G
jallar (jachthoorn) is de hoorn gedragen door Heimdall, de wachter van de Noorse goden. Met een zachte toon kondigt Heimdall de komst van de goden aan, maar in tijden van gevaar klinken krachtigere tonen.
Draaistroomdispuut Waldur Den Dolech 2, IM 1.06 Postbus 513 5600 MB Eindhoven Telefoon: 040 - 247 3563 Fax: 040 - 243 4364 E-mail:
[email protected]
Een groot verlies
O
p vrijdag 11 januari j.l. is prof. Vandenput na een kort ziekbed veel te jong overleden. Woorden schieten ons te kort om onze dankbaarheid te verwoorden voor alles wat hij voor ons dispuut gedaan heeft. Het hoogtepunt was de herstart in 2001. Hiervoor heeft hij het erelidmaatschap gekregen. We zullen hem missen.
De symposium commissie, Bart, Michel en Dirk
Inhoudsopgave: Van de voorzitter ............................................1 Excursie Amercentrale ...................................3 Symposium HTSC cable is cool ....................5 In Memoriam: Professor Vandenput ..............7 Begunstigersdag ...........................................8
Verder staan in deze Gjallar enkele verslagen van de aqctiviteiten die het afgelopen jaar plaats gevonden hebben. Het heeft echter even op zich laten wachten dat U deze Gjallar in ontvangst mocht nemen. De reden hiervoor is simpel doch spijtig. De redactie heeft lange tijd moeten wachten op kopij en was door onderbezetting niet in staat om de Gjallar sneller af te krijgen. Ik wil dus een ieder oproepen die een paar uur per jaar over heeft om die te steken in het mooie dispuut Waldur. Want ook voor de komende tijd staan er leuke activiteiten op stapel. Een excursie naar Eneco, Shell en een meerdaagse excursie naar Duitsland! Houd je mail en de website dus goed in de gaten! Veel leesplezier! Teun Oome
09-2007
Wij zijn TenneT Nederland kan geen moment zonder spanning. Dat valt of staat met een optimale elektriciteitsvoorziening. Als daaraan iets mankeert, staat de hele samenleving stil. Het is dus van belang dat we blind kunnen vertrouwen op de levering van elektriciteit. In de complexe, zich liberaliserende energiemarkt is TenneT de onafhankelijke en stabiele factor. Wij zijn als beheerder van het landelijk hoogspanningsnet verantwoordelijk voor de balans tussen vraag en aanbod van elektriciteit en bewaken het elektriciteitssysteem in Nederland. Maar ook op de internationale energiemarkt speelt TenneT een rol en werken we samen met de omringende TSO's aan een sterke Noordwest-Europese markt. We bouwen nieuwe verbindingen met het buitenland, zoals de NorNed-kabel naar Noorwegen en de BritNed-kabel naar Engeland. Nationaal bouwen we momenteel aan één landelijk transportnet, dat de ruggengraat vormt van de Nederlandse elektriciteitsvoorziening. Ben jij een enthousiaste, flexibele student die zich wil ontwikkelen in een groeiend bedrijf in een dynamische energiesector? Kijk dan op www.tennet.org voor de mogelijkheden. Van stage tot vaste baan.
Vol energie voor iedereen
www.tennet.org
Excursie Amercentrale
O
p woensdag 31 oktober vond de eerste excursie van het nieuwe collegejaar plaats. En wat voor één! Een groep van ruim 15 Waldur leden vertrok, voortgestuwd door een totaalvermogen van een goede 150kW, richting Geertruidenberg om daar eens te gaan bekijken waar onze elektrische energie ook alweer vandaan komt. Al ruim vanaf de snelweg kunnen we Amercentrale met haar schoorstenen en forse koeltoren zien liggen. Voor velen wekt het dan ook enige verbazing als we vlak voor de centrale ineens afslaan en, naar het schijnt, een weiland inrijden. Als snel is echter duidelijk dat we eerst langsgaan bij het onderstation van TenneT, dat, niet geheel onbegrijpelijk, op enige afstand van de bewoonde wereld is te vinden. Hier aangekomen worden we begroet door een doordringende brom van 50Hz-brom en twee medewerkers van Tennet.
Uitleg bij het onderstation van TenneT
Eenmaal binnen in het hoofdgebouw krijgen we de verplichte veiligheidsinstructie en, veel interessanter, koffie. Het controle- en bedieningspaneel dat in dit gebouw te vinden is, lijkt zo uit een jaren ’50 Bondfilm te stammen, de heren van TenneT verzekeren ons echter dat alles nog werkt en verzoeken ons dan ook vriendelijk overal met onze handen vanaf te blijven. Hoewel dit paneel normaal gesproken eigenlijk niet meer wordt gebruikt, is het mogelijk om in noodgevallen of bij onderhoud alle componenten in het veld met de hand te schakelen en op die manier alle instructies die vanuit het bedrijfsvoeringcentrum in Arnhem worden gegeven te overrulen. Wel zo handig wanneer je net buiten op een trapje een scheider aan het vervangen bent. Nadat iedereen van een helm was voorzien, werd het tijd om buiten te gaan kijken. Op het eerste gezicht leek het hier een behoorlijke chaos te zijn van draden, rails, isolatoren en allerlei componenten om de hele handel aan elkaar te knopen. Op dit onderstation komt namelijk nogal wat binnen: 150kV vanuit Borselle, Zandvliet en vanuit de Amercentrale. Daarnaast maak dit onderstation ook nog even deel uit van de 380kV ring en Nederland en kent van hier uit connecties richting Eindhoven en Krimpen. Deze ring kan hier trouwens ook fysiek worden onderbroken. Tijdens onze wandeling bleek gaandeweg toch wel dat er structuur in zo’n veld zit. Vooraan bevonden zich een zestal transformatoren, enkelfasig in dit geval, die, niet geheel verassend voor een verbinding tussen de 150 en 380kV spanning zorgen. Naast deze bakbeesten van elk een aantal meters hoog is ook nog eens een spoel geplaatst van 50MVAr, voor blindvermogencompensatie.
Achter dit geweld bevindt zich, uitgestrekt over de gehele breedte van het terrein, een tweetal 150kV rails. Aangezien de spanning in dit deel lager is, kan alles ook net even wat compacter worden opgezet als in het 380kV gedeelte. Via scheiders en vermogensschakelaars kunnen alle velden hier op vrijwel iedere gewenste manier aan elkaar worden geknoopt. Al met al zit zo’n onderstation eigenlijk dus best wel logisch in elkaar. Na een bedankje werd het tijd om door te gaan naar de Amercentrale. Hier begonnen we meteen goed met een lunch, die genuttigd kon worden tijdens een presentatie over de organisatie Essent en een tweetal presentaties over het Management Trainee programma en het Technisch Trainee programma van Essent. Allemaal uitermate interessant natuurlijk, maar gelukkig was het hierna weer tijd waarvoor we echt kwamen: de centrale. Na kort te hebben doorgenomen wat er allemaal op het terrein plaatsvindt, werd het tijd om dit alles met eigen ogen te aanschouwen. Natuurlijk eerst weer de verplichte veiligheidsinstructie, helm en deze keer ook veiligheidschoenen, een bril en een ontvanger om de gids te kunnen verstaan. Eenmaal buiten gekomen moest er natuurlijk een foto worden genomen van dit bont getooide gezelschap met de centrale Amer 9 op de achtergrond. Dit was meteen waarschijnlijk ook de laatste mogelijkheid, aangezien volgend jaar op deze plek wordt begonnen met de bouw van een nieuwe unit. De Amer 10, die hier zal verrijzen, wordt een multi fuel centrale, die tot 30% biomassa bij kan stoken en tot 800MW kan produceren. Maar ook dit is natuurlijk nog toekomstmuziek. Tijd dus om echt eens wat te gaan bekijken. Speciaal voor ons was geregeld dat we de machinetransformator konden bekijken. Leuk, nog een transformator, die hebben we net al zes gezien, dacht ik nog. Het bleek hier echter te gaan om één driefasige transformator van 780MVA, die de spanning van de machine naar 150kV transformeert, en hiermee aansluiting verschaft op het eerder bezochte onderstation. Niet alleen had deze daardoor net even wat meer power, maar is ook nog eens tweemaal zo groot en staat ook nog eens binnen, in een gebouw van beton. De brom die op het onderstation al zeer goed hoorbaar was,
Samen op de foto voor de Amercentrale (met helm natuurlijk)
3
was hier dan ook door je hele lichaam te voelen, toch net even wat indrukwekkender dus.
uit de generator, om er voor te zorgen dat de as niet kromtrekt. Niet erg spectaculair dus.
Hierna werd het tijd om het gebouw van de centrale zelf binnen te gaan. Hier werd eerst kort de schakelruimte voor het gebouw zelf bezocht. Net zoals iedere grote fabriek heeft de centrale deze namelijk ook een. Overigens is de centrale zelf een van haar grootste afnemers! Na een aantal trappen stonden we in de controlekamer. Hier bevind zich een groot bord waarop alle procestoestanden kunnen worden afgelezen. Ook zijn er natuurlijk de nodige monitoren waarop dit kan gebeuren en waarmee alles in de centrale desgewenst manueel kan worden bediend. Ook nu ging de vergelijking met een Bondfilm weer op, ditmaal niet door de klassieke uitstraling van het geheel, maar doordat er sprake was van vrijwel alleen maar rood knipperende lampjes over het gehele paneel. Tijdens ons bezoek was de centrale namelijk buiten gebruik, omdat een hogedrukpijp in de ketel was gebarsten. Aangezien de ketel totaal 400 km aan buizen herbergt, die worden blootgesteld aan temperaturen van ruim 1100 graden en een druk tot 250 bar, kan zoiets natuurlijk een keer gebeuren.
Door dan maar richting ketel. Een behoorlijk imposant ding van 83m hoog. Wel is deze vrij moeilijk te zien omdat deze wordt omringd door buizen voor de toevoer van een mengsel van lucht en kolenstof en de aanvoer van water of het transport van stoom. Vlak naast deze ketel staan een aantal molens die kolen vermalen tot stof, wat door de aangevoerde lucht wordt meegenomen. Indien gewenst kunnen ze ook worden gebruikt voor het vermalen van allerlei soorten biomassa, wat dan ook gebeurt. We vervolgen onze wandeling naar buiten, waar we een blik kunnen werpen op de immense schoorsteen. Hier is men toevallig ook bezig met de bouw van een DeNOx installatie. Tot op heden werd de uitstoot van stikstofoxiden beperkt middels een katalysator, om dit te verbeteren wordt echter een actieve installatie gebouwd die gebruik maakt van ammonia. Ook worden rookgassen middels een elektrostatische afvanger gefilterd van vliegas en wordt de zwaveluitstoot drastisch gereduceerd door middel van spoeling met kalkwater, waarbij gips ontstaat. Al deze nabehandeling heeft overigens wel tot gevolg dat een immense ventilator nodig is om de uitlaatgassen uiteindelijk de schoorsteen uit te krijgen.
Omdat hier verder niet veel te zien was, gingen we maar snel door om de machinerie te bekijken. We begonnen in een forse hal waar in een relatief kleine ruimte de stoomturbines en de generator lagen opgesteld. Aan één lange as liggen hier een aantal turbines, waar de stoom in serie doorheen loopt voor een beter rendement en hieraan gekoppeld de generator. Normaal gesproken draait dit geheel met 3000 rpm rond, wat dus resulteert in een 50 Hz spanning. Nu ging dit met slechts een paar omwentelingen per minuut en wel door aandrijving van-
We besluiten onze trip over het terrein langs de haven, waar een dagelijkse aanvoer van steenkool plaatsvindt, die vervolgens volledig automatisch naar de centrales wordt geleid. Nadat we weer terug zijn, volgt uiteraard een bedankje, waarop ons gezelschap, wat later dan gepland, aan de terugreis naar Eindhoven kan beginnen. Jeroen Waarma
ELECTRICITEIT ZIT IN ONS BLOED...
• Mastervolt is een premium merk voor elektrische systemen en componenten • Compact, lichtgewicht en stil • Ultiem veilig en betrouwbaar • Gemaakt voor maximale capaciteit • Bedieningsgemak • Uitgebreide monitoring functies • Eenvoudig te installeren • Wereldwijde garantie en service • www.mastervolt.com
Symposium HTSC cable is cool
H
et begon allemaal ruim een jaar geleden toen Inge en Jan manschappen zochten die de organisatie van een aankomend symposium op zich wilden nemen. Met het overgebleven groepje van slechts drie geïnteresseerden, was contact opgenomen met de B1 divisie van Cigré. De samenwerking met Thor voor symposium HVDC was Cigré dusdanig goed bevallen dat ze ook met Waldur een vervolg wilden organiseren. Na de eerste meetings lagen er al snel een voorlopig programma en verspreid over verschillende onderwerpen een aantal potentiële sprekers op tafel. Onder het motto: ‘Beter goed gejat dan slecht verzonnen’, hebben we Inge bereid gevonden om de beschikbare documentatie van het HVDC symposium ter beschikking te stellen. Dit was een meer dan welkome verlichting op de lasten die we als driekoppige organisatie op ons hadden genomen. Enkele valkuilen die bij het uitvinden van ‘het wiel’ om de hoek komen kijken, hebben we op die manier mooi kunnen omzeilen. Terugkijkend op de vergaderingen moet ik ook concluderen dat het de besluitvorming erg efficiënt verliep door de beschikbare voorkennis. In de aanloop naar de dag zelf valt lastig te ontsnappen aan de ‘last minute stress’ die ondanks alle voorbereidingswerkzaamheden toch optreed voornamelijk door last minute afmeldingen en een geopperd idee om uitrijdkaarten te verschaffen. De reeds ingecalculeerde zaken als badges maken, apparatuur testen, controleren of alle gemaakte afspraken nageleefd worden etc. hadden de agenda toch al redelijk goed gevuld. Op dinsdagochtend konden we gelukkig zonder noemenswaardige problemen van start. Voor het brede programma dat gedurende de dag aan bod is gekomen is een woord van dank jegens Cigré zeker op zijn plaats. Voor een breed publiek zijn interessante lezingen aan bod gekomen. Zeker voor het publiek zonder uitgebreide voorkennis over supergeleiding zijn de eerste twee lezingen volgend op de opening erg nuttig geweest. Na het aan bod komen van de geschiedenis en verschillende basisprincipes, is het onderwerp meer toegespitst op de toepassingen in de energietechniek. Vragen die in de paneldiscussie naar voren kwamen waren bijvoorbeeld: Kip-ei probleem wie investeert en draagt risico en wie plukt de vruchten? Heeft Tennet als netbeheerder niet de verantwoordelijkheid om pilotprojecten te initiëren zodat geïnteresseerden mee kunnen liften op de opgedane kennis en ervaring? Tijdens HVDC werd deze techniek gepresenteerd als de techniek van de toekomst, en vandaag HTSC. Zijn ze elkaars concurrent of compliment? Hoe ziet de nabije toekomst eruit? Van een professioneel panel vallen bij ‘dirty questions’ natuurlijk politiek correcte antwoorden te verwachten, of onder de
Alle aanwezigen in de blauwe zaal
noemer ‘confidential’ het antwoord te ontwijken. Voor zover ik meegekregen heb is het niemand gelukt om iemand buiten zijn boekje te laten treden. Tot slot zijn de dagmoderator Wim Boone en de verschillende sprekers bedankt met een bak bier en het inmiddels legendarische flesje ‘citroensap’. Na de borrel uiteraard netjes in stijl uit eten met Cigre en Sprekers in de University Club, waar de informele gesprekken al snel los kwamen. Verhouding studenten/industrie/wetenschap lag duidelijk anders. Vergeleken met vorige symposia waren studenten duidelijk ondervertegenwoordigd. Wellicht dat het te maken heeft gehad met de timing temidden van de lustrumactiviteiten van Thor. Alle feedback die ons verder ter oren is gekomen was bijna unaniem en zeer positief. Zowel voor de TU/e, Thor, Waldur en last but not least Cigré’s B1 zal dit symposium als een succes te boek gaan. De bestaande voedingsbodem heeft weinig in hoeven te boeten aan vruchtbaarheid door deze oogst; op naar het volgende succes! Binnen de symposiumcommissie is er een duidelijk verschil in hoeveelheid verzet werk ontstaan. Dirk Schoenmakers moet voor zijn zeker dubbele inzet nog even in ’t zonnetje gezet worden. Als secretaris heeft hij echt zijn sporen verdiend. Daarom reikt de rest van de commissie (Bart Simons en Michel van Eerd) bij dezen de ‘communicatieaward’ aan je uit. Petje af voor je email en telefoon waterval! Mochten er studenten zijn die zich geroepen voelen om zich voor een volgend symposium in te zetten, neem dan contact op met het bestuur. Zolang de ervaring van leden van de symposiumcommissie nog beschikbaar is binnen actieve leden van Waldur, is het mooi meeliften. Als er al iets jeukte, dan is dit de uitgesproken kans! Zo niet, kijk eens verder dan je neus lang is met een knipoog naar het CV waarmee je naar je eerste professionele werkgever stapt. Daarop is het zeker een plus! Michel van Eerd
De sprekers beantwoorden de vragen van de toehoorders
5
Energy powers the world. Who manages the risks?
In a global economy that demands maximum performance at minimum cost, producers of high and medium-voltage components are under pressure now more than ever before. Active as a testing institute for the Dutch electricity sector since 1927, KEMA has developed in the last few decades into a market-oriented concern with a global reach.The highvoltage and high-power labs in the Dutch city of Arnhem and in Chalfont, PA in the US are set up and equipped to conduct tests in compliance with the very latest international standards. KEMA's inspectors are also active on-site. For example, in the laboratories of manufacturers. They can be deployed for all quality
Experience you can trust.
reassurance activities during a product's life cycle, like assessing specifications, conducting quality audits, and to implement acceptance tests. State-ofthe-art remote diagnostic test systems are available to monitor the performance and to warn the owner before a failure may occur. KEMA's work is full of challenges furnished by our customers. And they know they can totally depend on the experience and personal input of our specialists anywhere in the world. KEMA combines almost eighty years of experience with a continuous interest in meeting today's demands while anticipating tomorrow's requirements. Visit www.kema.com
In Memoriam Professor Vandenput
N
a een kort maar hevig ziekbed is Professor Vandenput op 11 januari j.l. overleden. Hiermee verliest het Draaistroomdispuut Waldur een markant en loyaal Erelid, dat de afgelopen 16 jaar veel voor Waldur heeft betekend. Zelf heb ik Professor Vandenput bijna vanaf zijn entree op de Professor Vandenput dan ook zeer terecht als erelid benoemd TU/e mogen meemaken. Mijn eerste kennismaking was op door het kersverse bestuur. mijn eerste studiereis met Waldur naar Duitsland (o.a ABB en Hoewel ik zelf nooit college van hem heb gehad, heb ik zijn Siemens) in 1992. ‘Hij is de nieuwe voorzitter van (toen nog) colleges en studenten toch regelmatig van dichtbij meegede leerstoel EMV, de opvolger van Prof Schot, een Belg!’, maakt tijdens gastcolleges, als spreker uit het bedrijfsleven. werd mij door de oude garde verteld. Een statige, slanke man, Zijn colleges waren altijd tot in de puntjes voorbereid en werstrak in het pak, maar toch op zijn manier zeer bescheiden. Die den door de studenten zeer gewaardeerd. Niet voor niets heeft eerste indruk zou later niet veel meer wijzigen. hij verschillende onderwijsprijzen ontvangen. Het was tekeTwee jaar later toen ik zelf in het Waldur bestuur plaats nam nend voor Prof Vandenput dat hij er op stond om na zo’n gasthad ik via Waldur meteen veel meer met hem te maken. Uitercollege persoonlijk met hem te gaan lunchen in de ‘University aard bij het eerste kennismaClub’. Tijdens die lunches is kingsrondje bij de (toen nog) me wel duidelijk geworden drie voorzitters van de enerdat je als leerstoelhouder geen gie leerstoelen. Maar vooral erebaantje hebt. Opdrogende ook doordat zijn vakgroep geldstromen, personele strubWaldur gastvrij van onderdak belingen, reorganisatie op revoorzag. Naast onderdak en organisatie. Je moet wel een koffie, kon Waldur gebruik zeer grote idealist zijn om je maken van alle vakgroepsdaar iedere keer weer helemaal faciliteiten, zoals telefoon, voor te geven. Als ik hem daar fax, kopieerapparaat en zelfs wel eens naar vroeg, dan antvan de raad en daad van de woordde hij steevast dat zijn vakgroepswalkure, in mijn mensen (van de vakgroep) en tijd Joke Verhoef. Bij alle de studenten hem toch iedere activiteiten van Waldur was keer weer motiveerden om er altijd de steun en support door te gaan. Begunstigersdag, Professor Vandenput tussen de mensen van Professor Vandenput. BijNa mijn afstuderen in 1994 voorbeeld door een excursie kwam ik Professor Vandenput nog regelmatig tegen via mijn te regelen, of door een lunch te forceren of gewoon door maar werk bij allerhande projecten en onderzoekstrajecten. Altijd even binnen te lopen op een van de vele Waldurborrels in het met volle overgave en volstrekt integer. Een belangrijk proWalhalla. Hij vond het zendingswerk van Waldur belangrijk, gramma voor de vakgroep was het IOP EMVT van Econozeker in die tijd toen ‘slapstroom’ , met name telecom en it, mische Zaken, waar Professor Vandenput in de beoordelingsnog een zeer grote aantrekkingskracht had op studenten die commissie zat. Vanuit de programma werden vele promovendi nog niet beter wisten... en postdocs gefinancierd, ook bij de leerstoel EPE. Een hoogTijdens mijn afstudeertijd heb ik Prof Vandenput van dichtepunt vormde hierbij zeker het ‘vliegende tapijt’ van Helm terbij leren kennen als afstudeerprofessor. Ondanks zijn volle Janssen en Nelis van Lierop. Een opzienbarend onderzoeksagenda was hij toch goed op de hoogte van het werk ‘daar project wat op alle facetten voldeed aan de eisen van Profesbeneden’. Hij vond het dan ook belangrijk dat een Ingenieur de sor Vandenput, inclusief alle denkbare praktische tegenslagen. stroom geroken en de spanning gevoeld had voordat hij de uniIk denk dan ook dat z’n flessen champagne na de succesvolle versiteit verliet. Simulatie is zinnig, maar de praktijk is vaak ‘lift-off’ hier zeker op z’n plaats waren. weerbarstiger. Dat wil echter niet zeggen dat hij hamerde op De afgelopen maanden heb ik me zelf er al een aantal keer op een wetenschappelijke aanpak met een goede en correcte thebetrapt dat ik zo graag even iets met Professor Vandenput had oretische onderbouwing. Zijn rode pen was dan ook berucht willen bespreken. Even kort ruggespraak houden over de gang onder de studenten. Ieder afstudeerverslag werd door hem mee van zaken of een probleem. Hiervoor was hij altijd bereikbaar naar huis genomen en grondig van rood commentaar voorzien. voor een soms kritisch doch altijd subtiel antwoord. Ik zal het Zoals het een Vlaming betaamt werd ‘inverter’ verbeterd tot missen. Uiteraard zal dit nog vele malen sterker gelden voor ‘invertor’, hoewel hij hier later toch iets milder in werd. z’n familie, vrienden en de medewerkers van de leerstoel. Zelf Toen in 1997 bleek dat het Waldur niet gelukt was om een ben ik erg blij om te horen dat de faculteit er in ieder geval nieuw bestuur te vinden ging dat ook Professor Vandenput voor gekozen heeft om voor EPE als groep een opvolger van zeer aan z’n hart. Hij was dan ook meteen bereid om plaats Professor Vandenput te zoeken. Het zal voor z’n opvolger nog te nemen in de Herstart Commissie Waldur. Deze commissie een hele uitdaging worden om de succesvolle koers van de zou gedurende maximaal 8 jaar het gedachtegoed van Waldur afgelopen jaren voor te zetten. Ik wens hem of haar hier veel proberen te conserveren en indien mogelijk een nieuw bestuur in ieder geval heel veel succes toe. Een ding zeker: een goede te helpen bij de herstart. Voor deze herstart commissie maakte basis is gelegd. Prof Vandenput een aantal keren per jaar tijd in zijn agenda. Tevens was hij bijna altijd aanwezig bij de jaarlijkse begunstigersdagen. Na de geslaagde herstart van Waldur in 2002 werd Korneel Wijnands 7
Begunstigersdag 2007
H
et begon vroeg in de ochtend van vrijdag 28 september, de begunstigersdag 2007 de dag waar vele Waldur begunstigers, EVTers en Walduriaanen naar uitkijken. Dit jaar een beetje later in het jaar dan gebruikelijk, maar daar was het programma zeker niet minder interessant door geworden. Rond de klok van negen kwamen we na een lange gezellige busreis met de gebruikelijke vlaai aan bij TenneT te Arnhem waar de groep uitgebreid werd met verschillende in Arnhem werkzame begunstigers. Na het tweede stukje vlaai en gezellig bij gekletst te hebben onder het genot van een kopje koffie stonden ons een drie tal presentaties en een bezoek aan het landelijk bedrijfsvoeringscentrum te wachten. Gaston beet de spits af met een presentatie over flow-based allocation waar het duidelijk werd dat de internationale energie stromen niet voor de hand liggen en tot slot kregen we nog een optimalisatie probleempje voorgeschoteld waardoor het college Impressie van een windmolen optimalisatie en lineair programmeren weer helemaal boven kwam. Alan Croes hield daarop een presentatie over de TSO van ons land TenneT genaamd. Deze presentatie ging naast over TenneT in het algemeen ook over de internationale ontwikkelingen van de energiemarkt en samenwerking tussen de verschillende TSO’s in Europa en daar kan in de toekomst impliciete flow-Based markt koppeling niet ontbreken. Na wat koffie en een paar heerlijke broodjes volgde de laatste presentatie van Hanriette over alle ins and outs van energy trading, beurs apen en wat nu een bullish en een bearish marked is, maar de conclusie was toch dat het allemaal een beetje koffie dik kijken is. Tot slot van het bezoek aan TenneT kregen we na een korte uitleg van het SCADA systeem wat TenneT hanteert een rondleiding door het landelijk besturingscentrum, de plaats waar alle energie stromen over het koppel en transportnet gereguleerd en gecontroleerd worden. Na het bezoek aan TenneT ging de nu veel grotere groep met de bus verder op weg naar Siemens in Zoetermeer. Aldaar werd na een korte introductie onder het genot van een kopje koffie en een inleidende presentatie over de energiebron van de toekomst de groep gesplitst voor een bezoek aan de windmolen die op het terrein staat. Deze 82m hogen molen heeft een tip hoogte van 122m en wekt bij windkracht 6 1.5MW aan energie op, goed voor zo’n 1200 huishoudens. Na het beklimmen van de 377 treden kun je nog naduizelend van de wentel trap genieten van een prachtig uitzicht over de gehele regio, in de verte kon je zelfs het E gebouw van onze Delftse collega’s zien. Na het bestuderen van de regio Zoetermeer een NS onderstation wat er in de buurt staat kwamen we terug voor een interactieve discussie over zonne-energie wat echt leuke en interessante discussies op riep maar wat wil je met een zaal vol elektrotechnisch ingenieurs. Van al dat discussiëren begon de maag een beetje te rommelen en werd het tijd om met de bus richting Bodegraven te rijden. Na enkele blikjes bier, een rond rit door het hele centrum van Bodegraven en de geniale opmerking van ik noem geen namen dat de trekpleister toch Iedereen luistert aandachtig naar de presentatie een soort nicotine kauwgom is voor alleenstaanden kwamen we aan bij het restaurant “in het Bonte varken” waar we onder het genot van een goed gesprek en enkele flessen bier genoten van een heerlijk buffet. Een waardige afsluiting van een leuke dag. Na een lange busreis kwamen we tegen eleven weer aan op de campus van de universiteit waar de begunstigersdag 2007 werd afgesloten met vele groeten en nog wat nagepraat. Jan Schellekens
8
Actieve leden Waldur Bestuur Teun Oome Dirk Schoenmakers Jeroen Waarma -vacatureExcursiecommissie Teun Oome Koen Meessen Jeroen Grootens Roy Mennen Hans Roves Bart Simons Gjallarcommissie Dorota Pawelek Teun Oome Dirk Schoenmakers Bram Vonk Nilles Vrijsen Symposiumcommissie Dirk Schoenmakers Michel van Eerd Bart Simons
Colofon Nummer 1 Jaargang 5 (editie 13) 21-02-2008 Redactie: Dorota Pawelek, Teun Oome, Dirk Schoenmakers, Bram Vonk, Nilles Vrijsen Email:
[email protected] Oplage: 180 f/c print, 180 digitaal
