Gezondheidsenquête door middel van Interview België 2001

Gezondheidsenquête door middel van Interview België 2001 Deel 3 Leefstijl

IPH/EPI REPORTS nr 2002 - 22

Leuvenseweg 44 1000 Brussel Afdeling Epidemiologie Juliette Wytsmanstraat 14 1050 Brussel Tel : 02/642.57.94 e-mail : [email protected] http://www.iph.fgov.be/epidemio/epinl/ index4.htm

Onderzoeksteam : Jamila Buziarsist Stefaan Demarest Lydia Gisle Jean Tafforeau Johan Van der Heyden Herman Van Oyen Met de medewerking van : Pieter-Jan Miermans Francis Sartor Logistieke steun : Monique Schoonenburg Véronique Verhocht

Nationaal Instituut voor de Statistiek : IPH/EPI REPORTS Nr 2002 - 22 Depotnummer: D/2002/2505/40

Gezondheidsenquête, België, 2001

Inhoudstafel

DEEL 1 : Blz.

Introductie ............................................................................................................ 8 Doel en opzet van de Gezondheidsenquête 2001 I. Inhoud van de bevraging ............................................................................ 8 II. Samenstelling van de steekproef ................................................................ 11 III. Actoren ....................................................................................................... 18 IV. Veldwerkorganisatie ................................................................................... 19 V. Netwerk enquêteurs ................................................................................... 21 VI. Kwaliteitsbewaking .................................................................................... 25 VII. Participatiegraad ......................................................................................... 29 VIII. Wegingsfactoren ......................................................................................... 34 IX. Tabellen ...................................................................................................... 35 X. Studiepopulatie .......................................................................................... 40

DEEL 2 : 1. Gezondheidstoestand ..................................................................................... 45 1.1. Subjectieve gezondheid ................................................................................................ 47 1.2. Lichamelijke gezondheid ............................................................................................. 81 1.2.1. Chronische aandoeningen ................................................................................................ 81 1.2.2. Acute aandoeningen ....................................................................................................... 237

1.3. Mentale gezondheid ................................................................................................... 305 1.4. Beperkingen en Participatieproblemen ...................................................................... 419

DEEL 3 : 2. Leefstijl ......................................................................................................... 623 2.1. Lichamelijke activiteit ................................................................................................ 625 2.2. Voeding ...................................................................................................................... 697 2.2.1. Voedingsstatus ............................................................................................................... 697 2.2.2. Voedingsgewoonten ....................................................................................................... 765

2.3. Gebruik van alcohol ................................................................................................... 875 2.4. Tabaksgebruik ............................................................................................................ 949 2.5. Gebruik van illegale drugs ........................................................................................ 1035 2.6. Gezondheid en seksualiteit ....................................................................................... 1079


Inhoudstafel

Blz.

DEEL 4 : 3. Preventie ......................................................................................................1129 3.1. Vaccinatie bij volwassenen ........................................................................................ 1131 3.2. Cardiovasculaire preventie ........................................................................................ 1199 3.3. Vroegtijdige opsporing van diabetes ......................................................................... 1281 3.4. Vroegtijdige opsporing van borstkanker ................................................................... 1321 3.5. Vroegtijdige opsporing van baarmoederhalskanker ................................................. 1377

DEEL 5 : 4. Medische consumptie ................................................................................ 1403 4.1. Contacten met zorgverstrekkers................................................................................ 1405 4.1.1. Contacten met de huisarts ............................................................................................. 1405 4.1.2. Contacten met de specialist .......................................................................................... 1529 4.1.3. Contacten met de spoedgevallendienst ........................................................................ 1623 4.1.4. Contatcten met de tandarts ........................................................................................... 1673 4.1.5. Contacten met paramedische zorgverstrekkers ............................................................ 1727

4.2. Opname in het ziekenhuis ........................................................................................ 1767 4.3. Gebruik van geneesmiddelen .................................................................................... 1853 4.4. Patiëntentevredenheid............................................................................................... 1987 4.5. Niet-conventionele geneeswijzen ............................................................................ 2083

DEEL 6 : 5. Gezondheid en samenleving ...................................................................... 2149 5.1. Toegankelijkheid van gezondheidszorgen ................................................................ 2151 5.2. Socio-economische verschillen in gezondheid ......................................................... 2197 5.3. Gezondheid en omgeving ........................................................................................ 2203 5.4. Ongevallen, verkeersveiligheid en geweld ............................................................... 2243 5.5. Sociale gezondheid................................................................................................... 2349 5.6. Sociale en preventieve diensten ................................................................................ 2419


2.2. Voeding


2.2.1. Voedingsstatus


Dit onderzoek wordt uitgevoerd op initiatief van : M. AELVOET Minister van Consumentenzaken, Volksgezondheid en Leefmilieu J. CHABERT Minister van Openbare Werken, Vervoer, Brandbestrijding en Dringende Medische Hulp van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest T. DETIENNE Minister van Sociale Aangelegenheden en Gezondheid van het Waals Gewest D. GOSUIN Minister van Leefmilieu en Waterbeleid, Natuurbehoud, Openbare Netheid en Buitenlandse Handel van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest N. MARECHAL Minister van Jeugdhulp en Gezondheid van de Franse Gemeenschap H. NIESSEN Minister van Jeugd en Gezin, Monumenten en Landschappen, Gezondheid en Sociale Zaken van de Duitstalige Gemeenschap F. VANDENBROUCKE Minister van Sociale Zaken en Pensioenen M. VOGELS Minister van Welzijn, Gezondheid en Gelijke Kansen van de Vlaamse Gemeenschap.


Leefstijl : Voeding - Voedingsstatus

2.2. Voeding 2.2.1. Voedingsstatus

Gezondheidstoestand

Lichamelijke Activiteit Voedingsstatus

Leefstijl

Voeding Voedingsgewoonten

Gebruik van Alcohol Preventie

Medische Consumptie

Tabaksgebruik

Gebruik van Illegale Drugs Gezondheid en Samenleving

Gezondheid en Seksualiteit

I. Samenvatting De Body Mass Index is een gemakkelijke manier om het relatief lichaamsgewicht te berekenen, d.w.z. het gewicht volgens de lengte en wordt bekomen door het gewicht in kg te delen door de lengte in meters tot het kwadraat. De gemiddelde waarde voor de Body Mass Index voor volwassenen (personen van 18 jaar of ouder) is 24,9, een waarde die heel nauw aansluit bij de benedengrens voor overgewicht (die 25 is). 46,3 % van de volwassen populatie behoort tot de BMI-klasse ‘20 – 25’ en kan beschouwd worden als de populatie met een ‘normaal’ gewicht. Niet minder dan 44,2 % valt in een hogere BMI-klasse en mag bestempeld worden als een populatie met een gewicht dat te hoog is in functie van de lichaamslengte. 32,7 % valt in de categorie ‘overgewicht’, terwijl 11,7% van de populatie als zwaarlijvig omschreven kan worden. Aan de andere kant van het spectrum kan worden vastgesteld dat 7,5% van de volwassen populatie te mager is (BMI < 20) en 1,9% extreem mager (BMI < 18). Eén derde van de bevolking maakt zich geen zorgen over het eigen gewicht (los van het vraag of dit gewicht al dan niet problematisch is), 24% wenst te vermageren terwijl 40% aangeeft het huidige gewicht te willen behouden. De wens te willen vermageren of het huidige gewicht te behouden is sterker aanwezig bij vrouwen dan bij mannen.

697

Leefstijl : Voeding -Voedingsstatus


Mensen die wensen hun gewicht te behouden of te vermageren, grijpen in eerste instantie naar een dieet (onafgezien of dit dieet uitgebalanceerd is), een kwart gebruikt (eventueel bijkomend) het sporten om dit te bereiken. Vasten vormt de derde meest populaire methode om te vermageren/het gewicht te behouden. Een kleine 10% van de volwassen populatie dat wenst te vermageren gebruikt vermageringsproducten, 6% denkt dit te kunnen verwezenlijken door te (blijven) roken. Een meerderheid heeft op eigen intiatief de beslissing genomen om iets te doen om te vermageren of het gewicht te behouden.

II. Inleiding De Body Mass Index (BMI, of Index van Quetelet) is een gemakkelijke manier om het relatief lichaamsgewicht te berekenen, d.w.z. het gewicht volgens de lengte en wordt bekomen door het gewicht in kg te delen door de lengte in meters tot het kwadraat (Kg/M²). Vanaf de leeftijd van 18 jaar is de BMI vrij stabiel en is het mogelijk om absolute drempelwaarden te definiëren voor het geheel van de bevolking. Onder de leeftijd van 18 jaar zijn de verschillen van de BMI-waarde in functie van de leeftijd dusdanig dat men er de voorkeur aan geeft om deze voor te stellen in functie van een referentiepopulatie, en wel op basis van percentielen ten opzichte van deze populatie (1,2,3). Epidemiologische studies tonen aan dat vanaf een BMI-waarde van 25 de morbiditeit en mortaliteit toenemen. Op basis hiervan wordt deze drempel door experten aanvaard voor het definiëren van overgewicht (4). Wanneer de BMI 30 of meer bedraagt spreekt men van zwaarlijvigheid of obesiteit. Een BMI beneden de 20 wordt bestempeld als ondergewicht en onder de 18 extreem ondergewicht. Deze laatste situatie is vaak geassocieerd met één of andere pathologie (5). Sommige studies richten zich op de verdeling van de BMI die waargenomen wordt in de bevolking en nemen als drempel voor overgewicht een BMI van 27 (3). Op individueel niveau dient bij de interpretatie van de BMI rekening gehouden te worden met andere factoren zoals het soort overgewicht (gynoïd of androïd), de associatie met andere riscicofactoren (zoals bijvoorbeeld hypertensie of hypercholesterolemie) die door de zwaarlijvigheid toenemen en belangrijke variaties in functie van de tijd, leeftijd,... (toename of afname) (6,7). Op het niveau van de bevolking laat de studie van de BMI en de verdeling hiervan toe de prevalentie van overen ondergewicht in de bevolking in te schatten en vergelijkingen te maken tussen subgroepen en in de tijd. Los van factoren die te maken hebben met gezondheid wordt slankheid ook vanuit de cultuur van schoonheid die door de media gecreëerd wordt als een te bereiken norm gehanteerd. Zelfs personen zonder overgewicht willen vaak vermageren. De resultaten van vermageringspogingen zijn echter gewoonlijk slechts van korte duur. Anderzijds worden nochtans vaak ongewenste neveneffecten gezien, zowel als gevolg van de twijfelachtige methodes die vaak gehanteerd worden als van de wens om te vermageren op zich (gevoel van mislukking en waardeloosheid, stoornissen van het voedingsgedrag).(8-11. De vermageringsmethodes die doorgaans aanbevolen worden als doeltreffend en niet gevaarlijk zijn het volgen van een dieet, samen met een toename van de lichamelijke activiteit en gedragsmethodes. Het overslaan van maaltijden om te vermageren wordt niet aangeraden en een methode die enkel gebaseerd is op commerciële afslankingsprodukten is niet doeltreffend en, afhankelijk van het gebruikte product, zelfs gevaarlijk en bovendien vaak erg duur.

698



III. Vragen De vragen met betrekking tot de nutritionele status waren onderdeel van zowel de mondelinge als de schriftelijke bevraging. In de mondelinge bevraging werd gevraag naar de lichaamslengte (zonder schoenen) en het gewicht (voor zwangere vrouwen werd het gewicht voor de zwangerschap gevraagd) (NU04 en NU05). De houding ten aanzien van het eigen gewicht vormde onderdeel van de schriftelijke bevraging. De respondenten dienden te antwoorden op de vraag ‘Probeert u op dit ogenblik af te slanken, te verdikken of uw gewicht stabiel te houden? Of zou u eerder stellen dat u zich daar geen zorgen over maakt?’ Als antwoordcategorieën konden aangekruist worden: ‘Ik probeer te verdikken’, ‘Ik probeer mijn gewicht stabiel te houden’, ‘Ik probeer te verdikken’ of ‘Ik maak me geen zorgen over mijn gewicht’ (NU01). Uitsluitend die respondenten de aangaven dat ze probeerden af te slanken of het gewicht stabiel te houden werd daaropvolgend gevraagd ‘Wat doet u op dit ogenblik om af te slanken of uw gewicht stabiel te houden?’. Respondenten konden hiervoor meerdere alternatieven aankruisen (NU02). Tevens werd gevraagd op wiens advies men initiatieven nam om af te slanken of het gewicht stabiel te houden: ‘Wie heeft u aangeraden iets aan uw gewicht te doen?’ (NU03).

IV. Indicatoren In dit rapport worden de volgende indicatoren voorgesteld: • • • • • • • •

Gemiddelde BMI-score bij de volwassenen populatie BMI-categorieën bij de volwassen populatie Prevalentie van zwaarlijvigheid bij de volwassen populatie Prevalentie van ondergewicht bij de volwassen populatie Prevalentie van overgewicht bij jongeren Houding ten aanzien van het eigen gewicht Middelen aangewend om het eigen gewicht te behouden of te vermageren Initiatiefnemer om te vermageren

699



V. Resultaten V.1. België V.1.1. Gemiddelde BMI-score bij de volwassen populatie (NU04_2) De gemiddelde waarde voor de Body Mass Index voor personen van 18 jaar of ouder is 24,9, een waarde die heel nauw aansluit bij de benedengrens voor overgewicht (25). Dit gemiddelde is significant hoger bij mannen (25,4) dan bij vrouwen (24,4). Zowel bij mannen als bij vrouwen stijgt de gemiddelde waarde met de leeftijd, slechts in de hoogste leeftijdsgroep (‘75+’) daalt de gemiddelde BMI-waarde. Figuur 2.2.1.1 :

Gemiddelde waarde voor de Body Mass Index naar leeftijd voor de populatie van 18 jaar en ouder, Gezondheidsenquête door middel van interview, België, 2001.

Indicator nu04_2 BE

Gemiddelde

Gemiddelde 27 24 21 18 15 12 9 6 3 0

27 24 21 18 15 12 9 6 3 0 15-24

25-34

35-44

45-54

55-64

65-74

75 +

15-24

Mannen

25-34

35-44

45-54

55-64

65-74

75 +

Vrouwen

De gemiddelde waarde voor BMI vertoont een duidelijke samenhang met het opleidingsniveau. Vanaf het niveau ‘lager onderwijs’ neemt deze waarde systematisch af naarmate het opleidingsniveau stijgt, dit ook na correctie voor leeftijd en geslacht. Er kan geen samenhang worden vastgesteld tussen de gemiddelde waarde voor BMI en de urbanisatiegraad, noch de verblijfplaats (gewest). Vergeleken met de resultaten van de Gezondheidsenquête 1997, stijgt de gemiddelde waarde voor de BMI van 24,7 naar 24,9. Na correctie voor leeftijd en geslacht is de gemiddeld BMI exact gelijk: 24,8. V.1.2. BMI-categorieën bij de volwassen populatie (NU04_3) Epidemiologische studies tonen aan dat vanaf een BMI-waarde van 25 de morbiditeit en mortaliteit toenemen. Op basis hiervan wordt deze drempel door experten aanvaard voor het definiëren van overgewicht (4). Wanneer de BMI 30 of meer bedraagt spreekt men van zwaarlijvigheid of obesiteit. Een BMI beneden de 20 wordt bestempeld als ondergewicht en onder de 18 als extreem ondergewicht. Deze laatste situatie is vaak geassocieerd met één of andere pathologie (5). Sommige studies richten zich op de verdeling van de BMI die waargenomen wordt in de bevolking en nemen als drempel voor overgewicht een BMI van 27 (3). Voor de volledigheid worden beide ondergrenzen in de tabel opgenomen. Op individueel niveau dient bij de interpretatie van de BMI rekening gehouden te worden met andere factoren zoals het soort overgewicht (gynoïd of androïd), de samenhang met andere riscicofactoren (zoals bijvoorbeeld hypertensie of hypercholesterolemie) die door de zwaarlijvigheid toenemen en belangrijke variatie van het gewicht (toename of afname) in de loop van de aren, de leeftijdtijd van de persoon,…(6,7).

700



46% van de volwassen populatie behoort tot de BMI-klasse ‘20 – 25’ en kan beschouwd worden als de populatie met een ‘normaal’ gewicht. Niet minder dan 44,2 % valt in een hogere BMI-klasse en mag bestempeld worden als een populatie met een gewicht dat te hoog is in functie van de lichaamslengte. 33% valt in de categorie ‘overgewicht’, terwijl 12% van de populatie als zwaarlijvig omschreven kan worden. Aan de andere kant van het spectrum kan worden vastgesteld dat 8% van de volwassen populatie te mager is (en dit vooral bij de vrouwelijke populatie met 12%) en 2% extreem mager (ook hier ligt de proportie hoger bij de vrouwelijke populatie relatief hoger: 3% in vergelijking met 1% bij de mannelijke populatie. In de hiernavolgende analyse gaat de aandacht uit naar twee risico-groepen: de zwaarlijvige populatie (BMI hoger dan 30) en de populatie dat (extreem) mager is (BMI lager dan 20). V.1.3. Prevalentie van obesitas bij de volwassen populatie (NU04_4) Zoals vermeld kan 12% van de volwassen populatie als zwaarlijvig beschouwd worden. Deze proportie is zowat gelijk bij mannen (11%) als bij vrouwen (12%). Bij de mannelijke populatie vertoont de verdeling van zwaarlijvigheid een ‘normaal’ verloop over de verschillende leeftijdsgroepen heen: de proportie zwaarlijvige mannen stijgt tot de leeftijdsgroep ’55-64 jaar’ om daaropvolgend te dalen. Een dergelijk verloop kan bij de vrouwelijke zwaarlijvige populatie niet teruggevonden worden: de proportie zwaarlijvige vrouwen stijgt tot de leeftijdsgroep ’65- 74 jaar’ en blijft nadien constant. Figuur 2.2.1.2 :

Prevalentie van zwaarlijvigheid naar geslacht en leeftijdsgroep, Gezondheidsenquête door middel van interview, België, 2001. % 30

25

25

Indicator nu04_4 BE

Indicator nu04_4 BE

% 30

20 15 10 5 0

20 15 10 5

15-24 25-34 35-44 45-54 55-64 65-74

0

75 +

Mannen

15-24 25-34 35-44 45-54 55-64 65-74

75 +

Vrouwen

De prevalentie van zwaarlijvigheid lijkt een samenhang te vertonen met het opleidingsniveau. Vanaf het opleidingsniveau ‘lager onderwijs’ daalt te proportie van zwaarlijvige personen: van 19% in de categorie ‘lager onderwijs’ tot 6% in de categorie ‘hoger onderwijs’. Na correctie voor leeftijd en geslacht, kan worden vastgesteld dat enkel voor de categorie ‘hoger onderwijs’ de prevalentie van zwaarlijvigheid significant lager is dan voor de andere opleidingsniveaus. Een samenhang tussen de prevalentie van zwaarlijvigheid en de urbanisatiegraad kon niet worden vastgesteld, evenmin kan er sprake zijn van een samenhang met de verblijfplaats (regio). De proportie zwaarlijvige personen in het jaar 2001 is quasi identiek als deze teruggevonden in de Gezondheidsenquête 1997.

701



V.1.4. Prevalentie van ondergewicht bij de volwassen populatie (NU04_5) Globaal genomen heeft 9% van de populatie een gewicht dat in functie van de lengte, te gering is. In 7% gaat het hierbij om ondergewicht, in 2% om extreem ondergewicht. Na correctie voor leeftijd, kan worden vastgesteld dat vooral bij de vrouwelijke populatie personen met een (extreem) ondergewicht teruggevonden kan worden; 14% in vergelijking met de mannelijke populatie (4%). Alhoewel veel sterker uitgesproken bij vrouwen, vertoont de leeftijdscurve voor (extreem) ondergewicht, een duidelijk beeld: vooral in de jongere leeftijdsgroepen – zowel bij mannen als bij vrouwen – is de proportie personen met een (extreem) ondergewicht het grootst (Figuur 2.2.1.3). Figuur 2.2.1.3 :

Prevalentie van (extreem) ondergewicht naar geslacht en leeftijdsgroep, Gezondheidsenquête door middel van interview België, 2001. % 40

35

35

Indicator nu04_5 BE

Indicator nu04_5 BE

% 40

30 25 20 15 10 5 0

30 25 20 15 10 5

15-24 25-34 35-44 45-54 55-64 65-74

0

75 +

Mannen

15-24 25-34 35-44 45-54 55-64 65-74

75 +

Vrouwen

De ruwe resultaten suggereren dat aan beide extremen van de onderwijsschaal de grootste proporties personen met een (extreem) ondergewicht teruggevonden kunnen worden. Na correctie voor leeftijd en geslacht kan echter worden vastgesteld dat er geen samenhang is tussen het onderwijsniveau en de prevalentie van (extreem) ondergewicht. Noch de urbanisatiegraad, noch de verblijfplaats (regio) vertoont een samenhang met de prevalentie van (extreem) ondergewicht. De proportie personen met een (extreem) ondergewicht in 2001 is quasi onveranderd gebleven indien vergeleken wordt met de resultaten van de Gezondheidsenquête 1997. V.1.5. Prevalentie van overgewicht bij jongeren (NU04_2y) Tot dusver is de aandacht uitsluitend uitgegaan naar de volwassen populatie. De gehanteerde grenswaarden voor het onderscheiden van ondergewicht, normaal gewicht en overgewicht zijn immers enkel stabiel voor een volwassen populatie en kunnen niet zonder meer op jongeren worden toegepast. Voor deze jonge populatie (tussen 6 en 18 jaar) bestaan er (nog) geen stabiele grenswaarden, maar wordt het 85° percentiel gebruikt als grenswaarde voor overgewicht en het 95° percentiel als grenswaarde voor zwaarlijvigheid. Deze grenswaarden zijn dus gebaseerd op de spreiding in de populatie zelf (en zijn dus een relatief gegeven). Bovendien wordt er sowieso van uit gegaan dat 15% en 5% van de jongeren een overgewicht respectievelijk zwaarlijvig zijn. Voor kinderen jonger dan 6 jaar wordt de BMI als index voor het relatief gewicht niet gebruikt. De grenswaarde voor overgewicht voor de jongeren (85° percentiel) is 21.9, de grenswaarde voor zwaarlijvigheid is 25.4 (95° percentiel). Gezien het relatief klein aantal jongeren in de steekproef, werd ervoor geopteerd beide groepen samen te bespreken (jongeren met een overgewicht).

702



In ruwe cijfers is de proportie jongeren met een overgewicht groter bij meisjes (16%) dan bij jongens (15%), na correctie voor leeftijd zijn beide proporties evenwel niet significant verschillend. Het aantal jongeren met een overgewicht stijgt met de leeftijd, waar – in ruwe cijfers – 5% van de jongeren tussen 6 en 9 jaar een overgewicht hebben, stijgt dit percentage tot 29% in de leeftijdsgroep ‘15 – 17 jaar’. Het ruwe cijfermateriaal suggereert een samenhang tussen opleidingsniveau en het hebben van een overgewicht: de proportie jongeren met een overgewicht zou groter zijn in de lagere dan in de hogere opleidingsniveaus. Na correctie voor leeftijd en geslacht kan worden vastgesteld dat de proportie jongeren met een overgewicht in de hoogste opleidingscategorie significant lager is dan deze proportie in de opleidingscategorie ‘lager’ en ‘lager secundair’ onderwijs. Hoewel de proportie jongeren met een overgewicht het hoogst is in het Brussels Gewest (21%), kunnen, na correctie voor leeftijd en geslacht, geen significante verschillen met de andere gewesten worden vastgesteld. In vergelijking met de resultaten van de Gezondheidsenquête 1997, is de proportie jongeren met een overgewicht praktisch onveranderd gebleven (van 15% naar 16%, geen significant verschil na correctie voor leeftijd en geslacht). V.1.6. Houding ten aanzien van het eigen gewicht (NU01_1) De houding ten aanzien van het eigen gewicht werd enkel bevraagd bij personen van minstens 15 jaar oud zonder enige referentie naar het eigen (relatief) gewicht, dus ook bij personen die een normaal gewicht (BMI tussen 20 en 25) hebben. In een eerste beweging worden de resultaten ook als dusdanig besproken. In deze bespreking ligt de nadruk op het onderscheid tussen personen die – al dan niet terecht – het eigen gewicht problematiseren en diegenen voor wie het eigen gewicht – evengoed al dan niet terecht – geen ‘issue’ vormt. In een tweede beweging wordt de houding ten aanzien van het eigen gewicht gekoppeld aan de BMI-score: een objectieve maatstaf (BMI) wordt aldus gekoppeld aan een subjectieve perceptie van het eigen gewicht. Eén derde van de bevolking (34%) maakt zich geen zorgen over het eigen gewicht (los van het vraag of dit gewicht al dan niet problematisch is), 24% wenst te vermageren terwijl 40% aangeeft het huidige gewicht te willen behouden. De wens te willen vermageren of het huidige gewicht te behouden is sterker aanwezig bij vrouwen (respectievelijk 29% en 42%) in vergelijking met mannen (respectievelijk 18% en 38%). Er kan geen samenhang vastgesteld worden tussen de leeftijdscategorie waartoe men behoort en de houding ten aanzien van het eigen gewicht. Het ruwe cijfermateriaal geeft aan dat de wens te vermageren gerelateerd is aan het opleidingsniveau: waar slechts 15% van diegenen zonder diploma aangeeft te willen vermageren, loopt dit percentage op tot 27% bij personen met een diploma ‘hoger onderwijs’. De proportie personen dat aangeeft het gewicht te willen behouden blijft onveranderd over de verschillende opleidingscategorieën heen. De proportie personen die zich helemaal geen drukte maken over het eigen gewicht is het hoogst bij personen die behoren tot de lagere opleidingscategorieën en daalt systematisch over de hoger opleidingsniveaus heen. Inwoners van het Brussels Gewest (29%) geven relatief meer dan inwoners van het Vlaams Gewest (21%) of het Waals Gewest (28%) aan te willen vermageren. De proporties personen die wensen te vermageren, hun gewicht te stabiliseren, die wensen te verdikken of die zich helemaal geen zorgen maken over het eigen gewicht is nauwelijks verandert indien vergeleken wordt met de resultaten van de Gezondheidsenquête 1997. De resultaten voor mannen tonen aan dat de relatie tussen het eigen gewicht en de houding ten aanzien van dit gewicht zeker niet eenduidig is; 28% van die mannen met een overgewicht en 26% van de zwaarlijvige mannen maakt zich geen zorgen omtrent het eigen gewicht. Bezorgd zijn over het eigen gewicht is eerder uitzonderlijk voor mannen met een (extreem) ondergewicht: iets meer dan 60% van de mannen in deze BMI-categorieën stelt zich geen zorgen te maken over het eigen gewicht. Positief is dat toch 33% van de mannen met een overgewicht en 51% van de zwaarlijvige mannen toch wensen te vermageren (hier wordt even buiten beschouwing gelaten of ze er desgevallend iets aan doen en, zo ja, welke initiatieven genomen worden om te vermageren.

703



Het patroon dat voor mannen teruggevonden kan worden, is deels ook van toepassing voor vrouwen; 20% van vrouwen met een overgewicht en 16% van de zwaarlijvige vrouwen maakt zich geen zorgen over het eigen gewicht. 46% van de vrouwen met een overgewicht en 55% van de zwaarlijvige vrouwen wenst te vermageren. Verontrustend is dat respectievelijk 1% van vrouwen met een extreem ondergewicht en 4% van de vrouwen met een ondergewicht toch aangeeft te willen vermageren.

Tabel 2.2.1.1 :

Mannen < 18 [18-20[ [20-25[ [25-27[ [27-30[ 30+ Totaal Vrouwen < 18 [18-20[ [20-25[ [25-27[ [27-30[ 30+ Totaal

Aantal personen (in %) volgens houding ten aanzien van het eigen gewicht volgens BMI-klasse en geslacht, Gezondheidsenquête door middel van interview, België, 2001. Vermageren %

Stabiliseren %

Verdikken %

Geen zorgen %

Totaal N

0,0 2,2 5,8 19,8 32,7 51,0 18,6

10,8 16,2 40,9 47,0 39,5 22,2 38,9

26,1 18,9 2,8 0,1 0,0 0,4 2,1

63,1 62,6 50,5 33,1 27,8 26,3 40,4

34 146 1806 837 797 538 4158

,7 4,4 22,7 41,8 46,2 55,2 29,3

27,8 47,5 48,7 40,2 33,6 28,3 42,4

23,6 5,1 0,8 0,0 0,0 0,4 1,8

47,8 43,0 27,8 18,0 20,2 16,2 26,5

147 498 2070 583 583 549 4430

Indicator NU01_1 Enkel voor personen van 18 jaar en ouder

V.1.7. Middelen aangewend om het eigen gewicht te behouden of te vermageren ($NU03) Om na te gaan welke middelen gehanteerd worden om het eigen gewicht te behouden of te vermageren konden de respondenten meerdere alternatieven aanduiden (het gaat hier dus om een multiple respons vraag). Na hergroepering werden de volgende hoofdmethodes onderscheiden: het volgen van een dieet, het uitoefenen van een fysieke activiteit, aansluiten bij een zelfhulpgroep, het gebruik van vermageringsproducten, het vasten, roken (als middel gebruikt om te vermageren of het gewicht stabiel te houden), en ‘andere’ methodes. Deze opsomming reflecteert tevens de efficiëntie (in termen van doelmatigheid en het minimaliseren van mogelijke bedreigingen voor de gezondheid) van de diverse methodes. De cijfergegevens moeten evenwel met de nodige voorzichtigheid geïnterpreteerd worden: vooreerst kunnen personen opteren voor het toepassen van verschillende (gezonde en minder gezonde) methodes. Bovendien geeft de enquête nauwelijks informatie over wat concreet onder de verschillende methodes verstaan kan worden. Zo kan het volgen van een dieet in realiteit zowel een duidelijk uitgebalanceerd dieet omvatten als een zelf samengesteld, volledig onevenwichtig eetpatroon. Vooreerst moet erop gewezen worden dat 16% van de populatie dat aangeeft te willen vermageren/het gewicht te behouden aangeeft geen enkele methode toe te passen om dit te realiseren. Het gaat hierbij vooral om mensen die het eigen gewicht wensen te behouden.

704



Van diegenen die aangeven te willen vermageren/het huidige gewicht te willen behouden opteert 78% voor het volgen van (een of ander) dieet, eventueel samen gaand met een andere methode. Daarmee is het volgen van een dieet veruit de meest populaire methode om te vermageren/het gewicht te behouden. Vrouwen (82%) opteren meer dan mannen (73%) voor het dieet als methode. Een duidelijke samenhang van de keuze voor deze methode met de leeftijd kan niet worden vastgesteld, alhoewel de cijfers aantonen dat het volgen van een dieet minder populair is in oudere leeftijdscategorieën (wel te verstaan bij personen die aangaven te willen vermageren of die het eigen gewicht willen behouden). Met uitzondering van personen behorend tot de laagste opleidingscategorie – waar het volgen van een dieet zeer populair is – stijgt de proportie van personen die voor deze methode kiezen met het opleidingsniveau. In het Brussels Gewest is het volgen van een dieet meer populair in vergelijking met andere stedelijke of landelijke gebieden. Ook in vergelijking met de andere gewesten, ligt de proportie personen dat opteert voor het volgen van een dieet het hoogst (84%). Het uitoefenen van een fysieke activiteit – sporten – is de tweede meest populaire methode toegepast voor het vermageren of voor het behoud van het eigen gewicht. 25% van de populatie die dit nastreeft, opteert (eventueel in combinatie met andere methode) voor deze methode. Sporten in deze context is eerder populair bij mannen (30%) dan bij vrouwen (22%). Er kan een duidelijke samenhang vastgesteld worden tussen de keuze voor sport en de leeftijdcategorie waartoe men behoort: 36% van de personen behorend tot de jongste leeftijdscategorie opteert ervoor. Dit percentage zakt stelselmatig in de andere leeftijdscategorie om uiteindelijk 10% te bedragen bij de oudste leeftijdscategorie. Er kan tevens een samenhang vastgesteld worden tussen de keuze voor sport als methode om te vermageren/het gewicht te behouden en het opleidingsniveau. Personen die behoren tot de laagste opleidingscategorie kiezen veel minder (15%) voor sport dan personen behorend tot de hoogste opleidingscategorie (30%). Sporten verdient meer de voorkeur in het Vlaams Gewest (28%) dan in de overige gewesten ((Brussels en Waals Gewest: 20%). Vasten – het overslaan van een of meerdere maaltijden – vormt de derde meest populaire methode om te vermageren/ het gewicht te behouden. Deze ver van gezonde methode om te vermageren wordt aangekruist door 10% van de betrokken populatie. Ongeveer eenzelfde proportie mannen (10%) als vrouwen (9%) geeft aan (soms) te vasten. Verontrustend is dat deze methode zeer populair is bij jongeren (18% in de leeftijdcategorie ’15-24 jaar’. De proportie personen dat aangeeft (soms) te vasten, daalt met de leeftijd (met uitzondering voor de leeftijdscategorie ’65-74 jaar’) om uiteindelijk 3% te bedragen bij de oudste leeftijdscategorie. Een hechte samenhang voor de keuze om te vasten met het opleidingsniveau kan niet onderkend worden, evenmin met de urbanisatiegraad van de woonplaats of het gewest waartoe men behoort. Vermageringsproducten – die veelal hun deugdelijk niet bewezen hebben en die soms ongewenste gevolgen voor de gezondheid kunnen hebben – is voor 9% van de populatie een toegepaste methode om te vermageren of het gewicht te behouden. Het gebruik van vermageringsproducten is meer populair voor de betrokken vrouwen (12%) als bij mannen (6%). Vooral mensen behorend tot de eerdere oudere leeftijdscategorieën (’55 – 64 jaar’ en ’65-74 jaar’) grijpen naar vermageringsproducten als methode om te vermageren/het gewicht stabiel te houden. Roken als bewuste strategie om te vermageren/het gewicht te behouden wordt, ondanks de nefaste gevolgen ervan voor de gezondheid, aangekruist door 6% van de betrokken populatie. Een verschil tussen mannen en vrouwen hieromtrent kan niet worden teruggevonden. Roken als vermageringsmethode wordt het meest aangegeven door mensen behorend tot de leeftijdscategorieën ’25-34 jaar’ (9%) en ’35-44 jaar’ (8%). Een duidelijk verband met het opleidingsniveau van de betrokken populatie kan niet worden vastgesteld., evenmin als een verband met de woonplaats (in termen van urbanisatiegraad) of een verband met het gewest waartoe men behoort. Tenslotte kan er nog op gewezen worden dat een kleine 2% van de betrokken populatie aangesloten is bij een zelfhulpgroep met het oog op het vermageren/het gewicht te behouden.

705



V.1.8. Initiatief om het eigen gewicht te behouden of te vermageren Voor een ruime meerderheid van de populatie dat wenst te vermageren of het gewicht te behouden geldt dat het initiatief daartoe genomen werd door hen zelf: 61% van de betrokken populatie geeft aan zelf initiatieven daartoe genomen te hebben. Bij de vrouwelijke betrokken populatie stijgt deze proportie tot 64%, bij de mannelijke populatie gaat dit slechts voor 58% van de gevallen op. Op eigen initiatief daartoe beslissen is eerder van toepassing voor een jongere populatie. In de leeftijdscategorie ’75 jaar +’ daalt dit percentage tot 33%. Op eigen initiatief maatregelen nemen om te vermageren/het gewicht te behouden hangt samen met de opleidingscategorie waartoe men behoort:: waar slechts 38% van de betrokken populatie behorend tot de laagste opleidingscategorie aangeeft zelf het initiatief genomen te hebben, stijgt dit percentage tot 70% in de hoogste hier onderscheiden opleidingscategorie. Ook de hulpverlener speelt een belangrijke rol in het de beslissing om initiatieven om te vermageren/het gewicht te behouden. 17% van de betrokken bevolking gaf aan dat het de hulpverlener (eventueel bijkomend) een rol heeft gespeeld in deze beslissing. Dit is slechts in beperkte mate het geval bij relatief jonge personen: slechts 4% kruiste de hulpverlener aan als actor. Dit percentage stijgt met de leeftijd; in de oudste hier onderscheiden leeftijdscategorie geeft 27% van de betrokken populatie aan dat het initiatief om te vermageren/het gewicht te behouden, werd genomen op advies van een hulpverlener. Tenslotte kan erop gewezen worden dat de media (geschreven pers, TV,…) slechts een geringe rol lijk te spelen in het nemen van een initiatief om de vermageren of het gewicht te behouden (1%).

706


Tabel 2.2.1.2 :


Gemiddelde waarde voor de Body Mass Index naar leeftijd voor de populatie van 18 jaar en ouder, volgens geslacht en leeftijd, Gezondheidsenquête door middel van interview, België, 2001.

nu04_2 - België

Gemiddelde

Gecorrigeerd cijfer (95% BI)

GESLACHT Man Vrouw

25,4 24,4

25,3 (25,2-25,5) 24,3 (24,1-24,5)

4250 4514

LEEFTIJDSGROEP 15-24 25-34 35-44 45-54 55-64 65-74 75+

22,2 23,8 24,5 25,7 26,4 26,4 25,4

22,2 23,8 24,5 25,7 26,3 26,4 25,5

(21,8-22,5) (23,5-24,1) (24,2-24,8) (25,3-26,0) (26,0-26,7) (26,1-26,8) (24,9-26,1)

771 1602 1783 1540 1251 1109 708

OPLEIDINGSNIVEAU Geen diploma Lager onderwijs Lager secundair Hoger secundair Hoger onderwijs

25,9 26,2 25,8 24,9 23,9

26,1 25,6 25,5 24,8 24,0

(24,5-27,6) (25,2-26,0) (25,1-25,8) (24,6-25,1) (23,8-24,2)

160 1198 1621 2540 2976

URBANISATIEGRAAD Brussel Stedelijk gebied Semi-stedelijk gebied Landelijk gebied

24,9 24,7 24,9 25,0

24,7 24,7 24,8 24,8

(24,5-25,0) (24,4-25,0) (24,6-25,0) (24,6-25,1)

2124 1402 2951 2287

VERBLIJFPLAATS Vlaams Gewest Brussels Gewest Waals Gewest

24,8 24,9 25,2

24,7 (24,5-24,9) 24,7 (24,5-25,0) 25,0 (24,8-25,3)

3125 2124 3515

JAAR 1997 2001

24,7 24,9

24,8 (24,6-24,9) 24,8 (24,7-24,9)

7814 8764

707

N


Tabel 2.2.1.3 :


Aantal personen (in %) met een ernstig overgewicht, volgens leeftijd en geslacht, volgens leeftijd en geslacht, Gezondheidsenquête, België, 2001.

nu04_4 - België

Ruw %

Gecorrigeerd % (95% BI)

N

GESLACHT Man Vrouw

11,1 12,2

9,5 ( 8,3-10,9) 10,4 ( 9,1-11,8)

4195 4459

LEEFTIJDSGROEP 15-24 25-34 35-44 45-54 55-64 65-74 75+

3,4 6,3 9,1 13,9 18,0 17,1 15,3

3,4 6,3 9,1 13,9 18,0 17,0 15,2

( 1,9- 5,9) ( 4,8- 8,2) ( 7,5-11,1) (11,7-16,6) (15,2-21,1) (14,1-20,4) (11,3-20,1)

661 1602 1783 1540 1251 1109 708


17,4 19,3 16,4 11,5 6,0

15,6 14,8 13,6 10,3 5,6

( 9,0-25,7) (12,2-17,9) (11,2-16,3) ( 8,8-12,1) ( 4,5- 6,9)

155 1191 1602 2508 2934


12,2 10,4 11,7 12,2

10,2 8,9 10,0 10,4

( 8,7-12,0) ( 7,1-11,0) ( 8,6-11,7) ( 8,8-12,3)

2107 1377 2907 2263


11,1 12,2 13,0

9,5 ( 8,2-10,9) 10,2 ( 8,7-12,0) 11,0 ( 9,4-12,8)

3076 2107 3471

JAAR 1997 2001

11,1 11,7

10,0 ( 8,9-11,1) 9,8 ( 8,9-10,8)

7711 8654

708


Tabel 2.2.1.4 :


Aantal personen (in %) met een ondergewicht, volgens leeftijd en geslacht, volgens leeftijd en geslacht, Gezondheidsenquête, België, 2001.

nu04_5 - België

Ruw %


GESLACHT Man Vrouw

4,0 14,6

3,5 ( 2,9- 4,3) 13,9 (12,4-15,6)

4195 4459

LEEFTIJDSGROEP 15-24 25-34 35-44 45-54 55-64 65-74 75+

23,7 13,2 10,8 6,6 4,2 3,5 7,2

20,9 11,4 9,2 5,5 3,4 2,7 5,3

(16,4-26,3) ( 9,4-13,7) ( 7,4-11,2) ( 4,2- 7,1) ( 2,4- 4,8) ( 1,8- 4,1) ( 3,1- 8,7)

661 1602 1783 1540 1251 1109 708


13,7 6,7 6,2 9,4 11,6

9,7 7,0 5,3 7,1 8,3

( 3,2-25,7) ( 4,9-10,1) ( 4,0- 7,1) ( 5,9- 8,5) ( 7,0-10,0)

155 1191 1602 2508 2934


10,2 10,2 8,5 10,0

8,1 7,6 6,5 8,0

( 6,8- 9,5) ( 5,9- 9,7) ( 5,4- 7,7) ( 6,5- 9,8)

2107 1377 2907 2263


9,3 10,2 9,4

7,1 ( 6,0- 8,4) 8,1 ( 6,8- 9,5) 7,4 ( 6,1- 8,8)

3076 2107 3471

9,7 9,4

7,2 ( 6,3- 8,1) 7,5 ( 6,7- 8,4)

7711 8654

JAAR 1997 2001

709

N


Tabel 2.2.1.5 :


Aantal jongeren (-18 jaar) (in %) met een overgewicht, volgens leeftijd en geslacht, volgens leeftijd en geslacht, Gezondheidsenquête, België, 2001.

nu04_2y - België

Ruw %


N

GESLACHT Man Vrouw

16,2 15,0

11,7 ( 8,8-15,5) 11,1 ( 8,1-15,0)

733 706

LEEFTIJDSGROEP 0-14 15-24

9,9 29,9

9,9 ( 7,6-12,8) 29,8 (23,5-37,0)

1039 400


33,3 24,9 26,7 16,4 8,6

22,3 19,1 19,7 11,9 6,5

( 6,4-54,8) (11,3-30,4) (13,2-28,3) ( 8,6-16,2) ( 4,1-10,1)

34 90 267 476 521


21,4 15,3 13,0 17,1

15,8 10,1 9,8 12,6

(11,2-21,8) ( 6,1-16,3) ( 6,8-13,8) ( 8,6-18,0)

351 218 441 429


15,4 21,4 14,2

11,4 ( 8,2-15,4) 15,8 (11,2-21,8) 10,2 ( 7,1-14,4)

469 351 619

JAAR 1997 2001

15,2 15,6

11,1 ( 8,6-14,1) 11,6 ( 9,4-14,3)

1195 1439

710



V.2. Vlaams Gewest V.2.1. Gemiddelde BMI-score bij de volwassenen populatie (NU04_2) De gemiddelde waarde voor de Body Mass Index voor personen van 18 jaar of ouder is 24,8, een waarde die heel nauw aansluit bij de benedengrens voor overgewicht (25). Dit gemiddelde is significant hoger bij mannen (25,3) dan bij vrouwen (24,4). Zowel bij mannen als bij vrouwen stijgt de gemiddelde waarde met de leeftijd, slechts in de hoogste leeftijdsgroep (‘75+’) daalt de gemiddelde BMI-waarde. Figuur 2.2.2.1 :

Gemiddelde waarde voor de Body Mass Index naar leeftijd voor de populatie van 18 jaar en ouder, Vlaams Gewest, Gezondheidsenquête, België, 2001.

Indicator nu04_2 VL

Gemiddelde

Gemiddelde 27 24 21 18 15 12 9 6 3 0

27 24 21 18 15 12 9 6 3 0 15-24

25-34

35-44

45-54

55-64

65-74

75 +

15-24

Mannen

25-34

35-44

45-54

55-64

65-74

75 +

Vrouwen

Op basis van het ruwe cijfermateriaal lijkt de gemiddelde BMI waarde te dalen naarmate het opleidingsniveau stijgt. Na correctie voor leeftijd en geslacht kunnen echter geen significante verschillen vastgesteld worden tussen de diverse opleidingsniveaus. Er kan geen samenhang worden vastgesteld tussen de gemiddelde waarde voor BMI en de urbanisatiegraad. Vergeleken met de resultaten van de Gezondheidsenquête 1997, stijgt de gemiddelde waarde voor de BMI van 24,6 naar 24,8. Na correctie voor leeftijd en geslacht is de gemiddeld BMI exact gelijk: 24,7. V.2.2. BMI-categorieën bij de volwassen populatie (NU04_3) Epidemiologische studies tonen aan dat vanaf een BMI-waarde van 25 de morbiditeit en mortaliteit toenemen. Op basis hiervan wordt deze drempel door experten aanvaard voor het definiëren van overgewicht (4). Wanneer de BMI 30 of meer bedraagt spreekt men van zwaarlijvigheid of obesiteit. Een BMI beneden de 20 wordt bestempeld als ondergewicht en onder de 18 als extreem ondergewicht. Deze laatste situatie is vaak geassocieerd met één of andere pathologie (5). Sommige studies richten zich op de verdeling van de BMI die waargenomen wordt in de bevolking en nemen als drempel voor overgewicht een BMI van 27 (3). Voor de volledigheid worden beide ondergrenzen in de tabel opgenomen. Op individueel niveau dient bij de interpretatie van de BMI rekening gehouden te worden met andere factoren zoals het soort overgewicht (gynoïd of androïd), de associatie met andere riscicofactoren (zoals bijvoorbeeld hypertensie of hypercholesterolemie) die door de zwaarlijvigheid toenemen en belangrijke variaties in functie van de tijd, leeftijd,... (toename of afname) (6,7).

711



47% van de volwassen populatie in het Vlaams Gewest behoort tot de BMI-klasse ‘20 – 25’ en kan beschouwd worden als de populatie met een ‘normaal’ gewicht. Niet minder dan 44% valt in een hogere BMI-klasse en mag bestempeld worden als een populatie met een gewicht dat te hoog is in functie van de lichaamslengte. 33% valt in de categorie ‘overgewicht’, terwijl 11% van de populatie als zwaarlijvig omschreven kan worden. Aan de andere kant van het spectrum kan worden vastgesteld dat 7% van de volwassen populatie te mager is (en dit vooral bij de vrouwelijke populatie met 11%) en 2% extreem mager (ook hier ligt de proportie hoger bij de vrouwelijke populatie relatief hoger: 3% in vergelijking met 1% bij de mannelijke populatie. In de hiernavolgende analyse gaat de aandacht uit naar twee risico-groepen: de zwaarlijvige populatie (BMI hoger dan 30) en de populatie dat (extreem) mager is (BMI lager dan 20). V.2.3. Prevalentie van zwaarlijvigheid bij de volwassen populatie (NU04_4) Zoals vermeld kan 11% van de volwassen populatie als zwaarlijvig beschouwd worden. Deze proportie is licht groter bij vrouwen (12%) dan bij mannen (10%). Bij de mannelijke populatie vertoont de verdeling van zwaarlijvigheid een ‘normaal’ verloop over de verschillende leeftijdsgroepen heen: de proportie zwaarlijvige mannen stijgt tot de leeftijdsgroep ’55-64 jaar’ om daaropvolgend te dalen. Een dergelijk verloop kan bij de vrouwelijke zwaarlijvige populatie niet teruggevonden worden: de proportie zwaarlijvige vrouwen stijgt tot de oudste leeftijdsgroep. Figuur 2.2.2.2 :

Prevalentie van zwaarlijvigheid naar geslacht en leeftijdsgroep, Gezondheidsenquête door middel van interview, België, 2001. 30

25

25

20 15 10 5 0

Gewest,

%

30 Indicator nu04_4 VL

Indicator nu04_4 VL

%

Vlaams

20 15 10 5

15-24 25-34 35-44 45-54 55-64 65-74

0

75 +

Mannen

15-24 25-34 35-44 45-54 55-64 65-74

75 +

Vrouwen

De prevalentie van zwaarlijvigheid lijkt een samenhang te vertonen met het opleidingsniveau. Vanaf het opleidingsniveau ‘lager onderwijs’ daalt te proportie van zwaarlijvige personen: van 18% in de categorie ‘lager onderwijs’ tot 6% in de categorie ‘hoger onderwijs’. Na correctie voor leeftijd en geslacht, kan worden vastgesteld dat vanaf de categorie ‘hoger secundair’ de prevalentie van zwaarlijvigheid significant lager is dan voor de lagere opleidingsniveaus. Een samenhang tussen de prevalentie van zwaarlijvigheid en de urbanisatiegraad kon niet worden vastgesteld, evenmin kan er sprake zijn van een samenhang met de verblijfplaats (regio). De proportie zwaarlijvige personen in het jaar 2001 is, in ruwe cijfers, groter dan deze teruggevonden in de Gezondheidsenquête 1997. Na correctie voor leeftijd en geslacht zijn beide proporties evenwel niet significant verschillend.

712



V.2.4. Prevalentie van ondergewicht bij de volwassen populatie (NU04_5) Globaal genomen heeft 9% van de populatie een gewicht dat in functie van de lengte, te gering is. In 7% gaat het hierbij om ondergewicht, in 2% om extreem ondergewicht. Na correctie voor leeftijd, kan worden vastgesteld dat vooral bij de vrouwelijke populatie personen met een (extreem) ondergewicht teruggevonden kan worden; 15% in vergelijking met de mannelijke populatie (4%). Alhoewel veel sterker uitgesproken bij vrouwen, vertoont de leeftijdscurve voor (extreem) ondergewicht, een duidelijk beeld: vooral in de jongere leeftijdsgroepen – zowel bij mannen als bij vrouwen – is de proportie personen met een (extreem) ondergewicht het grootste. Figuur 2.2.2.3 :

Prevalentie van (extreem) ondergewicht naar geslacht en leeftijdsgroep, Vlaams Gewest, Gezondheidsenquête door middel van interview, België, 2001. % 40

35

35

Indicator nu04_5 VL

Indicator nu04_5 VL

% 40

30 25 20 15 10 5 0

30 25 20 15 10 5

15-24 25-34 35-44 45-54 55-64 65-74

0

75 +

Mannen

15-24 25-34 35-44 45-54 55-64 65-74

75 +

Vrouwen

De ruwe resultaten suggereren dat aan beide extremen van de onderwijsschaal de grootste proporties personen met een (extreem) ondergewicht teruggevonden kunnen worden. Na correctie voor leeftijd en geslacht kan echter worden vastgesteld dat er geen samenhang is tussen het onderwijsniveau en de prevalentie van (extreem) ondergewicht. De prevalentie van (extreem) ondergewicht vertoont geen met de urbanisatiegraad. De proportie personen met een (extreem) ondergewicht in 2001 is onveranderd gebleven indien vergeleken wordt met de resultaten van de Gezondheidsenquête 1997. V.2.5. Prevalentie van overgewicht bij jongeren (NU04_2y) Tot dusver is de aandacht uitsluitend uitgegaan naar de volwassen populatie. De gehanteerde grenswaarden voor het onderscheiden van ondergewicht, normaal gewicht en overgewicht zijn immers enkel stabiel voor een volwassen populatie en kunnen niet zonder meer op jongeren worden toegepast. Voor deze jonge populatie (tussen 6 en 18 jaar) bestaan er (nog) geen stabiele grenswaarden, maar wordt het 85° percentiel gebruikt als grenswaarde voor overgewicht en het 95° percentiel als grenswaarde voor zwaarlijvigheid. Deze grenswaarden zijn dus gebaseerd op de spreiding in de populatie zelf (en zijn dus een relatief gegeven). Bovendien wordt er sowieso van uit gegaan dat 15% en 5% van de jongeren een overgewicht respectievelijk zwaarlijvig zijn. Voor kinderen jonger dan 6 jaar wordt de BMI als index voor het relatief gewicht niet gebruikt. De grenswaarde voor overgewicht voor de jongeren (85° percentiel) is 21.9, de grenswaarde voor zwaarlijvigheid is 25.4 (95° percentiel). Gezien het relatief klein aantal jongeren in de steekproef, werd ervoor geopteerd beide groepen samen te bespreken (jongeren met een overgewicht).

713



In ruwe cijfers is de proportie jongeren met een overgewicht groter bij jongens (17%) dan bij meisjes (14%), na correctie voor leeftijd zijn beide proporties evenwel niet significant verschillend. Het aantal jongeren met een overgewicht stijgt met de leeftijd, waar – in ruwe cijfers – 5% van de jongeren tussen 6 en 9 jaar een overgewicht hebben, stijgt dit percentage tot 27% in de leeftijdsgroep ‘15 – 17 jaar’. Het ruwe cijfermateriaal suggereert een samenhang tussen opleidingsniveau en het hebben van een overgewicht: de proportie jongeren met een overgewicht zou groter zijn in de lagere dan in de hogere opleidingsniveaus. Na correctie voor leeftijd en geslacht kunnen geen significante verschillen vastgesteld worden tussen de prevalentie van overgewicht bij jongeren in de verschillende opleidingsniveaus. In vergelijking met de resultaten van de Gezondheidsenquête 1997, is de proportie jongeren met een overgewicht licht gestegen (van 14% naar 15%, geen significant verschil na correctie voor leeftijd en geslacht). V.2.6. Houding ten aanzien van het eigen gewicht (NU01_1) De houding ten aanzien van het eigen gewicht werd enkel bevraagd bij personen van minstens 15 jaar oud zonder enige referentie naar het eigen (relatief) gewicht, dus ook bij personen die een normaal gewicht (BMI tussen 20 en 25) hebben. In een eerste beweging worden de resultaten ook als dusdanig besproken. In deze bespreking ligt de nadruk op het onderscheid tussen personen die – al dan niet terecht – het eigen gewicht problematiseren en diegenen voor wie het eigen gewicht – evengoed al dan niet terecht – geen ‘issue’ vormt. In een tweede beweging wordt de houding ten aanzien van het eigen gewicht gekoppeld aan de BMI-score: een objectieve maatstaf (BMI) wordt aldus gekoppeld aan een subjectieve perceptie van het eigen gewicht. Eén derde van de bevolking (33%) maakt zich geen zorgen over het eigen gewicht (los van het vraag of dit gewicht al dan niet problematisch is), 21% wenst te vermageren terwijl 43% aangeeft het huidige gewicht te willen behouden. De wens te willen vermageren of het huidige gewicht te behouden is sterker aanwezig bij vrouwen (respectievelijk 27% en 45%) in vergelijking met mannen (respectievelijk 16% en 42%). Er kan geen samenhang vastgesteld worden tussen de leeftijdscategorie waartoe men behoort en de houding ten aanzien van het eigen gewicht. Het ruwe cijfermateriaal geeft aan dat de wens te vermageren gerelateerd is aan het opleidingsniveau: waar slechts 10% van diegenen zonder diploma aangeeft te willen vermageren, loopt dit percentage op tot 24% bij personen met een diploma ‘hoger onderwijs’. De proportie personen dat aangeeft het gewicht te willen behouden blijft onveranderd over de verschillende opleidingscategorieën heen. De proportie personen die zich helemaal geen drukte maken over het eigen gewicht is het hoogst bij personen die behoren tot de lagere opleidingscategorieën en daalt systematisch over de hoger opleidingsniveaus heen. De proporties personen die wensen te vermageren, hun gewicht te stabiliseren, die wensen te verdikken of die zich helemaal geen zorgen maken over het eigen gewicht is nauwelijks verandert indien vergeleken wordt met de resultaten van de Gezondheidsenquête 1997. De resultaten voor mannen tonen aan dat de relatie tussen het eigen gewicht en de houding ten aanzien van dit gewicht zeker niet eenduidig is; 26% van de zwaarlijvige mannen maakt zich geen zorgen omtrent het eigen gewicht. Bezorgd zijn over het eigen gewicht is eerder uitzonderlijk voor mannen met een (extreem) ondergewicht: 74% van de mannen in deze BMI-categorieën stelt zich geen zorgen te maken over het eigen gewicht. Positief is dat toch 31% van de mannen met een overgewicht en 50% van de zwaarlijvige mannen toch wensen te vermageren (hier wordt even buiten beschouwing gelaten of ze er desgevallend iets aan doen en, zo ja, welke initiatieven genomen worden om te vermageren. Het patroon dat voor mannen teruggevonden kan worden, is deels ook van toepassing voor vrouwen; 18% van vrouwen met een overgewicht en 14% van de zwaarlijvige vrouwen maakt zich geen zorgen over het eigen gewicht. 45% van de vrouwen met een overgewicht en 49% van de zwaarlijvige vrouwen wenst te vermageren. Verontrustend is dat 2% van vrouwen met een ondergewicht toch aangeeft te willen vermageren.

714


Tabel 2.2.2.1.:


Aantal personen (in %) volgens houding ten aanzien van het eigen gewicht volgens BMI-klasse en geslacht, Vlaams Gewest, Gezondheidsenquête door middel van interview, België, 2001. Vermageren %


Stabiliseren %

Verdikken %

Geen zorgen %

Totaal N

0,0 0,0 4,6 16,1 31,0 50,0 16,3

6,0 17,4 44,9 52,0 42,6 25,9 43,0

20,2 17,3 2,4 0,0 0,0 0,0 1,8

73,7 65,3 48,1 31,9 26,4 24,2 38,9

12 46 688 336 276 167 1525

0,0 2,3 20,6 37,1 44,6 49,0 26,4

29,8 45,9 50,8 47,9 37,4 36,7 45,8

22,7 5,4 0,4 0,0 0,0 0,0 1,5

47,5 46,5 28,2 15,0 18,0 14,3 26,3

47 171 728 197 200 180 1523


V.2.7. Middelen aangewend om het eigen gewicht te behouden of te vermageren ($NU03) Om na te gaan welke middelen gehanteerd worden om het eigen gewicht te behouden of te vermageren konden de respondenten meerdere alternatieven aanduiden (het gaat hier dus om een multiple respons vraag). Na hergroepering werden de volgende hoofdmethodes onderscheiden: het volgen van een dieet, het uitoefenen van een fysieke activiteit, aansluiten bij een zelfhulpgroep, het gebruik van vermageringsproducten, het vasten, roken (als middel gebruikt om te vermageren of het gewicht stabiel te houden), en ‘andere’ methodes. Deze opsomming reflecteert tevens de efficiëntie (in termen van doelmatigheid en het minimaliseren van mogelijke bedreigingen voor de gezondheid) van de diverse methodes. De cijfergegevens moeten evenwel met de nodige voorzichtigheid geïnterpreteerd worden: vooreerst kunnen personen opteren voor het toepassen van verschillende (gezonde en minder gezonde) methodes. Bovendien geeft de enquête nauwelijks informatie over wat concreet onder de verschillende methodes verstaan kan worden. Zo kan het volgen van een dieet in realiteit zowel een duidelijk uitgebalanceerd dieet omvatten als een zelf samengesteld, volledig onevenwichtig eetpatroon. Vooreerst moet erop gewezen worden dat 18% van populatie dat aangeeft te willen vermageren/het gewicht te behouden aangeeft geen enkele methode toe te passen om dit te realiseren. Het gaat hierbij vooral om mensen die het eigen gewicht wensen te behouden. Van diegenen die aangeven te willen vermageren/het huidige gewicht te willen behouden opteert 76% voor het volgen van (een of ander) dieet, eventueel samen gaand met een andere methode. Daarmee is het volgen van een dieet veruit de meest populaire methode om te vermageren/het gewicht te behouden. Vrouwen (81%) opteren meer dan mannen (70%) voor het dieet als methode. Een duidelijke samenhang van de keuze voor deze methode met de leeftijd kan niet worden vastgesteld, alhoewel de cijfers aantonen dat het volgen van een dieet minder populair is in oudere leeftijdscategorieën (wel te verstaan bij personen die aangaven te willen vermageren of die het eigen gewicht willen behouden). Met uitzondering van personen behorend tot de laagste opleidingscategorie – waar het volgen van een dieet zeer populair is – stijgt de proportie van personen die voor deze methode kiezen met het opleidingsniveau.

715



Het uitoefenen van een fysieke activiteit – sporten – is de tweede meest populaire methode toegepast voor het vermageren of voor het behoud van het eigen gewicht. 28% van de populatie die dit nastreeft, opteert (eventueel in combinatie met andere methode) voor deze methode. Sporten in deze context is eerder populair bij mannen (32%) dan bij vrouwen (24%). Er kan een duidelijke samenhang vastgesteld worden tussen de keuze voor sport en de leeftijdcategorie waartoe men behoort: 41% van de personen behorend tot de jongste leeftijdscategorie opteert ervoor. Dit percentage zakt stelselmatig in de andere leeftijdscategorie om uiteindelijk 12% te bedragen bij de oudste leeftijdscategorie. Er kan tevens een samenhang vastgesteld worden tussen de keuze voor sport als methode om te vermageren/het gewicht te behouden en het opleidingsniveau. Personen die behoren tot de laagste opleidingscategorie kiezen veel minder (17%) voor sport dan personen behorend tot de hoogste opleidingscategorie (31%). Vasten – het overslaan van een of meerdere maaltijden – vormt de derde meest populaire methode om te vermageren/ het gewicht te behouden. Deze ver van gezonde methode om te vermageren wordt aangekruist door 9% van de betrokken populatie. Ongeveer eenzelfde proportie mannen (10%) als vrouwen (9%) geeft aan (soms) te vasten. Verontrustend is dat deze methode zeer populair is bij jongeren (19% in de leeftijdcategorie ’15-24 jaar’). De proportie personen dat aangeeft (soms) te vasten, daalt met de leeftijd (met uitzondering voor de leeftijdscategorie ’65-74 jaar’) om uiteindelijk 2% te bedragen bij de oudste leeftijdscategorie. Een hechte samenhang voor de keuze om te vasten met het opleidingsniveau of met de urbanisatiegraad kan niet onderkend worden. Vermageringsproducten – die veelal hun deugdelijk niet bewezen hebben en die soms ongewenste gevolgen voor de gezondheid kunnen hebben – is voor 9% van de populatie een toegepaste methode om te vermageren of het gewicht te behouden. Het gebruik van vermageringsproducten is meer populair voor de betrokken vrouwen (12%) als bij mannen (6%). Vooral mensen behorend tot de eerdere oudere leeftijdscategorieën (’55 – 64 jaar’ en ’65-74 jaar’) grijpen naar vermageringsproducten als methode om te vermageren/het gewicht stabiel te houden. Roken als bewuste strategie om te vermageren/het gewicht te behouden wordt, ondanks de nefaste gevolgen ervan voor de gezondheid, aangekruist door 7% van de betrokken populatie. Een verschil tussen mannen en vrouwen hieromtrent kan niet worden teruggevonden. Roken als vermageringsmethode wordt het meest aangegeven door mensen behorend tot de leeftijdscategorieën ’25-34 jaar’ (11%) en ’35-44 jaar’ (10%). Een duidelijk verband met het opleidingsniveau van de betrokken populatie kan niet worden vastgesteld., evenmin als een verband met de woonplaats (in termen van urbanisatiegraad). Tenslotte kan er nog op gewezen worden dat 2% van de betrokken populatie aangesloten is bij een zelfhulpgroep met het oog op het vermageren/het gewicht te behouden. V.2.8. Initiatief om het eigen gewicht te behouden of te vermageren Voor een ruime meerderheid van de populatie dat wenst te vermageren of het gewicht te behouden geldt dat het initiatief daartoe genomen werd door hen zelf: 63% van de betrokken populatie geeft aan zelf initiatieven daartoe genomen te hebben. Bij de vrouwelijke betrokken populatie stijgt deze proportie tot 66%, bij de mannelijke populatie gaat dit slechts voor 59% van de gevallen op. Op eigen initiatief daartoe beslissen is eerder van toepassing voor een jongere populatie. In de leeftijdscategorie ’75 jaar +’ daalt dit percentage tot 30%. Op eigen initiatief maatregelen nemen om te vermageren/het gewicht te behouden hangt samen met de opleidingscategorie waartoe men behoort:: waar slechts 38% van de betrokken populatie behorend tot de laagste opleidingscategorie aangeeft zelf het initiatief genomen te hebben, stijgt dit percentage tot 74% in de hoogste hier onderscheiden opleidingscategorie. Ook de hulpverlener speelt een belangrijke rol in het de beslissing om initiatieven om te vermageren/het gewicht te behouden. 15% van de betrokken bevolking gaf aan dat het de hulpverlener (eventueel bijkomend) een rol heeft gespeeld in deze beslissing. Dit is slechts in beperkte mate het geval bij relatief jonge personen: slechts 3% kruiste de hulpverlener aan als actor. Dit percentage stijgt met de leeftijd; in de oudste hier onderscheiden leeftijdscategorie geeft 30% van de betrokken populatie aan dat het initiatief om te vermageren/het gewicht te behouden, werd genomen op advies van een hulpverlener. Tenslotte kan erop gewezen worden dat de media (geschreven pers, TV,…) slechts een geringe rol lijk te spelen in het nemen van een initiatief om de vermageren of het gewicht te behouden (1%). 716


Tabel 2.2.2.2 :


Gemiddelde waarde voor de Body Mass Index naar leeftijd voor de populatie van 18 jaar en ouder, volgens geslacht en leeftijd, Vlaams Gewest, Gezondheidsenquête door middel van interview, België, 2001

nu04_2 - Vlaams Gewest

Gemiddelde


GESLACHT Man Vrouw

25,3 24,4

25,2 (25,0-25,4) 24,2 (24,0-24,5)

LEEFTIJDSGROEP 15-24 25-34 35-44 45-54 55-64 65-74 75+

22,2 23,7 24,3 25,6 26,2 26,5 25,3

22,2 23,7 24,3 25,6 26,2 26,5 25,3

(21,8-22,7) (23,3-24,1) (24,0-24,7) (25,2-26,1) (25,7-26,7) (26,0-26,9) (24,5-26,2)

296 548 633 550 492 397 209


25,0 26,0 26,0 24,6 23,8

25,3 25,3 25,7 24,6 24,0

(23,5-27,1) (24,7-25,8) (25,2-26,1) (24,3-24,9) (23,7-24,2)

57 415 592 1000 1018

URBANISATIEGRAAD Stedelijk gebied Semi-stedelijk gebied Landelijk gebied

24,6 24,8 24,9

24,6 (24,2-24,9) 24,7 (24,5-25,0) 24,7 (24,4-25,1)

723 1593 809

JAAR 1997 2001

24,6 24,8

24,7 (24,4-24,9) 24,7 (24,5-24,9)

2755 3125

717

N

1573 1552


Tabel 2.2.2.3 :


Aantal personen (in %) met een ernstig overgewicht, volgens leeftijd en geslacht, volgens leeftijd en geslacht, Vlaams Gewest, Gezondheidsenquête, België, 2001


Ruw %


N

GESLACHT Man Vrouw

10,4 11,8

8,9 ( 7,3-10,8) 10,0 ( 8,3-12,1)

LEEFTIJDSGROEP 15-24 25-34 35-44 45-54 55-64 65-74 75+

3,7 5,5 7,3 14,0 17,7 16,6 15,8

3,7 5,5 7,3 14,0 17,7 16,5 15,7

( 1,7- 7,7) ( 3,6- 8,2) ( 5,4- 9,8) (10,9-17,9) (14,1-22,1) (12,6-21,3) (10,3-23,2)

247 548 633 550 492 397 209


13,0 18,3 17,9 9,4 5,6

11,3 13,5 14,9 8,6 5,4

( 4,4-26,1) (10,1-17,9) (11,6-18,8) ( 6,8-10,8) ( 4,0- 7,5)

53 413 583 986 999


10,1 11,3 11,5

8,7 ( 6,6-11,3) 9,5 ( 7,8-11,5) 10,0 ( 7,7-12,9)

709 1567 800

JAAR 1997 2001

9,8 11,1

8,7 ( 7,3-10,3) 9,2 ( 8,0-10,7)

2709 3076

718

1543 1533


Tabel 2.2.2.4 :


Aantal personen (in %) met een ondergewicht, volgens leeftijd en geslacht, volgens leeftijd en geslacht, Vlaams Gewest, Gezondheidsenquête, België, 2001


Ruw %


GESLACHT Man Vrouw

3,9 14,5

3,5 ( 2,6- 4,7) 13,6 (11,5-16,0)

LEEFTIJDSGROEP 15-24 25-34 35-44 45-54 55-64 65-74 75+

23,0 13,8 9,7 6,6 4,7 3,0 6,9

20,4 11,8 8,2 5,6 3,9 2,4 5,1

(14,7-27,7) ( 9,1-15,1) ( 6,1-10,9) ( 3,8- 8,1) ( 2,5- 6,1) ( 1,2- 4,5) ( 2,2-11,3)

247 548 633 550 492 397 209


17,5 6,1 5,3 9,3 12,5

13,3 7,0 4,4 6,9 8,7

( 4,1-35,5) ( 4,1-11,9) ( 2,9- 6,6) ( 5,4- 8,9) ( 6,7-11,3)

53 413 583 986 999


10,6 8,3 10,3

8,0 ( 6,0-10,7) 6,3 ( 5,0- 7,9) 8,1 ( 6,0-11,0)

709 1567 800

9,2 9,3

6,8 ( 5,7- 8,1) 7,3 ( 6,2- 8,6)

2709 3076

JAAR 1997 2001

719

N

1543 1533


Tabel 2.2.2.5 :


Aantal jongeren (-18 jaar) (in %) met een overgewicht, volgens leeftijd en geslacht, volgens leeftijd en geslacht, Vlaams Gewest, Gezondheidsenquête, België, 2001

nu04_2y - Vlaams Gewest

Ruw %


N

GESLACHT Man Vrouw

16,6 14,3

12,3 ( 8,2-18,2) 10,7 ( 6,7-16,8)

235 234


10,0 29,2

10,0 ( 6,7-14,6) 29,1 (21,1-38,7)

331 138


40,1 17,1 28,9 14,3 9,1

25,2 15,6 21,9 10,7 6,9

( 3,4-76,1) ( 4,3-43,1) (12,8-34,9) ( 6,8-16,5) ( 3,3-13,6)

8 12 80 194 165


14,8 14,7 16,9

9,7 ( 5,2-17,4) 11,1 ( 7,2-16,7) 13,1 ( 7,4-22,4)

106 214 149

JAAR 1997 2001

14,0 15,4

10,1 ( 6,8-14,7) 11,8 ( 8,6-15,9)

410 469

720



V.3. Brussels Gewest V.3.1. Gemiddelde BMI-score bij de volwassenen populatie (NU04_2) De gemiddelde waarde voor de Body Mass Index voor personen van 18 jaar of ouder is 24,9, een waarde die heel nauw aansluit bij de benedengrens voor overgewicht (25). Dit gemiddelde is significant hoger bij mannen (25,4) dan bij vrouwen (24,5). Zowel bij mannen als bij vrouwen stijgt de gemiddelde waarde met de leeftijd, slechts in de hoogste leeftijdsgroep (‘75+’) daalt de gemiddelde BMI-waarde. Figuur 2.2.3.1 :

Gemiddelde waarde voor de Body Mass Index naar leeftijd voor de populatie van 18 jaar en ouder, Brussels Gewest, Gezondheidsenquête, België, 2001.

Indicator nu04_2 BR

Gemiddelde

Gemiddelde 27 24 21 18 15 12 9 6 3 0

27 24 21 18 15 12 9 6 3 0 15-24

25-34

35-44

45-54

55-64

65-74

75 +

15-24

Mannen

25-34

35-44

45-54

55-64

65-74

75 +

Vrouwen

Er kan geen samenhang onderkend worden tussen de gemiddelde BMI waarde enerzijds, het opleidingsniveau anderzijds. Zowel voor als na correctie voor leeftijd en geslacht kunnen geen systematische verschillen tussen de onderscheiden opleidingsniveaus vastgesteld worden. Vergeleken met de resultaten van de Gezondheidsenquête 1997, stijgt de gemiddelde waarde voor de BMI van 24,3 naar 24,9 (na correctie voor leeftijd en geslacht, respectievelijk 24,4 en 24,7). V.3.2. BMI-categorieën bij de volwassen populatie (NU04_3) Epidemiologische studies tonen aan dat vanaf een BMI-waarde van 25 de morbiditeit en mortaliteit toenemen. Op basis hiervan wordt deze drempel door experten aanvaard voor het definiëren van overgewicht (4). Wanneer de BMI 30 of meer bedraagt spreekt men van zwaarlijvigheid of obesiteit. Een BMI beneden de 20 wordt bestempeld als ondergewicht en onder de 18 als extreem ondergewicht. Deze laatste situatie is vaak geassocieerd met één of andere pathologie (5). Sommige studies richten zich op de verdeling van de BMI die waargenomen wordt in de bevolking en nemen als drempel voor overgewicht een BMI van 27 (3). Voor de volledigheid worden beide ondergrenzen in de tabel opgenomen. Op individueel niveau dient bij de interpretatie van de BMI rekening gehouden te worden met andere factoren zoals het soort overgewicht (gynoïd of androïd), de associatie met andere riscicofactoren (zoals bijvoorbeeld hypertensie of hypercholesterolemie) die door de zwaarlijvigheid toenemen en belangrijke variaties in functie van de tijd, leeftijd,... (toename of afname) (6,7)

721



47% van de volwassen populatie behoort tot de BMI-klasse ‘20 – 25’ en kan beschouwd worden als de populatie met een ‘normaal’ gewicht. Niet minder dan 42,5% valt in een hogere BMI-klasse en mag bestempeld worden als een populatie met een gewicht dat te hoog is in functie van de lichaamslengte. 30% valt in de categorie ‘overgewicht’, terwijl 12% van de populatie als zwaarlijvig omschreven kan worden. Aan de andere kant van het spectrum kan worden vastgesteld dat 8% van de volwassen populatie te mager is (en dit vooral bij de vrouwelijke populatie met 12%) en 2% extreem mager (ook hier ligt de proportie hoger bij de vrouwelijke populatie relatief hoger: 3% in vergelijking met 1% bij de mannelijke populatie). In de hiernavolgende analyse gaat de aandacht uit naar twee risico-groepen: de zwaarlijvige populatie (BMI hoger dan 30) en de populatie dat (extreem) mager is (BMI lager dan 20). V.3.3. Prevalentie van zwaarlijvigheid bij de volwassen populatie (NU04_4) Zoals vermeld kan 12 % van de volwassen populatie als zwaarlijvig beschouwd worden. Deze proportie is licht groter bij mannen (13%) dan bij vrouwen (12%). Na correctie voor leeftijd kunnen evenwel geen significante verschillen tussen mannen en vrouwen worden vastgesteld. Bij de mannelijke populatie vertoont de verdeling van zwaarlijvigheid eerder een ‘normaal’ verloop over de verschillende leeftijdsgroepen heen: de proportie zwaarlijvige mannen stijgt tot de leeftijdsgroep ’45-54 jaar’ om daaropvolgend te dalen, weliswaar met een uitschieter voor de leeftijdtijdsgroep ’65-74 jaar’. De prevalentie van zwaarlijvigheid vertoont eenzelfde patroon bij vrouwen: stijgend tot de leeftijdscategorie ’45-54’ om daaropvolgend te dalen – ook hier met een uitschieter voor de leeftijdsgroep ’65-74 jaar’. Figuur 2.2.3.2.:

Prevalentie van zwaarlijvigheid naar geslacht en leeftijdsgroep, Brussels Gewest, Gezondheidsenquête door middel van interview, België, 2001. % 40

35

35

Indicator nu04_4 BR

Indicator nu04_4 BR

% 40

30 25 20 15 10 5 0

30 25 20 15 10 5

15-24 25-34 35-44 45-54 55-64 65-74

0

75 +

Mannen

15-24 25-34 35-44 45-54 55-64 65-74

75 +

Vrouwen

De prevalentie van zwaarlijvigheid lijkt een samenhang te vertonen met het opleidingsniveau. De proportie zwaarlijvige personen is het hoogst in de lagere opleidingscategorieën, met respectievelijk 23% in groep ‘geen diploma’, 22% in de groep ‘lager onderwijs’. In de hoogste opleidingscategorie (‘Hoger onderwijs’) is de proportie zwaarlijvige personen ‘slechts’ 10%. Na correctie voor leeftijd en geslacht wordt dit profiel bevestigd. Er kan bovendien worden vastgesteld dat voor de categorie ‘hoger onderwijs’ de prevalentie van zwaarlijvigheid significant lager is dan voor de lagere opleidingsniveaus. Een samenhang tussen de prevalentie van zwaarlijvigheid en de urbanisatiegraad kon niet worden vastgesteld, evenmin kan er sprake zijn van een samenhang met de verblijfplaats (regio). De proportie zwaarlijvige personen in het jaar 2001 is, in ruwe cijfers, groter dan deze teruggevonden in de Gezondheidsenquête 1997 (respectievelijk 12% en 10%). Na correctie voor leeftijd en geslacht zijn beide proporties evenwel niet significant verschillend.

722



V.3.4. Prevalentie van ondergewicht bij de volwassen populatie (NU04_5) Globaal genomen heeft 11% van de populatie een gewicht dat in functie van de lengte, te gering is. In 9 % gaat het hierbij om ondergewicht, in 3% om extreem ondergewicht. Na correctie voor leeftijd, kan worden vastgesteld dat vooral bij de vrouwelijke populatie personen met een (extreem) ondergewicht teruggevonden kan worden; 15% in vergelijking met de mannelijke populatie (5%). Alhoewel veel sterker uitgesproken bij vrouwen, vertoont de leeftijdscurve voor (extreem) ondergewicht, een duidelijk beeld: vooral in de jongere leeftijdsgroepen – zowel bij mannen als bij vrouwen – is de proportie personen met een (extreem) ondergewicht het grootste. Figuur 2.2.3.3 :

Prevalentie van (extreem) ondergewicht naar geslacht en leeftijdsgroep, Brussels Gewest, Gezondheidsenquête, België, 2001.

%

% 50 Indicator nu04_5 BR

Indicator nu04_5 BR

50 40 30 20 10 0

15-24 25-34 35-44 45-54 55-64 65-74

40 30 20 10 0

75 +

Mannen

15-24 25-34 35-44 45-54 55-64 65-74

75 +

Vrouwen

De ruwe resultaten suggereren dat aan beide extremen van de onderwijsschaal de grootste proporties personen met een (extreem) ondergewicht teruggevonden kunnen worden. Na correctie voor leeftijd en geslacht kan echter worden vastgesteld dat er geen samenhang is tussen het onderwijsniveau en de prevalentie van (extreem) ondergewicht. De proportie personen met een (extreem) ondergewicht in 2001 is licht gedaald indien vergeleken wordt met de resultaten van de Gezondheidsenquête 1997 (respectievelijk 9% en 10 % - geen significatief verschil). V.3.5. Prevalentie van overgewicht bij jongeren (NU04_2y) Tot dusver is de aandacht uitsluitend uitgegaan naar de volwassen populatie. De gehanteerde grenswaarden voor het onderscheiden van ondergewicht, normaal gewicht en overgewicht zijn immers enkel stabiel voor een volwassen populatie en kunnen niet zonder meer op jongeren worden toegepast. Voor deze jonge populatie (tussen 6 en 18 jaar) bestaan er (nog) geen stabiele grenswaarden, maar wordt het 85° percentiel gebruikt als grenswaarde voor overgewicht en het 95° percentiel als grenswaarde voor zwaarlijvigheid. Deze grenswaarden zijn dus gebaseerd op de spreiding in de populatie zelf (en zijn dus een relatief gegeven). Bovendien wordt er sowieso van uit gegaan dat 15% en 5% van de jongeren een overgewicht respectievelijk zwaarlijvig zijn. Voor kinderen jonger dan 6 jaar wordt de BMI als index voor het relatief gewicht niet gebruikt. De grenswaarde voor overgewicht voor de jongeren (85° percentiel) is 21,9, de grenswaarde voor zwaarlijvigheid is 25,4 (95° percentiel). Gezien het relatief klein aantal jongeren in de steekproef, werd ervoor geopteerd beide groepen samen te bespreken (jongeren met een overgewicht).

723



In ruwe cijfers is de proportie jongeren met een overgewicht veel groter bij meisjes (28%) dan bij jongens (15%), na correctie voor leeftijd zijn beide proporties evenwel net niet significant verschillend. Het aantal jongeren met een overgewicht stijgt met de leeftijd, waar – in ruwe cijfers – 9% van de jongeren tussen 6 en 9 jaar een overgewicht hebben, stijgt dit percentage tot 29% in de leeftijdsgroep ‘15 – 17 jaar’. Het ruwe cijfermateriaal suggereert een samenhang tussen opleidingsniveau en het hebben van een overgewicht: de proportie jongeren met een overgewicht zou groter zijn in de lagere dan in de hogere opleidingsniveaus. Na correctie voor leeftijd en geslacht kan niettemin worden vastgesteld dat de proportie jongeren met een overgewicht niet significant verschilt van het ene tot het andere onderwijsniveau. In vergelijking met de resultaten van de Gezondheidsenquête 1997, is de proportie jongeren met een overgewicht – in ruwe cijfers uitgedrukt – sterk gestegen. Na correctie voor leeftijd en geslacht is het verschil met de resultaten van 1997 niet significant. V.3.6. Houding ten aanzien van het eigen gewicht (NU01_1) De houding ten aanzien van het eigen gewicht werd enkel bevraagd bij personen van minstens 15 jaar oud zonder enige referentie naar het eigen (relatief) gewicht, dus ook bij personen die een normaal gewicht (BMI tussen 20 en 25) hebben. In een eerste beweging worden de resultaten ook als dusdanig besproken. In deze bespreking ligt de nadruk op het onderscheid tussen personen die – al dan niet terecht – het eigen gewicht problematiseren en diegenen voor wie het eigen gewicht – evengoed al dan niet terecht – geen ‘issue’ vormt. In een tweede beweging wordt de houding ten aanzien van het eigen gewicht gekoppeld aan de BMI-score: een objectieve maatstaf (BMI) wordt aldus gekoppeld aan een subjectieve perceptie van het eigen gewicht. Iets meer dan een derde van de bevolking (37%) maakt zich geen zorgen over het eigen gewicht (los van het vraag of dit gewicht al dan niet problematisch is), 29% wenst te vermageren terwijl 31% aangeeft het huidige gewicht te willen behouden. De wens te willen vermageren of het huidige gewicht te behouden is sterker aanwezig bij vrouwen (respectievelijk 36% en 32%) in vergelijking met mannen (respectievelijk 22% en 31%). De wens te vermageren is ‘normaal’ verspreid over de populatie: bij de laagste leeftijdklasse is deze proportie vrij beperkt (22%), stijgt tot de leeftijdscategorie ’45-54 jaar’ (40%) en daalt daaropvolgend om nog 16% te bedragen bij de oudste leeftijdsgroep. Als een spiegelbeeld verloopt de proportie personen die zich geen zorgen maken over het eigen gewicht: bij enerzijds de jongere, anderzijds de oudere leeftijdsgroepen is deze proportie groter dan bij de tussenliggende leeftijdsgroepen. Het ruwe cijfermateriaal geeft aan dat de wens te vermageren niet of nauwelijks gerelateerd is aan het opleidingsniveau. De proportie personen dat aangeeft het eigen gewicht te willen behouden stijgt evenwel met het onderwijsniveau. Ze bedraagt 18% bij personen behorend tot het laagste opleidingsniveau en 34% bij personen behorend tot het hoogste opleidingsniveau. De proporties personen die wensen te vermageren, hun gewicht te stabiliseren, die wensen te verdikken of die zich helemaal geen zorgen maken over het eigen gewicht is nauwelijks verandert indien vergeleken wordt met de resultaten van de Gezondheidsenquête 1997. De resultaten voor mannen tonen aan dat de relatie tussen het eigen gewicht en de houding ten aanzien van dit gewicht zeker niet eenduidig is; 30% van die mannen met een overgewicht en 30% van de zwaarlijvige mannen maakt zich geen zorgen omtrent het eigen gewicht. Bezorgd zijn over het eigen gewicht is eerder uitzonderlijk voor mannen met een (extreem) ondergewicht: respectievelijk 54% (ondergewicht) en 24% (extreem ondergewicht) stelt zich geen zorgen te maken over het eigen gewicht. Positief is dat toch 37% van de mannen met een overgewicht en 55% van de zwaarlijvige mannen toch wensen te vermageren (hier wordt even buiten beschouwing gelaten of ze er desgevallend iets aan doen en, zo ja, welke initiatieven genomen worden om te vermageren. Het patroon dat voor mannen teruggevonden kan worden, is deels ook van toepassing voor vrouwen; 30% van vrouwen met een overgewicht en 30% van de zwaarlijvige vrouwen maakt zich geen zorgen over het eigen gewicht. 40% van de vrouwen met een overgewicht en 55% van de zwaarlijvige vrouwen wenst te vermageren. 724


Tabel 2.2.3.1 :


Aantal personen (in %) volgens houding ten aanzien van het eigen gewicht volgens BMI-klasse en geslacht, Brussels Gewest, Gezondheidsenquête door middel van interview, België, 2001. Vermageren %


Stabiliseren %

Verdikken %

Geen zorgen %

Totaal N

0,0 0,0 9,2 26,8 36,9 55,2 22,7

47,9 26,4 32,1 37,9 32,9 15,2 31,0

28,6 19,6 3,7 0,0 0,0 0,0 2,8

23,6 54,0 55,0 35,3 30,2 29,6 43,4

12 39 454 169 168 123 965

0,0 0,0 9,2 26,8 36,9 55,2 22,7

47,9 26,4 32,1 37,9 32,9 15,2 31,0

28,6 19,6 3,7 0,0 0,0 0,0 2,8

23,6 54,0 55,0 35,3 30,2 29,6 43,4

12 39 454 169 168 123 965


V.3.7. Middelen aangewend om het eigen gewicht te behouden of te vermageren ($NU03) Om na te gaan welke middelen gehanteerd worden om het eigen gewicht te behouden of te vermageren konden de respondenten meerdere alternatieven aanduiden (het gaat hier dus om een multiple respons vraag). Na hergroepering werden de volgende hoofdmethodes onderscheiden: het volgen van een dieet, het uitoefenen van een fysieke activiteit, aansluiten bij een zelfhulpgroep, het gebruik van vermageringsproducten, het vasten, roken (als middel gebruikt om te vermageren of het gewicht stabiel te houden), en ‘andere’ methodes. Deze opsomming reflecteert tevens de efficiëntie (in termen van doelmatigheid en het minimaliseren van mogelijke bedreigingen voor de gezondheid) van de diverse methodes. De cijfergegevens moeten evenwel met de nodige voorzichtigheid geïnterpreteerd worden: vooreerst kunnen personen opteren voor het toepassen van verschillende (gezonde en minder gezonde) methodes. Bovendien geeft de enquête nauwelijks informatie over wat concreet onder de verschillende methodes verstaan kan worden. Zo kan het volgen van een dieet in realiteit zowel een duidelijk uitgebalanceerd dieet omvatten als een zelf samengesteld, volledig onevenwichtig eetpatroon. Vooreerst moet erop gewezen worden dat 11% van de populatie dat aangeeft te willen vermageren/het gewicht te behouden aangeeft geen enkele methode toe te passen om dit te realiseren. Het gaat hierbij vooral om mensen die het eigen gewicht wensen te behouden. Van diegenen die aangeven te willen vermageren/het huidige gewicht te willen behouden opteert 84% voor het volgen van (een of ander) dieet, eventueel samen gaand met een andere methode. Daarmee is het volgen van een dieet veruit de meest populaire methode om te vermageren/het gewicht te behouden. Vrouwen (86%) opteren meer dan mannen (80%) voor het dieet als methode. Een duidelijke samenhang van de keuze voor deze methode met de leeftijd kan niet worden vastgesteld, alhoewel de cijfers aantonen dat het volgen van een dieet iets minder populair is in oudere leeftijdscategorieën (wel te verstaan bij personen die aangaven te willen vermageren of die het eigen gewicht willen behouden). Met uitzondering van personen behorend tot de laagste opleidingscategorie – waar het volgen van een dieet zeer populair is – stijgt de proportie van personen die voor deze methode kiezen met het opleidingsniveau.

725



Het uitoefenen van een fysieke activiteit – sporten – is de tweede meest populaire methode toegepast voor het vermageren of voor het behoud van het eigen gewicht. 20% van de populatie die dit nastreeft, opteert (eventueel in combinatie met andere methode) voor deze methode. Sporten in deze context is eerder populair bij mannen (22%) dan bij vrouwen (18%). Er kan een duidelijke samenhang vastgesteld worden tussen de keuze voor sport en de leeftijdcategorie waartoe men behoort: 36% van de personen behorend tot de jongste leeftijdscategorie opteert ervoor. Dit percentage zakt stelselmatig in de andere leeftijdscategorie om uiteindelijk 8% te bedragen bij de oudste leeftijdscategorie. Er kan tevens een samenhang vastgesteld worden tussen de keuze voor sport als methode om te vermageren/het gewicht te behouden en het opleidingsniveau. Personen die behoren tot de laagste opleidingscategorie kiezen veel minder (14%) voor sport dan personen behorend tot de hoogste opleidingscategorie (25%). Vasten – het overslaan van een of meerdere maaltijden – vormt de derde meest populaire methode om te vermageren/ het gewicht te behouden. Deze ver van gezonde methode om te vermageren wordt aangekruist door 12% van de betrokken populatie. Vrouwen (13%) geven meer dan mannen (5%) aan (soms) te vasten. Verontrustend is dat deze methode zeer populair is bij jongeren (20% in de leeftijdcategorie ’15-24 jaar’. De proportie personen dat aangeef (soms) te vasten, daalt met de leeftijd om uiteindelijk 4% te bedragen bij de oudste leeftijdscategorie. Een hechte samenhang voor de keuze om te vasten met het opleidingsniveau kan niet onderkend worden. Vermageringsproducten – die veelal hun deugdelijk niet bewezen hebben en die soms ongewenste gevolgen voor de gezondheid kunnen hebben – is voor 9% van de populatie een toegepaste methode om te vermageren of het gewicht te behouden. Het gebruik van vermageringsproducten is meer populair voor de betrokken vrouwen (13%) als bij mannen (5%). Vooral mensen behorend tot de leeftijdscategorie ‘45 – 54 jaar’ grijpen naar vermageringsproducten als methode om te vermageren/het gewicht stabiel te houden. Roken als bewuste strategie om te vermageren/het gewicht te behouden wordt, ondanks de nefaste gevolgen ervan voor de gezondheid, aangekruist door 5% van de betrokken populatie. Een verschil tussen mannen en vrouwen hieromtrent kan niet worden teruggevonden. Roken als vermageringsmethode wordt het meest aangegeven door mensen behorend tot de leeftijdscategorie ’55-64 jaar’ (6%). Een duidelijk verband met het opleidingsniveau van de betrokken populatie kan niet worden vastgesteld. Tenslotte kan er nog op gewezen worden dat 1 % van de betrokken populatie aangesloten is bij een zelfhulpgroep met het oog op het vermageren/het gewicht te behouden. V.3.8. Initiatief om het eigen gewicht te behouden of te vermageren Voor een ruime meerderheid van de populatie dat wenst te vermageren of het gewicht te behouden geldt dat het initiatief daartoe genomen werd door hen zelf: 62% van de betrokken populatie geeft aan zelf initiatieven daartoe genomen te hebben. Deze proportie is zowat gelijk bij mannen als bij vrouwen. Op eigen initiatief daartoe beslissen is eerder van toepassing voor een jongere populatie. In de leeftijdscategorie ’75 jaar +’ daalt dit percentage tot 38%. Op eigen initiatief maatregelen nemen om te vermageren/het gewicht te behouden hangt niet samen met de opleidingscategorie waartoe men behoort. Ook de hulpverlener speelt een belangrijke rol in het de beslissing om initiatieven om te vermageren/het gewicht te behouden. 18% van de betrokken bevolking gaf aan dat het de hulpverlener (eventueel bijkomend) een rol heeft gespeeld in deze beslissing. Dit is slechts in beperkte mate het geval bij relatief jonge personen: ongeveer 10% kruiste de hulpverlener aan als actor. Dit percentage stijgt met de leeftijd; in de leeftijdscategorie ’65-74 jaar’ geeft 31% van de betrokken populatie aan dat het initiatief om te vermageren/het gewicht te behouden, werd genomen op advies van een hulpverlener. Tenslotte kan erop gewezen worden dat de media (geschreven pers, TV,…) slechts een geringe rol lijk te spelen in het nemen van een initiatief om de vermageren of het gewicht te behouden (4%).

726


Tabel 2.2.3.2 :


Gemiddelde waarde voor de Body Mass Index naar leeftijd voor de populatie van 18 jaar en ouder, volgens geslacht en leeftijd, Brussels Gewest, Gezondheidsenquête door middel van interview, België, 2001

nu04_2 - Brussels Gewest

Gemiddelde


GESLACHT Man Vrouw

25,4 24,5

25,2 (24,9-25,5) 24,3 (23,9-24,7)

LEEFTIJDSGROEP 15-24 25-34 35-44 45-54 55-64 65-74 75+

22,3 24,0 24,8 25,7 25,9 25,8 24,8

22,3 24,0 24,8 25,7 25,9 25,9 24,9

(21,7-22,9) (23,2-24,8) (24,4-25,3) (25,2-26,3) (25,4-26,5) (25,3-26,4) (24,2-25,5)

151 438 461 332 267 246 229


26,3 27,0 24,7 25,2 24,0

26,5 26,8 24,5 25,1 23,8

(25,1-27,9) (25,6-28,0) (24,0-25,0) (24,6-25,5) (23,5-24,2)

59 269 299 499 902

JAAR 1997 2001

24,3 24,9

24,4 (24,2-24,7) 24,7 (24,5-25,0)

2291 2124

727

N

979 1145


Tabel 2.2.3.3 :


Aantal personen (in %) met een ernstig overgewicht, volgens leeftijd en geslacht, volgens leeftijd en geslacht, Brussels Gewest, Gezondheidsenquête, België, 2001


Ruw %


N

GESLACHT Man Vrouw

12,9 11,6

11,6 10,4

( 9,5-14,1) ( 8,3-13,0)

973 1134

LEEFTIJDSGROEP 15-24 25-34 35-44 45-54 55-64 65-74 75+

5,1 8,6 11,7 16,4 13,6 16,8 9,8

5,1 8,6 11,6 16,3 13,6 16,8 9,9

( 2,1-11,6) ( 6,1-12,0) ( 8,7-15,4) (12,2-21,6) ( 9,7-18,9) (12,1-22,8) ( 6,4-14,9)

134 438 461 332 267 246 229


23,3 21,7 9,6 15,0 8,0

22,9 19,7 8,7 13,5 7,0

(13,4-36,4) (14,4-26,3) ( 5,9-12,7) (10,2-17,7) ( 5,1- 9,6)

59 267 297 494 896

JAAR 1997 2001

9,6 12,2

9,0 ( 7,4-10,9) 10,7 ( 9,2-12,6)

2266 2107

728


Tabel 2.2.3.4 :


Aantal personen (in %) met een ondergewicht, volgens leeftijd en geslacht, volgens leeftijd en geslacht, Brussels Gewest, Gezondheidsenquête, België, 2001


Ruw %


GESLACHT Man Vrouw

4,9 15,1

4,7 ( 3,5- 6,2) 15,1 (12,8-17,7)

LEEFTIJDSGROEP 15-24 25-34 35-44 45-54 55-64 65-74 75+

21,1 13,2 11,2 7,3 4,4 7,4 11,2

19,6 11,9 9,9 6,3 3,7 6,1 8,6

(13,5-27,5) ( 8,8-15,8) ( 7,3-13,2) ( 4,1- 9,4) ( 2,1- 6,3) ( 3,6-10,1) ( 5,8-12,6)

134 438 461 332 267 246 229


7,6 7,5 9,7 11,5 10,8

5,1 6,3 8,4 10,0 9,1

( 1,8-13,6) ( 4,0-10,0) ( 5,6-12,5) ( 7,4-13,4) ( 7,2-11,4)

59 267 297 494 896

JAAR 1997 2001

12,2 10,2

9,5 ( 8,1-11,1) 8,8 ( 7,6-10,3)

2266 2107

729

N

973 1134


Tabel 2.2.3.5 :


Aantal jongeren (-18 jaar) (in %) met een overgewicht, volgens leeftijd en geslacht, volgens leeftijd en geslacht, Brussels Gewest, Gezondheidsenquête, België, 2001

nu04_2y - Brussels Gewest

Ruw %


GESLACHT Man Vrouw

15,4 27,8

12,2 ( 8,0-18,1) 23,7 (15,6-34,3)

186 165


16,3 32,6

15,7 (10,9-22,3) 32,7 (22,2-45,3)

263 88


24,8 38,0 25,9 13,1 16,0

23,1 28,4 22,2 11,6 12,0

( 7,9-51,3) (14,3-48,4) ( 9,8-42,7) ( 6,3-20,5) ( 7,2-19,4)

23 44 51 82 135

JAAR 1997 2001

11,5 21,4

9,7 ( 6,4-14,5) 17,5 (12,8-23,5)

317 351

730

N



V.4. Waals Gewest V.4.1. Gemiddelde BMI-score bij de volwassenen populatie (NU04_2) De gemiddelde waarde voor de Body Mass Index voor personen van 18 jaar of ouder is 25,2, een waarde die de benedengrens voor overgewicht (25) overschrijdt. Dit gemiddelde is significant hoger bij mannen (25,8) dan bij vrouwen (24,6). Zowel bij mannen als bij vrouwen stijgt de gemiddelde waarde met de leeftijd, slechts in de hoogste leeftijdsgroep (‘75+’) daalt de gemiddelde BMI-waarde.

Figuur 2.2.4.1 :

Gemiddelde waarde voor de Body Mass Index naar leeftijd voor de populatie van 18 jaar en ouder, Waals Gewest, Gezondheidsenquête door middel van interview, België, 2001.

Indicator nu04_2 WA

Gemiddelde

Gemiddelde

27 24 21 18 15 12 9 6 3 0

27 24 21 18 15 12 9 6 3 0 15-24

25-34

35-44

45-54

55-64

65-74

75 +

15-24

Mannen

25-34

35-44

45-54

55-64

65-74

75 +

Vrouwen

Op basis van het ruwe cijfermateriaal lijkt de gemiddelde BMI waarde te dalen naarmate het opleidingsniveau stijgt. Na correctie voor leeftijd en geslacht kan enkel een statistisch significant verschil teruggevonden worden tussen het laagste en het hoogste opleidingsniveau. Er kan geen samenhang worden vastgesteld tussen de gemiddelde waarde voor BMI en de urbanisatiegraad. Vergeleken met de resultaten van de Gezondheidsenquête 1997, stijgt de gemiddelde waarde voor de BMI licht van 25,1 naar 25,2 (na correctie voor leeftijd en geslacht, respectievelijk 25,1 en 25). V.4.2. BMI-categorieën bij de volwassen populatie (NU04_3) Epidemiologische studies tonen aan dat vanaf een BMI-waarde van 25 de morbiditeit en mortaliteit toenemen. Op basis hiervan wordt deze drempel door experten aanvaard voor het definiëren van overgewicht (4). Wanneer de BMI 30 of meer bedraagt spreekt men van zwaarlijvigheid of obesiteit. Een BMI beneden de 20 wordt bestempeld als ondergewicht en onder de 18 als extreem ondergewicht. Deze laatste situatie is vaak geassocieerd met één of andere pathologie (5). Sommige studies richten zich op de verdeling van de BMI die waargenomen wordt in de bevolking en nemen als drempel voor overgewicht een BMI van 27 (3). Voor de volledigheid worden beide ondergrenzen in de tabel opgenomen. Op individueel niveau dient bij de interpretatie van de BMI rekening gehouden te worden met andere factoren zoals het soort overgewicht (gynoïd of androïd), de associatie met andere riscicofactoren (zoals bijvoorbeeld hypertensie of hypercholesterolemie) die door de zwaarlijvigheid toenemen en belangrijke variaties in functie van de tijd, leeftijd,... (toename of afname) (6,7).

731



44% van de volwassen populatie behoort tot de BMI-klasse ‘20 – 25’ en kan beschouwd worden als de populatie met een ‘normaal’ gewicht. Niet minder dan 47% valt in een hogere BMI-klasse en mag bestempeld worden als een populatie met een gewicht dat te hoog is in functie van de lichaamslengte. 33% valt in de categorie ‘overgewicht’, terwijl 13% van de populatie als zwaarlijvig omschreven kan worden. Aan de andere kant van het spectrum kan worden vastgesteld dat 7% van de volwassen populatie te mager is (en dit vooral bij de vrouwelijke populatie met 12%) en 2% extreem mager (ook hier ligt de proportie hoger bij de vrouwelijke populatie relatief hoger: 3% in vergelijking met 0,5% bij de mannelijke populatie. In de hiernavolgende analyse gaat de aandacht uit naar twee risico-groepen: de zwaarlijvige populatie (BMI hoger dan 30) en de populatie dat (extreem) mager is (BMI lager dan 20). V.4.3. Prevalentie van zwaarlijvigheid bij de volwassen populatie (NU04_4) Zoals vermeld kan 13% van de volwassen populatie als zwaarlijvig beschouwd worden. Deze proportie is licht groter bij vrouwen (13%) dan bij mannen (12%). Na correctie voor leeftijd zijn beide proporties echter niet significant verschillend. Bij zowel de mannelijke als de vrouwelijke populatie vertoont de verdeling van zwaarlijvigheid een ‘normaal’ verloop over de verschillende leeftijdsgroepen heen: de proportie zwaarlijvige mannen stijgt tot de leeftijdsgroep ’55-64 jaar’ om daaropvolgend te dalen. De proportie zwaarlijvige vrouwen stijgt tot de leeftijdsgroep ’65-74 jaar’ en is lager in de oudste hier onderscheiden leeftijdsgroep.

Figuur 2.2.4.2 :

Prevalentie van zwaarlijvigheid naar geslacht en leeftijdsgroep, Gezondheidsenquête door middel van interview, België, 2001.

40

35

35

30 25 20 15 10 5 0

Gewest,

%

40 Indicator nu04_4 WA

Indicator nu04_4 WA

%

Waals

30 25 20 15 10 5

15-24 25-34 35-44 45-54 55-64 65-74

0

75 +

Mannen

15-24 25-34 35-44 45-54 55-64 65-74

75 +

Vrouwen

De prevalentie van zwaarlijvigheid lijkt een samenhang te vertonen met het opleidingsniveau. De proportie zwaarlijvige personen is het hoogst (29%) in de groep ‘geen diploma’ en neemt bijna systematisch af bij de hogere opleidingsniveaus. De prevalentie van zwaarlijvigheid is het geringst in de groep ‘hoger onderwijs’ (6%). Na correctie voor leeftijd en geslacht, kan worden vastgesteld dat vanaf de categorie ‘hoger secundair’ de prevalentie van zwaarlijvigheid significant lager is dan voor de lagere opleidingsniveaus. Een samenhang tussen de prevalentie van zwaarlijvigheid en de urbanisatiegraad kon niet worden vastgesteld, evenmin kan er sprake zijn van een samenhang met de verblijfplaats (regio). De proportie zwaarlijvige personen in het jaar 2001 is, in ruwe cijfers, lager dan deze teruggevonden in de Gezondheidsenquête 1997. Na correctie voor leeftijd en geslacht zijn beide proporties evenwel niet significant verschillend.

732



V.4.4. Prevalentie van ondergewicht bij de volwassen populatie (NU04_5) Globaal genomen heeft 10% van de populatie een gewicht dat in functie van de lengte, te gering is. In 8% gaat het hierbij om ondergewicht, in 2% om extreem ondergewicht. Na correctie voor leeftijd, kan worden vastgesteld dat de proportie vrouwen met een ondergewicht significant groter is dan de proportie mannen. Alhoewel veel sterker uitgesproken bij vrouwen, vertoont de leeftijdscurve voor (extreem) ondergewicht, een duidelijk beeld: vooral in de jongere leeftijdsgroepen – zowel bij mannen als bij vrouwen – is de proportie personen met een (extreem) ondergewicht het grootste. Figuur 2.2.4.3 :

Prevalentie van (extreem) ondergewicht naar geslacht en leeftijdsgroep, Waals Gewest, Gezondheidsenquête door middel van Interview, België, 2001.

%

% 60 Indicator nu04_5 WA

Indicator nu04_5 WA

60 50 40 30 20 10 0

15-24 25-34 35-44 45-54 55-64 65-74

50 40 30 20 10 0

75 +

Mannen

15-24 25-34 35-44 45-54 55-64 65-74

75 +

Vrouwen

De ruwe resultaten suggereren dat bij de hoogst opgeleiden de grootste proporties personen met een (extreem) ondergewicht teruggevonden kunnen worden. Na correctie voor leeftijd en geslacht kan echter worden vastgesteld dat er geen samenhang is tussen het onderwijsniveau en de prevalentie van (extreem) ondergewicht. De prevalentie van (extreem) ondergewicht vertoont geen met de urbanisatiegraad. De proportie personen met een (extreem) ondergewicht in 2001 is quasi onveranderd gebleven indien vergeleken wordt met de resultaten van de Gezondheidsenquête 1997. V.4.5. Prevalentie van overgewicht bij jongeren (NU04_2y) Tot dusver is de aandacht uitsluitend uitgegaan naar de volwassen populatie. De gehanteerde grenswaarden voor het onderscheiden van ondergewicht, normaal gewicht en overgewicht zijn immers enkel stabiel voor een volwassen populatie en kunnen niet zonder meer op jongeren worden toegepast. Voor deze jonge populatie (tussen 6 en 18 jaar) bestaan er (nog) geen stabiele grenswaarden, maar wordt het 85° percentiel gebruikt als grenswaarde voor overgewicht en het 95° percentiel als grenswaarde voor zwaarlijvigheid. Deze grenswaarden zijn dus gebaseerd op de spreiding in de populatie zelf (en zijn dus een relatief gegeven). Bovendien wordt er sowieso van uit gegaan dat 15% en 5% van de jongeren een overgewicht respectievelijk zwaarlijvig zijn. Voor kinderen jonger dan 6 jaar wordt de BMI als index voor het relatief gewicht niet gebruikt. De grenswaarde voor overgewicht voor de jongeren (85° percentiel) is 21.9, de grenswaarde voor zwaarlijvigheid is 25.4 (95° percentiel). Gezien het relatief klein aantal jongeren in de steekproef, werd ervoor geopteerd beide groepen samen te bespreken (jongeren met een overgewicht).

733



In ruwe cijfers is de proportie jongeren met een overgewicht groter bij jongens (17%) dan bij meisjes (12%), na correctie voor leeftijd zijn beide proporties evenwel niet significant verschillend. Het aantal jongeren met een overgewicht stijgt met de leeftijd, waar – in ruwe cijfers – 4% van de jongeren tussen 6 en 9 jaar een overgewicht hebben, stijgt dit percentage tot 33% in de leeftijdsgroep ‘15 – 17 jaar’. Na correctie voor leeftijd en geslacht kunnen geen significante verschillen vastgesteld worden tussen de prevalentie van overgewicht bij jongeren in de verschillende opleidingsniveaus. In vergelijking met de resultaten van de Gezondheidsenquête 1997, is de proportie jongeren met een overgewicht gedaald (van 18% naar 14%, geen significant verschil na correctie voor leeftijd en geslacht). V.4.6. Houding ten aanzien van het eigen gewicht (NU01_1) De houding ten aanzien van het eigen gewicht werd enkel bevraagd bij personen van minstens 15 jaar oud zonder enige referentie naar het eigen (relatief) gewicht, dus ook bij personen die een normaal gewicht (BMI tussen 20 en 25) hebben. In een eerste beweging worden de resultaten ook als dusdanig besproken. In deze bespreking ligt de nadruk op het onderscheid tussen personen die – al dan niet terecht – het eigen gewicht problematiseren en diegenen voor wie het eigen gewicht – evengoed al dan niet terecht – geen ‘issue’ vormt. In een tweede beweging wordt de houding ten aanzien van het eigen gewicht gekoppeld aan de BMI-score: een objectieve maatstaf (BMI) wordt aldus gekoppeld aan een subjectieve perceptie van het eigen gewicht. 37% van de bevolking maakt zich geen zorgen over het eigen gewicht (los van het vraag of dit gewicht al dan niet problematisch is), 26% wenst te vermageren terwijl 34% aangeeft het huidige gewicht te willen behouden. De wens te willen vermageren of het huidige gewicht te behouden is sterker aanwezig bij vrouwen (respectievelijk 33% en 37%) in vergelijking met mannen (respectievelijk 22% en 32%). Er kan geen samenhang vastgesteld worden tussen de leeftijdscategorie waartoe men behoort en de houding ten aanzien van het eigen gewicht. Het ruwe cijfermateriaal geeft aan dat de wens te vermageren niet gerelateerd is aan het opleidingsniveau De proporties personen die wensen hun gewicht te stabiliseren, die wensen te verdikken of die zich helemaal geen zorgen maken over het eigen gewicht is nauwelijks verandert indien vergeleken wordt met de resultaten van de Gezondheidsenquête 1997. De proportie personen die wensen te vermageren is evenwel licht gestegen (van 25% tot 30%). De resultaten voor mannen tonen aan dat de relatie tussen het eigen gewicht en de houding ten aanzien van dit gewicht zeker niet eenduidig is; 26% van die mannen met een overgewicht en 24% van de zwaarlijvige mannen maakt zich geen zorgen omtrent het eigen gewicht. Positief is dat toch 31% van de mannen met een overgewicht en 50% van de zwaarlijvige mannen toch wensen te vermageren (hier wordt even buiten beschouwing gelaten of ze er desgevallend iets aan doen en, zo ja, welke initiatieven genomen worden om te vermageren). Het patroon dat voor mannen teruggevonden kan worden, is deels ook van toepassing voor vrouwen; 24% van vrouwen met een overgewicht en 19% van de zwaarlijvige vrouwen maakt zich geen zorgen over het eigen gewicht. 46% van de vrouwen met een overgewicht en 63% van de zwaarlijvige vrouwen wenst te vermageren. Verontrustend is dat respectievelijk 1% van vrouwen met een extreem ondergewicht en 8% van de vrouwen met een ondergewicht toch aangeeft te willen vermageren.

734


Tabel 2.2.4.1.:

Aantal personen (in %) volgens houding ten aanzien van het eigen gewicht volgens BMI-klasse en geslacht, Waals Gewest, Gezondheidsenquête door middel van interview, België, 2001. Vermageren %



Stabiliseren %

Verdikken %

Geen zorgen %

Totaal N

0, 0 0, 0 4, 6 16, 1 31, 0 50, 0 16, 3

6, 0 17, 4 44, 9 52, 0 42, 6 25, 9 43, 0

20, 2 17, 3 2, 4 0, 0 0, 0 0, 0 1, 8

73, 7 65, 3 48, 1 31, 9 26, 4 24, 2 38, 9

12 46 688 336 276 167 1525

1, 2 7, 9 25, 7 51, 1 46, 2 63, 7 34, 0

26, 4 53, 3 47, 6 24, 5 29, 5 16, 0 37, 9

21, 2 4, 4 1, 5 0, 0 0, 0 1, 0 2, 0

51, 2 34, 4 25, 2 24, 3 24, 3 19, 3 26, 0

61 193 792 251 243 245 1785


V.4.7. Middelen aangewend om het eigen gewicht te behouden of te vermageren ($NU03) Om na te gaan welke middelen gehanteerd worden om het eigen gewicht te behouden of te vermageren konden de respondenten meerdere alternatieven aanduiden (het gaat hier dus om een multiple respons vraag). Na hergroepering werden de volgende hoofdmethodes onderscheiden: het volgen van een dieet, het uitoefenen van een fysieke activiteit, aansluiten bij een zelfhulpgroep, het gebruik van vermageringsproducten, het vasten, roken (als middel gebruikt om te vermageren of het gewicht stabiel te houden), en ‘andere’ methodes. Deze opsomming reflecteert tevens de efficiëntie (in termen van doelmatigheid en het minimaliseren van mogelijke bedreigingen voor de gezondheid) van de diverse methodes. De cijfergegevens moeten evenwel met de nodige voorzichtigheid geïnterpreteerd worden: vooreerst kunnen personen opteren voor het toepassen van verschillende (gezonde en minder gezonde) methodes. Bovendien geeft de enquête nauwelijks informatie over wat concreet onder de verschillende methodes verstaan kan worden. Zo kan het volgen van een dieet in realiteit zowel een duidelijk uitgebalanceerd dieet omvatten als een zelf samengesteld, volledig onevenwichtig eetpatroon. Vooreerst moet erop gewezen worden dat 14% van de populatie dat aangeeft te willen vermageren/het gewicht te behouden aangeeft geen enkele methode toe te passen om dit te realiseren. Het gaat hierbij vooral om mensen die het eigen gewicht wensen te behouden. Van diegenen die aangeven te willen vermageren/het huidige gewicht te willen behouden opteert 81% voor het volgen van (een of ander) dieet, eventueel samen gaand met een andere methode. Daarmee is het volgen van een dieet veruit de meest populaire methode om te vermageren/het gewicht te behouden. Vrouwen (85%) opteren meer dan mannen (76%) voor het dieet als methode. Een duidelijke samenhang van de keuze voor deze methode met de leeftijd kan niet worden vastgesteld, alhoewel de cijfers aantonen dat het volgen van een dieet minder populair is in oudere leeftijdscategorieën (wel te verstaan bij personen die aangaven te willen vermageren of die het eigen gewicht willen behouden). Met uitzondering van personen behorend tot de laagste opleidingscategorie – waar het volgen van een dieet zeer populair is – stijgt de proportie van personen die voor deze methode kiezen met het opleidingsniveau.

735



Het uitoefenen van een fysieke activiteit – sporten – is de tweede meest populaire methode toegepast voor het vermageren of voor het behoud van het eigen gewicht. 20% van de populatie die dit nastreeft, opteert (eventueel in combinatie met andere methode) voor deze methode. Sporten in deze context is eerder populair bij mannen (25%) dan bij vrouwen (16%). De keuze voor sport als methode om te vermageren/het gewicht stabiel te houden is vrij ‘normaal’ verspreid over de divers leeftijdsgroepen: 25% in de jongste hier onderscheiden leeftijdsgroep opteert voor sport, dit percentage stijgt tot de leeftijdsgroep ’25-34 jaar’ en daalt daaropvolgend in de oudere leeftijdsgroepen. In de leeftijdsgroep ‘75+’ kiest nog 7% voor sport. Er kan tevens een samenhang vastgesteld worden tussen de keuze voor sport als methode om te vermageren/het gewicht te behouden en het opleidingsniveau. Personen die behoren tot de laagste opleidingscategorie kiezen veel minder (7%) voor sport dan personen behorend tot de hoogste opleidingscategorie (25%). Vasten – het overslaan van een of meerdere maaltijden – vormt de derde meest populaire methode om te vermageren/ het gewicht te behouden. Deze ver van gezonde methode om te vermageren wordt aangekruist door 9% van de betrokken populatie. Mannen (10%) kiezen iets meer dan vrouwen (8%) voor deze ‘methode’. Verontrustend is dat deze methode populair is bij jongere leeftijdsgroepen (14% in de leeftijdcategorie ’25-34 jaar’). De proportie personen dat aangeeft (soms) te vasten, daalt met de leeftijd (met uitzondering voor de leeftijdscategorie ’65-74 jaar’) om uiteindelijk 5% te bedragen bij de oudste leeftijdscategorie. Vermageringsproducten – die veelal hun deugdelijk niet bewezen hebben en die soms ongewenste gevolgen voor de gezondheid kunnen hebben – is voor 10% van de populatie een toegepaste methode om te vermageren of het gewicht te behouden. Het gebruik van vermageringsproducten is meer populair voor de betrokken vrouwen (12%) als bij mannen (6%). Roken als bewuste strategie om te vermageren/het gewicht te behouden wordt, ondanks de nefaste gevolgen ervan voor de gezondheid, aangekruist door 5% van de betrokken populatie. Een verschil tussen mannen en vrouwen hieromtrent kan niet worden teruggevonden. Een duidelijk verband met de leeftijd of het opleidingsniveau van de betrokken populatie kan niet worden vastgesteld. Tenslotte kan er nog op gewezen worden dat een 1% van de betrokken populatie aangesloten is bij een zelfhulpgroep met het oog op het vermageren/het gewicht te behouden. V.4.8. Initiatief om het eigen gewicht te behouden of te vermageren Voor een ruime meerderheid van de populatie dat wenst te vermageren of het gewicht te behouden geldt dat het initiatief daartoe genomen werd door hen zelf: 58% van de betrokken populatie geeft aan zelf initiatieven daartoe genomen te hebben. Bij de vrouwelijke betrokken populatie stijgt deze proportie tot 61%, bij de mannelijke populatie gaat dit slechts voor 55% van de gevallen op. Op eigen initiatief daartoe beslissen is eerder van toepassing voor een jongere populatie. In de leeftijdscategorie ’75 jaar +’ daalt dit percentage tot 38%. Op eigen initiatief maatregelen nemen om te vermageren/het gewicht te behouden hangt samen met de opleidingscategorie waartoe men behoort:: waar slechts 29% van de betrokken populatie behorend tot de laagste opleidingscategorie aangeeft zelf het initiatief genomen te hebben, stijgt dit percentage tot 66% in de hoogste hier onderscheiden opleidingscategorie. Ook de hulpverlener speelt een belangrijke rol in het de beslissing om initiatieven om te vermageren/het gewicht te behouden. 20% van de betrokken bevolking gaf aan dat het de hulpverlener (eventueel bijkomend) een rol heeft gespeeld in deze beslissing. Dit is slechts in beperkte mate het geval bij relatief jonge personen: slechts 7% kruiste de hulpverlener aan als actor. Dit percentage stijgt met de leeftijd; in de oudste hier onderscheiden leeftijdscategorie geeft 27% van de betrokken populatie aan dat het initiatief om te vermageren/het gewicht te behouden, werd genomen op advies van een hulpverlener. Initiatieven nemen om te vermageren/het gewicht te behouden op advies van een hulpverlener komt relatief meer voor bij personen behorend tot de lagere opleidingscategorieën. Tenslotte kan erop gewezen worden dat de media (geschreven pers, TV, …) slechts een geringe rol lijk te spelen in het nemen van een initiatief om de vermageren of het gewicht te behouden (1%). 736


Tabel 2.2.4.2 :


Gemiddelde waarde voor de Body Mass Index naar leeftijd voor de populatie van 18 jaar en ouder, volgens geslacht en leeftijd, Waals Gewest, Gezondheidsenquête door middel van interview, België, 2001

nu04_2 - Waals Gewest

Gemiddelde


GESLACHT Man Vrouw

25, 8 24, 6

25, 6 (25, 3-25, 9) 24, 4 (24, 1-24, 8)

LEEFTIJDSGROEP 15-24 25-34 35-44 45-54 55-64 65-74 75+

22, 0 24, 0 24, 9 25, 7 26, 8 26, 5 26, 0

22, 0 24, 0 24, 8 25, 7 26, 8 26, 5 26, 1

(21, 4-22, 6) (23, 6-24, 4) (24, 3-25, 4) (25, 1-26, 4) (26, 1-27, 4) (25, 9-27, 2) (25, 4-26, 9)

324 616 689 658 492 466 270


29, 1 26, 5 25, 6 25, 5 24, 1

29, 0 25, 9 25, 1 25, 5 24, 0

(26, 0-32, 0) (25, 3-26, 5) (24, 7-25, 6) (25, 0-25, 9) (23, 7-24, 4)

44 514 730 1041 1056


25, 2 25, 2 25, 2

25, 2 (24, 7-25, 7) 25, 1 (24, 6-25, 5) 24, 9 (24, 6-25, 2)

679 1358 1478

JAAR 1997 2001

25, 1 25, 2

25, 1 (24, 9-25, 3) 25, 0 (24, 8-25, 2)

2768 3515

737

N

1698 1817


Tabel 2.2.4.3 :


Aantal personen (in %) met een ernstig overgewicht, volgens leeftijd en geslacht, volgens leeftijd en geslacht, Waals Gewest, Gezondheidsenquête, België, 2001


Ruw %


GESLACHT Man Vrouw

12, 4 13, 5

9, 8 ( 7, 9-12, 2) 10, 6 ( 8, 7-12, 9)

LEEFTIJDSGROEP 15-24 25-34 35-44 45-54 55-64 65-74 75+

1, 9 7, 5 12, 5 12, 9 20, 1 18, 4 16, 6

1, 9 7, 5 12, 5 12, 9 20, 1 18, 3 16, 4

( 0, 8- 4, 3) ( 4, 9-11, 5) ( 9, 0-17, 0) ( 9, 7-16, 8) (15, 3-25, 9) (13, 7-24, 0) (10, 7-24, 4)

280 616 689 658 492 466 270


29, 2 20, 7 14, 8 15, 5 6, 1

25, 3 14, 9 10, 7 13, 2 5, 0

(13, 0-43, 4) (11, 0-19, 8) ( 8, 0-14, 4) (10, 2-16, 9) ( 3, 6- 7, 0)

43 511 722 1028 1039


11, 7 13, 1 13, 1

9, 6 ( 7, 0-12, 9) 10, 4 ( 8, 0-13, 4) 10, 2 ( 8, 2-12, 6)

668 1340 1463

JAAR 1997 2001

13, 9 13, 0

12, 4 (10, 6-14, 4) 10, 7 ( 9, 1-12, 5)

2736 3471

738

N

1679 1792


Tabel 2.2.4.4 :


Aantal personen (in %) met een ondergewicht, volgens leeftijd en geslacht, volgens leeftijd en geslacht, Waals Gewest, Gezondheidsenquête, België, 2001


Ruw %


GESLACHT Man Vrouw

3, 7 14, 8

3, 1 ( 2, 1- 4, 4) 13, 7 (11, 4-16, 3)

LEEFTIJDSGROEP 15-24 25-34 35-44 45-54 55-64 65-74 75+

26, 4 11, 8 13, 0 6, 4 2, 9 3, 1 6, 2

22, 5 10, 2 11, 1 5, 0 2, 3 2, 3 4, 3

(14, 5-33, 3) ( 7, 4-13, 8) ( 7, 7-15, 7) ( 3, 3- 7, 6) ( 1, 2- 4, 3) ( 1, 1- 4, 6) ( 2, 4- 7, 4)

280 616 689 658 492 466 270


3, 9 7, 7 7, 4 9, 2 10, 1

2, 3 7, 5 6, 6 6, 2 6, 7

( 0, 3-15, 1) ( 4, 2-13, 0) ( 4, 0-10, 8) ( 4, 4- 8, 7) ( 4, 9- 9, 0)

43 511 722 1028 1039


8, 1 9, 3 9, 7

5, 0 ( 3, 2- 7, 8) 6, 5 ( 4, 8- 8, 7) 7, 4 ( 5, 6- 9, 7)

668 1340 1463

JAAR 1997 2001

9, 8 9, 4

7, 0 ( 5, 4- 9, 0) 7, 4 ( 6, 1- 9, 0)

2736 3471

739

N

1679 1792


Tabel 2.2.4.5 :


Aantal jongeren (-18 jaar) (in %) met een overgewicht, volgens leeftijd en geslacht, volgens leeftijd en geslacht, Waals Gewest, Gezondheidsenquête, België, 2001

nu04_2y - Waals Gewest

Ruw %


GESLACHT Man Vrouw

15, 9 12, 1

10, 3 ( 6, 3-16, 3) 7, 9 ( 4, 8-12, 9)

312 307


7, 7 30, 1

7, 5 ( 5, 0-11, 1) 29, 5 (18, 5-43, 5)

445 174


15, 9 21, 2 22, 7 22, 4 5, 8

19, 3 15, 5 14, 3 14, 2 4, 2

( 2, 0-73, 8) ( 6, 3-33, 6) ( 7, 2-26, 2) ( 9, 1-21, 4) ( 2, 1- 8, 1)

3 34 136 200 221


17, 6 9, 2 17, 3

11, 5 ( 5, 6-22, 3) 6, 3 ( 3, 1-12, 5) 10, 8 ( 7, 1-16, 0)

112 227 280

JAAR 1997 2001

17, 8 14, 2

12, 2 ( 8, 5-17, 3) 9, 5 ( 6, 6-13, 5)

468 619

740

N



BELGIË GEMIDDELDE BODY MASS INDEX SCORE BIJ DE VOLWASSEN BEVOLKING Gezondheidsenquête door middel van interview, België, 2001 Totaal Gemiddelde

25° p

50° p

75° p

N

Man

25,4

22,9

25,0

27,5

4250

Vrouw

24,4

21,1

23,5

27,0

4514

24,9

21,9

24,3

27,3

8764

15 - 24

22,2

20,0

21,7

23,7

771

25 - 34

23,8

21,1

23,2

25,9

1602

35 - 44

24,5

21,7

23,9

26,6

1783

45 - 54

25,7

22,7

25,0

27,9

1540

55 - 64

26,4

23,3

25,8

28,7

1251

65 - 74

26,4

23,8

26,0

28,7

1109

75 +

25,4

22,4

24,8

28,4

708

24,9

21,9

24,3

27,3

8764

Geen diploma

25,9

22,0

24,8

28,6

160

Lager onderwijs

26,2

22,9

25,7

28,8

1198

Lager secundair

25,8

22,9

25,2

28,6

1621

Hoger secundair

24,9

21,9

24,4

27,3

2540

Hoger onderwijs

23,9

21,4

23,4

26,0

2976

Totaal

24,9

22,0

24,4

27,3

8495

URBANISATIEGRAAD Brussel

24,9

21,7

24,2

27,2

2124

Stedelijk gebied

24,7

21,6

24,2

27,4

1402

Semi-stedelijk gebied

24,9

22,0

24,2

27,3

2951

Landelijk gebied

25,0

22,0

24,5

27,2

2287

24,9

21,9

24,3

27,3

8764

Vlaams Gewest

24,8

21,9

24,2

27,1

3125

Brussels Gewest

24,9

21,7

24,2

27,2

2124

Waals Gewest

25,2

22,1

24,6

27,6

3515

24,9

21,9

24,3

27,3

8764

1997

24,7

21,7

24,2

27,0

7814

2001

24,9

21,9

24,3

27,3

8764

24,8

21,8

24,2

27,1

16578

GESLACHT

Totaal LEEFTIJDSGROEP

Totaal OPLEIDINGSNIVEAU

Totaal VERBLIJFPLAATS

Totaal JAAR

Totaal 1997 en 2001 Indicator NU04_2 Enkel voor personen van 18 jaar en ouder

741


Gezondheidsenquête, België, 2001 BELGIË AANTAL PERSONEN (IN %) VOLGENS DE BODY MASS INDEX Gezondheidsenquête door middel van interview, België, 2001

GESLACHT

Man Vrouw

< 18

[18-20[

[20-25[

[25-27[

[27-30[

30+

%

%

%

%

%

%

Totaal N

,7

3,3

45,1

21,7

18,1

11,1

4195

3,1

11,5

47,4

12,6

13,1

12,2

4459

Totaal

1,9

7,5

46,3

17,1

15,6

11,7

8654

LEEFTIJDSGROEP

15 - 24

3,3

20,3

58,9

7,8

6,2

3,4

661

25 - 34

2,8

10,4

53,9

16,4

10,2

6,3

1602

35 - 44

2,2

8,6

49,6

18,0

12,5

9,1

1783

45 - 54

1,4

5,2

43,8

18,0

17,7

13,9

1540

55 - 64

1,2

3,0

37,9

19,3

20,6

18,0

1251

65 - 74

1,0

2,4

33,8

20,6

25,0

17,1

1109

75 +

1,6

5,7

45,6

14,0

17,8

15,3

708

1,9

7,5

46,3

17,1

15,6

11,7

8654

Geen diploma

1,1

12,6

38,1

4,5

26,3

17,4

155

Lager onderwijs

1,8

4,9

37,1

19,0

17,9

19,3

1191

Lager secundair

1,2

5,0

41,7

16,6

19,0

16,4

1602

Hoger secundair

2,2

7,3

45,7

17,9

15,4

11,5

2508

Hoger onderwijs

2,3

9,4

53,6

16,6

12,1

6,0

2934

Totaal

1,9

7,3

46,3

17,1

15,5

11,7

8390


2,1

8,1

47,3

15,3

15,0

12,2

2107

Stedelijk gebied

2,6

7,6

46,0

15,9

17,6

10,4

1377


1,6

6,9

47,4

16,7

15,7

11,7

2907

Landelijk gebied

2,0

8,0

44,6

18,7

14,5

12,2

2263

1,9

7,5

46,3

17,1

15,6

11,7

8654

Vlaams Gewest

1,9

7,4

47,0

17,5

15,1

11,1

3076

Brussels Gewest

2,1

8,1

47,3

15,3

15,0

12,2

2107

Waals Gewest

1,9

7,5

44,1

16,6

17,0

13,0

3471

1,9

7,5

46,3

17,1

15,6

11,7

8654

1997

2,2

7,4

48,3

16,5

14,4

11,1

7711

2001

1,9

7,5

46,3

17,1

15,6

11,7

8654

2,1

7,5

47,3

16,8

15,0

11,4

16365



Totaal JAAR


742



BELGIË AANTAL JONGEREN (IN %) MET EEN OVERGEWICHT Gezondheidsenquête door middel van interview, België, 2001

GESLACHT

N

Vrouw

15,0

85,0

706

15,6

84,4

1439

5,3

94,7

900

10 - 14

13,9

86,1

1025

15 - 17

28,9

71,1

709

15,4

84,6

2634

Geen diploma

33,3

66,7

34

Lager onderwijs

24,9

75,1

90

Lager secundair

26,7

73,3

267

Hoger secundair

16,4

83,6

476

Hoger onderwijs

8,6

91,4

521

15,6

84,4

1388

Brussel

21,4

78,6

351

Stedelijk gebied

15,3

84,7

218


13,0

87,0

441

Landelijk gebied

17,1

82,9

429

15,6

84,4

1439

Vlaams Gewest

15,4

84,6

469

Brussels Gewest

21,4

78,6

351

Waals Gewest

14,2

85,8

619

15,6

84,4

1439

1997

15,2

84,8

1195

2001

15,6

84,4

1439

15,4

84,6

2634

6-9

Totaal JAAR

%

733


%

83,8

Totaal URBANISATIEGRAAD

Totaal

16,2


Geen overgewicht

Man


Overgewicht

Totaal 1997 en 2000 Indicator NU04_2y Enkel voor jongeren van 6 tot en met 17 jaar

743



BELGIË AANTAL PERSONEN (IN %) VOLGENS HOUDING T.A.V. HET EIGEN GEWICHT Gezondheidsenquête door middel van interview, België, 2001

GESLACHT

%

%

%

N

41,4

4304

Vrouw

29,2

41,6

1,7

27,4

4669

23,9

40,0

2,0

34,1

8973

15 - 24

22,3

27,5

4,8

45,4

786

25 - 34

26,0

35,9

2,8

35,4

1617

35 - 44

25,9

39,6

1,5

33,0

1820

45 - 54

27,5

42,9

1,2

28,4

1572

55 - 64

26,6

45,3

1,4

26,7

1277

65 - 74

21,9

46,9

1,3

29,9

1140

8,0

39,5

1,6

50,9

761

23,9

40,0

2,0

34,1

8973

Geen diploma

15,3

39,3

5,4

40,0

171

Lager onderwijs

18,7

38,8

2,5

40,0

1244

Lager secundair

21,4

40,8

1,6

36,2

1669

Hoger secundair

24,9

40,2

1,9

32,9

2583

Hoger onderwijs

26,7

40,3

1,7

31,3

3021

23,8

40,2

2,0

34,1

8688

Brussel

29,5

31,4

2,7

36,4

2136

Stedelijk gebied

25,0

37,1

2,6

35,3

1450


23,8

41,3

1,7

33,2

3008

Landelijk gebied

21,8

42,3

1,7

34,2

2379

23,9

40,0

2,0

34,1

8973

Vlaams Gewest

21,4

43,6

1,7

33,3

3193

Brussels Gewest

29,5

31,4

2,7

36,4

2136

Waals Gewest

27,9

34,5

2,3

35,3

3644

23,9

40,0

2,0

34,1

8973

1997

23,4

38,5

2,8

35,3

7926

2001

23,9

40,0

2,0

34,1

8973

23,7

39,3

2,4

34,7

16899

Totaal

Totaal JAAR

%

Totaal

2,2

Totaal

VERBLIJFPLAATS

Geen zorgen

38,2

Totaal

URBANISATIEGRAAD

Verdikken

18,2

75 +

OPLEIDINGSNIVEAU

Stabiliseren

Man


Vermageren


744


Leefstijl : Voeding - Voedingsstatus BELGIË METHODES (IN %) AANGEWEND OM TE VERMAGEREN/ GEWICHT STABIEL TE HOUDEN Gezondheidsenquête door middel van interview, België, 2001 Totaal 1

2

3 %

4

6

7

%

%

%

8

%

%

Man

72,7

29,5

,3

5,8

10,4

5,8

1,6

18,9

2381

Vrouw

82,3

21,6

2,8

11,9

8,9

6,1

1,7

14,1

3267

Totaal

78,2

24,9

1,7

9,3

9,5

5,9

1,7

16,1

5648

LEEFTIJDSGROEP

15 - 24

78,0

36,5

1,6

12,3

17,4

5,1

3,7

12,6

391

25 - 34

81,8

31,7

1,9

8,9

13,2

9,2

1,6

10,7

973

35 - 44

80,7

27,2

2,4

8,6

11,1

8,0

1,7

13,1

1167

45 - 54

76,8

22,2

1,8

7,8

7,2

5,1

1,2

16,9

1082

55 - 64

77,0

22,5

2,1

10,5

6,6

4,6

1,4

19,2

906

65 - 74

79,0

20,0

1,0

12,4

7,9

4,0

1,6

17,9

753

75 +

66,6

10,4

,0

5,4

2,7

,9

1,4

31,5

376

78,2

24,9

1,7

9,3

9,5

5,9

1,7

16,1

5648

Geen diploma

83,9

14,5

,8

4,2

6,3

3,9

1,5

13,6

83

Lager onderwijs

70,7

15,3

1,5

9,8

7,8

7,0

1,7

23,8

699

Lager secundair

74,9

24,6

2,5

10,3

8,5

6,7

1,9

18,7

1033

Hoger secundair

76,7

25,3

1,7

9,5

11,0

7,2

1,6

17,4

1659

Hoger onderwijs

83,3

28,8

1,6

8,4

9,1

3,9

1,7

11,5

2004

Totaal

78,1

24,9

1,8

9,2

9,4

5,9

1,7

16,3

5478


83,8

19,9

1,3

9,5

11,6

4,8

1,8

11,3

1303

Stedelijk gebied

78,8

25,3

3,0

9,6

11,2

7,3

1,3

15,3

876


79,1

27,0

1,8

9,2

8,9

5,1

1,8

15,1

1935

Landelijk gebied

75,2

23,4

1,1

9,3

8,9

6,8

1,6

19,3

1534

78,2

24,9

1,7

9,3

9,5

5,9

1,7

16,1

5648

Vlaams Gewest

76,2

27,6

2,0

9,2

9,5

6,6

1,5

17,9

2107

Brussels Gewest

83,8

19,9

1,3

9,5

11,6

4,8

1,8

11,3

1303

Waals Gewest

81,2

20,2

1,3

9,6

8,8

4,6

1,9

13,6

2238

78,2

24,9

1,7

9,3

9,5

5,9

1,7

16,1

5648

GESLACHT



Totaal

%

5

Indicator $NU02 - multiple respons Percentages hebben betrekking op diegenen die aangaven te willen vermageren/gewicht stabiel te houden 1 = Dieet 2 = Fysieke activiteit 3 = Zelfhulp groep 4 = Vermageringsproducten 5 = Vasten 6 = Roken 7 = Andere methode 8 = Geen methode toegepast

745

%

N


Gezondheidsenquête, België, 2001 BELGIË

OP WIENS ADVIES WERD INITIATIEF TOT VERMAGEREN/ GEWICHT STABIEL TE HOUDEN GENOMEN (IN %) Gezondheidsenquête door middel van interview, België, 2001 Totaal 1

2

3

%

%

%

4

5

%

%

6 %

N

Man

16,4

1,1

9,4

57,7

2,5

24,9

2378

Vrouw

16,8

1,7

5,0

64,0

1,3

22,2

3269

16,6

1,4

6,9

61,4

1,8

23,3

5647

15 - 24

4,1

3,4

11,0

71,4

3,2

18,4

392

25 - 34

6,8

1,6

9,8

76,1

2,2

16,5

973

35 - 44

10,6

1,2

7,7

69,9

2,0

19,4

1167

45 - 54

17,2

1,5

7,4

60,7

1,7

24,1

1082

55 - 64

23,0

1,0

4,8

56,1

,6

26,5

906

65 - 74

33,1

1,4

2,9

43,2

1,7

27,7

751

75 +

27,4

,1

2,6

33,0

1,8

41,8

376

16,6

1,4

6,9

61,4

1,8

23,3

5647

Geen diploma

39,7

,0

4,5

38,2

2,1

20,3

83

Lager onderwijs

27,4

,9

5,4

45,9

,5

31,4

698

Lager secundair

20,1

1,0

4,4

55,7

1,2

25,6

1033

Hoger secundair

14,4

1,1

7,5

62,4

2,1

24,2

1659

Hoger onderwijs

11,3

2,3

8,6

70,5

2,3

18,7

2004

Totaal

16,5

1,4

7,0

61,5

1,8

23,4

5477


17,8

3,7

7,4

61,8

1,7

23,8

1303

Stedelijk gebied

17,8

1,3

7,3

63,1

2,2

18,9

874


16,6

1,6

6,8

63,5

1,4

21,0

1935

Landelijk gebied

15,7

,7

6,7

57,5

2,2

28,7

1535

16,6

1,4

6,9

61,4

1,8

23,3

5647

Vlaams Gewest

14,9

1,2

7,1

62,6

1,9

22,2

2106

Brussels Gewest

17,8

3,7

7,4

61,8

1,7

23,8

1303

Waals Gewest

20,4

1,3

6,2

58,3

1,7

25,9

2238

16,6

1,4

6,9

61,4

1,8

23,3

5647

GESLACHT




Totaal

Indicator $NU03 - multiple respons Percentages hebben betrekking op diegenen die aangaven te willen vermageren/gewicht stabiel te houden 1 = Hulpverlener 2 = Media 3 = Familie of vrienden 4 = Eigen initiatief 5 = Op initiatief van iemand anders 6 = Iniatief niet aangegeven

746



VLAAMS GEWEST GEMIDDELDE BODY MASS INDEX SCORE BIJ DE VOLWASSEN BEVOLKING Gezondheidsenquête door middel van interview, België, 2001 Totaal Gemiddelde

25° p

50° p

75° p

N

Man

25,3

22,9

24,9

27,4

1573

Vrouw

24,4

21,0

23,5

26,9

1552

24,8

21,9

24,2

27,1

3125

15 - 24

22,2

20,0

22,0

23,7

296

25 - 34

23,7

21,0

23,1

25,8

548

35 - 44

24,3

21,6

23,7

26,2

633

45 - 54

25,6

22,9

25,0

27,9

550

55 - 64

26,2

23,2

25,8

28,6

492

65 - 74

26,5

24,1

26,0

28,7

397

75 +

25,3

22,4

24,6

28,6

209

24,8

21,9

24,2

27,1

3125

Geen diploma

25,0

22,0

24,2

28,6

57

Lager onderwijs

26,0

22,6

25,4

28,5

415

Lager secundair

26,0

23,1

25,4

28,8

592

Hoger secundair

24,6

21,8

24,1

26,7

1000

Hoger onderwijs

23,8

21,4

23,4

25,8

1018

Totaal

24,8

21,9

24,2

27,1

3082

URBANISATIEGRAAD Stedelijk gebied

24,6

21,5

24,2

27,4

723


24,8

22,0

24,2

27,1

1593

Landelijk gebied

24,9

22,0

24,5

27,0

809

24,8

21,9

24,2

27,1

3125

1997

24,6

21,8

24,1

26,8

2755

2001

24,8

21,9

24,2

27,1

3125

24,7

21,8

24,2

27,0

5880

GESLACHT



Totaal JAAR


747


Gezondheidsenquête, België, 2001 VLAAMS GEWEST AANTAL PERSONEN (IN %) VOLGENS DE BODY MASS INDEX Gezondheidsenquête door middel van interview, België, 2001 < 18

[18-20[

[20-25[

[25-27[

[27-30[

30+

%

%

%

%

%

%

Totaal N

,7

3,2

45,7

22,7

17,3

10,4

1543

3,1

11,4

48,2

12,6

13,0

11,8

1533

1,9

7,4

47,0

17,5

15,1

11,1

3076

15 - 24

3,3

19,6

60,1

6,0

7,2

3,7

247

25 - 34

3,4

10,4

53,4

16,2

11,2

5,5

548

35 - 44

1,8

8,0

51,8

19,4

11,7

7,3

633

45 - 54

1,4

5,3

43,8

18,3

17,2

14,0

550

55 - 64

1,3

3,4

38,1

20,3

19,2

17,7

492

65 - 74

1,0

2,1

33,1

22,5

24,8

16,6

397

75 +

1,4

5,5

48,9

13,6

14,7

15,8

209

1,9

7,4

47,0

17,5

15,1

11,1

3076

,0

17,5

42,2

,8

26,4

13,0

53

Lager onderwijs

2,0

4,1

39,6

19,1

16,8

18,3

413

Lager secundair

1,1

4,2

40,2

17,2

19,3

17,9

583

Hoger secundair

2,3

7,0

48,0

19,1

14,2

9,4

986

Hoger onderwijs

2,2

10,3

53,7

16,6

11,6

5,6

999

Totaal

2,0

7,3

47,0

17,6

15,0

11,1

3034


2,7

7,9

46,2

15,5

17,6

10,1

709


1,4

6,9

48,5

17,3

14,7

11,3

1567

Landelijk gebied

2,3

8,0

45,0

19,5

13,7

11,5

800

GESLACHT

Man Vrouw



Geen diploma

1,9

7,4

47,0

17,5

15,1

11,1

3076

1997

2,3

6,9

49,6

17,3

14,2

9,8

2709

2001

1,9

7,4

47,0

17,5

15,1

11,1

3076

2,1

7,2

48,2

17,4

14,7

10,5

5785

Totaal JAAR


748



VLAAMS GEWEST AANTAL JONGEREN (IN %) MET EEN OVERGEWICHT Gezondheidsenquête door middel van interview, België, 2001

Overgewicht

Geen overgewicht

Totaal

%

%

N

Man

16,6

83,4

235

Vrouw

14,3

85,7

234

15,4

84,6

469

5,2

94,8

287

10 - 14

13,7

86,3

333

15 - 17

26,7

73,3

259

14,8

85,2

879

Geen diploma

40,1

59,9

8

Lager onderwijs

17,1

82,9

12

Lager secundair

28,9

71,1

80

Hoger secundair

14,3

85,7

194

Hoger onderwijs

9,1

90,9

165

Totaal

15,3

84,7

459


14,8

85,2

106


14,7

85,3

214

Landelijk gebied

16,9

83,1

149

15,4

84,6

469

1997

14,0

86,0

410

2001

15,4

84,6

469

14,8

85,2

879

GESLACHT


6-9


Totaal JAAR


749



VLAAMS GEWEST AANTAL PERSONEN (IN %) VOLGENS HOUDING T.A.V. HET EIGEN GEWICHT Gezondheidsenquête door middel van interview, België, 2001

GESLACHT

Stabiliseren

Verdikken

Geen zorgen

%

%

%

%

Totaal N

Man

15,8

42,1

1,9

40,3

1585

Vrouw

26,6

45,0

1,5

26,9

1608

21,4

43,6

1,7

33,3

3193

15 - 24

22,9

28,6

4,1

44,4

302

25 - 34

23,6

39,2

2,7

34,5

554

35 - 44

22,6

44,7

1,1

31,7

638

45 - 54

24,3

47,7

,7

27,4

557

55 - 64

24,6

47,0

1,7

26,7

501

65 - 74

19,8

52,0

1,3

26,8

406


Vermageren

3,8

42,8

,8

52,5

235

21,4

43,6

1,7

33,3

3193

Geen diploma

10,0

43,5

5,3

41,2

61

Lager onderwijs

16,2

41,5

1,9

40,4

438

Lager secundair

19,8

45,7

1,0

33,5

610

Hoger secundair

22,2

44,7

1,7

31,3

1018

Hoger onderwijs

24,0

43,0

1,6

31,5

1021

Totaal

21,1

43,9

1,7

33,3

3148


23,8

38,7

2,8

34,6

738


22,0

43,1

1,5

33,4

1626

Landelijk gebied

18,4

48,3

1,1

32,2

829

21,4

43,6

1,7

33,3

3193

1997

21,7

43,1

2,5

32,7

2797

2001

21,4

43,6

1,7

33,3

3193

21,5

43,4

2,0

33,0

5990

75 + Totaal OPLEIDINGSNIVEAU

Totaal JAAR


750


Leefstijl : Voeding - Voedingsstatus VLAAMS GEWEST METHODES (IN %) AANGEWEND OM TE VERMAGEREN/ GEWICHT STABIEL TE HOUDEN Gezondheidsenquête door middel van interview, België, 2001 Totaal

GESLACHT

Totaal

%

4

5

6

7

8

%

%

%

%

%

%

70,4

32,0

,4

5,8

10,5

6,4

1,6

20,7

929

Vrouw

80,6

24,3

3,2

11,7

8,8

6,8

1,4

15,8

1178

N

76,2

27,6

2,0

9,2

9,5

6,6

1,5

17,9

2107

15 - 24

77,8

40,7

2,0

12,8

19,3

4,6

3,6

13,2

160

25 - 34

80,2

33,0

1,9

8,1

12,6

11,1

1,5

12,7

353

35 - 44

79,8

27,0

2,6

8,0

10,6

9,7

1,4

14,5

433

45 - 54

72,6

25,8

2,0

7,1

7,5

5,2

,8

19,6

401

55 - 64

74,4

27,3

2,8

10,7

6,9

4,5

1,7

21,2

359

65 - 74

79,2

23,6

1,1

12,9

7,5

4,3

1,7

17,4

285

75 +

60,2

12,4

,0

6,9

1,5

1,0

,7

37,4

116

76,2

27,6

2,0

9,2

9,5

6,6

1,5

17,9

2107

Geen diploma

80,2

17,1

,0

5,4

4,4

2,7

1,1

17,4

35

Lager onderwijs

69,5

17,1

2,3

8,3

8,1

7,2

1,6

24,6

260

Lager secundair

73,0

28,0

3,5

11,0

8,8

6,6

1,5

20,0

408

Hoger secundair

74,7

28,5

1,3

9,3

11,2

8,5

1,3

19,2

693

Hoger onderwijs

81,5

31,1

1,9

8,3

9,3

4,3

1,8

13,2

684

76,0

27,6

2,0

9,1

9,6

6,5

1,5

18,0

2080

Stedelijk gebied

76,8

26,0

3,5

9,6

11,2

7,7

1,0

17,0

472


78,0

29,4

1,9

9,8

9,1

5,2

1,9

16,2

1070

Landelijk gebied

72,7

25,7

1,0

7,7

9,1

8,4

1,2

21,3

565

76,2

27,6

2,0

9,2

9,5

6,6

1,5

17,9

2107


3

%


2

Man


1


751


Gezondheidsenquête, België, 2001 VLAAMS GEWEST

OP WIENS ADVIES WERD INITIATIEF TOT VERMAGEREN/ GEWICHT STABIEL TE HOUDEN GENOMEN (IN %) Gezondheidsenquête door middel van interview, België, 2001 Totaal 1

2

3

%

%

%

4

5

%

%

6 %

N

Man

13,8

1,1

9,7

58,6

2,7

24,3

928

Vrouw

15,7

1,2

5,2

65,6

1,3

20,7

1178

14,9

1,2

7,1

62,6

1,9

22,2

2106

15 - 24

2,5

2,8

11,9

74,8

3,6

14,7

160

25 - 34

4,5

1,3

10,4

77,8

2,6

16,3

353

35 - 44

7,8

1,1

8,5

72,2

2,4

18,4

433

45 - 54

12,2

1,4

7,1

62,3

2,0

24,5

401

55 - 64

22,2

,7

4,0

57,8

,4

24,8

359

65 - 74

36,7

1,1

2,7

40,7

,7

25,7

284

75 +

29,7

,0

3,4

30,2

1,1

41,2

116

14,9

1,2

7,1

62,6

1,9

22,2

2106

Geen diploma

40,3

,0

6,6

37,7

3,0

19,3

35

Lager onderwijs

27,3

,4

5,1

45,2

,4

31,3

259

Lager secundair

19,3

1,0

4,8

56,8

1,4

23,8

408

Hoger secundair

11,9

,5

7,7

63,5

2,9

23,1

693

Hoger onderwijs

8,4

2,4

9,0

73,7

1,7

17,4

684

Totaal

14,7

1,2

7,2

62,7

1,9

22,3

2079


16,9

,8

7,3

61,9

2,2

19,7

471


14,8

1,8

7,4

64,4

1,8

20,5

1070

Landelijk gebied

13,5

,5

6,4

59,9

1,9

27,2

565

14,9

1,2

7,1

62,6

1,9

22,2

2106

GESLACHT



Totaal


752



BRUSSELS GEWEST GEMIDDELDE BODY MASS INDEX SCORE BIJ DE VOLWASSEN BEVOLKING Gezondheidsenquête door middel van interview, België, 2001 Totaal Gemiddelde

25° p

50° p

75° p

N

Man

25,4

22,5

24,8

27,8

979

Vrouw

24,5

21,1

23,5

26,7

1145

24,9

21,7

24,2

27,2

2124

15 - 24

22,3

20,2

21,6

23,4

151

25 - 34

24,0

20,8

23,0

25,5

438

35 - 44

24,8

21,5

24,1

27,3

461

45 - 54

25,7

22,4

25,0

28,1

332

55 - 64

25,9

23,3

25,3

28,2

267

65 - 74

25,8

22,9

25,7

28,7

246

75 +

24,8

22,0

24,2

27,3

229

Totaal

24,9

21,7

24,2

27,2

2124

OPLEIDINGSNIVEAU Geen diploma

26,3

21,5

25,8

29,4

59

Lager onderwijs

27,0

23,1

25,9

29,4

269

Lager secundair

24,7

22,0

24,1

27,3

299

Hoger secundair

25,2

22,0

24,5

28,0

499

Hoger onderwijs

24,0

21,3

23,4

26,0

902

24,9

21,7

24,2

27,3

2028

1997

24,3

21,5

23,7

26,6

2291

2001

24,9

21,7

24,2

27,2

2124

24,6

21,5

23,9

26,9

4415

GESLACHT


Totaal JAAR


753


Gezondheidsenquête, België, 2001 BRUSSELS GEWEST AANTAL PERSONEN (IN %) VOLGENS DE BODY MASS INDEX Gezondheidsenquête door middel van interview, België, 2001 < 18

[18-20[

[20-25[

[25-27[

[27-30[

30+

Totaal

%

%

%

%

%

%

N

Man

1,0

3,8

46,9

17,6

17,7

12,9

973

Vrouw

3,0

12,0

47,7

13,2

12,5

11,6

1134

2,1

8,1

47,3

15,3

15,0

12,2

2107

15 - 24

,6

20,5

60,4

7,6

5,8

5,1

134

25 - 34

1,7

11,5

58,5

12,0

7,7

8,6

438

35 - 44

2,1

9,1

46,0

15,1

16,1

11,7

461

45 - 54

2,4

4,9

43,4

14,6

18,3

16,4

332

55 - 64

1,2

3,2

42,4

21,7

17,9

13,6

267

65 - 74

3,3

4,1

35,4

19,9

20,6

16,8

246

75 +

3,0

8,2

48,5

14,8

15,7

9,8

229

Totaal

2,1

8,1

47,3

15,3

15,0

12,2

2107


3,9

3,7

34,9

16,4

17,7

23,3

59

Lager onderwijs

1,5

6,0

33,7

16,7

20,5

21,7

267

Lager secundair

1,8

7,9

49,4

13,9

17,3

9,6

297

Hoger secundair

1,7

9,7

42,2

15,1

16,2

15,0

494

Hoger onderwijs

2,5

8,3

54,4

15,2

11,6

8,0

896

2,1

8,2

47,2

15,2

15,0

12,3

2013

1997

3,1

9,1

51,6

13,5

13,1

9,6

2266

2001

2,1

8,1

47,3

15,3

15,0

12,2

2107

2,6

8,6

49,4

14,4

14,0

10,9

4373

GESLACHT


Totaal JAAR


754



BRUSSELS GEWEST AANTAL PERSONEN (IN %) VOLGENS HOUDING T.A.V. HET EIGEN GEWICHT Gezondheidsenquête door middel van interview, België, 2001

Vermageren

Stabiliseren

Verdikken

Geen zorgen

Totaal

%

%

%

%

N

Man

22,5

30,7

2,9

43,9

982

Vrouw

35,8

32,0

2,6

29,6

1154

29,5

31,4

2,7

36,4

2136

15 - 24

22,5

15,8

6,6

55,2

153

25 - 34

28,5

28,0

3,0

40,5

431

35 - 44

32,8

29,4

1,8

36,0

465

45 - 54

39,6

27,4

2,8

30,2

340

55 - 64

30,3

42,7

1,4

25,7

268

65 - 74

25,7

41,0

1,9

31,3

250

75 +

15,6

36,0

3,0

45,5

229

Totaal

29,5

31,4

2,7

36,4

2136


24,7

18,4

3,2

53,7

62

Lager onderwijs

28,2

29,3

2,8

39,7

266

Lager secundair

22,0

30,3

4,2

43,6

300

Hoger secundair

32,0

30,6

1,9

35,6

496

Hoger onderwijs

31,9

34,2

2,9

31,0

912

29,7

31,6

2,8

35,9

2036

1997

28,2

30,2

4,6

37,0

2332

2001

29,5

31,4

2,7

36,4

2136

28,8

30,8

3,7

36,7

4468

GESLACHT


Totaal JAAR


755



BRUSSELS GEWEST AANTAL JONGEREN (IN %) MET EEN OVERGEWICHT Gezondheidsenquête door middel van interview, België, 2001

Overgewicht

Geen overgewicht

Totaal

%

%

N

Man

15,4

84,6

186

Vrouw

27,8

72,2

165

21,4

78,6

351

9,1

90,9

232

10 - 14

16,2

83,8

277

15 - 17

29,0

71,0

159

Totaal

17,4

82,6

668


24,8

75,2

23

Lager onderwijs

38,0

62,0

44

Lager secundair

25,9

74,1

51

Hoger secundair

13,1

86,9

82

Hoger onderwijs

16,0

84,0

135

20,6

79,4

335

1997

11,5

88,5

317

2001

21,4

78,6

351

17,4

82,6

668

GESLACHT


6-9

Totaal JAAR


756


Leefstijl : Voeding - Voedingsstatus BRUSSELS GEWEST METHODES (IN %) AANGEWEND OM TE VERMAGEREN/ GEWICHT STABIEL TE HOUDEN Gezondheidsenquête door middel van interview, België, 2001 Totaal 1

GESLACHT

Totaal

%

4 %

5

6

7

%

%

%

8

%

%

%

N

80,2

22,4

,5

4,8

12,6

4,1

1,7

13,7

529

Vrouw

86,4

18,0

1,8

12,9

10,9

5,2

1,9

9,7

774

83,8

19,9

1,3

9,5

11,6

4,8

1,8

11,3

1303

15 - 24

69,0

35,9

1,1

9,6

19,2

7,6

,0

14,2

59

25 - 34

89,0

27,4

,4

8,4

16,1

4,5

2,8

4,4

244

35 - 44

85,6

25,1

2,8

11,7

14,9

4,2

2,8

9,9

286

45 - 54

84,7

18,1

1,9

14,8

10,8

5,2

1,8

10,5

233

55 - 64

85,6

13,9

,4

6,6

9,5

5,8

1,2

11,2

192

65 - 74

84,8

13,6

,9

6,6

6,4

4,1

1,0

12,5

171

75 +

72,3

7,7

,0

3,7

4,3

2,6

1,5

26,4

118

83,8

19,9

1,3

9,5

11,6

4,8

1,8

11,3

1303

Geen diploma

88,8

13,4

6,2

3,0

15,4

4,1

6,7

11,2

28

Lager onderwijs

79,0

11,4

,0

12,5

14,2

6,6

1,4

12,9

146

Lager secundair

78,0

17,7

,0

12,6

13,6

4,2

1,8

16,7

165

Hoger secundair

86,6

15,1

2,3

8,1

14,8

6,7

1,5

10,7

309

Hoger onderwijs

85,2

25,2

1,0

8,7

8,3

3,1

2,0

9,8

601

84,0

19,7

1,2

9,4

11,5

4,6

1,9

11,3

1249


3

Man


2


757



BRUSSELS GEWEST OP WIENS ADVIES WERD INITIATIEF TOT VERMAGEREN/ GEWICHT STABIEL TE HOUDEN GENOMEN (IN %) Gezondheidsenquête door middel van interview, België, 2001 Totaal 1

2

3

4

5

6

%

%

%

%

%

%

N

Man

14,9

1,9

9,4

60,0

1,9

25,6

529

Vrouw

19,9

5,0

6,0

63,1

1,6

22,5

774

17,8

3,7

7,4

61,8

1,7

23,8

1303

15 - 24

10,8

7,8

6,6

68,0

,0

22,6

59

25 - 34

8,7

3,6

10,4

72,1

2,7

17,4

244

35 - 44

14,5

3,3

7,7

67,5

1,5

21,7

286

45 - 54

20,4

3,7

6,6

65,3

,0

19,4

233

55 - 64

20,7

3,3

8,7

59,2

1,6

25,8

192

65 - 74

30,7

4,9

5,5

51,3

2,3

24,8

171

75 +

14,7

,8

4,2

37,4

5,3

47,4

118

Totaal

17,8

3,7

7,4

61,8

1,7

23,8

1303

OPLEIDINGSNIVEAU

Geen diploma

10,9

,0

,0

59,2

,0

30,0

28

Lager onderwijs

27,0

6,0

10,5

56,6

1,1

20,2

146

Lager secundair

15,0

,9

2,7

55,1

,9

35,5

165

Hoger secundair

17,6

5,8

9,2

61,2

,8

24,1

309

Hoger onderwijs

16,8

2,9

7,6

66,0

2,5

20,8

601

17,9

3,7

7,5

62,1

1,6

23,7

1249

GESLACHT


Totaal


758



WAALS GEWEST GEMIDDELDE BODY MASS INDEX SCORE BIJ DE VOLWASSEN BEVOLKING Gezondheidsenquête door middel van interview, België, 2001 Totaal Gemiddelde

25° p

50° p

75° p

Man

25,8

23,2

25,4

27,8

1698

Vrouw

24,6

21,1

23,7

27,4

1817

25,2

22,1

24,6

27,6

3515

15 - 24

22,0

19,5

21,3

23,8

324

25 - 34

24,0

21,6

23,4

26,1

616

35 - 44

24,9

21,8

24,0

27,1

689

45 - 54

25,7

22,5

25,0

27,8

658

55 - 64

26,8

23,6

26,1

29,1

492

65 - 74

26,5

23,4

26,2

28,7

466

75 +

26,0

23,3

26,1

28,4

270

25,2

22,1

24,6

27,6

3515

Geen diploma

29,1

23,9

28,6

30,7

44

Lager onderwijs

26,5

23,1

25,9

29,4

514

Lager secundair

25,6

22,6

24,9

28,3

730

Hoger secundair

25,5

22,2

24,8

27,9

1041

Hoger onderwijs

24,1

21,5

23,5

26,4

1056

Totaal

25,2

22,1

24,6

27,6

3385


25,2

22,5

24,7

27,5

679


25,2

22,1

24,5

27,7

1358

Landelijk gebied

25,2

22,0

24,6

27,5

1478

25,2

22,1

24,6

27,6

3515

1997

25,1

21,8

24,5

27,5

2768

2001

25,2

22,1

24,6

27,6

3515

25,1

21,9

24,6

27,6

6283

GESLACHT



Totaal JAAR


759

N


Gezondheidsenquête, België, 2001 WAALS GEWEST AANTAL PERSONEN (IN %) VOLGENS DE BODY MASS INDEX Gezondheidsenquête door middel van interview, België, 2001

GESLACHT

Man Vrouw

[18-20[

[20-25[

[25-27[

[27-30[

30+

%

%

%

%

%

%

Totaal N

,5

3,2

42,9

20,8

20,2

12,4

1679

3,2

11,6

45,3

12,5

13,8

13,5

1792

1,9

7,5

44,1

16,6

17,0

13,0

3471

15 - 24

4,4

22,1

55,0

12,7

3,9

1,9

280

25 - 34

2,0

9,8

53,7

18,3

8,7

7,5

616

35 - 44

3,1

9,8

45,7

15,7

13,1

12,5

689

45 - 54

1,1

5,2

44,0

18,4

18,3

12,9

658

55 - 64

1,1

1,9

36,0

16,3

24,7

20,1

492


< 18

,4

2,7

35,0

16,5

27,1

18,4

466

1,2

5,0

36,5

14,8

26,0

16,6

270

Totaal

1,9

7,5

44,1

16,6

17,0

13,0

3471

OPLEIDINGSNIVEAU

Geen diploma

3,0

,9

25,3

9,1

32,5

29,2

43

Lager onderwijs

1,3

6,4

32,4

19,5

19,6

20,7

511

Lager secundair

1,3

6,2

43,1

15,9

18,8

14,8

722

Hoger secundair

1,9

7,3

41,4

15,9

18,0

15,5

1028

Hoger onderwijs

2,2

7,8

53,2

17,1

13,5

6,1

1039

Totaal

1,8

7,1

44,3

16,7

17,0

13,0

3343


2,1

6,0

44,7

17,8

17,8

11,7

668


2,1

7,2

44,0

14,9

18,7

13,1

1340

Landelijk gebied

1,7

8,0

44,1

17,6

15,4

13,1

1463

Totaal

1,9

7,5

44,1

16,6

17,0

13,0

3471

JAAR

1997

1,9

7,9

45,0

16,1

15,2

13,9

2736

2001

1,9

7,5

44,1

16,6

17,0

13,0

3471

1,9

7,7

44,6

16,3

16,0

13,5

6207

65 - 74 75 +


760



WAALS GEWEST AANTAL JONGEREN (IN %) MET EEN OVERGEWICHT Gezondheidsenquête door middel van interview, België, 2001

Overgewicht

Geen overgewicht

Totaal

%

%

N

Man

15,9

84,1

312

Vrouw

12,1

87,9

307

14,2

85,8

619

4,5

95,5

381

10 - 14

13,5

86,5

415

15 - 17

32,8

67,2

291

15,9

84,1

1087

Geen diploma

15,9

84,1

3

Lager onderwijs

21,2

78,8

34

Lager secundair

22,7

77,3

136

Hoger secundair

22,4

77,6

200

Hoger onderwijs

5,8

94,2

221

Totaal

14,6

85,4

594


17,6

82,4

112

9,2

90,8

227

17,3

82,7

280

14,2

85,8

619

1997

17,8

82,2

468

2001

14,2

85,8

619

15,9

84,1

1087

GESLACHT


6-9


Semi-stedelijk gebied Landelijk gebied Totaal JAAR


761



WAALS GEWEST AANTAL PERSONEN (IN %) VOLGENS HOUDING T.A.V. HET EIGEN GEWICHT Gezondheidsenquête door middel van interview, België, 2001

Vermageren

Stabiliseren

Verdikken

%

%

%

Geen zorgen %

Totaal N

Man

22,3

31,8

2,7

43,2

1737

Vrouw

33,0

37,0

2,0

28,0

1907

27,9

34,5

2,3

35,3

3644

15 - 24

20,9

28,6

5,9

44,6

331

25 - 34

31,0

30,3

2,9

35,8

632

35 - 44

31,1

31,5

2,4

35,1

717

45 - 54

30,4

37,9

1,7

30,0

675

55 - 64

29,7

42,4

,9

27,0

508

65 - 74

25,3

36,9

1,1

36,8

484

75 +

15,3

32,7

3,1

48,8

297

27,9

34,5

2,3

35,3

3644

Geen diploma

29,8

38,3

7,5

24,4

48

Lager onderwijs

21,7

35,6

3,5

39,2

540

Lager secundair

25,2

31,5

2,5

40,8

759

Hoger secundair

29,6

32,0

2,4

35,9

1069

Hoger onderwijs

30,2

37,2

1,5

31,0

1088

Totaal

27,9

34,3

2,4

35,4

3504


31,1

28,8

1,6

38,5

712


29,5

35,7

2,4

32,5

1382

Landelijk gebied

26,1

34,8

2,4

36,7

1550

27,9

34,5

2,3

35,3

3644

1997

24,8

32,7

2,9

39,6

2797

2001

27,9

34,5

2,3

35,3

3644

26,3

33,6

2,6

37,5

6441

GESLACHT



Totaal JAAR


762



WAALS GEWEST METHODES (IN %) AANGEWEND OM TE VERMAGEREN/ GEWICHT STABIEL TE HOUDEN Gezondheidsenquête door middel van interview, België, 2001 Totaal

GESLACHT

Totaal

%

4

5

6

7

8

%

%

%

%

%

%

75,8

25,4

,1

6,2

9,5

4,9

1,4

16,1

923

Vrouw

85,0

16,5

2,2

12,0

8,4

4,5

2,3

11,7

1315

N

81,2

20,2

1,3

9,6

8,8

4,6

1,9

13,6

2238

15 - 24

81,2

24,7

,6

11,7

11,4

5,8

4,7

10,7

172

25 - 34

83,4

29,7

2,1

11,3

13,8

5,9

1,4

7,6

376

35 - 44

81,4

28,2

1,5

9,0

11,1

5,1

1,9

10,8

448

45 - 54

83,7

15,4

1,4

6,9

5,4

5,0

2,1

12,8

448

55 - 64

79,7

14,8

1,2

11,3

5,0

4,5

,7

17,6

355

65 - 74

76,1

12,6

,8

13,4

9,3

3,3

1,8

21,7

297

75 +

79,5

6,5

,0

2,4

5,2

,0

3,1

19,6

142

81,2

20,2

1,3

9,6

8,8

4,6

1,9

13,6

2238

Geen diploma

93,3

6,6

,8

,8

7,9

7,9

,0

2,5

20

Lager onderwijs

71,1

12,1

,1

12,2

5,3

6,4

2,0

25,4

293

Lager secundair

79,5

16,8

,4

7,5

6,5

7,6

2,9

15,5

460

Hoger secundair

79,4

19,7

2,4

10,3

9,6

4,0

2,3

14,4

657

Hoger onderwijs

86,4

25,3

1,3

8,4

8,8

3,4

1,4

8,8

719

81,1

20,1

1,3

9,2

8,2

4,8

2,0

13,8

2149

Stedelijk gebied

89,1

21,8

,8

9,2

11,3

5,5

2,7

6,7

404


82,6

19,7

1,5

7,4

8,3

4,7

1,5

11,6

865

Landelijk gebied

78,6

20,3

1,3

11,5

8,8

4,4

2,2

16,5

969

81,2

20,2

1,3

9,6

8,8

4,6

1,9

13,6

2238


3

%


2

Man


1


763


Gezondheidsenquête, België, 2001 WAALS GEWEST

OP WIENS ADVIES WERD INITIATIEF TOT VERMAGEREN/ GEWICHT STABIEL TE HOUDEN GENOMEN (IN %) Gezondheidsenquête door middel van interview, België, 2001 Totaal

GESLACHT

%

%

3 %

4

5

6

%

%

%

N

23,4

,7

8,7

54,9

2,4

26,3

921

Vrouw

18,3

1,7

4,4

60,7

1,1

25,5

1317

20,4

1,3

6,2

58,3

1,7

25,9

2238

15 - 24

7,0

3,8

9,8

62,8

3,0

27,9

173

25 - 34

12,1

2,0

8,1

72,9

1,0

16,5

376

35 - 44

16,2

,9

5,7

65,3

1,3

21,3

448

45 - 54

27,5

1,2

8,4

55,4

1,4

24,8

448

55 - 64

25,4

1,0

5,4

51,5

,5

30,3

355

65 - 74

24,4

,5

2,5

47,1

4,3

34,4

296

75 +

27,4

,0

,0

37,8

1,9

40,6

142

20,4

1,3

6,2

58,3

1,7

25,9

2238

Geen diploma

52,0

,0

,0

29,2

,0

18,8

20

Lager onderwijs

27,6

,5

4,5

44,4

,5

35,0

293

Lager secundair

23,9

1,1

3,8

52,6

,8

28,2

460

Hoger secundair

20,1

1,2

6,3

59,9

,4

27,0

657

Hoger onderwijs


2

Man


1

15,3

1,8

8,2

65,7

3,5

20,6

719

Totaal

20,4

1,3

6,3

58,3

1,6

25,8

2149


22,2

3,7

7,1

69,5

2,5

14,3

403


22,2

1,0

4,9

60,7

,3

22,6

865

Landelijk gebied

18,6

1,0

7,1

54,2

2,6

30,7

970

20,4

1,3

6,2

58,3

1,7

25,9

2238

Totaal


764

Gezondheidsenquête door middel van Interview België 2001

Recommend Documents