Werkblad 2
Geschiedenis van de migratie Opdracht: Lees aandachtig deze tekst over verhuizen en migreren. • Zoek moeilijke woorden op in het woordenboek. • Zoek daarna samen de kernwoorden uit de tekst. Onderlijn ze en schrijf ze opnieuw in de rechter kolom.
Mensen hebben zich verplaatst om te overleven of om beter te leven. Migreren betekent verhuizen. Een migrant is dus iemand die verhuist. Niet alleen mensen migreren of verhuizen. Ook dieren en planten verhuizen of migreren.
Planten migreren.
Het lijkt misschien niet zo, maar planten zijn uitstekende migranten. Ze gaan op zoek naar de beste plaatsen om te kunnen groeien. Dat doen ze met hun zaden. Heel wat plantenzaden zijn erop gemaakt om ver weg van de moederplant te kunnen reizen. Soms door de wind. Soms aan de vacht van dieren. Soms in de buik van dieren waarna ze met de uitwerpselen ergens anders belanden. Tijdens de ijstijd migreerden veel planten naar warmere streken om te kunnen overleven. Met de opwarming van de aarde zien we nu vaak het omgekeerde: sommige planten in de Alpen zijn nu 400 m hoger terug te vinden dan een halve eeuw geleden. Anderzijds zien we planten in onze wegbermen opduiken die vroeger enkel voorkwamen in het Middellandse Zeegebied. Voor planten is het van levensbelang dat ze migreren om in het juiste klimaat te kunnen groeien.
Dieren migreren
Ook dieren verplaatsen zich om te overleven. Op de Afrikaanse savannes trekken honderdduizenden graseters zoals gnoes en zebra’s over de vlaktes op zoek naar voedsel. Ze worden op de voet gevolgd door roofdieren als leeuwen en hyena’s. De grijze walvis legt in zijn leven zo’n 800.000 km af. Elk jaar leggen miljoenen zalmen duizenden kilometers af van de open zee naar de rivieren waar ze geboren zijn om zich voort te planten. Heel wat trekvogels (vooral insecteneters) migreren in de winter vanuit onze streken naar het zuiden waar ze meer voedsel en een broedplaats vinden.
Verhuizen met de mens
Planten en dieren zijn ook met de mensen mee verhuisd. Denk maar aan de aardappel en maïs die uit Amerika naar hier zijn overgebracht. Voor de kolonisatie in de 16de eeuw kende Amerika geen paarden en schapen. Die zijn vanuit Europa mee verhuisd naar ginder.
.................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. ..................................................
Thema 1: Waar ga je heen?
En in Australië, waar nu miljoenen schapen leven, was voor de 19de eeuw geen schaap te vinden. Die zijn pas ingevoerd door de Engelse kolonisten.
Mensen verhuizen
Mensen zijn misschien de meest verwoede migranten van alle levende wezens. Al vanaf de prehistorie trekken de mensen de wereld rond op zoek naar een betere plaats om te leven. Tot op vandaag verhuizen mensen om heel verschillende redenen: vakantie, een betere woning, gezinshereniging, ander werk, op de vlucht voor geweld, honger of uitbuiting …
Migranten vanuit Afrika
De vroege voorouder van de mens leefde in Afrika. Zo’n 6.000.000 jaar geleden verspreidden ze zich stilaan over het Afrikaanse continent. Pas tussen 800.000 en 700.000 jaar geleden waagde de directe voorouder van de moderne mens, de homo antecessor, de oversteek naar Europa. De oudste Europese sporen van de mens (780.000 jaar oud) zijn gevonden in het Spaanse Gran Dolina.
Opdracht: Ga met een zoekrobot op internet (vb. google) op zoek naar de oudste sporen van de mens in Europa door ‘Gran Dolina’ in te tikken. De eerste voorouders van de moderne mens die in Europa leefden waren nomadische groepen. Ze volgden de trek van de grote kuddes. Telkens de kuddes zich verplaatsten, trokken de mensen er achteraan. De moderne mens, de homo sapiens, verscheen zo’n 100.000 jaar geleden in het Nabije Oosten en Oost-Afrika. Van daaruit verspreidde hij zich over de ganse wereld. Tussen de 35.000 en 10.000 jaar geleden bereikte de nieuwe mensensoort ook onze streken. Met het terugtrekkende ijs van de laatste ijstijd verspreidden ze zich meer en meer naar het noorden. Ongeveer 10.000 jaar geleden begon de nieuwe mensensoort planten en dieren te kweken. Van jagers en verzamelaars veranderde hun levenswijze naar boeren en handelaars. De eerste nederzettingen ontstonden. En meteen ook de eerste beschavingen (in Egypte, in de Indusvallei en in Mesopotamië). Thema 1: Waar ga je heen?
.................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. ..................................................
Grote migratiegolven in Europa
Na 800 v. Chr. groeiden de Kelten in West-Europa uit tot de meest invloedrijke bevolkingsgroep. Ze waren oorspronkelijk afkomstig uit Centraal-Europa, maar zwermden uit over gans Europa. Toen de Romeinen onder Julius Caesar in 52 v. Chr. onze streken wisten te veroveren, werden ook de gebruiken en het rechtssysteem van de Romeinen in onze streken ingevoerd. Samen met de Romeinen kwamen ook Germanen en immigranten uit het Middellandse Zeegebied in onze streken wonen. Tegen het eind van de 4de eeuw trokken Germaanse stammen uit de Scandinavische hooglanden onze streken binnen, op de vlucht voor de Hunnen. Deze zogenaamde ‘Grote Volksverhuizing’ lag aan de basis van de val van het Romeinse Rijk en luidde meteen het begin van de middeleeuwen in.
Opdracht: Bekijk bovenstaand kaartje. Wat kun je hieruit besluiten voor België?
Kleine groepen migranten
Tijdens de middeleeuwen zijn het vooral de handelaars die migreerden. Terwijl de mensen hier konden genieten van Engelse, Franse en Italiaanse producten, werd het Vlaamse laken verspreid over de rest van Europa. In de grote steden als Brugge en Antwerpen ontstonden in de middeleeuwen al buurten met Italiaanse, Duitse, Engelse, Franse kooplui die zich hier vestigden. Zij brachten de rijke cultuur mee uit hun eigen land. Tijdens de middeleeuwen reisden ook pelgrims rond. Ze trokken naar de grote bedevaartsoorden Santiago de Compostella, Jeruzalem of Rome. Opdracht: Zoek in je atlas deze 3 bedevaartsoorden. Bereken aan de hand van de schaal hoe ver deze pelgrims moesten stappen naar deze bedevaartsoorden.
.................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. ..................................................
Thema 1: Waar ga je heen?
De grote ontdekkingsreizen
De 15de en 16de eeuw werden gekenmerkt door grote ontdekkingsreizen. Namen als Bartolomeus Diaz, Vasco de Gama, Christoffel Colombus, Giovanni Caboto, Amerigo Vespucci en Ferdinand Magellaan zullen de geschiedenis ingaan als grote ontdekkingsreizigers. Ze hadden vooral de bedoeling om nieuwe zeevaartroutes te ontdekken. Opdracht: Zoek op internet de namen van de grote ontdekkingsreizigers en welke routes ze hebben gevaren. Duid op de kaart met een kleur hun routes aan.
Kolonisatie
De ontdekkingsreizen gaven het startschot voor een nieuw hoofdstuk in de geschiedenis van de migratie. De landen die de ontdekkingsreizen hadden betaald, wilden ook waar voor hun geld. Daarom eigenden ze zich grote stukken land toe in de nieuw ontdekte gebieden. Deze kolonies moesten bestuurd worden. Daarom verhuisden vanuit die landen heel wat mensen naar de kolonies. Ook arbeiders en boeren trokken naar de kolonies. Spanje en Portugal bezetten bijna gans Zuid-Amerika terwijl Engeland en Frankrijk zich meer op Noord-Amerika richtten. Vandaar dat ook in Zuid-Amerika Spaans en Portugees de belangrijkste talen zijn en Engels (VS) en Frans (Canada) in Noord-Amerika. Ook ons land had een kolonie in Centraal-Afrika, namelijk BelgischKongo (nu de Democratische Republiek Congo). Opdracht: Zoek op door wie volgende landen werden gekoloniseerd en wanneer ze afhankelijk werden: Brazilië, Zuid-Afrika, Peru, India, Suriname, Congo.
Slavernij
Om aan goedkope arbeidskrachten te komen, werden in de 17de en 18de eeuw miljoenen slaven gevangen genomen en naar de kolonies gebracht. Vooral aan de West-Afrikaanse kusten werden mensen gevangen genomen en als slaven verkocht. Ze werden hoofdzakelijk naar ‘de nieuwe wereld’ (Amerika) gebracht. We schatten dat ongeveer 12 miljoen slaven naar Amerika zijn verscheept. Een enorme onvrijwillige migratiestroom. Vandaag herinnert de grote groep Afro-Amerikanen in de Verenigde Staten aan dit weinig fraaie hoofdstuk in de geschiedenis. De slavernij werd officieel pas in 1863 afgeschaft.
Vertrek vanuit België
We kennen België als het land waar veel migranten wonen. Maar in de loop van de laatste eeuwen zijn ook honderdduizenden Belgen naar andere landen gemigreerd. Niet alleen naar Belgisch-Kongo, de toenmalige kolonie, maar ook naar Amerika, Nederland en Frankrijk.
Thema 1: Waar ga je heen?
.................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. ..................................................
Na 1850 vormden de Belgen zelfs de grootste groep vreemdelingen in Frankrijk. In de 19de en het begin van de 20ste eeuw trokken massaal veel Belgen naar de Verenigde Staten en Canada. Tussen 19O1 en 1930 trokken alleen al 32.000 Belgen naar Canada om daar een nieuw leven op te bouwen.
Wereldoorlogen
Het oorlogsgeweld van Wereldoorlog I en II dreef heel wat mensen op de vlucht. Tijdens de Eerste Wereldoorlog vluchtten zowat 1.300.000 Belgen weg uit ons land, voornamelijk naar Frankrijk en Nederland. Tussen de twee wereldoorlogen waren er in ons land veel arbeidskrachten te weinig. Daarom werden mensen uit andere landen aangetrokken om vooral in de bloeiende koolmijnindustrie te komen werken. Vooral Italianen en Oost-Europeanen kwamen naar ons land om te werken in de mijnen. In de Tweede Wereldoorlog werden veel joodse immigranten, die in het begin van de 20ste eeuw en vooral tussen de twee wereldoorlogen naar België waren gekomen, door de Duitse bezetters gedeporteerd. Vanuit België alleen al werden 32.000 joden gedeporteerd naar de krijgsgevangenkampen. 6.000.000 mensen werden er vermoord.
Na de Tweede Wereldoorlog
Omdat België een tekort had aan goedkope arbeidskrachten, vooral in de steenkoolmijnen, immigreerden na de oorlog heel wat arbeiders. Eerst vanuit Italië, later werden ook arbeiders uit Spanje, Marokko en Turkije gevraagd om met hun gezin naar België te komen werken en wonen. Zo hoopte de Belgische regering dat het geboortecijfer weer omhoog zou gaan. Ondanks de honderduizenden arbeidskrachten die België binnenstroomden, heeft ons land tot 1989 nooit iets gedaan om ervoor te zorgen dat de migranten goed konden integreren in ons land. Pas nadien is er sprake van een echt integratiebeleid.
Vandaag
Ook vandaag blijven uitbarstingen van geweld mensen op de vlucht drijven. Recente cijfers geven aan dat er in 2008 meer dan 60 miljoen mensen op de vlucht waren in de wereld. De meeste vluchtelingen komen uit Palestina, Irak, Afghanistan, Soedan, Colombia en Congo. Daarnaast neemt het aantal economische immigranten de voorbije jaren opnieuw toe. Werkgevers zijn steeds op zoek naar goedkope arbeidskrachten voor zware jobs die anders niet ingevuld geraken. Zo kwamen veel arbeiders uit Oost-Europa de voorbije jaren naar hier om bijvoorbeeld als poetsvrouw of in de fruitteelt te werken. Ook Latijns-Amerikaanse arbeiders vinden trouwens steeds vaker hun weg naar ons land. Mensen zijn de voorbije eeuw dus om verschillende redenen naar België gekomen. In 2006 verbleven er 1.003.437 buitenlanders in ons land. Dat is ongeveer 10% van de bevolking. Veel mensen denken dan in de eerste plaats aan de Marokkaanse en Turkse bevolking, maar in werkelijkheid is het plaatje heel divers.
.................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. ..................................................
Thema 1: Waar ga je heen?
De ‘top vijf’ van best vertegenwoordigde bevolkingsgroepen in ons land wordt aangevoerd door de Italianen (+/- 176.000), gevolgd door de Fransen (+/- 123.000) en de Nederlanders (+/- 113.000). Marokkanen (+/- 81.000) en Spanjaarden (+/- 43.000) komen respectievelijk op de vierde en de vijfde plaats. Met 42.733 burgers valt Turkije zelfs buiten dit lijstje. Daarbij moet evenwel rekening gehouden worden met het feit dat veel Turken en Marokkanen de voorbije jaren de Belgische nationaliteit hebben verkregen waardoor ze niet langer in deze telling worden opgenomen.
Thema 1: Waar ga je heen?
.................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. .................................................. ..................................................
