OMGEVINGSKWALITEIT
15
AFVALINZAMELING EN KRINGLOOPWINKEL
Om het scheiden en hergebruik van huishoudelijk restafval te stimuleren, wordt regelmatig onderzocht hoe de bewoners van Leiden met hun afval omgaan. Het is inmiddels vier jaar geleden dat vragen over dit onderwerp zijn opgenomen in de Stadsenquête. Er wordt ingegaan op de bekendheid en het gebruik van de kringloopwinkel ‘Het Warenhuis’ en andere kringloopwinkels en op het omgaan met verschillende soorten afval.
15.1 Kringloopwinkel Tegenover de Milieustraat zit de kringloopwinkel Het Warenhuis. Ruim acht op de tien Leidenaren kennen deze kringloopwinkel en de helft heeft de winkel in het afgelopen jaar bezocht. Het Warenhuis lijkt iets minder bekend dan in de jaren 2004 tot en met 2009, maar wel meer bezocht dan in de periode 2001 tot en met 2009. Naast een bezoek aan de kringloopwinkel is het ook mogelijk telefonisch contact te hebben, bijvoorbeeld voor het laten ophalen van spullen. Van de Leidenaren heeft 13% het afgelopen jaar telefonisch contact gehad met de kringloopwinkel. Dit is iets minder dan in 2009 toen 16% van de Leidenaren aangaf gebeld te hebben met de kringloopwinkel. Een gewijzigde onderzoeksmethode (van telefonisch enquêteren in de periode tot en met 2009 naar enquêteren via internet en schriftelijk sinds 2011) kan echter invloed hebben op de resultaten en daarmee ook op de vergelijkingsmogelijkheden.
Grafiek 15.1a Bekendheid met en bezoek aan kringloopwinkel Het Warenhuis, in procenten 2001
26%
2002
26%
2003
47% 57%
31%
2004
12%
54% 49%
0%
13%
50%
36%
2013
12%
51%
38%
2009
15% 47%
36%
2007
17%
54% 41%
2005
27%
10%
34%
25%
50% Bekend en bezocht
17% 75%
Bekend, maar niet bezocht
100% Onbekend
* Tot en met 2009 zijn de gegevens telefonisch gevraagd, in 2010 via internet en telefonisch en vanaf 2011 via internet en schriftelijk. Hierdoor is de vergelijking van de totaal cijfers van 2011 en 2013 met voorgaande jaren (soms) niet goed mogelijk
Van de bezoekers bezocht driekwart Het Warenhuis om er rond te kijken of iets te kopen en eveneens driekwart om spullen in te leveren. Een kwart van de bezoekers is het afgelopen jaar vijf keer of meer naar de kringloopwinkel geweest om er rond te snuffelen of iets te kopen. De frequentie om spullen te brengen ligt lager.
Stadsenquête Leiden 2013
109
OMGEVINGSKWALITEIT
De meeste bezoekers zijn één of twee keer geweest om spullen in te leveren. Vergeleken met 2009 en 2007 zijn bezoekers vooral vaker gekomen om te kijken of spullen te kopen. Afgezet tegen alle Leidenaren is 38% naar Het Warenhuis geweest om er rond te snuffelen of om iets te kopen en 37% om iets in te leveren. Tabel 15.1b
Percentage dat de kringloopwinkel heeft bezocht om… (in % van alle Leidenaren), 2001-2013* 2001
2002
2003
2004
2005
2007
2009
2013
…rond te kijken/iets te kopen
20%
18%
22%
28%
24%
23%
21%
38%
…om spullen in te leveren
12%
17%
19%
25%
25%
32%
31%
37%
* Tot en met 2009 zijn de gegevens telefonisch gevraagd, in 2010 via internet en telefonisch en vanaf 2011 via internet en schriftelijk. Hierdoor is de vergelijking van de totaal cijfers van 2011 en 2013 met voorgaande jaren (soms) niet goed mogelijk
De bezoekers zijn over het algemeen tevreden over het contact met het personeel tijdens hun bezoek. Negen op de tien Leidenaren die contact hebben gehad, beoordelen het contact met het personeel als voldoende (48%) tot goed (43%). De mensen (9%) die ontevreden zijn over het personeel van ‘Het Warenhuis’, vinden het personeel niet klantvriendelijk, traag of niet behulpzaam. Bezoek aan andere kringloopwinkels Naast ‘Het Warenhuis’ zijn er in Leiden ook nog andere kringloopwinkels. De helft van de Leidenaren (52%) kent één of meerdere van deze winkels en een kwart heeft deze in het afgelopen jaar ook bezocht. Mensen bezoeken met name andere kringloopwinkels omdat deze dichtbij zijn, ze het leuk vinden om overal rond te kijken of vanwege het aanbod van de andere kringloopwinkels. Vergeleken met 2009 zijn de bekendheid van en het bezoek aan andere kringloopwinkels in Leiden toegenomen.
Grafiek 15.1c Bekendheid met en bezoek aan kringloopwinkels
2009
25%
2013
26% 0%
Bekend, maar niet bezocht
4%
8%
11%
63%
15%
25% Bekend en één keer bezocht
48% 50%
75% Bekend en meerdere keren bezocht
100% Onbekend
* Tot en met 2009 zijn de gegevens telefonisch gevraagd, in 2010 via internet en telefonisch en vanaf 2011 via internet en schriftelijk. Hierdoor is de vergelijking van de totaal cijfers van 2011 en 2013 met voorgaande jaren (soms) niet goed mogelijk
Van alle Leidenaren denkt 55% het komende jaar Het Warenhuis te bezoeken en 31% andere kringloopwinkels. Vergeleken met 2009 verwachten nu duidelijk veel meer Leidenaren zowel Het Warenhuis als andere kringloopwinkels te gaan bezoeken. Tabel 15.1d Verwachting van het bezoek aan een kringloopwinkel komend jaar, 2009-2013 2009
2013
Het Warenhuis en andere kringloopwinkel(s)
17%
22%
alleen het Warenhuis
24%
32%
alleen andere kringloopwinkel(s)
5%
9%
nee, verwacht ik niet voor komend jaar
34%
22%
nee, bezoek nooit kringloopwinkels
19%
15%
totaal
100%
100%
110
Stadsenquête Leiden 2013
OMGEVINGSKWALITEIT
15.2 Scheiden van verschillende afvalstromen Leidenaren is gevraagd of zij papier, glas en groente-, fruit- en tuinafval (GFT), plastic, klein chemisch afval en oude, kapotte of versleten elektrische apparaten gescheiden inleveren. Het scheiden van afval lijkt inmiddels behoorlijk ingeburgerd. Zo scheiden negen op de tien Leidenaren glas (95% (vrijwel) altijd of soms), klein chemisch afval (92%) en papier (89%). Ook worden oude, versleten of kapotte elektrische apparaten veelal gescheiden ingeleverd (83%) evenals GFT (80%). Het scheiden van plastic afval gebeurt veel minder vaak. Zo geeft 19% aan dit (vrijwel) altijd te scheiden en 13% doet dit soms.
Grafiek 15.2a Aandeel Leidenaren dat verschillende soorten afval (vrijwel) altijd of soms gescheiden aanbiedt 95% glas 89% papier 80% GFT* 92% klein chemisch afval 83%
2013
versleten / kapotte elektrische apparaten
2009
32%
2007
plastic 0%
25%
50%
75%
100%
* Bewoners van de Binnenstad hebben geen vragen gekregen over GFT-afval omdat dit niet gescheiden wordt opgehaald * Tot en met 2009 zijn de gegevens telefonisch gevraagd, in 2010 via internet en telefonisch en vanaf 2011 via internet en schriftelijk. Hierdoor is de vergelijking van de totaal cijfers van 2011 en 2013 met voorgaande jaren (soms) niet goed mogelijk (zie ook Bijlage A onderzoeksverantwoording).
Leidenaren die aangeven hun afval gescheiden aan te bieden, is gevraagd op welke manier zij dit doen. Bij de Stadsenquête 2013 zijn drie nieuwe afvalfracties toegevoegd ten opzichte van eerdere stadsenquêtes. Voor alle fracties werd in het verleden gevraagd naar de meest gebruikte manier van inzamelen terwijl nu meerdere antwoorden mogelijk waren gebaseerd op de door de gemeente gehanteerde inzamelmiddelen. Dit maakt de vergelijking in de tijd vooral indicatief. Voor het GFT-afval wordt vooral gebruik gemaakt van de minicontainer (87%) naast de ‘Green Bag’ die door 16% wordt gebruikt. Papier wordt vooral in de papierbak aangeboden (95%). Een klein deel gaat naar verenigingen (6%) of scholen (3%). Glas en plastic worden vooral in de containers gedeponeerd. Winkels spelen een belangrijke rol bij het inzamelen van klein chemisch afval zoals batterijen (65%) en het inleveren van oude of kapotte elektrische apparaten (32%). Voor elektrische apparaten gaan Leidenaren echter vaker naar de Milieustraat. Iets meer dan de helft van de Leidenaren is op de hoogte van de mogelijkheid om oude elektrische apparaten in te leveren bij de winkel waar men een vergelijkbaar nieuw apparaat koopt.
Stadsenquête Leiden 2013
111
OMGEVINGSKWALITEIT
Tabel 15.2b
Wijze waarop de verschillende soorten afval worden gescheiden
GFT-afval 1. eigen minicontainer
2002
2003
2004
2005
2007
2009
2013
76%
72%
72%
77%
74%
82%
87% 16%
2. Green bag
12%
3. milieustraat wijkcontainer*
20%
21%
18%
16%
17%
13%3
compostvat*
2%
5%
2%
4%
4%
1%
anders
2%
2%
8%
4%
5%
4%
100%
100%
100%
100%
100%
100%
1. papierbak / papiercontainer
81%
83%
88%
79%
89%
91%
95%
2. via vereniging
6%
5%
4%
6%
5%
4%
6%
4. school
2%
3%
1%
4%
2%
1%
ophaaldienst gemeente*
8%
7%
4%
9%
1%
0%
6%
papier
5%
3. milieustraat
anders
3%
2%
3%
3%
3%
4%
100%
100%
100%
100%
100%
100%
99%
98%
1%
2%
100%
100%
3% 4%
glas 1. glasbak
98% 1%
2. milieustraat anders
1%
plastic 1. container in de buurt
88%
2. milieustraat
4%
anders
9%
klein chemisch afval 1. inzamelpunt bij winkels
65%
2. milieustraat
48%
anders
9%
elektrische apparaten 1. winkels
32%
2. milieustraat
74%
anders
8%
* Niet opgenomen als antwoordcategorie in Stadsenquête 2010 ** In 2013 konden meer antwoorden worden gegeven, in de jaren ervoor maximaal één antwoord.
3
Per 1-1-2009 is er geen wijkcontainer meer voor het inzamelen van GFT-afval. Toch noemt 13% deze optie nog. Waarschijnlijk doen ze hun GFT-afval nog wel in een wijkcontainer, onwetend dat de wijkcontainers die er nu nog staan er alleen nog zijn voor de inzameling voor het restafval.
112
Stadsenquête Leiden 2013
OMGEVINGSKWALITEIT
Redenen om afval niet te scheiden Leidenaren die hun GFT-afval niet scheiden, geven veelal aan niet over een eigen container hiervoor te beschikken. Daarnaast speelt gemakzucht een rol evenals het ontbreken van voldoende GFT-afval. Deze laatste redenen worden ook vaak aangevoerd voor het niet scheiden van papier en glas. Leidenaren die geen plastic scheiden, voeren hiervoor aan dat er te weinig containers voor plastic zijn, het plastic niet wordt opgehaald, gemakzucht of een te grote afstand tot de containers. Elektrische apparaten worden vaak niet gescheiden ingeleverd omdat mensen geen apparaten hebben om in te leveren.
Tabel 15.2c
Redenen niet gescheiden inleveren afval 2005 t/m 2013, in procenten van alle Leidenaren GFT
papier
glas
2005
2007
2007
2013
2005
2007
2009
2013
2007
2009
2013
gemakzucht
6%
8%
5%
5%
5%
4%
6%
4%
2%
4%
2%
heb heel weinig/ niet de moeite waard
5%
4%
3%
2%
2%
1%
1%
1%
heb heel weinig van dat afval
5%
4%
2%
vind het niet de moeite waard
2%
1%
0,5%
afstand naar inleverpunt te groot
2%
wordt niet gescheiden opgehaald
1%
1%
2%
2%
geen eigen (mini)container
8%
6%
2%
8%
container/papierbak/glasbak vaak te vol
2%
2%
1%
1%
2%
0,5%
2%
1%
te weinig containers vind het vies/stinkt
2%
onhandig
3%
1%
1%
1%
3%
1%
1%
0,5%
2%
0,5%
2% 1%
zinloos, komt toch op één hoop
1%
1%
heeft toch geen zin, het is maar een beetje geen mogelijkheid/geen ruimte in huis/geen bak anders
3%
0,5%
9%
2%
0,5%
3%
1%
totaal % mensen dat dit afval niet scheidt
31%
31%
18%
20%
9%
0,5%
plastic
8%
0,5%
1%
10%
11%
klein chemisch afval 2013
2013
1% 4%
5%
4% elektrische apparaten
2013
gemakzucht
16%
2%
3%
heb heel weinig van dat afval
8%
0,5%
10%
vind het niet de moeite waard
6%
afstand tot container/inleverpunt te groot
15%
1%
2%
wordt niet gescheiden opgehaald
22%
1%
3%
3%
1%
geen eigen (mini)container container vaak te vol
3%
te weinig containers/inleverpunten
24%
1%
anders
11%
1%
2%
totaal % mensen dat dit afval niet scheidt
68%
9%
17%
Wanneer afval wel scheiden? Wanneer Leidenaren wordt gevraagd wat er zou moeten gebeuren wil men meer afval gaan scheiden dan geeft een kwart aan dit sowieso niet te gaan doen. Eén op de tien respondenten wil graag weten waar het afval voor wordt gebruikt om over te gaan tot afvalscheiding. Bij klein chemisch afval wil men vooral weten wat waar kan worden gebracht.
Stadsenquête Leiden 2013
113
