GEZONDHEIDSZORG. Nieuwe huisvesting onderstreept ambities Anacura. Bestuurder Edwin van der Meer BovenIJ ziekenhuis: Zorg goed voor het milieu

2014 |

10

FMT gezondheidszorg: Vakblad over huisvesting en technologie in de gezondheidszorg

GEZONDHEIDSZORG

Bestuurder Edwin van der Meer BovenIJ ziekenhuis: ‘Zorg goed voor het milieu’

Nieuwe huisvesting onderstreept ambities Anacura Maastricht UMC+ beschikt over volledig geïntegreerde PET-MRI-scanner

We have a passion to protect what matters most

Tyco Integrated Fire & Security, marktleider op het gebied van oplossingen voor (brand)beveiliging en veiligheid, levert onder andere geïntegreerde oplossingen voor de gezondheidszorg. Tyco Integrated Security Management zorgt ervoor dat systemen voor noodoproepen, oproepen voor verpleging en intercom worden geïntegreerd zodat een beter overzicht van actuele gebeurtenissen ontstaat waarop meer adequaat kan worden gereageerd. Meer informatie over onze oplossingen vindt u op www.tyco.nl.

Safer. Smarter. Tyco.™

Editorial Risicobeheersing en meer Van de uitgever

De redactie van FMT Gezondheidszorg is al enige tijd druk in de weer met een uitgave over risicobeheersing in de zorg. Veiligheid is in deze context cruciaal. De bedoeling was dat het boek als eenma­ lige uitgave dit najaar zou verschijnen. Diverse betrokken partijen hebben ons echter laten weten dat ze die eenmalige aandacht jam­ mer vinden. Daarom is in overleg besloten de uitgave van het boek proberen te doen samenvallen met de oprichting van een platform­ organisatie die zich specifiek richt op het thema ‘Zorg en Veiligheid’. Uiteraard houden we in FMT Gezondheidszorg u op de hoogte van de ontwikkelingen. Mocht u zelf op enigerlei wijze willen bijdragen aan de totstandkoming van het platform of ideeën hierover hebben, schroom dan niet contact met ons op te nemen. Een ander initiatief waar FMT Gezondheidszorg nauw bij is betrok­ ken, is het Academic Center for Smart Living. 27 November houdt Masi Mohammadi, lector in Architecture in Health, haar intreerede voor de Hogeschool Arnhem en Nijmegen (HAN). Mohammadi zet samen met ondergetekende het Academic Center in de steigers en zal tijdens de intreerede zeker ook op de diverse projecten van het Academic Center ingaan. Tijdens de dag zullen er door uiteenlopen­ de organisaties workshops worden georganiseerd rond het thema “enabling environment”. Een dag dus om te noteren in uw agenda. Over de komende edities van FMT Gezondheidszorg wil ik alvast kwijt dat we enkele bijzondere speciale uitgaven aan het ontwik­ kelen zijn samen met het Bronovo in Den Haag en het Laurenti­ us Ziekenhuis in Roermond. Is uw organisatie ook met ingrijpende ­vernieuwingen in de weer op het gebied van huisvesting en techno­ logie, neem dan contact met ons op. We gaan graag met u in overleg. Cor van Litsenburg, Uitgever FMT Gezondheidszorg.

FMT Gezondheidszorg

3

colofon FMT Gezondheidszorg is een uitgave van: Van Litsenburg BV Eendenven 14 5646 JN Eindhoven T +31 (0)40 29 30 186 M: +31 (0)653 310657 E [email protected] I www.fmtgezondheidszorg.nl Volg FMT Gezondheidszorg via Twitter: twitter.com/fmtmagazine FMT Gezondheidszorg wordt gemaakt met medewerking van o.a. NVTG, VTDV en KIVI. FMT Gezondheidszorg verschijnt 10x per jaar. Uitgever: Cor van Litsenburg Eindredactie: Wim van Gurp FMT komt tot stand met redactionele medewerking van: Ir. René Drost CEIM, Mw. B. (Barry) S. van der Graaf W. (Wim) van Gurp, H. (Henk-Jan) Hoekjen Prof. dr. ir. J (Jos) Lichtenberg, Dr. ir. M. (Masi) Mohammadi Ing L. (Leo) van Namen, Ing. G. (Fred) T.J.M. Penders Ir. H. (Henk) C. Postema, G. (Gabriël) van Neerven Drs. F (Floor) Scholten, W. (Wilma) Schreiber G. (Gerrit) Tenkink, F. (Frank) van Wijck W. (Wim) Wijdenes, Renee van Litsenburg.

6

Fotografie: Peter Bouritius. e.a. Vormgeving: Peter Bouritius Advertenties: T +31 (0)513 68 48 08 E [email protected] Medische Technologie: Jacques Beelen T +31 (0)6 51108895 Cross Media Nederland 010-742 19 41 [email protected] www.crossmedianederland.com Druk: Scholma Druk

IN DEZE UITGAVE Huisvesting: Nieuwe huisvesting onderstreept ambities Anacura

Duurzaamheid: Edwin van der Meer BovenIJ ziekenhuis: Zorg goed voor het milieu

Duurzaamheid: Partnership Eneco en BovenIJ ziekenhuis opent de weg naar een zonnige toekomst

ISSN 1873 - 8877 Abonnementen: Nederland: e 117,50 België e 125,00 Buiten Europese Unie: e 169,50 Losse nummers e 15,95 Een abonnement kan op elk gewenst moment ingaan. Een abonnement wordt automatisch verlengd, tenzij tenminste twee maanden voor het einde van de abonnementsperiode schriftelijk wordt opgezegd. Disclaimer: Van Litsenburg BV heeft deze uitgave op de meest zorgvuldige wijze samengesteld. Van Litsenburg BV en haar auteurs kunnen echter op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de gegevens. Uitgever en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard dan ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op de informatie in deze uitgave. 4

FMT Gezondheidszorg

Duurzame energie: Nieuwe regelgeving voor warmte-koudeopslag

Medische beeldvorming: Maastricht UMC+ heeft eerste volledig geïntegreerd PET-MRI-systeem

Veiligheid: Geïntegreerde beveiliging voor betere zorg

Interieurarchitectuur: Alexander Monro borstkankerziekenhuis fraai en onderhoudsvrij ingericht

6 12 15 18 22 24 26

inhoud 30

NVTG Info

Huisvesting: Zorgpark Scharn in veel opzichten bijzonder

Medische technologie: Medica 2014: exposanten presenteren veel innovaties

Medische technologie: Technology for Health toonde breed scala aan innovaties

Zorghuisvesting: Regie in de zorghuisvesting moet naar oudere zelf

INNOVATIES

BEDRIJVENINDEX

Agenda

Advertentie-index

12 28 30 33 36 38 39 43 46 46

33

De volgende professionele verenigingen zijn betrokken bij FMT Gezondheidszorg:

VTDV TD

huisvesting

Nieuwe huisvesting onderstreept ambities

Anacura nam onlangs een nieuw laboratorium met logistieke ruimte in het Vlaamse Evergem in gebruik. Het lab huisvest de vier bedrijven die tot de Anacuragroep behoren: Labo Nuytinck; Anabiotec; Pathlicon en EggCentris. Integraal adviesbureau Van Looy Group (bouwkundig management, architectuur en techniek), speelde een grote rol in de realisering.

6

FMT Gezondheidszorg

Door: Cor van Litsenburg

s Anacura

FMT Gezondheidszorg

7

huisvesting

O

p het industrieterrein Nest bij Evergem is Anacura met het nieuwe gebouw prominent aanwezig. Door de even­ wichtige vorm en toepassing van zink en natuur­ steen, heeft het gebouw een krachtige uitstraling. Anacura is dienstverlenend voor de gehele keten van laboratoriumactiviteiten voor de zorgsector en life sciences. De synergie tussen de vier on­ dernemingen van de Anacuragroep versterken de marktpositie. Labo Nuytinck heeft een sterke regionale uitstra­ ling als dienstverlener voor huisartsen en spe­ cialisten met betrekking tot het analyseren van medische stalen zoals bloedmonsters, maar ook patiënten kunnen er terecht bij de prikdienst. Anabiotec, Pathlicon en EggCentris zijn indus­ triegericht. Samen zorgen zij ervoor dat Anacura in de gehele keten van analytische services ten be­ hoeve van het stellen van een diagnose, het moni­ toren van het ziekteverloop tot en met de ontwik­ keling van nieuwe medicijnen, diagnostica-kits en medical devices, nationaal en internationaal

Kleuraccenten voor extra sfeer.

8

FMT Gezondheidszorg

“Het gebouw is het resultaat van een intensieve samenwerking waarbij iedereen open stond voor nieuwe inzichten” een leidende rol speelt. Het nieuwe gebouw on­ derstreept deze ambitie op overtuigende wijze. Perceptie Ineke Verweire, hoofd Marketing en Communi­ catie en hoofd van de afdeling Solutions Manage­ ment, vertelt dat de perceptie van het gebouw de rol onderstreept die Anacura wil spelen: die van een solide, ambitieuze entrepreneur. ‘Het gebouw is een middel om onze strategie van analytische services op het hoogste niveau, te benadrukken.’

Voor de Van Looy Groep, verantwoordelijk voor het ontwerp, de engineering en management be­ tekende de nieuwbouw een interessante uitda­ ging. Peter Dockx, managing consultant bij Van Looy, vertelt dat aan een laboratorium steeds ho­ gere eisen met betrekking tot flexibiliteit worden gesteld. ‘Ik vraag mijn opdrachtgevers altijd voor mij inzichtelijk te maken hoe zij de toekomst over vijf tot tien jaar zien. Omdat wij gespecialiseerd zijn in het realiseren van laboratoria, kunnen wij daarover prima sparren.

Seminarie Flexibiliteit en Het Nieuwe Werken in een lab omgeving Realiteit of toekomstmuziek? 26 maart 2015 – Evergem (BE) Tijdens dit seminarie gaan we dieper in op vragen als “wat is flexibiliteit?”, “Het Nieuwe Werken: een modewoord of een invullingsmethode?” en hoe integreer je deze onderdelen in een omgeving die onderhevig is aan continu veranderende wet- en regelgeving. Daarnaast zullen we eveneens ingaan op de rol van lab-gebruikers en directies in een dergelijk proces. Onze sprekers zullen u aan de hand van hun ervaringen meenemen op een uitdagende tocht, vol momenten van visie, realiteitszin, en compromissen.

Mevr. Odette Ex - Ex Interiors Eigenaar Ex-Interiors Genomineerd voor duurzame bouwvrouw 2014

Mr. Luc Coessens - Johnson & Johnson Project Director

Mr. Peter Dockx - Van Looy Group Senior consultant laboratoria Voorzitter werkgroep “Lab Energy” bij Egnaton

Aansluitend zal er een rondleiding plaatsvinden in het nieuwe pand van Anacura. Het seminarie zal doorgaan bij Anacura te Evergem en na inschrijving ontvangt u een bevestiging alsook routebeschrijving en de parkeermogelijkheden per e-mail. Deelname aan het seminarie en eventueel voorafgaande lunch zijn gratis. U kunt zich voor dit seminarie aanmelden door een mail te sturen aan: [email protected] of door de QR code te scannen.

huisvesting

Bijzondere aandacht voor meubilair.

De samenwerking met Anacura was zeer goed. Het gebouw is het resultaat van een intensieve samenwerking waarbij iedereen open stond voor nieuwe inzichten. Overigens werken wij niet al­ leen voor de gezondheidszorg, maar voor vrijwel alle segmenten in de industrie. Voor een buiten­ staander kan het lijken alsof het om totaal ver­ schillende sectoren met verschillende projecten gaat, in de praktijk zijn er echter veel overeen­ komsten. De logistiek, infrastructuur en de proce­ dures van laboratoria in onderling sterk verschil­ lende sectoren zijn desondanks vergelijkbaar.’ High end apparatuur De plattegrond van het vijf bouwlagen tellende gebouw laat een indeling zien van algemene labo­ ratoria, gespecialiseerde laboratoria en aangren­ zende schrijfruimtes. In de schrijfruimtes kun­ nen analisten hun bevindingen interpreteren en uitwerken. Vaak besteden ze hier vijftig procent van hun werktijd aan. Daarnaast vinden we in het gebouw op elke verdieping ontmoetingsruimten, een sfeervol bedrijfsrestaurant met prachtig ter­ 10

FMT Gezondheidszorg

ras in een eveneens fraai aangelegde tuin, een multifunctioneel auditorium dat ook door der­ den kan worden gehuurd en diverse facilitaire ruimten. Aangrenzend aan het laboratoriumge­ bouw is een logistieke ruimte gerealiseerd. Dockx: ‘Voor de ontwikkeling van een nieuw la­ boratorium is het belangrijk om visionair te den­ ken. Het realiseren van een laboratorium vergt in de regel enkele jaren en vaak zie je dat in die pe­ riode de helft van de apparatuur wordt vervan­ gen. We hebben zelfs projecten gedaan waar in de realisatieperiode alle apparatuur was vervan­ gen. Laboratoria zijn altijd technologisch dyna­ mische omgevingen. Uiteraard geldt dat niet voor alle aspecten van een lab, maar wel bijvoorbeeld voor een bedrijf als Anabiotec, dat onder meer contractresearching verzorgt voor de pharmaen biotechindustrie. Zo’n bedrijf moet over high end apparatuur beschikken. Zulke apparatuur is aan voortdurende vernieuwingen onderhevig. De noodzaak om te kunnen vernieuwen stelt uiter­ aard eisen aan de technische infrastructuur. De

inpassing van de twee nieuwe bedrijven die re­ cent zijn gestart leverde geen enkel probleem op, omdat vanaf het eerste moment flexibiliteit zo hoog op de agenda stond. Wij streven altijd naar een modulaire opbouw waarbij we, zolang er geen specifieke eisen worden gesteld, zo min mogelijk verbijzonderen. Dat komt uiteraard ten goede aan de flexibiliteit van een gebouw. Uiter­ aard kent flexibiliteit ook zijn grenzen waarvoor je vooraf spelregels moet opstellen, doe je dat niet dan kan het ook een grote chaos worden.’ Prettige werksfeer Transparantie is een belangrijk kenmerk van het gebouw aan de Noorwegenstraat in Evergem. Pe­ ter Dockx: ‘Alle techniek hebben we naar de zij­ kanten gebracht, waardoor het middenveld vrij is van schachten. Door de toepassing van gla­ zen wanden ontstaat een open sfeer; je kunt bij­ na overal van de ene naar de andere kant van het gebouw kijken. We hebben geprobeerd de ruim­ ten zo open mogelijk te houden. Uiteraard is dat niet altijd gelukt omdat bepaalde labs vereisen

hoge technische ruimte staat als een soort hoed bovenop het gebouw. ‘Het minimaliseren van de energieconsumptie is een belangrijk aspect bij het ontwikkelen van een duurzaam laborato­ rium’, stelt Peter Dockx die bestuurslid is van de Europese organisatie voor duurzame laboratoria, Egnaton. ‘Bij de keuze van materialen speelt de isolatiewaarde een belangrijke rol. Een duurzaam laboratoria kent heel andere kenmerken dan een duurzaam kantoor. Uiteraard zijn moderne bouw- en isolatietechnieken van toepassing op een laboratoriumgebouw, maar hun impact is minimaal. Door het groot aantal luchtverversin­ gen komt dit erop neer alsof je jou kantoor heel de dag door zou verluchten met de ramen open. Wat is dan nog de impact van de schil?’

Plattegrond laboratorium.

dat ze zijn afgesloten.’ Ineke Verweire: ‘Het vele glas zorgt ervoor dat het een licht gebouw is ge­ worden. Overal is sprake van veel daglicht en dat zorgt voor een prettige werksfeer. Uiteraard moet een laboratorium over een heldere, schone uit­ straling beschikken, waardoor het risico bestaat dat het een “clean” gebouw wordt. Door het toe­ passen van kleuraccenten en natuurlijke materia­ len hebben we dit kunnen voorkomen.’

Duurzaam Het nieuwe lab is een duurzaam gebouw. Een voorbeeld dat dit onderstreept, is het modulaire stuursysteem voor de variabele luchttoevoer in de verschillende ruimten. Als er geen luchttoe­ voer nodig is, wordt deze niet gebruikt, hetgeen een aanmerkelijke energiebesparing oplevert. Daarnaast is er sprake van warmterugwinning in combinatie met een warmtepomp. De zes meter

‘Er zijn nog wel medewerkers die heimwee heb­ ben naar de kleinschalige knusse sfeer van onze oude huisvestingen in het centrum van Evergem, in Zwijnaarde en in Anderlecht’, stelt Ineke Ver­ weire. ‘In het algemeen is iedereen echter heel erg ingenomen met het nieuwe gebouw. Als we hier klanten of sollicitanten ontvangen ervaren ze door het gebouw meteen dat wij een toekomstge­ richte organisatie zijn die innovatie en kwaliteit hoog in het vaandel heeft. Dat is een uitstraling die bij ons past.’ <

Werkruimte.

Cijfers Kantooroppervlak Technische ruimte Logistiek

4 x 1.500 m2 1.000 m2 1.000 m2 met tussenvloer (voor kantoren en laboratoria) van 750 m2. Bouwtijd Start februari 2012, ingebruikname zomer 2014 Ontwerp, adviezen, engineering Van Looy Groep Aannemer Cordeel Technische installaties Gezel II Tuinaanleg Bauwens

FMT Gezondheidszorg

11

duurzaamheid

12

FMT Gezondheidszorg

Edwin van der Meer BovenIJ ziekenhuis:

Zorg goed voor het milieu Het motto van het BovenIJ ziekenhuis in AmsterdamNoord is “zorg goed voor elkaar”. Bestuurder Edwin van der Meer stelt zich op het standpunt dat dit ook “zorg goed voor het milieu” inhoudt.

Door: Frank van Wijck

H

et onderwerp milieubewustzijn staat nadrukkelijk op zijn agenda, maar wel met de nuchterheid die daar volgens hem bij hoort: de patiëntenzorg staat op één, al het andere is een afgeleide daarvan.

zame stadsdeel van Amsterdam te worden. Daar­ aan willen wij als ziekenhuis graag een bijdrage leveren. Het is niet onze core business, maar past wel binnen de maatschappelijke context waarin wij als zorgaanbieder functioneren.’

In een hoek van de werkkamer van Edwin van der Meer, bestuurder van het BovenIJ zieken­ huis, staan twee krukken. Nee, er is niets aan de hand met zijn bewegingsapparaat. Ze staan er al­ leen maar om hem eraan te herinneren dat in het ziekenhuis 950 mensen werken die allemaal goe­ de ideeën kunnen hebben. In dit geval ging het om het idee om gratis krukken te verstrekken als leenmateriaal aan mensen die moeten revalideren na een knie- of heupoperatie in het ziekenhuis. Van der Meer heeft dus graag een luisterend oor voor goede ideeën die vanuit het ziekenhuis ko­ men. Het idee om zonnepanelen op het dak van het ziekenhuis te plaatsen, kwam van de manager van het Facilitair Bedrijf. ‘Een logisch onderwerp als je je als ziekenhuis richt op duurzaamheid en je uitgangspunten hiervoor hebt beschreven in een milieubeleidsplan, zoals wij hebben gedaan’, zegt Van der Meer. ‘Aanvankelijk leek het erop dat die zonnepanelen ons te veel geld zouden gaan kosten in aanschaf, om op de aanbieding ervan van onze energieleverancier Eneco in te kunnen gaan. Maar toen bleek dat we voor die aanschaf subsidie konden krijgen vanuit Brussel. Toen was het wél interessant om ze aan te schaffen, ook in het licht van het feit dat gewerkt wordt aan de am­ bitie van Amsterdam-Noord om het meest duur­

Veel stroomverbruik De ruim zeshonderd dakpanelen die inmiddels het dak van het BovenIJ sieren, zijn samen goed voor 2,5 procent van het totale energieverbruik van het ziekenhuis. ‘Als mensen dat getal van 2,5 procent horen, merk je al snel dat ze daar twee meningen over hebben’, zegt Van der Meer. ‘De ene is: wat weinig. En de andere is: wat gebrui­ ken wij als ziekenhuis veel stroom. Dat laatste kan ik niet ontkennen. En hoewel we er niet altijd wat aan kunnen doen – een MRI-scanner staat altijd aan en gebruikt inderdaad heel veel ener­ gie – is het toch een wake-up call. Het drukt je met de neus op de feiten dat je wel degelijk din­ gen kunt doen om dat energieverbruik terug te dringen. De tl-buizen vervangen door LED-ver­ lichting bijvoorbeeld. Maar ook de medewerkers bewust maken van het feit dat we zoveel energie verbruiken. Er wordt ook een display in de cen­ trale hal geplaatst waarop te zien is hoeveel ener­ gie de zon per dag oplevert via de zonnepanelen. Ook hoor ik dat medewerkers trots zijn als ze de zonnepanelen op het dak zien liggen. Misschien leidt dit ertoe dat mensen zelf ook zonnepanelen gaan aanschaffen, al blijft dit natuurlijk altijd een eigen beslissing.’

FMT Gezondheidszorg

13

duurzaamheid

‘Als je met het onderwerp energie aan de gang gaat, komen al snel allerlei bedrijfjes op je pad die je iets te bieden hebben op dit gebied.’

14

Twee lijnen Het nieuwsbericht over die zonnepanelen dat Bo­ venIJ afgelopen mei in de media bracht, is dus slechts één stapje in een totaal milieubeleid. Re­ ductie van energieverbruik kan langs twee lijnen lopen, stelt Van der Meer. De ene is apparatuur aanschaffen die energiezuiniger is. De andere is op afdelings- of sectorniveau inzicht geven in het verbruik. ‘We zijn nu in kaart aan het bren­ gen hoeveel energie alles kost wat we hier in huis doen en welke onderdelen daarvan we kunnen beïnvloeden’, zegt hij. ‘Die MRI-scanner bijvoor­ beeld hebben we nu eenmaal nodig. Maar bij een interne verbouwing kunnen we wel meteen alle verlichting vervangen door een energiezuiniger alternatief. Bovendien kunnen we sensoren plaat­ sen in ruimten waar het licht slechts af en toe aan hoeft te zijn. Maar we gaan niet ondoordacht te werk. Je kunt wel gaan roepen: “Doe overal het licht uit als je er niet bent”, maar wij onderzoeken liever eerst wat de minste energie verbruikt in een ruimte die veel wordt benut: het licht steeds aan en uit doen of gewoon aan laten.’ BovenIJ pakt de zaken breed aan. Het kijkt bij­ voorbeeld ook naar de vraag of het in het be­ drijfsrestaurant winst kan boeken. En die winst kan in kleine dingen zitten: karnemelk in een kan aanbieden bijvoorbeeld in plaats van in disposa­ ble kleinverpakkingen.

voorbeeld naar een aanbieder die een reductie ga­ randeert van het energieverbruik van de warmte/ koude installatie. Een dergelijk voorstel vind ik al meteen een stuk interessanter als zo’n aanbieder bereid is er een contract aan te verbinden dat hem zelf ook een verantwoordelijkheid geeft.’ Het is zaak nuchter te blijven en niet te vervallen in symbolische handelingen, benadrukt Van der Meer. ‘We kijken altijd naar beide zijden van het verhaal’, zegt hij. ‘Een voorbeeld. We printen al centraal en dubbelzijdig, maar we willen eigenlijk papierloos worden. Papierloos werken betekent echter wel dat we moeten investeren in iPad’s. Dan laten we dus wel eerst uitrekenen wat dit fi­ nancieel betekent voordat we een keuze maken.’ Een ander voorbeeld betreft een warmteblazer van Dyson die hij op het toilet van een restaurant tegenkwam. Hij vertelt: ‘Het mooie was dat hier een heel verhaal bijstond over hoe die het equiva­ lent vormde van 40.000 handdoekjes en een veel goedkoper alternatief was. Ik vond het meteen interessant, ook omdat het de handeling scheelt van het steeds weer vervangen van die handdoek­ jes. Toch loop ik de volgende werkdag niet met­ een naar de facilitaire dienst om te zeggen dat ze die blazers moeten aanschaffen. Maar ik ga wel samen met de facilitair manager na of het de in­ vestering waard is voor een paar druk bezochte toiletten in huis.’

Eerst toepasbaarheid toetsen Bedrijven kijken graag mee. ‘Als je met het on­ derwerp energie aan de gang gaat, komen al snel allerlei bedrijfjes op je pad die je iets te bieden hebben op dit gebied. Soms zijn oplossingen die zij voorstellen heel leuk, maar niet overal toepas­ baar. Energieplafonds bijvoorbeeld die de warm­ te in een ruimte opnemen en deze teruggeven als de ruimte afkoelt. In kantoorruimten prima toe­ pasbaar, maar op de OK onbruikbaar. We kijken kritisch naar alles wat ons wordt aangeboden. Bij­

Bronzen certificaat Op initiatief van de Amsterdamse wethouder Maarten van Poelgeest stelden de ziekenhuizen in die stad een convenant op waarin zij zich com­ mitteerden aan het verbeteren van hun milieu­ prestaties. BovenIJ haalde in het kader van dit convenant als eerste ziekenhuis het bronzen cer­ tificaat, wat betekent dat het meer doet dan al­ leen voldoen aan de milieuwetgeving. ‘Inmiddels zijn we bezig met de audits voor zilver en ik heb begrepen dat we een heel goede kans maken dat

FMT Gezondheidszorg

al binnenkort te halen’, zegt Van der Meer. ‘Of we vervolgens ook voor goud gaan, kan ik op dit mo­ ment nog niet zeggen. We moeten natuurlijk altijd de afweging maken tussen wat we willen bereiken en welke investering daar tegenover staat. Als de financiële inspanningen die we ons moeten ge­ troosten om goud te halen onevenredig hoog zijn, dan zullen we opnieuw afwegen of dit passend is bij de zorg die we willen leveren.’ Hoewel BovenIJ er trots op is het bronzen certifi­ caat te hebben behaald, is van strijd tussen de zie­ kenhuizen volstrekt geen sprake, benadrukt Van der Meer. ‘In tegendeel’, zegt hij, ‘we werken goed samen. De milieucoördinator van het OLVG heeft ons bijvoorbeeld geholpen met de voorbereiding voor de certificering die tot dat bronzen certificaat leidde.’ Nadruk op de patiëntenzorg De plaatsing van de zonnepanelen en het behalen van het bronzen certificaat hebben BovenIJ heel veel publiciteit opgeleverd. Heel leuk, vindt Van der Meer. ‘Maar ik vind het belangrijker dat het ertoe heeft geleid dat in werkoverleggen binnen het ziekenhuis meer aandacht is ontstaan voor het energievraagstuk. ‘We nodigen medewerkers ook uit om met ideeën te komen’, zegt hij. ‘En we be­ spreken ook milieudoelstellingen met hen. Twee procent reductie op dit, vijf procent besparing op dat. Dergelijke dingen staan inmiddels vast ge­ agendeerd voor de teamoverleggen. Maar we stel­ len geen onredelijke eisen aan onze mensen. We doen het erbij, met passie en overtuiging, maar wel als afgeleide. De nadruk moet op de patiën­ tenzorg blijven liggen.’ En de patiënt? ‘Van de patiënt verwachten we niets op dit gebied’, zegt Van der Meer. ‘Die mag gewoon patiënt zijn, want die is ziek en wil zo snel moge­ lijk beter worden. Ik geloof ook niet dat je als pati­ ënt kiest voor een milieuvriendelijk ziekenhuis. Je gaat toch naar de plaats waar je verwacht dat je het best geholpen wordt. Dus hebben we voor die pa­ tiënten graag wat over. Die krukken bijvoorbeeld, voor mensen die aan hun heup of knie zijn geope­ reerd. Maar ook een taxi waarmee mensen kun­ nen worden gehaald en weer thuisgebracht voor behandeling aan hun galblaas. Maar dat is dan weer wel een elektrische taxi.’ <

duurzaamheid

Partnership Eneco en BovenIJ ziekenhuis opent de weg naar een zonnige toekomst Hoe een plat dak tot een partnership leidde. Het kenmerkende dak van het BovenIJ ziekenhuis spoorde Eneco aan het ziekenhuis een voorstel te doen voor het plaatsen van zonnepanelen. De plaatsing hiervan was het startschot voor een partnership waarvoor het ontwikkelen van een gezamenlijke visie op duurzaamheid het uitgangspunt vormt.

Door: Frank van Wijck

I

n het voorgaande interview vertelt bestuur­ der Edwin van der Meer van het BovenIJ ziekenhuis in Amsterdam-Noord alles over de duurzaamheidsambitie van het ziekenhuis. Terecht stelt hij dat het ziekenhuis met negen­ honderd medewerkers vanzelfsprekend negen­ honderd mensen in huis heeft die goede ideeën hebben op dit gebied. ‘De duurzaamheidsambitie van dit ziekenhuis is niet iets dat alleen van het bestuur komt’, zegt Arch Prins, manager Facilitair Bedrijf. ‘Zoiets ontstaat ook deels bottom up, or­ ganisch dus. Het is iets wat iedereen wel wil, niet alleen voor zichzelf, maar ook voor de komende generaties. En het is natuurlijk mooi als je in een organisatie werkt die je de ruimte geeft om je principes te vertalen naar de praktijk.’ Ook Kees Jan Porre, senior account manager bij Eneco Zakelijk, zegt zich niet te kunnen voorstel­ len dat er nog organisaties in de publieke sector zijn die zich niet met het onderwerp duurzaam­ heid bezighouden. ‘Het kan alleen niet tegen elke prijs’, zegt Prins. ‘De zorg moet het werk doen met steeds minder middelen maar wel met be­ houd van dezelfde kwaliteit. Dat legt druk op de organisatie, ook op het Facilitair Bedrijf. En dat verlegt de druk op zijn beurt ook weer deels naar de toeleverende bedrijven.’ Dan kunnen mooie

dingen ontstaan, stelt Porre. ‘En dan heb ik het over veel meer dan alleen plaatsing van de 625 zonnepanelen die Eneco op het dak van het zie­ kenhuis plaatste’, zegt hij. ‘Dan bedoel ik ook dat het ruimte schept om op zoek te gaan naar part­ ners die het gesprek met je willen aangaan en met je wil meedenken over wat mogelijk is voor het ziekenhuis.’ In het jaarplan De ambities over duurzaamheid, die al geruime tijd geleden voor het eerst zijn uitgesproken, zijn inmiddels in het meerjarenbeleidplan van het ziekenhuis vastlegd. ‘Dat is belangrijk, want het gaat erom dat het niet alleen bij ambities blijft, maar dat die worden vertaald in een jaarplan met concrete doelen en activiteiten’, zegt Prins. ‘In dat jaarplan is onze milieuambitie meegenomen. De enige beperking in het realiseren van die ambitie is geld, want zo’n ambitie waarmaken kost in eer­ ste instantie geld, Het ziekenhuis heeft hiervoor dus partnerships nodig.’ Eneco wilde zo’n partner zijn en wilde, zoals Porre het stelt, met het ziekenhuis zoeken naar oplossingen binnen de beschikbare financiële ruimte. Het kwam in dit kader met een oplos­ FMT Gezondheidszorg

15

duurzaamheid

‘Het predicaat groene stroom geeft garantie van oorsprong over wat we aan duurzaam opgewekte energie inkopen of uit eigen zonne- of windparken halen.’

Ontvangst van de zonnepanelen door het BovenIJ ziekenhuis.

sing die goed paste bij het ziekenhuis: zonnepa­ nelen, een ideale hernieuwbare energiebron voor een ziekenhuis met een plat dak. ‘Je vindt elkaar dan snel in de intentie om hiermee aan de slag te gaan’, zegt Prins, ‘maar de prijs was aanvankelijk beslist te hoog voor ons. Dan ga je dus het ge­ sprek aan om hiervoor een oplossing te vinden.’ De bereidheid om dit te doen, was er bij Eneco zeker, stelt Porre. ‘We zijn de grootste nationale speler op energiegebied en we gaan voor duur­ zame energie voor iedereen’, zegt hij. ‘We zijn de enige energieleverancier met het predicaat Cli­ mate Saver. Dat willen we doorvertalen naar onze klanten. Het vergt tijd om dit te bewerkstelligen, maar we geloven hier wel in. We investeren niet in kolen of kernenergie, maar in zonne-, winden bio-energie. En we doen dit graag samen met ontwikkelaars en met partijen in de publieke sec­ tor zoals zorginstellingen.’ Ook groene stroom De partijen praatten dus op basis van het eerste voorstel verder met elkaar, en met enige hulp van een Europese subsidie vonden ze elkaar ook. ‘In duurzaam, maar ook in economisch perspectief een mooie oplossing’, zegt Prins. En niet alleen met zonnepanelen, maar ook met groene stroom. Porre vertelt: ‘Het predicaat groene stroom geeft garantie van oorsprong over wat we aan duur­ zaam opgewekte energie inkopen of uit eigen zonne- of windparken halen. Voor wind en zon worden in Nederland op grote schaal parken ont­ wikkeld, zowel op zee als op land. De overheid 16

FMT Gezondheidszorg

heeft op dit punt een forse ambitie. En wij zijn in staat om die te vertalen naar een oplossing die heel interessant is voor het BovenIJ ziekenhuis.’ BovenIJ en Eneco wilden graag samen de duurza­ me ambities van het ziekenhuis vormgeven. ‘Dat was het gezamenlijke vertrekpunt’, zegt Porre. ‘Door goed naar elkaar te luisteren en de rand­ voorwaarden te bespreken, waaronder de financi­ ële ruimte, zijn we er samen uitgekomen. Op een gegeven moment weet je van elkaar wat in finan­ ciële termen haalbaar is en dan kun je de diepte in over de inhoud. Dan ontstaan gaandeweg vanzelf nieuwe ideeën, zoals het plan om een aanbieding te doen voor zonnepanelen voor de negenhon­ derd medewerkers van het ziekenhuis.’ Toekomstvisie Voor Eneco zit achter deze behoefte aan partner­ ship een duidelijke visie op de toekomst. ‘De mis­ sie van Eneco is Duurzaam Decentraal Samen’, zegt Porre. ‘De samenwerking met BovenIJ is hier een mooi voorbeeld van. Een duurzame sa­ menwerking kunnen we niet alleen bereiken. Dat kunnen we alleen samen met klanten, leveran­ ciers en andere stakeholders. We zien dat steeds meer lokale, kleinschalige initiatieven ontstaan van bedrijven, instellingen en particulieren op het gebied van duurzame energie. Vanuit Eneco juichen we dit van harte toe. Wat we hier in het BovenIJ doen met zonnepanelen, is daarvan een voorbeeld. Wat we samen met Dura Vermeer doen om het vastgoed van zorgaanbieder Amstel­ ring in Amsterdam te verduurzamen eveneens.

Je ziet ook al woonwijken die plannen ontwikke­ len om meer self supporting te worden. We we­ ten niet hoe lang het gaat duren, maar we weten wél dat we op een gegeven moment geen energie­ bedrijf meer zijn zoals we dat nu zijn, maar een andere rol gaan innemen. Die van regisseur tus­ sen de energiestromen van particulieren en be­ drijven.’ Prins onderschrijft dit. ‘We zien het ook hier in de omgeving gebeuren’, zegt hij. ‘We zijn hier bij­ voorbeeld in gesprek over stadswarmte. Dat geeft ons als ziekenhuis mogelijkheden om invloed uit te oefenen op onze CO2-uitstoot. Dat is een goede bijdrage aan onze milieuambitie.’ Porre zegt te hopen dat andere zorgaanbieders door de samenwerking met het BovenIJ zieken­ huis getriggerd worden om ook meer gerichte actie te ondernemen op het onderwerp duur­ zaamheid. Prins is ervan overtuigd dat dit zal ge­ beuren. “Andere ziekenhuizen hebben al interesse getoond in wat we hier aan het doen zijn’, zegt hij. Porre vult aan: ‘Het onderwerp is nog lang geen gemeengoed in de zorg, maar de belangstelling groeit wel’, zegt hij. ‘En als sprake is van een plat dak, is met zonnepanelen snel een eerste stap te zetten. Voor het ogenblik verstoren de lage ener­ gieprijzen onze ambities nog een beetje, maar de fossiele bronnen raken een keer op. En ik denk dat iedereen dat ook wel weet.’ <

Het predicaat Climate Saver Kees Jan Porre geeft in het gesprek aan dat Eneco een energieleverancier is met het predicaat Climate Saver. Het Climate Savers Programme is het mondiale platform van het Wereld Natuurfonds om bedrijven en industrieën te betrekken bij de klimaat- en energiediscussie. Meer informatie over dit platform is te vinden op www.wwf.panda.org.

Het oproepsysteem met spraakfunctie passend bij het schakelaarprogramma Gira Oproepsysteem 834 Plus Het Gira Oproepsysteem 834 Plus is een oproepsysteem voor hulpoproepen in ziekenhuizen, verzorgingshuizen, wooncomplexen en artsenpraktijken. Er kunnen noodoproepen mee worden gedaan en gesprekken mee worden gevoerd in overtuigende hoge spraakkwaliteit – dankzij digitale echo-onderdrukking ook in sanitaire ruimten. Het systeem voldoet aan de eisen van DIN VDE 0834 en is geïntegreerd in de Gira schakelaarprogramma's. Door middel van een nieuw ontwikkeld plug&play-installatieconcept kan het gemakkelijk worden geïnstalleerd. Meer informatie onder www.gira.nl/oproepsysteem834-plus Afb. v.l.n.r.: tweevoudige combinatie spraakmodule Plus/oproep- en uitschakelknop met externe aansluiting Plus, patiëntenhandapparaat met spraakfunctie, dienstruimteterminal artsoproep en aanwezigheid 2 met spraakmodule Plus, kamersignaallamp, tweevoudige combinatie drukvlakschakelaar/wandcontactdoos met randaarde, schakelaarprogramma Gira E2, zuiver wit glanzend

202594_Anz_RS834Plus_E2_Rw_197x125_NL.indd 1

18.03.13 13:55

HEALTHCARE SOLUTIONS

AUTOmATISCH pROCES pRE-ANALySE TUbE UNLOAdER

aUTomaTiseren van lab processen voor opimTale zorG en paTiënTveiliGheid

Geautomatiseerde opening, ontlading, sluiting en retourzending van patronen, maakt het mogelijk grote aantallen bloedmonsters te verzenden. Tube Unloader maakt uw ordermanagement compleet, vermindert de werkbelasting en garandeert snelle labresultaten en diagnoses, ook op piekmomenten.

www.swisslog.com

duurzame energie

Certificeren van installateurs moet prestatie WKO’s verbeteren

Nieuwe regelgeving voor warmte-koudeopslag Op 1 oktober 2014 dienen installatiebedrijven die zich bezig houden met WKO (warmte/koudeopslag) te voldoen aan de BRL6000-21, de beoordelingsrichtlijn voor het ontwerp, de realisatie en beheer van bodem­energiesystemen. Bedrijven moeten hiervoor gecertificeerd worden en een erkenning ontvangen van Bodem+, een onderdeel van Rijkswaterstaat.

Door: Leo van Namen 18

FMT Gezondheidszorg

D

it lijkt tegen de maatschappelijke trend, waarbij gestreefd wordt naar minder regeldruk, in te gaan en roept de vraag op waarom een dergelijke maatregel noodzakelijk is en wat de te verwachten verbeteringen zijn. De FMT redactie sprak hierover met Jan Ver­ voorn, directievoorzitter Unica Installatietech­ niek en Jan-Maarten Elias, directeur van Unica Ecopower, het specialistisch bedrijf op het gebied van duurzame energie binnen de Unica Groep. Komt een WKO bij de dokter Achterblijvende rendementen van WKO’s zijn de laatste jaren veelvuldig in de publiciteit geko­ men. Om de oorzaken van dit probleem in kaart te brengen, en verbetervoorstellen te doen, heeft Unica 16 slecht draaiende WKO installaties on­ derzocht met hun ‘WKO Dokter’. De installaties bevonden zich in een aantal woon-zorgcom­ plexen en in een ziekenhuis. De oorzaken voor het slecht functioneren zijn benoemd in vier hoofdgroepen: 1. De bron; 2. Het opwekkingssysteem; 3. Het afgiftesysteem; 4. Een combinatie van deze onderdelen. De inregeling van de WKO op de bijbehorende klimaatinstallaties (afgiftesystemen) blijkt voor 70% (mede)oorzaak van de problemen. De onderdelen 1, 2 en 3 zijn integraal bepalend voor het rendement. Als dit vanaf het ontwerp tot en met het beheer niet goed is afgestemd, is disfunctioneren van de installaties onvermijde­

lijk. Op basis van deze diagnose schrijft de WKO Dokter als therapie voor: verbetering van beheer en monitoring. Beheer WKO’s Goed beheer van WKO-installaties draagt bij aan een comfortabel binnenklimaat, iets dat door de gebruiker van het gebouw als voornaamste eis wordt gesteld. Daarnaast zal er aandacht moeten zijn voor later wijzigende functies in een gebouw. Andere gebruiksdoelen of gedeeltelijke leegstand bijvoorbeeld, hebben een andere warmte- en koudevraag en een daarop aangepaste inregeling van de klimaatinstallatie. Ook moeten door de beheerder de wettelijk ver­ plichte rapportages jaarlijks gemaakt worden en dienen de verbeteropties worden onderzocht en doorgevoerd. Beheer (Operate) maakt deel uit van de DBFMO keten. Bij het inschakelen van een externe partij zijn verschillende opties mogelijk. • Bij MO wordt de exploitatie ondergebracht in een prestatiecontract. • Bij FMO wordt een nieuw gebouwde of be­ staande WKO-installatie overgenomen. • Bij DBFMO wordt het gehele traject vanaf ad­ vies of ontwerp tot en met het beheer door een externe partij ingevuld waarbij de installatie ook gefinancierd wordt. Unica Installatietechniek en Unica Ecopower be­ heren zo’n 130 WKO-installaties waarvan zij er 25 in eigendom hebben. Financiering geschiedt

Afbeelding 1. Principeschema WKO.

Hygiëne-zekerheid en kosten-efficiency

in combinatie met groenbanken, zoals de ASN Bank, regionale energiefond­ sen, zoals het Amsterdams Klimaat en Energiefonds en eigen geld vanuit Unica. Wanneer WKO-installaties op deze manier in bezit zijn van een ESCo (Energy Service Company) is de gebouweigenaar volledig ontzorgd en wordt de TCO, de Total Cost of Ownership, in feite omgezet naar een Total Benefit of Ownership. De ESCo zelf is ook gebaat bij een zo goed mogelijk draaiende installatie, om­ dat mindere prestaties direct in hun business model voelbaar is. Afbeelding 1 toont het principeschema van een WKO. Afbeeldingen 2 en 3 geven een overzicht en een resultaatgrafiek van de WKO-centrale van de FN­ MI-UvA (Faculteit Natuurwetenschappen Wiskunde en Informatica van de Universiteit van Amsterdam). Meten is weten Bij diverse onderzoeken naar slecht functionerende installaties is gebleken dat relevante meetgegevens vaak ontbreken. Daarmee wordt gezondigd tegen ‘les 1 uit de regeltechniek’: “Meten is voorwaarde tot regelen; en regelen is voorwaarde tot beheersen van een proces.” Bij het in concurrentie aanbieden van WKO-installaties, zijn de noodzakelij­ ke meetvoorzieningen nogal eens gesneuveld. Het goede nieuws van de WKO Afbeelding 2. WKO installatie FNWI-UvA.

Nu tot € 1250,extra korting!*

Nu een individuele aanbieding voor wasserijapparatuur aanvragen en profiteren van de extra jubileumkorting

Info: (0347) - 37 78 84 www.miele-professional.nl/jubileum *Actie loopt van 1 juni tot en met 31 december 2014.

FMT Gezondheidszorg

19

duurzame energie

Afbeelding 4. KPI’s: Maandrapportage functioneren WKO.

Naast het functioneren van dit ondergrondse deel wordt nu bij de SPF ook het bovengrondse deel van de installatie betrokken. Regelmatige rapportages over het verloop van de SPF en de CO2 emissie geven een overall plaatje van het functioneren van de installatie (afbeel­ ding 5).

Afbeelding 3. Energieopslag en Netto bronbalans.

Dokter is echter dat deze en andere tekortkomin­ gen relatief eenvoudig zijn te herstellen. Daarbij komt dat de meeste aanpassingen zich terugver­ dienen binnen vijf jaar. In het kader van de Wet Milieubeheer zijn aanpassingen met een terug­ verdientijd van minder dan 5 jaar overigens ver­ plicht. Om het functioneren van de installatie te kunnen beoordelen moet de beheerder beschikken over een dashboard met real-time gegevens en moet hij regelmatig rapportages ontvangen. Afbeelding 4 toont de maandrapportage van een aantal KPI’s (Key Performance Indicators), waarbij de ‘stop­ lichten’ direct inzicht geven in de prestaties van de installatie. Unica heeft deze opgesteld op basis 20

FMT Gezondheidszorg

van haar ervaring met exploitatie en de nieuwe regelgeving die vanaf 1 oktober 2014 van kracht is. Dit dashboard en de automatische rapportages zullen de komende jaren uitgerold worden over alle WKO-installaties. Bij de verplichtingen uit de nieuwe regelgeving behoort ook de rapportage van de SPF (Seasonal Performance Factor). Deze factor wordt vastge­ legd in de provinciale vergunning en moet jaar­ lijks worden gerapporteerd. Met deze informa­ tie krijgt de provincie inzicht in beoogde of juist niet-beoogde milieueffecten en kan zo nodig in­ grijpen wanneer door slecht functionerende in­ stallaties milieuschade dreigt. Een eerdere ver­ plichte rapportage betrof alleen de bodembalans.

Certificeringsvoorwaarden installatiebedrijven Een van de eisen van de BRL betreft het ken­ nisniveau van de technici, het niveau wordt ge­ toetst door het afnemen van examens. Naast het verplichte basisexamen kan voor drie disciplines worden gekozen: ontwerp, realisatie of beheer. Een tweede onderdeel van de certificeringsvoor­ waarden is een kwaliteitshandboek, waarin een­

WKO kennispartner Woonzorg Nederland Woonzorg Nederland is eigenaar van 175 verzorgings- en verpleeghuizen. Zij hebben met Unica een overeenkomst gesloten als ‘kennispartner’ voor WKO. Aanvankelijk betrof dit twee installaties, waaronder die van het in 2011 geopende woonzorgcentrum De Sonnenberg te Oosterbeek. Voor deze installaties werd een overeenkomst gesloten voor beheer en onderhoud. Eind 2013 is de samenwerking uitgebreid met een raamovereenkomst voor nog eens drie complexen en sparren de partners wat WKO betreft over de gehele DFBMO keten.

wordt het certificaat toegekend. Volgens de geïn­ terviewden is dit niet alleen een papieren tijger, maar zal er vanaf oktober 2014, als alle installa­ teurs gecertificeerd moeten zijn, WKO’s gebouwd en beheerd gaan worden waarbij de prestaties in overeenstemming zijn met de verwachtingen. Een belangrijke verbetering in de prestaties van WKO-installaties zal manifest worden, waarmee de vraag uit de eerste alinea naar de noodzaak van certificering, impliciet met ja is beantwoord.

Afbeelding 5. Rapportage SPF en CO2 emissie.

duidige procedures voor ontwerp, bouw en be­ heer moeten zijn vastgelegd. Bij Unica maakt de WKO-expertisetool (ISSO publicatie 39) deel uit van het kwaliteitshandboek, waarin gestandaar­ diseerde concepten voor de installaties en de mo­ nitoring zijn opgenomen. Als aan de kwaliteitseisen en kennisniveau wordt voldaan, kan de audit worden aangevraagd. En als blijkt dat inderdaad aan alle eisen is voldaan,

BU

WKO g Bijdrage aan verduurzaming Al decennia worden er WKO’s gebouwd. De vraag dient zich aan in hoeverre er een markt blijft voor WKO. Vooral bij nieuwbouw wordt bij panden steeds meer voor WKO gekozen, met name van­ wege de positieve bijdrage aan de vereiste ener­ gieprestatienorm. Maar ook bij grotere renovaties behoort WKO ze­ ker tot de mogelijkheden, zeker voor gebouweige­ naren die Maatschappelijk Verantwoord Onder­ nemen niet alleen met de mond maar ook met de daad willen belijden.

Optimalisatie van bestaande installaties is dan nog een derde traject waaruit de installatiebran­ che de nodige ‘WKO-omzet’ zal gaan halen. Aan het eind van het interview werd onder het motto ‘zien is geloven’ geïnformeerd naar enkele referentieprojecten van Unica op het gebied van WKO en/of overige milieu gerelateerde technolo­ gische oplossingen. In de kaders wordt een twee­ tal projecten kort besproken. <

Gouden Milieuthermometer Zorg voor verpleeghuis Oudshoorn Als eerste verpleeghuis in Nederland heeft Verpleeghuis Oudshoorn in Alphen aan den Rijn, op 10 juni 2014 de Gouden Milieuthermometer Zorg behaald. Dit is en keurmerk ontwikkeld door het Milieu Platform Zorg (MPZ) en de Stichting Milieukeur (SMK). Criteria voor het verkrijgen van een dergelijk keurmerk betreffen o.a. energie- en waterbesparende maatregelen. Technische voorzieningen die hieraan de bijdrage hebben geleverd, zijn: WKO-installatie, Zonneboiler, Aanwezigheidsschakeling, Warmtewiel en LED-verlichting in het gehele gebouw.

MAN

www.bussman.nl

Specialist in flexibele huisvesting voor de gezondheidszorg adv FMT Gezondheidszorg.indd 1

03-01-14 12:47 FMT Gezondheidszorg

21

medische beeldvorming

Maastricht UMC+ heeft eerste volledig geïntegreerd PET-MRI-systeem Het Maastricht UMC+ beschikt als eerste en enige kliniek in Nederland over een volledig geïntegreerde PET-MRI-scanner. Met het gloednieuwe apparaat kan veel efficiënter beeldvormend onderzoek gedaan worden. Bovendien biedt het de nodige voordelen voor de patiënt. Door: de redactie

P

ET (positron emissie tomografie), meest­ al gecombineerd met CT (computed to­ mografie) en MRI (magnetic resonan­ ce imaging) zijn technieken om (delen van) het lichaam te scannen en zodoende anatomische structuren en/of lichamelijke processen (zoals de stofwisseling), maar ook inwendige afwijkingen in beeld te kunnen brengen. De technieken wor­ den in de praktijk vooral gebruikt om tumoren en uitzaaiingen van kanker op te sporen.  PET-MRI In de nieuwe PET-MRI-scanner worden beide technieken tegelijkertijd toegepast. Klinische stu­ dies tonen aan dat voor een groot aantal ziektes, zoals kanker en hart- en vaataandoeningen, de integratie van de twee technieken tot een betere diagnostiek leidt. Dit maakt het mogelijk om ook kleinere letsels te kunnen detecteren. Aankomst van de nieuwe scanner.

En er zijn nog meer voordelen; om te beginnen krijgt de patiënt de helft minder straling toege­ diend dan met de traditionele technieken. Dat vergt enige uitleg. Om bruikbare PET-beelden te krijgen is er een anatomisch 3D-beeld van de pa­ tiënt nodig. Bij een PET/CT-scan wordt dat ana­ tomische beeld verkregen door ioniserende stra­ ling aan de patiënt te geven. Bij een PET-MRI wordt dat anatomische 3D-beeld verkregen door middel van de MRI-scan, waarbij geen ioniseren­ de straling wordt gebruikt. Vanwege dit verschil in stralingsbelasting is de nieuwe PET-MRI ook veel geschikter voor kinderen. Logistieke voordelen Tot slot levert de integratie van PET en MRI ook een aantal logistieke voordelen op, waarvan de patiënt direct profiteert. De patiënt hoeft im­ mers minder vaak naar het ziekenhuis, en omdat de twee technieken simultaan worden toegepast, ligt de patiënt per saldo ook minder lang in de scanner.  Met de PET-MRI zal het nodige wetenschappelij­ ke onderzoek worden verricht om diagnostiek en behandeling van met name kanker en cardiovas­ culaire ziektes te verbeteren en de mogelijkheden verder te verruimen. Voor de beeldvorming met behulp van PET-MRI is een intensieve, interdis­ ciplinaire samenwerking tussen de afdelingen Ra­ diologie en Nucleaire Geneeskunde noodzakelijk. De nieuwe scanner is reeds sinds mei in Maas­ tricht aanwezig. Vanaf dat moment is het appa­ raat uitvoerig technisch getest en is het personeel dat de PET-MRI moet bedienen, grondig ge­ traind. Inmiddels zijn de eerste patiënten daad­ werkelijk met PET-MRI gescand. <

22

FMT Gezondheidszorg

SEALING – BIJ ERBE HEB IK ALLE KEUS.

Uw VIO ® 300 D is al klaar voor Sealen Sealen met ERBE Veilig en betrouwbaar Groot sealvlak spaart operatietijd Door minimale laterale schade wordt omringend weefsel gespaard Naar keuze herbruikbare en disposable instrumenten AUTO-STOP meldt: seal is klaar Plug & Play: altijd de juiste instelling

Herbruikbaar: ERBE BiClamp 14 instrumenten voor laparoscopische en open chirurgie

Disposable: ERBE BiCision 3 versies, sealen en snijden met één instrument

N ECO T E “H Meer informatie over het hele productassortiment vindt u op onze homepage.

ERBE Nederland b.v. | Werkendam | Nederland | Telefoon 0183-509755 | www.erbe-nederland.com

OM

A LT E H C IS

TIEF RNA

“

veiligheid

Geïntegreerde beveiliging voor betere zorg Veiligheid is binnen ziekenhuizen en zorginstellingen een cruciaal thema dat continu in beweging is.

M

et name in grote organisaties, met meerdere gebouwen en locaties waar honderden of zelfs duizenden mede­ werkers en patiënten verblijven, is beveiligingsbe­ heer complex en uitdagend. Technologische ont­ wikkelingen scheppen orde in de chaos en bieden ruimte voor innovatie. Zorginstellingen maken vaak gebruik van meer­ dere, op zichzelf staande beveiligingssystemen. In de verschillende ruimtes zijn brandveiligheidsop­ lossingen toegepast om te zorgen dat het risico op incidenten zoveel mogelijk wordt geminima­ liseerd. Ook hangen er camera’s in de centra­ le ruimtes om de in- en uitstroom van gasten te monitoren en wordt er gebruik gemaakt van systemen voor toegangscontrole om te bepalen welke bezoekers in welke ruimtes mogen komen. Daarnaast zijn er beveiligingsoplossingen voor de verschillende IT-systemen, denk bijvoorbeeld aan de bescherming van de persoonlijke gegevens van cliënten en patiënten. Ten slotte is er vaak sprake van specifieke beveiligingssoplossingen die direct te maken hebben met de zorg voor de patiënten, zoals zorgcommunicatiesystemen, dwaaldetec­ tiesystemen en intercomsystemen voor kritische communicatie.

Door: Bas Kuilboer, Product Support Manager Benelux bij Tyco Integrated Fire & Security 24

FMT Gezondheidszorg

Schaalgrootte Naast de veelheid aan verschillende systemen, hebben veel zorginstellingen te maken met de uitdaging van schaalgrootte. Deze ontwikkeling ontstaat niet alleen door organische groei, maar

ook doordat twee instellingen bijvoorbeeld fuse­ ren. In een dergelijke situatie is het vaak zo dat beide instellingen al met meerdere eigen syste­ men werkten en dat ook deze samengebracht moeten worden. Dat is eenvoudiger gezegd dan gedaan. Elk systeem is het resultaat van een inves­ tering in tijd en geld en organisaties vegen deze liever niet zomaar van tafel. Al deze systemen zijn cruciaal voor de veiligheid van medewerkers en patiënt. Niet alleen elk af­ zonderlijk systeem, maar ook gezamenlijk ver­ schaffen ze essentiële informatie. Snelheid is cruciaal, zeker in de zorg waar in noodsituaties letterlijk elke seconde telt. Als de onderlinge sys­ temen met elkaar communiceren, wordt er een compleet beeld gecreëerd van de situatie. Met dit complete beeld kunnen bijvoorbeeld mensen in nood onmiddellijk worden gelokaliseerd en kan er direct actie worden ondernomen. Daarnaast kan de informatie uit de systemen om­ gezet worden in nuttige inzichten waarmee de ef­

ficiëntie in de organisatie kan worden verbeterd. Met verschillende systemen en dus meerdere bronnen is het alleen lastig om door de bomen het bos nog te zien en lopen organisaties het ri­ sico om belangrijke signalen te missen. Compleet beheer vanaf één platform Een enkel, geïntegreerd platform voor het behe­ ren van meerdere, verschillende systemen is in de complexe situatie van ziekenhuizen en zorgin­ stellingen een ideale oplossing. Met de zogeheten security management software-platformen kun­ nen de huidige systemen worden aangehouden, terwijl het beheer een stuk overzichtelijker wordt. Bovendien kan een dergelijk systeem de infor­ matiebronnen samenbrengen, filteren en beoor­ delen. Op basis hiervan worden er dus geen be­ langrijke signalen gemist en kunnen vervolgacties direct en vaak automatisch worden ingezet. Ruimte voor flexibiliteit Organisaties, en zeker zorginstellingen, zijn altijd in beweging. Met het oog op deze verwachte én

onverwachte ontwikkelingen is een flexibel vei­ ligheidsbeleid een aanrader. Als er nieuwe op­ lossingen worden geïmplementeerd, is het dan ook essentieel dat deze dit beleid ondersteunen en flexibel en schaalbaar kunnen worden ingezet. Soms zien we dat organisaties traditionele stand­ alone oplossingen gebruiken, die dus niet met an­ dere oplossingen kunnen communiceren. Binnen de zorg levert dit ongemakken op en kunnen er zelfs gevaarlijke situaties ontstaan, bijvoorbeeld als een patiënt zich tussen verschillende afdelin­ gen beweegt waarvan de systemen niet met elkaar zijn gekoppeld. Een overkoepelend, onafhanke­ lijk integratie- en informatie-softwareplatform zorgt dat deze oplossingen toch nog gehandhaafd blijven en er een schaalbaar veiligheidsconcept ontstaat. Die schaalbaarheid is essentieel om in­ novatie in de toekomst mogelijk te maken. Een stap verder: mobiel en in de cloud Consumenten hebben steeds meer keuze in de manier waarop ze privé hun zaken regelen en dat heeft zijn weerslag op de behoeften binnen de facilitaire wereld. Ook hier zien we dat er meer vraag is naar nieuwe technologieën. Beveiliging op afstand begint steeds meer vorm te krijgen, bijvoorbeeld via een app op de smartphone of tablet. Zo kunnen beveiligingsmedewerkers zelfs als ze onderweg zijn de beveiliging controleren en beheren. Ook de ontwikkeling ‘as a Service’ doet vanuit de IT zijn intrede in de beveiligingssector, bijvoorbeeld in de vorm van Video Solutions as a Service (VSaaS). Bij VSaaS nemen camera’s de taak van de fysieke surveillance over en registre­ ren deze de omstandigheden op een bepaalde lo­ catie. Het grootste voordeel is het verschil in in­ vestering: de kosten voor fysieke surveillance zijn aanzienlijk hoger. <

Beveiligingsintegratie in de zorgpraktijk Memorial Hermann Memorial Hermann is een ziekenhuisketen in en rondom de Amerikaanse stad Houston met dertien vestigingslocaties, 5.500 medici en 21.000 medewerkers. De doelstelling was om de beveiliging van alle locaties samen te brengen zodat de gegevens beter beheerd kon worden en er strengere veiligheidsprocedures ingezet kunnen worden. Zoals we bij veel grotere organisaties zien, had ook Memorial Hermann te maken met een beveiligingsinfrastructuur die hier en daar te wensen over liet. Bijvoorbeeld camera’s die tijdelijk buiten werking waren, inconsistenties in het databasebeheer, ongebruikte hardwarecomponenten en een onduidelijk beveiligingsbeleid. De beveiligingsprofessionals van Memorial Hermann besloten gebruik te gaan maken van één software-platform voor het hele beveiligingssysteem van de organisatie. Ze kregen hierbij te maken met een aantal uitdagingen, zoals de vendor lockins binnen de verschillende business units, het omgaan met de bestaande netwerkinfrastructuur en het voldoen aan budgettaire eisen. Eén beveiligingsplatform Een speciaal samengesteld team bracht alle systemen samen in één nieuw beveiligingsbeheerplatform, waarmee alle locaties centraal beheerd konden worden vanaf het hoofdkantoor. Het platform neemt zes verschillende video surveillancetechnologieën en vijf audio- en intercomproducten mee en daarnaast specifieke beveiligingsoplossingen per afdeling, zoals het babybeschermingssysteem. De nieuwe werkwijze helpt het ziekenhuis om veiligheidsvraagstukken centraal te beantwoorden. Daarnaast maakt het platform het mogelijk om processen te stroomlijnen, adequater op incidenten te reageren en tijd en geld te besparen. Feiten en cijfers 13 ziekenhuisvestigingen 5.500 medici 21.000 medewerkers 20 miljoen m2 1.762 deuren 1.600 camera’s 30.000 houders van toegangskaarten

FMT Gezondheidszorg

25

interieurarchitectuur

Alexander Monro borstkankerziekenhuis

fraai en onderhoudsvrij ingericht Het eerste gespecialiseerde borstkankerziekenhuis ter wereld, het Alexander Monro borstkankerziekenhuis in Bilthoven, vierde dit jaar haar eenjarig bestaan met topscores op medische zorg en patiënttevredenheid.

P

atiënten beoordelen het ziekenhuis met een 9,8 (7,6 gemiddeld in Nederland). Initiatiefnemer, chirurg Jan van Bodegom kan tevreden zijn. Zijn wens om op maat georganiseerde en volledig op de patiënt gerichte zorg te verlenen, kwam uit. Daarbij speelt het interieur, verzorgt door Casper Schwarz van C4ID interi­ eurarchitecten, een grote rol. Iedere ruimte is zo vormgegeven en ingericht dat een patiënt zich er maximaal comfortabel, veilig en in goede handen voelt. Neem de knusse haard in de ontvangstruimte zonder balie en pons­ kaarten, maar met een gastvrouw en koffie, en het fraaie, maar ook hygiëni­ sche en onderhoudsvriendelijke Marmoleum en Allura op de vloer. C4ID interieurarchitecten maakte het ontwerp, in nauwe samenwerking met het specialistenteam. ‘Vermoeden of weten dat je ziek bent, is een emo­

Entree met open haard. Links de Allura vloer van Forbo Flooring.

Door: de redactie 26

FMT Gezondheidszorg

“We wilden oorspronkelijk een echte houten vloer leggen totdat de installateur meldde dat die elke vier jaar geschuurd moest worden.”

Ronde, houten tafels in plaats van steriele witte bureaus.

tionele kwestie en ons doel was om iedere patiënt het gevoel te geven dat dit ziekenhuis de beste plek is om hier mee om te gaan’, aldus Schwarz. Hij paste veel rondingen en zachte tactiele materialen toe in het nieuwe ziekenhuis. Inrichting ruimten Het interieur heeft meer weg van een welnesshotel dan een medische instel­ ling. De verblijfkamers met boxspringmatrassen zijn warm en uitnodigend, het restaurantgedeelte heeft een modern barretje, het kleurgebruik is fraai en opvallend zijn de collages aan de muur van sterke vrouwen als Marie Cu­ rie en Frida Khalo. Ook in de chemoruimte staan zorg en welzijn centraal. Zo bepaal je bijvoor­ beeld zelf hoeveel privacy je wilt. Een eenvoudig gordijn maakt praten met de buurvrouw mogelijk. De meubels zijn deels maatwerk van Van Eijk Meubel- en Interieurbouw en deels designmeubelen van B&B Italia en Kartell. Fraaie houten tafels in de spreekkamers en verpleegpost geven ook een hele andere sfeer dan het witte ‘plastiek’ bureau in een standaard ziekenhuis. Vloeren Op de vloer veel fraai Allura Wood en duurzaam, waterdicht, doorlopend bacteriostatisch Marmoleum uit de mooie Unexpected Nature collectie, al­ les van Forbo Flooring. Dat zijn vlakke materialen die net als het gladde

meubilair makkelijk en goed zijn schoon te maken, want hygiëne is ook in het Alexander Monro natuurlijk heel belangrijk. Schwarz: ‘We wilden oor­ spronkelijk een echte houten vloer leggen totdat de installateur meldde dat die elke vier jaar geschuurd moest worden. Dat betekende dat er stof zou vrijkomen en de ventilatie- en luchtverversingsroosters van het klimaatsys­ teem afgeplakt moesten worden. Gezien de strenge hygiënische eisen die gesteld worden aan zorginstellingen zou dat betekenen dat het ziekenhuis minimaal een week dicht zou moeten en dat kan natuurlijk niet. Toen zijn we dus uitgekomen op de Allura vloer die toch een warme sfeer geeft, maar onderhoudstechnisch veel makkelijker is. In de medische ruimten hebben we Marmoleum gebruikt omdat deze vloer voldoet aan de K3 specificaties. Dat betekent onder andere dat de vloer nietgeleidend is en bacteriostatisch. In de gangen en patiëntenkamers wilden we eigenlijk voor gietvloeren gaan, maar omdat dat te duur bleek hebben we ook daar besloten om Marmoleum te gebruiken.’ Deze vlakke vloer kan volgens Forbo eenvoudig en snel worden gereinigd met een stofwisser met olie geïmpregneerde doeken of klamvochtige mi­ crovezelvlakmoppen, wat het meest effectief is en ergonomisch verant­ woord. Periodieke verzorging is het beste met de spraymethode en door de vloer zoveel mogelijk op een droge wijze te onderhouden, wordt het bes­ te hygiënische resultaat bereikt. Aangevuld met een goede schoonloopmat om vuil en vocht tegen te houden is het vloeronderhoud te verminderen en wordt de vloer optimaal beschermd. <

In het Alexander Monro Ziekenhuis werken ervaren specialisten en verpleegkundigen in een multidisciplinair team voor snel-diagnostiek, operatie en reconstructie, chemotherapie, nabehandeling en psychosociale zorg. In het eerste jaar bezochten maar liefst 1.300 patiënten het ziekenhuis. Ruim 295 operaties werden verricht, waarbij in 80 procent van de gevallen direct een borstreconstructie werd gedaan (normaal 20 procent in Nederland). Snelheid en het voorkomen van wachttijden staan voorop.

FMT Gezondheidszorg

27

nvtg info

NVTGINFO

NVTG-Secretariaat: E: [email protected] I: www.nvtg.nl

Masterclass “Branding” In november zal Foppe van der Veen de jaarlijkse NVTG Masterclass leiden. Zijn specialiteit is ‘branding’; dat is bepaald geen technisch onderwerp. ‘Dat is waar,’ erkent Foppe, ‘maar branding is dan ook

niet

branchegerela-

teerd.’ Er bestaat geen goed Nederlands woord voor; ‘het laden van een merk’ komt er het dichtst bij. ‘In mijn Masterclass wil ik de leden van de NVTG vertellen wat zij kunnen, en misschien wel moe­ ten, met branding, vertelt Foppe. ‘Iedereen kan er iets mee: individuen en bedrijven, maar vereni­ gingen net zo goed.’ De wereld kijkt naar jou, naar jouw onderneming of naar jouw vereniging. Daar vindt men dan iets van, en dat wordt ‘imago’ ge­ noemd. ‘Identiteit’ is wat je zelf vindt. Je imago kun je beïnvloeden, met andere woorden: je kunt zelf bepalen wat je de wereld wilt laten zien. ‘De NVTG staat ergens voor,’ legt Foppe van der Veen uit. ‘Dat valt niet te weerleggen, want anders zou de vereniging in 1947 niet zijn opgericht. De oprichters moeten een bedoeling hebben gehad die nu nog steeds onderschreven wordt, want an­ ders zouden er geen leden meer zijn.’ De bood­ schap lijkt onvoldoende over het voetlicht te ko­ 28

FMT Gezondheidszorg

men, want er komen bijvoorbeeld maar zelden NVTG’ers als deskundige aan tafel bij talkshows, terwijl de zorg in deze tijd toch volop in beweging is, óók de techniek in de zorg. De deskundigen bij uitstek op dat gebied bevinden zich bij de NVTG – daarover zijn de verenigingsleden het wel eens; het is echter te weinig bekend. ‘Er is een gat tussen wat je wilt dat er gezien wordt, en wat een ander ziet; een gat tussen ‘identiteit’ en ‘imago,’ zo vat Foppe het samen. ‘Brandingtechnieken kunnen helpen om dat gat te dichten.’ Branding is nadrukkelijk niet ‘een verhaaltje af­ draaien om je handel te verkopen,’ maar het zo goed mogelijk vertellen van een eerlijk verhaal. Het motto van de NVTG, Door kennisverbreding brengen we samen de zorg vooruit, is een recht­ schapen basis, vindt Foppe van der Veen. Die mag helder over het voetlicht worden gebracht. Je loopt als vereniging het gevaar om een ontoegan­ kelijk bolwerk te worden als je niet goed weet te brengen waar je voor staat, als het ‘merk NVTG’ geen heldere identiteit heeft. Sterk merk Echt sterke merken, zo legt de deskundige uit, kiezen een duidelijke focus en brengen kernach­ tig over waar zij voor staan. Ze beloven hun doel­ groep iets, en bewijzen dat zij die belofte kun­ nen waarmaken. Het beeld dat zij uitstralen door middel van hun logo, hun reclame, hun gedrag en hun taalgebruik komt daarmee overeen. Nu is die doelgroep bij de NVTG complex, want de vereniging kent instellings- en bedrijfsleden; ver­ schillende categorieën met verschillende belan­ gen. Zij worden echter allemaal verbonden door hun kennis van techniek in de zorg. Dit spreekt niet alleen de huidige leden aan, maar ook de le­

Foppe van der Veen.

den van de toekomst – als je het maar duidelijk vertelt! Een scherpe merkidentiteit helpt bij het maken van keuzes. ‘In 2016 is de NVTG toch gastheer voor het IFHE-congres? Ook in die context zal een heldere identiteit goede diensten bewijzen. Denk alleen al aan alle vragen die op de gastheer afkomen: hoe brengen we het congres onder de aandacht? Wat zetten we op het menu en wat bieden we aan entertainment aan? Vertel aan je toeleveranciers wat je identiteit is – dan weten zij precies wat daarbij past. Een scherpe merkidenti­ teit verlost je dus ook van heel veel hoofdbrekens, ja, hahaha!’ ‘Daar gaan we aan werken in de Masterclass,’ al­ dus de enthousiaste docent. Het wordt een inspi­ rerende sessie, en mijn doel is om iedereen na af­ loop energiek naar huis te laten gaan.’ <

HOW TO FORTIFY YOUR INNOVATIONS, IDEAS AND TRADEMARKS Innovaties, modellen en merken zijn een waardevol bezit voor een onderneming. Ze versterken het onderscheidend vermogen, zorgen voor meer slagkracht, verstevigen de concurrentiepositie en maken het bedrijf aantrekkelijker voor investeerders. Alle reden om Intellectuele Eigendom een prominente plek te geven binnen de bedrijfsstrategie. Wij kunnen u hierbij ondersteunen door uw innovaties, modellen en merken te beschermen en te verrijken. Dankzij ons uitgebreide dienstenpakket en de expertise van onze merken-, modellen- en octrooispecialisten, die oplossingen vinden waar anderen niet aan denken. Wij zijn dan ook het grootste adviesbureau op het gebied van Intellectuele Eigendom van Nederland en een van de meest toonaangevende bureaus van Europa. Wilt u meer weten, kijk dan op www.nlo.nl

Advies, productie en installatie van: - Operatiekamer wandsystemen (met of zonder geïntegreerde loodinlage)

- Hermetisch sluitende schuifdeuren - Flush verlijmde (lood) vensters - Doorgeefkasten (met of zonder geïntegreerde loodinlage)

Belleweg 9 | 5711 DH Someren | The Netherlands | T: +31 493 473637 | www.ropasystems.nl

FMT Gezondheidszorg

29

huisvesting

Zorgpark Scharn in veel opzichten bijzo Het onlangs officieel geopende Zorgpark Scharn in Maastricht van zorgorganisatie ZIO kan in menig opzicht bijzonder worden genoemd. Basis voor de nieuwe huisvesting vormt een nieuw zorgconcept in de eerste lijn dat als pilot in Nederland door de minister is aangemerkt (Blauwe Zorg), waarin huisvesting op maat gesneden en toekomstgericht Door: Cor van Litsenburg 30

FMT Gezondheidszorg

ontwikkeld is.

onder andere over betere samenwerking tussen de verschillende zorgverleners bij de zorg voor chronisch zieken. Een voorbeeld is de medisch specialist die vaker samen met de huisarts patiën­ ten behandelt. Dergelijke behandelingen kunnen in sommige gevallen in plaats van in het zieken­ huis ook in de huisartsenpraktijk worden uitge­ voerd. Voor de klant/patiënt is het grote voordeel dat de zorg dichtbij plaatsvindt en er niet gereisd hoeft te worden naar het ziekenhuis. Deze zoge­ noemde anderhalvelijnszorg heeft in Zorgpark Scharn vorm gekregen in de Stadspoli.  Efficiënte indeling Met witte gestukadoorde gevels en raampartijen in een strak ritme, heeft architectenbureau Jans­ sen Wuts een stijlvol gebouw ontworpen dat aan de buitenzijde nieuwsgierig maakt naar het inte­ rieur. Binnen valt meteen de efficiënte indeling op. Het toch behoorlijk forse gebouw komt com­ pact over en kent korte gangen en vluchtwegen. Door de toepassing van de kolommenstructuur beschikken alle werkruimten over daglicht. In­ pandig zijn veel glazen puien toegepast om een open gevoel te creëren. Warme sfeerkleuren in het interieur zorgen voor een sfeervolle ambiance.

onder M

et 3.800 vierkante meter vloerop­ pervlak behoort Zorgpark Scharn tot een van de grootste zorgcentra in Nederland. Daarnaast kan het volgens de betrok­ kenen ook tot een van de duurzaamste gebouwen worden gerekend. Behalve de reguliere zorgaan­ bieders zoals een huisartsenpost, apotheek en fysiotherapie, huisvest Zorgpark Scharn ook de regionale ambulancezorg en een Stadspoli met zogenoemde anderhalvelijns zorg.

Stadspoli In het project Blauwe Zorg werkt zorgorganisatie ZIO met zorgverzekeraar VGZ, Huis voor de Zorg en het azM samen om de kosten van de zorg be­ taalbaar te houden. Het ministerie van VWS heeft Blauwe Zorg in de regio Maastricht, aangewezen als proeftuin. Het idee van Blauwe Zorg is geba­ seerd op twee basisprincipes, namelijk aanpassin­ gen in de organisatie van zorg en gedragsveran­ dering bij zowel zorgaanbieders als patiënten. Bij aanpassing van de organisatie van zorg gaat het

Zoveel mogelijk LEAN Zorgpark Scharn is zoveel mogelijk volgens de LEAN-principes gebouwd (zie FMT Gezond­ heidszorg editie 2/2014). Bij de realisering van het gebouw hebben de gebruikers een belangrijke rol gespeeld. Bjorn van Amersfoort van project­ ontwikkelaar Verenigde Zorggroep (VZG): ‘He­ laas zijn nog niet alle commerciële partijen die je bij zo’n project betrekt rijp om optimaal in een LEAN-constructie te functioneren. Dan moet je helaas wel eens terugvallen op de traditionele on­ derhandelings- en voorbereidingprocedures. In het algemeen kan ik echter stellen dat de realise­ ring op een zeer constructieve, positieve wijze tot stand is gekomen. De rol van de uitvoerder was ook uitermate belangrijk. Er waren momenten dat er vijftig, zestig mensen op de bouwplaats aan het werk waren. Iedereen ging gelijktijdig aan de slag, en niet zoals zo vaak in de bouw, dat de ver­ schillende disciplines op elkaar aan het wachten zijn. De uitvoerder was een spil in de samenwer­ king. Het resultaat van deze aanpak was een ui­ termate effectieve bouwtijd van slechts 26 weken.’ Reductie energieverbruik Bij het ontwerp van Zorgpark Scharn stond re­ ductie van energieverbruik hoog op de agenda. Bjorn van Amersfoort vertelt dat de buitenwan­ FMT Gezondheidszorg

31

huisvesting

LEAN In de jaren ’90 van de vorige eeuw bleek uit onderzoek dat het Japanse Toyota auto’s bouwde met de helft minder mensen, de helft minder voorraad, de helft minder ruimte en de helft minder fouten dan Amerikaanse fabrikanten. De kwaliteit van Toyota was beter en dat tegen lagere kosten. Geïnspireerd door het succes met deze LEAN-methode hebben sinds die tijd veel andere sectoren LEAN geadopteerd. Dat geldt ook voor de zorg. De belangstelling voor LEAN neemt nog altijd toe. Regelmatig worden er informatiebijeenkomsten over de managementfilosofie georganiseerd en er bestaat een actief netwerk ‘LEAN in de zorg’.

den een isolatiewaarde van rc >7.0. kennen. Het dak heeft een isolatiewaarde van rc >5.0. ‘De sandwichpanelen zijn aan de buitenzijde met iso­ latie gestukadoord. Bewust is voor de kleur wit gekozen zodat het in warme zomerperiodes bin­ nen koeler blijft. Verder draagt de betonkern­ activering bij aan een minimalisering van het energieverbruik en staat deze garant voor een aangenaam binnenklimaat. De vloerverwarming in de cementdekvloer zorgt voor een constante temperatuur van 18 graden.’ Klimaatmonitoring Een belangrijke bijdrage aan het binnenklimaat wordt geleverd door het Mitsubishi Multi VRF R2-systeem dat gelijktijdig kan koelen en ver­

warmen; terwijl in de ene ruimte gekoeld wordt, kan in een andere ruimte met hetzelfde systeem verwarmd worden. Het systeem beschikt over de mogelijkheid voor klimaatmonitoring waarmee het energieverbruik voor elke ruimte afzonderlijk in kaart kan worden gebracht. In de verlichting van Zorgpark Scharn zien we eveneens het streven naar energiereductie terug. In het hele gebouw is ultra platte LED-verlich­ ting met realistische daglichtreproductie van Ro­ fianda toegepast. Het is flexibele LED-verlichting waarvan de intensiteit per ruimte kan worden bepaald. De verlichting kent verder een lange le­ vensduur en is energiezuinig.

Betrokken partijen: Opdrachtgever: ZIO Ontwikkelaar en projectmanagement: Verenigde Zorggroep (VZG) Architect: Janssen Wuts architecten te Baarlo Bouwcombinatie: DLBC De Langen & Van den Berg en Bouwbedrijf Leon Corstjens Klimaattechniek: Alklima (Mitsubishi) Toegangstechniek: Imtech Verlichting: Rofianda Financiering: ABN AMRO Huurders: Huisartsenpraktijk Scharn en Huisartsenpraktijk Mol; Fysiotherapie Cerfontaine & Van der Loop; Logopedie Maastricht Oost; Envida; RHZ in Zorg/AZM;

32

FMT Gezondheidszorg

Apotheek Verburg/Ten Horn; GGD-RAV; GGD-kantoren; IntoEars; Mondzorg Scharn

Bepaling duurzaamheidsaspecten Voor de bepaling van de duurzaamheidsaspec­ ten is gebruik gemaakt van het programma GPR-gebouw. Dit programma toetst het duur­ zaamheidsniveau op de onderdelen energie, ge­ bruikskwaliteit, milieu, gezondheid en gebruiks­ mogelijkheden in de toekomst. Aan de hand van rapportcijfers wordt duidelijk hoe een gebouw, project of plan presteert. Door de kolommen­ structuur is het gebouw relatief eenvoudig aan­ pasbaar aan nieuwe functies, hetgeen uiteraard de toekomstwaarde positief beïnvloedt. Verdieping meer Vastgoedcoördinator Bjorn van Amersfoort kijkt met een goed gevoel terug op de realisering van het project. ‘Op het moment dat we zijn gestart met de ontwikkeling was het gebouw al helemaal verhuurd. Gedurende de realisering zijn enkele partijen moeten afhaken, maar dat was geen pro­ bleem omdat de belangstelling enorm is. Waar ik nu dus wel spijt van heb is dat we er geen verdie­ ping meer op hebben gezet. Die hadden we ook gemakkelijk kunnen verhuren.’ <

medische technologie

Medica 2014: exposanten presenteren veel innovaties De planning voor de ’s werelds grootste medische vakbeurs MEDICA 2014 (12–15 november) in Düsseldorf loopt op volle toeren. Het verloop van het aantal aanmeldingen van exposanten wijst wederom op een deelname van meer dan 4.500 exposanten uit ruim 65 landen.

Door: de redactie

D

e geboekte oppervlakte zal met 116.000 vierkante meter het hoge niveau van de voorgaande jaren evenaren, waarbij tweederde voor rekening van internationale ex­ posanten komt. Bij COMPAMED 2014 (12–14 november), de parallel plaatsvindende vakbeurs voor toeleveranciers van de medische industrie zal met meer dan 700 exposanten een groei van maar liefst 10 procent tot een totaal van 13.000 vierkante meter worden gerealiseerd. “Nadat in de afgelopen jaren nieuw opgezette fo­ rums in de vakbeurs zijn geïntegreerd en de in­ ternationalisering van de programmaonderdelen met veel Engelstalige voordrachten een vlucht heeft genomen, bijvoorbeeld met het MEDICA TECH FORUM en de relaunch van het MEDI­ CA HEALTH IT FORUM, ligt dit jaar de focus op de voortzetting van de in 2013 gestarte ver­ nieuwingskuur voor het conferentieprogramma,” verklaart Joachim Schäfer, directeur van Messe Düsseldorf. Voor de doorontwikkeling van het programma van de MEDICA EDUCATION CONFERENCE heeft men de Deutsche Gesellschaft für Innere Medizin (DGIM) als partner aan kunnen trek­ ken. DGIM heeft met 23.000 leden binnen de we­ tenschap, geneeskunde en het gezondheidswezen een groot Europees netwerk.

Thema’s 2014 De inhoudelijke invulling van de conferentie dit jaar kent onder het motto ‘Wissenschaft trifft Medizintechnik’ een thematische vervlechting van het conferentieprogramma en het vakbeurs­ aanbod. De medische vooruitgang hangt im­ mers nauw samen met technische ontwikkelin­ gen. Hartkatheters, kunstgewrichten en moderne beeldtechnologie waren zonder de vervlechting tussen techniek en geneeskunde niet denkbaar. De MEDICA EDUCATION CONFERENCE 2014 plaatst dit centraal in de uitwisseling tussen internationale wetenschappers, medici, medisch personeel, inkopers uit ziekenhuizen, ontwikke­ laars en producenten. De vier conferentiedagen kennen elk een ander zwaartepunt. Gepland zijn de thema’s infectie en ontsteking, telegeneeskun­ de, robotica, gastro-intestinale oncologie en in­ terventiegeneeskunde. Ook binnen het conferentieprogramma van ME­ DICA zorgt een op de interesses van belangrijke doelgroepen afgestemd aanbod voor een inhou­ delijke vervlechting van de thema’s van de vak­ beurs. Een voorbeeld hiervan is de 37e Deutsche Krankenhaustag, het toonaangevende evenement voor de directie en het management van Duitse ziekenhuizen waar naast actuele politieke thema’s ook concrete thema’s als aspecten rondom perso­ neelsmanagement en ziekenhuis-IT worden aan­ gesneden. FMT Gezondheidszorg

33

medische technologie

temen beschikken zelfs al over een ingebouwde ‘anatomische intelligentie’, bestaande uit een ge­ ïntegreerde databank met anatomische struc­ tuurmodellen. Daardoor is beter te bepalen waar de ultrasound geluidskop het beste kan worden geplaatst. Er zijn ook verbeteringen op het gebied van het maken van opnames van verschillende la­ gen. De beeldkwaliteit voldoet daarbij zelfs aan de hoge eisen van cardiologie.

Tevens zijn er nog twee conferenties die tijdens hun première in het afgelopen jaar volop in de belangstelling stonden en dit jaar een vervolg krijgen: de conferentie voor rampen- en mili­ taire geneeskunde MiMiMED en de MEDICA MEDICINE + SPORTS CONFERENCE over het belang van preventie en behandelingsconcepten voor sportgeneeskunde. Het betreft Engelstalige conferenties waarmee het internationale publiek wordt geadresseerd.. Nieuw in het programma is dit jaar de door Thieme georganiseerde MEDICA PHYSIO CONFERENCE met behandelingsgeoriënteerde voordrachten voor het vakgebied van fysiothera­ peuten. Het zwaartepunt ligt daarbij op pijnbe­ handeling en sportfysiotherapie. Forums en vakbeurs De talrijke in de vakbeurs geïntegreerde forums sluiten met de presentatie van toonaangevende trends aan op de presentaties van exposanten en het MEDICA-conferentieprogramma. Daartoe behoren naast het MEDICA HEALTH IT FO­ RUM en het MEDICA TECH FORUM (ontwik­ kelingen op het gebied van hightech-geneeskun­ de) onder meer het MEDICA PHYSIO FORUM (beroepsvragen van fysiotherapeuten) en het door Messe Düsseldorf en de Techniker Kranken­ kasse (TK) gemeenschappelijk geïnitieerde ME­ DICA ECON FORUM, waar het nut en de finan­ ciering van innovaties, primair vanuit het zicht van patiënten en de instanties die de innovaties 34

FMT Gezondheidszorg

moeten bekostigen aan bod komen. De aanbieders van medische technologie zullen MEDICA weer benutten om op bijna 116.000 vierkante meter geboekte oppervlakte de com­ plete bandbreedte aan nieuwe producten, dienst­ verlening en processen voor meer efficiëntie en kwaliteit in de ambulante en stationaire patiën­ tenverzorging te presenteren. De per hal overzichtelijk ingedeelde segmenten van de MEDICA-vakbeurs zijn: elektro-genees­ kunde/medische techniek (meer dan 2.500 ex­ posanten), laboratoriumtechniek/diagnostica, fysiotherapie/orthopedietechniek, ge- en ver­ bruiksartikelen, informatie- en communicatie­ techniek, medisch meubilair en speciale ruimteinrichtingen voor ziekenhuizen en praktijken. Noviteiten voor de complete workflow Een belangrijke kracht van MEDICA is dat niet enkel oplossingen voor individuele medische vakdisciplines worden gethematiseerd, maar op­ lossingen gericht op de complete ‘workflow’ van de behandeling van patiënten. Met betrekking tot medisch-technologische pro­ ductontwikkelingen zijn bijvoorbeeld de ont­ wikkelingen op het gebied van beeldvormen­ de technologieën indrukwekkend. De moderne echografieapparatuur biedt tegenwoordig een contrastscherpte bij diepere lagen welke enkele jaren geleden nog onmogelijk leek. Enkele sys­

Een andere belangrijke trend die merkbaar is bin­ nen de innovaties die door MEDICA-exposanten worden gepresenteerd, is het oprukken van de digitalisering en automatisering in de operatie­ kamer. Sowieso versmelten informatietechno­ logie en medische technologie steeds meer met elkaar. Chirurgen kunnen in modern ingerich­ te operatiekamers en zogenaamde hybride ope­ ratiekamers (met apparatuur voor de medische beeldvorming op locatie) op een gestaag groei­ end aantal systemen teruggrijpen die de ingreep en het monitoren van patiënten vergemakkelij­ ken en daar zelfs bij kunnen assisteren. Gevestig­ de systemen daarbinnen zijn computergestuurde systemen die op basis van data van de medische beeldvorming en een voor de ingreep gedefini­ eerde planning en markering de chirurg exact naar het ‘doelgebied’ navigeren en de incisies controleren. De medisch-technologische appara­ tuur in de operatiekamer is steeds beter met el­ kaar verbonden en kan de voor de ingreep of do­ cumentatie benodigde data onderling of met het ziekenhuisinformatiesysteem uitwisselen. Ook is de apparatuur door middel van eenvoudig te be­ dienen (touchscreen-)panels centraal te besturen. In opmars: ‘Wearables’ Er zijn inmiddels concepten in ontwikkeling, zo­ als een databril (‘Google Glass’) die chirurgen optimaal kunnen ondersteunen doordat gelinkt aan een patiënten-monitorsysteem op de headup-display de belangrijkste vitale gegevens wor­ den ingevoegd. À propos wearables: vooruitgang op het gebied van sensortechniek, materiaalontwikkeling, ener­ gieopslag en chiptechnologie zijn de motoren van deze diagnose- en communicatiesystemen die dicht op de huid worden gebruikt. De brand­ breedte aan actuele techniekontwikkelingen rei­ ken van chip-sensorpleisters voor het overdragen van bepaalde lichaamsparameters in verbinding met een smartphone-app tot aan een contactlens die door middel van het traanvocht de bloedsui­ kerspiegel analyseert en deze informatie via zend­ apparatuur doorstuurt.

De Wearable Technologies Show in hal 15 biedt de bezoekers een keuze aan wearables die vanuit medisch oogpunt een sterke marktpotentie hebben. Interessante aspecten worden ook bij de MEDICA MEDICINE + SPORTS CONFERENCE (in het Congres Center Düsseldorf / CCD Süd) nader be­ licht, en dan met name van de door veel sporters gebruikte ‘activity trackers’. Deze genereren een grote hoeveelheid data. Welke van deze data zijn echter vanuit medisch oogpunt zinvol voor preventieve of therapeutische maatre­ gelen? En: aan welke standaards moeten deze data voldoen om door medici überhaupt te kunnen worden gebruikt? Tijdens de conferentievoordrachten en – discussies zullen dergelijke vraagstellingen aan bod komen.

De nieuwe SPEED bedrijfsafwasautomaten

Toeleveranciers gangmakers voor innovaties Wie up-to-date wil blijven, wil weten wat er binnen het vakgebied speelt en wil weten hoe de toeleveranciers in samenspel met de medisch-technologi­ sche industrie de medische vooruitgang op weg helpen, zal een bezoek moe­ ten brengen aan COMPAMED 2014. Op dit internationale platform voor toeleveranciers presenteren 700 exposanten hun technologie- en service­ oplossingen voor het gebruik in de medisch-technologische branche – van nieuwe materialen, componenten, halffabricaten, verpakkingen en dienstver­ lening tot aan complexe producties in opdracht. Een belangrijke trend zijn microsysteemtechniek-oplossingen voor mobiele diagnostiek-, monitoring- en therapiesystemen. Gespecialiseerde aanbieders houden zich onder meer bezig met de vraag hoe techniek die nodig is voor ‘wearables’ het beste in kleding kan worden geïntegreerd. Er dienen hierbij talrijke uitdagingen te worden opgelost: zo moet het te dragen textiel elas­ tisch zijn zonder dat daarbij het contact wordt verbroken en moet het vol­ doende krachtig voor onderhoud blijven.

C

M

Y

CM

MY

CY

De technische voorwaarden worden geleverd door minuscule sensoren, flexi­ bele en elastische substraten uit siliconen, polyurethaan, polyamide of tex­ tielsoorten die op een groot oppervlak elektronicabouwgroepen op kun­ nen nemen, maar ook miniatuur verbindingstechnologieën, energiezuinige communicatie-elektronica en prestatiesterke energiereservoirs die onder mee draadloos op te laden zijn. In hun wereldwijd unieke combinatie tonen MEDICA en COMPAMED de gehele procesketen en het volledige aanbod aan medische producten, appara­ ten en instrumenten. Ze beleggen gezamenlijk het complete beursterrein van Düsseldorf (19 hallen).

CMY

K

In het jaar 2013 telden beide evenementen gezamenlijk 132.000 vakbezoe­ kers van wie bijna 17.000 specifiek in het aanbod van COMPAMED waren geïnteresseerd. Beide evenementen kunnen net als in de voorgaande jaren met één ticket worden bezocht. Openingstijden: 10 tot 18.30 uur, zaterdag 10 tot 17 uur (alleen MEDICA). Meer informatie online: www.medica.de en www.compamed.de. <

Alleen bij Miele

Bedrijfsafwasautomaten met verswatersysteem! • Kortste programmaduur 5 minuten • beladingsniveau‘s • Geschikt voor twee korven 500 x 500 mm • Reiniging conform HACCP DIN 10512 Info: (0347) 37 88 84 www.miele-professional.nl www.mijnvaatwasserkiezen.nl

FMT Gezondheidszorg

35

medische technologie

Impressie uit het congresprogramma

Technology for Health toonde breed scala aan innovaties Tijdens de beurs Technology for Health werd tegelijkertijd een omvangrijk congresprogramma gehouden. In dit artikel een verslag van een drietal lezingen, twee wat

Meten en begeleiden op afstand Spreker: Jean-Paul Urlings, Business Developer Valorisatie, Maastricht Instruments Met de necklage/MOX activiteitensensor (afbeel­ ding 1) worden gegevens aan het lichaam opge­ nomen, zoals bewegingen en ECG. Via een app op de smartphone worden de gemeten waarden aan de patiënt teruggekoppeld. Een obesitas-pa­ tiënt kan er op worden gewezen dat zijn ‘dagdoel’ voor beweging nog niet is gehaald. De gemeten gegevens kunnen ook via de cloud worden door­ gegeven aan de behandelend specialist, die desge­ wenst dan kan reageren.

betreft innovatieve technologie en een over (gortdroge) Europese regelgeving.

Telemonitoring van medicatie en pijn is een an­ dere toepassing die ook werkt via de app en de cloud. Signalen dat medicatie moet worden in­ genomen worden op de gewenste momenten aan de patiënt doorgegeven. Afhankelijk van de mate waarin en momenten waarop pijn wordt ervaren, kan de gebruiker zelf zijn medicatieschema up­ daten. Naast deze vorm van zelfmanagement kan ook de behandelaar op afstand weer bijsturen als dat noodzakelijk wordt geacht. Met de near infrared scanner (afbeelding 2) wordt ‘het laboratorium naar het monster’ ge­ Afbeelding 1. Meetgegevens uitgelezen via de app.

Door: Leo van Namen 36

FMT Gezondheidszorg

Afbeelding 2. Near Infrared Scanner.

bracht. Voor dermatologische toepassingen kun­ nen huidaandoeningen worden beoordeeld zoals huidkanker. Ook kan de scanner de samenstelling van stoffen bepalen, waarmee ‘white pills’ afkom­ stig uit ‘verdachte regio’ geanalyseerd worden. Op dit moment wordt de scanner in de praktijk ge­ test en zal naar verwachten in 2017 op de markt verkrijgbaar zijn. Bedienen van apparatuur met hersencommando’s Spreker: Kors van Wyngaarden, Medical Officer, Philips Healthcare Philips stelt zich ten doel het leven van patiënten met een ernstige lichamelijke beperking te ver­ beteren door meer interactie met hun omgeving mogelijk te maken. Er zijn wereldwijd meer dan 40 miljoen patiënten met zware fysieke beperkin­ gen, waarvan er meer dan 400.000 lijden aan ALS. Deze patiënten zijn vaak niet meer in staat ‘alle­ daagse dingen’ zelfstandig uit te voeren, zoals het communiceren met naasten of het inschakelen van verlichting. Toen deze zomer ALS breed in de aandacht van de media stond met de icebucket challenge, presenteerde Philips en Accenture een ‘proof of concept’ die het ALS-patiënten mogelijk moet maken met hersencommando’s apparatuur te bedienen of een alarm te versturen. De senso­

Afbeelding 3. Emotiv headset ‘leest’ hersencommando’s.

van elkaar in de praktijk al toegepast zijn. Tijdens de presentatie werd echter benadrukt dat de be­ sproken integratie van de verschillende compo­ nenten nog niet als product op de markt verkrijg­ baar is. Desgevraagd gaf de spreker aan dat hij over een mogelijke marktintroductie niets mocht zeggen. Hopelijk mogen we ervan uitgaan dat de wereldwijd gevraagde én gekregen aandacht voor Philips met dit systeem, op afzienbare termijn zal leiden tot beschikbaarheid, vooral voor de pati­ ënten die daarbij baat kunnen hebben.

ren in de Emotiv Headset (afbeelding 3) reageren op hersencommando’s of spierbewegingen in het gezicht en geven die door aan de tabletcomputer. Op een draagbare display ziet de gebruiker een interface waardoor hij kan scrollen door eenvou­ dige denkopdrachten te geven zoals omlaag/om­ hoog of links/rechts. Zodoende kunnen gekop­ pelde ‘smart products’ worden bestuurd, zoals televisies, verlichting, medische alarmeringsdien­ sten of kunnen voorgeprogrammeerde berichten worden verstuurd. De gehele werking van het sys­ teem is schematisch weergegeven in afbeelding 4. Deze ‘proof of concept’ applicatie combineert verschillende innovatieve ontwikkelingen, die los

Revisie EU Medical Device Directive (MDD) Spreker: Peter van Driel, Governmental Affairs Consultant Voor medische apparatuur stelt de Europese re­ gelgeving CE-markering als eis, hetgeen is vast­ gelegd in een zogenaamde Medical Device Di­ rective. Afhankelijk van de risicoklasse van de apparatuur is er een toelatingstraject, hetgeen wordt uitgevoerd door een ‘Notified Body’, waar­ na toezicht wordt uitgeoefend door een ‘Compe­ tent Authority’, in Nederland is dat de IGZ. In 2012 heeft de Europese Commissie een voor­

adv. 9 x 12,8 cm:advertentie 9 x 12,8 cm

12-01-2009

Medisch elektrische scheiding met gezond verstand

Compacte energiezuinige trafo(verdelers) voor medisch elektrische scheiding in geclassificeerde ruimten volgens NEN1010-7/A3 en netwerkisolatoren voor scheiding van data-installaties volgens IEC60601-1

Informatie: [email protected]

11:22

Afbeelding 4. Schematische weergave proof of concept app.

stel voor “Regulation on medical devices” aan­ geboden aan de Europese Raad en het Europese Parlement. Het gaat hierbij om een Directive die lidstaten enige ruimte geeft voor eigen interpre­ tatie, dit in tegenstelling tot een Regulation, die 1 op 1 in alle lidstaten overgenomen moet wor­ den. De huidige regelgeving toont lacunes op het gebied van afstemming tussen de landen op het gebied van: verschillend georganiseerde Notified Bodies, te weinig aandacht voor klinische evalu­ aties, gebrek aan uniformiteit bij de naleving en het ontbreken van een centrale registratie. Kern­ punten uit het nu voorliggend nieuwe voorstel betreffen wijzigingen of toevoegingen op het ge­ bied van o.a. - Notified Body systeem; - Klinische evaluatie en internationale coördina­ tie; - Centrale melding van incidenten en markttoe­ zicht; - Versterken van de rol van de Europese Com­ missie; - Hergebruik. Door het parlement zijn 350 amendementen op het voorstel ingediend, die inmiddels zijn ver­ werkt. Vervolgens mogen nu de 28 lidstaten er ‘ook nog iets van vinden’ en moet de Europese Commissie ermee instemmen. Verwacht wordt dat dit traject in de eerste helft van 2015 zal zijn afgrond. De gehele implementatie zal dan nog duren tot 2020. Dit langdurig traject geeft bedrij­ ven evenwel ruim de tijd om hun apparatuur aan te passen en uiteindelijk toegelaten te krijgen on­ der de nieuwe regelgeving. < FMT Gezondheidszorg

37

zorghuisvesting

BLOM care innovation uit Oirschot haalt mooie resultaten met innovatieve oplossingen

Regie in de zorghuisvesting moet naar oudere zelf De glimlach op het gezicht van de bewoner. Dát is waar het uiteindelijk allemaal om gaat voor Frans Blom. De drijvende kracht achter BLOM care innovation maakt slim, creatief en innovatief van een zorg- en verpleeghuis een thuis. Door: Blom care innovation

D

e passie en energie spatten ervan af bij Frans Blom. De eigenaar van BLOM care innovation aan Den Uitvanck 15 in Oirschot zit boordevol ideeën over hoe het be­ ter kan in de zorghuisvesting. En dat komt goed uit, want als er één sector zoekende is, dan is het deze wel. “De vergrijzing slaat toe. Om de kosten in de hand te houden, moet het anders.” Regie bij oudere zelf Maar hoe? “Het antwoord is simpel: de regie moet naar de oudere zelf ”, zegt hij vol overtui­ ging. “Dat levert geld op én kwaliteit van leven.” Een voorbeeld: “Voor mensen in een verzor­ gingshuis komen, hebben ze allemaal hun eigen 38

FMT Gezondheidszorg

ritme. Eenmaal opgenomen moeten ze in het­ zelfde keurslijf. Om 21:30 uur gaan ze bijvoor­ beeld slapen. Thuis deden ze dat om 23:00 uur. En het dutje, dat voorheen even in de stoel was, gebeurt nu in het bed dat dominant in de kamer staat. Daardoor slapen ze overdag veel dieper en ’s nachts om drie uur is een hele groep klaarwakker. Juist dat soort dingen kosten veel tijd en energie in de verzorging.” Out of the box Dat kan anders. “Door out of the box te denken, kom je tot bruikbare oplossingen. Zo ben ik sa­ men met wat andere bedrijven bezig een ‘slim’ bed te ontwikkelen dat overdag opgeklapt is en waaruit het gemakkelijk in- en uitstappen is.” Maar alleen met techniek kom je er niet, bena­ drukt hij. “Dat is een handig hulpmiddel, maar het gaat er vooral om dat mensen tevreden zijn en blijven. Dus geef ze de gelegenheid om ’s avonds nog even een borreltje te drinken als ze dat ge­ wend zijn. Verstoor hun ritme zo min mogelijk.” Verzorger, familie en cliënt. Voor BLOM care in­ novation is het een drie-eenheid die in evenwicht moet zijn en de basis vormt van de mindware, software en hardware. “Het belangrijkste is de mindware. Verzorgenden moeten doen waar ze goed in zijn, cliënten moeten zich thuis voelen en familie moet weten dat zij in goede handen zijn.” De verandering Om daarvoor te zorgen, moet de omgeving goed zijn ingericht. BLOM care innovation neemt sa­ men met NOVACURA hiervoor zowel bij nieuw­ bouw als bij bestaande zorginstellingen de regie en werkt intensief samen met verschillende par­ tijen in een keten, een transitie op mutatieniveau

van zorg naar verpleegkamer te realiseren binnen 7 dagen en geheel gereed, gepoetst zodat de be­ woner en gelijk in kan trekken. O ja, met voor de bewoner een leuke attentie op tafel in de vorm van een bloemetje. Het gaat tenslotte om de be­ woner dat deze zich gelijk “thuis” voelt. Levert geld en kwaliteit op Frans Blom is terecht trots op wat hij al heeft bereikt, bijvoorbeeld in een verzorgingshuis in het Gelderse Gendt dat hij voor zijn voormalige werkgever omturnde naar een innovatieve klant­ vriendelijke omgeving. Door TNO zorg en bouw omschreven als good practice en door innovatie­ centrum Syntens aangehaald als voorbeeld van hoe het ook kan. Want het levert geld én kwali­ teit op. “Het zit ’m vaak in kleine dingen. Ruim­ tebesparende compacte persoonsgebonden bad­ kamers, waardoor er meer leefruimte komt voor de bewoner.” BLOM care innovation Den Uitvanck 15 5688 XG Oirschot T: 0499 – 32 48 36 E: [email protected] I: www.blomcareinnovation.nl

INNOVATIES

Vluchten en evacueren in ziekenhuizen Nieuwe technologieën, nieuwe ideeën over architectuur van ziekenhuizen en andere zorginstellingen, veranderende fysische of fysieke condities van patiënten en nieuwe management strategieën in de zorg vragen om een nieuw brandveiligheidsconcept. Het huidige concept, dat in de meeste instellingen wordt gehanteerd, is naar de huidige maatstaven achterhaald. Voor de nieuwbouw van het Meander Medisch Centrum in Amersfoort, is daarom in nauwe samenwerking tussen de

architect (Atelier Pro), brandweer, BHV-organisatie en brandveiligheidsadviseur (DGMR) een nieuw brandveiligheidsconcept ontwikkeld, met als uitgangspunt een veilige evacuatie van patiënten in geval van nood. Maar onderzoek of literatuur over het ontruimen van patiëntenkamers is er niet of nauwelijks. Om meer inzicht te krijgen zijn daarom ontruimingstesten uitgevoerd. <

Luchtbehandelingskasten Het leveringsprogramma van Wolf Energiesystemen wordt verder uitgebreid met de AHU TE luchtbehandelingskasten. Deze serie is aan de buitenzijde voorzien van een hoogwaardige poedercoating, naar keuze in de kleur RAL 9006 of RAL 9016. Overige RAL kleuren, inwendige coating of een C5M offshore coating zijn optioneel leverbaar. De buitenlucht aanzuig- en filtersectie zijn standaard inwendig voorzien van RVS binnen beplating.

De AHU TE kan geleverd worden in hygiëne uitvoering volgens VDI 6022 of het nog strengere DIN 1946-T4 (standaard TÜV-certificaat). Daarnaast kan o.a. gekozen worden voor de uitvoeringen: zwembad, adiabatische koeling, geïntegreerde koudetechniek, keukenafvoerunit en als dakcentrale: compleet met verwarmingstechniek, zonne-energiesystemen en/of warmtepompen. Informatie: www. wolf-energiesystemen.nl <

Facility Management volgens NEN-EN 15221 Op 25 november a.s. wordt een training gegeven over facility management. De training verschaft inzicht in de Europese normen voor facility management en biedt concrete handvatten om uw organisatie beter te laten presteren op prijskwaliteitverhouding. Er wordt aandacht besteed aan het definiëren van FM, het duiden van Service Levels, het orde-

nen van facilitaire producten en diensten, het meten van ruimtegebruik in gebouwen en het benchmarken van facilitaire prestaties inzake kosten, ruimte en duurzaamheid. Inlichtingen: www.nen.nl <

Facility manager belangrijk voor een duurzaam Nederland Facility managers spelen een belangrijke rol in en bij het duurzaamheidsbeleid van organisaties. Dat blijkt uit onderzoek onder ruim 300 facility managers naar duurzaam facility management (FM) in Nederland. Van de respondenten geeft 69% aan duurzaamheid opgenomen te hebben in hun FM-beleid en de meeste respondenten zien zichzelf als adviseur bij duurzaamheidsmaatregelen. Het onderzoek werd in opdracht van de beroepsvereniging Facility Management Nederland (FMN) uitgevoerd door CFP en de Academie Facility Management van de Haagse Hogeschool. Meer conclusies uit het onderzoek: - De kernthema’s van duurzaam facility management zijn: milieu, maatschappelijke betrokkenheid en arbeidsomstandigheden. - De meeste investeringen op facilitair gebied doen facility managers op het gebied van energie, afval en huisvesting. - Duurzaamheid levert organisaties een goed imago op en een kostenbesparing. - Regie en leveranciersmanagement zijn belangrijke enablers voor duurzaam FM. - Een belangrijke ontwikkeling is de opkomst van de circulaire economie en de rol die facilitaire inkoop daarin gaat spelen. - Er wordt veel verwacht van nieuwe samenwerkingsvormen qua energiebesparing waarbij externe financiering een rol speelt, zogenaamde Energy Service companies. Het volledige rapport is te vinden op www. fmn.nl of www.cfp.nl <

FMT Gezondheidszorg

39

INNOVATIES

Elektronisch toegangscontrole systeem De XS4 Mini is een nieuw product in toegangscontrole. Het nieuwe concept staat voor design en combineert dit met de hoogwaardige techniek van SALTO Systems. De XS4 Mini is klein van formaat en gemaakt voor binnendeuren. Het is een makkelijke overgang van een mechanisch sluitsysteem naar een modern elektronisch toegangscontrole systeem. Een voordeel is dat men elektronisch precies aan kunt geven wie toegang heeft tot welke deuren in het gebouw en dat men kan controleren wie in welke ruimte is geweest. Bovendien is het nu controleerbaar wie de “sleutels” heeft. Als men twijfelt of deze in goede handen zijn, kan de betreffende sleutelkaart of tag geblokkeerd worden. Een belangrijke vernieuwing is de ingebouwde microprocessor die snel reageert wanneer men het slot

om toegang vraagt. Het product is zonder bekabeling en kan via online verbinding direct met het systeem communiceren. Informatie: www.xs4mini.saltosystems.com <

PP4C Partners in turn-key Cleanrooms Op de WOTS 2014 in Utrecht introduceerde Brecon Cleanroom Systems b.v. onlangs een nieuw initiatief. PP4C, een strategische alliantie tussen een aantal serieuze (internationaal opererende) bedrijven, binnen de cleanroom sector! De betrokken partnerbedrijven zijn van Aken Architecten, Deerns Engineering, Kuijpers Speciale Projecten (installatietechniek), Bolidt (kunststof vloeren), Tarkett (Vinyl vloeren), Metaflex (schuifdeuren), Cleanroom Cranes (Mennens kraantechniek) en Wero (reiniging). Initiatiefnemer Brecon Cleanroom Systems en Brecon Bouw en Onderhoud maakt het moge40

FMT Gezondheidszorg

lijk om samen met deze partners cleanrooms te bouwen, werkelijk vanaf de business case fase tot aan de uiteindelijke validatie, met één gesprekspartner. De optelsom aan ervaring en referenties is door deze alliantie van eenmalig karakter en uniek op de Benelux markt. Op de site www.PP4C.nl treft u meer informatie aan over het concept, de beweegredenen voor dit initiatief én uitgebreide info over de verschillende partners. <

Intreerede Masi Mohammadi lector Architecture in Health Op donderdag 27 november a.s. houdt dr.ir. Masi Mohammadi haar intreerede als lector Architecture in Health aan de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen. Het wordt een interessante en informatieve dag met lezingen, rondetafelgesprekken en workshops rondom het thema “Enabling environment”. De gebouwde omgeving als hulpmiddel voor sociale en maatschappelijke uitdagingen. In het ochtendprogramma geven gerenommeerde sprekers in een plenaire sessie inspirerende lezingen over de toekomst van het bouwen voor een samenleving die volop in verandering is: de vernieuwing van de wijze waarop de woonzorgomgeving is georganiseerd op basis van de actieve inbreng van alle stakeholders. Save the date De dag belooft behalve informatief ook een plek bij uitstek te zijn om met overheid, ondernemers, onderwijs en de eindgebruiker van gedachten te wisselen. De lezingen en workshops starten om 10.00 uur. De intreerede begint om 15.00 uur. Voor meer informatie kunt u terecht bij Toine van Lieshout ([email protected]) <

SlimmeTappunten en SlimmeVoelers voorkomt legionellabesmetting

Invacare verpleegbedden

In vakantietijd wordt minder water gebruikt wat de kans op een legionellabesmetting vergroot. Met de hand spoelen is arbeidsintensief en automatische spoelsystemen hebben hoge aanschaf- en installatiekosten. Certafix biedt met “SlimmeTappunten en SlimmeVoelers” een eenvoudig alternatief voor arbeidsintensieve en dure legionellabestrijding. De oplossing is draadloos en kan eenvoudig ‘plug & play” worden gemonteerd. SlimmeTappunten zijn sensorkranen die automatisch spoelen en SlimmeVoelers registreren draadloos de watertemperaturen. Alle gegevens worden automatisch online vastgelegd zodat de

De Invacare verpleegbedden zijn geproduceerd en getest in lijn met de nieuwe Europese veiligheidsnorm voor verpleegbedden IEC 60601-2-52. Deze staat garant voor de hoogst haalbare veiligheid en biedt grote voordelen voor de arbeidsomstandigheden van de zorgverlener en een zeer veilige situatie voor de eindgebruiker. De bedden zijn speciaal ontwikkeld voor verpleeghuizen, waar meer specifieke eisen worden gesteld op het gebied van verstelmogelijkheden, verrijdbaarheid en centrale beremming. De bedden kenmerken zich door een grote mate van functionaliteit en zijn modulair, met een brede reeks aan

gebruiker aantoonbaar voldoet aan de legionella wet- en regelgeving. SlimmeTappunten en SlimmeVoelers zijn een initiatief van Certafix, CWS Nederland en Dyzle en worden al door verschillende organisaties succesvol ingezet in de strijd tegen legionella. Informatie: www.certafix.nl <

Siemens opent vestiging bij het UMCG De Raad van Bestuur van Siemens Nederland heeft besloten om op korte termijn een vestiging te openen op de campus van het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG). Gelet op de groei van de activiteiten van Siemens in het noorden van het land op het gebied van de medische technologie en medisch onderzoek en de al langer bestaande activiteiten inzake olie en gas (Groninger gasveld), de gebouwentechniek, alsmede de recentelijk verworven grote projecten in windenergie, is een nieuwe vestiging in Groningen hiervan een logisch gevolg. Siemens werkt al op diverse gebieden nauw samen met het

UMCG. Zo leverende het bedrijf dit jaar de grootste brandmeldinstallatie van Europa voor het universitair medisch centrum. Veel van de medische beeldvormende apparatuur en gerelateerde IT infrastructuur, is geleverd door Siemens Healthcare. Daarnaast zullen Siemens en het UMCG vanaf dit najaar nauw gaan samenwerken op het gebied van Personal Healthcare, een ontwikkeling waarbij informatie (zgn. big data) uit medische apparatuur wordt geanalyseerd en ingezet bij het individualiseren van de gezondheidszorg. <

Medical & Care sensorkranen Een elegante vormgeving, maximale veiligheid en drinkwaterhygiëne zijn de onderscheidende kenmerken van de nieuwe Medical & Care sensorkranen van Ideal Standard. De kranen zijn geschikt voor de zorgsector en openbare sanitaire ruimtes. De elektronische sensorkranen zijn toonaangevend op het gebied van duurzaamheid en drinkwaterhygiëne. Door de IdealPure technologie in de wastafelmengkranen met gegoten uitloop zijn de

waterwegen in deze kranen compleet van de messing behuizing ontkoppeld en daardoor 100% nikkel- en loodvrij. Door deze technologie wordt het water- en energieverbruik aanzienlijk gereduceerd en blijft er 80% minder stilstaand water in de kraan achter. Het nieuwe kranen assortiment omvat ook diverse inbouwwastafel- en douchethermostaten met en zonder temperatuurknop. Informatie: www.idealstandard.nl <

opties voor individuele instellingen, transport en opslag. De bedden beschikken over diverse functies om de ideale zitpositie te creëren, zonder overmatig schuiven of wrijven. Zo is er meer comfort: - bij het veranderen van de zitpositie door toepassing van een virtueel draaipunt; - door geoptimaliseerde lengtes van de matrasbodemdelen welke op basis van antropometrische statistieken (het vaststellen van afmetingen en verhoudingen van het menselijk lichaam) zijn ontwikkeld; - doordat het voeteinde ook lager dan horizontaal kan worden ingesteld, wat de druk op de hielen reduceert. Informatie: www.invacare.nl <

FMT Gezondheidszorg

41

INNOVATIES

Assortiment koelmachines uitgebreid Trane, leverancier van oplossingen en diensten voor comfortabele omgevingen in gebouwen heeft zijn assortiment koelmachines voor Europa uitgebreid. Het biedt vijf nieuwe gekoeld watersystemen aan met een vermogen variërend van 20 kW tot 14.000 kW. Deze nieuwe systemen zijn leverbaar met geavanceerde regelsystemen en voorzien van innovatieve functies met betrekking tot efficiëntie en geluid. Onder de nieuwe systemen bevind zich de Trane Conquest, luchtgekoelde warmtepompen en koelmachines met scrol compressor en een koelvermogen van 20 tot 165 kW. De kleine Trane Conquest koelmachi-

nes behoren tot de stilste systemen, zelfs in de meest geluidsgevoelige toepassingen, en optimaliseren het energieverbruik bij uiteenlopende belasting van gebouwen of toepassingen en vermogen modulaties. De units zijn zeer veelzijdig, ze zijn verkrijgbaar voor alleen koelen en als omkeerbare warmtepomp. Informatie: www.trane.com <

Kleinste brandblusser ter wereld Ardexx B.V., gevestigd te Oostvoorne, introduceert de kleinste brandblusser ter wereld die werkt zonder drijfgas. De brandblussers hebben het Rijkstypekeur van KIWA-NCP en voldoen daarmee aan de Nederlandse én Europese richtlijnen. Met een gewicht van 280

Zorgrobot thuis bij mensen Smart Homes start met de uitrol van het innovatieve VictoryaHome-systeem en de daarbij behorende diensten. De mobiele zorgrobot en slimme apparaten zoals een bewegingssensor, valdetector, een automatische pillendoos én een smartphone-app voor familie en vrienden wordt bij veertig ouderen in huis geïnstalleerd. Het doel van dit alles is het verbeteren van welzijn van mensen, zelfstandigheid, gezondheid en veiligheid – niet alleen voor senioren maar ook voor hun familie en vrienden. Concreet betreft het twee functies: de gezondheid en veiligheid in de gaten houden en sociaal contact bevorderen. De smartphoneapp geeft familie, vrienden en mantelzorgers een overzicht van het welzijn van de persoon, bijvoorbeeld door het tonen van gemiste medicatie, verzoekjes voor een bezoek, of door te waarschuwen bij een val. Om virtueel op be42

FMT Gezondheidszorg

zoek te gaan, kunnen vrienden en familie de Giraff-robot gebruiken om te kijken of alles in orde is en om de oudere ergens aan te herinneren of gerust te stellen. Tevens kunnen er in geval van nood, ook professionele verzorgers bij betrokken worden. Meer informatie: www.victoryhome.eu <

gram en lengte van slechts vijftien centimeter is het apparaat makkelijk te bedienen met één hand. De brandblussers zijn vanuit elke hoek bruikbaar, spuiten schuim en zijn drie jaar houdbaar. Ze hoeven niet zoals traditionele brandblussers periodiek te worden gekeurd en hoeven niet rechtop te staan. En het apparaat doe het ook nog als het op zijn kop is gehouden of is omgevallen. Daarnaast is de blusstof biologisch afbreekbaar en heeft geen negatief effect op elektrische apparatuur. De brandblussers zijn speciaal ontwikkeld voor veel voorkomende huis- tuin- en met name keukenbranden. Informatie: www.ardexx.nl <

BEDRIJVENINDEX Adviesbureau

I: www.egm.nl T: [email protected] _______________________________

2394 AG Hazerswoude-Rijndijk
 T: +31 (0) 71 – 341 71 11 
 E: [email protected]
 I: www.carrier.nl/klimaatoplossingen

T: 030 6361009 E: [email protected] I: www.interbouwconsult.nl

BRANDWEREND GLAS

architecten A. P. (Alex) de Block de Block Consultant Duizendblad 16 - 8607 EA Sneek T:  +31 (0)6 417 480 88 F: +31 (0)8 471 990 78 E: [email protected] I: www.deblockconsultant.nl _______________________________

Goudsbloemvallei 31 Postbus 417- 5201 AK ‘s-Hertogenbosch T: (073) 641 13 00 / F: (073) 642 43 16 I: www.swebru.nl _______________________________ _______________________________

Valstar Simonis Veraartlaan 4 2288 GM Rijswijk T: 070 307 22 22 F: 070 307 22 07 E: [email protected] I: www.valstar-simonis.nl _______________________________

OK Consultancy Nederland (OKCN) Postbus 2102, 5202 CC ’s-Hertogenbosch T: (0)73 62 34 381 E: [email protected] I: www.okcn.nl _______________________________

2 double you bv Nieuweweg Noord 314B-15 3905 LX Veenendaal Tel. 0318-66 88 44 Mail: [email protected] Web: www.2doubleyou.nl _______________________________

Smits van Burgst Raadgevend Ingenieursbureau Baron de Coubertinlaan 8 2719 EL Zoetermeer T: 079-3427147 E: [email protected] W: smitsvanburgst.nl

airconditioning

EGM architecten Wilgenbos 20, 3311 JX Dordrecht T: +31(0)78 633 06 60 E: [email protected] I: www.egm.nl T: [email protected] _______________________________

de Jong Gortemaker Algra Las Palmas, Wilhelminakade 310 3072 AR Rotterdam Postbus 51113, 3007 GC Rotterdam T: 0102973030 E: [email protected] I:  www.djga.nl _______________________________

2 double you bv Nieuweweg Noord 314B-15 3905 LX Veenendaal Tel. 0318-66 88 44 Mail: [email protected] Web: www.2doubleyou.nl

VETROTECH SAINT-GOBAIN BENELUX Hulsenweg 21, 6031 SP Nederweert Postbus 15, 6000 AA Weert T: +31 (0)495-57 44 35 F: +31 (0)495-57 44 36 I: www.vetrotech.nl

CLEANROOMS

Ropa Systems BV Belleweg 9, 5711 DH Someren T: +31 (0)493 473637 [email protected] www.ropasystems.nl _______________________________

Cadolto Benelux BV Dorpsstraat 8a, 4181 BN Waardenburg T: +31 418 651 544, F: +31 418 651 936 M: +31 61066 4074 E: [email protected] I: www.cadolto.nl

deuren

BESCHERMINGSTRANSFORMATOREN VAN LOOY GROUP NV Noordersingel 19, B – 2140 Antwerpen T: +32 3 235 35 08 E: [email protected] I: www.vanlooy.com _______________________________

Trane Airconditioning B.V. Postbus 58 3760 AB SOEST T:  +31 35 6039 300 E : [email protected] I: www.trane.com/commercial/europe/nl/ en.html _______________________________

Geveke Besturingstechniek Kabelweg 21 - 1014 BA Amsterdam Postbus 820, 1000 AV Amsterdam T: 020-5829111 / F: 020-5822496 E: [email protected]

BOUWMANAGEMENTBUREAU EGM adviseurs Wilgenbos 20, 3311 JX Dordrecht T: +31(0)78 633 06 60 E: [email protected]

Carrier Airconditioning Benelux BV
 Rijndijk 141


InterBouwconsult bv. Duwboot 9 - 3991 CD Houten

Vestiging Doorwerth Record Automatische Deuren B.V. Cardanuslaan 30 Postbus 67, 6865 ZH Doorwerth T 026-3399777 F 026-3399770 [email protected] www.record-automatischedeuren.nl Vestiging Oosterhout Record/Van Nelfen Deurtechniek Houtduifstraat 6 Postbus 565, 4900 AN Oosterhout T 0162-447720 F 0162-447730 FMT Gezondheidszorg

43

BEDRIJVENINDEX it & software

Metaflex Doors Europe Postbus 300 - 7120 AH Aalten  Nederland tel: +31 (0)543-477333 fax: +31 (0)543-477222 I: www.metaflex.nl _______________________________

Ropa Systems BV Belleweg 9, 5711 DH Someren T: +31 (0)493 473637 [email protected] www.ropasystems.nl

domotica

Honeywell Building Solutions Lange Amerikaweg 55, 7332 BP  Apeldoorn Postbus 243, 7300 AE Apeldoorn T: + 31 (0) 55 549 499 F: + 31 (0) 55 542 728 E: [email protected] I: www.honeywell-buildingsolutions.nl

GROOTHANDEL

Ultimo Software Solutions bv Waterweg 3 - 8071 RR Nunspeet T: +31(0)341 – 423737 F: +31(0)341 – 421172 E: [email protected] I: www.ultimo.net/nl

Partner van Dräger BOGE KOMPRESSOREN B.V. Spaceshuttle 8B, 3824 ML Amersfoort T: +31 33 456 15 86 F: +31 33 453 01 36 E: [email protected] I: http://www.boge.com/nl _______________________________

landschapsarchitecten Technische Unie B.V. Bovenkerkerweg 10-12 1185 XE Amstelveen Postbus 900 1180 AX Amstelveen T: 020 - 545 03 45 F: 020 - 545 02 50 E: [email protected] I: www.technischeunie.com

huisvesting

MTD Landschapsarchitecten Postbus 5225 5201 GE  ’s-Hertogenbosch T: 073-6125033 F: 073-6136665 E: [email protected] I: www.mtdls.nl

C-AIR Technics BV Elleboog 12 - 6713 KP Ede T: 0318-647115 - F: 0318-647713 E: [email protected] I: www.c-air.nL

MEDISCHE gassen

luchtbehandeling

Van Dorp zorg en welzijn Koraalrood 161 - 2718 SB  Zoetermeer 0900-9070707 I: www.vandorpzorgenwelzijn.nl

elektrotechniek

Bender Benelux BV Takkebijsters 54 - 4817 BL BREDA T: +31-76-5878713 F: +31-76-5878927 E: [email protected] I: http:/www.benderbenelux.com

GEBOUWBEHEERSYSTEMEN

Sauter Building Control Nederland BV Postbus 20613, 1001 NP Amsterdam T: 020 - 587 67 00 I: www.sauter-controls.com ______________________________

44

FMT Gezondheidszorg

Bussman Verhuur B.V. IJzerwerf 1 - 6641 TK  Beuningen T: 024 - 6790100 F: 024 - 6790101 E: [email protected] I: www.bussman.nl _______________________________

Cadolto Benelux BV Dorpsstraat 8a, 4181 BN Waardenburg T: +31 418 651 544, F: +31 418 651 936 M: +31 61066 4074 E: [email protected] I: www.cadolto.nl

Blygold Nederland B.V. Postbus 10, 3991 KA Houten, T: 030 634 43 10 F: 030 634 43 11

medische gassendistributie systemen

MEDISCHE PERSLUCHT

ingenieursbureaus

Ingenieursbureau Wolter & Dros B.V. Rijksstraatweg 59 -7231 AC  Warnsveld T: 0575 - 58 15 00 F: 0575 - 52 91 22  I: www.wolterendros.nl

Linde Healthcare Benelux De keten 7 Postbus 325, 5600 AH Eindhoven T: +31 40 28 25 825 - F: +31 40 28 16 875 I: www.linde-healthcare.nl

Berko Kompressoren Havenweg 14 - 6603 AS Wijchen T: 024 - 641 11 11 - F: 024 -642 15 72 E: [email protected] I: www.berko.eu ______________________________

Dräger Medical Netherlands B.V. Postbus 874 2700 AW Zoetermeer T: +31 793 464 800 F: +31 793 422 747 E: [email protected] I: www.gasmanagementsystems.nl

MODULAIRE BOUW

Cadolto Benelux BV Dorpsstraat 8a, 4181 BN Waardenburg T: +31 418 651 544, F: +31 418 651 936 M: +31 61066 4074 E: [email protected] I: www.cadolto.nl

NOODSTROOM

Geveke Besturingstechniek Kabelweg 21 - 1014 BA Amsterdam Postbus 820, 1000 AV Amsterdam T: 020-5829111 / F: 020-5822496 E: [email protected]

OPLEIDINGEN

F: +31 (0) 493 473299
 I:www.4medicaldesign.com E:[email protected] Vanguard Healthcare Rob van Liefland Benelux & Nordic E: [email protected] M: +31 6 54 78 58 76 W: www.vanguardhs.com

PARKEER­VOOR­ZIENINGEN

Tinnemans Medical Design BVBA Gildenstraat 41,B-2470 Retie T: +32 (0) 14 717919
 I: www.4medicaldesign.com E:[email protected]

 Volg ons zusterbedrijf op twitter: @ RopaSystems

telecare systemen

wasmachines

Miele Professional Postbus 166, 4130 ED Vianen T: 034-73 78 884 F: 034-73 78 429 www.miele-professional.nl E: [email protected]

waterbehandeling

Hogeschool Rotterdam G.J. de Jonghweg 4-6 3015 GG Rotterdam T: 010 794 48 90 I: http://gezondheidszorgtechnologie.nl

Spark Nieuwstraat 4 - 2266 AD Leidschendam T: 070-3177005 E: [email protected] I: www.spark-parkeren.nl

OPERATIEKAMERS

PERSOONSBEVEILIGING SYSTEMEN

Brecon International Postbus 555 4870 AN Etten-Leur T: 31 (0)88 287 46 46 E: [email protected] I: www.breconinternational.com _______________________________

Interflow De Stek 15, 1771 SP Wieringerwerf T. (0227) 60 28 44 F. (0227) 60 31 65 [email protected] www.interflow.nl _______________________________

Ooperon Mijkenbroek 25 4824 AA Breda T: + 31 76 57 230 30 E: [email protected] I: www.ooperon.nl

Tunstall Healthcare Oslo 28 - 2993 LD Barendrecht T :0180-696 696 / F: 0180- 696 699 E: [email protected] I: www.tunstall.nl

TOTAALINRICHTING

Heijneman Medical BV Postbus 408 3400 AK IJsselstein T: 088 11 81 000 / F: 088 11 81 081 E: [email protected] I: www.heijnemanmedical.nl

vloeren

BWT Nederland B.V. Energieweg 9, 2382 NA Zoeterwoude T +31 (0)88 750 90 00 F +31 (0)88 750 90 90 www.bwtnederland.nl _______________________________

Pure Water Group Korte Hei 3 4714 RD  Sprundel T: 0165 348 252 F: 0165 348 254 I: www.purewatergroup.com

sanitair

Sanitair Consultancy Nederland Van Abcoudehof 73 3911 BM RHENEN T: 06 -204 241 51 [email protected]

Nora flooring systems B.V. Belgiëstraat 14 5171 PN Kaatsheuvel T: 0416-286140 I: www.nora.com/nl

wandbekleding

stralingswering MANN+HUMMEL Vokes Air BV Nijverheidsweg 15, 3401 MC IJsselstein Postbus 309, 3400 AH IJsselstein T: 088-8653724- F : 088-8653400 E : [email protected] www.vokesair.com ______________________________

Vescom Nederland B.V. Sint Jozefstraat 20, 5753 AV Deurne Postbus 70, 5750 AB Deurne T: +31 493 350 767 F: +31 493 350 779 E: [email protected] I: www.vescom.nl Tinnemans Medical Design BV Belleweg 9, 5711 DH Someren T: +31 (0) 493 472399 FMT Gezondheidszorg

45

AGENDA OKTOBER Dé TVVL-Techniekdag 2014 29 oktober 2014, Kasteel De Vanenburg, Putten Inlichtingen: www.tvvl.nl Infosecurity 2014 29 – 30 oktober 2014, Jaarbeurs, Utrecht Inlichtingen: www.infosecurity.nl

Energie & Besparing 4 – 6 november 2014, Evenementenhal Venray Inlichtingen: www.evenementenhal.nl

Digitalisering in de Zorg 25 november 2014, Media Plaza, Jaarbeurs Utrecht Inlichtingen: www.zorgvisiecongressen.nl/digitalezorg

Medica 2014 12 – 15 november 2014, Düsseldorf Inlichtingen: www.medica.de

Facility Managent volgens NEN-EN 15221 25 november 2014, Eindhoven Inlichtingen: www.nen.nl

Precisiebeurs 2014 12 – 13 november 2014, NH Conference Centre Koningshof, Veldhoven Inlichtingen: www.precisiebeurs.nl

ICT & Logistiek 2014 29 – 30 oktober 2014, Jaarbeurs, Utrecht Inlichtingen: www.ict-en-logistiek.nl Green Buildings 2014 30 oktober 2014, St@art, Apeldoorn Inlichtingen: www.fmn.nl

NOVEMBER

De Beurs Domotica & Slim Wonen 19 – 20 november 2014, Evoluon, Eindhoven Inlichtingen: www.beursdomoticaenslimwonen.nl MIC 2014 20 – 21 november 2014, Elzenveld Hotel & Seminarie, Antwerpen Inlichtingen: www.mic2014.be

Aqua Nederland 4 – 6 november 2014, Evenementenhal Hardenberg Inlichtingen: www.aquanederland.nl

DECEMBER

Elektro Vakbeurs 9 – 11 december 2014, Evenementenhal Hardenberg Inlichtingen: www.evenementenhal.nl Topics in Intensive care 10 – 11 december 2014, CongresHotel de Werelt, Lunteren Inlichtingen: www.topicsinic.nl Dag van de Zorglogistiek 16 december 2014, Media Plaza, Utrecht Inlichtingen: www.zorgvisiecongressen.nl/zorglogistiek

JANUARI 2015 Vakbeurs Facilitair 14 – 16 januari 2015, Brabanthallen, Den Bosch Inlichtingen: www.vakbeursfacilitair.nl Klimaatvak Gorinchem 27 – 29 januari 2015, Evenementenhal, Gorinchem Inlichtingen: www.klimaatvak.nl

FEBRUARI

De Nationale GezondheidsBeurs 2015 5 – 8 februari 2015, Jaarbeurs, Utrecht Inlichtingen: www.gezondheidsbeurs.nl Week van de Bouw/Bouwbeurs 2015 9 – 13 februari 2015, Jaarbeurs, Utrecht Inlichtingen: www.weekvandebouw.nl www.bouwbeurs.nl

ADVERTENTIE-INDEX 2 double you bv Bender Benelux BV Berko Kompressoren BLOM care innovation Blygold Nederland BV Boge Kompressoren BV Brecon International Bussman Verhuur BV Bussman Verhuur BWT Nederland BV C-AIR Technics BV Cadolto Benelux BV Carrier Airconditioning Benelux BV de Block Consultant de Jong Gortemaker Algra Dräger Medical Netherlands BV EGM adviseurs 46

FMT Gezondheidszorg

43 44 44 38 44 44 45 44 21 45 44 43 43 43 43 45 43

EGM architecten 43 Eneco Zakelijk 15 ERBE Nederland B.V. 23 Geveke Besturingstechniek 37 Geveke Besturingstechniek 43 Gira 17 Heijneman Medical BV 45 Hogeschool Rotterdam 45 Honeywell Building Solutions 44 Ingenieursbureau Wolter & Dros bv 44 InterBouwconsult bv. 43 Interflow 45 Linde Healthcare Benelux 44 Mann+Hummel Vokes Air BV 45 Metaflex Doors Europe 44 Metaflex Doors Europe BV 48 Miele Professional 19,35

Miele Professional 45 MTD Landschapsarchitecten 44 NLO 29 Nora flooring systems BV 45 OK Consultancy Nederland (OKCN) 43 Ooperon 45 Pure Water Group 45 Record Automatische Deuren BV 43 Ropa Systems BV 43 Ropa Systems BV 44 Sanitair Consultancy Nederland 45 Sauter Building Control Nederland bv 44 Smits van Burgst 43 Spark 45 Sweegers en de Bruijn 43 Swisslog Healthcare 17 Technische Unie B.V. 44

Tegema 47 Tinnemans Medical Design 29 Tinnemans Medical Design BV 45 Trane Airconditioning B.V. 43 Tunstall Healthcare 45 Tyco Fire and Security Nederland BV 2 Ultimo Software Solutions bv 44 Valstar Simonis 43 Van Dorp zorg en welzijn 44 Van Looy Group NV 9 Van Looy Group NV 43 Vanguard Healthcare Solutions Ltd. 45 Vescom Nederland B.V. 45 Vetrotech Saint-Gobain Benelux 43

‘Aiming precision’: intelligence or learning by repetition?

HIGH TECH SYSTEMS - AUTOMOTIVE SYSTEMS - FACTORY AUTOMATION - MEDICAL TECHNOLOGY - MARITIME APPLICATIONS

www.tegema.nl

imagine... ... a dive in the ocean 100% ontwerpvrijheid met Imagine Metaflex Doors introduceert een nieuw schuifdeurconcept. De afwerking met hoogwaardige 3M DI-NOC folie, biedt diverse kleuren, prints en foto’s. Ook kunnen wij een volledig eigen ontwerp voor u verzorgen.

Onbegrensde mogelijkheden met Metaflex Doors Onze schuifdeurconcepten worden wereldwijd toegepast binnen de sectoren Healthcare, Food & Pharma. Daarbij bieden we de juiste balans tussen functionaliteit, esthetica en efficiëntie. Wilt u meer weten over onze mogelijkheden? Neem contact met ons op of bezoek onze website. Ambachtsstraat 11 7122 MP Aalten The Netherlands T +31 (0)543 477 333 www.metaflex.nl