Beeldschermwerk GO! - Basisvorming veiligheid 2015-2016
Glenn BISCOP, preventieadviseur ergonomie
Schema 1. 2. 3. 4.
Wetgeving Risicofactoren Nieuwe trends Ergonomische hulpmiddelen
1
1
1. Wetgeving Codex over het welzijn op het werk: Titel VI (arbeidsmiddelen) Hoofdstuk II Afdeling I: Beeldschermen + Bijlage Eur.richtlijn 90/270 van 1990 => KB 27/8/1993
2
2
1. Wetgeving Wettelijk kader
beeldschermwerkpost: het geheel dat bestaat uit beelschermapparatuur, interface mens/machine, bepaalde programmatuur, facultatieve accessoires, nevenapparatuur met inbegrip van de schijveneenheid, een telefoon, een modem, printer, documenthouder, een stoel en een werktafel of werkvlak, alsmede de onmiddellijke werkomgeving.
3
3
1. Wetgeving Beeldschermwerkpost
• Informatica apparatuur • Telefoon, printer… • Meubilair • Onmiddellijke werkomgeving
4
4
1. Wetgeving • Risicoanalyse • Opleiding • Minimumeisen (bijlage)
Vervalt per 01/01/2016
• Evaluatie gezichtsvermogen, spieren en beendergestel
5
5
2. Risicofactoren Beeldschermwerkpost
Informaticamateriaal Programmatuur Meubilair Opstelling Fysische omgevingsparameters Werkorganisatie
6
6
2. Risicofactoren Informaticamateriaal
Beeldscherm
–
Reflectie, flikkering (oude schermen)
Toetsenbord
–
Mat, licht hellend,verplaatsbaar
PC muis
–
Plat,lange kabel,vlot beweegbaar
7
7
2. Risicofactoren Programmatuur
Zelfbeschrijvend Tolerant ten aanzien van fouten Duidelijke structuur Aanpasbaar aan de individuele gebruiker
8
8
2. Risicofactoren Meubilair
Werktafel
– – –
Afmeting Vorm Hoogte
Bureaustoel
–
Criteria
9
9
2. Risicofactoren MEUBILAIR
Heeft het werkvlak voor beeldschermwerk een MINIMALE diepte van 80 cm? Is de hoogte van het werkvlak aangepast aan de gebruiker? Is het werkoppervlak mat en heeft het een heldere kleur?
10
10
2. Risicofactoren Bureaustoel
11
11
2. Risicofactoren Zithouding
12
12
DE STOEL AFSTELLEN OP EEN GOEDE HOOGTE FOUT
JUIST
Stoel te hoog = druk op de boven-benen thv de rand van de zitting. Stoel te laag = druk aan de achterzijde van het zitvlak.
Bekken tegen rugleuning, welving rugsteun tegen bekkenrand (broeksriem), bovenbenen zijn horizontaal en de voeten plat op de grond. 13
2. Risicofactoren Opstelling
Beeldscherm Toetsenbord PC muis Documenten
14
14
2. Risicofactoren Werkpost
15
15
AFSTAND BEWAREN VAN 50 TOT 70 CM VAN HET SCHERM FOUT
JUIST
Aanbevolen afstand: Minimum afstand niet gerespecteerd. Dit kan aanleiding geven tot vermoeidheid van de ogen
14’’scherm : 50-70 cm 17’’scherm: 60 – 85 cm 16
PLAATS HET SCHERM OP DE GOEDE HOOGTE FOUT
JUIST
Het scherm is te hoog geplaatst. Men moet omhoog kijken en het hoofd achterover gekanteld houden. Romp en/of hoofd moeten gedraaid worden om het scherm te kunnen lezen. Deze houding kan leiden tot lichamelijke klachten.
Het scherm is op de goede hoogte als de bovenrand van het scherm gelijk is aan de ooghoogte. 17
PLAATS HET SCHERM RECHT VOOR U FOUT
Romp en/of hoofd moeten gedraaid worden om het scherm te kunnen lezen. Deze houding kan leiden tot lichamelijke klachten.
JUIST
Scherm en toetsenbord zo opgesteld dat draaiing van romp en/of hoofd niet nodig zijn. 18
HET TOETSENBORD ZO PLAT MOGELIJK OPSTELLEN
FOUT
JUIST
Er is een hoekstand tussen voorarm en pols. De pols is geplooid.
Voorarm en pols liggen op één rechte lijn.
19
LAAT VOOR HET TOETSENBORD PLAATS VRIJ VOOR VOORARMEN EN POLSEN
FOUT
JUIST
De voorarmen en polsen steunen maar op een klein oppervlak of zijn niet ondersteund.
Er is voldoende plaats om de voorarmen en polsen te laten rusten op de werktafel. 20
DE ZONE VOOR DE BENEN NIET VERSPERREN
FOUT
JUIST
Beperkte bewegingsruimte. Men moet een gedraaide houding van romp en/of hoofd aannemen om te kunnen werken.
Er is plaats voor de benen. Men kan zich correct opstellen ten opzichte van beeldscherm en toetsenbord. 21
SCHERM LOODRECHT PLAATSEN TEN OPZICHTE VAN DE VENSTERS FOUT
Invallend licht komt van vanachter, weerkaatsing. Invallend licht van vooraan, verblinding.
JUIST
Het scherm is goed geplaatst, er is geen weerkaatsing van het invallende op het beeldscherm. 22
GEBRUIK MAKEN VAN ZONNEWERING FOUT
Geen zonnewering = men kan niet afschermen tegen weerkaatsing en verblinding.
JUIST
Een zonnewering schermt af tegen weerkaatsing en verblinding. 23
NAGAAN OF DE VOETEN OP DE GROND STEUNEN
FOUT
Kleine personen: de voeten rusten niet plat op de grond bij een goede stoelhoogte.
JUIST
De voeten plat op de grond door een goede stoelhoogte of door gebruik van een voetsteun. 24
NIET TE LANG IN DEZELFDE HOUDING BLIJVEN ZITTEN FOUT
JUIST
8 uur in dezelfde houding blijven zitten = vastgroeien aan de werkstoel.
Neem een dynamische zithouding aan, beweeg regelmatig.
25
REGELMATIG PROPER MAKEN VAN HET BEELDSCHERM FOUT
JUIST
Het beeldscherm nooit proper maken.
Gebruik een schoonmaak kit of een simpele doek. 26
2. Risicofactoren Fysische omgevingsparameters
Klimaat –
Warmte,tocht,airco
Luchtkwaliteit –
Schimmels,stof, CO2
Geluid Verlichting –
Verlichtingssterkte,luminatie
27
27
2. Risicofactoren Klimaat
28
28
2. Risicofactoren Klimaat
Overdreven warmte
Stralingswarmte,overbezetting,apparatuur…. Tocht en koude
Airco PMV-PPD (NBN ISO 7730:2005)
Luchtvochtigheid
29
29
2. Risicofactoren Luchtkwaliteit
Ongezonde lucht
– CO2 gehalte,ozon – Schimmels,stof… Geurhinder
– tabak
30
30
2. Risicofactoren Klimaat
Winterperiode (periode waarin verwarming aan staat): - Droge temperatuur tussen 20 en 24°C - Het verschil in temperatuur van de lucht ter hoogte van de enkels (0,1 m van de grond) en van het hoofd (1,1 m van de grond) moet minder zijn dan 3°C. - Temperatuur van de vloer tussen 19 en 26 °C, behalve bij vloerverwarming, hier mag temperatuur oplopen tot 29°C - De relatieve vochtigheid van de lucht tussen 30 en 70% .
31
31
2. Risicofactoren Klimaat
Zomerperiode: - Droge temperatuur tussen 23 en 26°C - Het verschil in temperatuur van de lucht ter hoogte van de enkels (0,1 m van de grond) en van het hoofd (1,1 m van de grond) moet minder zijn dan 3°C. - De relatieve vochtigheid van de lucht tussen 30 en 70%.
32
32
2. Risicofactoren klimaat
P la a ts e lijk e o n b e h a a g lijk h e id A lg e m e e n
T e m p e r a tu u r (° C )
S tr a lin g s a s s y m e trie
2 2 ,0 ± 1 ,0
<2
B
<10
- 0 ,5
<15
- 0 ,7 + 0 ,7
Warm plafond
Vloertemperatuur (°C) 19-
<5
<10
<14
<23
<5
<10
<14
<23
<7
<13
<18
<35
29 -
2 4 ,5 ± 1 ,5
2 2 ,0 ± 2 ,0
0 ,1 9
0 ,1 6
<3
+ 0 ,5 C
temperatuursverschil (°C)
0 ,1 0
Verticaal
0 ,1 2
Warme muur
2 4 ,5 ± 1 ,0
Winter
Zomer -
+ 0 ,2
Koud plafond
- 0 ,2
Koude muur
<6
Winter
A
L u c h ts n e lh e id (m /s )
PMV (-)
PPD (%)
c o m fo r t
Zomer
K la s s e
1929
-
2 4 ,5 ± 2 ,5
2 2 ,0 ± 3 ,0
0 ,2 4
0 ,2 1
<4
1731
33
33
2. Risicofactoren Klimaat
CO2 in ppm
Verluchting/h/pers.
Advies
< 800
> 50
800 - 1000
30 – 50
Beperkte verluchting, mogelijke klachten
1000 - 1400
20 – 30
Onvoldoende verluchting
> 1400
< 20
Onaanvaardbare toestand
Voldoende verluchting
34
34
2. Risicofactoren Geluid
= hinderlijk geluid (< 80 dB(A) ) Fysiologische (niet auditieve) effecten • • • • •
Reflexmatig – stresssituatie Hoge bloeddruk Nervositeit Hoofdpijn Slaapstoornissen
Spraakverstaanbaarheid Concentratiestoornis
35
35
2. Risicofactoren Geluid
= hinderlijk geluid (< 80 dB(A)) Fysiologische (niet auditieve) effecten Spraakverstaanbaarheid
• Goed verstaanbaar: omgeving < 5dB(A) boven spraak • > 10 dB(A) => men zal luider spreken • Informatief
ruis
• Visueel contact Concentratiestoornis 36
36
2. Risicofactoren Geluid
= hinderlijk geluid (< 80 dB(A))
Fysiologische (niet auditieve) effecten Spraakverstaanbaarheid Concentratiestoornis
• Hoeveelheid • Aard (informatie, voorspelbaarheid, taakgebonden) • Persoonsgebonden • Taakinhoud 37
37
2. Risicofactoren Verlichting
Verlichtingssterkte: 400 – 800 lux Luminantieverhouding: 1 : 3 : 10 Kleurtemperatuur: 3000 – 4000 K Kleurweergave index: >80 NBN-EN12464-1
38
38
2. Risicofactoren Verlichting
39
39
2. Risicofactoren Verlichting
40
40
2. Risicofactoren Werkorganisatie
Beeldschermwerk minder dan 4 uur per dag? Duur van het beeldschermwerk minder dan 2 uur na elkaar? Werkritme aanpasbaar door de gebruiker? Regelmatige verandering van werkhouding (opstaan, zich verplaatsen)? Piekbelasting kan vermeden/opgevangen worden?
41
41
2. Risicofactoren Werkgerelateerde overbelastingsletsels van het bovenste lidmaat Houding Kracht Herhaling Trillingen Precisie Ontbreken van pauzes Hoge werkdruk Hoge taakeisen Gebrek aan controle Gebrek aan steun 42
42
Beeldschermergonomie
43
43
3. Ergonomische hulpmiddelen of gadgets ? PC muis Muismat Klavier Beeldschermfilter Pauze software Bureaustoel Headset PC instellingen
44
44
PC muis
45
PC muis - werkhoudingen
vlinderen 46
PC muis - werkhoudingen
Spierspanning 47
Documenthouder
48
Polssteunen
(on)zin? 49
Polssteunen
50
Voetsteun - beeldschermfilter
51
Headset
52
4. Nieuwe trends
53
4. Nieuwe trends
Goed hulpmiddel
Miskleun 54
4. Nieuwe trends
55
Literatuur • Handboek Ergonomie 2004; P. Voskamp; Kluwer; 2004; ISBN 90 13 01253 1 • Kantoorergonomie; G. Biscop en A. Boschmans; Kluwer 2006; ISBN 9046507904 • Praktijkboek Arbo in kantoren; R.H. Hagen; Kluwer, 2003; ISBN 90 13 00457 1
56
56
VRAGEN?
57
