Gooikerspark. Voorkant. Beheerplan

Gooikerspark Voorkant

Beheerplan 2010 - 2020

Gooikerspark Beheerplan 2010-2020 In opdracht van Gemeente Deventer

Auteur; Karlijn van der Laan Groenbeheerder Begeleiding; Marcel Wenker Senior Groen adviseur

Deventer, april 2009

Voorwoord Voorwoord Dit beheerplan voor het Gooikerspark is gemaakt tijdens mijn afstudeerjaar van de opleiding Tuin- en Landschapsinrichting aan Hogeschool Van Hall Larenstein te Velp. Het beheerplan Gooikerspark is één van de projecten waaraan ik werk bij de gemeente Deventer in het kader van mijn afstuderen, het plan geeft invulling aan de competentie ‘beheren van de buitenruimte’ waaraan voldaan moet worden. Het beheerplan is opgesteld in de periode van 1 september 2008 tot 15 april 2009. Het beheerplan heeft als doel de groenbeheerders van de gemeente Deventer een beeld te gegeven wat er in het Gooikerspark aan streefbeeld gesteld wordt. Daarnaast wordt inzichtelijk gemaakt welke maatregelen, waar gedaan moeten worden. Dit is beeldend en met toelichtende teksten beschreven. Het is een handzaam document wat de beheerder begeleidt bij het onderhoud van het park. Ook worden de verantwoordelijkheden en geschatte kosten inzichtelijk gemaakt. Mijn ervaringen tijdens het opstellen van het beheerplan waren positief, dit mede doordat er verschillende aspecten naar voren kwamen waarmee ik nog niet eerder in aanraking was geweest. Zowel op beheertechnische aspecten als het maken van een communicatieplan. Ik zie dit zeker als een positief punt van het proces. Het enige knelpunt wat tijdens het proces naar voren kwam, is het feit dat nog niet alle beslissingen genomen waren op het gebied van inrichting en verantwoordelijkheden. Dit is uiteindelijk goed opgelost. Tot slot wil ik mijn begeleider vanuit de gemeente Deventer, Marcel Wenker en mijn begeleiders vanuit Larenstein Frans van den Goorbergh en Loet Polak bedanken voor hun begeleiding en advies. Ook de feedback tijdens de zogenaamde leerkringen hebben mij in het opstartproces erg geholpen. Deventer, april 2009 Karlijn van der Laan

6

Samenvatting Samenvatting In de wijk de Vijfhoek wordt begin 2009 het Gooikerspark aangelegd. Het is een park waarin natuur- en milieueducatie, maar ook recreatie de belangrijkste aspecten vormen. Door de inrichting, ontworpen door bureau Landlab uit Arnhem, en de aanwezigheid van het milieu- en educatiecentrum in het park wordt het educatieaspect vertegenwoordigd. Het park bestaat uit drie delen, te weten; de Rietmansvelden, de Ulebelt en de Haagkampen. De twee eerstgenoemde velden staan voornamelijk in het teken van natuur en educatie terwijl deelgebied de Haagkampen voornamelijk cultuurlijk is ingericht en waar het gebruik voorop staat. Doel- en vraagstelling beheerplan Bij het opstellen van het beheerplan heeft men het volgende doel voor ogen; “Een plan dat de komende 10 jaar sturing geeft aan de beherende partijen voor een optimale ontwikkeling van het groen in het Gooikerspark te Deventer in aansluiting op het beoogde beeld uit het ontwerp.” De centrale vraag die hieruit naar voren komt is; “Welke middelen en maatregelen zijn nodig om het Gooikerspark van 2010 tot 2020 te beheren zodat het beoogde beeld vanuit het ontwerp ontstaat en behouden blijf?” Door een heldere en goede analyse van het ontwerp en te kijken naar de mogelijkheden die het park biedt, is bepaald welke middelen en maatregelen er nodig zijn om dit te realiseren. Beheergroepen en streefbeelden In het gehele park komen veel beheergroepen voor, deze zijn in te delen in groen, verharding en inrichtingselement. Voor veruit de meeste beheergroepen is het streefbeeld gericht op een landelijke en natuurlijke uitstraling, maar waarbij wel rekening gehouden wordt met het gebruik en de functionaliteit van de beheergroep. De streefbeelden geven het grootste gedeelte van de visie voor het park beeldend weer. Ook is het van belang dat het park er schoon en netjes uitziet. Het vuil moet overal verwijderd worden, het blad mag bijna overal blijven liggen met uitzondering van de paden, de bloementuin en in het labyrint.

7

Als men de streefbeelden omzet naar een beheerkwaliteit, komt dit neer op de B-kwaliteit volgens de CROW-systematiek. Een enkele beheergroep zal worden beheert op de A-kwaliteit. Dit betreft het labyrint, de bloementuin en de seringenheuvel, omdat deze zo hun functie beter vervullen. Werkpakketten en kwaliteitsomschrijving Aan de hand van werkpakketten is beschreven welke maatregelen er genomen moeten worden om de gewenste kwaliteit te behalen en te waarborgen. Snoeien, maaien, vegen en onkruid verwijderen behoren tot de dagelijkse onderhoudsmaatregelen in het Gooikerspark. Voor de beheergroep ‘gazon’ is geen werkpakket maar een kwaliteitsomschrijving opgesteld. Deze beheergroep wordt op beeld beheerd. De werkpakketten en kwaliteitsomschrijving zijn de basis voor het schrijven van het onderhoudsbestek. Dit zijn veelal standaard werkpakketten die de gemeente Deventer hanteerd om de A-, dan wel B-kwaliteit te verkrijgen en te behouden. Naast de maatregelen is er de planning, deze geeft de periodes aan waarin de maatregelen het best uitgevoerd kunnen worden. Hierdoor is snel en overzichtelijk te zien wanneer de werkdruk hoog of laag zal zijn. Verantwoordelijkheden Niet alle beheergroepen worden beheerd door dezelfde partij en ook de verantwoordelijkheden zijn verdeeld. Zo worden de Ulebelt en de Rietmansvelden grotendeels beheerd door medewerkers van het milieu- en educatiecentrum. De rest valt onder verantwoordelijkheid van de gemeente Deventer. De uitvoerende partijen vanuit de gemeente zijn het Deventer Groen Bedrijf en Cambio. Kostenraming Aan het onderhoud van het park zijn uiteraard ook kosten verbonden. Door middel van het opstellen van een kostenraming is berekend dat de kosten ongeveer oplopen tot een totaalbedrag van €89.000,- per jaar. Wanneer dit teruggerekend wordt naar een vierkante-meter-prijs komt dit neer op €0,70 per m2, dit is voor het beheer van een park een normale prijs.

8

Inhoudsopgave 5. Reguliere beheermaatregelen

Voorwoord Samenvatting Inhoudsopgave 1. Inleiding

1.1 Aanleiding 1.2 Doel- en vraagstelling 1.2.1 Doelstelling 1.2.2 Vraagstelling 1.3 Leeswijzer

2. Het Gooikerspark, uitgangssituatie

13 13 13 14 14 15 15 15

3. (Beheer)visie Gooikerspark

17

4.1 Groen 4.1.1 Bomen 4.1.2 Groenvakken 4.1.3 Grassen 4.1.4 Bijzondere groenelementen 4.2 Verhardingen 4.3 Inrichtingselementen 4.3.1 Meubilair 4.3.2 Speelgelegenheden 4.4 Schoon

25 26 26 28

6. Planning van de reguliere maatregelen

29

7. Verantwoordelijkheden

31

8. Kostenraming jaarlijks onderhoud

33

Literatuurlijst

2.1 Ligging 2.2 Gemeentelijk groenbeleid 2.2.1 Algemene groenaspecten 2.2.2 Onderhoud 2.3 Het ontwerp 2.4 Functies en gebruik 2.4.1 Functies 2.4.2 Gebruik

4. Streefbeelden

9

11 11 11 11 12

5.1 Onderhoudsniveau 5.2 Maatregelen 5.3 Beheerkaarten 5.4 Aandachtspunten in beheer

19 19 20 21 21 22 23 23 23 24

Communicatieplan 1. Inleiding 2. Doelstellingen 3. Context van het project 3.1 De doelgroep 3.1.1 Betrokken partijen 3.1.2 Doelgroepanalyse 3.2 Mogelijke middelen 3.3 Beperkingen 4. Communicatiestrategie 5. 4.1 Planning en organisatie 5. 6. Evaluatie

Bijlagen* A. Werkpakketten B. Beheerkaart Rietmansvelden C. Beheerkaart Ulebelt D. Beheerkaart Haagkampen E. Planning reguliere maatregelen F. Verantwoordelijkheidskaart * De bijlagen zitten in een appart boekje

10

Inleiding 1. Inleiding 1.1 Aanleiding Het Gooikerspark is een nog nieuw aan te leggen park in het oosten van Deventer. Het is ontworpen door bureau Landlab uit Arnhem en begin 2009 wordt een start gemaakt met de aanleg hiervan. Het ontwerp bestaat uit een drietal velden met elk een eigen identiteit. Het wordt een park waarbij natuur en milieueducatie hoog in het vaandel staan, maar waarbij ook de recreatieve kant en het gebruikersaspect niet vergeten worden. Er is behoefte aan een beheerplan waarin staat beschreven welke beheergroepen er komen, hoe deze beheerd dienen te worden, wie dat gaat doen en hoe de verantwoordelijkheden hierbij liggen. Het park zal namelijk door meedere partijen onderhouden worden. Er wordt ook om een kostenindicatie gevraagd.

1.2 Doel- en vraagstelling Voor het opstellen van het beheerplan voor het Gooikerspark zijn verschillende aspecten van belang. Het gaat erom welk doel men voor ogen heeft en hoe deze gerealiseerd kan worden. Aan het bereiken van het doel zijn wel een aantal randvoorwaarden gekoppeld, deze staan onder de doelstelling puntsgewijs opgesomd. 1.2.1 Doelstelling De doelstelling van het beheerplan is; “Een plan dat de komende 10 jaar sturing geeft aan de beherende partijen voor een optimale ontwikkeling van het groen in het Gooikerspark te Deventer, in aansluiting op het beoogde beeld uit het ontwerp.” Randvoorwaarden; - Het plan past binnen de gemeentebegroting - Door uitvoering van het plan wordt het gewenste onderhoudsniveau gewaarborgd - Door uitvoering van het plan komt het ontwerp van het park goed naar voren

11

- -

Er is draagvlak voor het beheerplan zowel bij interne als bij externe partijen Er wordt tijdig over het beheerplan gecommuniceerd met betrokken partijen

1.2.2 Vraagstelling Naar aanleiding van de doelstelling is het mogelijk om de centrale vraag te formuleren. De vraagstelling die gehanteerd wordt is; “Welke middelen en maatregelen zijn nodig om het Gooikerspark van 2010 tot 2020 te beheren, zodat het beoogde beeld vanuit het ontwerp ontstaat en behouden blijf?” In de vraagstelling draait het om de inhoud van het beheerplan. Hierbij gaat het zowel om de technische informatie wat betreft het beheer, als om de verantwoordelijkheden. Het is van belang hier aandacht aan te besteden omdat er meerdere partijen bij het onderhoud betrokken zijn. Belangrijk onderdeel hierbij is ook de communicatie naar burgers en andere betrokken partijen, aangezien het ontwerp tot stand is gekomen in samenwerking met deze partijen of omdat deze partijen straks moeten werken met dit beheerplan. Het is goed om bij hen draagvlak te creëren voor een optimale uitvoering van het plan. Het beheerplan bevat verschillende onderwerpen, ieder onderwerp kent zijn eigen deelvragen. De deelvragen zijn ingedeeld naar verschillende categorieën die overeenkomen met de onderwerpen in het beheerplan. Inventarisatie, analyse en visievorming - Hoe ziet het ontwerp van het Gooikerspark er precies uit? - Welke streefbeelden heeft men voor het park voor ogen? - Wat is de beheervisie over het park en welke beheerdoelen moeten er worden nagestreefd? Beheermaatregelen en verantwoordelijkheden - Welke beheergroepen zijn er in het park aanwezig en in welke mate? - Hoe ziet de uiteindelijke beheerkaart eruit? - Hoe zien de richtlijnen voor het beheer en de gewenste kwaliteit eruit? - Welke partij is verantwoordelijk voor welk onderhoud en hoe wordt dit vastgelegd?

Inleiding Planning - Hoe ziet de planning van de reguliere maatregelen eruit? Financiën - Welk budget is er nodig voor het onderhoud van het Gooikerspark om het gewenste onderhoudsniveau te behalen en te waarborgen? - Hoeveel geld is er binnen de gemeente beschikbaar voor het onderhoud van het Gooikerspark? Communicatie - Welke communicatiemiddelen worden er binnen de gemeente gebruikt bij soortgelijke plannen en wat zijn hier de sterke en zwakke punten van? - Hoe ziet het communicatieplan over het beheerplan van het Gooikerspark eruit? o Waarom wordt er gecommuniceerd? o Hoe wordt er gecommuniceerd? o Wanneer wordt er gecommuniceerd? o Wat wordt er gecommuniceerd?

1.3 Leeswijzer Dit beheerplan geeft weer hoe het onderhoud in het Gooikerspark eruit komt te zien. In hoofdstuk 2 wordt gestart met een beschrijving van de uitgangssituatie waarbij men als het ware kennis maakt met het park, het ontwerp en het beleid van de gemeente Deventer. Vervolgens wordt in hoofdstuk 3 beschreven welke ontwerp- en welke beheervisie er op het park van toepassing zijn, deze worden op hoofdlijnen beschreven. In hoofdstuk 4 volgt een uitwerking van deze visie in de vorm van een beschrijving van het streefbeeld per beheergroep. Om deze streefbeelden te realiseren zijn er onderhoudsmaatregelen nodig, deze staan beschreven in hoofdstuk 5. Wanneer deze maatregelen uitgevoerd dienen te worden staat vervolgens beschreven in hoofdstuk 6. Daarna volgt in hoofdstuk 7 een beschrijving van hoe het is geregeld omtrent de verantwoordelijkheden bij het onderhoud. Tot slot wordt er een kostenraming gegeven voor het jaarlijks onderhoud van het Gooikerspark. Deze kostenraming is terug te vinden in hoofdstuk 8. Om draagvlak te creëren bij de diverse partijen die met het plan te maken hebben of krijgen is er een communicatieplan opgesteld. Dit communicatieplan zit achterin dit rapport.

12

Het Gooikerspark, uitgangssituatie 2. Het Gooikerspark, uitgangssituatie Omdat het Gooikerspark een nog nieuw aan te leggen park is, is het van belang de verschillende aspecten die invloed hebben op het park en het beheerplan in kaart te brengen. Om dit goed in beeld te krijgen worden deze verschillende aspecten hieronder beschreven. Er wordt ingegaan op de ligging, het gemeentelijk beleid wat voor het park van toepassing is, het ontwerp met daarbij de algemene parkgegevens en tot slot komen de functie en het gebruik van het park aan bod.

2.1 Ligging Het Gooikerspark wordt gerealiseerd op een oud landbouwgebied aan de Leonard Springerlaan tussen de woonwijken Colmschater-Noord (1970-1995) en de Vijfhoek (1995-heden) in het oosten van Deventer. De wijk Colmschate-Noord heeft een relatief hoge bebouwingsdichtheid met veel kleinschalig groen met een algemeen karakter. De Vijfhoek is meer gericht op monumentaliteit en een cultuurlijke opzet van het groen. Het Gooikerspark is een langgerekt park dat onder te verdelen is in drie deelgebieden met ieder een eigen identiteit. Het natuur- en milieueducatiecentrum liggen centraal in het ongeveer 20 hectare grote park. Op afbeelding 1.1 is de ligging van het park in Deventer weergegeven.

Hieronder staan een aantal gegevens die van toepassing zijn op het Gooikerspark. Soort groen: Grondsoort:

Stedelijke groenstructuur Van noord naar zuid; laarpodzolgrond (leemarm en zwak lemig fijn zand), hoge zwarte enkeerdgronden (lemig fijn zand), beekeerdgrond (lemig fijn zand) Oorspronkelijke functie: Landbouwgebied Begrenzing plangebied: N348, bebouwing de Vijfhoek, landgoed De Achterhoek en bebouwing Colmschate-Noord

2.2 Gemeentelijk groenbeleid Het groenbeleidsplan 2007-2017 beschrijft beleidskaders betreffende het groen binnen de gemeente Deventer. Het plan beschrijft beleid voor algemene groenaspecten en onderhoud. In deze paragraaf zal aan beide onderdelen aandacht worden besteed. De visies geven veel ruimte voor de invulling van het beheerplan. Bij het plan gaat men uit van één overkoepelende visie die vervolgens uitgewerkt wordt in diverse thema’s. De groenvisie van de gemeente Deventer luidt als volgt; “De gemeente Deventer streeft naar een gevarieerd aanbod van betekenisvol en aantrekkelijk groen. Ze doet dit door in te spelen op de verschillen in ligging, omvang, functie, historische betekenis en gebruikswensen. Dit leidt tot omgevingsbewust ontwerpen en vervolgens tot ontwerpbewust beheren.” Met het beheer van het Gooikerspark zal dan ook met deze en de relevante deelvisies rekening worden gehouden.

Afbeelding 1.1 Ligging Gooikerspark

13

2.2.1 Algemene groenaspecten Het Gooikerspark is onderdeel van de stedelijke groenstructuur. De stedelijke groenstructuur van Deventer is globaal onder te verdelen in vier grootheden namelijk; de buurtparken, grotere groengebieden, toekomstig uitloopgebied rond de Zandwetering en de landgoederen in het buitengebied. Het Gooikerspark zal, na aanleg, deel uit maken van de grotere groengebieden van de stad. Deze groengebieden vormen samen het zogenaamde ‘kralensnoer’ dat dwars door Deventer loopt.

Het Gooikerspark, uitgangssituatie Dit kralensnoer loopt evenwijdig aan de IJssel. Op afbeelding 1.2 is de schematische weergave van de groenstructuur en het daarbijhorende kralensnoer. Legenda Kralensnoer Ijssel en beken Wegenstructuur Groengebieden

2.3 Het Ontwerp Het park is ontworpen door bureau Landlab uit Arnhem. Begin 2009 is er een start gemaakt met de aanleg van het park. Het ontwerp bestaat uit een drietal velden met elk een eigen identiteit. De drie velden zijn; de Rietmansvelden, de Ulebelt en de Haagkampen. Deze onderverdeling zal ook in het beheerplan steeds terugkomen. De verschillende velden zijn weergegeven op afbeelding 1.3. Legenda

Oude Ijsselarm

Rietmansvelden Ulebelt

Gooikerspark

Haagkampen

Afbeelding 1.2 Kralensnoer

Met de aanleg van het Gooikerspark wordt de stedelijke groenstructuur van Deventer versterkt en het stadsgroen uitgebreid. Het Gooikerspark maakt geen deel uit van de EHS of soortgelijk landelijk of provinciaal beleid. 2.2.2 Onderhoud In het beleidsplan worden geen eenduidige maatstaven of kwaliteitseisen aan een nieuw te ontwikkelen park gesteld. Over het beheer wordt in het groenbeleidsplan 2007-2017 het volgende geschreven; “Beheer afstemmen op gewenst gebruik en vastgesteld beeld, rekening houden met deelvisies landschap en cultuurhistorie, stedenbouwkundige structuur, water en ecologie. En door interne en externe communicatie groen voor het voetlicht brengen en de inrichtings- en beheerkeuzen inzichtelijk maken.”

Afb. 1.3 De drie velden

Het Gooikerspark wordt een multifunctioneel stadspark op oorspronkelijk landbouwgebied. Naast het natuur- en milieueducatiecentrum de Ulebelt is er ook ruimte gecreëerd voor kleinschalige akkers, een boomgaard, weiden, een kikkerpoel, een doolhof, speelplaatsen, een bloementuin en een eikenarboretum. Het ontwerp van het Gooikerspark is gericht op het gebruik voor de bewoners van Colmschate en de Vijfhoek. Het zal voornamelijk functioneren als stadspark, dat intensief door de bewoners van bovenstaande wijken zal worden bezocht. Maar door de afwijkende functie, te weten natuur- en milieueducatie, is het ook voor de overige bewoners van Deventer een park waar zij zeker gebruik van zullen maken. Op afbeelding 1.4 (op de volgende pagina) is het ontwerp weergegeven.

Over het algemeen wordt bij parken het kwaliteitsniveau B nagestreefd, dit zal ook het geval zijn bij het Gooikerspark. Enkele delen zullen hierop een uitzondering vormen, hier wordt in hoofdstuk 5 verder op ingegaan.

14

Het Gooikerspark, uitgangssituatie Aan de hand van de functies kan er een koppeling gemaakt worden naar beheer. Zo zullen de gebieden met een recreatieve en educatieve functie intensiever gebruikt worden dan de ecologische zones. Op die plekken is het beheer dan ook intensiever. De functies leggen dus ook een directe relatie met het gebruik van het park. Legenda Sier Recreatie Ecologie Cultuurhistorie Educatie Doorgaande weg

Afb. 1.4 Het ontwerp

Parkeren

De Rietmansvelden en de Ulebelt worden grotendeels door het milieu- en educatiecentrum onderhouden, welke in laatst genoemde van deze twee velden staat. De Haagkampen zal geheel beheerd worden door de gemeente zelf. Het beheerplan zal alle velden omvatten. Hierbij wordt ook ingegaan op de verantwoordelijkheden die de verschillende partijen krijgen.

2.4 Functies en gebruik Er komen verschillende functies in het park voor. Deze functiegegevens dragen bij aan de keuze voor de beheerkwaliteit die wordt nagestreefd. In het groenbeleidsplan worden verschillende functies beschreven die het groen in de stad zou kunnen hebben. Dit zijn vrij algemene functies die overal toegepast kunnen worden. De functies die van toepassing zijn op het Gooikerspark zijn; - Ecologische functie - Recreatieve functie - Educatieve functie - Cultuurhistorische waarde Naast deze functies kan het groen ook sierwaarde als functie hebben. Deze functies komen voort uit de analyse van het ontwerp. De ecologische functie van het park is lokaal en zeer kleinschalig. Op de afbeelding 1.5 zijn de functies in het Gooikerspark weergegeven. Hierbij staan ook functies die niet van toepassing zijn op het groen, zoals bijvoorbeeld parkeren en wonen. Opvallend is dat de sierfunctie veruit het meest voorkomt.

15

Wonen Privé eigendom

Afb. 1.5 Functies Gooikerspark

Natuurrecreatie speelt een belangrijk rol. Het milieu- en educatiecentrum de Ulebelt is hier grotendeels verantwoordelijk voor. Op verschillende manieren wordt hier invulling aan gegeven, onder andere door het toepassen van bijzondere elementen en verschillend grondgebruik. Het deelgebied de Haagkampen is gericht op recreatie, door de aanwezigheid van spelaanleidingen en het evenemententerrein is dit versterkt.

16

Visie Gooikerspark 3. Visie Gooikerspark Omdat het Gooikerspark nieuw aangelegd wordt bestaat de visie uit twee delen die een directe relatie met elkaar hebben. Eerst wordt ingegaan op de ontwerpvisie van het park en vervolgens op de beheervisie. Deze laatste is uitgebreider, bij het beheerplan draait het tenslotte om beheer.

3.1 De ontwerpvisie Het Gooikerspark is een stadspark waarbij naast natuur/landschap en educatie ook ontspanning een belangrijke rol speelt. Het landschappelijke karakter komt op diverse manieren in het ontwerp tot uiting. Kenmerkende elementen zoals het labyrint, het rosarium, de landschapstuin en de fruitboomgaard zijn in het ontwerp ingepast. Het straatmeubilair, verhardingen en de speelvoorzieningen worden ook in de landschappelijke stijl toegepast, dit zorgt ervoor dat het park wel als één geheel wordt gezien. Door vee te laten grazen, gewassen te kweken op de akker en meerdere velden met bloemgras aan te leggen komt het landschappelijke en cultuurlijke karakter ook op grote schaal tot uiting. In het park sluiten zowel landschappelijke, cultuurhistorische, educatieve en ecologische waarden van het groen goed op elkaar aan, waarbij de recreatiemogelijkheden niet verloren gaan. De drie deelgebieden leggen ieder op hun eigen manier een relatie met de landschappelijke uitstraling van het park. De Rietmansvelden en de Ulebelt zijn voornamelijk gericht op het landschappelijke karakter en de ecologische waarde van het park. Zo laten de ‘thema-velden’ in de Rietmansvelden zien welke mogelijkheden er met de grond zijn. Door de paden door de verschillende velden te laten slingeren, wordt ook de educatieve functie gewaarborgd en de belevingswaarde vergroot. De glooiing van de enk waarop de Ulebelt ligt, zorgt voor een speels en natuurlijk karakter. De dieren in de weiden zorgen voor een afwisselend en educatief beeld. De Haagkampen is meer cultuurlijk ingericht en gericht op recreatie. Deze recreatiemogelijkheden zijn wel zo gekozen en gesitueerd dat zij aansluiten bij het landschappelijke karakter van het park.

3.2 De beheervisie Om de landschappelijke sfeer te verkrijgen en te behouden is het noodzakelijk het beheer hierop af te stemmen. Het beheer is gericht op het uitgroeien en in stand houden van bomen en beplanting, waarbij rekening gehouden wordt met de gebruikerswensen van de bezoekers. Door met zo weinig mogelijk beheersingrepen het park te onderhouden zal de beplanting natuurlijk uitgroeien en zullen er op verschillende plaatsen ecosystemen ontstaan. Deze ecosystemen leveren tevens een bijdrage aan het educatieve aspect van het park. Door het beheer af te stemmen op de functies, komen het natuurlijke en landschappelijke karakter in de deelgebieden de Rietmansvelden en de Ulebelt en het cultuurlijke karakter in de Haagkampen sterker tot uiting. Om ervoor te zorgen dat ecologie en recreatie naast elkaar kunnen bestaan is het van belang dit aan de bezoekers kenbaar te maken. Zo moeten zij op de paden blijven waardoor ecosystemen zo min mogelijk worden verstoord. Ook met het beheer kan hiervoor gezorgd worden door duidelijk zichtbaar onderscheid te laten zien tussen beide aspecten. Voornamelijk de eerste 10 jaar na aanleg van het park vindt er ontwikkelingsbeheer plaats. Omdat het gebruik en educatie hoog in het vaandel staan, is het van belang dat de betreffende elementen in het park na 3 jaar hun streefbeeld grotendeels bereikt hebben. Dit zijn zowel de speelplekken als de (bloemen)akkers en de elementen rondom het milieucentrum. Het beplantingsformaat wat aangeplant wordt is hierbij ook van groot belang. Voor het uitgroeien en de ontwikkeling van bomen, bosplantsoen en ecologische zones is een langere termijn van toepassing, deze moeten na respectievelijk 20 en 5 jaar hun streefbeeld bereiken. Dit moet gestimuleerd worden door werkzaamheden als groeiplaatsverbetering en dunning. Daarnaast verdienen de cultuurhistorische delen en de bomengaard specifieke aandacht. Dit zijn elementen waar met zorg mee om gegaan dient te worden om het authentieke beeld te verkrijgen, zodat de functie tot uiting komt. Ook voor deze bomen geldt dat ze vrij uitgroeien, mits ze het parkbezoek niet hinderen. Deze zullen geleidelijk het streefbeeld behalen. Te allen tijde moeten er werkzaamheden ter bevordering en handhaving van de veiligheid gedaan worden, zodat het gebruik van het park niet verhinderd wordt. Het is van belang dat het Gooikerspark, in alle deelgebieden, ook daadwerkelijk als stadspark gebruikt kan worden. Gebruiksvriendelijkheid, netheid en

17

toegankelijkheid staan hierbij voorop. Zowel jong en oud komt hier om te recreëren en te genieten van het park. Schematisch ziet de visie er als volgt uit; ‘Een park dat deel uit maakt van de hoofd groenstructuur van de stad waarin verschillende functies zijn ingepast.’ Ecologie

Landschappelijke waarde

Receatie

Gooikerspark

Educatie

Cultuurhistorie

Afb. 3.1 Visie schematisch weergegeven

18

Streefbeelden 4. Streefbeelden Om de visie tot uiting te laten komen moet het park onderhouden worden. In dit hoofdstuk worden de streefbeelden voor de verschillende beheergroepen in het Gooikerspark beschreven. Er zijn vier categorieën, te weten; groen, verhardingen, inrichtingselementen en schoon. Het streefbeeld is het beeld dat men uiteindelijk voor ogen heeft voor de betreffende beheergroep en op welk aspect het beheer gericht is. Het Gooikerspark is door de gemeente Deventer over het algemeen vastgesteld op beheerniveau B, naar de CROW-maatstaven.

4.1

Groen

In het Gooikerspark zijn veel groene elementen te vinden. Per beheergroep staat hieronder het streefbeeld beschreven. Bij verschillende beheergroepen is wederom een onderverdeling gemaakt. Dit is gedaan omdat de streefbeelden van elkaar verschillen in verband met de locatie of soort. 4.1.1 Bomen Plantsoenbomen (wel en niet opgekroond) Het beheer van de plantsoenbomen in het park is gericht op het natuurlijk uitgroeien van de bomen. Hierbij wordt niet opgekroond, zodat de vertakking tot aan de grond kan groeien. Bomen die tot ongeveer 4 meter uit het pad staan vormen hierop een uitzondering, zij worden aan de padzijde opgekroond tot een takvrije hoogte tot 3 meter, zodat voetgangers en fietsers er ongehinderd onderdoor kunnen gaan. Door de bomen niet of nauwelijks op te kronen krijgen ze in de toekomst een beeldbepalende functie en fungeren zij als blikvangers. De toegepaste boomsoorten zijn niet bijzonder, de omvang en de combinatie met de grote ruimtes zal zorgen voor deze functie. Dit geldt voornamelijk voor de bomen op de Rietmansvelden en de Ulebelt. Op de Haagkampen komt een eikenarboretum waarbij het verschil in kleur en de diverse groeivormen van de eiken zorgen voor een bijzonder aspect in het Gooikerspark. Ook hierbij is het beheer gericht op het tot ontwikkeling laten komen van de soorteigen verschijningsvormen, zodat de eiken een hoge tot zeer hoge leeftijd kunnen bereiken wat het bijzondere aspect in een later stadium zal versterken.

19

Hoogstam fruitbomen In de zuidwest hoek van de Rietmansvelden wordt een boomgaard gecreëerd. Oude rassen van appel- en peersoorten moeten het landschappelijke karakter van het park versterken. Het beheer is gericht op het behoud en doorgroei van de fruitbomen met een authentieke uitstraling. Het beheer is niet gericht op de productie van appels en peren maar het is een leuke en educatieve bijkomstigheid. Knotbomen Aan de rand van de landschapstuin in deelgebied de Ulebelt staat een laantje met knotwilgen. Het beheer is gericht op instandhouding van de knotwilgen met een authentieke uitstraling, wat bijdraagt aan de landschappelijke uitstraling van het park. Laanbomen Langs de fietspaden in en rond het park staan laanbomen. Voor deze bomen is het beheer gericht op het behoud van de laan als geheel. Belangrijk hierbij is om aandacht te besteden aan het opkronen tot een takvrije hoogte van 4 meter en het behouden van een veilige situatie. Bij een uitval van 40% van de bomen in een laan wordt overgegaan tot gehele vervanging van de bomenlaan. Het gaat hierbij om lanen ouder dan 35 jaar. Het aanvullen door verjonging van de laan vindt plaats tot 20 jaar. Een boom met een levensverwachting van 5 jaar of minder komt in aanmerking voor verjonging. Voor de jonge bomen is begeleiding nodig tot hetzelfde beeld is ontstaan als de omstaande volwassen bomen, ook de soortkeuze wordt afgestemd op de bestaande bomen.

Streefbeelden 4.1.2 Groenvakken Heesters Heesters worden op twee verschillende manieren binnen het Gooikerspark toegepast. Het streefbeeld voor heesters is dan ook niet eenduidig. Hieronder staan de verschillende streefbeelden; Heestervakken Het beheer van de heestervakken in het Gooikerspark is gericht op het verkrijgen en in stand houden van een goed onderhouden beplanting, die een toegevoegde waarde geeft aan de beleving en uitstraling van het park. Het gewenste eindbeeld is dan ook gesloten heestervakken door middel van heestergroepen met een hoogte, variërend tussen de 1 en 3 meter. De heestervakken bestaan uit verschillende soorten, dit draagt bij aan de belevingswaarde van het park. Solitaire heesters De heesters die deel uit maken van de bloemtuin in de Haagkampen zijn solitair waarbij het beheer gericht is op het vrij uitgroeien van de struik en de sfeerverhogende waarde van de tuin. Ook de bloeiwijze speelt hierbij een belangrijke rol. De grootte van de solitairen moet worden afgestemd op de onderbegroeiing van vaste planten en de beschikbare ruimte. Zo moeten zij binnen de beplantingsvakken blijven, zodat de paden goed begaanbaar blijven. Het beheer is gericht op een uitbundige bloei van de heesters. Struweel en houtwallen Aan de randen van de Ulebelt en de Rietmansvelden zijn houtwallen gesitueerd. Zij zorgen voor compartimentering van de ruimtes, de breedte is gelijk maar de lengtes verschillen. Het beheer is gericht op het verkrijgen van een gesloten, compacte, groene wal. Hierdoor wordt het gewenste effect versterkt. De wallen bestaan uit 2 á 3 soorten beplanting per wal. Bij het onderhoud is het belangrijk dat er rekening gehouden wordt met de aanwezige fauna. Gesloten bosplantsoen Zowel in de Ulebelt als in de Rietmansvelden komt op verschillende plaatsen bosplantsoen voor. Het beheer van dit bosplantsoen is gericht op het verkrijgen van een gesloten

begroeiing met een natuurlijk karakter. De houtige gewassen moeten vrij kunnen uitgroeien zoals in een natuurlijke situatie. Verjongingssnoei is hierbij wel noodzakelijk om de grote van de beplantingsvakken te beperken. Dit is extra belangrijk bij de vakken in de ruigtes van de Rietmansvelden. Het beheer van de onderbegroeiing is gericht op het verhogen van de natuur- en belevingswaarde van het bosplantsoen. Bij het bosplantsoen in de bouwspeelplaats van de Ulebelt is een meer open structuur wenselijk, dit om het overzicht te vergroten en om de mogelijkheid voor kinderen te creëren om erin te spelen. Hagen In alle deelgebieden van het Gooikerspark staan verschillende hagen. Voor alle hagen geldt dat het beheer gericht is op het verkrijgen en vervolgens in stand houden van een strakke, gesloten en groene afscheiding. De hagen bestaan afwisselend uit één of meerdere soorten. Ook de hoogtes van de hagen is niet overal gelijk, deze variëren tussen de 1.20 en de 2.00 m. In tabel 4.1 staan van de verschillenden hagen de soorten en hoogtes van beschreven. Deelgebied

Locatie

Rietmansvelden Rondom picknickplek Ulebelt Haagkampen

Soort

Hoogte

Meidoorn

1.20m

Rondom natuurspeelplaats Gemengd

1.20m

Rondom Milieucentrum

Gemengd

1.20m

Doolhof

Taxus

2.00m en 1.20m

Rondom parkeerplaats

Beuken

1.20m

Rondom bloementuin

Beuken

1.60m

Rondom speelplein

Beuken

1.60m

Rondom speelveld

Beuken

1.40m

Langs de randen

Beuken

1.20m

Tabel 4.1 Hagen hoogtes en soorten

De hagen schermen delen van het park af maar het (over)zicht blijft gewaarborgd. Dit is van belang in verband met sociale veiligheid.

20

Streefbeelden Vaste planten In de bloementuin in de haagkampen komen verschillende vakken voor met vaste planten. Het beheer van de vaste planten is in eerste instantie gericht op het verkrijgen van een goed gesloten beplanting, vervolgens moet deze behouden blijven. Het is een lage begroeiing, met een maximale hoogte van 0.75 meter, waarin verschillende solitaire heesters staan. Tussen de vaste planten staan verschillende bollen en knollen om de sierwaarde van de bloementuin te vergroten. De beplanting is vitaal en er zijn geen dode planten aanwezig. Een hoge sierwaarde is hierbij het uitgangspunt. 4.1.3 Grassen Bloemgras laag/hoog/ruigte De verschillende typen bloemgras in de Rietmansvelden en de Ulebelt bestaan uit gevarieerde vegetaties op een glooiend terrein. Het beheer bij alle typen is gericht op het verkrijgen en behouden van grote delen met bloemrijke vegetaties, waarbij ook de ecologische waarde een belangrijke rol speelt. Het beheer is gericht op een visueel aantrekkelijk grasland met een hoge ecologische waarde. Door het toepassen van verschillende consequente maaischema’s worden de verschillende kruidenvegetaties gerealiseerd en behouden. Het verschil tussen de beheergroepen zit in de hoogte van de vegetaties. Bloemgras hoog heeft een hoogte tussen de 0.20 en 1.00m en bloemgras laag varieert tussen de 0.10 en 0.50m. Bloemgras ruigte heeft een natuurlijker beeld waarin ook meerdere soorten voorkomen dan bij bloemgras hoog en laag. Er ontstaat een grote verscheidenheid en ruimtelijkheid waardoor de landschappelijkheid en de diverse zichtlijnen behouden blijven en versterkt worden. In één van de bloemenweides is ruimte om te picknicken, deze is omheind met een haag. Het ruimtelijk effect wordt hier versterkt door één solitaire boom (Sophora japonica). Weiland Op zowel de Rietmansvelden als op de Ulebelt komen weides voor die begraasd worden door vee. Het beheer is hier dan ook minimaal. Het beheer is gericht op het in stand houden van gras. Tevens moeten er voldoende faciliteiten zijn voor het vee, zoals bijvoorbeeld drinkwatervoorzieningen. Het weiland op de Ulebelt heeft een natuurlijke glooiing. Door weinig tot geen

21

obstakels te plaatsen wordt de ruimtelijkheid versterkt en wordt de versnippering tegengegaan. Bij voorkeur wordt er geen gebruik gemaakt van kunstmest. Gazon De Haagkampen bestaan voor een groot deel uit gazon. Het beheer hiervan is gericht op het behoud van een parkbeeld en het gebruik van het park. Het centrale open deel wordt beschikbaar gesteld voor kleine manifestaties. Wanneer er beschadigingen optreden, moeten deze zo snel mogelijk verholpen worden, zodat er weer een representatief beeld ontstaat en behouden blijft. De gebruikersintensiteit zal in de zomermaanden een stuk hoger zijn dan in de rest van het jaar, hetzelfde geldt voor de beheersinspanning. 4.1.4 Bijzondere groenelementen Seringenheuvel Aan de kop van de Rietmansvelden wordt een 6 meter hoge seringenheuvel aangelegd. Deze is per rondgaand pad of per trap te beklimmen naar een uitzichtpunt. Het is een klassiek landgoedelement en dient hier als icoon voor dit deel van het park. Het beheer is enerzijds gericht op het verkrijgen en behouden van gesloten heestervakken en anderzijds het begaanbaar houden van de paden en de trap. Labyrint Het labyrint is een bijzonder parkelement voor zowel jong als oud. Door de hoge buitenste hagen is er geen contact meer met de rest van het park totdat het middelpunt bereikt is. Hier staan banken waar op geklommen kan worden en men overzicht over het labyrint heeft. Het beheer van de hagen is gericht op een strak en gesloten beeld, de hagen zijn van gelijke hoogte. Het beheer van het labyrint als geheel is gericht op het verkrijgen en behouden van functionaliteit, kwaliteit en gebruiksvriendelijkheid. Kikkerpoel en oeverzone In de landschapstuin van de Ulebelt bevindt zich een kikkerpoel. Het beheer van deze poel is gericht op het verkrijgen en behouden van een ecologische en tevens educatieve poel. Het is een element wat ervoor zorgt dat het

Streefbeelden landschappelijke karakter van het park versterkt wordt. Het is een langgerekte poel waar kikkers en andere fauna onder natuurlijke omstandigheden leven. Om de aanwezige ecosystemen zo min mogelijk te verstoren zal het beheer extensief zijn, 50% van de poel moet wel open blijven. Ditzelfde geldt voor de oeverzone. Bloementuin De bloementuin is één van de klassieke elementen in een stadspark zoals het Gooikerspark. Deze tuin in de Haagkampen is omsloten met een 1.6 meter hoge haag waardoor het ook echt als aparte thematuin gezien zal worden. Met verschillende plantvakken van vaste planten en solitaire heesters met verschillende bloeiwijzen komt het thema duidelijk tot uitdrukking. Ook zijn er verschillende zitmogelijkheden. Het beheer van deze tuin staat beschreven bij heesters en vaste planten. (Bloemen)Akkers De akkers op de Rietmansvelden dragen bij aan een grotere verscheidenheid en ruimtelijkheid waardoor de landschappelijkheid en de diverse zichtlijnen behouden blijven en versterkt worden. Het beheer van de akkers is gericht op het verbouwen van oudere landbouw gewassen. Bij het beheer van de akkers moet onder de kroon van de bomen geen beheer plaatsvinden in verband met het natuurlijk uitgroeien van de bomen. Per jaar of seizoen is er de mogelijkheid om op deze akkers een ander gewas te zaaien en te oogsten. Dit komt ten goede aan de educatieve waarde van het park. Greppel Het beheer van de greppels is gericht op het behoud van de functie waterberging en inzijging van het opgevangen water in de bodem. De greppels hebben tevens een ecologische waarde. Het zijn lichte glooiingen in het landschap met een kruidenrijke vegetatie. 4.2 Verhardingen Door het Gooikerspark lopen verschillende paden. De meeste paden zijn van halfverharding, een enkele is van asfalt. De verschillende soorten verhardingen zullen hieronder beschreven worden. De situering van de paden is mede bepaald

door de educatieve invulling die het park heeft. Ook de belevingswaarde speelt hierbij een belangrijke rol. Halfverharding In het Gooikerspark worden drie soorten halfverharding toegepast, te weten; Gralux, Stabicol en Menggranulaat. Het beheer van deze halfverhardingen is gericht op de handhaving van de toegankelijkheid, begaanbaarheid en gebruiksvriendelijkheid voor voetgangers. Halfverhardingen zorgen voor een natuurlijk beeld wat goed binnen het landelijke karakter van het park past en deze uitstraling versterkt. Asfalt De paden langs het park en enkele paden binnen het Gooikerspark bestaan uit asfalt. Het beheer van deze paden is gericht op het in stand houden van de kwaliteit na aanleg. Hierbij moeten slijtage en onregelmatigheden worden tegengegaan, zodat de paden goed begaanbaar blijven voor zowel voetgangers als fietsers. Landbouwplaten Vanaf de Ulebelt naar de Haagkampen ligt één pad dat bestaat uit landbouwplaten. Dit pad versterkt de relatie tussen dit deel van het park en het centrum. Het beheer van deze platen is gericht op de handhaving van de toegankelijkheid, begaanbaarheid en gebruiksvriendelijkheid voor voetgangers. Tevens moet ervoor gezorgd worden dat de uitstraling van het landelijke karakter behouden blijft. Het gras tussen de landbouwplaten blijft laag en zal worden meegenomen in het gazonbeheer. Elementverharding De parkeerplaats in de Haagkampen is uitgevoerd in elementverharding, namelijk grasklinkers van beton. Het beheer van deze verharding is gericht op instandhouding van de functie als parkeerplaats, waarbij de parkeerplaats bij extensief gebruik een groene uitstraling heeft, het gras groeit door de gaten in de klinkers. De groene uitstraling wordt versterkt door de haag aan de rand van de parkeerplaats. Begaanbaarheid en gebruiksvriendelijkheid

22

Streefbeelden zijn de belangrijkste termen die hierbij van toepassing zijn.

Grasbetontegels Bij de inritten van de Rietmansvelden en de Ulebelt liggen grasbetontegels. Het beheer van deze verharding is gericht op de handhaving van de toegankelijkheid, begaanbaarheid en gebruiksvriendelijkheid. De grasbetontegels zorgen voor een groene uitstraling bij de entree van het park wat bijdraagt aan het landelijke karakter. 4.3 Inrichtingselementen Voor de inrichtingselementen van het park is een eigen huisstijl ontwikkeld. Het ontwerp hiervan komt overeen met het landelijke karakter van het park. Als basis is gekozen voor eikenhout in de vorm van grof gezaagde balken. Hieronder zullen de streefbeelden van de inrichtingselementen beschreven worden. In sommige gevallen worden verschillende elementen als groep beschreven. 4.3.1 Meubilair Banken, afvalbakken, fietsbeugels, palen, trappen, keien en de schanskorf Het parkmeubilair heeft een landelijke uitstraling dat overeenkomt met de landelijke sfeer van het Gooikerspark. Het beheer van dit meubilair is gericht op schoon en heel voor zowel het beeld als het gebruik van de elementen. Er wordt gestreefd naar het behouden van de huidige kwaliteit. Binnen het beheer vallen ook de kleinschalige herstel- en vervangingsmaatregelen. Afrastering en poorten Ook de houten afrasteringen en poorten hebben een landelijke uitstraling die past bij de sfeer van het park. Het beheer is gericht op de functionaliteit en veiligheid van de elementen. Er wordt gestreefd naar het behouden van de huidige kwaliteit. Binnen het beheer vallen ook de kleinschalige herstel- en vervangingsmaatregelen. Het 3 meter hoge hekwerk rondom het speelveld heeft een groene uitstraling door de klimop.

23

Bruggen Er zijn weinig bruggen in het Gooikerspark, deze zijn uitgevoerd in het landelijke karaker. Het beheer van de bruggen is gericht op begaanbaarheid, veiligheid en gebruiksvriendelijkheid. De bruggen moeten in een straal van 4 meter vrij zijn van beplanting voor een duurzame instandhouding. Bewegwijzering en bebording Het beheer van de bewegwijzering en bebording is gericht op het behouden van de functionaliteit. Binnen het beheer vallen ook de kleinschalige herstelen vervangingsmaatregelen. Voor de landelijke uitstraling van het park is het gewenst om het aantal bewegwijzeringen en bebording zo laag mogelijk te houden. Verlichting Voor de verlichting in het park is het beheer gericht op het behouden van de functionaliteit en de werking ervan. Binnen het beheer vallen ook de kleinschalige herstel- en vervangingsmaatregelen. Vleermuizenkelder De vleermuizenkelder in de landschapstuin van de Ulebelt is een landschappelijk element. Het is één van de elementen die bijdraagt aan het versterken van de landschappelijke sfeer in het park. Het is een buisvormig gebouw van harde gevelstenen. Het beheer is gericht op het behouden van de functionaliteit en de landelijke uitstraling. 4.3.2 Speelgelegenheden Natuurlijke speelplaats met speeltoestellen De natuurlijke speelplaats in de Ulebelt heeft een landelijke uitstraling. De borders met bosplantsoen en de houten speeltoestellen versterken deze uistraling. Het geheel is omsloten door een haag. Het beheer van de speelplaats is gericht op veiligheid, functionaliteit, gebruiksvriendelijkheid en het behouden van de landelijke uitstraling. De valondergronden zijn van valzand om geen afbreuk te doen aan de sfeer. Binnen het beheer vallen ook de kleinschalige herstel- en vervangingsmaatregelen.

Streefbeelden Speelveld Het speelveld in de Haagkampen is een verhard asfalt terrein wat geschikt is voor verschillende balspellen. Het beheer hiervan is dan ook gericht op het behoud van de kwaliteit en functionaliteit van het geheel. Hierbij worden onregelmatigheden en slijtage zo snel mogelijk verholpen. De daar aanwezige tribune zal beheerd worden als parkbank. Rondom het veld staat een hoog hekwerk, begroeit met klimop. Hiervan is het beheer gericht op het verkrijgen en behouden van een gesloten beplanting. Speelplein In de Haagkampen ligt ook het speelplein, het is golvend terrein met verschillende hoogtes en kleuren dat bestaat uit gietrubbergranulaat. Het is vooral bestemd voor de kleinere kinderen. Zij kunnen hier met de fiets of step op spelen. Het beheer hiervan is gericht op het behoud van de kwaliteit en functionaliteit van het geheel. Hierbij worden onregelmatigheden en slijtage zo snel mogelijk verholpen. 4.4 Schoon Het schoonhouden van het park is essentieel om het park te laten functioneren waarvoor het bedoeld is. Wanneer het park er slecht verzorgt en rommelig uitziet zal dit het bezoekersaantal niet ten goede komen. Hieronder staat het streefbeeld voor het schoonhouden van het Gooikerspark beschreven. Blad en vuil Het schoonhouden van het park is gericht op het regelmatig verwijderen van blad en vuil waardoor de basiskwaliteit gehandhaafd blijft. Hierbij mag overlast voor het gebruik en het beeld slechts beperkt voorkomen. Na mooie, zonnige weekenden zal de vuildruk verhoogd zijn en is de noodzaak van schoonmaken hoog. Het vuil moet in het gehele park opgeruimd worden, het blad moet alleen van de paden, van het evenemententerrein in de Haagkampen en uit de bloemtuin verwijderd worden.

24

Reguliere maatregelen 5. Reguliere maatregelen Dit hoofdstuk beschrijft de onderhoudsmaatregelen die met regelmaat terugkeren. Het Gooikerspark kent, zoals beschreven in hoofdstuk 4, verschillende beheergroepen. Per beheergroep is het gewenste onderhoudsniveau vastgelegd. Ook de daarbij horende werkzaamheden staan in dit hoofdstuk benoemd. Tot slot is er per deelgebied een beheerkaart getoond waarop te zien is waar welke beheergroep zich in het park bevindt.

Beheerelement

Beheergroep

Groen

Plantsoenbomen niet opgekroond

x

Plantsoenbomen wel opgekroond

x

Hoogstam fruitbomen

x

Knotbomen

x

Laanbomen

x

Heesters

x

Struweel en houtwal

x

Bosplantsoen gesloten

x

Haag

x

5.1 Onderhoudsniveau Om de onderhoudsmaatregelen en de regelmaat te bepalen moet het gewenste sfeerbeeld omgezet worden naar een onderhoudsniveau. In het Gooikerspark worden twee onderhoudsniveaus onderscheiden, namelijk A en B volgens de CROW-systematiek. De kwaliteitskaart, afbeelding 5.1, geeft aan welke delen op A- niveau en welke delen op B-niveau onderhouden worden.

B

Vaste planten Bloemgras ruigte

x

Bloemgras laag

x

Bloemgras hoog

x

(Bloemen)akker

x

B-kwaliteit

Weiland begrazing met vee

x

Gazon

x

Greppel

x

Kikkerpoel

x

Oeverzone

x

Labyrint Verhardingen

Afb. 5.1 Onderhoudsniveaus in het Gooikerspark

Onderhoudsniveau A komt alleen voor in de Haagkampen en op de seringenheuvel, dit omdat de inrichting, visie en de functie hierom vragen. Niet alle elementen binnen de Haagkampen moeten op dit onderhoudsniveau onderhouden worden. In tabel 5.1 staan alle beheergroepen die in het Gooikerspark voorkomen opgesomd met bijbehorende onderhoudsniveaus.

25

x

Halfverharding gralux

x

Halfverharding stabicol

x

Halfverharding menggranulaat

x

Asfaltverharding

x

Landbouwplaten

x

Parkeerplaats (elementverharding)

x

Inrichtingselementen Eiken bank

x

x

A-kwaliteit

Legenda

A

x

Afvalbak

x

Fietsbeugel

x

Beheerelement

Schoon

Beheergroep

B

Paal

x

Trap

x

Schanskorf

x

Afrastering HW1 plankhekwerk

x

Afrastering HW2 plank en gaashekwerk

x

Afrastering HW3 gaashekwerk

x

Poorten p1 klaphekje met stootpaal

x

Poorten p2 draaihek weiden

x

Eiken brug

x

Bewegwijzering en borden

x

Verlichting

x

Kolken

x

Vleermuizenkelder

x

Speeltoestellen

x

Valondergronden

x

Speelplein

x

Tribune

x

Zwerf- en bladafval

x

Hondenpoep

x

A

De gemeente Deventer wil langzamerhand overgaan op het beheren op beeld volgens de systematiek van de CROW in plaats van op frequentie. De beheergroep gazon wordt om deze reden in het Gooikerspark beheerd op beeld. Per beheergroep zijn de reguliere maatregelen of de randvoorwaarden van het gewenste beeld beschreven. Wanneer een beheergroep op meerdere onderhoudsniveaus voorkomt is hier onderscheid in gemaakt door middel van de frequentie van de maatregelen. De maatregelen zijn terug te vinden in bijlage A. Voor de beheergroep gazon is er een kwaliteitsomschrijving toegevoegd.

5.3 Beheerkaarten De beheergroepen komen op verschillende plekken in het park voor. De beheergroepen staan ingetekend op de beheerkaarten. Er wordt hier onderscheid gemaakt in de drie velden, van ieder deelgebied is een aparte beheerkaart gemaakt. De beheerkaarten zijn hieronder verkleind weergegeven (afbeelding 5.2 t/m 5.4), de uitvergrotingen van de kaarten zijn te vinden in bijlage B, C en D.

Tabel 5.1 Overzicht van de verschillende beheergroepen en onderhoudsniveaus

5.2 Maatregelen Om het gewenste onderhoudsniveau te verkrijgen en te behouden is er aan de beheergroepen een werkpakket gekoppeld. Dit is een algemeen werkpakket wat voor alle levensjaren van de beplanting, verharding en inrichtingselementen van toepassing is. Er wordt geen onderscheid gemaakt in leeftijdscategoriën. Wanneer de werkpakketten vertaald worden naar bestekken, zal de frequentie per jaar wel verschillen.

?

Afb. 5.2 Beheerkaart Rietmansvelden

26

Reguliere maatregelen Legenda* Bloemgras Ruigte Bloemenakker Bloemgras hoog Akker Weiland Bloemgras laag Gazon Greppel Gesloten bosplantsoen Heesters Vaste planten Struweel/houtwal Haag Oeverzone Halfverharding Landbouwplaten Afb. 5.3 Beheerkaart Ulebelt

Asfalt Grasbetontegels Kikkerpoel Plantsoenbomen opgekroond Plantsoenbomen niet opgekroond Knotwilgen Laanbomen Fruitbomen

* In de legenda is het meubilair niet opgenomen, dit is nauwelijks zichtbaar. Op de uitvergrotingen staan zij wel in de legenda vermeld

Afb. 5.4 Beheerkaart Haagkampen

27



5.4 Aandachtspunten in beheer

Er zijn een aantal aspecten in het beheer van het Gooikerspark anders dan bij het reguliere onderhoud. Dit betreft zowel het voorkomen van bepaalde beheergroepen als de functie die het park heeft. Daarbij komt ook dat verschillende partijen verantwoordelijk zijn voor het onderhoud maar wel een gelijk beeld willen realiseren in het park.

is het van belang dit goed te onderhouden. Bij een consequent maaibeheer zijn veel zeldzame soorten planten en insecten gebaat! Meerdere verantwoordelijkheden Doordat meerdere partijen (gemeente, afb. 5.5 en de Ulebelt, afb. 5.6) werkzaamheden in het park uitvoeren, kan het beeld verschillen.Door onderling goede afspraken te maken, onder andere over de planning, moet geprobeerd worden dit zo goed mogelijk te ondervangen.

Nieuwe beheergroepen Landbouwplaten, een vleermuizenkelder, een seringenheuvel, kikkerpoel, fruitbomen, akkers en een doolhof zijn aspecten die niet met regelmaat voorkomen in Deventer. Het zal voor de beheerder in beginsel meer tijd kosten om deze elementen te onderhouden dan in de loop der tijd. De werkzaamheden zijn niet ingewikkeld maar wel afwijkend van de dagelijkse werkzaamheden. In een eerder plan voor het Gooikerspark was gepland dat er vee in de boomgaard zou lopen. Wanneer men dit alsnog beslist is het noodzakelijk boombescherming om de bomen te plaatsen om vraat tegen te gaan. Nieuwe functie De functie ‘educatie’ is een nieuwe functie in het openbaar groen. Voor het onderhoud moet erop gelet worden dat dit wordt afgestemd op de groei en bloeiperiodes. Bloeiende, of net uitgebloeide, beplanting kan bijvoorbeeld een interessant leerelement zijn. Ook tijdens het maaien van kruiden moet hier rekening mee worden gehouden. Bloemgras is in principe geen nieuwe beheergroep, maar omdat educatie in dit park een van de speerpunten is en het bloemgras hier onderdeel van uit maakt,

Afb. 5.6 De Ulebelt

Afb. 5.5 DGB

28

Planning reguliere maatregelen 6.

Planning reguliere maatregelen

Bij het onderhouden van een park, of de buitenruimte in het algemeen, is het van belang een planning te maken met daarin alle werkzaamheden die gedurende het jaar uitgevoerd moeten worden. Zo is inzichtelijk wanneer de werkdruk hoog is en wanneer er tijd is om onderhoudsmaatregelen uit te voeren die niet aan een bepaald seizoen gekoppeld zijn. In de planning is per onderhoudsmaatregel een termijn aangegeven waarbinnen de werkzaamheden gedaan dienen te worden. Hier zijn geen dagen aan gekoppeld, de uitvoerende partij is vrij om dit in te vullen. Wel moet de planning bij de gemeente bekent zijn, zodat misbruik van deze methode voorkomen wordt. Bijvoorbeeld wanneer de frequentie drie is, moet de maatregel wel verspreid over het gestelde termijn gedaan worden en niet allemaal vlak achter elkaar. Het planningsschema is opgenomen in bijlage E. De werkzaamheden die in de werkpakketten als stelpost zijn benoemd, kunnen het gehele jaar rond uitgevoerd worden. Zij moeten worden uitgevoerd op het moment dat de opdrachtgever hier opdracht toe geeft. De opdrachtgever kan aan de hand van de planning inzien welk termijn hij kan hanteren, door rekening te houden met de werkdruk, de beschikbare mankracht en de urgentie van de extra onderhoudsmaatregel op bepaalde momenten.

29

30

Verantwoordelijkheden 7.

Verantwoordelijkheden

n het Gooikerspark zijn verschillende partijen verantwoordelijk voor het onderhoud van het groen. In dit hoofdstuk worden deze partijen en waar zij verantwoordelijk voor zijn beschreven. Er worden duidelijke beheergrenzen gesteld. 7.1 De partijen De gemeente en de medewerkers van het milieu en educatiecentrum, gelegen in deelgebied de Ulebelt, zijn beide verantwoordelijk voor het onderhoud van delen van het park. De Ulebelt De Ulebelt wil door middel van een mix van recreatie en educatie de bewoners van Deventer stimuleren een eigen bijdrage te leveren aan een meer duurzame samenleving. In een duurzame samenleving wordt voldaan aan de vraag naar rechtvaardigheid, welzijn en welvaart van alle huidige wereldburgers, zonder dat de kansen op ontwikkeling voor toekomstige generaties op deze planeet worden verkleind. Tegelijk wil De Ulebelt volwassenen en kinderen, in een stedelijke samenleving als Deventer, in nauw contact brengen met de natuur en de dierenwereld. (bron; www.ulebelt.nl)

7.2 Wie onderhoud wat? Zowel de gemeente als de medewerkers van De Ulebelt onderhouden delen van het Gooikerspark. Hieronder staat per deelgebied beschreven wie welke onderdelen onderhoud. Op afbeelding 7.1 een kaart weergegeven met daarop de beheergrenzen voor beide partijen. In Bijlage F is een uitvergroting weergeven. Rietmansvelden; In dit deelgebied nemen de medewerkers van De Ulebelt het weiland en de boomgaard voor hun rekening. Hieronder vallen ook de hekken rondom het weiland en de boomgaard en bijbehorende poorten. Onder het onderhoud van de boomgaard horen de bomen, de ondergrond en het struweel binnen de hekken. De Ulebelt; Deelgebied de Ulebelt wordt grotendeels onderhouden door medewerkers van De Ulebelt. Zij onderhouden hier alles met uitzondering van de plantsoenbomen, het bosplantsoen, de speeltoestellen, de banken, de paden, greppels en het struweel. Alle beplanting binnen het ei wordt ook onderhouden door De Ulebelt. De Haagkampen; De Haagkampen wordt in zijn geheel onderhouden door de gemeente. De enige verantwoordelijkheid die de medewerkers van De Ulebelt hier hebben is het openen en afsluiten van het doolhof. Legenda Gemeente

Door een deel van het onderhoud van het Gooikerspark op zich te nemen, dragen zij bij aan de recreatieve waarde van het park. Het Gooikerspark is de plek waar zij hun expertise kunnen verrijken en vergroten.

Ulebelt Particulier

De gemeente Het onderhoud waar de gemeente verantwoordelijk voor is, wordt uitgevoerd door het Deventer Groenbedrijf (DGB). Deventer Groenbedrijf is een samenwerkingsverband tussen de gemeente Deventer en Sallcon Groep. Zij werken aan een mooie groene leef- en werkomgeving in de regio Deventer. Plantsoenen, parken, bedrijfsterreinen en recreatiegebieden worden dagelijks met zorg ingericht en verzorgd. Met oog voor kwaliteit, functionaliteit en kostenbeheersing. Naast DGB is ook Cambio actief in het beheer van de openbare ruimte van het Gooikerspark. Zij zorgen ervoor dat zwerfvuil wordt verwijderd, afvalbakken worden geleegd, graffiti  wordt verwijderd en dat de overlast van hondenpoep wordt beperkt

31

Afb. 7.1 Verantwoordelijkheden Gooikerspark

32

Kostenraming jaarlijks onderhoud 8.

Kostenraming jaarlijks onderhoud

Het beheer van de buitenruimte is bijna altijd onlosmakelijk verbonden met geld, vandaar deze kostenraming. Om te kijken of het gewenste onderhoud ook daadwerkelijk uitgevoerd kan worden met het beschikbare budget, is het van essentieel belang te weten hoeveel het onderhoud ongeveer gaat kosten. Hiernaast is de kostenraming voor het jaarlijks onderhoud van het Gooikerspark weergegeven. De eenheidsprijzen zijn gebaseerd op de werkpakketten en zijn afkomstig uit een rekenprogramma wat dateert uit 2005. De eenheidsprijzen zijn met een indexatie van 2% per jaar verhoogd, om een zo reëel mogelijk beeld van de te maken kosten op het gebied van onderhoud te krijgen. Sommige eenheidsprijzen stonden niet in het rekenprogramma, deze zijn hier wel uit afgeleid. De hoeveelheden zijn de totale oppervlaktes. Er is hierbij geen onderscheid gemaakt in de verschillende deelgebieden of het deel dat de gemeente beheert en het deel wat de medewerkers van het milieu- en educatiecentrum beheren. De kosten hiervan zijn namelijk ook voor rekening van de gemeente Deventer. De Ulebelt krijgt jaarlijks een bijdrage van de gemeente om hun deel te beheren. Uit de tabellen is op te maken dat het onderhoud van het Gooikerspark jaarlijks €97.404,37 gaat kosten. De eerste tabel zijn de kosten voor het onderhoud van de gemeente, de tweede tabel (blz34) geeft de kosten voor de Ulebelt weer. De licht groene vakjes zijn al in beheer. De extra kosten voor het onderhoud van het park,door de gemeente, zijn dus €63.6975,39. Het totale bedrag, inclusief laanbomen en verlichting komt neer op een bedrag van €0,77 per m2. De gemiddelde kosten per m2 in een park ligt hier niet ver vanaf. Het is dus naar verwachting reëel om aan de slag te gaan met deze voorgestelde onderhoudsmaatregelen. Omdat het een nieuw park is zal dit bedrag worden opgenomen in de begroting. De laanbomen en verlichting zijn al opgenomen het huidige bestek, ze zijn hierbij opgenomen om het totaal plaatje te laten zien. De nieuwe kosten vallen dus lager uit.

33

 

Aantal

Eenheid

Eenheidsprijs

Kosten

Plantsoenbomen opgekroond

41

st

€

€

10,54

432,26

Plantsoenbomen niet opgekroond

78

st

€

5,55

€

433,15

Laanbomen

468

st

€

20,89

€

9.778,80

Bloemgras ruigte

9430

m2

€

0,05

€

474,33

Bloemenakker

3221

m2

€

0,05

€

162,02

Bloemgras hoog

6841

m2

€

0,09

€

619,39

Bloemgras laag

17015

m2

€

0,14

€

2.396,42

Akker

5297

m2

€

0,06

€

319,73

Gazon

24145

m2

€

0,90

€

21.618,24

Greppel

324,7

m

€

0,32

€

104,53

Gesloten bosplantsoen

4642,4

m2

€

0,54

€

2.521,97

Heesters (basis)

2492

m2

€

2,23

€

5.565,50

Heesters (hoog)

31,5

m2

€

2,90

€

91,27

Vaste planten

220,8

m2

€

9,18

€

2.028,02

Struweel/houtwal

429

m2

€

0,15

€

64,74

Haag (basis)

1557,8

m

€

3,99

€

6.221,65

Doolhof haag (hoog)

754

m

€

5,22

€

3.936,79

Halfverharding

4375,9

m2

€

0,31

€

1.364,68

Landbouwplaten

516

m2

€

0,45

€

232,20

Asfalt

1140

m2

€

0,40

€

458,74

Grasbetontegels

86

m2

€

0,42

€

36,12

Doolhof ondergrond

970

m2

€

0,31

€

302,51

Parkbank

47

st

€

65,91

€

3.097,95

Afvalbakken

20

st

€

154,41

€

3.088,26

Brug

4

st

€

500,00

€

2.000,00

Fietsbeugel

3

st

€

10,00

€

30,00

Paaltje

36

st

€

2,01

€

72,43

Verkeersbord

16

st

€

3,50

€

56,00

Lichtmast

87

st

€

63,33

€

5.509,71

Klappoort

3

st

€

30,18

€

90,54

Hekwerk

1338

m

€

1,98

€

2649,91

Speeltoestel

11

st

€

288,73

€

3.175,98

Speelplein

678

m2

€

0,51

€

345,78

€

2,00

Kei

2

st

Totaal

 

 

 

€

4,00

€

78.963,89

 

Aantal Eenheid

Eenheidsprijs Kosten

Plantsoenbomen niet opgekroond

13

st

€

5,55

€

72,19

Knotwilgen

19

st

€

20,89

€

397,00

Fruitbomen

28

st

€

15,09

€

422,53

Bloemgras laag

6596

m2

€

0,14

€

928,99

Weiland met schapen

34135

m2

€

0,26

€

8.928,46

Oeverzone

1995

m2

€

0,09

€

180,63

Gesloten bosplantsoen

120,6

m2

€

0,54

€

65,52

Struweel/houtwal

256

m2

€

0,15

€

38,63

Haag (basis)

525,5

m

€

3,99

€

2.098,78

Kikkerpoel

404

m2

€

0,32

€

130,06

Klappoort

6

st

€

30,18

€

181,08

Draaipoort

12

st

€

30,18

€

362,16

Gaashekwerk

1619

m

€

1,18

€

1.905,62

Plankhekwerk

661

m

€

1,98

€

1.310,00

Gaas en plankhekwerk

835

m

€

1,58

€

1.318,83

Vleermuizenkelder

1

st

€

100,00

€

100,00

Totaal

 

 

 

€

18.440,47

34

Literatuurlijst Literatuurlijst Rapporten • CROW, april 2007, Kwaliteitscatalogus openbare ruimte • Gemeente Deventer, april 2007, Groenbeleidsplan 2007-2017; Groen van betekenis, Deventer • Gemeente Deventer, april 2007, Bomenbeleidsplan 2007-2032, Deventer • Gemeente Deventer, augustus 2005, Catalogus beheergroepen openbare ruimte Deventer, Deventer • Gemeente Deventer, juni 2007, Beeld en beheer openbare ruimte Deventer, Deventer Tekeningen • Landlab, Ontwerp Gooikerspark, Arnhem • Rod’or advies, Bestekstekeningen Gooikerspark, Oosterwolde Internetsites • www.deventer.nl • www.dgb.nl • www.ulebelt.nl • www.landlab.nl

35

Gooikerspark communicatieplan

38

Communicatieplan 1. Inleiding

2. Doelstellingen

Het communicatieplan geeft informatie over hoe, wanneer, wat en met wie er over het beheerplan Gooikerspark gecommuniceerd wordt. Het is een handig middel, wat duidelijkheid schept in de communicatiestromen over een project.

De basis van een goed communicatieplan is een duidelijk antwoord op de vraag; “Wat willen we met de communicatie van dit project bereiken?”. Deze vraag zal in dit deel van het communicatieplan beantwoord worden. Hiervoor worden verschillende doelstellingen opgesteld, deze staan hieronder beschreven. Ze zijn zo SMART mogelijk geformuleerd, zodat er in een later stadium getoetst kan worden of ze daadwerkelijk behaald zijn.



1.1 Aanleiding

Bij het ontwerp en beheer van het Gooikerspark zijn meerdere partijen betrokken. Zo zijn de bewoners van de aangrenzende wijken tijdens de ontwerpfase meerdere malen op de hoogte gehouden van de vorderingen en hebben zij meegedacht met het ontwerp. Het is van belang deze communicatie en het contact met hen te continueren tot aan de uitvoering en het beheer van het project. Zo zorgt men ervoor dat de bewoners betrokken blijven bij het park, wat in een later stadium waarschijnlijk tot uitwerking heeft dat het park beter bezocht zal worden en men zich op een bepaalde manier betrokken en verantwoordelijk voelt voor het park. Wat vervolgens leidt tot een grotere veiligheid in het park



1.2 Leeswijzer

Het communicatieplan bestaat uit verschillende onderdelen. Deze onderdelen zijn hieronder weergegeven met daarbij kort beschreven wat ze inhouden. - Communicatiedoelstellingen In grote lijnen is beschreven wat er met het communicatieplan bereikt moet worden. - Context van het project Beschrijving van de huidige situatie met betrekking tot de communicatie en het communicatieplan. Hieronder vallen de doelgroepen, in te zetten middelen en mogelijke beperkingen. - Communicatiestrategie In dit onderdeel worden de prioriteiten gesteld en de aanpak en werkwijze beschreven (daadwerkelijke communicatieplan). - Evalueren communicatieplan Hierin staat beschreven wanneer en hoe er, met betrekking tot de communicatie, geëvalueerd gaat worden en hoe dit wordt vormgegeven.

39

Tijdens het opstellen van het beheerplan is er met verschillende partijen overleg geweest. Ook in het voortraject, tijdens de ontwerpfase, zijn er diverse partijen bij het project betrokken geweest. Het is van belang dat deze partijen op de hoogte worden gehouden van de vorderingen en resultaten van hun inbreng. Aangezien het meerdere partijen betreft, streeft het communicatieplan ook meerdere doelen na. Sommige doelen zijn op de langere termijn van toepassing, andere worden, als het goed is, snel behaald. Ook is niet elke doelstelling van toepassing op iedere doelgroep. De doelstelling van het project ‘beheerplan Gooikerspark’ is; “Een plan dat de komende 10 jaar sturing geeft aan de beherende partijen voor een optimale ontwikkeling van het groen in het Gooikerspark te Deventer, in aansluiting op het beoogde beeld uit het ontwerp.” Om de klankbordgroep in te laten zien hoe het beoogde beeld gerealiseerd gaat worden en ze dus niet meteen aan de kant te zetten zijn er meerdere communicatiedoelstellingen opgesteld. Dit stond ook vermeld in de randvoorwaarden van hoofdstuk 1 van het beheerplan. De communicatiedoelstellingen voor het beheerplan Gooikerspark zijn; 1. “Zowel het concept als het definitieve beheerplan bekend maken aan de betrokken partijen.” 2. “Steun krijgen vanuit de bewoners en verenigingen voor het voorgestelde onderhoudsniveau van het Gooikerspark en de daarbij horende onderhoudsmaatregelen en dit in stand houden.” 3. “Samenwerkingsverbanden in de verdere toekomst met betrokken partijen handhaven, ook bij andere projecten” 4. “De betrokkenheid van de bewoners en andere partijen waarborgen.”

3. De context van het project Om draagvlak voor het beheerplan voor het Gooikerspark te krijgen is het wenselijk hier met de betrokken partijen over te communiceren. Het is essentieel dat duidelijk is welke personen en groepen bij het project betrokken zijn, deze worden hieronder benoemd. Daarnaast worden de mogelijke middelen en de beperkingen die het project met zich meebrengen in kaart gebracht.

3.1 De doelgroep



3.1.1 Betrokken partijen De betrokken partijen bij het project beheerplan Gooikerspark, kunnen onderverdeeld worden in interne en externe partijen. Hier worden alle partijen genoemd.

De belangrijkste doelgroepen die geïnformeerd worden zijn; Intern; - Medewerkers cluster Expertisecentrum Extern; - Gebruikers en geïnteresseerden Gooikerspark - Werkgroep ontwikkeling Gooikerspark - Medewerkers milieu- en educatiecentrum - Deventer Groen Bedrijf (onderhoud) De in 1.3.1 genoemde partijen zijn wel betrokken bij het project maar het is niet van essentieel belang dat zij op de hoogte worden gehouden van de ontwikkelingen rondom het beheerplan. Voor de bovenstaande groepen zijn de verwachtingen en barrières weergegeven in tabel 2. Doelgroepenanalyse

Betrokken partijen Intern - - -

Medewerkers cluster Expertisecentrum Medewerkers andere clusters gemeente Deventer College

Extern - - - - - - -

Gebruikers en geïnteresseerden Gooikerspark Werkgroep ontwikkeling Gooikerspark Bewoners omliggende woonwijken Medewerkers milieu- en educatiecentrum Deventer Groen Bedrijf (onderhoud) Wijk- en dorpsverenigingen Overige belangengroeperingen

Tabel 1. Betrokken partijen

3.1.2 Doelgroepanalyse Met de doelgroepenanalyse wordt bepaald welke personen en groepen geïnformeerd en gemotiveerd worden. Ook hun houding en wat de gemeente van hen verwacht wordt hieronder in kaart gebracht zodat de communicatiestrategie hierop af kan worden gestemd. Tot slot worden de barrières van de verschillende doelgroepen benoemt.

Doelgroepen Gebruikers en geïnteresseerden Gooikerspark

Verwachtingen Draagvlak en steun creëren en betrokkenheid bij het Gooikerspark versterken en in stand houden.

Barrières Weinig inspraak, tijdrovend, afstandelijk

Werkgroep ontwikkeling Draagvlak en steun creëren Weinig inspraak in Gooikerspark en betrokkenheid bij het vergelijking met eerdere Gooikerspark versterken en fases, tijdrovend in stand houden. Daarnaast samenwerkingsverband waardig afsluiten Medewerkers milieu- en Draagvlak en steun bij educatiecentrum het onderhoud van het park en behouden van het samenwerkingsverband.

Veel werk naast reguliere werkzaamheden

Deventer Groen Bedrijf

Het onderhouden van het park zoals beschreven in het beheerplan.

Eventueel te weinig mankracht

Medewerkers cluster Expertisecentrum

Op de hoogte stellen van de vorderingen en activiteiten rondom het Gooikerspark.

Overvloed aan informatie, naast het werk wat zij moeten doen.

Tabel 2. Doelgroepenanalyse

40

De medewerkers van het MEC leveren ook een bijdrage aan communicatie om de doestelling te behalen, zij hebben dus een dubbele rol. Zij verstrekken informatie maar moeten ook geïnformeerd worden over het onderhoud dat beschreven staat in het beheerplan.

3.2 Mogelijke middelen

Het is belangrijk om alle mogelijke middelen te beschrijven die zouden kunnen helpen om de communicatiedoelstellingen te behalen. Er wordt onderscheid gemaakt in middelen die kunnen bijdragen aan de communicatie naar externe partijen en naar de interne partijen. Sommige middelen kunnen zowel voor de interne als de externe partijen gebruikt worden. Dit omdat de middelen voor de externe partijen vrij toegankelijk zijn, dus ook voor de interne partijen goed te gebruiken. De middelen waarbij een sterretje staat, zijn voor zowel de externe als de interne partijen in te zetten. De middelen worden kort toegelicht. Middelen voor het bereiken van de externe partijen; Gemeentelijke DeventerNu-pagina* In het huis-aan-huisblad kan informatie worden geplaatst over ontwikkelingen en activiteiten rondom het Gooikerspark. Het beheerplan kan hier kort worden behandeld, zodat men weet wat er gaat gebeuren op het gebied van onderhoud in het park. Hierdoor wordt de betrokkenheid en het draagvlak verhoogd.

41

Internet (www.Deventer.nl)* Via de website van de gemeente Deventer wordt algemene informatie over het beheer van het Gooikerspark verstrekt. Ook worden daarop de geplande activiteiten aangekondigd, zoals bijvoorbeeld de opening of mogelijke herstelwerkzaamheden in de toekomst. Onder het kopje parken staat het Gooikerspark al genoemd. Deze informatie kan worden uitgebreid met het beheer. De aankondigen van activiteiten kan op de hoofdpagina bij de nieuwsflits. Tentoonstelling Het milieu- en educatiecentrum is gericht op educatie rondom natuur en milieu. Door in dit centrum, gelegen in het park, een tentoonstelling te houden over het beheer en het park worden bezoekers op een leuke en vrijblijvende manier geïnformeerd. Ook scholen kunnen de tentoonstelling bezoeken. De tentoonstelling kan worden uitgebreid met een folder met toelichting om mee te nemen in het park, zodat men ziet wat waar daadwerkelijk gebeurd. Dit draagt tevens bij aan de educatieve functie van het park. Overleg Een overleg waarin de belangrijkste punten met betrekking tot beheer worden besproken. Er moet goed keken worden welke personen er voor dit overleg uitgenodigd worden. Omdat er verschillende partijen betrokken zijn bij het beheer of de ontwikkeling van het park kunnen er meerdere overleggen gepland worden waarbij verschillende partijen worden uitgenodigd.

Plaatsen van persberichten* Via de lokale pers kunnen burgers en belangstellenden worden geïnformeerd over het beheerplan en nieuwe ontwikkelingen, zoals bijvoorbeeld de opening van het park.

Middelen voor het bereiken van de interne partijen; Personeelsblad gemeente Deventer Hierin een kort artikel over het beheerplan Gooikerspark opnemen.

Versturen van brieven/folders In een brief informatie verstrekken over ontwikkelingen en activiteiten rondom het Gooikerspark. Het beheerplan kan hier kort worden behandeld, zodat men weet wat er gaat gebeuren op het gebied van onderhoud in het park. Hierdoor wordt de betrokkenheid en het draagvlak verhoogt, het is een gerichte benadering.

Intranet Ter informatie kan het beheerplan op intranet gezet worden. Een korte samenvatting is eigenlijk al voldoende, alle exact uit te voeren maatregelen zijn niet interessant. Ook nieuwe ontwikkelingen en activiteiten kunnen hier worden aangekondigd.

Informatiebijeenkomst voor bewoners Na afronding van het beheerplan kan een inloopavond georganiseerd worden, waarin informatie over het beheerplan en de uitvoering ervan aan bod komt.

Lunchlezing Er kan een lunchlezing aan het beheerplan worden geweid. Dit is interessant wanneer dit gecombineerd wordt met het ontwerp en aanleg van het nieuw aan te leggen park. Voor de lunchlezing worden de medewerkers van het team ROB uitgenodigd.

Overleg Een overleg waarin de belangrijkste punten met betrekking tot beheer worden besproken. Er moet goed keken worden welke personen er voor dit overleg uitgenodigd zullen worden. 3.3 Beperkingen Het is het noodzakelijk te weten wat de beperkingen binnen het project zijn om de communicatiestrategie vast te stellen. De beperkingen kunnen zich op verschillende vlakken voordoen, namelijk; budget, mankracht en tijd. Welke invloed en de daarbij horende beperkingen en de factoren hebben op de communicatie rondom het beheerplan Gooikerspark staat hieronder weergegeven. Budget Vanuit het project ontwikkeling Gooikerspark is er een budget ter beschikking gesteld voor de communicatie van het beheerplan. Wanneer dit te kort blijkt te zijn zal de POM-mer groen kijken of er meer geld beschikbaar is. Mankracht De middelen die hierboven beschreven staan kosten niet veel mankracht. Het organiseren van een informatiebijeenkomst en de tentoonstelling kosten het meest. Hierbij bepaald de mate van benodigde mankracht bepaald. Vanuit de gemeente Deventer zijn twee personen beschikbaar voor het uitvoeren van het communicatieplan. Het redigeren, plaatsen en persafhandeling bij stukken kost redelijk veel tijd voor de afdeling communicatie. Tijd Het beheerplan moet halverwege 2009 af zijn. Dat betekent dat voor die tijd de communicatie rondom de totstandkoming van het beheerplan rond moet zijn. Begin 2009 wordt gestart met de aanleg van het park. Het eerste jaar na de aanleg is het onderhoud voor de aannemer, daarna is dit communicatieplan weer van kracht.

4. Communicatiestrategie De doelgroepen moeten op verschillende manieren benaderd worden. Zij reageren anders en ook het doel en de daarbij horende barrières zijn verschillend. Eerst wordt de benaderingswijze beschreven en worden de prioriteiten bepaald. De middelen kunnen namelijk op verschillende manieren worden ingezet. Vervolgens worden de planning en organisatie rondom de inzet van deze middelen verder uitgewerkt.

4.1 Strategie



De communicatie naar de betrokken partijen is voornamelijk eenzijdig. Zij worden geïnformeerd over de vorderingen, activiteiten en andere ontwikkelingen. Het is daarom verstandig een open houding aan te nemen, om te voorkomen dat zij de informatiestroom als een aanval zien. Ook moet erop gelet worden dat er niet te veel informatie tegelijkertijd verzonden wordt. Hierbij is het noodzakelijk naar andere informatiestromen te kijken vanuit de gemeente. Wanneer er te veel informatie binnenkomt zal de aandacht verslappen en wordt het gewenste resultaat niet behaald. Een goede afstemming binnen de organisatie is dus van essentieel belang! Het is goed om prioriteiten te stellen. Hieronder zijn de communicatiedoelstellingen in verband gebracht met de betrokken partijen met daarbij een prioritering. De prioriteiten hoog – midden – laag worden hierbij gehanteerd. Communicatiestrategie Doelstellingen

Voor wie van toepassing?

Prioriteit

Bekendmaking beheerplan

Deventer Groen Bedrijf

Hoog

Bekendmaking beheerplan

Overige partijen

Laag

Steun

Gebruikers en geïnteresseerden Gooikerspark, werkgroep, medewerkers milieu- en educatiecentrum, overige verenigingen

Midden

Samenwerkingsverbanden versterken en behouden

Medewerkers milieu- en educatiecentrum, Deventer Groen Bedrijf

Hoog

42

Samenwerkingsverbanden behouden

Werkgroep

Midden

Betrokkenheid waarborgen Gebruikers en geïnteresseerden, Gooikerspark, werkgroep, medewerkers milieu- en educatiecentrum

Hoog

Tabel 3. Communicatiestrategie



4.2 Planning en organisatie

Welke middelen worden wanneer ingezet, wie is daar verantwoordelijk voor en naar welke groepen zijn de middelen gericht? Wanneer een middel meerdere keren wordt ingezet zal dit worden vermeld. De planning en organisatie is weergegeven in een schema, zodat duidelijk is hoe de informatiestromingen lopen. Deze is opgedeeld in fases en niet naar daadwerkelijke data aangezien deze momenteel variabel zijn. In het schema zijn de middelen die worden ingezet per fase weergegeven, ook de frequentie en welk doel of doelen het middel ondersteund zijn uit de tabel af te lezen. De planning is op de volgende pagina weergegeven. Om te toetsen of het communicatieplan daadwerkelijk toegepast kan worden met het budget, de mankracht en de tijd die beschikbaar is, is hieronder een schatting gemaakt voor deze aspecten. Het is hierbij van belang te weten welke middelen en mankracht nodig zijn, zodat de kosten bepaald kunnen worden. In tabel 4 is het overzicht van de toetsing weergegeven. De kosten zijn exclusief kosten voor medewerkers. Belangrijk is om verantwoordelijkheden aan de acties te koppelen, één persoon moet de trekker van het project zijn. Deze persoon wordt aanspreekpunt omtrent alle communicatie rondom het beheerplan. Toetsing Acties Toesturen concept beheerplan

43

Benodigde middelen Adressen, concept beheerplan digitaal

Benodigde mankracht vanuit gemeente 1 pers. ROB 2 uur

Kosten

Toesturen definitief Adressen, definitief beheerplan beheerplan digitaal

1 pers. ROB 2 uur

Overleg met MEC*

Beheerplan, agenda, vergaderruimte

2 pers. ROB 2.5 uur

geen

Overleg met DGB**

Beheerplan, agenda, vergaderruimte

2 pers. ROB 2.5 uur

geen

Overleg met medewerkers ROB

Beheerplan, agenda, vergaderruimte

3 pers ROB (groen- beheerders, projectleider) 2.5 uur

geen

Informatie en aankondigingen op internet plaatsen

Samenvatting beheerplan, algemene informatie over vorderingen

1 pers. ROB 1 uur 1 pers. Communicatie 1 uur

geen

Informatie en aankondigingen op DeventerNupagina

Samenvatting beheerplan, algemene informatie over vorderingen

1 pers. ROB 1 uur 1 pers. Communicatie 2 uur

Persbericht in lokale krant

Samenvatting beheerplan, algemene informatie over vorderingen

1 pers. ROB 1 uur 1 pers. Communicatie 2 uur

Brief versturen

Algemene informatie 1 pers. ROB 2 uur over vorderingen, 1 pers. Communicatie adressen 2 uur

Tentoonstelling

Beheerplan, poster, promotiemateriaal

1 pers. ROB 4 uur 1 pers. Communicatie 2 uur

€ 100,-

Lunchlezing

Powerpoint-presentatie

1 pers. ROB/ Communicatie 2 uur

geen

Informatie en aankondigingen op intranet plaatsen

Samenvatting beheerplan, algemene informatie over vorderingen

1 pers. ROB/ Communicatie 2 uur

geen

* MEC = Milieu en educatiecentrum ** DGB = Deventer Groen Bedrijf

Planning en organisatie Fases Concept beheerplan

Defnitief beheerplan

Gebruikers en geïntresseerden

Werkgroep Gooikerspark

Aanleg park

Opening park

Uitvoering beheerplan

Evaluatie

Advertentie Deventer. nu-pagina

Plaatsen persbericht

Tentoonstelling

Brief

Tentoonstelling

Overleg

Brief

Tentoonstelling

Overleg

Overleg

Overleg

Lunchlezing

Overleg

Internet up-to-date houden

Toesturen conceptversie beheerplan

Medewerkers Milieucentrum

Toesturen definitieveversie beheerplan

Overleg (2x) Toesturen conceptversie beheerplan

Toesturen definitieveversie beheerplan

Toesturen conceptversie beheerplan

Toesturen definitieveversie beheerplan

DGB

Overleg

Medewerkers ROB

Overleg (2x)

Intranet up-to-date houden Zowel het concept als het definitieve beheerplan bekent maken aan de betrokken partijen. Steun krijgen vanuit de bewoners en verenigingen voor het voorgestelde onderhoudsniveau van het Gooikerspark en de daarbij horende onderhoudsmaatregelen en dit in stand houden. Samenwerkingsverbanden met betrokken partijen handhaven, ook in de verdere toekomst bij andere projecten. De betrokkenheid bij het project waarborgen.

44



4.3 Evaluatie van de strategie

Een evaluatie is van essentieel belang bij dit soort processen. Hieronder wordt beschreven hoe deze evaluatie zal verlopen. Tijdens de evaluatie wordt duidelijk of de ingezette middelen het gewenste resultaat bereikt hebben. Kortweg gezegd, bij de evaluatie wordt bekeken of de gestelde doelstellingen behaald zijn. De evaluatie zal eenmalig op middelgrote schaal plaatsvinden. Het wordt gehouden door middel van een overleg met de verschillende externe partijen en vindt in het eerste jaar na de opening van het Gooikerspark plaats. De personen uit de werkgroep, de medewerkers van het milieucentrum en DGB worden persoonlijk uitgenodigd. Door het plaatsen van een advertentie in een huis-aan-huis-blad worden andere geïnteresseerden uitgenodigd. Uit dit overleg moet blijken wat er goed en fout ging, wat de verbeterpunten zijn en welke vervolgstappen er eventueel genomen moeten worden op het gebied van communicatie. Een diversiteit van partijen is wenselijk. De volgende partijen kunnen aanwezig zijn; - Medewerker gemeente Deventer - Groenbeheerder(s) - Werkgroep ontwikkeling Gooikerspark - Medewerkers milieu- en educatiecentrum - Afgevaardigden DGB - Overige geïnteresseerden Een goede voorbereiding is belangijk om het proces effectief en efficiënt te kunnen evalueren. De medewerker van de gemeente Deventer zal het overleg voorzitten. De volgende punten worden behandeld. Hieronder staat de agenda; 1. Opening 2. Mededelingen 3. Evaluatie en vervolgstappen 4. Rondvraag 5. Sluiting Bij agendapunt 3, evaluatie, moet er antwoord gegeven worden op verschillende vragen met betrekking tot het behalen van de doelstellingen. Deze vragen zijn; - Zijn de doelstellingen gehaald? - Waardoor wel of niet? - Wat kunnen we van dit proces leren voor een soortgelijke situatie? - Welke acties kunnen hetzelfde blijven en welke moeten veranderen? - Welke acties kunnen de volgende keer beter?

45

- Wat zijn de vervolgstappen voor dit project? Het is van belang dat er een verslag gemaakt wordt van het overleg zodat de informatie niet verloren gaat. Voor de interne partijen kan op een informele manier aan verschillende personen gevraagd worden, wat zij van de communicatie vonden. Deze meningen kunnen meegenomen worden in het overleg met de externe partijen.