GROENBLAUWE REGIOBIJEENKOMST FLORERENDE BEDRIJVENTERREINEN Impressie van Groenblauwe regiobijeenkomst over Florerende Bedrijventerreinen Locatie: Unipro BV Haaksbergen woensdag 1 juli 2015
Meer groen realiseren voor een leefbare, duurzame stad DuurzaamDoor (RVO), Branchevereniging VHG, NL Greenlabel, GDO (Gemeenten voor Duurzame Ontwikkeling) en de Natuur en Milieufederaties zien dat biodiversiteit bijdraagt aan een hogere kwaliteit van de leefbaarheid in de stad. En dat meer biodiversiteit kan ontstaan als bedrijven, overheden, onderzoekers, docenten/studenten en bewoners/maatschappelijke organisaties in een evenwichtige mix samenwerken. Daarom werken wij gemotiveerd samen aan een reeks regiobijeenkomsten waar kennisdelen, leren van elkaar, co-creëren tussen verschillende partijen over groene oplossingen centraal staan. Donderdag 23 april 2015 vond de aftrap plaats in Eindhoven over de verbinding van groen en water. Met zo’n 80 deelnemers variërend van hovenier tot gemeente ambtenaar, van waterschapsprofessional tot groen docent, van onderzoeker WUR tot Vlinderstichting, van ontwerpbureau tot universiteit van Delft, van vertegenwoordiging van ministerie van IenM tot wethouder waren we te gast bij de Design Academy; Een bewuste keuze om de verbinding met het onderwijs te verstevigen. Woensdag 1 juli 2015 waren we te gast bij Unipro BV (productie van lijmen en kunstharsvloeren) in Haaksbergen. Biodiversiteit op bedrijventerreinen stond hier als centraal thema in het midden. Ook hier weer een gevarieerd gezelschap dat zich over vier verschillende vraagstukken uit de regio boog. De kracht van groen Natuurlijk, groen is mooi in onze stedelijke omgeving. Maar er is veel meer. Groen werkt bufferend op de effecten van klimaatverandering en kan fijnstof wegvangen. Groen levert ook geld op (bijvoorbeeld in de vorm van energiewinst, een hogere waarde voor onroerend goed, een besparing op zorgkosten). Groen bevordert de gezondheid en het welzijn van mensen, versterkt de kwaliteit van de leefomgeving en geeft een impuls aan de sociale samenhang in wijken. Groen versterkt de biodiversiteit. Groen is een vestigingsfactor voor bedrijven. De kracht van samenwerken Door samen te werken leren we van elkaar, delen we kennis, doen we inspiratie en nooit bedachte ideeën op, creëren we toegevoegde waarde voor elkaars projecten, versnellen we in onze eigen werkzaamheden, realiseren we nieuwe netwerkverbindingen en betrokkenheid.
Lodewijk Hoekstra was dagvoorzitter. Hij is co-founder van NL Greenlabel ( platform voor duurzame tuinen en buitenruimtes) en TV-presentator (Eigen Huis & Tuin, Green-Kids). Hij zet zich met passie in om onze leefomgeving te verduurzamen.
Op deze hete dag houdt het sedumdak en de aardkou van het gebouw van Unipro BV ons koel. Dit gebouw weerspiegelt hun visie op duurzaamheid waarbij Noaberschap een belangrijke waarde is. Unipro heeft de Groene Twinkeling prijs gewonnen! Zij laten zien dat het anders kan en moet én dat duurzaamheid loont. De afgelopen 3 jaar is hun omzet verdubbeld.
People-Planet-ProfitPassie
Maurice Beijk MVO ambassadeur, specialist Duurzaam Bouwen Unipro
Ronde tafel over Florerende Bedrijventerreinen Ellen Prent, wethouder Haaksbergen
Mark van Mast, bedrijvenparkmanager Enschede
Jan van Dijk, voorzitter Stichting Avifauna Zwolle
• • • • •
Arbeidsmarkt vraagt om bedrijventerreinen die aantrekkelijk zijn Uitdaging om Raad en andere bedrijven mee te krijgen (markt nog niet overal rijp voor natuurlijke bedrijventerreinen) Kansen voor tijdelijke natuur en om natuur te laten zien met bv een camera op nest, daar kunnen natuurorganisaties bij helpen Werk samen, ook met lokale natuurorganisaties Gemeente heeft actieve facilteringsrol, zonder de regie te voeren.
Inspiratie van de jonge generatie Quinten Pellegrom net afgestudeerd Saxion Hogeschool Groene investeringen in gebiedsontwikkeling Houding van bedrijven: • Wat hebben wij ermee te maken? • Waarom moeten we ervoor betalen?
Wel investeren omdat: • Directe relatie met dienst/product • Directe relatie met gebouw en omgeving • Kleine fysieke afstand tot bedrijf • Profileren
Gebruik de expertise van de partners Koplopers zorgen voor inspiratie bij anderen!
In gesprek over de praktijk In groepen van diverse samenstelling werd gewerkt met een viertal concrete casussen in Overijssel waarin de uitdaging was om groene en blauwe (water) vraagstukken in samenhang met bedrijventerreinen op te lossen.
Oosterweilanden Oosterweilanden is een nieuw te ontwikkelen bedrijventerrein in de gemeente Twenterand met de ambitie van een natuurlijke uitstraling, passend binnen het landschap, en een hoge mate van duurzaamheid. Het bedrijventerrein ligt langs het lintdorp Vriezenveen. De komende 30 jaar vindt naast het bedrijventerrein zandwinning plaats, waardoor er een ‘zandwinplas’ zal ontstaan. Aan de andere zijde grenst de zandwinplas aan een kwetsbaar natuurgebiedje. Het bedrijventerrein moet ruimtelijk ingepast worden in een nog groene en open zone, die Duitsland verbindt met de Sallandse Heuvelrug. Het bedrijventerrein is onderdeel van een regionale groen-blauwe structuur visie. De gemeente zoekt naar mogelijkheden om bedrijven te verleiden deze ambities voor een natuurlijke uitstraling en duurzaamheid ook bij de ontwikkeling van individuele bedrijfsgebouwen en –terreinen te verwezenlijken. Duurzaamheid is daarbij breder dan ‘energie’; het gaat ook om ‘groen en blauw’ en beeldkwaliteit. Beeldbepalend voorbeeldbedrijf en ruimtelijke inrichting Opvallend was dat de discussie vooral inging op de “hoe” (proces) en “wat” (inhoud) vragen en niet zozeer op de “waarom” vraag. Van essentieel belang is het dat de eerste bedrijven het goede voorbeeld geven, zij zijn
beeldbepalend. Het begint al vooraf, samen ambities bepalen en ideeën uitwerken. Daarnaast is het van belang een gemeenschappelijke visie, ambitie en toekomstbeeld te hebben en dit ook te verwoorden in bijvoorbeeld “De Groene Loper”. Het zijn vooral lokale bedrijven, die zich zullen vestigen. Dit geeft kansen voor binding met het gebied en de bewoners. Bedrijven maken van het bedrijventerrein een uitloopgebied voor de bewoners. Het geeft mogelijkheden om de groen-blauwe structuur te integreren in de bedrijfsgebouwen via de gevels en daken. Koppel functies en gebruikswaarden aan elkaar en wissel deze uit tussen de bedrijven. Bijvoorbeeld koeling en water, energie opwekken, -opslag en –gebruik, groene daken en moestuin.
De gemeente kan zelf richting gevend zijn:
bekend, en laat deze als ambassadeurs
openbare ruimte al beeldbepalend
werken. Breng in kaart welke actoren,
inrichten, groenstructuur vooraf aanleggen
welke producten leveren en welke
in plaats van sluitstuk te laten zijn. Richt
productvraag hebben.
het in voor recreatief medegebruik.
Gemeente doet zelf de gronduitgifte. Dit
Gezamenlijk ambitieniveau
geeft kansen via bijvoorbeeld stimulans
Als hoofdconclusie komt naar voren: het
door gebruik van ‘duurzaamheidsscore’ of
onderkennen van gezamenlijke waarden en
gebruik van BREEAM. Gemeente kan via
gedeeld ambitieniveau, zoals veiligheid en
bepalingen wel enige sturing geven,
groen-blauwe structuren voor een prettige
bijvoorbeeld door te stellen dat
en gezonde werkomgeving. Als concrete
geparkeerde auto’s niet zichtbaar mogen
realisatie:
zijn
•
Gemeente kan daarbij vooraf de hoofdstructuur, lijnen en elementen,
De gemeente heeft al een netwerk en organisatiestructuur gecreëerd.
aanleggen.
•
Start met enkele enthousiaste
Ontwerpateliers zijn gehouden, een
bedrijven/partners om het
klankbordgroep met een brede
ambitieniveau te concretiseren en
samenstelling van bedrijven, bewoners en
daarmee beeldbepalend laten zijn.
maatschappelijke organisaties is ingesteld.
•
Nodig initiatiefnemers (en mede-
Hierop kan voorgebouwd worden. Vorm
ondernemers) als Maurice Beijk uit
een informele kerngroep van enkele
voor inspiratie, stimulans en concreet
koplopers, deze zijn bij de gemeente
maken (zien is geloven).
Stepelerveld in Haaksbergen Unipro is een chemisch bedrijf in Haaksbergen.
productiebedrijf.
groep welke invalshoeken/aspecten/
Sinds medio 2014 zijn ze gevestigd op het
Er wordt veel samengewerkt met
thema’s zijn we vergeten om het
nieuwe industrieterrein “Stepelerveld”. De
verschillende onderwijsinstellingen, hoge
bedrijventerrein verder te vervolmaken?
kracht van het bedrijfspand van Unipro is scholen, universiteiten, klanten en leveranciers.
Welke kansen kunnen we nog benutten?
te vinden in de uitgekiende combinatie
Unipro is continu op zoek naar mogelijkheden
Ellen Prent (wethouder) wil weten hoe ze
van verschillende energiezuinige en
voor co-creatie, samenwerking én het
van idee naar uitvoering komen. Hoe,
duurzame maatregelen. Berekeningen
ontwikkelen van duurzame oplossingen.
waar beginnen etc.?
van GPR-gebouw tonen aan dat Unipro
Samen met de gemeente Haaksbergen en de
Innovatief blijven – door andere partijen te
een "rapportcijfer" haalt van 8,66 voor
Provincie Overijssel werkt Maurice aan de
zoeken, andere verdienmodellen, middelen etc.
haar duurzaamheids-prestaties. Met het
verdere ontwikkeling van het industrieterrein
•
gebruik van gezond verstand en uitgekiende
waar Unipro nu nog als enige is gevestigd. De
een soort ‘Marktplaats’ waar ideeën open
maatregelen is onder andere het verbruik van
hoofddoelstelling is hier een industrieterrein te
kunnen worden gespuid
energie en water sterk beperkt. Het pand heeft
ontwikkelen met een energiezuinige
geen gas-aansluiting. Een warmtepomp,
infrastructuur, duurzame gebouwen en zo
ontwikkelruimte met vrijheid om te
gecombineerd met een WKO-installatie en op
duurzaam mogelijke productieprocessen,
experimenteren
biomassa gestookte pelletkachels, zorgen dat een waarvoor Unipro als voorbeeld wordt gesteld. Er gasaansluiting overbodig is en dat Unipro
worden onder andere "smart roads" aangelegd,
volledig CO2-neutraal opereert, zowel in de
met reflecterend granulaat in plaats van een
kantooromgeving als tijdens het
overkill aan verlichting.
productieproces. Dit is uniek voor een
Maurice Beijk (Unipro) vraagt aan de
•
•
Creëer een vindbare (online) landingsplek
Maak een proeftuin/broedplaats/een
Collectieve zonnepanelen; met SDE financiering is dat haalbaar
•
Nieuwe businessmodellen/-producten maken op basis van circulaire economie
•
Road for road principe toepassen (nieuw voor oud)
•
Borging naar toekomst zodat je duurzame
ambitie ook stand houdt – uitgiftevoorwaarden,
Landschap – respect voor de natuur,
voor de medewerkers zoals
bedrijfsfilosofie, etc.)
historische waarde, behouden wat er is en meer
boodschappendienst met duurzame
•
Recreatie en toerisme bevorderen door de
laten worden
vervoer. Goed voor de lokale economie,
koppeling te zoeken met faciliteiten in de
• • •
kinderboerderij (met Aveleijn)
goed voor welbevinden medewerkers en bij
Oogstbaar landschap maken
koppeling Aveleijn oid, goed voor de
Structuur en orde loslaten, meer recht
omgeving
omgeving. Naar een ander schaalniveau brengen, verbinden met regionale
•
initiatieven zoals wandel-/fietspaden,
doen aan het landschap door de
Verander de EMVI criteria door ze te
natuurlijke settings te volgen
koppelen aan CO2 prestaties bij
(landschappelijke) structuren zoals
bewustwording ontstaat en ook meer
houtwallen, hagen etc.
• •
kennis (op alle gebieden)
•
Win/win; zoek gelijkgestemden; zoek ambassadeurs en betrek alle O’s erbij
•
Zoek actief naar bedrijven die ‘moeten’ (ofwel niet kunnen uitbreiden,
Stel een gebiedsvisie op en wat kunnen
imagoprobleem etc.). Betrek potentiële
Bepaal uitgiftevoorwaarden (zoals
potentiële bedrijven bijdragen aan het
bedrijven uit je netwerk. Spread the word,
bedrijfsfilosofie) zodat ook de borging op
geheel?
speur oude terreinen af
lange termijn gecoverd is
•
• •
Samenwerken met de buurt, benut lokale
Kruidenvegetatie in plaats van gazon
begint met politieke ambitie.
•
Aansluiten bij historische
aanbestedingen zodat meer ruimte voor lokale ondernemers. Het
•
•
•
Services aanbieden op facilitair gebied
•
Werk samen met natuurorganisaties, kijk
• •
Natuureducatiecentrum plaatsen
Fondsen zoals Triodos betrekken voor
naar de Rijksnatuurvisie voor
Functie-/sectorenmenging zoals educatie
gelijkgestemde bedrijven maar ook om te
aanknopingspunten. Bedrijventerrein is
en recreatie door versterken van
investeren
daarin nog niet opgenomen, dus biedt dat
educatieve functies zoals regulier
Zoek naar een blijvende
kansen
onderwijs en herintreders/participatiewet.
projectontwikkelaar (dus geen hit and
Bedrijfsschool zoals MBO of
runner)
Lokaal – service, economie, betrokkenheid etc.
ambachtsschool
Betrek de jeugd bij de plannenmakerij.
•
Stadsontwikkeling combineren met het
Ontwikkel een gemeenschappelijke taal
industrieterrein – compenseren van wat
Creëer nieuwe opleidingen, stageplekken
elders niet lukt (CO2 etc.)
Hessenpoort, Natuurlijk! Zwolle Hessenpoort, Natuurlijk!’ Op initiatief van Wehkamp, en in samenwerking met RVO (DuurzaamDoor) en Natuur en Milieu Overijssel kwam op 20 mei j.l. de Initiatiefgroep ‘Hessenpoort, Natuurlijk!’ de eerste maal bij elkaar. Deze groep bestaat uit een mix van bedrijven, overheid, lokale natuurorganisaties. De groep heeft de mogelijkheden voor het verder vergroenen en natuurrijker maken van het bedrijventerrein Hessenpoort in Zwolle in beeld gebracht. De Initiatiefgroep wil haar ervaringen graag delen met de deelnemers en vraagt welke volgende stappen naar realisatie gezet kunnen worden. Vraag in de workshop: hoe krijg je maatregelen in de praktijk voor elkaar, welke partijen heb je daarbij nodig en welke rol die partijen zouden kunnen spelen. Waarom Hessenpoort groener en natuurrijker maken? • profijt voor marketing, uitstraling en vestigingsklimaat; • creëren van een gezonde en aantrekkelijke werkomgeving voor medewerkers;
• • • •
bijdrage aan maatschappelijk verantwoord ondernemen; financiële aantrekkelijkheid van een groen bedrijventerrein; esthetische waarde; belang voor de natuur.
De deelnemers voegden er aan toe dat de sociale cohesie op het bedrijventerrein ook verstrekt kan worden door vergroeningsmaatregelen. Dit gebeurt bv. doordat nieuwe coalities worden gevormd en medewerkers van bedrijven bij de maatregelen betrokken (kunnen) worden. In combinatie met moestuinen of pluktuinen ontmoeten mensen elkaar daar en wordt er (bijvoorbeeld) ook onderling uitgewisseld wat met de verschillende groentes gemaakt kan worden. Concrete maatregelen Ideeën waarmee Hessenpoort een stuk groener en natuurrijker gemaakt kan worden liggen met name op het gebied van natuur/biodiversiteit, duurzaamheid en energie, aantrekkelijke en gezonde werkomgeving en voedsel.
Als aandachtspunt werd meegegeven dat veel van de maatregelen nogal wat ruimte kosten. Die zijn wellicht momenteel wel te realiseren maar niet meer als het terrein in zijn geheel is uitgegeven, wat uiteindelijk wel de bedoeling is. Bedrijven kunnen zelf ook naar hun eigen terreinen en gebouwen kijken. Om meerwaarde te creëren is het zinvol om de natuurlijke inrichting van bedrijventerreinen en openbaar groen op elkaar af te stemmen. Onder de hoogspanningsleidingen op het bedrijventerrein zal naar verwachting niet veel animo zijn om te bouwen. Deze strook leent zich daarom bij uitstek voor het aanleggen van een (permanente) groene en natuurrijke strook. Het lijkt handig om een onderscheid te maken in de verschillende terreinen: huidig bebouwd, nu nog braak maar wordt wel bebouwd en de groenblijvende terreinen of terreindelen.
De volgende maatregelen werden kansrijk geacht voor realisatie op korte termijn (= < 2 jaar): • aanwijzen van tijdelijke natuur (cf. landelijke ontheffing) + invulling hiervan; • aanleg van twee oeverzwaluwwanden; • maatregelen voor (wilde) bijen; • aanleg fitnessroute met toestellen voor werknemers op het bedrijventerrein; • wijziging in beheer (minder oppervlakte begrazing door schapen); • mini tree (fruitboom); • onder de hoogspanningsleidingen aanleggen van schrale weides met bijzonder soorten; • realisatie van de groenblauwe structuur en (tijdelijke) natuur en deze beleefbaar maken; De volgende maatregelen werden kansrijk geacht voor de wat langere termijn: • een inrichtingsplan voor blijvende natuur; • uniforme uitgangspunten in idee en uitstraling voor het hele bedrijventerrein; • aanleg moestuinen – fruit; • de aanleg van een zonneweide (zonnepanelen); Verder werden geopperd het organiseren van culturele activiteiten, nieuwkomers aanzetten tot gebouwaanpassingen en de
aanleg van helofytenfilters voor het reinigen van afvalwater. Wie zijn er nodig? Welke partijen zijn er nodig om de ideeën uit te kunnen uitvoeren? Bedrijven/ ondernemers, gemeente in de rol van makelaar, personeel van bedrijven en het onderwijs, waarbij Natuur en Milieu Overijssel, of de gemeente en het parkmanagement de regie zou moeten nemen als het gaat om vergroenen van het bedrijventerrein. Maar wellicht is belangrijker dat bevlogen mensen de regie hebben dan bij welke organisatie ze werken. Een leuke suggestie was om een enquête te houden onder de medewerkers van bedrijven op Hessenpoort en ze te vragen welke hobby’s ze hebben. Mensen met hobby’s op het gebied van natuur zouden gevraagd kunnen worden om mee te denken over de vergroening van ‘hun’ bedrijf maar bijvoorbeeld ook binnen de bedrijven een ambassadeursrol kunnen spelen voor de vergroeningsmaatregelen op het bedrijventerrein. Verder werd geopperd om bedrijven zelf ambassadeur te laten zijn voor bepaalde soorten. Zo zou een drukkerij zichzelf kunnen associëren met de kleurrijke dagvlinders op het bedrijventerrein. Tips van deelnemers • Als het lukt om gepassioneerde personen op het bedrijventerrein zelf
• •
•
te vinden en die te betrekken wordt de slagingskans van de maatregelen een stuk groter. Een soort marktplaats voor groene ideeën op te zetten. Bedrijven kunnen een dienst leveren aan de Initiatiefgroep. Bijvoorbeeld: een drukkerij die bijdraagt aan het maken van promotiemateriaal voor het bedrijventerrein. Met gezinnen van de werknemers op Hessenpoort bloemen te zaaien (met inheems materiaal) en hiervan pluktuinen te maken. Hiermee kun je mensen snel betrekken, kinderen vinden het erg leuk en je kunt er veel communicatie en educatie aan vast knopen.
Opbrengst In september komt de initiatiefgroep ‘Hessenpoort, Natuurlijk!’ weer bij elkaar om te bespreken hoe concrete stappen naar realisatie gezet kunnen worden. De nieuwe ideeën, inzichten en resultaten van de bijeenkomst Florerende Bedrijventerreinen vormen hiervoor een nuttige basis.
En denk ook aan de MIA/VAMIL regeling!
Kruidentuin als blijk van dank Als blijk van dank voor de gastvrijheid van Unipro en aan de sprekers van de bijeenkomst hebben de organisatoren van deze dag een kruidentuin aangeboden op het dakterras van Unipro. Remi en Truus, werknemers van Aveleijn namen de tuin in ontvangst. Zij zorgen voor het onderhoud en gebruiken de kruiden in het bedrijfsrestaurant.
Samen investeren in het havengebied van Enschede •
Richard Belshof en Peter Dijkstra, van de gemeente Enschede vertellen waar de gemeente tegenaan loopt: het Havengebied (aan de westkant van Enschede en eindpunt van het Twentekanaal) is een belangrijke economische motor van Enschede met 300 bedrijven en 6000 werknemers. Het betreffen vooral arbeidsplaatsen in de industrie, groothandel, bouw en transport. Bedrijven zoals Vredestein, BTG, Apollo, VION Foodgroup, Pulp Contain zijn er gevestigd. Het havengebied is uniek gezien de grootte, het type arbeidsplaatsen, het vele groen,
verduurzamen en bedrijvigheid te
als bedrijventerrein groen,
stimuleren. Het traject ‘Jij maakt het
biodivers, herkenbaar en
Havengebied’ is gestart samen met
aantrekkelijk houden voor
werknemers, ondernemers, gemeente en
bedrijven en medewerkers terwijl
provincie Overijssel om het havengebied
aan de andere kant moet worden
groener, prettiger en leefbaarder te
bezuinigd?
maken. Dit heeft bijv. geleid tot het
partijen om deze nieuwe manier
werknemers. De economische tijden zijn
van samenwerken aan te jagen?
echter verandert… dit vraagt scherpe
•
keuzes van de gemeente, ook bij het
Welke mogelijkheden zien jullie nog meer om de doelen te bereiken?
beheer, onderhoud en de inrichting van de openbare ruimte. Dit leidt tot de
Denk, durf en doe integraal
volgende vragen:
Zoek samen naar een overkoepelend
•
Welke mogelijkheden zijn er om
verhaal en duidelijke visie dat verder gaat
biodiversiteit te vergroten zonder
dan de werkgelegenheid, het groen, of de
dat de functionaliteit van het
uitstraling.
havengebied verloren gaat?
bedrijven in een hogere milieucategorie. om het gebied te profileren, te
Wat is er nodig van de verschillende
aanleggen van wandelpaden met en door
en de mogelijkheid van vestiging van Er is de afgelopen jaren veel geïnvesteerd
•
•
Hoe kunnen we het Havengebied
Werk samen en verbindt mensen, doelen, functies en het gebied met de omgeving Werk samen met omgeving, bewoners, (belangen)verenigingen, overheid, ondernemers en onderwijs/onderzoek. Met name de buurten Twekkelerveld en Stadsveld betrekken en onderdeel maken van het plan voor draagvlak en om andersssoortige activiteiten te stimuleren (bijv. recreatie). En met kennisinstellingen zoals de UT Twente (biomassa) , Saxion(milieukunde), en natuurorganisaties zoals KNNV/IVN. Zorg voor een krachtig kerngroepje van mensen uit deze partijen die de kar trekken, naast een grotere klankbordgroep. Communiceer helder De communicatie MET burgers en de participatie VAN burgers is essentieel. Burgers die in het gebied werken, maar ook uit de omliggende wijken, bezoekers, recreanten etc. Laat ze zelf met ideëen komen en geef ze de kans om ook echt iets zelf te doen. Kijk welke behoeften er liggen bijv. aan stadslandbouw. Wijkbewoners zoeken vaak naar volkstuintjes, het havengebied biedt wellicht mogelijkheden.
• •
•
Organiseer bijvoorbeeld een prijsvraag. Blijf met iedereen in gesprek over het gezamenlijk belang en het gemeenschappelijke doel, waarom de uitstraling verandert en ingrepen wel of juist niet gedaan worden. Laat mensen mee groeien. Organiseer regelmatig bewoners overleggen. Het is goed om samen te zoeken naar een een rolmodel, die het goede voorbeeld geeft. Dat kan van alles zijn, bijv. een bedrijf, zoals Unipro of een aansprekend persoon.
Kijk naar kansen, in plaats van naar bedreigingen. Kansen zijn: • Nieuwe ruimtelijke ordening– DE VORK Iemand stelde voor om een deel van het land – tussen de beide stelen van de vork- te slopen en beide watertakken te verbinden. Zo ontstaat een langgerekt eiland met daaromheen water. Dit biedt nieuwe kansen voor bijv. recreatie en sport. Alleen al het idee kan het begin zijn van iets moois.
•
Ontwikkelmodellen Gebruik de aanbevelingen uit het onderzoek van Saxionstudent Quinten Pellegrom, over Natuurlijk Kapitaal en eigenaarschap, mogelijke samenwerkingsvormen zoals een gebiedscooperatie, de Regeling Tijdelijke Natuur, en de noodzaak van concrete boegbeelden. Met ondernemers op het terrein kan gekeken worden naar vormen van mede-eigenaarschap, en-of samen ontwikkelen van het terrein. Zoek naar initiatiefnemers en zet ze bij elkaar. Geef ze zeggenschap. Laat hen de Wet Bedrijven Investerings Zone (BIZ ) benutten. • Biodiversiteit Sommigen vinden de term “biodiversiteit “ niet duidelijk. Dat geldt ook voor de term “natuur”. Welk beeld heb je bij deze termen? Zodra de definities scherp geformuleerd zijn en iedereen over hetzelfde praat, kun je pas echt beginnen.
De haven is een biotoop op zichzelf, die eerst goed onderzocht moet worden op wat er leeft en wat er hoort te leven. Als de bestaande situatie duidelijk in kaart is gebracht en duidelijk wordt welke biotoop er eigenlijk van nature aanwezig is, kan een praktisch plan van aanpak worden gemaakt dat past bij de omgeving. Omvormen van klassiek groen naar biodivers natuurlijk groen kan dan stapsgewijs verlopen. Zo voorkom je blunders, verkeerde inzet van middelen op de verkeerde plaats, op het verkeerde moment. Dit levert een gegarandeerde besparing op in de kosten voor aanleg, onderhoud en beheer. Biodiversiteit bevorderen beperkt zich niet tot laten liggen van blad en extensief maaibeleid. Zorgen voor een evenwichtig ecosysteem betaalt zichzelf terug. Kies primair voor inheemse plantensoorten, die van nature in de streek voorkomen. En houdt behalve met de vegetatie, ook rekening met vlinders, bijen en andere diersoorten die je in Enschede wilt behouden of waar je aantallen van wilt herstellen. Door bovenstaande zaken te doen, wordt echt duurzame waarde gecreëerd in het gebied.
Bedankt voor uw komst en het meedenken met de casus!
