Afgeboekt
0
0
0
0
-1.359
-531
0
Overboeking naar
0
0
0
0
2.360
0
0
0
0
0
0
34
29
0
0
0
0
0
-727
2.499
0
buitengebruikstellingen Overboeking naar een andere rubriek
Eindtoestand
Meerwaarden
een andere rubriek Andere wijzigingen Eindtoestand
Afschrijvingen en waardeverminderingen Begintoestand
139.260
2.070
3.453
0
308.591
14.353
0
Geboekt
10.348
122
0
0
130.952
457
0
Teruggenomen
-3.071
0
0
0
-31.519
-51
0
-606
0
-590
0
-94.517
-2.377
0
10.340
0
0
0
-6.300
0
0
156.272
2.192
2.863
0
307.208
12.382
0
0
0
68
0
5.434
0
0
0
0
0
0
415
0
0
0
0
68
0
5.849
0
0
210.344
4.429
97.999
112.551
2.791.263
7.460.705
0
Afgeboekt Overboeking naar een andere rubriek Eindtoestand
Niet-opgevraagde bedragen Begintoestand Mutaties tijdens het boekjaar Eindtoestand
Nettoboekwaarde einde boekjaar
Financieel verslag
(in duizenden EUR) Toelichting 8: (Im)materiële vaste activa, consolidatieverschillen,
2002
2003
vorderingen en overige activa – verzekeringsbedrijf
Verschil (in %)
Vorderingen
478.166
618.321
29,3%
Uit hoofde van rechtstreekse verzekeringsverrichtingen
190.661
195.999
2,8%
Uit hoofde van herverzekeringsverrichtingen
144.623
155.920
7,8%
Overige vorderingen en opgevraagd, niet-gestort kapitaal
142.882
266.402
86,4%
Overige activa
417.776
878.800
-
Overlopende rekeningen
205.542
209.159
1,8%
Overige activa
212.234
669.641
-
Immateriële vaste activa en consolidatieverschillen
100.894
205.879
-
Oprichtingskosten en immateriële vaste activa
62.098
36.446
-41,3%
Consolidatieverschillen
38.796
169.434
-
Mutatietabel oprichtingskosten en immateriële vaste activa
Aanschaffingswaarde Begintoestand
146.042
155.547
Aanschaffingen
14.065
4.992
Overdrachten en buitengebruikstellingen
-4.560
-4.811
0
-264
155.547
155.465
72.530
93.450
Geboekt
24.948
26.533
Teruggenomen
-3.983
-190
Andere wijzigingen Eindtoestand
Afschrijvingen en waardeverminderingen Begintoestand
Afgeboekt
-46
-774
Eindtoestand
93.450
119.019
Nettoboekwaarde
62.098
36.446
Toelichting 9: (Im)materiële vaste activa, consolidatieverschillen, vorderingen en overige activa – holdingbedrijf
■
De toename van de geactiveerde consolidatieverschillen heeft
■
Het saldo aan goodwill van 422 miljoen euro eind 2003 betreft
vooral te maken met de bijkomende verwervingen van KBL-
voornamelijk de goodwill op de deelneming in Agfa-Gevaert
aandelen door Almanij.
(269 miljoen euro). Die goodwill wordt over een periode van 15 jaar ten laste van het resultaat afgeschreven.
85
86
Financieel verslag
(in duizenden EUR) Toelichting 10: Financiële vaste activa – holdingbedrijf
2002
2003
Verschil (in %)
Totaal
1.078.668
917.187
-15,0%
Deelnemingen
692.818
634.709
-8,4%
Vorderingen
385.850
282.478
-26,8%
341.313
250.412
-26,6%
399.572
408.826
2,3%
1.564
0
-100,0%
398.008
408.826
2,7%
293.246
225.883
-23,0%
wrv. achtergestelde vorderingen
Samenstelling deelnemingen Ondernemingen waarop vermogensmutatie is toegepast Deelnemingen in andere financiële instellingen Andere deelnemingen Andere deelnemingen Deelnemingen in kredietinstellingen
21.075
1.026
-95,1%
Deelnemingen in andere financiële instellingen
34.466
44.489
29,1%
237.705
180.368
-24,1%
5.301
6.129
15,6%
Andere deelnemingen
Samenstelling vorderingen Ondernemingen waarop vermogensmutatie is toegepast Andere deelnemingen Andere deelnemingen Kredietinstellingen Andere deelnemingen
5.301
6.129
15,6%
380.549
276.349
-27,4%
369.747
250.412
-32,3%
10.802
25.937
140,1%
2002
Mutatietabel deelnemingen Opgenomen
2003 Andere
Opgenomen
volgens de
volgens de
vermogens-
vermogens-
mutatiemethode
mutatiemethode
Andere
Aanschaffingswaarde deelnemingen Begintoestand brutobedrag Aanschaffingen Boekwaarde overdrachten Aandeel in het resultaat van het boekjaar Mutatie niet-opgevraagde bedragen
376.026
488.276
399.572
522.474
3.732
53.662
235
2.541
-929
-21.961
-1.575
-79.479
49.021
0
106.837
0
0
2.516
0
983
Andere wijzigingen
-28.278
-19
-96.243
4.068
Eindtoestand brutobedrag
399.572
522.474
408.826
450.587
399.572
522.474
408.826
450.587
0
-229.228
0
-224.704
399.572
293.246
408.826
225.883
Bruto, waardeverminderingen en nettodeelnemingen Uitstaand brutobedrag Waardeverminderingen Uitstaand nettobedrag
Financieel verslag
(in duizenden EUR) 2002
Mutatietabel vorderingen Opgenomen
2003 Andere
volgens de
Opgenomen
vermogens-
vermogens-
mutatiemethode
mutatiemethode
Begintoestand
18.767
Toevoegingen
Andere
volgens de
379.761
5.301
380.549
0
8.376
0
16.069
Terugbetalingen
-6.401
-6.226
-105
-120.269
Andere wijzigingen (herschikkingen)
-7.065
-1.362
933
0
5.301
380.549
6.129
276.349
Nettoboekwaarde op het einde van het boekjaar
■
Deze rubriek bevat de financiële vaste activa van Gevaert,
■
De vorderingen op andere ondernemingen met een saldo van
Almafin en van de eigen holdingactiviteiten van Almanij
276 miljoen euro betreffen in hoofdzaak de intekening in
en KBC.
1999 door KBC Bankverzekeringsholding op een ATO (Auto-
■
Eind 2003 neemt het saldo met 15% af tot 917 miljoen euro.
matisch in aandelen Terugbetaalbare Obligatielening) van
■
De deelnemingen in ondernemingen waarop vermogens-
KBC Bank voor een bedrag van 250 miljoen euro. Die leningen
mutatie wordt toegepast met een totaal saldo van 409 miljoen
worden in de post ‘Eliminaties’ van het actief en eveneens in
euro, betreft vooral de deelneming in Agfa-Gevaert (396
het passief geëlimineerd, zodat ze uiteindelijk noch in het
miljoen euro).
actief, noch in het passief zijn opgenomen.
(in duizenden EUR) Toelichting 11: Eigen vermogen – Groep a) Mutatietabel eigen vermogen Begin-
Winst-
toestand
reservering
Afschrijving
Omrekenings-
Andere
Eind-
positieve
verschillen
wijzigingen
toestand
consolidatieverschillen Mutatietabel 2003 Kapitaal Uitgiftepremies Herwaarderingsmeerwaarden
625.705
0
0
0
0
625.705
1.961.801
0
0
0
0
1.961.801
6.369
0
0
0
-450
5.919
5.878.652
641.504
-214.766
0
-40.299
6.265.091
Consolidatieverschillen (+)
386.187
0
0
0
-65.570
320.617
Consolidatieverschillen (-)
-1.356.851
0
214.766
0
232
-1.141.853
Reserves en overgedragen resultaat
Omrekeningsverschillen
-4.377
0
0
-24.673
0
-29.050
Kapitaalsubsidies
351
0
0
0
170
521
Eigen vermogen
7.497.837
641.504
0
-24.673
-105.917
8.008.751
87
88
Financieel verslag
(in duizenden EUR) Toelichting 11: Eigen vermogen – Groep a) Mutatietabel eigen vermogen (vervolg) Begin-
Winst-
Afschrijving
Omrekenings-
Andere
Eind-
toestand
reservering
positieve
verschillen
wijzigingen
toestand
0
625.705
consolidatieverschillen Mutatietabel 2002 Kapitaal Uitgiftepremies Herwaarderingsmeerwaarden Reserves en overgedragen resultaat
625.705
0
0
0
1.961.801
0
0
0
0
1.961.801
6.608
0
0
0
-239
6.369
5.519.172
445.297
-83.644
0
-2.173
5.878.652
Consolidatieverschillen (+)
371.118
0
0
0
15.069
386.187
Consolidatieverschillen (-)
-1.447.435
0
83.644
0
6.940
-1.356.851
6.169
0
0
-10.546
0
-4.377
Omrekeningsverschillen Kapitaalsubsidies
567
0
0
0
-216
351
Eigen vermogen
7.043.705
445.297
0
-10.546
19.381
7.497.837
b) Staat van de reserves en het overgedragen resultaat Begintoestand
5.878.652
Resultaat van de Groep
937.205
Dividenden
-293.736
Bestuurders
-1.965
Andere wijzigingen
-40.299
Theoretische afschrijving consolidatieverschillen
-214.766
Eindtoestand
■
■
6.265.091
Het eigen vermogen groeit in 2003 met 510,9 miljoen euro,
consolidatieverschillen’. Die verschillen worden periodiek naar
wat voornamelijk te danken is aan de winst van 937,2 miljoen
de reserves overgeboekt naar rato van de theoretische
euro in de afgelopen periode, na aftrek van 295,7 miljoen
afschrijvingen ervan. Voor 2003 bedraagt die theoretische
euro aan uit te keren dividenden en tantièmes.
afschrijving 214,7 miljoen euro. Dit bedrag bevat eveneens de
Voor de jaren 1999, 2000 en 2001 werd de goodwill bij over-
versnelde afschrijving op nog uitstaande geïmputeerde posi-
names in het bank- en verzekeringsbedrijf onmiddellijk van
tieve consolidatieverschillen op enkele Groepsmaatschappijen.
het eigen vermogen afgehouden. De Commissie voor het
Goodwill op acquisities na 31 december 2001 wordt
Bank-, Financie- en Assurantiewezen had hiervoor een
geactiveerd en afgeschreven over een periode van 20 jaar.
tijdelijke derogatie tot eind 2001 verleend. Die aftrek is zichtbaar voorgesteld in de rubriek V.bis ‘Geïmputeerde positieve
■
De passiefrubriek ‘Consolidatieverschillen’ heeft betrekking op badwill.
Financieel verslag
Toelichting 11: Eigen vermogen – Groep c) Staat van de eigen aandelen Aantal
In % van de
Boekwaarde
uitgegeven
(in duizenden EUR)
aandelen In portefeuille bij: Almanij
54.832
0,028%
1.859
Kredietcorp
209.946
0,107%
3.864
Assurisk
191.347
0,098%
6.148
Centea
96.308
0,049%
807
Maatschappij voor Brandherverzekering
213
0,0001%
9
2.021
0,001%
81
Data Office
40.000
0,020%
1.470
Fidea
31.216
0,016%
1.171
1.190.271
0,608%
49.194
150.086
0,077%
4.308
KBC Bank
84.000
0,043%
3.474
KBC Financial Products Brussels (handelsportefeuille)
42.517
0,022%
1.713
Totaal (exclusief handelsportefeuille)
2.050.240
1,047%
72.385
Totaal (inclusief handelsportefeuille)
2.092.757
1,069%
74.098
VITIS Life
KBC Verzekeringen Kredietbank sa Luxembourgeoise
■
Eind 2003 wordt een belang van 1,069% in Almanij aange-
Zonder de aandelen die KBC Financial Products Brussels voor
houden door haarzelf, haar dochters en haar kleindochters.
handelsdoeleinden aanhoudt, bedraagt dat belang 1,047%.
d) Overzicht consolidatieverschillen per bedrijvigheid
(in duizenden EUR) Begin-
Stijging
Daling
toestand
deelnemings-
deelnemings-
percentage
percentage
145.000
154.723
-1.495
8.708
0
-15
-1.103.336
2.774
259.496 3.328 -5
Afschrijvingen
Andere
Eind-
wijzigingen
toestand
-19.849
832
279.211
0
0
8.693
2.824
211.321
-6.760
-893.177
9.919
0
-23.177
586
246.823
0
-76
0
0
3.252
0
0
0
5
0
BANKBEDRIJF Consolidatieverschillen Geactiveerde goodwill (actief) Negatieve goodwill (passief) Geïmputeerde goodwill (passief)
Verschillen na toepassing van de vermogensmutatiemethode Geactiveerde goodwill (actief) Negatieve goodwill (passief) Geïmputeerde goodwill (passief)
89
90
Financieel verslag
(in duizenden EUR) Toelichting 11: Eigen vermogen – Groep d) Overzicht consolidatieverschillen per bedrijvigheid (vervolg) Begin-
Stijging
Daling
toestand
deelnemings-
deelnemings-
percentage
percentage
38.114
4.650
-133
Afschrijvingen
Andere
Eind-
wijzigingen
toestand
-3.257
0
39.374
VERZEKERINGSBEDRIJF Consolidatieverschillen Geactiveerde goodwill (actief) Negatieve goodwill (passief) Geïmputeerde goodwill (passief)
1.718
0
-39
0
0
1.679
-5.198
0
119
411
0
-4.668
682
129.420
-9
-34
0
130.059
Verschillen na toepassing van de vermogensmutatiemethode Geactiveerde goodwill (actief)
3.657
0
-83
0
0
3.574
-55.865
0
1.275
3.033
-4
-51.561
Geactiveerde goodwill (actief)
381.847
75.835
-1.541
-36.625
-283.824
135.692
Negatieve goodwill (passief)
368.684
4.264
-69.529
0
0
303.419
Geïmputeerde goodwill (passief)
-98.989
0
0
0
0
-98.989
1.618
728
0
-163
283.802
285.985
Negatieve goodwill (passief) Geïmputeerde goodwill (passief)
HOLDINGBEDRIJF Consolidatieverschillen
Verschillen na toepassing van de vermogensmutatiemethode Geactiveerde goodwill (actief)
91
0
0
0
-91
0
-93.458
0
0
0
0
-93.458
404.496
164.642
-1.495
-43.026
1.418
526.034
38.796
134.070
-142
-3.291
0
169.433
Geactiveerde goodwill (actief), holdingbedrijf
383.465
76.563
-1.541
-36.788
-22
421.677
Negatieve goodwill (passief)
386.187
4.264
-69.742
0
-91
320.617
-1.356.851
2.774
4.218
214.765
-6.759
-1.141.853
Negatieve goodwill (passief) Geïmputeerde goodwill (passief)
TOTAAL Geactiveerde goodwill (actief), bankbedrijf Geactiveerde goodwill (actief), verzekeringsbedrijf
Geïmputeerde goodwill (passief)
■
Zoals reeds vermeld worden de nieuwe positieve consolidatie-
■
De afgetrokken goodwill voor de jaren 1999, 2000 en 2001
verschillen vanaf 2002 niet meer op het eigen vermogen in
wordt over een periode van twintig jaar ten laste van de reser-
mindering gebracht, maar geactiveerd. In 2003 is voor een
ves afgeschreven. Voor 2003 bedraagt de theoretische
bedrag van 375,3 miljoen euro aan nieuwe positieve consoli-
afschrijving 214,7 miljoen euro. Dit bedrag bevat eveneens de
datieverschillen geactiveerd.
versnelde afschrijving op nog uitstaande geïmputeerde positieve consolidatieverschillen op enkele Groepsmaatschappijen.
Financieel verslag
(in duizenden EUR) Toelichting 12: Belangen van derden
2002
2003
Verschil (in %)
Totaal
5.119.060
5.270.486
3,0%
Belangen van derden
3.651.923
3.900.427
6,8%
Preferente aandelen
1.467.137
1.370.059
-6,6%
■
De balansrubriek ‘Belangen van derden’ bedraagt 5.270,5 miljoen euro. Ze bevat ook de preferente aandelen van KBC.
■
De belangen van derden (in strikte zin, dus zonder de preferente aandelen), nemen met 6,9% toe.
(in duizenden EUR) Toelichting 13: Achtergestelde schulden
2002
2003
Verschil (in %)
Totaal Converteerbaar Niet-converteerbaar
7.310.159
7.257.773
-0,7%
725.542
503.350
-30,6%
6.584.617
6.754.423
2,6%
7.673.708
7.499.507
-2,3%
Maatschappij Bankbedrijf Verzekeringsbedrijf
19.336
17.724
-8,3%
Eliminaties
-382.885
-259.459
-32,2%
Bankbedrijf
7.673.708
7.499.507
-2,3%
Binnenland
3.700.081
3.788.635
2,4%
Buitenland
3.973.627
3.710.872
-6,6%
Geografische indeling
Indeling naar restlooptijd (vervaljaar)
2004
2005
2006
2007
950.739
1.910.537
904.498
539.855
2008
2009
2010
2011
665.203
312.626
245.263
464.193
2012
2013
2014
2015
45.987
41.718
25.762
15.503
2016
Perpetueel
200.000
1.177.623
91
92
Financieel verslag
(in duizenden EUR) Toelichting 14: Schulden aan kredietinstellingen – bankbedrijf
2002
2003
Verschil (in %)
Totaal wrv. mobiliseringsschulden wegens herdiscontering van handelspapier
48.029.917
50.561.060
5,3%
21.139
0
-100,0%
Geografische indeling Binnenland
2.292.903
3.439.103
50,0%
Buitenland
45.737.014
47.121.957
3,0%
21.007.815
23.925.196
13,9%
2.656.078
3.653.500
37,6%
Op termijn of met opzegging:
45.373.839
46.907.560
3,4%
* tot drie maanden
35.283.932
36.967.660
4,8%
wrv. eurozone
Indeling naar restlooptijd Onmiddellijk opvraagbaar
* meer dan drie maanden tot één jaar
9.091.036
8.574.549
-5,7%
* meer dan één jaar tot vijf jaar
575.319
741.111
28,8%
* meer dan vijf jaar
398.851
606.663
52,1%
24.700
17.577
-28,8%
* met onbepaalde looptijd
■
Zie ook toelichting 3.
Financieel verslag
(in duizenden EUR) Toelichting 15: Schulden aan cliënten en in schuldbewijzen
2002
2003
belichaamde schulden – bankbedrijf
Verschil (in %)
Totaal
154.299.828
149.780.672
-2,9%
Schulden aan cliënten
130.022.642
124.448.898
-4,3%
24.277.186
25.331.774
4,3%
130.022.642
124.448.898
-4,3%
Binnenland
58.026.917
63.326.764
9,1%
Buitenland
71.995.725
61.122.134
-15,1%
25.093.300
22.586.229
-10,0%
Onmiddellijk opvraagbaar
32.502.720
47.337.525
45,6%
Op termijn of met opzegging:
97.519.922
77.111.373
-20,9%
* tot drie maanden
51.914.397
28.662.899
-44,8%
* meer dan drie maanden tot één jaar
15.520.689
13.955.981
-10,1%
* meer dan één jaar tot vijf jaar
2.486.292
3.377.168
35,8%
* meer dan vijf jaar
1.704.364
1.199.650
-29,6%
* met onbepaalde looptijd
25.894.180
29.915.675
15,5%
In schuldbewijzen belichaamde schulden
24.277.186
25.331.774
4,3%
Binnenland
6.819.733
5.976.550
-12,4%
Buitenland
17.457.453
19.355.224
10,9%
7.874.574
8.565.064
8,8%
9.568.163
10.841.837
13,3%
In schuldbewijzen belichaamde schulden
Schulden aan cliënten Geografische indeling
wrv. eurozone
Indeling naar restlooptijd
Geografische indeling
wrv. eurozone
Indeling naar restlooptijd Tot drie maanden
2.695.788
4.487.458
66,5%
10.857.316
9.447.561
-13,0%
1.100.493
520.740
-52,7%
55.426
34.178
-38,3%
130.022.642
124.448.898
-4,3%
Zichtdeposito's
25.202.937
27.999.814
11,1%
Termijndeposito's
47.030.165
44.984.712
-4,3%
Depositoboekjes
24.245.774
25.988.182
7,2%
2.918.115
3.214.052
10,1%
Overige deposito's
30.625.651
22.262.138
-27,3%
Totaal schuldbewijzen
24.277.186
25.331.774
4,3%
Kasbons
6.763.590
5.451.023
-19,4%
Obligaties
7.559.224
7.616.436
0,8%
Depositocertificaten
9.954.131
12.264.315
23,2%
241
0
-100,0%
Meer dan drie maanden tot één jaar Meer dan één jaar tot vijf jaar Meer dan vijf jaar Met onbepaalde looptijd
Schulden aan cliënten en schuldbewijzen, indeling naar type Totaal schulden aan cliënten
Deposito's van bijzondere aard
Overige
93
94
Financieel verslag
■
■
De schulden aan cliënten en in schuldbewijzen belichaamde
■
Er is nog steeds een verschuiving van termijndeposito’s naar
schulden nemen met 2,9% af tot 149,8 miljard euro (-2,8%
direct opvraagbare spaardeposito’s en van bankdeposito’s
bij KBC en -4,2% bij KBL).
naar levensverzekeringsproducten en beleggingsfondsen.
Exclusief de retrocessies stijgen de cliëntendeposito’s bij KBC met 5%.
(in duizenden EUR) Toelichting 16: Technische voorzieningen – verzekeringsbedrijf
2002
2003
Verschil (in %)
Bruto Technische voorzieningen Voorziening voor niet-verdiende premies en lopende risico’s
8.860.576
10.196.859
15,1%
225.817
252.357
11,8%
Voorziening voor verzekering Leven
5.884.296
7.287.843
23,9%
Voorziening voor te betalen schade
2.441.635
2.395.130
-1,9%
Voorziening voor winstdeling en restorno’s
30.844
34.969
13,4%
Voorziening voor egalisatie en catastrofes
186.709
127.832
-31,5%
91.274
98.728
8,2%
Andere technische voorzieningen Tak 23 Totaal bruto technische voorzieningen
2.813.191
3.238.898
15,1%
11.673.767
13.435.756
15,1%
250.066
179.545
-28,2%
6.621
3.533
-46,6%
Deel van de herverzekeraar Technische voorzieningen Voorziening voor niet-verdiende premies en lopende risico’s Voorziening voor verzekering Leven
6.745
8.594
27,4%
Voorziening voor te betalen schade
234.901
165.823
-29,4%
Voorziening voor winstdeling en restorno’s Andere technische voorzieningen Totaal deel van de herverzekeraar
0
-92
-
1.798
1.687
-6,2%
250.066
179.545
-28,2%
8.610.510
10.017.314
16,3%
Netto Technische voorzieningen Voorziening voor niet-verdiende premies en lopende risico’s
219.195
248.824
13,5%
Voorziening voor verzekering Leven
5.877.551
7.279.249
23,8%
Voorziening voor te betalen schade
2.206.734
2.229.307
1,0%
Voorziening voor winstdeling en restorno’s
30.844
35.061
13,7%
Voorziening voor egalisatie en catastrofes
186.709
127.832
-31,5%
89.476
97.041
8,5%
Andere technische voorzieningen Tak 23 Totaal netto technische voorzieningen wrv. gewaarborgd door zakelijke zekerheden op de activa van de onderneming
2.813.191
3.238.898
15,1%
11.423.701
13.256.211
16,0%
150.483
188.604
25,3%
Financieel verslag
■
■
De technische voorzieningen (ook met betrekking tot tak 23)
■
De voorbije jaren werd een voorziening voor het renterisico
nemen met 15,1% toe tot 13.436 miljoen euro.
aangelegd. Die voorziening kwam tot stand door polissen
Als gevolg van de geïnde premies in 2003 en als gevolg van de
‘Leven’ met een gewaarborgde rente van 4,75% tegen 4% te
heropleving van de financiële markten stijgen de technische
verdisconteren. Eind 2003 bedraagt de voorziening voor het
voorzieningen met betrekking tot tak 23 met 15,1% tot 3.239
renterisico ‘Leven’ 268 miljoen euro.
miljoen euro. De technische voorzieningen met betrekking tot
■
Eind 2003 bedraagt de voorziening voor egalisatie en cata-
de andere producten ‘Leven’ groeien met ongeveer 24%,
strofes in het schadebedrijf 128 miljoen euro. Vanaf 2003
onder meer door de groei van het premie-incasso.
wordt die voorziening teruggebracht tot op het niveau van wat reglementair is vereist.
Toelichting 17: Voorzieningen, uitgestelde belastingen en belastinglatenties – verzekeringsbedrijf
■
■
Eind 2003 vertoont deze rubriek een saldo van 128 miljoen
valuta, effecten of andere financiële instrumenten op te
euro, tegen 45 miljoen euro eind 2002.
vangen. Het gaat onder meer om het beursrisico, het wissel-
In 2003 is opnieuw een voorziening voor financiële risico’s van
risico en andere marktrisico’s.
93 miljoen euro aangelegd. Die voorziening is bedoeld om verlies- en kostenrisico’s voortvloeiend uit posities in vreemde
Toelichting 18: Financiële schulden – holdingbedrijf
■
De financiële schulden van het holdingbedrijf dalen met
ken aan de afname bij Almafin als gevolg van de verkoop van
11,79% tot 2.220,2 miljoen euro. Die daling is vooral te dan-
vastgoedactiva in 2003. (in duizenden EUR)
Toelichting 19: Eliminaties en betrekkingen met verbonden ondernemingen en met ondernemingen waarmee een deelnemingsverhouding bestaat en die niet in de consolidatie zijn opgenomen of niet werden geëlimineerd – Groep Tussen bankbedrijf,
Verbonden ondernemingen
Ondernemingen waarmee
verzekeringsbedrijf
een deelnemings-
en holdingbedrijf
verhouding bestaat
(eliminaties) 2002
2003
(niet-geëlimineerd) 2002
2003
(niet-geëlimineerd) 2002
2003
ACTIVA BANKBEDRIJF I.
Vorderingen op kredietinstellingen
II.
Vorderingen op cliënten
III. Effecten en waardepapier - A. Vastrentend
0
0
5.783
196.789
139.238
315.766
906.319
920.442
111.912
452.900
153.436
80.558
0
0
71.754
21.095
7.205
0
IV. Financiële vaste activa
10.659
9.047
66.013
34.209
192.600
166.735
VII. Overige activa
12.194
219.639
0
0
0
0
2.479
0
2.123
4.427
133.211
97.999
0
0
5.630
7.149
325
54
515.901
882.877
0
0
0
0
VERZEKERINGSBEDRIJF IX. Beleggingen XII. Vorderingen XIII. Overige activa
95
96
Financieel verslag
(in duizenden EUR) Toelichting 19: Eliminaties en betrekkingen met verbonden ondernemingen en met ondernemingen waarmee een deelnemingsverhouding bestaat en die niet in de consolidatie zijn opgenomen of niet werden geëlimineerd – Groep Tussen bankbedrijf,
Verbonden ondernemingen
verzekeringsbedrijf
een deelnemings-
en holdingbedrijf (eliminaties)
Ondernemingen waarmee
verhouding bestaat (niet-geëlimineerd)
(niet-geëlimineerd)
2002
2003
2002
2003
2002
2003
XV. Financiële vaste activa
387.568
250.412
307
307
3.189
3.189
XVI. Geldbeleggingen en liquide middelen
368.031
325.541
0
0
0
0
14.781
13.665
0
0
0
0
2.217.932
2.621.623
263.522
716.876
629.204
583.824
382.886
259.459
6.333
9.048
0
0
ACTIVA (vervolg) HOLDINGBEDRIJF
XVII.Overige activa
TOTAAL ACTIVA
PASSIVA IX. Achtergestelde schulden
Voorzieningen en schulden BANKBEDRIJF XI. Schulden aan kredietinstellingen XII. Schulden aan cliënten XIII. In schuldbewijzen belichaamde schulden
0
0
87.237
265.720
67.445
36.756
900.495
1.113.056
226.533
770.825
12.021
126.783 0
0
0
0
99.915
0
16.038
158.634
0
0
0
71.332
174.701
13.193
9.317
288
317
809.092
838.536
0
0
0
0
38.089
77.237
96.516
0
0
0
Subtotaal (exclusief achtergestelde schulden)
1.835.046
2.362.164
423.479
1.145.777
79.754
163.856
TOTAAL PASSIVA
2.217.932
2.621.623
429.812
1.154.825
79.754
163.856
54.811
62.068
0
0
0
0
XV. Overige passiva
VERZEKERINGSBEDRIJF XX. Overige passiva
HOLDINGBEDRIJF XXI. Financiële schulden XXIII. Overige passiva
RESULTATENREKENING BANKBEDRIJF C. Nettoprovisies
Financieel verslag
3.2. Resultaatsontwikkeling 3.2.1. Resultaten uit de gewone bedrijfsuitoefening – bankbedrijf (in duizenden EUR) 2002
Toelichting 20: Gegevens met betrekking tot de bruto-opbrengsten – bankbedrijf
2003
Belgische
Buitenlandse
Belgische
Buitenlandse
vestigingen
vestigingen
vestigingen
vestigingen
5.754.131
6.180.934
5.018.633
5.013.803
57.012
102.040
20.505
27.526
4.171
40.865
6.532
79.622
Uit het wissel- en handelsbedrijf
230.291
421.302
50.598
457.196
Uit de realisatie van beleggingseffecten
388.750
55.667
248.196
15.079
D1. Ontvangen provisies
816.682
1.044.787
913.301
1.090.382
D2. Overige bedrijfsopbrengsten
318.312
199.239
295.606
229.680
-1.960
9.379
5.025
12.537
A.
Rente- en soortgelijke opbrengsten
B.
Opbrengsten uit niet-vastrentende effecten Aandelen en andere niet-vastrentende effecten Deelnemingen en aandelen die tot de financiële vaste activa behoren
C.
E.
Winst uit financiële transacties
Resultaat uit vermogensmutatie
Geografische uitsplitsing van post B (Deelnemingen en aandelen die tot de financiële vaste activa behoren) van de resultatenrekening. België
Duitsland
Frankrijk
VK
Polen
Hongarije
Spanje
Italië
6.533
794
216
6
418
137
650
4.991
Luxemburg
Nederland
Libanon
Portugal
Tsjechië
Verenigde Staten
Ierland
Egypte
66.919
97
22
1.563
279
29
3.025
10
Koeweit
Totaal
465
86.154
(in duizenden EUR) Toelichting 21: Nettorente-inkomsten – bankbedrijf
2002
2003
Verschil (in %)
3.367.468
3.429.377
1,8%
Rente- en soortgelijke opbrengsten
11.935.066
10.032.436
-15,9%
Vorderingen op kredietinstellingen
1.537.322
1.101.084
-28,4%
Vorderingen op cliënten
5.401.881
4.687.174
-13,2%
Nettorente-inkomsten
Vastrentende effecten en waardepapier – handelsportefeuille
541.005
599.329
10,8%
Vastrentende effecten en waardepapier – beleggingsportefeuille
3.136.370
2.619.639
-16,5%
Andere
1.318.488
1.025.210
-22,2%
Rente- en soortgelijke kosten
-8.567.598
-6.603.059
-22,9%
Schulden aan kredietinstellingen
-2.017.575
-1.208.251
-40,1%
Schulden aan cliënten
-3.466.994
-2.660.619
-23,3%
Schuldbewijzen
-971.111
-804.304
-17,2%
Achtergestelde schulden
-437.170
-407.880
-6,7%
Nettoresultaat dekkingsverrichtingen
-329.526
-395.574
20,0%
-1.345.222
-1.126.431
-16,3%
Andere
97
98
Financieel verslag
■
De nettorente-inkomsten stijgen met 1,8% (een toename bij
■
KBC en een lichte daling bij KBL).
De rentemarge (die begin dit jaar nog onder druk stond) verbetert aanzienlijk vanaf het tweede halfjaar 2003, een gunstige ontwikkeling die zich vooral in België voordoet. Mede daardoor evolueert de rentemarge bij KBC van 1,67% in 2002 naar 1,73% in 2003.
(in duizenden EUR) Toelichting 22: Opbrengsten uit niet-vastrentende effecten – bankbedrijf
2002
2003
Verschil (in %)
Totaal
204.088
134.186
-34,3%
Aandelen en niet-vastrentende effecten – handelsportefeuille
92.549
51.431
-44,4%
Aandelen en niet-vastrentende effecten – beleggingsportefeuille
66.503
-3.399
-105,1%
Overige opbrengsten uit financiële vaste activa
45.036
86.154
91,3%
(in duizenden EUR) Toelichting 23: Winst uit financiële transacties – bankbedrijf
2002
2003
Verschil (in %)
Totaal
1.096.010
771.070
-29,6%
Uit het wissel- en handelsbedrijf
651.593
507.795
-22,1%
Uit de realisatie van beleggingseffecten
444.417
263.275
-40,8%
Vastrentende effecten en waardepapier
386.921
218.904
-43,4%
Uit effectisering van vorderingen
10.032
10.880
8,5%
Niet-vastrentende effecten
47.464
33.491
-29,4%
■
De totale winst uit financiële transacties daalt met 29,6%.
■
De inkomsten uit het wissel- en effectenhandelbedrijf dalen
dan in 2002 (-41%). De meerwaarden worden vooral
met 22%, vooral als gevolg van de zwakkere resultaten van
in het eerste halfjaar op een “vrije” obligatieportefeuille
de valuta- en aandelenderivatenhandel. De renteproducten in
gerealiseerd.
de dealingrooms zetten echter een mooi resultaat neer. De emissieactiviteiten presteren goed en ook de handel in kredietderivaten evolueert gunstig. Ook bij KBL staan die inkomsten onder druk.
■
In 2003 worden merkelijk minder meerwaarden gerealiseerd
Financieel verslag
(in duizenden EUR) Toelichting 24: Nettoprovisie-inkomsten en overige opbrengsten –
2002
2003
bankbedrijf
Verschil (in %)
Totaal
1.942.652
2.093.360
7,8%
Ontvangen provisies
1.933.544
2.064.879
6,8%
Effecten en vermogensbeheer
1.044.910
1.185.794
13,5%
Verbinteniskredieten
132.255
130.501
-1,3%
Betalingsverkeer
324.116
332.479
2,6%
57.614
62.068
7,7%
374.649
354.037
-5,5%
-508.443
-496.805
-2,3%
-87.358
-68.598
-21,5%
-421.085
-428.207
1,7%
517.551
525.286
1,5%
Verzekeringen Andere
Betaalde provisies Acquisitiekosten Andere betaalde provisiekosten
Overige bedrijfsopbrengsten
■
■
De nettoprovisie-inkomsten groeien met 10%, maar de ont-
Belgische markt. Ook in Centraal-Europa evolueren de
wikkeling is verschillend voor de twee banken van de Groep.
provisie-inkomsten voor beleggingsproducten gunstig (+9%).
Bij KBC stijgen die inkomsten met 15% (autonoom met 12%),
■
Bij KBL staan die inkomsten meer onder druk (-5%) als gevolg
vooral die met betrekking tot effecten en vermogensbeheer
van de zwakke marktconjunctuur, vooral begin 2003. In het
als gevolg van de succesvolle verkoop van beleggingsverzeke-
tweede halfjaar trekken de commissielonen opnieuw aan.
ringen en beleggingsfondsen met kapitaalbescherming op de
■
De overige bedrijfsopbrengsten stijgen licht met 1,5%.
(in duizenden EUR) Toelichting 25: Aandeel in het resultaat van ondernemingen waarop
2002
2003
vermogensmutatie wordt toegepast – bankbedrijf
Verschil (in %)
Totaal wrv. NLB
7.419
17.562
136,7%
4.649
7.261
56,2%
Toelichting 26: Algemene beheerskosten en overige lasten – bankbedrijf
■
In beide banken nemen de kosten af.
gevoerd en stelselmatig tot alle leden van de KBL groep wer-
■
KBC realiseert een globale kostenbesparing van 1%. In België
den uitgebreid.
dalen de kosten met 5% en in Centraal-Europa met 1%. ■
■
Ondanks de positieve kostenontwikkeling blijft de kosten-
KBL boekt een opmerkelijke kostendaling van 10% als gevolg
opbrengstenratio op het peil van 2002 (65,7%) door de lichte
van de besparingsmaatregelen die al in 2001 werden door-
daling van de brutobedrijfsopbrengsten.
99
100
Financieel verslag
(in duizenden EUR) Toelichting 27: Waardeverminderingen en voorzieningen kredietrisico’s –
2002
2003
bankbedrijf
Verschil (in %)
Totaal
-449.510
-687.571
53,0%
Binnenland
-144.046
-117.154
-18,7%
Buitenland
-305.464
-570.417
86,7%
36.598
17.424
-52,4%
-342.062
-28.678
-91,6%
Voorziening voor landenrisico’s Andere waardeverminderingen en voorzieningen
In 2003 wordt een hoog bedrag van 688 miljoen euro aan waarde-
■
In de meeste landen ligt de verliesratio voor de binnenlandse
correcties voor probleemkredieten opgetekend (450 miljoen
kredietverlening op een zeer behoorlijk peil. In Polen bereikt
euro in 2002). Een bedrag van 365 miljoen euro komt op reke-
de verliesratio een hoog niveau van 8,68% als gevolg van de
ning van de Poolse markt.
zwakke economie en van de aanpassing aan de strengere nor-
KBC
men die voor de ganse KBC groep gelden.
■
Bij KBC stijgt de totale kredietverliesratio van 0,55% in 2002 tot
■
De verliesratio met betrekking tot de internationale krediet-
0,71% in 2003 (0,35% exclusief Polen). Eind 2003 is ongeveer
verlening evolueert gunstig van 0,70% in 2002 naar 0,48%
3,7% van de portefeuille non-performing (+0,7 procentpunt).
in 2003.
Die is voor 57% gedekt door specifieke waardeverminderingen.
KBL
Wordt ook rekening gehouden met de algemene waarde-
■
verminderingen, dan bedraagt de dekkingsratio 62%.
KBL heeft de kredietportefeuille de laatste jaren stelselmatig afgebouwd. Voor 2003 bedraagt de kredietverliesratio 0,21%.
(in duizenden EUR) Toelichting 28: Waardeverminderingen op effecten – bankbedrijf
2002
2003
Verschil (in %)
Totaal
-251.980
-7.069
-97,2%
Vastrentende effecten
-35.922
-10.465
-70,9%
Voorziening
-56.445
-53.752
-4,8%
20.523
43.287
110,9%
Terugnemingen waardeverminderingen
Niet-vastrentende effecten
-216.058
3.396
-101,6%
Voorziening
-254.514
-62.293
-75,5%
38.456
65.689
70,8%
Terugnemingen waardeverminderingen
■
Door de gunstige ontwikkeling van de aandelenkoersen
worden teruggenomen. In 2002 werden nog voor 217 miljoen
vanaf het tweede kwartaal 2003 kunnen eerder geboekte
euro aan waardecorrecties opgetekend.
waardedalingen
van
de
aandelenbeleggingsportefeuille
Financieel verslag
3.2.2. Resultaten uit de gewone bedrijfsuitoefening – verzekeringsbedrijf ‘Recurrent’ versus ‘Niet-recurrent’ ■
Het recurrente resultaat omvat alle weerkerende opbrengsten
■
Het niet-recurrente resultaat bevat alle niet-weerkerende
en kosten eigen aan de gewone bedrijfsuitoefening. Daartoe
opbrengsten en kosten die eigen zijn aan de gewone bedrijfs-
legt men een recurrente opbrengst (dividendrendement en
uitoefening. Het bevat de meerwaarden die als niet-recurrent
‘normale’ koersvariatie) op de aandelenportefeuille vast.
worden beschouwd en de desbetreffende aanwending in
Die recurrente opbrengst wordt gedefinieerd als het product
(meestal) bijkomende niet-recurrente voorzieningen, zoals de
van het ‘historisch genormaliseerde rendement’ en de
voorziening voor financiële risico’s. Zo beschouwt men de
‘historisch genormaliseerde marktwaarde’. Het ‘historisch
gerealiseerde meerwaarden die het genormaliseerde aande-
genormaliseerde rendement’ is het verwachte gemiddelde
lenrendement overtreffen als niet-recurrente opbrengsten.
rendement van de aangehouden aandelenportefeuille over de
Is het verschil tussen de effectief ontvangen dividenden en
afgelopen tien jaar. De ‘historisch genormaliseerde markt-
gerealiseerde meerwaarden en de berekende recurrente
waarde’ is de gemiddelde marktwaarde van de aandelen-
opbrengst negatief, dan wordt het tekort aan de voorziening
portefeuille over de voorbije tien jaar.
voor financiële risico’s onttrokken.
(in duizenden EUR) Toelichting 29 a: Overzicht winst uit de gewone bedrijfsuitoefening –
2002
2003
verzekeringsbedrijf
Bruto-opbrengsten
Verschil (in %)
852.275
847.242
-0,6%
Netto verdiende premies
3.155.934
3.485.982
10,5%
Netto technische last (*)
-2.953.756
-3.248.370
10,0%
646.597
592.911
-8,3%
3.500
16.719
377,7%
-459.209
-502.268
9,4%
Beleggingsopbrengsten en -lasten (*) Resultaten uit deelnemingen in vermogensmutatie Beheerskosten
Recurrent resultaat uit de gewone bedrijfsuitoefening
393.066
344.974
-12,2%
wrv. Niet-Leven
163.952
191.004
16,5%
Leven
194.833
202.321
3,8%
34.281
-48.351
-
Niet-technisch Niet-recurrente opbrengsten en kosten Resultaat uit de gewone bedrijfsuitoefening
-102
-35.027
-
392.964
309.947
-21,1%
* Exclusief waardecorrecties tak 23.
■
Ondanks de goede resultaten van het leven- en het niet-
bedrijfsuitoefening globaal met 12,2% ten gevolge van de
levenbedrijf daalt het recurrente resultaat uit de gewone
lagere beleggingsopbrengsten.
101
102
Financieel verslag
(in duizenden EUR) Toelichting 29 b: Overzicht schadebedrijf
2002
2003
Verschil (in %)
Bruto verdiende premies
996.882
1.117.017
12,1%
Uitgaande herverzekeringspremies
-86.590
-69.396
-19,9%
910.292
1.047.621
15,1%
-615.638
-644.656
4,7%
Netto verdiende premies (rubriek A) Betaalde brutobedragen Betaalde bedragen – deel herverzekeraar
64.623
55.975
-13,4%
-153.365
-21.222
-86,2%
Voorziening voor te betalen schaden – deel herverzekeraar
50.730
-67.084
-
Winstdeling en ristorno's, onder aftrek van herverzekering
-77
41
-
Brutovoorziening voor te betalen schaden
Andere technische voorzieningen Overige technische opbrengsten en lasten Netto technische lasten (rubriek B) Toerekening aan de technische rekeningen Beleggingsopbrengsten en -lasten (rubriek C) Nettoacquisitiekosten Administratiekosten Algemene beheerskosten (rubriek E)
Recurrent resultaat uit de gewone bedrijfsuitoefening – schadebedrijf
■
■
13.576
-42.197
-
-10.902
-10.944
0,4%
-651.052
-730.087
12,1%
211.974
210.110
-0,9%
211.974
210.110
-0,9%
-249.240
-274.987
10,3%
-58.022
-61.653
6,3%
-307.262
-336.640
9,6%
163.952
191.004
16,5%
In 2003 nemen de totale premie-inkomsten met 15% toe.
markten. In 2003 verbetert de kostenratio (verhouding
Op de Belgische markt nemen ze toe met 7% ondersteund
beheerskosten tot premievolume) met 2 procentpunten tot
door tariefverhogingen (onder meer autoverzekeringen), in
31%. Daardoor daalt de gecombineerde ratio (som van
Centraal-Europa autonoom met 33% en in het herverzeke-
de schaderatio en de kostenratio) inclusief herverzekeringen
ringsbedrijf met 34% vooral als gevolg van tariefverhogingen.
in 2003 van 105% naar 96%. Exclusief herverzekeringen
Voor 2003 bereikt de schaderatio (verhouding schadelast tot
evolueert die ratio van 101% naar 95%.
premievolume) het uitzonderlijk lage niveau van 65%, een
■
De opbrengsten uit belegde reserves dalen licht met 1%.
verbetering met 7 procentpunten tegenover 2002 die vooral
■
Het schadebedrijf sluit met een operationeel resultaat van 191
op rekening komt van een kleiner aantal zware schadegevallen en van de gunstige weersomstandigheden op de diverse
miljoen euro, dat is 16,5% hoger dan in 2002.
Financieel verslag
(in duizenden EUR) 2002
Toelichting 29 c: Overzicht levenbedrijf
2003
Verschil (in %)
Bruto verdiende premies
2.247.948
2.442.343
8,6%
-2.306
-3.983
72,7%
2.245.642
2.438.360
8,6%
-788.089
-970.965
23,2%
Uitgaande herverzekeringspremies Netto verdiende premies (rubriek A) Betaalde brutobedragen Betaalde bedragen – deel herverzekeraar Brutovoorziening voor te betalen schaden
941
1.866
98,3%
-21.523
-15.173
-29,5%
Voorziening voor te betalen schaden – deel herverzekeraar
-281
1.680
-
Winstdeling en ristorno's, onder aftrek van herverzekering
-552
-4.081
639,3%
-809.706
-1.738.669
114,7%
-3.717
-2.280
-38,7%
-1.622.927
-2.727.622
68,1%
-679.777
209.338
-
Andere technische voorzieningen Overige technische opbrengsten en lasten Netto technische lasten (rubriek B) Waardecorrecties tak 23
401.174
444.580
10,8%
Beleggingsopbrengsten en -lasten (rubriek C)
-278.603
653.918
-
Nettoacquisitiekosten
-112.332
-122.525
9,1%
-36.947
-39.810
7,7%
-149.279
-162.335
8,7%
194.833
202.321
3,8%
Toerekening aan de technische rekeningen
Administratiekosten Algemene beheerskosten (rubriek E)
Recurrent resultaat uit de gewone bedrijfsuitoefening – levenbedrijf
■
In 2003 stijgen de premies met 9% (autonoom met 8%).
bedraagt de (autonome) premiegroei 13%. De beleggings-
Die toename situeert zich volledig bij producten met gegaran-
opbrengsten nemen met 11% toe als gevolg van de sterke
deerde rente (+31%). Het premievolume voor producten
volumegroei die in 2002 en 2003 werd gerealiseerd.
gekoppeld aan een beleggingsfonds daalt met 21%.
■
De kosten evolueren in lijn met de premieontvangsten (+9%).
De levensverzekeringen met gegarandeerde rente maken
■
Het levenbedrijf sluit met een operationeel resultaat van
ongeveer 69% van de totale ontvangen premies uit. 95% van
202 miljoen euro, dat is een stijging van 3,8% ten opzichte
de premie-inkomsten worden op de Belgische markt gereali-
van 2002.
seerd, waar de premiegroei 8% bedraagt. In Centraal-Europa (in duizenden EUR) Toelichting 29 d: Niet-recurrent resultaat
2002
2003
Verschil (in %)
Totaal
-102
-35.027
-
Niet-recurrente gerealiseerde meer- en minderwaarden
103.375
122.003
18,0%
Niet-recurrente meerwaarden op onroerende goederen
0
-10.567
-
45.007
0
-
-298.664
-96.028
-67,8%
-6.482
0
-
en omrekeningsverschillen Verhaal Waardecorrecties Vergrijzingsvoorziening Voorzieningen voor egalisatie en catastrofen Voorziening voor financiële risico's Overige
0
92.163
-
156.662
-140.164
-
0
-2.434
-
103
104
Financieel verslag
Dit resultaat bestaat uit de volgende componenten: ■
■
■
Terugneming van het surplusbedrag van de egalisatie- en
Gerealiseerde meerwaarden van 122 miljoen euro op de
catastrofevoorziening van 92 miljoen euro, in het vooruitzicht
obligatieportefeuille van het schadebedrijf en van het eigen
van de toepassing van de IAS/IFRS-normen die dergelijke
vermogen dat niet aan een verzekeringsactiviteit is toe-
voorzieningen niet toelaten. De netto-impact na belastingen
gewezen.
hiervan bedraagt 62 miljoen euro.
Aanzienlijke (niet-gerealiseerde) waardeverminderingen van
■
Toevoeging van 140 miljoen euro aan de voorziening voor
96 miljoen euro op de aandelenportefeuille, doch merkelijk
financiële risico’s. Daarvan is 47 miljoen euro afgenomen ter
minder dan de 299 miljoen euro opgetekend in 2002.
ondersteuning van het recurrente beleggingsresultaat , zodat
1
het saldo van de voorziening voor financiële risico’s 93 miljoen euro bedraagt. Eind 2002 stond die voorziening op nul.
3.2.3. Resultaten uit de gewone bedrijfsuitoefening – holdingbedrijf ■
Het holdingbedrijf omvat de investeringsactiviteiten (Gevaert),
■
Het aandeel in de resultaten van de vennootschappen waarop
de gespecialiseerde financiële diensten (Almafin) en de eigen
vermogensmutatie is toegepast, is opgesplitst in een aandeel
holdingactiviteiten (Almanij en KBC Holding).
in het courante resultaat en een aandeel in de uitzonderlijke resultaten (herstructureringskosten). (in duizenden EUR)
Toelichting 30: Overzicht
2002
2003
Verschil (in %)
Nettorente-inkomsten en dividenden Resultaten uit deelnemingen in vermogensmutatie
-44.479
-42.382
-4,7%
63.739
106.836
67,6%
Afschrijving eersteconsolidatieverschillen
-32.285
-35.886
11,2%
Realisatie van de beleggingsportefeuille en waarderingsverschillen
-63.804
4.507
-
13.785
26.260
90,5%
-63.044
59.335
-
Overige bedrijfsopbrengsten en -kosten
Resultaat uit de gewone bedrijfsuitoefening
■
■
De opmerkelijke verbetering van de resultaten uit vermogens-
9 miljoen euro aan meerwaarden gerealiseerd. Het resultaat op
mutatie is te danken aan de veel betere resultaten bij Agfa-
de verkoop van URS (10,6 miljoen euro) is opgenomen in het
Gevaert. Het aandeel van Gevaert in het courante resultaat
resultaat van de vennootschappen waarop vermogensmutatie
bedraagt 89,7 miljoen euro, tegenover 48,5 miljoen euro in
is toegepast. Het saldo van de meer- en minderwaarden bij
2002. De nettobijdrage van Agfa-Gevaert in het totale resul-
realisatie en de belangrijke terugneming van vroeger geboekte
taat van Gevaert na aftrek van 26,7 miljoen euro voor de
waardeverminderingen (onder meer op Delhaize-aandelen)
afschrijving van goodwill bedraagt 63 miljoen euro, tegen 21,8
bedraagt meer dan 18,2 miljoen euro, tegen -7,5 miljoen euro
miljoen euro in 2002.
het jaar voordien. Na voorzichtigheidshalve doorgevoerde
Het resultaat uit kapitaalverrichtingen bestaande uit de gereali-
waardeverminderingen, voornamelijk op venture capital fond-
seerde meer- en minderwaarden en de waarderingsverschillen
sen, voor een bedrag van 13,9 miljoen euro, bedraagt het
bedraagt 4,5 miljoen euro, tegenover een negatief resultaat
resultaat uit kapitaalverrichtingen 4,5 miljoen euro.
van 63,8 miljoen euro in 2002. Er zijn voor een bedrag van
1
Indien de gerealiseerde meerwaarden op aandelen ontoereikend zijn, wordt een bedrag aan de voorziening voor financiële risico’s onttrokken tot het normrendement is bereikt. Voor 2003 bedraagt het recurrente aandelenrendement exclusief dividenden 5,3%, tegenover 6,2% in 2002.
Financieel verslag
3.2.4. Uitzonderlijke resultaten en belastingen (in duizenden EUR) Toelichting 31: Uitzonderlijke resultaten – Groep
2002
2003
Verschil (in %)
Uitzonderlijk resultaat
-80.985
57.018
-
Uitzonderlijke resultaten – bankbedrijf
-47.024
63.473
-
Uitzonderlijke afschrijving handelsfonds KBL
-31.452
-
-
Uitzonderlijke afschrijvingen en (terugnemingen van)
-21.056
16.579
-
waardeverminderingen op vaste activa Gerealiseerde meer- en minderwaarden materiële vaste activa
3.928
414
-89,5%
Gerealiseerde meer- en minderwaarden financiële vaste activa
84.741
73.034
-13,8%
Voorzieningen voor herstructurering KBL
-82.707
-24.535
-70,3%
Andere uitzonderlijke opbrengsten en kosten
-478
-2.019
322,4%
Uitzonderlijke resultaten – verzekeringsbedrijf
-8.194
-8.952
9,3%
Afschrijvingen op immateriële vaste activa
-5.922
-8.190
38,3%
Voorzieningen voor herstructurering
-2.543
-2.000
-21,4%
271
1.238
-356,8%
Uitzonderlijke resultaten – holdingbedrijf
-25.767
2.497
-
Aandeel in herstructureringskosten Agfa-Gevaert
-18.954
-
-
-6.813
2.497
-
Andere uitzonderlijke opbrengsten en kosten
Andere uitzonderlijke opbrengsten en kosten
■
In 2003 zijn voor een bedrag van 57 miljoen euro aan posi-
euro in 2002. De belangrijkste meerwaarden betreffen die op
tieve uitzonderlijke resultaten opgetekend, tegen 81 miljoen
de verkoop van de deelneming in Krefima en op de verkoop
euro aan negatieve uitzonderlijke resultaten in 2002. In 2003
van aandelen uit de KBL portefeuille.
zijn voor 116 miljoen euro aan uitzonderlijke opbrengsten en
■
■
KBL heeft vanaf 2001 een ingrijpend herstructureringsplan
voor 59 miljoen euro aan uitzonderlijke kosten geboekt.
opgezet. In 2003 is hiervoor nog een voorziening van 24,5
In 2003 realiseert de Groep voor netto 73 miljoen euro aan
miljoen euro aangelegd.
meerwaarden op financiële vaste activa, tegenover 85 miljoen
Toelichting 32: Belastingen – Groep
De belastingen dalen globaal met 6,3%. Die daling is vooral het
eveneens positief beïnvloed door de boeking van 60 miljoen
resultaat van een andere samenstelling van de belastbare winst:
euro aan actieve belastinglatenties door KBC Verzekeringen.
lagere belastbare meerwaarden en lagere niet-aftrekbare waarde-
In 2002 werd door KBL een actieve belastinglatentie van
verminderingen op aandelen. De evolutie van deze post is
41 miljoen euro opgezet.
105
106
Financieel verslag
3.3. Posten buiten balanstelling (in duizenden EUR) Toelichting 33: Posten buiten balanstelling – bankbedrijf
2002
2003
Verschil (in %)
1. Eventuele passiva
16.496.802
17.153.850
4,0%
57.454
61.601
7,2%
B. Kredietvervangende borgtochten
6.466.563
7.264.861
12,3%
C. Overige borgtochten
8.856.492
8.264.499
-6,7%
D. Documentaire kredieten
888.349
980.172
10,3%
E. Activa bezwaard met zakelijke zekerheden voor rekening van derden
227.944
582.717
155,6%
2. Verplichtingen met een potentieel kredietrisico
42.613.173
44.677.939
4,8%
A. Vaste verplichtingen tot fondsenverstrekking
1.839.908
7.693.447
318,1%
B. Verplichtingen wegens contantaankopen van effecten en
1.195.120
1.213.570
1,5%
39.535.094
35.762.442
-9,5%
43.051
8.480
-80,3%
89.357.505
115.415.951
29,2%
A. Niet-genegotieerde accepten
andere waarden C. Beschikbare marge op betekende kredietlijnen D. Verplichtingen tot vaste opneming en plaatsing van effecten
3. Aan de in de consolidatie opgenomen ondernemingen toevertrouwde waarden A. Waarden gehouden onder fiducieregeling
3.313.131
3.858.264
16,5%
86.044.374
111.557.687
29,7%
Gecontracteerde
Waarvan
Waarvan
bedragen
handel
niet-handel
3.669
0
3.669
Valutatermijnverrichtingen
94.293.587
86.018.703
8.274.884
Valuta- en renteswaps
30.831.865
17.665.639
13.166.226
Opties
26.410.056
26.145.785
264.271
446.696.564
378.253.504
68.443.060
B. Open bewaring en gelijkgestelde
4. Buiten balansverrichtingen op termijn in effecten, vreemde valuta en andere financiële instrumenten (inclusief verzekeringsbedrijf)
In effecten Aankoop en verkoop van effecten
In vreemde valuta
In andere financiële instrumenten Rentecontracten Renteswapovereenkomsten Rentetermijncontracten
12.284.209
8.785.493
3.498.716
Rentefutures
17.950.998
17.779.500
171.498
Renteopties
45.744.087
44.525.534
1.218.553
77.143.028
77.062.900
80.128
1.560.088
1.560.088
0
Andere contracten Aandelenopties Futuresverrichtingen
Financieel verslag
(in duizenden EUR) Toelichting 33: Posten buiten balanstelling – bankbedrijf 5. Becijfering in de toelichting bij de jaarrekening van de impact op de resultaten van de derogatie aan de waarderingsregel van artikel 36 bis § 2, met betrekking tot de rentetermijnverrichtingen (uitsluitend KBC)
Bedrag op
Verschil tussen de
afsluitdatum van
marktwaarde en
de rekeningen
de boekwaarde
Categorieën rentetermijnverrichtingen In het kader van het thesauriebeheer In het kader van het ALM
29.675.058
-4.522
7.722.945
-515.126
Het laatste gedeelte van deze tabel (artikel 36 bis § 2) geeft de bedragen op afsluitdatum van de verrichtingen afgesloten in het kader van het thesauriebeheer en in het kader van het ALM (ALM in euro + globaal beheer in vreemde valuta). Indien de thesaurieverrichtingen naar de markt waren gewaardeerd, zou een bijkomend verlies van 4,5 miljoen euro zijn geboekt. Indien de ALM-verrichtingen naar de markt waren gewaardeerd, zou een bijkomend verlies van 515,1 miljoen euro zijn geboekt. Die latente minderwaarden moeten worden geplaatst tegenover latente winsten op balansposten die evenmin in de resultaten werden geboekt.
POSTEN BUITEN BALANSTELLING – VERZEKERINGSBEDRIJF
Aan het eind van het boekjaar 2003 heeft de verzekeringsgroep voor 1 miljoen euro aan verkochte maar nog niet geleverde effecten en voor 619,8 miljoen euro aan gekochte maar nog niet ontvangen effecten. De herverzekeringsondernemingen van de groep hebben voor 94,8 miljoen euro aan effecten ten gunste van cedenten geblokkeerd.
POSTEN BUITEN BALANSTELLING – HOLDINGBEDRIJF
Rentecontracten voor een notioneel bedrag van 130 miljoen euro. Valutatermijncontracten voor een notioneel bedrag van 15,6 miljoen euro. Belangrijke verplichtingen tot aankoop van vaste activa uit hoofde van geschreven put-opties voor een bedrag van 21,8 miljoen euro. Belangrijke verplichtingen tot verkoop van vaste activa uit hoofde van geschreven call-opties voor een bedrag van 67 miljoen euro.
(in duizenden EUR) Toelichting 34: Te storten op aandelen – Groep Vennootschap
Verbonden
Ondernemingen
ondernemingen
waarmee een
Andere
Totaal
deelnemingsverhouding bestaat
Bankbedrijf
4.979
0
29.261
34.240
Verzekeringsbedrijf
0
61
5.770
5.831
Holdingbedrijf
0
0
7.516
7.516
107
108
Financieel verslag
(in duizenden EUR) Toelichting 35: Overige niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen – Groep
A. Zakelijke zekerheden die door het geconsolideerde geheel worden gesteld of onherroepelijk beloofd op zijn eigen activa a. Als waarborg voor schulden en verplichtingen van het geconsolideerde geheel Passiefposten Mobiliseringen Vast pand kredietfaciliteit EIB Asset pledge requirement KBC New York
Panden op
19.780.206 676.845 42.755
Pand Federal Reserve Bank of New York
1.318.000
Activiteiten met de NBB en met de Luxemburgse Centrale Bank
2.790.790
Effectenleningen Garanties aan de Zwitserse Nationale Bank Garanties in het kader van clearingoperaties
27.131 7.703 147.140
Activiteiten met de Bank van Spanje
90.005
Activiteiten met de Beierse ‘Landeszentralbank’
41.129
Regresloze kredieten Activiteiten van retrocessies en omgekeerde retrocessies Andere
Hypotheken
andere activa
23.901
129.488
3.213.000 629.865
Posten buiten balanstelling Opties en futures
1.541.233
b. Als waarborg voor schulden en verplichtingen van derden Passiefposten Andere
513.963
Posten buiten balanstelling Andere
46.095
B. Verplichtingen in verband met het aanvullende rust- of overlevingspensioen ten behoeve van de personeels- of directieleden, ten laste van de geconsolideerde ondernemingen Een groot aantal van de geconsolideerde ondernemingen voorzien in een extralegaal rust- en overlevingspensioen dat al dan niet via een autonoom pensioenfonds wordt opgebouwd.
C. Verplichtingen uit hoofde van optieplannen voor het personeel Eind 2003 heeft Almanij 13.280 opties uitgegeven ten voordele van de gedelegeerd bestuurders en het personeel van Almanij nv. De opties - aanbod 2000 - van de eerste schijf (in totaal 8.920) die Almanij aan zijn gedelegeerd bestuurders en zijn personeel heeft toegekend, kunnen in de periode van 1 juli 2004 tot 13 juli 2010 tegen een vaste uitoefenprijs van 42,41 euro per aandeel worden uitgeoefend. De opties - aanbod 2003 - van de tweede schijf (in totaal 4.360) die Almanij aan zijn gedelegeerd bestuurders en zijn personeel heeft toegekend, kunnen in de periode van 1 januari 2007 tot eind september/begin oktober 2010 tegen een vaste uitoefenprijs van 37,50 euro per aandeel worden uitgeoefend. Om aan die verplichtingen te voldoen, heeft Almanij eigen aandelen ingekocht.
KBC Bankverzekeringsholding heeft eveneens opties aan het personeel en de gedelegeerd bestuurders toegekend. Dochtervennootschappen van de KBC groep hebben eveneens opties KBC Bankverzekeringsholding aan hun eigen personeel en gedelegeerd bestuurders toegekend. (Zie hiervoor ook het jaarverslag van KBC Bankverzekeringsholding).
Inzake de aandelenoptieplannen die Almafin nv en Kredietbank sa Luxembourgeoise ten gunste van hun personeelsleden hebben uitgevoerd, heeft Almanij de verbintenis aangegaan de aandelen die de betrokken personeelsleden door de uitoefening van hun warranten zouden verkrijgen, over te nemen volgens de modaliteiten die in de optieplannen zijn voorzien.
Financieel verslag
Toelichting 35: Overige niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen – Groep
D. Hangende rechtsgeschillen
Gerechtelijke onderzoeken Sommige voormalige en huidige bestuurders, directieleden en medewerkers van KBC Bank nv en Kredietbank sa Luxembourgeoise werden in de zogenaamde KB Lux-affaire in verdenking gesteld wegens vermeende medewerking aan belastingontduiking. De betrokkenen ontkennen die aantijgingen en zullen zich dan ook in rechte tegen die inverdenkingstelling verzetten. Begin februari 2004 heeft het parket zijn eindvordering geformuleerd ten aanzien van de personen die eerder in verdenking waren gesteld. Na grondige studie van die eindvordering zullen de betrokken personen beslissen of ze bijkomende onderzoeksdaden zullen vragen. Nadien zal de Raadkamer oordelen of er voldoende bezwaren zijn die een doorverwijzing naar de rechtbank verantwoorden.
De Belgische gerechtelijke autoriteiten hebben een ander gerechtelijk onderzoek ingesteld in verband met transacties in Italiaanse obligaties die betrekking hadden op forfaitair buitenlands belastingkrediet. De magistraat die het onderzoek voerde, heeft een aantal (voormalige) leden van het Directiecomité, van de directie en van het personeel van KBC Bank nv in 2002 in verdenking gesteld. KBC Bank nv is er stellig van overtuigd dat de handelingen van die personen in alle opzichten wettig waren en dat de wettigheid van die transacties volledig zal kunnen worden aangetoond voor de rechtbank.
Geschillen zonder verdere negatieve invloed op de winst- en verliesrekening Met betrekking tot bovenvermelde KB Lux-zaak eiste de Belgische belastingadministratie van KBC Bank nv de betaling van de roerende voorheffing en de beursbelasting omdat zij het niet eens is met het statuut van niet-inwoner van diverse cliënten gedurende een beperkte periode in het verleden. Net zoals in het strafrechtelijk onderzoek is KBC Bank nv ervan overtuigd dat de argumenten van de belastingadministratie niet correct zijn en dat een definitieve gerechtelijke uitspraak ten voordele van KBC Bank nv zal worden gedaan. Niettemin heeft KBC Bank nv de betwiste roerende voorheffing en beursbelasting uit beleidsoverwegingen betaald, met behoud van al haar rechten om de zaak voor een rechtbank te behandelen.
Zoals alle andere Belgische banken is KBC Bank nv sinds 1992 betrokken in een discussie met de fiscus over de juiste methode om de brutowaarde van een forfaitair buitenlands belastingkrediet te berekenen. Twee Hoven van Beroep en het Hof van Cassatie namen al een beslissing ten gunste van de methode gehanteerd door de banken. Bijgevolg zal KBC Bank nv de procedures trachten te bespoedigen zodat de zaak kan worden afgehandeld. Uit beleidsoverwegingen heeft KBC Bank nv de betwiste belasting betaald, met behoud van al haar rechten.
KBC Verzekeringen nv, voorheen ABB-verzekeringen nv, is betrokken in een geschil met de Belgische fiscus over de manier waarop de technische voorzieningen voor haar levensverzekeringsactiviteiten werden berekend (ABB gebruikte een technische rentevoet van 4%, afwijkend van de 4,75% die werd gebruikt om de inventarisreserves of het gewaarborgde rendement voor de verzekerden te berekenen). De fiscus eist dat het bedrag dat het verschil tussen de twee berekeningen vertegenwoordigt, wordt belast. Na afwijzing van het bezwaar heeft KBC Verzekeringen nv een verzoekschrift bij de rechtbank ingediend en hiervoor een voorziening van 55,8 miljoen euro aangelegd. De rechtbank heeft een beslissing genomen waarin voormelde eis van de fiscus wordt afgewezen. De fiscus heeft tegen die beslissing evenwel hoger beroep aangetekend.
Eind december tekende KBC beroep aan tegen het vonnis dat eind november door de rechtbank van eerste aanleg in Gent werd uitgesproken en waarbij KBC in een welbepaald dossier werd veroordeeld tot het betalen van een dwangsom indien bepaalde inlichtingen niet binnen een bepaalde termijn aan de fiscus worden bezorgd. KBC bezorgde ondertussen wel de gevraagde inlichtingen aan de fiscus onder alle mogelijk voorbehoud van procedurele ontwikkelingen, zodat het betalen van de dwangsom die in het vonnis was opgenomen niet meer aan de orde was.
KBC Bank nv is, zoals andere banken, betrokken in een geschil met de Belgische BTW-administratie over specifieke aspecten van de berekening van het verhoudingsgetal dat bepalend is voor de mate waarin de bank de door haar betaalde BTW kan recupereren. Bij de vorige controles door de belastingadministratie werd nochtans bevestigd dat de werkwijze van de bank correct was. Een van de andere betrokken banken kreeg intussen al gelijk voor de rechtbank, zonder dat de bevoegde overheid daartegen binnen de gestelde termijn beroep aantekende. KBC Bank nv bracht deze aangelegenheid ook voor de rechtbank en verwacht eveneens een gunstige uitspraak. Niettemin werd in het boekjaar 2003 uit voorzorg een voorziening van 43 miljoen euro aangelegd.
Aangezien al voorzieningen werden aangelegd of bedragen werden betaald, kunnen deze betwistingen geen verdere invloed hebben op de winst- en verliesrekeningen van respectievelijk KBC Bank nv en KBC Verzekeringen nv.
109
110
Financieel verslag
Toelichting 35: Overige niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen – Groep
Andere geschillen KBC Bank nv is, via haar Tsjechische dochter âSOB a.s., partij (als eiser of verweerder) in een aantal burgerlijke en strafzaken die voortvloeiden uit een ˇ a Posˇtovní banka a.s. over de verkoop van het bedrijf van voormelde bank, die enkele dagen vóór die transactie onder overeenkomst met Investicní curatele werd gesteld. In het kader van dezelfde transactie heeft Nomura Principal Investment Plc. een klacht wegens oneerlijke mededinging ingediend tegen âSOB en KBC Bank nv. De zaken zullen voor de Tsjechische rechtbank en/of via arbitrage worden gepleit.
In 2003 deed zich een fraudegeval voor bij K&H Equities, een dochtermaatschappij die oorspronkelijk in handen was van ABN AMRO en K&H Bank, maar nu volledig door K&H Bank is overgenomen. Hiervoor is in de rekeningen van K&H een voorziening van 33 miljoen euro aangelegd.
Met betrekking tot de verwerving van de deelneming in Philipp Holzmann leidde de Gevaert groep in maart 2000 een gerechtelijke procedure in tegen Deutsche Bank AG op grond van prospectusverantwoordelijkheid en precontractuele aansprakelijkheid. De aanklacht werd in april 2000 uitgebreid met een beperkte schadeclaim tegen Philipp Holzmann AG als emittent van de prospectus. In de loop van 2001 stelde de rechtbank een onafhankelijke deskundige aan. In juni 2002 werd Philipp Holzmann AG in faling gesteld, wat het werk van de deskundige heeft vertraagd. Voor de te verwachten gerechtskosten werd een voorziening aangelegd.
Naast de vorderingen en procedures die hierboven werden beschreven, zijn de Groepsvennootschappen onderworpen aan een reeks andere vorderingen en betrokken in een aantal andere juridische procedures die voortvloeien uit de normale werking van de respectieve vennootschappen. Hoewel het resultaat daarvan onzeker is en met sommige vorderingen relatief grote bedragen aan schadevergoeding zijn gemoeid, gelooft het bestuur niet dat de schulden uit die vorderingen een negatief effect hebben op de geconsolideerde financiële positie of resultaten van de Groep, rekening houdend met de voorzieningen die eventueel voor die geschillen werden aangelegd.
Toelichting 36: Personeel – Groep
2002
2003
(in eenheden) 1. Gemiddeld personeelsbestand in voltijdse equivalenten: Bankbedrijf Verzekeringsbedrijf Holdingbedrijf Totaal wrv. werkzaam in België
46.242
44.180
3.907
3.845
2.820
2.923
52.969
50.948
20.486
19.022
2. Personeels- en pensioenkosten Bankbedrijf Verzekeringsbedrijf Andere Totaal
(in duizenden EUR) 2.173.073
2.202.056
158.166
159.849
176.791
197.970
2.508.030
2.559.875
Financieel verslag
(in duizenden EUR) Toelichting 37: Financiële relaties met bestuurders en zaakvoerders – Groep
2003
A. Totaalbedrag van de bezoldigingen aan de bestuurders of zaakvoerders
6.027
van de consoliderende onderneming op grond van hun werkzaamheden in de consoliderende onderneming, haar dochterondernemingen en geassocieerde ondernemingen, inclusief het bedrag aan rustpensioenen dat in dat kader aan de gewezen bestuurders of zaakvoerders is toegekend
B. Voorschotten en kredieten toegekend aan de bestuurders en zaakvoerders waarvan sprake in punt A.
3.818
111
112
Financieel verslag
Kasstromentabel 2003 De kasstromentabel geeft een beeld van de wijzigingen in de beschikbare kasmiddelen en toont aan hoe de kasstromen zijn gegenereerd en besteed. Daarbij worden de kasstromen opgesplitst volgens de bedrijfs-, investerings- en financieringsactiviteiten. De kasstromen uit bedrijfsactiviteiten worden volgens de indirecte methode voorgesteld. Daarbij wordt de geconsolideerde winst aangepast voor de posten die geen kasontvangsten of kasuitgaven inhouden.
In het bankbedrijf is 8,8 miljard euro aan kasmiddelen gegenereerd: 2 miljard euro uit de winst, 3,7 miljard euro uit cliënten en 3,1 miljard euro uit overige elementen van het bedrijfskapitaal (voornamelijk een toename van de netto interbancaire schulden). Die middelen zijn voor 6,1 miljard euro geïnvesteerd in effecten van de handels- en beleggingsportefeuille, voor 1,3 miljard euro in effecten die behoren tot de portefeuille van de financiële vaste activa en voor 0,1 miljard euro voor de betaling van schulden. Het overblijvende saldo van 1,2 miljard euro is aan de kasmiddelen toegevoegd.
In het verzekeringsbedrijf zijn de 2,4 miljard euro aan middelen gegenereerd door de winst vooral aan de nettoaankoop van beleggingen besteed.
In het investeringsbedrijf, de overige gespecialiseerde vennootschappen en de eigen holdingactiviteiten zijn de middelen van 0,3 miljard euro verkregen uit de winst, het bedrijfskapitaal en investeringsactiviteiten vooral voor de uitbetaling van dividenden aangewend.
In totaal nemen de beschikbare kasmiddelen voor de Groep in 2003 met 1,5 miljard euro toe tot 13,9 miljard euro.
Financieel verslag
(in duizenden EUR) Kasstromentabel 2003
Kasstroom uit bedrijfsactiviteiten (1)
Totaal
Totaal
2002
2003
5.996.783(*)
2.849.663
Bankbedrijf
Verzekerings-
Holdingbedrijf
bedrijf 2.603.245
35.467
210.951 97.076
Kasstromen uit de winst
4.034.992
4.488.549
2.029.274
2.362.199
Geconsolideerde winst
1.257.973
1.407.864
1.076.200
274.200
57.464
763.357
678.937
694.640
0
-15.703
Afschrijvingen op vaste activa
583.887
563.132
469.671
40.172
53.289
Afschrijvingen op beleggingen verzekeringsportefeuille
284.083
131.532
0
131.532
0
-130.866
-123.461
-211.237
83.785
3.991
1.418.375
1.458.227
0
1.458.227
0
-139.856
374.283
0
374.283
0
-1.961
-1.965
0
0
-1.965
Nettowaardeverminderingen op vorderingen en beleggingseffecten
Nettowijziging van de voorzieningen, uitgestelde belastingen en belastinglatenties Nettowijziging van de voorzieningen niet-levensverzekeringen Nettowijziging van de voorzieningen levensverzekeringen Uitkeringen aan bestuurders Kasstromen uit effectenportefeuille
1.356.272(*)
-7.754.548
-6.137.386
-1.608.813
-8.349
Aanschaffingen beleggingsportefeuille
-49.940.684
-32.352.545
-26.974.092
-5.347.094
-31.359
Overdrachten beleggingsportefeuille
56.198.717
31.971.534
28.210.243
3.738.281
23.010
Nettowijziging handelsportefeuille
-4.901.761
-7.373.537
-7.373.537
0
0
-4.051.679(*)
3.659.846
3.659.846
0
0
-11.371.536
8.179.001
8.179.001
0
0
7.319.857
-4.519.155
-4.519.155
0
0
4.657.198(*)
2.455.816
3.051.511
-717.919
122.224
1.192.415
3.727.141
3.727.141
0
0
Kasstroom uit investeringsactiviteiten (2)
-563.458(*)
-1.031.312
-1.270.472
143.550
95.610
Aanschaffingen van financiële vaste activa
-328.716
-1.201.280
-1.198.504
0
-2.776
Wijziging in de netto cliëntenwerkmiddelen Vorderingen op cliënten Schulden aan cliënten Overige wijzigingen in bedrijfskapitaal wrv. wijziging in de interbancaire werkmiddelen (uitgezonderd zichtgelden)
Overdrachten van financiële vaste activa
273.816(*)
205.775
124.721
0
81.054
Aanschaffingen van (im)materiële vaste activa
-1.203.587
-967.497
-1.088.307
139.062
-18.252
691.134
931.690
891.618
4.488
35.584
-692
0
0
0
0
4.587
0
0
0
0
-867.953
-283.021
-149.464
0
-133.557
9.509
160.179
0
0
160.179
Opbrengst uit uitgifte van preferente aandelen
-108.676
-97.078
-97.078
0
0
Netto-uitgifte van achtergestelde obligaties
-498.549
-52.386
-52.386
0
0
Betaalde dividenden door de consoliderende onderneming
-270.237
-293.736
0
0
-293.736
Netto toe- of afname van kasmiddelen (1) + (2) + (3)
4.565.372
1.535.330
1.183.309
179.017
173.004
Kasmiddelen bij het begin van de periode
7.751.802
12.317.174
11.713.457
192.246
411.471
Kasmiddelen op het einde van de periode
12.317.174
13.852.504
12.896.766
371.263
584.475
Overdrachten van (im)materiële vaste activa Aanschaffingen van goodwill (in mindering gebracht op het eigen vermogen) Overdrachten van goodwill (in mindering gebracht op het eigen vermogen) Kasstroom uit financieringsactiviteiten (3) Opbrengst uit uitgifte van aandelen
* Cijfers aangepast t.a.v. de gerapporteerde cijfers in 2002. Zo werden de bewegingen in de handelsportefeuille apart voorgesteld onder de kasstromen uit de effectenportefeuille en werden de bewegingen in de obligaties die de aard hebben van financiële vaste activa opgenomen onder de kasstromen uit investeringsactiviteiten.
113
114
Financieel verslag
Overzicht kwartaalresultaten 2002 en 2003 (in miljoenen EUR) GECONSOLIDEERDE RESULTATEN ALMANIJ GROEP
1K2002
2K2002
3K2002
4K2002
2002 Totaal
1K2003
2K2003
3K2003
4K2003
2003 Totaal
BRUTOBEDRIJFSINKOMSTEN
1.864,2
1.886,3
1.916,2
1.928,1
7.594,8
1.883,1
1.863,5
1.779,3
1.950,2
7.476,1
Bankbedrijf Nettorente-inkomsten Dividenden Resultaat uit deelnemingen in vermogensmutatie Winst uit financiële transacties wrv. wisselbedrijf en effectenhandel wrv. gerealiseerde meer- en minderwaarden Nettoprovisie-inkomsten Overige bedrijfsopbrengsten
1.626,9 814,6 10,8 1,1
1.645,5 857,4 105,7 -0,6
1.661,7 893,5 26,9 4,4
1.683,6 802,0 60,7 2,5
6.617,7 3.367,5 204,1 7,4
1.648,9 802,7 31,3 3,7
1.591,0 856,2 50,4 4,0
1.544,7 906,4 24,8 2,0
1.661,1 864,1 27,7 7,9
6.445,7 3.429,4 134,2 17,6
263,3 176,7 86,6
188,2 164,7 23,5
309,0 113,9 195,1
335,5 196,3 139,2
1.096,0 651,6 444,4
287,0 152,6 134,4
194,2 130,2 64,0
123,3 113,4 9,9
166,6 111,6 55,0
771,1 507,8 263,3
399,6 137,5
353,9 140,9
319,3 108,6
352,3 130,6
1.425,1 517,6
419,6 104,6
372,8 113,4
383,0 105,2
392,7 202,1
1.568,1 525,3
212,4 941,3 -880,9 11,2 149,8 67,3 -11,2 2,2
209,7 913,5 -420,6 436,9 -286,2 8,0 -436,9 3,0
228,0 644,9 -275,8 307,2 -137,1 61,2 -307,2 -4,0
222,4 210,9 956,5 1.219,1 -800,3 -1.327,0 -171,9 87,4 325,1 53,4 -4,2 49,9 171,9 -87,4 5,2 1,3
206,8 598,6 -586,3 -33,5 182,7 4,2 33,5 11,8
207,1 711,8 -744,1 -91,3 241,0 41,3 91,3 -1,6
847,2 3.486,0 -3.457,7 -209,3 802,2 91,2 209,3 16,7
15,4 -0,2 10,8
18,5 -0,5 13,3
19,0 -2,4 23,9
14,7 -5,8 20,5
67,6 -8,9 68,5
9,1 -3,4 11,8
24,5 0,7 18,1
10,9 -13,5 20,4
63,7 7,6 53,8
108,2 -8,6 104,1
4,8
5,7
-2,5
0,0
8,0
0,7
5,7
4,0
2,3
12,7
9,5
12,6
7,5
27,7
57,3
14,2
25,6
16,9
18,3
75,0
Verzekeringsbedrijf Netto verdiende premies Netto technische lasten wrv. waardecorrecties tak 23 Beleggingsopbrengsten en -lasten wrv. gerealiseerde meerwaarden wrv. waardecorrecties tak 23 Resultaat uit deelnemingen in vermogensmutatie Investeringsactiviteiten Gerealiseerde meerwaarden Resultaat uit deelnemingen in vermogensmutatie Overige opbrengsten Holdingactiviteiten en overige
202,1 852,2 656,2 3.155,9 -696,7 -2.274,0 -75,3 680,0 240,3 -33,2 61,5 198,0 75,5 -679,8 2,3 3,5
ALGEMENE BEHEERSKOSTEN
-1.201,4 -1.253,6 -1.181,4 -1.271,2 -4.907,6 -1.218,0 -1.227,5 -1.159,4 -1.232,7 -4.837,6
Bankbedrijf Personeelskosten Bedrijfskosten en afschrijvingen materiële vaste activa
-1.066,5 -1.122,1 -1.030,6 -1.131,3 -4.350,5 -1.061,0 -1.072,2 -1.020,6 -1.083,6 -4.237,4 -574,0 -591,0 -560,8 -573,7 -2.299,5 -598,1 -587,6 -550,2 -607,0 -2.342,9 -492,5 -531,1 -469,8 -557,6 -2.051,0 -462,9 -484,6 -470,4 -476,6 -1.894,5
Verzekeringsbedrijf Acquisitiekosten Bedrijfskosten Investeringsactiviteiten
-114,0 -96,6 -17,4
-107,4 -88,2 -19,2
-126,9 -93,4 -33,5
-108,2 -83,3 -24,9
-456,5 -361,5 -95,0
-132,3 -108,5 -23,8
-131,9 -102,9 -29,0
-115,9 -92,7 -23,2
-118,9 -93,4 -25,5
-499,0 -397,5 -101,5
-1,7
-3,1
-4,8
4,6
-5,0
-1,2
-1,6
-0,6
-2,1
-5,5
Holdingactiviteiten en overige
-19,2
-21,0
-19,1
-36,3
-95,6
-23,5
-21,8
-22,3
-28,1
-95,7
OPERATIONEEL RESULTAAT VÓÓR WAARDECORRECTIES EN AFSCHRIJVINGEN CONSOLIDATIEVERSCHILLEN wrv. bankbedrijf wrv. verzekeringsbedrijf wrv. investeringsactiviteiten wrv. holdingactiviteiten en overige
662,8
632,7
734,8
656,9
2.687,2
665,1
636,0
619,9
717,5
2.638,5
560,4 98,4 13,7 -9,7
523,4 102,3 15,4 -8,4
631,1 101,1 14,2 -11,6
552,3 93,9 19,3 -8,6
2.267,2 395,7 62,6 -38,3
587,9 78,6 7,9 -9,3
518,8 90,5 22,9 3,8
524,1 90,9 10,3 -5,4
577,5 88,2 61,6 -9,8
2.208,3 348,2 102,7 -20,7
Waardecorrecties bankbedrijf Waardeverminderingen en voorzieningen kredietrisico’s Waardecorrecties op effecten Voorzieningen voor andere risico’s en kosten
-93,9 -101,0
-166,8 -82,2
-279,0 -130,0
-157,4 -136,3
-697,1 -449,5
-161,8 -80,5
-99,9 -168,5
-184,6 -210,6
-232,4 -228,0
-678,7 -687,6
2,0 5,1
-66,2 -18,4
-172,7 23,7
-15,1 -6,0
-252,0 4,4
-92,5 11,2
67,9 0,7
27,0 -1,0
-9,5 5,1
-7,1 16,0
Waardecorrecties investeringsactiviteiten Afschrijvingen eersteconsolidatieverschillen Niet-recurrente resultaten verzekeringsbedrijf RESULTAAT UIT DE GEWONE BEDRIJFSUITOEFENING Uitzonderlijke resultaten
-2,3
-16,1
-39,2
2,7
-54,9
-2,4
-2,5
13,2
4,9
13,2
-11,1
-15,8
-14,0
-16,1
-57,0
-17,3
-27,8
-17,9
-19,2
-82,2
-2,8
-4,1
-37,3
44,1
-0,1
-13,0
8,8
-13,2
-17,6
-35,0
552,7
429,9
365,3
530,2
1.878,1
470,6
514,6
417,4
453,2
1.855,8
-9,8
42,1
38,5
-151,8
-81,0
23,0
22,1
-4,3
16,2
57,0
542,9
472,0
403,8
378,4
1.797,1
493,6
536,7
413,1
469,4
1.912,8
Belastingen op het resultaat
-153,9
-127,8
-210,3
-47,1
-539,1
-118,8
-162,6
-83,8
-139,7
-504,9
GECONSOLIDEERDE WINST
389,0
344,2
193,5
331,3
1.258,0
374,8
374,1
329,3
329,7
1.407,9
-165,0
-145,2
-99,3
-131,0
-540,5
-145,3
-136,3
-114,0
-75,1
-470,7
224,0 185,1 58,7 -9,4 -10,4
199,0 149,1 64,5 -9,2 -5,4
94,2 112,5 24,9 -32,8 -10,4
200,3 123,1 81,8 6,9 -11,5
717,5 569,8 229,9 -44,5 -37,7
229,5 182,8 55,1 -1,9 -6,5
237,8 177,6 45,1 14,1 1,0
215,3 161,4 45,9 15,1 -7,1
254,6 163,4 41,2 60,9 -10,9
937,2 685,2 187,3 88,2 -23,5
1,14
1,02
0,48
1,02
3,66
1,17
1,21
1,10
1,30
4,79
RESULTAAT VÓÓR BELASTINGEN
Aandeel van derden in de winst NETTOGROEPSWINST Bijdrage bankbedrijf Bijdrage verzekeringsbedrijf Bijdrage investeringsactiviteiten Bijdrage holdingactiviteiten en overige Winst per aandeel (in EUR)
Financieel verslag
VERSLAG VAN HET COLLEGE VAN COMMISSARISSEN OVER DE GECONSOLIDEERDE JAARREKENING AFGESLOTEN OP 31 DECEMBER 2003 GERICHT AAN DE ALGEMENE VERGADERING VAN AANDEELHOUDERS VAN ALMANIJ NV Overeenkomstig de wettelijke en bestuursrechtelijke bepalingen,
vervat, werden gecontroleerd door één van de commissarissen
brengen wij u verslag uit over de uitvoering van de controle-
van Almanij voor wat de Belgische dochterondernemingen
opdracht die ons werd toevertrouwd.
betreft en door externe auditors voor wat de buitenlandse vennootschappen betreft. Wij hebben ons gesteund op hun
Wij hebben de controle uitgevoerd van de geconsolideerde
verklaringen. Wij zijn van mening dat onze werkzaamheden en
jaarrekening, opgesteld onder de verantwoordelijkheid van
deze van de externe auditors die de rekeningen van de dochters
de Raad van Bestuur van de vennootschap, over het boekjaar
hebben gecontroleerd, een redelijke basis vormen voor het
afgesloten op 31 december 2003, met een balanstotaal van
uitbrengen van ons oordeel.
259.629.264(000) euro en waarvan de resultatenrekening afsluit met een winstaandeel van de Groep in het resultaat van
Naar ons oordeel, rekening houdend met de in België toe-
937.205(000) euro. Wij hebben eveneens de controle van het
passelijke wettelijke en bestuursrechtelijke voorschriften, geeft de
geconsolideerde jaarverslag uitgevoerd.
geconsolideerde jaarrekening afgesloten op 31 december 2003 een getrouw beeld van het vermogen, van de financiële toestand
Verklaring over de geconsolideerde jaarrekening zonder voorbehoud
en van de resultaten van het geconsolideerde geheel en wordt
Onze controles werden verricht overeenkomstig de Belgische
een passende verantwoording gegeven in de toelichting.
controlenormen uitgevaardigd door het Instituut der Bedrijfsrevisoren. Deze beroepsnormen eisen dat onze controle zo
Bijkomende verklaringen
wordt georganiseerd en uitgevoerd dat een redelijke mate van
Wij vullen ons verslag aan met de volgende bijkomende verklarin-
zekerheid wordt verkregen dat de geconsolideerde jaarrekening
gen die niet van aard zijn om de draagwijdte van onze verklaring
geen onjuistheden van materieel belang bevat, rekening houdend
over de geconsolideerde jaarrekening over het boekjaar 2003 te
met de Belgische wettelijke en bestuursrechtelijke voorschriften
wijzigen:
met betrekking tot de geconsolideerde jaarrekening.
■
Het geconsolideerde jaarverslag bevat de door de wet vereiste gegevens en stemt overeen met de geconsolideerde jaarrekening.
Overeenkomstig deze normen hebben wij rekening gehouden met de administratieve en boekhoudkundige organisatie van de
■
De toelichting bij de jaarrekening bevat passende commen-
Groep, alsook met de procedures van interne controle. Wij
taren betreffende:
hebben de voor onze controles vereiste ophelderingen en
- de wijziging van waarderingsregels
inlichtingen verkregen. Wij hebben op basis van steekproeven de
- de afwijkingen van het algemene jaarrekeningenrecht
verantwoording onderzocht van de bedragen opgenomen in de
inzake:
geconsolideerde jaarrekening. Wij hebben de waarderingsregels,
- de verwerking van de positieve consolidatieverschillen,
de consolidatiegrondslagen, de betekenisvolle boekhoudkundige
- het gehanteerde schema van de jaarrekening en
ramingen die de onderneming maakte en de voorstelling van de
- de toepassing van waarderingsregels die rekening houden
geconsolideerde jaarrekening in haar geheel beoordeeld. De jaar-
met de eigenheid van de diverse activiteitsdomeinen.
rekeningen van de vennootschappen die in de consolidatie zijn Antwerpen, 15 april 2004
ERNST & YOUNG BEDRIJFSREVISOREN bcv
KLYNVELD PEAT MARWICK GOERDELER BEDRIJFSREVISOREN bcv
Vertegenwoordigd door Danielle Vermaelen, vennoot
Vertegenwoordigd door
Jean-Pierre Romont, vennoot
Pierre P. Berger, vennoot
115
116
Financieel verslag
Vennootschappelijke jaarrekening van Almanij nv op 31 december 2003 De vennootschappelijke jaarrekening van Almanij nv wordt hierna
Op verzoek kan kosteloos een afschrift van de integrale neer-
voorgesteld in een verkorte versie (*). Overeenkomstig de wettelij-
gelegde tekst worden verkregen.
ke voorschriften worden de vennootschappelijke jaarrekening, het
Het College van Commissarissen heeft de vennootschappelijke
verslag van de Raad van Bestuur en het verslag van het College van
jaarrekening van Almanij nv zonder voorbehoud goedgekeurd.
Commissarissen neergelegd bij de Nationale Bank van België.
1. Vennootschappelijke balans na winstverdeling (in duizenden EUR) ACTIVA
2001
2002
2003
Verschil (in %)
VASTE ACTIVA III. Materiële vaste activa C. Meubilair en rollend materieel
IV. Financiële vaste activa
3.674.831
4.098.112
4.278.339
4,4%
32
24
18
-24,6%
32
24
18
-24,6%
3.674.799
4.098.088
4.278.321
4,4%
3.503.894
3.930.852
4.139.538
5,3%
81.681
78.012
49.579
-36,4%
3.208
3.208
3.189
-0,6%
86.016
86.016
86.016
-
114.033
119.788
48.928
-59,2%
A. Verbonden ondernemingen 1. Deelnemingen 2. Vorderingen B. Ondernemingen waarmee een deelnemingsverhouding bestaat 1. Deelnemingen C. Andere financiële vaste activa 1. Aandelen
VLOTTENDE ACTIVA VII. Vorderingen op ten hoogste één jaar
5.204
1.026
587
-42,8%
A. Handelsvorderingen
22
1
4
371,3%
B. Overige vorderingen
5.182
1.025
583
-43,1%
101.276
109.991
42.691
-61,2%
737
1.859
1.859
-
100.539
108.132
40.832
-62,2%
IX. Liquide middelen
2.557
4.850
3.305
-31,9%
X.
4.996
3.921
2.345
-40,2%
3.788.864
4.217.900
4.327.267
2,6%
VIII. Geldbeleggingen A. Eigen aandelen B. Overige beleggingen
Overlopende rekeningen
TOTAAL DER ACTIVA
* Voor de voorstelling van de resultatenrekening wordt een aangepast schema gebruikt dat de activiteiten van Almanij als houdster van deelnemingen beter weergeeft. Ook de vorige jaren werd dat schema gebruikt in overeenstemming met artikel 2 van het Koninklijk Besluit van 1 september 1986 betreffende de jaarrekening en de geconsolideerde jaarrekening van de portefeuillemaatschappijen. Het bijzondere statuut van de portefeuillemaatschappijen werd evenwel opgeheven. Onze vennootschap is nu onderworpen aan het algemene jaarrekeningrecht waarin geen bijzonder schema is voorzien dat aangepast is aan onze activiteiten. Almanij heeft daarom een derogatie gevraagd aan de Minister van Economie voor het behoud van het aangepaste schema.
Financieel verslag
(in duizenden EUR) PASSIVA
2001
2002
2003
Verschil (in %)
EIGEN VERMOGEN I.
II.
3.300.233
3.405.558
3.511.853
3,1%
Kapitaal
625.704
625.704
625.704
-
A. Geplaatst kapitaal
625.704
625.704
625.704
-
1.961.802
1.961.802
1.961.802
-
87
87
87
-
701.993
806.993
913.993
13,3%
62.570
62.570
62.570
-
737
1.859
1.859
-
Uitgiftepremies
III. Herwaarderingsmeerwaarden
IV. Reserves A. Wettelijke reserve B. Onbeschikbare reserve a) Voor eigen aandelen C. Belastingvrije reserve
60.818
60.818
60.818
-
D. Beschikbare reserves
577.867
681.745
788.745
15,7%
10.647
10.972
10.267
-6,4%
SCHULDEN
488.631
812.342
815.414
0,4%
VIII. Schulden op langer dan één jaar
200.000
200.000
200.000
-
200.000
200.000
200.000
-
277.616
599.594
604.854
0,9%
0
324.494
305.879
100,0%
46
29
23
-21,1%
107
109
233
113,6%
277.463
274.962
298.720
8,6%
11.015
12.748
10.560
-17,2%
3.788.864
4.217.900
4.327.267
2,6%
V.
Overgedragen winst
A. Financiële schulden 5. Overige leningen
IX. Schulden op ten hoogste één jaar B. Financiële schulden C. Handelsschulden E. Schulden met betrekking tot belastingen, bezoldigingen en sociale lasten 2. Bezoldigingen en sociale lasten F. Overige schulden
X.
Overlopende rekeningen
TOTAAL DER PASSIVA
117
118
Financieel verslag
2. Vennootschappelijke resultatenrekening (in duizenden EUR) KOSTEN
2001
2002
2003
Verschil (in %)
A.
Kosten van schulden
17.657
16.461
20.930
27,1%
B.
Andere financiële kosten
9.828
42
48
15,3%
C.
Diensten en diverse goederen
2.258
5.292
2.693
-49,1%
D.
Bezoldigingen, sociale lasten en pensioenen
1.292
914
1.010
10,5%
F.
Afschrijvingen en waardeverminderingen op
21
8
7
-22,6%
Minderwaarden
0
0
12
-
2. op financiële vaste activa
0
0
12
-
oprichtingskosten, immateriële en materiële vaste activa I.
K.
Belastingen
L.
Winst van het boekjaar
2.012
2.125
1.250
-41,2%
393.520
377.523
401.995
6,5%
TOTAAL
426.588
402.366
427.945
6,4%
N.
393.520
377.523
401.995
6,5%
2001
2002
2003
Verschil
Te bestemmen winst van het boekjaar
OPBRENGSTEN
(in %)
A.
Opbrengsten uit financiële vaste activa
371.763
400.196
425.469
6,3%
1. Dividenden
361.264
392.898
418.352
6,5%
10.499
7.298
7.117
-2,5%
7.788
2.164
2.143
-1,0%
2. Interesten B.
Opbrengsten uit vlottende activa
C.
Andere financiële opbrengsten
414
0
83
-
D.
Opbrengsten uit geleverde diensten
486
1
2
204,2%
E.
Andere lopende opbrengsten
6
5
5
-7,0%
I.
Meerwaarden bij realisatie
46.043
0
97
-
2. van financiële vaste activa
46.043
0
0
-
0
0
97
-
88
0
146
-
426.588
402.366
427.945
6,4%
3. van vlottende activa K.
Regularisering van belastingen
TOTAAL
Financieel verslag
Resultaatverwerking (in duizenden EUR) 2001
2002
2003
Verschil (in %)
A.
Te bestemmen winstsaldo
403.625
388.170
412.967
6,4%
1. Te bestemmen winst van het boekjaar
393.520
377.523
401.995
6,5%
10.105
10.647
10.972
3,0%
Toevoeging aan het eigen vermogen
135.000
105.000
107.000
1,9%
3. aan de overige reserves
135.000
105.000
107.000
1,9%
Over te dragen resultaat
10.647
10.972
10.267
-6,4%
1. Over te dragen winst
10.647
10.972
10.267
-6,4%
Uit te keren winst
257.978
272.198
295.700
8,6%
1. Vergoeding van het kapitaal
256.137
270.237
293.736
8,7%
2. Bestuurders of zaakvoerders
1.841
1.961
1.965
0,2%
2. Overgedragen winst van het vorige boekjaar
C.
D.
F.
3. Toelichting (in duizenden EUR) Toelichting 1: Financiële vaste activa
Verbonden
Deelnemingen in
Andere financiële
ondernemingen
ondernemingen
vaste activa
Totaal
met deelnemingsverhouding
Boekwaarde (01.01.2003)
4.008.864
3.208
86.016
4.098.088
Aanschaffingen
208.694
0
0
208.694
Overdrachten en terugbetalingen
-28.441
-20
0
-28.461
4.189.117
3.188
86.016
4.278.321
Boekwaarde (31.12.2003)
■
■
De financiële vaste activa nemen met 180,2 miljoen euro toe
■
In 2003 kocht Almanij 1.550.545 stemgerechtigde KBL-aan-
tot 4.278,3 miljoen euro als gevolg van investeringen in de
delen en 248.640 bevoorrechte KBL-aandelen. Eind 2003
aandelen van KBC en KBL. Die activa maken 98,9% van de
bezit Almanij rechtstreeks (dat is zonder de aandelen aange-
totale activa uit.
houden door Kredietcorp, Gevaert en KBC Verzekeringen)
Het afgelopen jaar kocht Almanij 90.000 KBC Holding-aandelen
69,8% van de stemgerechtigde aandelen van KBL en 65,3%
en werden er 155.000 KBC-ATO’s (1993-2003) in 1.550.000
van alle aandelen van KBL. In totaal bezit de Almanij Groep
KBC Holding-aandelen geconverteerd. Eind 2003 heeft Almanij
84,6% van de stemgerechtigde aandelen en 78,6% van alle
een rechtstreeks belang van 66,73% in KBC Holding.
aandelen.
119
120
Financieel verslag
(in duizenden EUR) Toelichting 2: Eigen vermogen en aandeelhouders
Kapitaal Uitgiftepremies Herwaarderingsmeerwaarden Reserves Overgedragen resultaat Eigen vermogen
■
Het eigen vermogen bedraagt 3.511,9 miljoen euro, een
■
verhoging met 106,3 miljoen euro tegenover eind 2002. ■
Begintoestand
Winstreservering
Eindtoestand
625.704
0
625.704
1.961.802
0
1.961.802
87
0
87
806.993
107.000
913.993
10.972
-705
10.267
3.405.558
106.295
3.511.853
Eind 2003 bedraagt het aantal uitstaande aandelen nog steeds 195.823.772.
Die toename vloeit voort uit het resultaat van de lopende periode van 402 miljoen euro na aftrek van 295,7 miljoen euro aan uit te keren dividenden en tantièmes.
Toelichting 3: Uitstaande schulden
■
Eind 2003 bedragen de uitstaande schulden 815,4 miljoen
■
Gebruik makend van de lage interestvoeten is begin 2004 een
euro, tegen 812,3 miljoen euro eind 2002. De schuldgraad
langetermijnschuld van 250 miljoen euro opgenomen voor de
(de verhouding tussen vreemd vermogen en totaal vermo-
terugbetaling van kortlopende schulden en waarvan de vlot-
gen) bedraagt 18,8%. Indien geen rekening wordt gehouden
tende rente in een vaste vijfjaarsrente is omgezet.
met de te betalen dividenden, bedraagt de schuldgraad 12%. ■
Eind 2003 bedragen de financiële schulden 505,9 miljoen euro, bestaande uit een langetermijnschuld van 200 miljoen euro en kortetermijnschulden van 305,9 miljoen euro.
Toelichting 4: Kosten
■
De toename van de financiële kosten is te verklaren door de
■
De daling van de post ‘Diensten en diverse goederen’ wordt
investeringen die de laatste jaren in Groepsaandelen werden
verklaard door het wegvallen van een aantal eenmalige kos-
gedaan.
ten die in 2002 voorkwamen, zoals de kosten verbonden aan het openbare bod en uitkoopbod op Gevaert.
Financieel verslag
Toelichting 5: Opbrengsten
■
De inkomsten uit dividenden nemen met 6,5% toe tot 418,4 miljoen euro. In 2003 zijn die als volgt samengesteld:
(in miljoenen EUR) Bedrag
Verschil (in %)
KBC Holding
312,8
3,1%
KBL
70,7
28,8%
Gevaert
32,0
-
2,9
8,8%
Irish Life & Permanent
121
Verantwoordelijke uitgever: Philippe Verly Snydershuis Keizerstraat 8 B-2000 Antwerpen Drukwerkbegeleiding: GrafiCom bvba
FINANCIËLE KALENDER Begin 2004 kondigde Euronext aan dat de verplichting voor de vennootschappen opgenomen in het NextPrime segment om kwartaalcijfers te rapporteren, wordt gewijzigd teneinde een ‘best practice’ te worden. De verplichting wordt dus in een aanbeveling omgezet. Almanij heeft besloten de kwartaalrapportering op vrijwillige basis verder te zetten. Laatste dag neerlegging aandelen voor de Jaarvergadering (boekjaar 2003)
26 mei 2004
Jaarvergadering (boekjaar 2003)
2 juni 2004
Betaalbaarstelling dividendcoupon nummer 8 over boekjaar 2003
7 juni 2004
Notering ex dividend
7 juni 2004
Bekendmaking resultaten eerste kwartaal 2004
17 juni 2004 (om 13 uur)
Bekendmaking resultaten eerste halfjaar 2004
9 september 2004 (om 13 uur)
Bekendmaking resultaten derde kwartaal 2004
9 december 2004 (om 13 uur)
Bekendmaking jaarresultaten 2004
maart 2005
Laatste dag neerlegging aandelen voor de Jaarvergadering (boekjaar 2004)
19 mei 2005
Jaarvergadering (boekjaar 2004)
25 mei 2005 (*)
(*) Onder voorbehoud van de goedkeuring van de wijziging van de statutaire datum van de Jaarvergadering door de Buitengewone Algemene Vergadering van 2 juni 2004.
De meest actuele versie van de financiële kalender is steeds beschikbaar op de website.
INVESTOR RELATIONS ALMANIJ GROEP
JAARVERSLAG ALMANIJ
Inlichtingen over de resultaten van Almanij en de Almanij Groep
Het jaarverslag van Almanij over het boekjaar 2003 is
kunt u verkrijgen bij May Van Bedts:
beschikbaar in pdf-formaat op het Internet in het Nederlands,
Adres:
Almanij nv
Frans en Engels op het adres www.almanij.be.
Snydershuis
Indien u het jaarverslag van Almanij in gedrukte vorm wil
Keizerstraat 8
ontvangen, kunt u het bestellen via:
B-2000 Antwerpen Telefoon: + 32 (0)3 202 87 13
Telefoon: + 32 (0)3 202 87 00
Fax:
+ 32 (0)3 202 87 05
E-mail:
E-mail:
[email protected]
Adres:
[email protected] Almanij nv Snydershuis Keizerstraat 8 B-2000 Antwerpen
WEBSITE ALMANIJ Version française disponible sur demande. Het jaarverslag, de persberichten en andere financiële informatie zijn beschikbaar op de website van Almanij: www.almanij.be.
English version available upon request.
Statutaire informatie
Naam van de vennootschap
Doel van de vennootschap
ALMANIJ
De vennootschap heeft ten doel, zowel in België als in het
(Algemene Maatschappij voor Nijverheidskrediet).
buitenland, onder eender welke vorm deelnemingen te verwerven en/of aan te houden in bestaande en nog op te richten maatschappijen. Zij kan deze participaties beheren, te
Zetel van de vennootschap
gelde maken en valoriseren, onder meer door deel te nemen aan
Schoenmarkt 33
het bestuur en het toezicht van de ondernemingen waarin zij
B-2000 Antwerpen
participeert en door ze technische, administratieve en financiële bijstand te verlenen.
Administratieve zetel:
De vennootschap beoogt de verdere gunstige ontwikkeling van
Snydershuis
de vennootschappen waarin zij participeert te stimuleren, te
Keizerstraat 8
plannen en te coördineren.
B-2000 Antwerpen
De vennootschap kan tevens in het raam van haar thesauriebeheer, rechtstreeks of via vestigingen in België of in het buitenland, financiële activa verwerven of verkopen,
Oprichtingsdatum
trading- en deviezenoperaties uitvoeren, en tussenkomen in de
Almanij werd opgericht op 9 november 1931 bij akte verleden
overname en plaatsing van aandelen, obligaties en effecten
voor Notaris Hubert Scheyven te Brussel en verschenen in de
allerhande.
Bijlagen tot het Belgisch Staatsblad van 2 december 1931 onder
De vennootschap kan bovendien alles doen wat rechtstreeks of
nummer 15695.
onrechtstreeks tot de verwezenlijking van haar doel, in de ruimste zin, kan bijdragen. (artikel 2 van de statuten)
Rechtsvorm Naamloze vennootschap.
Algemene Vergadering van Aandeelhouders Duur
De
Onbepaald.
maatschappelijke zetel of op het adres aangeduid in de
Algemene
Vergadering
wordt
gehouden
op
de
oproepingsbrief. De Jaarvergadering wordt ieder jaar gehouden op de eerste
Ondernemingsnummer
woensdag van de maand juni om elf uur of, indien die dag een
RPR 0403 211 479
wettelijke feestdag is, op de voorgaande werkdag op hetzelfde uur. Om tot de Algemene Vergadering te worden toegelaten moeten de houders van toonderaandelen, toonderobligaties, toonderwarrants en toondercertificaten die met medewerking van de vennootschap werden uitgegeven, die titels ten minste vier werkdagen vóór de vergadering op de zetel van de vennootschap of op een andere in de oproeping vermelde plaats neerleggen. Ook de eigenaars van aandelen, obligaties of warrants op naam of van certificaten op naam die met medewerking van de vennootschap werden uitgegeven, moeten binnen dezelfde termijn schriftelijk kenbaar maken dat ze de Algemene Vergadering willen bijwonen.
Praktische informatie
Plaatsen waar de publiek toegankelijke documenten van Almanij kunnen worden geraadpleegd
Informatieverstrekking over de Groepsvennootschappen
De statuten liggen ter inzage op de Griffie van de Rechtbank
is beschikbaar op de website www.kbc.com
Het jaarverslag van KBC Bankverzekeringsholding nv
van Koophandel van Antwerpen. De jaarrekeningen van Almanij en de verslagen van het
Het jaarverslag van Kredietbank sa Luxembourgeoise
College van Commissarissen worden bij de Nationale Bank
is beschikbaar op de website www.europeanprivatebankers.com
van België neergelegd. De beslissingen over de benoeming en afzetting van leden van de Raad van Bestuur en de statutenwijzigingen worden in de Bijlagen tot het Belgisch Staatsblad bekendgemaakt. De financiële berichten over de vennootschap verschijnen in de financiële dagbladen, kranten, informatieperiodieken en op de website van Almanij: www.almanij.be. De oproepingen voor de Algemene Vergaderingen worden in het Belgisch Staatsblad bekendgemaakt en verschijnen eveneens in de financiële dagbladen en op de website van Almanij. De jaarverslagen van de vennootschap zijn verkrijgbaar op de zetel van de vennootschap. Ze worden elk jaar verstuurd naar de houders van aandelen op naam en naar de personen die ze hebben aangevraagd. De jaarverslagen kunnen ook op de website van de vennootschap worden geraadpleegd.