September 2009
Dit is een uitgave van het Ministerie van Justitie
De Handhavingskrant In deze krant: Thorbecke greep in toen de tijd rijp was Door de razendsnelle ontwikkeling van internet is er een schat aan kennis ontstaan. Frans Leeuw, onder andere directeur van het WODC, vindt dat toezichthouders daar meer gebruik van zouden moeten maken.
“De onverbiddelijke voortgang der geschie denis brengt het gezwets van den dag tot zwijgen” noteerde Thorbecke, worstelend met de tijdgeest in de jaren tussen 1845 en 1848. Hij was er oprecht van overtuigd dat het toenmalige vaderlandse politieke en culturele klimaat niet in de pas liep met de vernieuwingen in Europa. Hervorming was noodzakelijk. “De wereld gaat vooruit, en ik wenschte met haar vooruit te gaan.” De resultanten van deze wens waren een nieuwe grondwet en het befaamde ‘Huis van Thorbecke’ waarin, als een organisch geheel, de autonome bevoegdheden van de drie bestuurslagen (Rijk, provincies en
4
gemeenten) werden geordend. Het Huis van Thorbecke: steenvast en onaantastbaar! In ons voorstel ‘De Tijd is Rijp’ hebben ook wij dat huis niet aangetast. Waarom zouden wij? Wat wij wel hebben gedaan, is de vraag beantwoorden hoe overheden beter toezicht kunnen houden en beter kunnen hand haven, terwijl de bevoegdheden intact blijven. Thorbecke heeft nooit iets geweten van mobiele en ketenactiviteiten met een hoog
Hoogleraar milieurecht en milieuofficier Gustaaf Biezeveld: “De wetgever heeft een systeem in het leven geroepen dat je met een understatement ‘ingewikkeld’ kunt noemen.”
Regionale uitvoeringsdiensten zijn goed voor het milieu
Het kabinet wil dat ook gemeenten de regeldruk voor burgers en bedrijven aanzienlijk terugbrengen. Wat gebeurt er in Zoetermeer, de gemeente van regeldrukambassadeur Patrick van Domburg?
risico. Hij heeft nooit te maken gehad met fragmentatie en versnippering van de handhavingstructuur, zich nooit verdiept in zaken als informatiehuishouding en complexe bedrijfsprocessen met hoge risico’s. Wij wel. En daarom hebben wij voor gesteld de zaken voortaan anders aan te pakken, met aandacht voor doelmatigheid, een adequaat schaalniveau, ketenaanpak, registratie, uitwisseling van informatie en een heldere rolverdeling tussen bestuurs rechtelijke en strafrechtelijke handhaving.
Er komen 25 regionale uitvoeringsdiensten die de handhaving van de milieuwetgeving van VROM voor hun rekening nemen. Maar wat zijn de voordelen van de nieuwe handhavingstructuur die de commissie Mans voorstelt? Gustaaf Biezeveld, bijzonder hoogleraar milieurecht aan de Rijksuniversiteit Groningen en coördinerend milieuofficier van het Functioneel Parket, analyseert.
Ons advies sluit aan bij wat Thorbecke ooit heeft gedacht. Niet alleen laten wij zijn huis intact. Maar ook vragen wij, in navolging
“De wetgever heeft een systeem in het leven geroepen dat je met een understatement ‘ingewik
van de grote denker, aandacht voor wat de
keld’ kunt noemen”, stelt Biezeveld. “Er zijn veel verschillende wetten, besluiten en vergunningen.
omgeving van ons vraagt. Immers:
Deze worden door 500 instanties – gemeenten, provincies, waterschappen, inspecties, politie en OM
“De wereld gaat vooruit en ik wenschte met
– gehandhaafd. Zowel bestuurs- als strafrechtelijk. De kern van de problemen in de milieuhandha
haar vooruit te gaan.” Thorbecke was, in
ving is versnippering.”
6 Arie Brouwer zat jarenlang in weer en wind op de motor. Brouwer is inmiddels al lang van de straat. Tegenwoordig adviseert hij de korpschef van het KLPD over boa-zaken. “Het is een misvatting dat alleen politiemensen bekwaam zouden zijn.”
meer dan één opzicht, een wijs man. Hij greep in toen de tijd rijp was. Wij ook.
Er zijn meerdere instanties die zich met hetzelfde bedrijf, werk of activiteit bezig houden, zonder dat
Hoop ik.
zij informatie uitwisselen. Die versnippering gaat ten koste van de deskundigheid. Gemeenten en provincies kunnen nooit alle benodigde kennis in huis hebben. Dat is niet alleen kostbaar, milieu
Drs. Jan H. Mans, Voorzitter Commissie
handhaving is daarvoor ook te ingewikkeld. Biezeveld: “Natuurlijk kun je kennis opbouwen over de
Herziening Handhavingstelsel VROM-
lokale situatie, maar dat duurt lang. En als toezichthouders, bijvoorbeeld bij gebrek aan carrièreper
regelgeving
spectieven, bij hun gemeente of provincie weggaan, verdwijnt hun kennis meestal ook.”
Vervolg pagina 2 »
7
september 2009 » Vervolg van pagina 1
K
ort
nieuws
lijke omgeving. Ze beschikken over kennis en praktijkervaringen die nuttig kunnen zijn voor zowel hun collega-toezichthouders als de politie en het OM. Schaalvergroting
Dag van de Inspecteur
De schaalvergroting maakt dat wethouders en
In de Meervaart in Amsterdam vindt op donderdag
gedeputeerden binnen een regio hun toezicht- en
15 oktober ‘de Dag van de inspecteur’ plaats.
handhavingprioriteiten af moeten stemmen,
Centraal staan de laatste ontwikkelingen en trends
waarmee er meer lijn komt in de handhaving.
in het toezicht. De belangstelling voor de dag,
Bedrijven in de regio zullen op eenzelfde
bedoeld voor rijksinspecteurs, is zoals altijd groot.
behandeling en benadering mogen rekenen.
Na een lezing over de toekomst van het toezicht
Omdat er ook uitwisseling is tussen de uitvoe
volgt een programma met workshops. U kunt
ringsdiensten onderling, zal die rechtsgelijkheid
deelnemen aan een masterclass voor ervaren
naar het landelijk niveau doorsijpelen. Biezeveld:
inspecteurs, een sessie over e-inspecties, zoeken
“Daarmee komen we tegemoet aan klachten van
op internet, omgang met agressiviteit, systeem
bedrijven over verschillen in behandeling.
toezicht, handhavingstijlen, vertrouwen, intuïtie,
Terechte klachten, rechtsgelijkheid is een
toezicht in het buitenland en effectmeting. U kunt
belangrijk element van ons rechtssysteem.”
kiezen uit vijftien sessies. Even stoom afblazen? Tijdens de pauzes vinden tal van activiteiten plaats,
Regionale uitvoeringsdiensten zijn veel beter dan de gemeentelijke milieudiensten in staat om grensoverschrijdende illegale activiteiten op het spoor te komen.
Ander voordeel van die schaalvergroting is dat de
zoals een korte workshop zelfverdediging en een
handhaving wat op afstand wordt geplaatst, zoals
cursus Tai-Chi voor beginners. Werkt u bij een
De uitvoeringsdiensten van Mans zijn volgens
bestuurlijke strafbeschikking voor milieufeiten
dit ook bij het strafrecht het geval is. Nu komt het
rijksinspectie, dan is deelname gratis.
Biezeveld een uitstekende mogelijkheid om die
wordt ingevoerd, kunnen boa’s bovendien
nog wel eens voor dat een bedrijf dat door een
versnippering van kennis en toezicht tegen te
strafrechtelijke boetes opleggen. Zo kunnen de
handhaver op de vingers is getikt de wethouder
Voor meer informatie en inschrijven kunt u
gaan. Met de diensten, die er op 1 januari 2012
regionale diensten effectief optreden tegen
benadert: of het toch niet anders kan. Zeker als
terecht op: www.inspectieloket.nl
moeten zijn, kan de handhaving efficiënter en
eenvoudige milieuovertredingen die voor de
het om een voor de gemeente belangrijke
effectiever worden georganiseerd. Ook doordat
politiekorpsen en het OM geen prioriteit hebben.”
economische activiteit gaat, is het voor de
Het ERR gaat verhuizen
beter kan worden samengewerkt met de milieuteams van de politie.
wethouder dan moeilijk om een gesprek te
Het Expertisecentrum voor Rechtspleging en
De uitvoeringsdiensten brengen bovendien de
weigeren of weerstand te bieden. In de nieuwe
Rechthandhaving (ERR) van het ministerie van
strafrechtelijke en bestuursrechtelijke partijen
situatie kunnen bestuurders gemakkelijker
Justitie wordt op 1 november samengevoegd
Schakelfunctie
bij elkaar. Om de afstemming te versterken
verwijzen naar de deskundige uitvoeringsdienst
met de stichting Centrum voor Criminaliteitspre
Biezeveld: “Regionale uitvoeringsdiensten zijn
pleit Biezeveld ervoor om het OM een plaats in
verderop en naar de afspraken over de handha
ventie en Veiligheid (CCV) te Utrecht. Beide
organisaties waar, schat ik, gemiddeld meer
het bestuurlijk overleg te geven. “Het is
ving die in regionaal verband zijn gemaakt.
organisaties kunnen zo beter profiteren van
dan honderd specialisten zullen werken. Alle
belangrijk dat bestuur en OM afspreken wie
kennis is er aanwezig. Bovendien is die
wanneer optreedt. Daar kun je algemene
Tot slot wijst Biezeveld erop dat de huidige
instrumenten. Het ERR behoudt haar huidige
informatie niet langer gebonden aan indivi
richtlijnen voor bedenken. Bovendien kan het
regionale milieudiensten over het algemeen goed
functie, in die zin verandert er niets.
duen, maar onderdeel van een systeem. Voeg
handig zijn om ook bij individuele zaken te
functioneren en laten zien dat zij voor de
daarbij dat de diensten een gemeenschappe
overleggen, zoals dat in het driehoeksoverleg
milieuhandhaving meerwaarde hebben. “Bij de
Voor meer informatie over het ERR:
lijke informatiehuishouding krijgen, waarop ook
van de regionale politiekorpsen gebeurt. Het
opbouw van het stelsel van regionale uitvoe
www.servicecentrumhandhaving.nl
de rijksinspecties en de politiekorpsen zijn
komt nu te vaak voor dat de één ingrijpt zonder
ringsdiensten zal dan ook goed moeten worden
Voor meer informatie over het CCV: www.hetccv.nl
aangesloten. Dat is een grote stap voorwaarts.”
dat de ander daarvan afweet. Er zijn in het
gekeken naar die regionale milieudiensten. Ook
elkaars expertise en praktisch toepasbare
verleden wel pogingen gedaan om de
de reorganisatie van de politie in het begin van
Met de samenvoeging van toezichthouders van
samenwerking tussen bestuur en OM vorm te
de jaren negentig kan als voorbeeld dienen. Daar
Gelderse Handhavingsweek opnieuw een succes
gemeenten en provincies komt ook een
geven, maar daar zat geen structuur achter.
kan veel van worden geleerd. De regionale
In Gelderland hielden bijna 600 toezichthouders en
bundeling van milieuboa’s tot stand. Biezeveld:
Met de regionale diensten is die er.”
uitvoeringsdiensten moeten voor de bestuurlijke
handhavers begin juni een grootscheepse integrale
“Dat komt de positie en professionaliteit van die
milieuhandhaving worden wat de politiekorpsen
controle. De naleving van de wetten en regels voor
boa’s ten goede. Samen staan ze sterker en
De milieuboa’s kunnen een belangrijke
voor de strafrechtelijke milieuhandhaving zijn: de
natuur, landschap, water, bouw en milieu stond
kunnen ze hun competenties ontwikkelen. Dat is
schakelfunctie vervullen tussen bestuur, OM en
ruggengraat van het stelsel.”
daarbij centraal. 250 teams voerden ruim 200
een belangrijk pluspunt; handhaven leer je
politie. Zij staan met één been in de bestuur
immers in de praktijk. Als op 1 januari 2012 de
lijke en met het andere been in de strafrechte
controles uit. Puin- en asbeststort, gevaarlijk afval, illegale kap,
Agenda
brandveiligheid in de horeca, een illegaal geplaatst
1 oktober
Conferentie gezamenlijke aanpak discriminatie
chalet, illegale sloop, hondenoverlast en onjuiste
De ministeries van Justitie en Binnenlandse Zaken, het OM, de politie, gemeentes, antidiscriminatievoorzieningen en een aantal
opslag van gevaarlijke stoffen bij zwembaden. In
andere partijen bespreken de stand van zaken, eerder gemaakte afspraken en werken aan de verbetering van de gezamenlijke
totaal werden ruim zestig overtredingen geconsta
aanpak van discriminatie, zie www.justitie.nl/onderwerpen/criminaliteit/discriminatie/aanpak/conferentie-gezamenlijke-aanpak
teerd. De politie maakte acht keer proces-verbaal op voor de onjuiste opslag van gevaarlijke stoffen,
15 oktober
Dag van de Inspecteur
het thema van dit jaar.
Deze dag staat geheel in het teken van het vak van inspecteur (zie kort nieuws). Doel van de Gelderse Handhavingsweek is om de
5 november
Handhaving en toezicht: een kwestie van effectief beïnvloeden
samenwerking tussen toezichthoudende
Een symposium waar wetenschappelijke inzichten over handhaving en effectmeting worden gepresenteerd.
organisaties te verbeteren en daarmee de
Voor meer informatie en inschrijving, zie www.servicecentrumhandhaving.nl
kwaliteit van de handhaving naar een hoger plan te tillen.
10 november
Veiligheidscongres
Het jaarlijkse veiligheidscongres van BZK. Voor meer informatie en inschrijving, zie www.minbzk.nl/onderwerpen/veiligheid/blindgangers/veiligheidscongres
19 november
Themadag ruimtelijke ingrepen en natuur
Deze dag is bedoeld voor beleidsmedewerkers en handhavers die zich bezig houden met ruimtelijke ontwikkeling of natuur bescherming. Voor meer informatie en inschrijving, zie www.lom.nl
2
Best prac tice
Dit is een uitgave van het Ministerie van Justitie
Handhaven kan op vele manieren. Dat is het interessante eraan. Nóg interessan ter wordt het als de kennis over handhaven wordt gedeeld. De rubriek Best Practices bericht over succesvolle handhavingspraktijken die het waard zijn om door te geven.
Ook bezig met een innovatief handha vingsproject dat navolging verdient? Meldt uw initiatief bij de redactie van de Handhavingskrant via servicecen
[email protected]. Wij zien uw reacties graag tegemoet.
Gemeente Haarlemmermeer bereidt jongeren voor op baan bij politie Jongeren die bij de politie willen, zijn niet altijd stevig genoeg. Ze ontberen levenservaring en sociale vaardigheden. Gevolg: ze worden afgewezen, gaan iets anders doen en komen niet meer terug. In Haarlemmermeer proberen ze daar, op bescheiden schaal, iets aan te doen. Clustermanager Marcel Pelzer: “Het levert ons als gemeente ook voordeel op.”
Zaanstreek-Waterland gesolliciteerd. Met succes. Er zijn meer schakeltrajecten die jongeren klaarstomen voor de politie. Wat het project van de gemeente Haarlemmermeer daarvan onderscheidt, is dat de toekomstige agenten ook de bestuurlijke kant van de handhaving leren kennen. Pelzer: “Ze maken kennis met gemeentelijke instrumenten en leren wanneer die worden ingezet. Het mooiste zou natuurlijk zijn als ze terechtkomen bij de politie van Haarlemmermeer. Ze beschikken immers over kennis van de gemeente, de regels, de mensen en de bijzonderheden. Helaas werkt de politie in Haarlemmermeer niet met surveillanten.” Pelzer pleit voor meer uitwisseling tussen bestuur en politie. “Ik hoop dat dit op allerlei niveaus in de organisatie gebeurt. In ieder geval voor grote gemeenten. Laat politiemen sen maar een tijdje rondlopen bij de gemeente en laat gemeentelijke handhavers een paar maanden stage lopen bij de politie. Zo leren we van elkaar, wisselen kennis uit. Dat maakt het Een agent geeft uitleg over opleidings- en beroepsmogelijkheden bij de politie tijdens de Nationale Carrièrebeurs in de RAI.
makkelijker om samen te werken.”
De beslissing of iemand wel of niet naar de
dat houdt de organisatie wakker en kan voor
het beste kunnen aanspreken. We maken ze
Politieacademie mag, wordt grotendeels aan
hernieuwd enthousiasme zorgen.” De deal met
volwassener, zorgen dat ze steviger in hun
het korps overgelaten. De intredeselectie kent
de politie Zaanstreek-Waterland was snel
schoenen komen te staan. We hebben
een aantal onderdelen: taalonderzoek,
gemaakt. Pelzer: “Zij zouden kandidaten die
inmiddels weer contact opgenomen met de
cognitief capaciteitenonderzoek, psychologisch
nog niet helemaal klaar waren voor de
wervingscoördinator van de politie Zaanstreek-
onderzoek, een persoonlijkheidsvragenlijst,
opleiding tot politiesurveillant naar ons
Waterland, want in oktober is het jaar voorbij.”
een praktijkproef en fysiek motorisch onder
doorsturen. Wij zouden ze opleiden tot
zoek. Vooral bij de praktijkproef gaat het nog
gemeentelijk handhaver en klaarstomen voor
Voor Robin Stigter was het zonder meer
wel eens mis.
het echte werk. Het mes snijdt zo aan twee
leerzaam. “Het was wennen, ik had dit soort
kanten; wij beschikken over jonge enthousiaste
werk nooit eerder gedaan. Voorbijgangers
Pelzer werkte 25 jaar voor de politie Zaan
werknemers, de politie over kandidaten met
aanspreken op hun gedrag of helpen. Ik vind
streek-Waterland, de laatste jaren als hoofdin
een stevige vooropleiding.”
het hartstikke leuk. Iedere dag is anders. In die
specteur, en kent de verhalen uit de praktijk.
acht maanden leer je heel veel. Je ontwikkelt je
“Ik heb meerdere keren meegemaakt dat
Eind 2008 meldden zich twee kandidaten:
persoonlijkheid. Je leert omgaan met stress, je
jongeren die zich meldden te licht werden
Sharon Uffeli (18) en Robin Stigter (19). Ze
groeit, krijgt meer overwicht. De begeleiding
bevonden. Ze waren gemotiveerd, wilden
werden ondergebracht bij de bikers van het
van degene met wie ik de straat op ga en van
graag, maar hadden niet de nodige levenserva
APV-team, dat onder andere optreedt tegen
mijn coach is uitstekend; ik heb veel van ze
ring. Ze waren bij wijze van spreken net onder
foutparkeerders, afvaldumpers en wildplassers.
geleerd.” Robin heeft opnieuw bij de politie
de rokken van moeder vandaan. We moesten
Daar was plaats en bovendien zagen Sharon en
ze afwijzen en daarmee waren ze voorgoed
Robin een stage op de fiets wel zitten. Pelzer:
De gemeente Haarlemmermeer is één van
verloren voor de politie. Zo’n jongen of meisje
“We kijken per kandidaat waar die het meest
de eerste gemeenten met een team van
slaat een andere richting in, kiest voor een
tot zijn recht komt.”
toezichthouders op de fiets. De ‘bikers’ zijn
andere carrière.”
snel en geruisloos ter plekke bij rotzooi of De agenten in spe hebben volgens Pelzer een
overlast. Voor de burger zijn ze gemakke
Als manager Handhaving en Toezicht zocht
schat aan praktijkervaring opgedaan. “We leren
lijk aan te spreken. Bovendien kunnen ze
Pelzer naar jonge, enthousiaste handhavers,
ze waar ze op moeten letten tijdens het
bijna overal komen.
met frisse ideeën. “Af en toe wat nieuw bloed,
surveilleren en hoe ze overtreders of passanten
Sharon Uffeli en Robin Stigter hebben zich in de praktijk voor kunnen bereiden op een baan als politiesurveillant.
3
september 2009
Internet 2.0 schatkamer voor toezichthouders Frans Leeuw over de burger als toezichthouder Door de razendsnelle ontwikkeling van internet is er een schat aan kennis ontstaan, waarmee toezichthouders hun voordeel kunnen doen. Frans Leeuw, directeur van het kenniscentrum WODC, hoogleraar te Maastricht en voorzitter van de beroepsvereniging Vide, ziet mogelijkheden. Betrek burgers bij het toezicht, maak gebruik van hun kennis en de kwaliteit en efficiëntie van het toezicht gaan vooruit.
Hoogleraar, directeur van het WODC en voorzitter van Vide Frans Leeuw: “Het is voor professionals niet eenvoudig om de hulp van amateurtoezichthouders in te roepen.”
Veel toezichthouders zitten in fase 1.0 van
is gevorderd. In een essay dat verscheen in het
het zelfs aanwijzingen op over de bron van de
Inspecties moeten volgens Leeuw wel altijd
internet, de fase van de individuele, geïsoleer
boek ‘Turven, tellen en toetsen’ toont journalist
vervuiling.”
kritisch blijven. “Klakkeloos aannemen wat
de gebruiker. Vaak gaat het contact met de
en hoogleraar Marc Chavannes aan dat de
burger niet verder dan een uitnodiging om
Amerikaanse burger een factor is waar het
De onderwijsinspectie, bijvoorbeeld, zou
zijn. Al was het alleen maar omdat er eigenbe
vragen en opmerkingen naar de inspectie te
establishment niet omheen kan. Amerikaanse
kunnen profiteren van sites en interacties van
lang in het spel kan zijn. De klacht van een
sturen. Volgens Leeuw is dat een gemiste kans.
burgers en organisaties hebben volgens
ouders, ouderraden en leerlingen. Dat zijn
veehouder over zijn collega drie weilanden
Om gebruik te kunnen maken van gespeciali
Chavannes “onregelmatigheden met stembuspro
direct betrokkenen, die uit eigen ervaring
verderop, zou je met enige argwaan moeten
seerde kennis is koppeling met fase 2.0
cedures aan het licht gebracht”, gerespecteerde
weten wat er op scholen gebeurt. Zij kunnen
benaderen. Je moet kritisch blijven. Ik ben
noodzakelijk. Internet heeft zich de afgelopen
media tot “pijnlijke bekentenissen gedwongen”
nuttige informatie verschaffen over de kwaliteit
ervan overtuigd dat we dat best aan onze
jaren uitgebreid met wiki’s, bloggers, gespecia
en belangrijke resultaten bereikt bij de bescher
en uitval van de lessen, de staat van het
inspecteurs en toezichthouders kunnen
liseerde sites en communities die worden
ming van de persoonlijke levenssfeer.
gebouw, de situatie in de toiletten of de handel
overlaten.”
verbonden door een gemeenschappelijk doel of interesse. Burgers ontwikkelen zich, in die wereld, steeds
derden zeggen, zou natuurlijk een slechte zaak
in verdovende middelen. Leeuw: “Belangrijk Ouders en leerlingen
zijn sites waarop ouders of leerlingen hun
“Aan de andere kant corrigeren gebruikers van
Volgens Leeuw zouden toezichthouders meer
ervaringen delen en vooral ook oplossingen
wiki’s en soortgelijke sites elkaar voortdurend.
kunnen inspelen op de nieuwe mogelijkheden.
aandragen voor bepaalde problemen. Tezamen
Zie hoe dat doorgaans gaat met het herstellen
meer tot burgertoezichthouders. Ze zijn een
“De milieu-inspectie en het waterschap die
met de door Inspecties verzamelde institutio
van fouten op Wikipedia. Een ander mooi
factor waarmee bedrijven en overheden
toezicht houden op bijvoorbeeld de Dommel,
nele kennis, ontstaat vermoedelijk een voller
voorbeeld is het Massachusets Institute of
rekening dienen te houden. Dat effect wordt
zouden hun voordeel kunnen doen met een
beeld. Daaruit kunnen wellicht conclusies
Technology (MIT), dat een groot deel van zijn
nog eens versterkt als de pers, voor wie
gespecialiseerde Dommelsite. Een plek waarop
worden getrokken over de kwaliteit van
onderwijsmateriaal op internet zette. Ze
internet een steeds belangrijkere informatie
een liefhebber kennis verzamelt, die hij krijgt van
scholen en de manieren om die op te krikken.”
werden voor gek verklaard, maar uiteindelijk
bron wordt, de klachten of feiten oppikt en
andere liefhebbers. Van sportvissers, gepensio
Leeuw raadt inspecteurs aan het boekje
heeft het alleen maar voordeel opgeleverd. Er
soms uitvergroot. Burgerinitiatieven kunnen
neerde biologiedocenten, betrokken huismannen
‘Infotopia’ (2007) van Cass Sunstein voor een
is altijd wel een emeritus hoogleraar in een
ook momentum krijgen als een gezaghebbende
of een nog bij zijn ouders wonende aio van de
paar dollar aan te schaffen. Het bevat tal van
vergeten staat die de foutjes uit de voetnoten
instantie als Rover of de Consumentenbond zich
Universiteit Wageningen. Dat kan een aardig
voorbeelden van hoe één en ander in de
haalt. Daar komt bij dat inspecties in de loop
ermee gaat bemoeien.
beeld opleveren van de vervuiling, de waterkwa
publieke en de private sector verloopt en van
van de tijd steeds beter weten welke sites en
Het is een ontwikkeling die in de VS al veel verder
liteit, vissterfte en het waterpeil. Wellicht levert
het belang van ‘crowd sourcing’.
informanten betrouwbaar zijn. Je bouwt kennis over kennis op.” Wat houdt de toezichthouders tegen, waarom maken ze niet meer gebruik van de mogelijk heden van de kennissamenleving, van internet 2.0? Leeuw: “Wellicht heeft het iets met leeftijd te maken. De beslissers zijn toch vooral van de generatie die ook de tijd zonder computer nog kent en wellicht niet onmiddellijk bezig is met wikinomics en infotopia. Belangrijker is denk ik dat het voor professionals niet eenvoudig is om amateur-toezichthouders te hulp te roepen. Gelukkig zie je steeds vaker dat die barrière wordt doorbroken.”
Marc Chavannes. De burger als toezichthouder. Hoe de burger de overheid kan helpen haar verantwoordelijkheid te hernemen. In: Turven, tellen en toetsen. Redactie: Frans L. Leeuw, Jeroen S. Kerseboom en Ronald Elte.
De Dommel
4
Dit is een uitgave van het Ministerie van Justitie
Nieuwe MBO-opleiding voor handhavers Opleidingen tot assistent en medewerker toezicht en veiligheid op MBO-niveau waren er al. Recent is daar een opleiding tot handhaver aan toegevoegd. De opleiding, inmiddels erkend door het ministerie van OC&W, leidt op voor de praktijk. “De vraag naar deze opleiding is groot.”
Klaas Wolzak, tegenwoordig directeur
dingseisen vastgesteld. Eerst voor het niveau
Veiligheidszorg Almere, stond als directeur van
van assistent en medewerker, recent voor dat
de Landelijke Vereniging Belangengroep
van de handhaver. De scholen moeten het
Stadstoezicht (LVBS) aan de basis van de drie
uitgebreide pakket functie-eisen, vaardigheden
opleidingen. “Eind jaren tachtig introduceerde
en kennis vertalen in onderwijs. De kwalifica
Amsterdam stadswachten. Ze vulden de politie
ties voor de drie opleidingen zijn goedgekeurd
aan, deden nuttig werk, in het kader van de
door het Ministerie van Onderwijs.
Melkertbanen. Na een jaar stroomden ze door naar de gewone arbeidsmarkt, meestal naar
De drie kerntaken van de Handhaver toezicht
de beveiligingsbranche. Ze konden daar alleen
en veiligheid (HTV) zijn: 1) Ziet toe op orde en
terecht als ze de opleiding ‘Beveiliger’ hadden
veiligheid in het publieke domein. 2) Treedt op
gevolgd. Als je aan de bak wilde komen, moest
bij incidenten en calamiteiten. 3) Voert
je dat diploma hebben.” In de praktijk bleek
dienstverlenende werkzaamheden uit. De
echter dat het werk van de stadswacht andere
handhaver wijst voorbijgangers de weg, helpt
kwaliteiten vroeg. Wolzak: “Een stadswacht/
als dat nodig is met oversteken. Bij kleine
toezichthouder moet anders dan een beveiliger
overtredingen grijpt hij in. Wildplassen, alcohol
vooral sociaal en communicatief vaardig zijn.
gebruik of blowen in de openbare ruimte,
In 1999 hebben we contact gezocht met
fietsen in een voetgangersgebied – het behoort
ECABO, een instituut dat MBO-kwalificaties ont
allemaal tot zijn domein. Belangrijk is dan ook
werpt.”
dat hij of zij sociaal vaardig is en communicatief
In overleg met de LVBS, de Politieacademie en
sterk. Een handhaver doorziet wat er aan de
de politieonderwijsraad heeft ECABO oplei
hand is, treedt de-escalerend op. Anders dan Een fietser in een voetgangersgebied, het is één van de situaties waarop de nieuwe MBO-opleiding tot handhaver voorbereidt.
de assistent en de medewerker, beschikt hij
ving (ExTH), opgericht door de Landelijke
over bevoegdheden. Hij mag mensen staande
Vereniging Belangengroep Stadstoezicht, de
houden, goederen in beslag nemen, sancties
politie en het middelbaar beroepsonderwijs.
opleggen en een proces-verbaal administratief afhandelen.
De opleidingen tot assistent en medewerker worden inmiddels door zestien ROC’s en een
Volgt een leerling de beroepsopleidende
aantal particuliere instellingen aangeboden.
leerweg (BOL), dan loopt hij stage bij een
Voor de opleiding tot handhaver kunnen
aantal bedrijven, in combinatie met een
belangstellenden bij vijf ROC’s terecht. Maar
opleiding bij een ROC of particulier instituut.
volgens Pieter Oterdoom, adviseur bij ECABO,
Volgt een leerling de beroepsbegeleidende
zullen er in de toekomst zeker meer volgen.
leerweg (BBL), dan is hij in dienst van een
“Steeds meer gemeenten nemen de opleiding
organisatie en gaat hij één of twee dagen per
op in de functie-eisen voor handhavers, de
week naar school. In de BOL bedraagt het
opleidingsinstituten volgen dan vanzelf.
praktijkgedeelte minimaal twintig procent,
Daarnaast zijn er zeker duizend jongeren die
maar minder dan zestig procent van de totale
een baan bij de politie ambiëren maar nog te
opleiding. In de BBL is het percentage minimaal
jong zijn. Zij zouden eerst de opleiding HTV
zestig. Bij beide onderwijsvormen krijgen de
kunnen volgen. ”
kandidaat-handhavers begeleiding van een ervaren beroepskracht. Hij brengt ze de fijne
Maar is er ook vraag naar die handhavers?
kneepjes van het vak bij, houdt voortgangsge
Wolzak: “De behoefte aan handhavers bij
sprekken en beoordeelt de praktijkopdrachten.
gemeenten is groot en groeiend. Handhaving en toezicht blijken te werken en tegemoet te
Stadswachten aan het werk in de binnenstad van Dordrecht.
Tijdens het examen moeten de kandidaten
komen aan de wensen van burgers. Volgens
laten zien dat ze zijn opgewassen tegen lastige
Oterdoom komt daar bij dat het werkveld zich
praktijksituaties, die worden nagebootst in een
niet beperkt tot gemeenten. “Ook provincies,
examenstraat. De kandidaten, die als koppel de
openbaar vervoerorganisaties, waterschappen
straat op moeten, worden getest in minstens
en de douane hebben behoefte aan vakbekwa
ECABO is het kenniscentrum voor de dienstverlenende beroepen, van administratie en
zes situaties. Er gebeuren altijd meer dingen
me handhavers.”
ICT tot orde en veiligheid. Adviseur Pieter Oterdoom: “We zetten ons in voor praktijkge-
tegelijk of er zijn onverwachte wendingen.
richt beroepsonderwijs, dat kandidaten aflevert die meteen kunnen meedraaien én
Net als in de praktijk. De kandidaten worden
Werkgevers die medewerkers naar de opleiding
meegroeien in hun beroep. Daarom bedienen we scholen en bedrijven met een breed
beoordeeld door twee deskundigen, één van
te sturen komen in aanmerking voor een
pakket diensten, dat loopt van het ontwikkelen van actuele opleidingseisen, erkenning
een ROC en één van een toezichtinstelling. Het
financiële tegemoetkoming uit het A&O fonds.
en begeleiding van stagebedrijven tot het ontwikkelen en beheren van examenbanken.”
examen, theorie en praktijk, wordt afgenomen
Voor meer informatie: Carla Kleinpaste van
door de Exameninstelling Toezicht en Handha
instituut Ruisendaal (tel. 023-5311612).
5
september 2009
Een van de eerste wapenfeiten van wethouder Patrick van Domburg was het afschaffen van de terrasvergunning.
aandacht voor projecten en initiatieven die de handhaving vereenvoudigen, verbeteren of verduidelijken: slim handhaven, dus! Doe er uw voordeel mee…
Slim handhaven
Op deze plek terugkerend
Antennes – zowel spriet, staaf als schotel – lenen zich uitstekend voor een flitsvergunning.
Zoetermeer schakelt burgers en ondernemers in bij vermindering regeldruk Het kabinet wil dat ook gemeenten de regeldruk voor burgers en bedrijven aanzienlijk terugbrengen. Zeven regionale ambassadeurs, burgemeesters en wethouders van gemeenten die voorop lopen, moeten daaraan bijdragen. Patrick van Domburg, verantwoordelijk wethouder in Zoetermeer, is zo’n ambassadeur. Wat gebeurt er in zijn gemeente? En wat houdt de Zoetermeerse methode precies in?
Van Domburg: “We hebben in het beleidspro
mensen die het aangaat om de tafel te gaan
voorstel om voor zeker tien vergunningen de
je ze beter afschaffen en het op een andere
gramma opgenomen dat de regeldruk in 2010
zitten.”
lex silencio positivo toe te passen. Dat betekent
manier regelen.
ten opzichte van 2006 met dertig procent moet
dat een vergunning vanzelf wordt toegekend
zijn teruggedrongen - vijf procent boven de
De burger die een dakkapel wil, is in Zoeter
als een gemeente niet binnen een bepaalde
Of het verlagen van de regeldruk leidt tot
landelijke doelstelling. Die hoofddoelstelling
meer sneller klaar dan in de meeste andere
termijn een besluit neemt.
besparingen, is volgens Van Domburg op dit
hebben we vertaald in concrete, meetbare
gemeenten. Wie ’s morgens een aanvraag
doelen. Twintig procent minder vragen en
indient, krijgt diezelfde dag nog antwoord en
Zoetermeer heeft niet alleen 84 van haar
gezicht lijkt dat evident, maar er zit ook een
bewijsstukken voor bedrijven die een vergun
kan bij wijze van spreken ’s avonds al gaan
producten – vergunningen – kritisch bekeken,
andere kant aan. We nemen als gemeente ook
ning aanvragen, veertig procent minder voor
timmeren. De flitsvergunning zal binnenkort
maar snoeit ook in de verordeningen. Van de
taken van onze burgers over, zoals het
burgers. Daar is, anders dan je zou denken,
ook gelden voor aan- en uitbouwen, bijgebou
79 verordeningen uit 2006 zijn er dertien
koppelen van producten en het natrekken van
meer winst te boeken. Verder streven we naar
wen en overkappingen, kozijn- en gevelwijzi
geschrapt. De verordeningen die blijven, zijn
gegevens. Het gaat ten slotte om lastenverlich
een hoger rapportcijfer voor de afhandeling
gingen, erfafscheidingen, antennes – zowel
voor het merendeel langs de lat van de
ting voor onze burgers en bedrijven. Hoe de
van verzoeken van bedrijven, een betere
spriet, staaf als schotel – en airco-installaties.
modelverordening van de VNG gelegd en
balans uitpakt, dat kunnen we pas over een
vindbaarheid van het bedrijfsloket, het
Het geheim is volgens Van Domburg het anders
uitgekleed waar dat kan. Voor 2009 staan er
paar jaar zeggen. Nu is al wel duidelijk dat
opheffen van overbodige regelingen en het
organiseren van de werkprocessen.
nog tien op het programma. Je moet je, volgens
initiatieven tot vermindering van regeldruk en
aanpassen van verordeningen.”
moment nog niet duidelijk. “Op het eerste
Van Domburg, steeds afvragen of regelingen en
betere dienstverlening tevredener burgers en
Uitgangspunt bij het verminderen van de
Een ander voorbeeld is het afschaffen van de
verordeningen in deze tijd nog wel een functie
ondernemers opleveren. Ik hoor het op straat
regeldruk zijn de burger en de ondernemer. In
terrasvergunning. Zoetermeer zet voortaan
hebben. Zijn ze overbodig, leveren ze burger en
en het blijkt ook uit onderzoek. Je zou kunnen
Zoetermeer hebben ze eerst de regels en
gewoon op internet aan welke eisen een terras
ondernemer irritatie op, brengen ze kosten met
zeggen dat onze aanpak burger en overheid
vergunningen aangepakt waar veel burgers en
moet voldoen. De vent- en uitstalvergunningen
zich mee waar weinig tegenover staat? Dan kun
dichter bij elkaar brengt.”
bedrijven last van hebben, zoals de kap- en de
wacht eenzelfde lot. De reclamevergunning kan
visvergunning. Van Domburg: “Inmiddels
straks voor een deel worden omzeild doordat
hebben we voor 35 producten de mening van
ondernemers hiervoor terecht kunnen bij een
De zeven ambassadeurs moeten hun collega’s enthousiasmeren, helpen en doorverwij-
een aantal aanvragers gepolst. Zij voelen waar
particulier bedrijf dat weet aan welke regels ze
zen. Het is hun taak om zoveel mogelijk goede voorbeelden van deregulering te
het knelt, waar het beter kan. Daar moet je
zich moeten houden. “Zo springen we er dus als
verspreiden. Wilt u meer weten? De website www.minderregelsmeerservice.nl bevat
naar luisteren. Dat levert meer op dan wanneer
overheid op een verantwoorde manier
mooie voorbeelden. U kunt er ook terecht voor informatie over de regionale roadshows,
ambtenaren zelf de regels tegen het licht
tussenuit”, zegt Van Domburg die nog meer
waar u ervaringen kunt delen met uw collega’s. De roadshows vinden plaats tussen 24
houden of alleen bij collega’s gaan kijken hoe
plannen heeft. Het college van burgemeester
september en 15 oktober op verschillende plaatsen in het land. Voor vragen of maatwerk
zij het doen. Je wint alleen door met de
en wethouders heeft al ingestemd met een
kunt u de secretaris van de ambassadeurs, Arjen Kroes (
[email protected]) benaderen.
6
Dit is een uitgave van het Ministerie van Justitie
Wie zijn toch die toezichthouders en handhavers die zich professioneel bezighouden met de naleving van onze wet- en regelgeving? Waar zitten ze, wat zijn hun taken en verantwoordelijkheden? En waar liggen hun prioriteiten? Op deze plek steeds een portret van een collega, partner of medewerker in de handhavingssector.
Persoonlijk portret
Arie Brouwer windt zich op over positie boa’s De knieën van Arie Brouwer doen het niet al te best meer. Jarenlang in weer en wind op de motor heeft zijn sporen nagelaten. Brouwer is inmiddels al lang van de straat. Tegenwoordig adviseert hij de korpschef van het KLPD over boa-zaken. Wat beweegt hem en waar windt hij zich over op? In 1973 trad de kersverse wachtmeester, na een
Na een aantal jaren vakbondswerk voor de ACP
pistolen van de Nederlandse politie, binnen
bekwaam zouden zijn; boa’s leveren uitstekend
paar aanvullende cursussen, in dienst van wat
keerde Brouwer terug naar de weg. Hij gaf
twee jaar werden aangepast. “Dat was een
werk en vullen de politie aan. Ze worden gelukkig
toen nog de Surveillancegroep Autosnelwegen
operationele leiding aan een Porsche-team en
enorme logistieke operatie. Elke week 850
niet meer gezien als tweederangs politiemensen,
heette. Na een jaar Porsche-groep, stapte hij over
reed zelf ook. Ik heb geprobeerd om het beste in
exemplaren naar de producent in Beieren, 850
mede dankzij de inspanningen van Justitie, maar
op de motor. Hij reed al voor hij bij de politie
mijn mensen naar boven te halen. Ik stelde hoge
exemplaren terug naar Nederland en hun
er is zeker nog vooruitgang te boeken. Een goede
kwam en rijdt nog steeds. Tien jaar toerde Arie
eisen, maar liet ook zien dat ik betrokken was en
eigenaren en 850 dienstpistolen ter vervan
stap zou zijn als korpschefs, die formeel
Brouwer met een politiemotor over de Neder
dat die eisen ook voor mij golden. Ik probeerde ze
ging.” Bij de sociale werkplaats in Apeldoorn
verantwoordelijk zijn voor het functioneren van
landse snelwegen. “Tegenwoordig hebben ze van
beroepstrots bij te brengen, om ze beter te laten
liet Brouwer kistjes maken voor het vervoer, dat
boa’s, stevige vertegenwoordigers zouden
die prachtige leren pakken, wij droegen gewoon
presteren. Vakmanschap zit hoog bij mij.”
door het leger werd uitgevoerd. Het budget:
aanwijzen die namens hen het boa-beleid vorm
tien miljoen gulden. “Het is uitstekend
kunnen geven.”
een stoffen broek. Vandaar die knieën.” In 1991 liet Brouwer de praktijk van de
gelopen.”
Brouwer is handhaver geworden omdat goed
handhaving definitief achter zich. “Ik werd
en fout hem aan het hart gaan. “Ik heb zoals
gevraagd om de voorstellen van de commissie
Beroepscode
maar ze verdienen ook een officiële beroeps
veel politiemensen een soort natuurlijke
Mulder bij de politie bekend te maken en door
Wat drijft Brouwer? Waarom al die verschillende
code, vindt Brouwer. “Ze moeten bij hun
verontwaardiging over gedrag dat niet door de
te voeren. Voor lichte verkeersovertredingen
projecten en functies? “Ik wil graag verant
beëdiging verklaren dat ze betrouwbaar,
beugel kan. Dat betekent niet dat ik meteen
zou voortaan een administratieve sanctie
woordelijkheid dragen en me inzetten voor de
zorgvuldig en onkreukbaar zullen zijn. Ik zou de
met mijn bonnenboekje klaarstond. Maar als ik
worden opgelegd, zonder tussenkomst van de
samenleving.” In dat kader passen ook zijn
minister willen vragen om dat te vertalen in
dingen zag die echt niet konden, dan was ik
rechter, geïnd door het CJIB. Ik kan me er nu nog
politieke activiteiten; Brouwer was drie jaar
een beroepscode, zoals we die ook voor de
fanatiek. Iemand die zijn gordel niet draagt,
aan ergeren als politiemensen het onderscheid
wethouder in Wijk bij Duurstede (voor
politie hebben. Dat geeft houvast, boa’s weten
mag het voelen. Maar hulp verlenen is voor mij
niet kennen. Als agent moet je een vakman zijn,
GroenLinks) en zat daarna nog een jaar in de
dan veel beter waar ze aan toe zijn, wat wel en
net zo belangrijk. Ik heb heel wat banden
die weet wat hij doet en gezag uitstraalt. We
gemeenteraad. En Brouwer houdt van
niet kan. Ze zullen in twijfelgevallen minder
verwisseld.”
zouden misschien ook eens kritisch naar onszelf
uitdagingen, is competitief ingesteld. “Ik vind
gemakkelijk over de grens gaan en met meer
moeten kijken, als we het hebben over de
het leuk om ergens voor te gaan, de beste te
overtuiging hun werk kunnen doen.”
toegenomen agressie tegen handhavers.”
zijn.” In zijn jonge jaren was hij politiekampi
Snelwegen en een Walther P5 Begin jaren tachtig hield Brouwer zich een
Boa’s verdienen het respect van de politie,
oen op de 200 meter sprint, met 23 seconden.
aantal jaren bezig met misdaadpreventie langs
Na een intermezzo bij het CJIB als accountmana
Op de honderd meter eindigde Brouwer, tot zijn
de snelwegen. “Dat was een soort hype die
ger politie, keerde Brouwer in 1995 terug bij het
spijt, steeds net achter een sportinstructeur.
overal bij de politie rondwaarde, maar die bij
KLPD. “Ik wilde iets met informatisering en
Tijd: 11.2 seconden.
onze dienst over het algemeen niet zo veel
automatisering. Een verkeerde keuze, ik zag
opleverde. Leuk was wel dat ik later een aantal
alleen maar beeldschermen voorbij komen.” Het
De uitdaging waar Brouwer nu voor staat is het
van mijn ideeën zag terugkomen.”
project ‘Walther P5’ maakte veel goed. Brouwer
verbeteren van de positie van de boa’s. “Het is
moest ervoor zorgen dat alle 43.000 dienst
een misvatting dat alleen politiemensen
Het ERR zoekt testers voor het model handhavingscommunicatie Wilt u jongeren onder de zestien ertoe bewegen geen alcohol te
De vraag is: hoe organiseer ik de communicatie zodanig dat het de
Momenteel wordt het instrument gedigitaliseerd en in november/
drinken? Laat de brandveiligheid in cafés volgens u te wensen
handhaving versterkt en effect heeft op het naleefgedrag van
december 2009 kunnen we uw hulp gebruiken bij de eerste testen.
over? Of wilt u hondenbezitters bewust maken van het belang van
burgers en ondernemers in mijn regio? Om het u gemakkelijk te
Denkt u graag mee over dit nieuwe instrument? Mail dan naar
een schone straat? Dan bent u vast geïnteresseerd in nalevings- en
maken, heeft het ERR een digitaal stappenplan ontworpen. Het
[email protected] om u aan te melden als tester, of kijk
handhavingscommunicatie!
gebruiksvriendelijke instrument structureert de gedachtegang,
voor meer informatie op www.servicecentrumhandhaving.nl!
leidt u langs belangrijke overwegingen en zorgt voor een doordachte aanpak.
7
september 2009
In de rubriek ‘RE:’ reageren deskundigen op een actuele stelling. Deze keer gaat het over de toezichtlastvermindering voor ondernemers.
Aan:
Andries Oldenkamp, Jean Paul Gebben en Bernard Wientjes
Onderwerp:
‘De doelstelling van het rijk om de regeldruk voor het bedrijfsleven met 25% te verminderen gaat niet ver genoeg. Ondernemers verdienen meer vertrouwen.’
Van: Andries Oldenkamp, hoofd afdeling Strategie directie Toezichtbeleid en Communicatie van de Voedsel en Waren Autoriteit: Dé ondernemer bestaat niet en vertrouwen op de blauwe ogen van de ondernemer is te riskant, leert de ervaring. Een ondernemer krijgt de toezichthouder die hij verdient. Daarvoor moet je de ondernemers kennen. Wat zijn z’n nalevingmotieven en hoe zit het met z’n nalevinggedrag? We spreken ondernemers aan op hun verantwoordelijkheid om veilig voedsel en veilige producten te produceren. Ondernemers die hebben laten blijken dat ze zich aan de regels houden mogen rekenen op minder toezicht door de VWA: gerechtvaardigd vertrouwen. Ondernemers die over de schreef gaan, verdienen een frequent bezoek en ontmoeten een VWA die zonodig stevige sancties oplegt. Wij noemen dat handhaven met verstand en gevoel: hard waar het moet, zacht waar het kan.
Van: Jean Paul Gebben, burgemeester van Renkum en regeldrukambassadeur: Momenteel regelen we alles aan de voorkant dicht in plaats van aan de achterkant. Omdat een paar ondernemers het verknallen, moeten alle ondernemers daarvoor boeten. Een mooi voorbeeld is de eerstedagsmelding, bedacht om zwartwerken en werkfraude aan te pakken. Het was de grootste ergernis van ondernemend Nederland. Het kabinet heeft deze onzinnige regel per 1 januari 2009 afgeschaft. Wanneer nu sprake is van fraude of illegale werknemers leidt dat tot (hogere) straffen. Meer vertrouwen (minder regels vooraf) in ondernemers is prima, mits gekoppeld aan een stevige aanpak van overtreders (regels achteraf). De toezichtlasten kunnen daardoor fors omlaag, we leggen de verantwoordelijkheid voor goed gedrag, en daarmee het vertrouwen, immers weer daar waar die hoort, bij de ondernemer!
Van: Bernard Wientjes, voorzitter ondernemingsorganisatie VNO-NCW: Hartgrondig mee eens, want met 25 procent minder toezicht door Rijksinspecties, zijn we er nog lang niet. Het bedrijfsleven, en dan vooral het MKB, heeft vaak meer last van lokale instanties. Een vermindering van alle inspecties waar een ondernemer mee te maken heeft. Daar moet het
Handhaven effec
praktijk juist het wantrouwen regeert. Iedere inspectiedienst beschouwt zijn eigen controleterrein als ‘high risk’, waarop geen relativering
met
om gaan. Het tweede deel van de stelling raakt de kern van het probleem. Iedereen is het eens met het beginsel van vertrouwen, terwijl in de
mogelijk is. Objectieve risicoanalyses en een verminderd toezicht wanneer een ondernemer jarenlang de regels goed heeft nageleefd. Dat moet leidend worden in de toekomst.
3. Het verbeteren van de samenwerking tussen verschillende overheden Effectieve handhaving staat of valt bij soepele samenwerking tussen de centrale en decentrale overheden, en tussen decentrale overheden onderling. Door decentrale overheden is de afgelopen jaren al een begin gemaakt met soms vergaande samenwerking. Om de samenwerking tussen verschillende overheden te verbeteren, wordt onderzoek gedaan naar de knelpunten en slaagfactoren van de verschillende vormen van samenwerking.
www.justitie.nl/rechtshandhaving
4. Praktische ondersteuning van decentrale overheden bij handhavingsvraagstukken
Nieuwe publicaties
Handhaven met Effect biedt bestuurders en ambtenaren van gemeenten, provincies, waterschappen en andere decentrale overheden ook praktische ondersteuning bij de handhaving. Spil hierin is het nieuwe Servicecentrum Handhaving dat in november 2006 van start ging. Het Servicecentrum biedt decentrale overheden daadwerkelijke ondersteuning bij de dagelijkse handhavingpraktijk, vooral in de vorm van informatieverstrekking. Daarnaast stimuleert het onderlinge samenwerking en kennisuitwisseling, onder meer via de website www.servicecentrumhandhaving.nl.
Brand bij Bouwkunde
Grip op milieuzaken
Evaluatie van de crisisbeheersing en vergunningverlening rond de
Evaluatie van de strafrechtelijke milieuhandhaving.
verwoestende brand bij de faculteit Bouwkunde van de TU Delft op 13 mei 2008.
Wat is de effectiviteit van het strafrechtelijk milieuhandhavingarrangement zoals zich dat sinds 2005 heeft ontwikkeld? Dat is de centrale vraag van
Op dinsdag 13 mei 2008 breekt er brand uit in het gebouw van de faculteit
Voor meer kunt u contact opnemen met ‘Grip op milieuzaken’. Aaninformatie bod komen onder meer de structuur, werkwijze,
Bouwkunde van de Technische Universiteit Delft. De bedrijfshulpverlenings
organisatie en milieuzaken van regionale en interregionale milieuteams, het
organisatie (BHV) ontruimt het gebouw. De brandweer probeert het vuur
T (070) 370 77 82 Functioneel Parket en bijzondere opsporingsdiensten (AID-DO en VROM-IOD).
van binnenuit te bestrijden, maar moet zich terugtrekken vanwege
Het onderzoek maakt duidelijk dat deI www.justitie.nl/rechtshandhaving effectiviteit van het arrangement is
instortingsgevaar. Uiteindelijk gaat het hele gebouw verloren. Niemand
het projectbureau Handhaven met Effect: Ministerie van Justitie Handhaven met Effect Postbus 20301 2500 EH Den Haag
E
[email protected]
verbeterd, maar nog niet op niveau is. Een paar conclusies: 1) De milieu Pleon HME opzet A3vouw.indd 1
raakt gewond.
teams voldoen, over het geheel genomen, niet aan de eisen. 2) De afbakening van taken van verschillende opsporingseenheden blijkt in de
Na de brand is er waardering voor de inzet van de BHV en de hulpdiensten.
praktijk niet altijd even goed werkbaar.
Maar er rijzen ook vragen, in de media en de gemeenteraad. Het college
Om de strafrechtelijke handhaving van het milieurecht te versterken zijn er
van burgemeester en wethouders besluit tot een onafhankelijk extern
volgens de onderzoekers vier scenario’s mogelijk. 1) Consolidatie en
onderzoek, waarvoor het COT (Instituut voor Veiligheids- en Crisismanage
doorontwikkeling van het stelsel. 2) Versterking van de centrale aansturing
ment) wordt ingeschakeld. De onderzoekers hebben verschillende aspecten
van het systeem. 3) Aanpassing van de schaal van verschillende organisatie
die een rol bij de brand (kunnen) hebben gespeeld bekeken, zoals de
onderdelen. 4) Radicale opschaling van het huidige systeem.
alarmering, de communicatie en informatievoorziening, de coördinatie van de crisisbeheersing, nazorg en de vergunningverlening.
J. de Ridder, N. Struiksma en M.J. Schol (2009).
Het feit dat de TU niet over een gebruiksvergunning beschikte kreeg in de
Grip op milieuzaken. Verkrijgbaar via www.wodc.nl
pers veel aandacht. De onderzoekers wijzen erop dat dit alleen een formele kwestie is. De TU voldeed op het moment van de brand aan bijna alle
Colofon De Handhavingskrant is een gratis uitgave van het ministerie van Justitie. De krant wordt verspreid onder circa 60.000 bestuurders en ambtenaren. Circa 50.000 exemplaren Het Ministerie van Justitie geeft opdracht tot uitvoering van het faciliterende programma Handhavenworden met Effect. mee gezonden met Binnenlands Bestuur. Aanmelding Belangstellenden kunnen een abonnement aanvragen via
[email protected] of www.servicecentrumhandhaving.nl. U kunt daar ook terecht als u contact zoekt met de redactieraad. Uitgave Directoraat-Generaal Rechtspleging en Rechtshandhaving (DIRR en DRC), in het bijzonder het programma Handhaven met Effect. Redactieraad Mirjam Prinsen, André Timmerman, Bart Custers en Susanne Nieuwdorp. Tekst en vormgeving Chapeau Communicatie, Rijswijk. vM-design, Delft. Fotografie Hollandse Hoogte, Fleur Kooiman, 20one Productions, ENCABO.
brandveiligheidseisen. Met de laatste eis, brandwerend glas, was men bezig.
Druk DeltaHage, Den Haag.
M. Zannoni, J.G.H. Bos, K.E. Engel en U. Rosenthal (2009).
U kunt de Handhavingskrant downloaden op: www.servicecentrumhandhaving.nl.
Brand bij Bouwkunde. Verkrijgbaar via www.bju.nl
8
