Grafimedia
in cijfers
inhoud Branche Branche in c ijfers ijfers
19 • Gemiddelde leeftijd g elegenheid leeftijd en werk werkg elegenheid 20 • L eeftijdsopbou w werknemers eeftijdsopbouw werknemers en uitge uitge -
6
• Aanta Aantall bedr ijven ijven en werk werkzzame personen in de branche branche
7
• Bedr ijven ijven en werk werkzzame personen naar hoofdac hoofdac tiviteit bedr ijf
21 • Bedr ijven ijven met dag- en ploegendienst ploegendienst
8
• Verdeling erdeling van van de omzet omzet naar hoofdac hoofdac tiviteit bedr ijf in 2004 2004
22 • Doorstroomr Doorstroomr ichting ichting grafisch grafisch beroepsonder beroepsonder -
9
• Verdeling erdeling van van de omzet omzet in dr ukker ukker ijen naar soor t produc produc t
23 • Ontwi Ontwi kkeling kkeling werkloosheid werkloosheid grafimedia grafimedia--
• Verdeling erdeling van van de omzet omzet in grafische grafische af w erkingsbedr ijven ijven naar soor t produc produc t
24 • Ontwi Ontwi kkeling kkeling arbeidsongeschi arbeidsongeschi ktheid
• De opbouw opbouw van van de omzet omzet bij verschi verschi l lende soor ten bedr ijven ijven
25 • Inkr imping in for tsen en aanta for matieplaa matieplaatsen aantall
Ker ngeg e v ens KV ngege KVGO-leden
Opleiding in c ijfers ijfers 27 • Overzich Overzichtt beroepsopleiding beroepsopleiding en leer plaatsen plaatsen
10 11
13
• Ontwi Ontwi kkeling kkeling aanta aantall KV KVGO-ledenbedr ijven ijven en werk werkzzame personen
15
• Aanta Aantall KV KVGO-ledenbedr ijven ijven en werk werkzzame personen per pro pro vinc ie
Arbeidsmarkt in c ijfers ijfers 16 17 17 18
• Werkg oep erkg elegenheid elegenheid naar beroepsgr beroepsgroep • R egionale egionale verschi verschi l len in v raag naar personeel • Totaal tures es otaal aanta aantall openstaande vaca vacatur • Werkz v ol king Nederland en erkz ame beroepsbe beroepsbev grafimedia branche anche grafimediabr
stroomden stroomden V U T/ prepensioen prepensioen r oosters wijs, wijs, uitgesplitst uitgesplitst naar beroepsopleiding beroepsopleiding branche branche grafimedia branche anche grafimediabr vacatur es per beroepsgr oep acatures beroepsgroep
bij bedr ijven ijven
28 • Nieuw tieger er ichte Nieuw e competen competentieg ichte beroepsoplei beroepsoplei dingen dingen
29 • Aanta Aantall leerbedr ijven ijven naar hoofdac hoofdac tiviteit 30 • Samenhang instroom instroom jonge jonge werknemers werknemers en beroepsopleiding beroepsopleiding in bedr ijven ijven
31 • Overzich Overzichtt aanta aantall c ursisten naar soor t c ursus o v er ze ze v en jaar
32 • Aanta entr tr um Aantall c ursisten bij het trainingsc trainingscen van Kennisc entr tr um GO C Kenniscen
Grafimediaincijfers
voorwoord
Vorig jaar hebben Koninklijke KVGO en Kenniscentrum GOC gezamenlijk de eerste ‘Grafimedia in cijfers’ uitgegeven. Iedereen met belangstelling voor de grafimediabranche heeft daar veel en dankbaar gebruik van gemaakt. Voldoende reden om u een nieuwe editie met actuele cijfers te presenteren op het gebied van de omvang van de branche, ontwikkelingen op de arbeidsmarkt en gevolgde opleidingen. Omdat dit boekje weliswaar compact, maar toch zo volledig en actueel mogelijk de grafimediacijfers wil tonen, zijn niet alle bronnen en peildata gelijk. Daarom bevat elke tabel of grafiek een duidelijke vermelding van de herkomst en betekenis van de cijfers. Door het gebruik van een andere rekenmethode kunnen cijfers ten opzichte van de vorige uitgave afwijken. Het KVGO en Kenniscentrum GOC hopen dat u met Grafimedia in cijfers een goed beeld krijgt van de omvang en ontwikkelingen in de grafimediabranche.
3
4
Koninklijke KVGO
Kenniscentrum GOC
Het KVGO is de ondernemingsorganisatie die de belangen behartigt voor zijn leden. Deze leden zijn vooral te vinden in de grafimediabranche. Het KVGO wil zich verbreden in de richting van andere sectoren binnen de communicatie-industrie.
Kenniscentrum GOC is er voor Onderwijs, Arbeidsmarkt en Training & Advies in de grafimediabranche. Het kenniscentrum voert een groot deel van de activiteiten uit in opdracht van de sociale partners in de branche: Koninklijke KVGO, NDP, FNV-KIEM en CNV-Media.
Belangenbehartiging is bij het KVGO gericht op het gehele collectief, op deelcollectieven, alsmede op individuele leden en moet voor de leden direct of indirect een herkenbare toegevoegde waarde opleveren.
Kenniscentrum GOC houdt zich bezig met het verbeteren van de aansluiting van het grafimediaberoepsonderwijs op de praktijk en is verantwoordelijk voor voldoende goede leer- en stageplaatsen. Zij onderzoekt de arbeidsmarkt en ontwikkelt met die kennis instrumenten waarmee werkgevers en werknemers hun arbeidsmarktpositie kunnen versterken. Kenniscentrum GOC biedt een breed scala aan trainingen, in het trainingscentrum in Veenendaal, in-company als maatwerkproject of via internet als e-learning.
Grafimediaincijfers
Branche in cijfers
5
Branche in cijfers Aantal bedrijven en werkzame personen in de branche
6
De grafimediabranche bestaat voor een groot deel uit kleine en middelgrote bedrijven. Bijna tweederde van de bedrijven telt minder dan 10 werkzame personen en slechts 63 bedrijven hebben meer dan 100 medewerkers. Het gemiddelde over alle bedrijven ligt op 15 werkzame personen. Deze gemiddelde bedrijfsgrootte daalde de afgelopen 10 jaar vanwege de krimpende werkgelegenheid binnen de branche. Vooral de grote bedrijven nemen in omvang af. Alhoewel er weinig grote bedrijven zijn, werken daar wel veel mensen. Bij de 70 grote bedrijven, voornamelijk drukkerijen, werken zo’n 11.000 mensen. Bij de grote groep kleine bedrijven werkt ‘slechts’ zo’n 7.500 mensen. De meeste werkgelegenheid zit dus bij het middelgrote bedrijf dat tussen de 10 en 100 medewerkers heeft. Daar werken in totaal ongeveer 29.000 mensen.
5%
2%
5%
11% 24% 32%
36%
Grootteklasse: 0-4 5-9 10 - 49 50 - 99 > 100
werkzame personen werkzame personen werkzame personen werkzame personen werkzame personen
18% 42% 25%
bedrijven
werkzame personen
Totaal bedrijven: 3.183 Totaal werkzame personen: 47.900 – mannen: 34.804 (73%) – vrouwen: 13.096 (27%)
bron: KVGO Dienstencentrum 2004
Grafimediaincijfers
Branche in cijfers Bedrijven en werkzame personen naar hoofdactiviteit bedrijf Een andere manier om bedrijven in te delen is naar de grafische hoofdactiviteit. Deze hoofdactiviteit heeft te maken met de fase in het grafische productieproces: voorbereidende werkzaamheden (prepress), drukken en grafisch afwerken. Zo’n 378 bedrijven zijn gespecialiseerd in voorbereidende werkzaamheden en hier werken 3.786 personen, 252 bedrijven hebben zich gespecialiseerd in de grafische afwerking en er werken in totaal 5.654 personen. Verreweg de grootste groep bedrijven (2.552) noemt zichzelf drukkerij. Driekwart van hen voert ook de bijbehorende voorbereidings- en grafische afwerkingswerkzaamheden zelf uit. In totaal werken 38.459 mensen in een drukkerij.
80%
80%
Hoofdactiviteit: gespecialiseerde voorbereidingsbedrijven drukkerijen gespecialiseerde grafische afwerkingsbedrijven
bedrijven
werkzame personen
Totaal bedrijven: 3.183 Totaal werkzame personen: 47.900
8%
12%
12%
8%
bron: KVGO Dienstencentrum 2004
7
Branche in cijfers Verdeling van de omzet naar hoofdactiviteit bedrijf in 2004
8
De drukkerijen produceerden in 2004 een omzet van 6,7 miljard (6.711.000.000) aan drukwerk, dat is 91,1% van de totale omzet in de branche. Gespecialiseerde voorbereidingsbedrijven produceerden samen een omzet van 260 miljoen euro (3,5%), en gespecialiseerde grafische afwerkingsbedrijven 398 miljoen euro (5,4%). De totale omzet in de branche was in 2004 bijna 7,4 miljard euro (7.369.000.000).
5%
4%
Activiteit: omzet gespecialiseerde voorbereidingsbedrijven omzet drukkerijen omzet gespecialiseerde grafische afwerkingsbedrijven 91%
Totaal omzet grafimediabranche: 3 7.369.000.000
bron: KVGO Dienstencentrum 2004
Grafimediaincijfers
Branche in cijfers Verdeling van de omzet in drukkerijen naar soort product De omzet in gespecialiseerde voorbereidingsbedrijven wordt niet uitgesplitst naar soort product, omdat het niet wordt bijgehouden. Voor de drukkerijen wordt dit wel gedaan. Reclamedrukwerk vormt ruim eenderde (35%) van de totale omzet in drukwerk. Daarom is de branche zo gevoelig voor de economische conjunctuur. In economisch slechte tijden worden reclamebudgetten ingekrompen en dit heeft direct grote gevolgen voor de omzet van grafische bedrijven. In mindere mate geldt dit ook voor de omzet van kranten en tijdschriften. De omzet in boeken en jaarverslagen is minder gevoelig voor economische schommelingen. Mediavormen als internet en DVD blijken overigens ook sterk gevoelig te zijn voor de economische conjunctuur.
Producten: 12% 22% 14% 12%
6% 35%
krant(-achtig)en tijdschriften boeken/jaarverslagen reclamedrukwerk verpakkingsdrukwerk overig drukwerk Totaal drukwerkomzet: 3 6.711.000.000
bron: KVGO Dienstencentrum 2004
9
Branche in cijfers Verdeling van de omzet in de grafische afwerkingsbedrijven naar soort product
10
Door de ontwikkeling van DTP zijn steeds meer opdrachtgevers van grafische producten zelf de voorbereidende werkzaamheden gaan uitvoeren. De opmaak van kranten en tijdschriften wordt tegenwoordig volledig door de redactie van de uitgever gedaan. Drukkerijen gaan zelf de meest voorkomende grafische afwerkingswerkzaamheden uitvoeren, maar toch groeit de omzet bij deze gespecialiseerde bedrijven. Dat komt omdat opdrachtgevers vaker kleine opdrachten geven die bestemd zijn voor specifieke doelgroepen. Gespecialiseerde grafische afwerkingsbedrijven spelen hier op in door kleine orders met speciale bindtechnieken snel te kunnen verwerken en verzorgen daarbij ook de adressering en postverzending.
Producten: 27%
25%
48%
tijdschriften boeken reclamedrukwerk Totaal afwerkingsomzet: 3 398.000.000
bron: KVGO Dienstencentrum 2004
Grafimediaincijfers
Branche in cijfers De opbouw van de omzet bij verschillende soorten bedrijven
Grafische bedrijven kopen papier, inkt, drukplaten, folie, enz. in om kranten, boeken en reclamemateriaal te kunnen maken. De kosten van deze ingekochte materialen worden in economische termen verbruikswaarde genoemd. Daarnaast betalen bedrijven hun medewerkers (arbeidskosten), maken kosten voor het gebouw, verwarming, telefoon, enz. (overige kosten) en willen er iets op verdienen (bruto bedrijfsresultaat). Voor de verschillende bedrijven en voor de gehele branche is de verdeling van deze kosten in kaart gebracht. Duidelijk is te zien dat drukkerijen meer verbruikswaarde in hun omzet hebben dan voorbereidings- en grafische afwerkingsbedrijven. De omzet van voorbereidings- en grafische afwerkingsbedrijven bestaat daarentegen voor een groter deel uit arbeidskosten. Bij voorbereidingsbedrijven maakt het bruto bedrijfsresultaat vergeleken met de andere bedrijven het kleinste deel uit van hun omzet.
<<< verbruikswaarde
toegevoegde waarde >>>
A
40
B
20
0
C
20
voorbereiding drukkerij afwerking branchegemiddelde
D
40
60
80
A B C D
verbruikswaarde arbeidskosten overige kosten bruto bedrijfsresultaat
bron: KVGO Dienstencentrum 2004
11
12
Kerngegevens KVGO-leden
Kerngegevens KVGO-leden Ontwikkeling aantal KVGO-ledenbedrijven en werkzame personen
13
Aantal vestigingen/KVGO-leden 5.000 4.000 3.000 2.000
Totaal aantal voorbereidingsbedrijven Totaal aantal drukkerijbedrijven Totaal aantal grafische afwerkingsbedrijven Totaal aantal overige bedrijven
263 1.774 175 245
Totaal per 1 januari 2004
2.457
1.000 0 2000 2001 2002 2003 2004
Aantal werkzame personen (= hoofden) in de KVGO-ledenbedrijven 50.000 40.000 30.000 20.000
Totaal personeel in voorbereidingsbedrijven Totaal personeel in drukkerijbedrijven Totaal personeel in grafische afwerkingsbedrijven Totaal personeel in overige bedrijven
2.927 29.729 4.371 2.995
Totaal per 1 januari 2004
40.022
20.000 10.000 2000 2001 2002 2003 2004
bron: Koninklijke KVGO
Kerngegevens KVGO-leden Aantal KVGO-ledenbedrijven en werkzame personen per provincie
8419
14
3694 173
48 836
74 1122
5197 6542
140 2247
376
317
92 1308
3797 218
434 330
33
45 670
5860
507
aantal bedrijven aantal werkzame personen (= aantal hoofden)
bron: Koninklijke KVGO
Grafimediaincijfers
Arbeidsmarkt in cijfers
15
Arbeidsmarkt in cijfers Werkgelegenheid naar beroepsgroep
16
Vanwege de arbeidsintensiteit is nabewerken – en niet drukken – de grootste beroepsgroep binnen de branche. De meeste nabewerkers werken niet in een gespecialiseerd nabewerkingsbedrijf, maar in een nabewerkingsafdeling van een drukkerij.
commercieel planning, ordervoorbereiding, calculatie automatisering nieuwe mediatechnieken tekst- en beeldopmaak drukvormvervaardiging drukken nabewerking administratie staf en ondersteuning secretariaat leerlingen/jongeren (16 t/m 20 jaar) leiding 0
5.000
10.000
Totaal aantal werkzame personen in 2004: 47.900
bron: Arbeidsmarktonderzoek grafimediabranche 2004/2005
Grafimediaincijfers
Arbeidsmarkt in cijfers Regionale verschillen in vraag naar personeel Er bestaan grote verschillen tussen de provincies in het aantal grafische vacatures. In Noordoost-Nederland is de arbeidsmarkt voor grafici erg slecht. In West- en Zuid-Nederland bestaan er wel regelmatig vacatures.
8
26
23
27
21
1
49
39
32
aantal vacatures
Totaal aantal openstaande vacatures 2.000 1.600 1.200
Totaal aantal vacatures binnen de grafimediabranche per febr. 2005: 226
800 400
Totaal aantal vacatures voor grafici over alle branches per febr. 2005: 611
0 09-98 09-90 09-00 02-01 09-01 02-02 09-02 02-03 09-03 02-04 09-04 02-05
bron: Vacatureonderzoek grafimedia arbeidsmarkt 2005
17
Arbeidsmarkt in cijfers Werkzame beroepsbevolking Nederland en grafimediabranche In de grafimediabranche werken ten opzichte van de Nederlandse bevolking minder jongeren tot 25 jaar en meer ouderen boven de 50 jaar.
18
Nederland grafimediabranche
15-19
20-24
25-29
30-34
leeftijd
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
0
5
10
15
20 procent
bron: CBS 2002; GBF 2003
Grafimediaincijfers
Arbeidsmarkt in cijfers Gemiddelde leeftijd en werkgelegenheid
70
46
60
44
50
42
40
40
30
38
20
36
10
34
0
gemiddelde leeftijd
werkgelegenheid (x 1000)
De gemiddelde leeftijd binnen de branche is eind 2003 bijna 41 jaar: dus de helft van alle werknemers is 41 jaar of ouder. Opvallend is dat steeds als de werkgelegenheid afneemt de gemiddelde leeftijd flink toeneemt. Dat komt omdat bij een dalende werkgelegenheid veel minder jongeren de bedrijven instromen.
32 1955 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2001 2002 2003
bron: GBF 2003
19
Arbeidsmarkt in cijfers Leeftijdsopbouw werknemers en uitgestroomden VUT/prepensioen Doordat er steeds meer oudere werknemers komen en deze ook langer moeten blijven doorwerken, ontstaat er over enkele jaren een extreem grote uitstroom van oudere werknemers en daarmee dus ook een sterke toename van de vervangingsvraag. Een groot deel van de werknemers boven de zestig jaar is vervroegd met de VUT uitgestroomd. Opschuiving van de gemiddelde uitstroomleeftijd betekent dat ook de gemiddelde leeftijd binnen de branche verder zal toenemen. De vervangingsvraag wordt dan naar een later tijdstip verschoven.
20
werkend VUT-uitkering 2.250 2.000
aantal werknemers
1.750 1.500 1.250 1.000 750 500 250 0 14
20
26
32
38
44
50
56
62
leeftijd
bron: GBF 2003
Grafimediaincijfers
Arbeidsmarkt in cijfers Bedrijven met dag- en ploegendienst roosters Bedrijven die gespecialiseerd zijn in verpakkingsdrukwerk produceren vaak voor grote orders die in korte tijd geproduceerd moeten worden. Daarom werken zij vaak in een 24-uurs rooster. Hetzelfde geldt voor de grote drukkerijen die hoge oplages van kranten en tijdschriften drukken. Zo’n 24-uursrooster kan bestaan uit (een combinatie van) 3-, 4en 5-ploegendiensten. Bij deze bedrijven werken dan vooral de werknemers in productiefuncties in ploegendiensten. Kantoorpersoneel werkt dan toch vaak in de dagdienst.
Dagdiensten Ploegendiensten kleinbedijf (<10) middenbedrijf (10-100) grootbedrijf(>100)
voorbereiding drukken zeefdruk nabewerken kartonnage overig grafisch totaal 0
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
bron: Vacatureonderzoek grafimedia arbeidsmarkt 2005
21
Arbeidsmarkt in cijfers Doorstroomrichting grafisch beroepsonderwijs, uitgesplitst naar beroepsopleiding
22
Mbo-leerlingen die opgeleid worden voor grafische beroepen komen meestal in de branche terecht. Schoolverlaters in vormgeving en nieuwe media gaan vaker naar het hbo of naar bedrijven in andere sectoren.
grafimediabranche
andere branches
voltijds studie
werkloos
Grafisch nabewerker Offsetdrukker Basisnabewerker Zeefdrukker Grafisch assistant Basisdrukker Grafisch management Elektronisch voorbereider Basisvoorbereider Grafisch vormgever Grafisch intermediair IT mediaproductie Multimedia vormgever Inspeciënt/theatertechnicus Audiovisueel medewerker 0%
10%
20%
30%
40%
50%
60% 70%
80%
90%
100%
bron: Schoolverlatersonderzoek
Grafimediaincijfers
Arbeidsmarkt in cijfers Ontwikkeling werkloosheid grafimediabranche Midden jaren ’90 was het aantal werklozen hoger dan nu, maar vanwege de teruggelopen werkgelegenheid is het percentage werklozen nu hoger.
23
7% 5.000
aantal werklozen
6% 4.000 5%
4%
3.000
3% 2.000
% werklozen op de totale werkgelegenheid
8%
6.000
2% 1.000 1%
0
0% 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004
jaartallen met kwartalen bron: UWV Beleidsinformatievoorziening 2004
Arbeidsmarkt in cijfers Ontwikkeling arbeidsongeschiktheid grafimediabranche Het aantal WAO’ers in de grafimediabranche loopt sinds 2002 terug. Doordat de werkgelegenheid sneller afneemt, wordt de betaalbaarheid (premies) steeds moeilijker.
8%
12.000
6% 8.000 5%
4%
6.000
3% 4.000 2% 2.000 1%
0
% arbeidsongeschikten op de totale werkgelegenheid
7% 10.000
aantal arbeidsongeschikten
24
1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 0% 3 4 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 jaartallen met kwartalen
bron: UWV Beleidsinformatievoorziening 2004
Grafimediaincijfers
Arbeidsmarkt in cijfers Inkrimping in formatieplaatsen en aantal vacatures per beroepsgroep Binnen de grafimediabranche is in de afgelopen jaren de inkrimping in het personeelsbestand groter geweest dan het aantal vacatures. Hierdoor concurreren ontslagen werknemers en schoolverlaters met elkaar om het gering aantal openstaande vacatures. Voor vormgevers en dtp’ers is er buiten de grafimediabranche nog wel redelijk wat vacatures te vinden.
<< inkrimping formatieplaatsen
aantal vacatures >>
drukkers overige prepress vakpersoneel nabewerking vakpersoneel verkopers staf/kantoorpersoneel stansers/vouwplakkers ordervoorbereiders multimedia specialisten grafische hulpkrachten -100
-75
-50
-25
0
25
50
75
100
bron: Vacatureonderzoek grafimedia arbeidsmarkt 2005
25
26
Opleiding in cijfers
Opleiding in cijfers Overzicht beroepsopleiding en leerplaatsen bij bedrijven Alle leerlingen in het MBO-beroepsonderwijs lopen stages (BOL) in bedrijven of hebben een leerplaats (BBL) bij het bedrijf waar ze als werknemer in dienst zijn. Deze leerplaatsen zijn geaccrediteerd (goedgekeurd) door Kenniscentrum GOC en staan in een register van leerbedrijven. Sinds twee jaar zijn er ook speciale leerplaatsen voor VMBO-leerlingen. In juni 2005 waren dat voor voorbereiden 31, drukken 93 en nabewerken 64 leerplaatsen. Kwalificatie Artiest AV-productie Grafisch intermediair Grafisch management Grafisch vormgever IT mediaproductie Mediamanagement Mediatechnologie Mediavormgeven Multimedia vormgever Praktijkopleiders/voorlieden Audiovisueel medewerker Brocheerder Diepdrukker Elektronisch voorbereider Flexodrukker Inspiciënt/theatertechnicus Offsetdrukker Uitgaafbinder Vellenbewerker Zeefdrukker Basisdrukker Basisnabewerker Basisvoorbereider Medewerker podiumtechniek Verpakkingsoperator Grafisch assistent Totaal 2005
BBL leerlingen
BOL leerlingen
Leerplaatsen
1 22 3 22 1 17 70 1 8 7 77 36 20 3
141 384 370 271 3.099 618 18 9 425 2.360 483 699 255 32 1 4 140 17 420 28 57
424 885 2.822 565 1.916 316 283 196 39 1.586 38 252 672 26 397 147 911 424 821 78 197
288
9.831
12.995
bron: Cfi studiejaar 2004/2005 en Kenniscentrum GOC 2005
MBO niveau 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 2 2 2 2 2 1
27
Opleiding in cijfers Nieuwe competentiegerichte beroepsopleidingen
28
Alle MBO-beroepsopleidingen zullen zich in de loop der jaren vernieuwen tot competentiegericht opleiden. Hierbij staat centraal dat de leerling in de praktijk laat zien wat een bedrijf van een beginnend beroepsbeoefenaar verwacht. In de aanloopfase naar competentiegericht beroepsonderwijs zijn acht MBO-scholen voor zeven opleidingen alvast in een proeffase (proeftuin) met deze methode aan de slag gegaan. De scholen en leerlingen in deze competentiegerichte opleidingen lopen dus voorop. Beroepsopleiding
Onderwijsinstelling
Artiest
Albeda College Deltion College ROC van Amsterdam Grafisch Lyceum Amsterdam Grafisch Lyceum Utrecht ROC Friese Poort Grafisch Lyceum Amsterdam
Vormgever Media & Communicatie Medewerker Podiumtechniek AV-productie
DTP’er Media & Communicatie Mediamanagement Mediatechnologie
Friesland College ROC Friese Poort ROC Midden Nederland Grafisch Lyceum Utrecht
Aantal deelnemers in proeftuinen 44 26 70 397 460 33 37 130 122 235 75
Grafisch Lyceum Amsterdam Grafisch Lyceum Utrecht Grafisch Lyceum Amsterdam
18 74 9 Totaal 1.730
bron: Kenniscentrum GOC 2005
Grafimediaincijfers
Opleiding in cijfers Aantal leerbedrijven naar hoofdactiviteit
aant al be drijv en
Grafimediabranche
aant al be drijv en
Aan een goed leerbedrijf worden voorwaarden gesteld. Wanneer bedrijven aan deze voorwaarden voldoen, dan worden ze door Kenniscentrum GOC erkend (geaccrediteerd). De leerlingen krijgen in deze bedrijven een goede beroepsopleiding. De erkende leerbedrijven zijn via de website www.goc.nl onder het menu beroepsonderwijs/register leerbedrijven te vinden.
Overige branches
prepress drukkerij nabewerking kartonnage overig grafisch
79 960 71 30 48
multimedia productie audiovisueel kopieer/print reclamebureau signbedrijf uitgeverij theater en podiumkunst sociale werkplaats grafisch overig en onbekend
427 263 92 919 78 98 214 30 426
totaal
1.188
totaal
2.547
bron: Kenniscentrum GOC 2005
29
Opleiding in cijfers Samenhang instroom jonge werknemers en beroepsopleiding in bedrijven De bereidheid van grafische bedrijven om leerlingen een beroepsopleiding te geven hangt sterk samen met de werkgelegenheidsontwikkeling. Vanaf begin jaren negentig loopt de instroom van nieuwe (jonge) medewerkers sterk terug. Dat is te zien in het aandeel dat jongeren uitmaken in de totale werkgelegenheid in de branche. De opleiding binnen bedrijven (BBL: beroepsbegeleidende leerweg) vertoont een overeenkomstig beeld.
30
Werknemers 14 t/m 21 jaar Leerlingen (LLW/BBL)
12000
10000
8000
6000
4000
2000
0 70
72
74
76
78
80
82
84
86
88
90
92
94
96
98
00
02
04
Grafimediabranche 1970-2004
bron: GBF en Kenniscentrum GOC
Grafimediaincijfers
Opleiding in cijfers Overzicht aantal cursisten naar soort cursus over zeven jaar* Het aantal deelnemers aan cursussen hangt sterk samen met de economische situatie binnen de branche. Gaat het de bedrijven economisch goed (1999 t/m 2001) dan worden er ook veel werknemers opgeleid. In economisch slechte tijden neemt dit aantal sterk af. Deze trend gaat op voor alle typen cursussen.
regionale cursussen afstandsonderwijs korte cursussen kwalificerende cursussen
2004 2003 2002 2001 2000 1999 1998
0
600
1200
1800
2500
aantal cursisten
* excl. in-companyprojecten
bron: Kenniscentrum GOC 2004
31
Opleiding in cijfers Aantal cursisten bij het trainingscentrum van Kenniscentrum GOC
32
Van alle cursisten die naar het trainingscentrum komt, volgt 85% een korte cursus van gemiddeld 5 trainingsdagen en 15% een lange (kwalificerende) cursus van gemiddeld 20 dagen. Van de (korte) cursussen trekken de trainingen in premedia DTP de meeste deelnemers (43%). Van alle cursisten is een kwart vrouw, bij de lange cursussen is dit een stuk lager. Daarmee zijn vrouwen minder vertegenwoordigd onder de cursisten omdat van de totale werkgelegenheid 27% vrouw is.
man
vrouw
Kwalificerend Premedia DTP Drukken/nabewerken Persoonlijke Ontwikkeling
Trainingen Algemeen Grafische Kennis Vormgeven Premedia DTP Drukken – Offset Nabewerken Persoonlijke Ontwikkeling Zomerspecials
200
150
100
50
0
50
100
150
200
aantal cursisten
bron: Kenniscentrum GOC 2004
Grafimediaincijfers