GERECHTSHOF TE AMSTERDAM ONDERNEMINGSKAMER. jaarcijfers enjaarverslag 2013

GERECHTSHOF TE AMSTERDAM

ONDERNEMINGSKAMER jaarcijfers enjaarverslag 2013

I’’ II

“EO

S

Jaarverslag Ondernemingskamer 2013

Hierbij bieden wij u het jaarverslag van de Ondernemingskamer over het jaar

2

2013

aan.

Amsterdam, oktober 2014

mr. P. Ingelse Voorzitter

Wees


3

INHOUDSOPGAVE 1.

INLEIDING

4

II.

HET JAAR 2013 IN VOGELVLUCHT

5

1. 2.

3. 4. 5. 6. III

W.

Verhuizing Wetswijziging Het jaar in cijfers Opvallende zaken Bezetting Vooruitblik

JAARCIJFERS 1. Algemeen 2. Verzoekschriftprocedures 3. Rolprocedures 4. Enkele doorloopcijfers 5. Verzameltabellen 6. Kerncijfers

20

JAARVERSLAG

21

Bezetting 2. Over de cijfers 3. Publicatie 4. Zittingsdag 5. Enkele opvallende zaken en kwesties 1.

7

7 9

14 15

18

21 21 22 22 23

V.

ORGANISATIE

27

VI.

CONTACTGEGEVENS

28


4

1. INLEIDING De Ondernemingskamer behandelt globaal gesproken geschillen die zich voordoen binnen rechtspersonen. Niet alle geschillen van die aard, maar uitsluitend die, die de wetgever aan haar heeft toebedeeld. Dat levert ruim 30 over diverse wetten verspreide taken op. Daarvan vormen het enquêterecht (artikel 2:344 en volgende BW) en het medezeggenschapsrecht (vooral de artikelen 25 en 26 Wet op de ondernemingsraden) qua aantal behandelde zaken verreweg de belangrijkste. De Ondernemingskamer behandelt voorts onder meer vorderingen uitkoop van tot minderheidsaandeelhouders (artikel 2:92a, oia en 359C en d BW) en verzoeken tot correctie van de jaarrekening, het jaarverslag of de daaraan toe te voegen overige gegevens van beursgenoteerde vennootschappen (artikel 2:447 en volgende BW). —

—

De Ondernemingskamer is landelijk bevoegd maar maakt deel uit van het gerechtshof te Amsterdam. In de meeste zaken vormt de Ondernemingskamer de enige feitelijke aanleg. De procedure bij de Ondernemingskamer wordt gekenmerkt door flexibiliteit, informeel karakter, deskundigheid en snelheid, dit laatste waar mogelijk en zeker waar nodig. De deskundigheid wordt in sterke mate bevorderd, doordat aan de Ondernemingskamer een aantal raden(plaatsvervanger) verbonden is. Hoewel vanuit het perspectief van de rechtspraak in enge zin leken, beschikken deze raden op de terreinen waarop de Ondernemingskarner bevoegd is over hoogwaardige kennis en ervaring. Hun deskundigheid op onder meer financieel terrein, medezeggenschap en op het punt van corporate governance speelt een cruciale rol in de rechtspraak van de Ondernemingskarner. De Ondernemingskamer behandelt en beslist de aan haar voorgelegde zaken, een enkele uitzondering daargelaten, steeds in meervoudige samenstelling: drie beroepsrechters en twee raden. Uitspraken van de Ondernemingskamer kunnen diep ingrijpen in rechtspersonen en ondernemingen.


5

II. HET JAAR 2013 IN VOGELVLUCHT 1.

Verhuizing

In het voorjaar van 2013 heeft het Gerechtshof het Paleis van Justitie aan de Prinsengracht verlaten en ingeruild voor een eigentijds onderkomen aan het IJ in Amsterdam. De Ondernemingskamer was vele jaren met haar griffie gevestigd in de zevenprovinciënpanden “Vriesland” en “Groeningen” tegenover het oude Paleis en is met de verhuizing naar het nieuwe Paleis herenigd met de overige onderdelen van het Gerechtshof. 2. Wetswijziging Op 1januari 2013 is de Wet aanpassing enquêterecht in werking getreden. Met deze wet zijn een aantal onderdelen van het enquêterecht aangepast. De belangrijkste wijzigingen betreffen: • de aanscherping van de criteria voor de toegang tot het enquêterecht; • de rechtspersoon zelf krijgt het recht een enquêteprocedure te initiëren; • de curator van rechtspersoon is bevoegd een enquêteverzoek in te dienen; • de regeling inzake de onmiddellijke voorzieningen is verder uitgewerkt; • bij het gelasten van een onderzoek wordt tegelijkertijd een raadsheer-commissaris benoemd; en • het aansprakelijkheidsrisico van de onderzoekers is beperkt. Uit de cijfers over 20131 blijkt niet dat dit tot een wijziging in het aantal aangebrachte zaken of uitspraken heeft geleid.

3. Het jaar in cijfers

In hoofdstuk III treft u de aantallen ingekomen en afgedane zaken in 2013 aan. Daaruit blijkt ten opzichte van 2012 een lichte stijging van het aantal aangebrachte zaken en een daling van het aantal intrekkingen, hetgeen (mogelijk) de stijging van het aantal mondelinge behandelingen zou verklaren. In 2012 vond een soortgelijke, zij het iets matiger ontwikkeling ten opzichte van 2011 plaats. Het aantal enquêteverzoeken is licht gestegen (+3) terwijl het aantal verzoeken tot vaststellen van wanbeleid flink is gestegen (+ 13). Mogelijke is deze laatste stijging het gevolg van de relatief scherpe daling in 2012 ten opzichte van 2011 t- 8). Daarbij moet telkens bedacht worden dat het altijd om kleine aantallen blijft gaan. Het aantal beschikkingen van meer organisatorische aard is sterk gestegen ten opzichte van 2012. Wellicht dat deze stijging verklaart dat, met een lichte toename van het aantal te beoordelen zaken, het aantal uitspraken in 2013 opvallend is gestegen (+ 31). Voorts valt nog op dat het aantal verzoeken op grond van de WOR is gedaald, evenals het aantal intrekkingen (dat verhoudingsgewijs iets sterker is gedaald), maar dat het aantal uitspraken in WOR-zaken gelijk gebleven is. 4. Opvallende zaken

Ook in dit verslagjaar behandelde en besliste de Ondernemingskamer een grote variëteit aan zaken. U treft in hoofdstuk III, onderdeel 5, een aantal voorbeelden daarvan aan. Daarnaast trok een aantal zaken publicitair grote aandacht. De Ondernemingskamer stelde onder meer begin 2013 wanbeleid vast bij de voorheen beursgenoteerde Van der Moolen Holding N.V. Verder deed zij in juli 2013 een tussenuitspraak inzake de vaststelling schadeloosstelling voor de onteigenende effecten en vermogensbestanddelen van SNS Reaal N.V. en SNS Bank N.V. Van die uitspraak is cassatieberoep ingesteld. Voorts werden in 2013 een drietal beschikkingen gegeven in het conflict tussen de (indirecte) aandeelhouders van het Slotervaartziekenhuis. 5. Bezetting In 2013 was de bezetting van raadsheren in de Ondernemingskamer 4,4fte. In 2013 vonden er geen personele wijzigingen bij de raadsheren plaats en was die bezetting net als in 2012 verdeeld over zeven raadsheren. Van de raden (-plaastvervanger) verbonden aan de Ondernemingskamer nam één raad in 2013 afscheid, wegens het bereiken van de leeftijd van 70 jaar. Er traden drie nieuwe raden(plaatsvervanger) toe, zodat het aantal raden (-plaastvervanger) eind 2013 is gestegen naar 14. De bezetting is daarmede niet alleen meer divers geworden, maar kent ook meer raden (-plaatsvervanger) die nog actief zijn in het bedrijfsleven. Raden (-plaatsvervanger) nemen gemiddeld aan zes zittingsdagen per jaar deel.

In de cijfers is wel een toename te zien van organisatorische beschikldngen, maar die hebben geen betrekking op zaken die voortkomen uit de wetswijziging.


6

Sinds de tweede helft van 2009 houdt de Ondernemingskamer zitting onder wisselend voorzitterschap. Hierdoor en door de toename van het aantal raadsheren en raden (-plaatsvervanger) vergeleken met de periode voor 2009 is het aantal mogelijke raadkamersamenstellingen toegenomen. Daarmee is het waarborgen van de rechtseenheid sindsdien voor de Ondernemingskamer een belangrijk aandachtspunt geworden. 6. Vooruitblik Ten tijde van het schrijven van dit jaarverslag lijkt het aantal aangebrachte zaken voor 2014 niet significant te wijzigen ten opzichte van2ol3. De Ondernemingskamer blijft ook streven naar een vlotte afhandeling van aangebrachte zaken. In beginsel volgt de uitspraak in verzoekschriften, binnen zes tot acht weken na de mondelinge behandeling. Tot slot is het vermeldenswaard dat de Ondernemingskamer voornemens is om het aantal raden (plaatsvervanger) in 2014 verder uit breiden. Nu in tegenstelling tot het verleden meer van hen nog actief in hun professie of in het bedrijfsleven zijn, is een (mogelijk) belangenconflict van een raad (plaatsvervanger) op een aangebrachte zaak een toenemend aandachtspunt.

Jaan’erslag Ondernemingskamer 2013

7

III. JAARCIJFERS 1.

Algemeen

De jaarcijfers betreffen de gebeurtenissen die vallen binnen hetjaar 2013. Een verzoekschrift dat in 2012 is ingediend en in 2013 ter zitting is behandeld telt voor dit jaar derhalve niet mee bij de ingediende maar wel bij de ter zitting behandelde verzoekschriften. De intrekking van het desbetreffende verzoekschrift of de uitspraak wordt eveneens meegeteld, indien zich dat nog in 2013 heeft voorgedaan. Door onder meer deze wijze van tellen kan het aantal uitspraken in een jaar hoger of lager liggen dan het aantal ingekomen zaken. Verder ontstaan verschillen tussen het aantal ingekomen verzoeken of vorderingen en het aantal uitspraken, doordat in één zaak meer dan één uitspraak kan worden gedaan, maar ook doordat op samenhangende verzoeken of vorderingen één gezamenlijke uitspraak kan volgen en ook als zodanig in ditjaarverslag wordt geteld. Een minneljke regeling die ter zitting wordt getroffen, omvat meestal ook de afspraak dat het verzoek of de vordering (op enig moment) wordt ingetrokken en wordt als zodanig in de jaarcijfers meegeteld. De getroffen minneljke regelingen ter zitting die in een proces-verbaal zijn vastgelegd, zijn in deze paragraaf opgenomen als specificatie van het onderdeel intrekkingen/doorhalingen2. Voor het eerst zijn dit jaar de bevolen comparities meegeteld, zowel bij uitspraak (het bevel) als bij behandeling ter zitting. Het betreft vier comparities. Totaal overzicht zaken

2013

tabel i

Ingekomen zaken Behandeling ter zitting

Minneljke regeling ter zitting

Intrekkingen/doorhalingen Uitspraken

ZQI3 165 993

73

2012

161

i6

87 91

196

165

Verzoekschrift of dagvaarding Bij de Ondernemingskamer worden sommige zaken bij verzoekschrift en andere bij dagvaarding (rolprocedures) aangebracht. In 2013 was de verdeling tussen beide typen zaken als volgt: tabel

2


Minnelijke regeling ter zitting


Verzoekschrift 152

13

95 68

Dagvaarding 4

15

173

1

23

Eerste aanleg en hoger beroep De Ondernemingskamer maakt als bijzondere kamer deel uit van het Gerechtshof Amsterdam. Zij heeft specifieke, landelijke bevoegdheden. In het overgrote deel van de zaken fungeert zij als eerste en enig feitelijke rechter. Voor 2013 is de verdeling tussen eerste aanleg en hoger beroep zaken als volgt: tabel 3


Minneljike regeling ter zitting


Eerste aanleg 163

97 70 193

Hoger beroep 2 2

15

1

3 3

2 Schikking op slechts een enkel onderdeel van het geschil (bijv. kosten) worden hier niet geteld. Het merendeel van de schikkingen leidt direct tot een intrekking of doorhaling. De overige schikldngen nemen tot uitgangspunt dat na afwikkeling van de schikking, de zaak wordt ingetrokken of doorgehaald. Minneljke regelingen ter zitting getroffen die niet worden vastgelegd in een procesverbaal zijn niet geteld. Inclusief bevolen comparities, in 2013 waren dat er 4. In 2012 en eerdere jaren zijn deze niet meegeteld.


8

Cassatie De Hoge Raad heeft in 2013 drie keer (tegen zeven keer in 2012) beslist op een cassatieberoep tegen een uitspraak van de Ondernemingskamer. Het cassatieberoep in een eerste fase enquêteprocedure en het cassatieberoep in een tweede fase enquêteprocedure werden verworpen. Het cassatieberoep in een artikel 26 WOR-procedure leidde tot vernietiging van de beschikking van de Ondernemingskamer.

Jaarverslag Ondernemingskamer 2013 2.

9

Verzoekschriftprocedures

Enquêteprocedure, artikel 2:344 BW e.v. De enquêteprocedure is de meest voorkomende procedure bij de Ondernemingskamer. In 2013 hadden 105 verzoekschriften betrekking op het enquêterecht, 69,1% van alle ingekomen verzoekschriften (63,6% van het totaal aantal nieuwe zaken). Binnen de enquêteprocedure wordt gewoonlijk onderscheid gemaakt tussen de zogeheten eerste fase en de tweede fase. Ten behoeve van dit jaarverslag worden de verzoeken en beslissingen op de voet van artikel 2:345 tot en met 2:353 BW gerekend tot de eerste fase. De verzoeken en beslissingen op de voet van artikel 2:354 tot en met 2:356 BW worden gerekend tot de tweede fase. Een uitzondering op deze verdeling vormt een verzoek tot het treffen van onmiddellijke voorzieningen (artikel 2:349a lid 2 BW) in de tweede fase. In 2013 is er géén verzoek tot het treffen van onmiddellijke voorzieningen binnen de tiveede fase gedaan. Het aantal eerste fase verzoekschriften overtreft het aantal in de tweede fase verre: 85,7% tegenover 14,3 %. Dat geldt ook voor de beschikkingen: 88,9 % tegenover 11,1 %.4 tahel4

Ingekomen verzoeken Eerstefase5 Tweede fase

Beschikkingen

Eerstefase Tweede fase

2012

84

105 90 15

144

82 2

104 128

98 6

DoorÏooptijden

Bij de enquêteprocedure is met betrekking tot de eerste fase een onderscheid tussen de verschillende soorten verzoeken gemaakt. Voor de tweede fase is dit onderscheid gelet op het zeer geringe aantal zaken niet gemaakt. De hier weergegeven doorlooptijd betreft het aantal kalenderdagen tussen de mondelinge behandeling van een verzoek en de eerste uitspraak op het verzoek (de beslisperiode).6 tabel : Gemiddelde doorlooptijd in dagen Eerste fase

37

Enquête Enquête met onmiddellijke voorzieningen Alleen onmiddellijke voorzieningen

Tweede fase

25

73 37

245

28

37 9

232

Enquête, eerste fase

Tot en met 2009 werden de ingekomen verzoeken tot het treffen van onmiddellijke voorzieningen separaat geteld, ongeacht of zij gelijktijdig met het enquêteverzoek werden ingediend. Sinds het jaarverslag 2010 is er voor gekozen het aantal ingediende verzoekschriften te tellen en dit vervolgens uit te splitsen naar hetgeen verzocht werd. tabel 6

Ingekomen verzoeken totaal

Alleen enquête Enquête en onmiddellijke voorzieningen Alleen onmiddellijke voorzieningen

Intrekkingen

Voor zitting Ter of na zitting

Behandeling ter zitting 4

2012

84

8i

5

5

7’

71

8

5

2$ 17

43

11

Qi3

67

31 12

6o

Beschikkingen waarmee een verslag wordt gedeponeerd en ter inzage gelegd, zijn in deze vergelijking niet meegeteld. Inclusief overige verzoeken in de eerste fase (84 plus 6 voor 2013 en 8; plus; voor 2012) Zie voor een toelichting op de hier gekozen berekeningswijze, alsmede op andere wijze berekende doorlooptijden pagina

13.


10

Qi3

Beschikkingen totaal

Geheel of gedeeltelijk toegewezen Enquête toegewezen Enquête en onmiddellijke voorzieningen toegewezen Enquête toe-, onmiddellijke voorzieningen afgewezen Onmiddellijke voorzieningen toegewezen Afivijzingen Enquête afgewezen Enquête en onmiddellijke voorzieningen afgewezen Onmiddellijke voorzieningen afgewezen

53

41

28 20

25

8

25

3

1

1

5

12

Minneljke regeling ter zitting getroffen

3 0

ZQI3

Deponering en terinzagelegging onderzoeksverslag

33

1

Qi3 10

11

Overige enquêtebeschikkingen

Naast de voormelde (enquête en onmiddellijke voorzieningen) beschikldngen, komt er in de eerste fase nog een aantal meer diverse beschikkingen voor, zoals op verzoeken tot verhoging van de onderzoekskosten (artikel 2:350 lid 3 BW), bevel tot medewerking aan het onderzoek (artikel 2:352 BW), machtiging tot mededeling uit het verslag (artikel 2:353 lid 3 BW), en beschikkingen waarmee de procedure wordt beëindigd nadat onmiddellijke voorzieningen zijn getroffen en/of een onderzoek is gelast, of waarmee een benoemde onderzoeker of bestuurder wordt aangewezen, ontheven of vervangen. Veel van deze verzoeken worden op informele wijze gedaan. In zes gevallen had een dergelijk verzoek een (meer) formeel karakter. Die werden in onderstaande tabel als verzoekschrift venverkt. -

-

tabel 7

Ingekomen verzoekschriften Beschikkingen totaal

Separate aanwijzing onderzoekerz Inzage onderzoeksverslag Machtiging mededeling uit verslag Kostenverhoging onderzoek Beëindiging na bereiken minneljke regeling Beëindiging overig

Overige

6 75

2012 1 13

57

15

1

0

3 6

0

14

9

8

8

6

309

19

Bij een beschikking waarmee een onderzoek wordt bevolen, wordt soms “een nader aan te wijzen persoon benoemd ten einde het onderzoek te verrichten”. De aanwijzing van de onderzoeker gebeurd dan later bij separate beschikking. 8 Procedures worden bij beschikking beëindigd indien onmiddellijke voorzieningen zijn getroffen en/of een onderzoek is gelast, maar voortzetting van de procedure geen doel meer dient (bijvoorbeeld door een minneljke regeling tussen partijen of door gebrek aan baten bij de vennootschap waardoor het onderzoek niet aan kan vangen). Inclusief zeven extrajudiciële beschikkingen waarbij een functionaris werd aangewezen op verzoek van partijen. 7

Jaarverslag Ondernemingskamer

2013

11

Enquête, tweede fase tabel8

Ingekomen verzoeken

Wanbeleid Onmiddellijke voorzieningen KostenverÏlaaÏ2:354 BW

Behandeling ter zitting Minneljke regeling ter zitting Intrekking Voor de zitting Na de zitting

Beschikkingen

Verzoek tvanbeteid toegewezen Verzoek wanbeleid afgewezen Separate beslissing (onmiddellijke) voorzieningen Kostenverhaal 2:354 BW Overige beschikkingen

2

15

1

12

1

8 8 i6

3 3 3 5

1 0 2 0 2

5

4 o

4 o

1

1

2

9

1

Adviesrecht van de ondernemingsraad, artikel 26 WOR Na de verzoekschriften in de enquêteprocedure, vormen de verzoekschriften op de voet van artikel 26 WOR het grootste percentage (28,9%) ingediende verzoekschriften. Een ruime meerderheid pleegt echter voor de zitting weer te worden ingetrokken. In 2013 zijn 30 verzoeken (68,2% van 44 verzoeken) vôér de behandeling ter zitting ingetrokken. De gemiddelde doorlooptijd tussen de mondelinge behandeling van een verzoek op basis van artikel 26 WOR en de uitspraako bedraagt in 2013 43 dagen (tegen 26 dagen in 2012). tabel9

Ingekomen verzoeken Behandeling ter zitting Intrekkingen Voor zitting Na zitting

Beschikkingen

Verzoek toegewezen Verzoek afgewezen Comparitie gelast

Minneljke regeling ter zitting getroffen

10

De beslisperiode, zie dit hoofdstuk, paragraaf 4.

2012

44

54

17

22

30

40

34 6

27

3 15

15

6

1

9

6 8

0

1


12

Overige verzoekschriftprocedures Hierna volgt een overzicht van een aantal andere verzoekschriftprocedures bij de Ondernemingskamer. Procedures die noch in 2012, noch in 2013 zijn voorgekomen, worden niet genoemd. In 2013 is in de overige verzoekschriftprocedures slechts één inhoudelijke uitspraak gedaanlt. De doorlooptijd tussen de mondelinge behandeling van die zaak en de daarop volgende uitspraakl2 bedroeg 79 dagen (2012: 28) Jaarrekeningprocedure, artikel tabel

2:447

BW

10

Ingekomen verzoeken Behandeling ter zitting Beschikkingen Intrekkingen Intrekking rolprocedure 999 Rv’

1

1

1

1

0

1

o

1

0

1

Verzoek aan de voorzitter van de Ondernemingskamer tot goedkeuring van de aanwijzing van een accountant, artikel 2:328 (fusie) of 334 (splitsing) BW tabel

ii

Ingekomen verzoeken Fusie Splitsing

Beschikkingen Fusie Splitsing

2012

0

1 1

0

2

o

1

1

Hoger beroep verzet fusie-voorstel, artikel juncto artikel 997 lid 5 Rv tabel

2

o

2:316

lid 2 BW

12

Ingekomen verzoeken Intrekkingen

0

1

1

0

Vaststelling schadeloosstelling Artikel 6:rr Wft (Interventiewet) tabel

2012’4

13

Ingekomen verzoeken Behandeling ter zitting Beschikkingen

1

0

1

0

1

0

De twee overige uitspraken zijn een comparitiearrest in een WMS zaak en een herstelbeschikldng ex art. 31 Rv. De beslisperiode, zie dit hoofdstuk, paragraaf 4. 13 Artikel Rv (dagvaardingsprocedure) is nog van toepassing op jaarrekeningen die betrekkingen hebben op boekjaren die aanvangen voor 1januari 2006. De interventiewet is op 13 juni 2012 in werking getreden. 11

12


13

Adviesrecht deelnemersraad pensioenfonds, artikel tabel

14

Ingekomen verzoeken Behandeling ter zitting Beschikkingen Intrekkingen Minneljke regeling ter zitting getroffen

217

Pw 2012

1

2

1

1

0

2

1

1

0

1

Onderbewindstelling van pensioenfonds, artikel i68 Wet verplichte beroepspensioenregeling tabel

15

Ingekomen verzoeken Behandeling ter zitting Beschikkingen Intrekkingen

2012 0

0

0

0

0

1

0

0

Procedures op de voet van de WMS Artikel 36 lid 3 van de Wet medezeggenschap op scholen (WMS) biedt de mogelijkheid hij de Ondernemingskamer beroep in te stellen tegen een beslissing van de landelijke commissie geschillen WMS. Daarnaast kent deze wet de mogelijkheid om bij dagvaarding een vordering tot naleving van de verplichtingen jegens de medezeggenschapsraad aan de Ondernemingskamer voor te leggen (artikelen 36 leden 1 en 2 WMS). tabel 16

Ingekomen beroepschriften Ingekomen dagvaardingen Behandeling ter zitting Intrekkingen/Doorhalingen Uitspraken Comparitie bevolen

2U2 0

1

0

2

1

2

0

0

1

1 1


14

3. Rolprocedures De twee belangrijkste rolprocedures betreffen die van de uitkoop van minderheidsaandeelhouders door de grootaandeelhouder die 95% of meer van de aandelen in een NV of BVhoudt, en de geschillenregeling tussen aandeelhouders van een besloten vennootschap. De geschillenregeling wordt in eerste aanleg door de rechtbank behandeld. Het hoger beroep wordt ingesteld bij de Ondernemingskamer. Die procedure komt relatief weinig voor. In 2013 zijn er twee van dergelijke appellen (tegen 3 in 2012) hij de Ondernemingskamer aanhangig gemaakt.

De uitkoopprocedure wordt in eerste aanleg door de Ondernemingskamer behandeld. Het betrof in 2013 6,7% (6,8 % in 2012) van alle ingekomen zaken. Het aantal uitspraken in de uitkoopprocedure maakt 9,7% (in 2012 17%) uit van het totaal aantal uitspraken van de Ondernemingskamer in 2013. De gemiddelde doorlooptijd in de uitkoopprocedure tussen het vragen van arrest en de daaropvolgende uitspraak’5 bedraagt 10316 dagen (in 2012 was dat 108 dagen). In de geschillenregeling is slechts éénmaal inhoudelijk arrest gewezen. De doorlooptijd tussen het vragen van arrest en uitspraak in die geschillenregeling bedraagt 84 dagen’7. Uitkoop minderheidsaandeelhouders, artikel tahcl

17

Ingekomen zaken Vordering Vordering Vordering Vordering

ex2:92aBW ex2:201QBW ex 2:359c BW ex 2:359d BW

2:92a, 201a, 359C of

ZQ13

2Q2

11

11

4

5 5

4 3

Behandeling ter zitting Doorhalingen Arresten

1

o

1

Compuritie bevolen Tussenarrest Eindarrest

359d BW

2

1

19

28 1

6

21

12

7

Geschillenregeling, artikel 2:336 e.v. BW tabel i8

212

Ingekomen zaken Behandeling ter zitting Doorhalingen Arresten Comparitie bevolen Tussenarrest Eindarrest

2

3

2

0

3 3

2 2 2

1

3

Herstetarrest

Minneljke regeling ter zitting

1

o

o

Overige Hersteluitspraak, artikel tabel

31

Rv

19

Uitspraken

212

1

1

De beslisperiode, zie dit hoofdstuk, paragraaf 4. Hierbij zijn de arresten waarbij alleen deskundigen zijn aangewezen, de kosten van het deskundigenonderzoek zijn verhoogd of een comparitie is gelast niet meegerekend. t7Arresten tvaarbij een comparitie werd bevolen zijn niet meegeteld. 15 16


15

4. Enkele doorloopcijfers Bij het bepalen van doorlooptijden kunnen verschillende perioden worden onderscheiden: de behandeïperiode: de periode tussen het tijdstip waarop de zaak bij de Ondernemingskamer aanhangig wordt gemaakt en het tijdstip waarop partijen de Ondernemingskamer vragen te

-

beslissenl8,

-

-

-

de bestisperiode: de periode vanaf het tijdstip waarop partijen de Ondernemingskamer vragen te beslissen en het tijdstip waarop de uitspraak wordt gedaan en totale doorlooptijd per beslissing: de som van deze periodes: de totale doorlooptijd vanaf aanbrengen tot de beslissing; de totale doorlooptzjdperzaak: de periode vanaf aanbrengen tot de uitspraak waarmee een einde aan de procedure komt ofwel de som van alle behandel- en beslisperiodes in één zaak.

NB: Indien meer dan één beslissing wordt gegeven (een of meer tussenbeslissingen en een eindbeslissing), kunnen telkens opnieuw behandelperiode en beslisperiode worden berekend; na een tussenbeslissing begint de volgende behandelperiode op het tijdstip van de tussenbeslissing.19 Zijn er geen tussenbeslisssingen dan vallen uiteraard de totale doorlooptijd van de beslissing en van de zaak samen. Bij enqueteprocedures, le fase (meer dan 50% van het aantal zaken), blijft de procedure in geval van toewijzing formeel doorlopen ook nâ de eindbeslissing: het bevolen onderzoek vindt immers plaats na die eindbeslissing, terwijl eventueel getroffen onmiddellijke voorzieningen doorgaans ook doorlopen. De periode na de eindbeslissing in dele fase wordtvoor het bepalen van de doorlooptijden niet meegerekend. Voorts geldt dat e en 2 fase als twee verschillende zaken worden gezien: de totale doorlooptijd per zaak betreft dus steeds de onderscheiden fasen afzonderlijk. De hiervoor in het verslag op diverse plaatsen vermelde doorlooptijden betreffen de beslisperiode, gemeten in kalenderdagen. Hieronder geven wij achtereenvolgens de behandelperiode in zaken die zijn aangebracht in 2013; de beslisperiode in zaken die in 2013 zijn uitgesproken; de totale doorlooptijd per belissing voor belissingen in 2013; de totale doorlooptijd per zaak voor zaken die geëindigd zijn in 2013. Telkens ligt het meetpunt in 2013, waardoor het niet steeds over dezelfde zaken gaat. De geschillenregelingen zijn niet opgenomen in het overzicht van de behandelperiode omdat deze zaken, voor zover ze in 2013 zijn aangebracht, alle zijn geëindigd zonder dat arrest is gevraagd. -

-

-

-

Behandelperiode: dagen tussen (i) aanbrengenlo en (ii) het tijdstip in Ondernemingskamer vragen uitspraak te doen2l tabel

20

Enquête eerste fase Enquête tweede fase WOR Overige verzoekschriften Uitkoop

2013

waarop partijen de

2012

44

125

59 -

7222

46

128

53

42 71

18 In verzoekschriftprocedures is dit tijdstip het slot van de mondelinge behandeling en in rolprocedures het tijdstip waarop door partijen arrest wordt gevraagd. 19 Beslissingen op informeel gedane verzoeken, zoals om kostenverhoging van een onderzoek (ook bij deskundigenberichten), worden niet meegeteld. 20 Ook indien aangebracht voor 2013. 21 Voor de geschillenregelingen zijn in 2012 en 2013 en voor de overige verzoekschriftprocedures zijn in 2013 geen relevante getallen te geven. 22 Periode tussen aanbrengen of tussenarrest en (opnieuw) arrest vragen in 2013 door partijen. In twee zaken zit ook het bevolen deskundigenbericht in deze periode (in 2012 betrof dat één zaak). Zonder deze twee zaken bedraagt de behandelperiode gemiddeld 55 dagen in 2012).


i6

Beslisperiode: dagen tussen (i) het tijdstip waarop partijen de Ondernemingskamer vragen uitspraak te doen en (ii) het tijdstip waarop de uitspraak wordt gedaan in 201323 tabel

21

2012

Enquête eerste fase Enquête tweede fase WOR Overige verzoekschriften Uitkoop Geschillenregeling

37

245

43 8o 103

84

25

232 26 28

io8 125

Totale doorlooptijd per beslissing, de som van behandel- en beslisperiode: dagen tussen het

aanbrengen van de zaak en de tabel

22

Enquête eerste fase Enquête tweede fase WOR Overige verzoekschriften Uitkoop

eerste24

daarop volgende beslissing in aQi3

89

409 102 -

344

201325

83 363 89 74

208

Een vertekend beeld: de totale doorlooptijd per zaak, dagen tussen aanbrengen van de zaak en de

uitspraak waarmee de procedure in 2013 tot een einde komt.cc tabel

23

Enquête eerste fase Enquête tweede fase WOR Overige verzoekschriften Uitkoop Geschillenregeling

2012

399 278

104 -

307

503

79 49

265

346

-

741

Toelichting op de gekozen doorlooptijd, enquêteprocedures Binnen de rechtspraak worden doorlooptijden gewoonlijk berekend over de periode tussen het aanbrengen van de zaak tot de einduitspraak; hiervoor de totale doorlooptijd per zaak genoemd. Een zaak stroomt meestal uit op het moment van de juridische eindbeslissing in die zaak. Een dergelijke doorlooptijd van aanbreng tot uitstroom van de zaak, komt de doorlooptijd bij de Ondernemingskamer van aanbrengen tot uitstroom van de zaak op gemiddeld 338 dagen. Dit getal geeft echter een vertekend beeld. Wij lichten dit toe. Hoewel een beschikking waarbij een enquêteverzoek wordt toegewezen moet worden aangemerkt als een eindbeschikking waartegen cassatie openstaat, komt er met die beschikking wel een eind aan de procedure maar niet aan de zaak. Daarna volgt immers de zogeheten onderzoeksfase. Dan blijven de voorzieningen getroffen “voor de duur van het geding” voortduren, kunnen nieuwe voorzieningen worden getroffen en kan de onderzoeker verzoeken doen. Per 1 januari 2013 is voorts bij wet de raadsheer-commissaris ingevoerd die ten aanzien van het onderzoek bepaalde beslissingen kan nemen. De onderzoeksfase kan lang duren, soms jaren. Dat kan liggen aan de complexiteit van het onderzoek, problemen met de financiering van het onderzoek, maar ook aan (het gebrek aan) medewerking van partijen. Bovendien wordt een onderzoek regelmatig aangehouden voor schikkingsonderhandelingen, vaak begeleid door een door de Ondernemingskamer aangestelde Meetpunt is de uitspraak in 2013 en dit kan een tussen- of een einduitspraak zijn. Om administratieve reden zijn de vervoigbeslissingen niet meegeteld. 25 Meetpunt is de uitspraak in 2013 en dit kan een tussen- of een einduitspraak zijn. 26 Let op: het gaat hier dus niet om een eenvoudige optelling van behandelperiode en beslisperiode, maar de totale doorlooptijd tussen aanbrengen en beëindiging van de procedure door een einduitspraak. De lengte van deze doorlooptijd wordt door diverse factoren beïnvloed. Wij lichten het hierdoor vertekende beeld hierna toe. Zaken aangebracht voor 2010 kunnen wegens administratieve redenen niet worden meegerekend. Voor de geschillenregeling en de overige verzoekschriftprocedures zijn in 2013 geen relevante getallen te geven. 23

24


2013

17

functionaris. De enquêteprocedure in de eerste fase kan vervolgens eindigen door deponering van het verslag en ommekomst van de twee maands-termijn voor indiening van het verzoekschrift in de tweede faser dan wel zonder verslag door het bereiken van een schikking of het ontbreken van financiële middelen voor de kosten van het onderzoek. Zijn onmiddellijke voorzieningen getroffen, dan dienen deze doorgaans ook bij beschikking beëindigd te worden. —

—

In sommige gevallen is buiten het zicht van de Ondernemingskamer een onderzoek tot stilstand gekomen, soms terwijl onmiddellijke voorzieningen (althans formeel) doorlopen. Dat komt bijvoorbeeld voor, indien een schikking is getroffen en voortzetting van onderzoek en onmiddellijke voorzieningen geen belang meer dienen. Het komt dan regelmatig voor dat partijen pas na navragen door de Ondernemingskamer om beëindiging verzoeken of zelfs dat achterwege laten. De Ondernemingskamer gaat op enig moment ambtshalve over tot beëindiging. De zaak komt dan pas (soms na enkele jaren) tot een einde. Ook na de tweede fase procedure kunnen getroffen voorzieningen van kracht blijven en de zaak dus doorlopen totdat de voorzieningen bij beschikking worden opgeheven dan wel eindigen door ommekomst van de daarvoor vastgestelde termijn. Die termijn is gewoonlijk twee jaar. Bij een bevolen ontbinding loopt de zaak gewoonlijk door tot het einde van de vereffening. Ook dergelijke vereffeningen kunnen enkele jaren in beslag nemen. —

—

De hiervoor geschetste ontwikkelingen na de uitspraak in de 1e fase respectievelijk 2e fase, in het bijzonder dus het onderzoek en het voortduren van de (onmiddellijke) voorzieningen, maken geen deel uit van de enquêteprocedure in processuele zin. Zij vallen ook grotendeels buiten de invloedsfeer van de Ondernemingskamer. Zij tellen niettemin mee bij de berekening van de totale doorlooptijden per zaak in dit jaarverslag. Dat brengt mee dat die totale doorlooptijd per zaak geen geschikte maatstaf is voor beoordeling van de doorlooptijden. Het is beter om de behandel- en beslisperiode of de som daarvan, de totale doorlooptijd per beslissing als maatstaf aan te houden.

27

wordt een dergelijk verzoekschrift ingediend, dan loopt de procedure verder.

100%

100%

100%

100%

Ingekomen zaken

Intrekkingen/doorhalingen

Behandelingen ter zitting

Uitspraken 79,6%

75,8%

49,3%

63,6%

7,7%

17,2%

41,1%

26,7%

WOR

15

17

30

44

De beslisperiode, zie paragraaf 4.

Enquête eerste fase Enquête tweede fase WOR Uitkoop Geschillenregeling

125

103

43

245

37

1,5%

2,0%

4,1%

1,2%

Geschillenregeling

3

2

3

2

Geschiltenregeling

Onderzoekers Bestuurders* Commissarissen Bindend adviseurs Deskundigen29 Overige externe personen, onder wie beheerders van aandelen Totaal

(12)

() (‘)

(6) (io) 8

7 3

()

(21) 2

(23) 19

(2012)

18

2013

1,5%

3,0%

2,7%

1,2%

Overige

3

3

2

2

Overige

18

Indien de bestuurder ook beheerder van aandelen wordt, wordt de benoeming alleen bij de bestuurders meegeteld 29 Indien meer deskundigen worden benoemd, wordt dit als één benoeming gerekend. *

9,7%

1,0%

2,7%

6,7%

Uitkoop

19

1

2

11

Uitkoop

Benoemingen van functionarissen:

0,0%

1,0%

0,0%

0,6%

Jaarrekening

0

1

0

1

Jaarrekening

katenderdagen tussen (i) mondelinge behandeling of vragen arrest enerzijds en (ii) uitspraak anderzijds29

2013

Enquête

Totaal

Procenten

Doorlooptijden

156

196

Uitspraken

75

99

36

105

Enquête

Behandelingen ter zitting

165

Totaal

73

2013

2013

Intrekkingen/doorhalingen

Ingekomen zaken

Totalen

Verzameltabel zaken

5. Verzameltabellen


WOR

• Geschillenregeling

• Uitkoop

• Enquête tweede fase

• Enquête eerste fase

30

60

90 120 150

180

210

240

270

‘Overige

‘Uitkoop

Jaarrekening

•WOR

Enquête

Overige

Doorlooptijden

Instroom

2013

2013

• Geschillenregeling

0

2013

Geschifien regeling

• Uitkoop

Jaarrekening

•WOR

• Enquête


2013

Uitspraken

19

0

150

200

250

2003

Totaal

Rekest Rot

28

2005

2007

24

197

192

21

171

103

44

164

2009 2010

2012

196

26

170

96

54

179

19

i6o

2008

2013

—

192

14

178

90

52

151

4

147

2009

—Uitspraken:

2011

197

19

178

82

45

154

20

134

2007

—Zittingen

200$

15

149

2006

2003-2013

221

—Intr./doorh.

2006

t%%%%_______

Kerncijfers

148

120

101

8o

92

20

6i

69

69

i6i

170

12

15$

193

20

2005

177

173

1$

2004

159

182

Nieuwc zaken

2004

Totaal Intrekkingen/ doorhalingen Ziffingen Uitspraken:

Rot

2003

2003-2013

Nieuwe zaken: Rekest

6. Kerncijfers

Jaarverslag Ondememingskamer 2013

165

21

144

84

63

145

10

135

2010

i66

11

155

79

93

153

10

143

2011

165

32

132

87

91

16;

16

145

2012

22

196

174

99

13

165 73

152

2013

20


21

IV. JAARVERSLAG 1.

Bezetting

In 2013 was de bezetting van raadsheren in de Ondernemingskamer 4,4fte. In 2013 vonden er geen personele wijzigingen bij de raadsheren plaats en werd de bezetting net als in 2012 verdeeld over zeven raadsheren, waaronder twee raadsheerplaatsvervangers. Sinds de tweede helft van 2009 houdt de Ondernemingskamer zitting onder wisselend voorzitterschap. Hierdoor en door de toename van het aantal raadsheren vergeleken met de periode voor 2009 is het aantal mogelijke raadkamersamenstellingen toegenomen. Daarmee is het waarborgen van de rechtseenheid sinds 2010 voor de Ondernemingskamer een zwaarder aandachtspunt geworden. 2.

Over de cijfers

Sinds het jaarverslag 2010 hanteert de Ondernemingskamer een meer gedetailleerde wijze van tellen. De Ondernemingskamer beoogt daarmee meer inzicht in de vermelde cijfers te bieden. Sinds de jaarcijfers 2011 is op een enkel onderdeel nog een verdere detaillering aangebracht. Bij het vergelijken van de cijfers van 2013 met die van 2012 moet bedacht worden dat het hier steeds gaat om (relatief) kleine getallen. Dat maakt het niet goed mogelijk om, zonder nader onderzoek, aan de verschillen tussen de jaarcijfers conclusies te verbinden. Wel kunnen enkele observaties worden gemaakt. Algemeen Het aantal ingekomen zaken (165) is licht gestegen ten opzichte van 2012 (i61) Sinds 2010 is ieder jaar sprake van een lichte stijging, zie hiervoor ook de verzameltabel “Kerncijfers” op pagina 13 met de nieuw toegevoegde grafiek. Het aantal zittingen (99) is gestegen ten opzicht van 2012 (87), en vertoont sinds 2011 een stijgende lijn. Het aantal uitspraken laat een iets sterkere stijging zien ten opzichte van 2012 (+ 31), terwijl het aantal intrekkingen daalde (-i8) ten opzichte van 2012. Mogelijk zijn intrekldngen enerzijds en zittingen en uitspraken anderzijds met elkaar communicerende vaten. Het aantal minneljke regelingen ter zitting is nagenoeg gelijk gebleven (+1). Enquêteprocedure In 2013 is het totaal aantal ingekomen zaken in de eerste fase van de enquêteprocedure (84) licht gestegen ten opzichte van 2012 (8i). Dat komt overeen met de toename van de separate verzoeken tot het treffen van onmiddellijke voorzieningen (+3). In 2012 was er in gelijke mate sprake van een stijging van deze verzoeken. Het aantal enquêteverzoeken dat gepaard gaan met een verzoek tot het treffen van onmiddellijke voorzieningen blijft gelijk (71). Het aantal beschikkingen op een eerste fase-verzoek (5330) is gestegen ten opzicht van 2012 (41), maar het aantal toewijzingen daalt daarentegen weer (-s). Dit verklaart ook mogelijk een deel van de daling van het aantal benoemde functionarissen (-18). Het aantal intrekkingen voor de zitting is opvallend gedaald (17 tegen 31). In 2013 werden 12 onderzoeksverslagen gedeponeerd (2012: 5; 2011: 9; 2010: 6). Daarbij dient altijd in aanmerking te worden genomen dat een onderzoek geruime tijd kan duren. Het aantal ingekomen verzoeken in de tweede fase van de enquêteprocedure laat een flinke stijging zien (+13: van 2 naar 15), terwijl in 2012 juist sprake was van een daling (-j. Daar staat tegenover dat in 2012 ook weinig zaken werden ingetrokken (2) tegen 8 zaken in 2013. Het aantal toegewezen verzoeken tot vaststellen van wanbeleid () is wellicht: dan ook gelijk gebleven met 2012 en 2011. Het aantal overige beschikldngen is gestegen (van 1 naar 9). -

-

-

-

WOR Het aantal ingediende WOR-zaken is in 2013 gedaald (-io), terwijl in 2012 sprake was van een stijging (+12). Het aantal intrekkingen is daarbij in gelijke mate gedaald (-;o). Dit betekent dat in 2013 percentueel minder zaken werden ingetrokken (74,1% van de zaken in 2012 ingetrokken tegen 68,2% in 2013).

Dit betreft de beschikkingen uit tabel 6 op verzoeken tot het gelasten van een onderzoek en/of tot het treffen van onmiddellijke voorzieningen. De “overige enquêtebeschikkingen” uit tabel 7 zijn hier niet in meegeteld. 30


22

Uitkoop Het aantal ingekomen uitkoopvorderingen is in 2013 gelijk gebleven aan 2012 (ii). De uitstroom van zaken door middel van een eindarrest is daarbij gestegen (+5). De doorlooptijd van uitkoopprocedures blijft aandacht vragen. De doorlooptijd is in dit jaarverslag weergegeven in dagen vanaf het vragen van arrest tot aan de daarop volgende uitspraak (de beslisperiode): 103 dagen voor 2013 (10$ in 2012). Indien dit een tussenarrest betreft waarna partijen in de gelegenheid worden gesteld een (bewijs)stuk in het geding te brengen of waarbij een deskundigenonderzoek is gelast, wordt een nieuwe doorlooptijd berekend vanaf het moment dat partijen opnieuw arrest vragen. GeschiÏÏenregeÏing In 2013 werden twee nieuwe geschillenregelingprocedures bij de Ondernemingskamer aanhangig gemaakt, tegen drie in 2012.

3. Publicatie

Alle uitspraken van de Ondernemingskamer en de uitspraken van de Hoge Raad in cassatie op beslissingen van de Ondernemingskamer worden gepubliceerd in het tijdschrift Actuele Rechtspraak Ondernemingspraktijk (ARO), uitgegeven door Kluwer. De meeste uitspraken worden voorts op rechtspraak.nl geplaatst. Daarnaast verschijnt een selectie van de uitspraken van de Ondernemingskamer in onder meer de juridische vakbladen Jurisprudentie Onderneming en Recht (JOR) en Jurisprudentie Arbeidsrecht (JAR) (beide uitgegeven door SDU) en Ondernemingsrecht (uitgegeven door Kluwer). Van de uitspraken in 2013 van de Ondernemingskamer werden er in totaal 35 in deze vakbladen gepubliceerd, waarvan 26 voorzien van een annotatie. 4. Zittingsdag

De Ondernemingskamer heeft haar vaste zittingsdag op donderdag. Indien een verzoek met (bijzondere) spoed moet worden behandeld kan van deze vaste zittingsdag worden afgeweken. De praktijk leert dat ook een dergelijk verzoek meestal op de vaste zittingsdag kan worden behandeld. In 2013 is viermaal uitgeweken naar een andere zittingsdag, in 2012 was dat eenmaal.


2O3

23

5. Enkele opvallende zaken en kwesties Recht van enquête Enquête, eerste fase

Bevoegdheid van de Ondernemingskamer in geval van een arbitragebeding tussen partijen staat Holding B.V. c.s., 24 oktober 2O15, ARO 201, 162 In deze zaak werd aangevoerd dat de Ondernemingskamer niet bevoegd was om van het geschil kennis te nemen nu tussen partijen een arbitragebeding gold. Dit venveer werd venvorpen. De door de wettelijke regeling aan de Ondernemingskamer toegekende bevoegdheden kunnen door de rechtspersoon en degenen die deel uitmaken van haar organen niet worden opgedragen aan een arbiter omdat de artikelen 2:344 tot en met 359 BWvoorzien in een bijzondere rechtsgang (met een in beginsel ruime kring belanghebbenden) en die rechtsgang kan leiden tot rechtstreeks ingrijpen in de vennootschappeljke orde. Op grond daarvan behoort de enquêteprocedure tot het exclusieve domein van de overheidsrechter. Bevoegdheid van verzoekers tot het indienen van een enquêteverzoek. Stichting Collectieve Actie Agrico Coöueratieve handelsvereniging voor Akkerbouwgewassen U.A., 5 april 2013, ARD 2013, 72 In deze zaak werd het enquêteverzoek ingediend door een stichting die voldeed aan de vereisten als bedoeld in art. 3:3o5a BW. De stichting vertegenwoordigde ten minste 10% van de leden van coöperatie en was daarmee ontvankelijk in haar verzoek. Het verzoek werd uiteindelijk afgewezen. Enquftebevoegdheid beperkt in tijd? Logopak B.V., 10 oktober 2013, ARD 2013, 157 De Ondernemingskamer verwierp de stelling dat het enqufteverzoek niet ontvankelijk zou zijn omdat enquête werd verzocht naar een periode waarin verzoekster nog geen aandeelhouder was. Het stond verzoekster vrij om feiten en omstandigheden naar voren te brengen die zich voordeden in de periode voordat verzoekster aandeelhoudster was en die volgens haar het enquêteverzoek konden schragen. Het is aan de Ondernemingskamer om die feiten en omstandigheden te beoordelen met betrekking tot de vraag of er gegronde redenen waren om aan een juist beleid te twijfelen en, in het geval dat het onderzoek wordt toegewezen, een onderzoeksperiode te bepalen. In deze zaak waren er gegronde redenen om aan een juist beleid te twijfelen en werd een onderzoek bevolen over de verzochte periode. Bevoegdheid van de vennootschap Cryo-Save Group N.V., 6 september 2013, ARD 2013, 145 Met de wijziging van het enquêterecht per 1januari 2013 deed ook de vennootschap als verzoekster tot een onderzoek haar intrede in het strijdperk bij de Dndernemingskamer. In deze zaak gebruikte voor het eerst het bestuur van het beursgenoteerde Cryo-Save Group N.V. deze mogelijkheid en met succes. De Ondernemingskamer heeft eerst met spoed de verzochte onmiddellijke voorziening behandeld. Ciyo-Save werd geconfronteerd met een (nieuwe) grootaandeelhouder en zij maakte hierop gebruik van de door de Corporate Governance Code geopende mogelijkheid een “responstijd” in te roepen. Deze responstijd (van 180 dagen) biedt de vennootschap de gelegenheid voor nader beraad en constructief overleg met de nieuwe grootaandeelhouder voeren en om alternatieven voor de door de grootaandeelhouder gewenste voornemens en voorstellen te onderzoeken. De nieuwe grootaandeelhouder riep vervolgens een algemene vergadering van aandeelhouders bijeen waarop hij zijn eigen bestuurder wilde benoemen als bestuurder van Cryo-Save. Dit druiste volgens Ciyo-Save in tegen de responstijd en zij verzocht de Dndernemingskamer in te grijpen. De Dndernemingskamer wees de verzochte onmiddellijke voorziening toe en verdaagde de algemene vergadering van aandeelhouders tot na afloop of beëindiging van de responstijd. Positie van de door de Ondernemingskamer benoemde functionaris Auragenix N.V., l4jufli 2013, ARD 2013, 104 en Novero Holdings B.V., 30 oktober 2013, ARD 2013, 164 In Auragenix oordeelde de Dndernemingskamer dat de bestuurder zijn taak als bestuurder zelfstandig verricht, ook ten opzichte van de Ondernemingskamer. In Novero overwoog de Dndernemingskamer


24

uitdrukkelijk dat het gevolg van de zelfstandigheid van de tijdelijk benoemde bestuurders is dat de Ondernemingskamer geen concrete instructies tot het verrichten van bepaalde handelingen geeft, noch aan dergelijke handelingen haar goedkeuring hecht. Bezwaren tegen de wijze waarop de bestuurder zijn taak uitoefent, kunnen slechts leiden tot ontheffing van de bestuurder uit zijn functie door de Ondernemingskamer indien de bestuurder kennelijk onredelijk heeft gehandeld of zal handelen. De overwegingen van de Ondernemingskamer in de derde Slotervaartziekenhuis-beschikldng (zie hieronder) waren in lijn met haar beschikkingen in Auragenix en Novero. Slotervaartziekenhuis B.V. c.s., 4 juli 2013, AR0 2013, 120, i8 oktober 2013, ARO 2013, i6o en ii december 2013, ARO 2014, 5 In de eerste beschikking kwam onder meer de onwankeljkheid van verzoekers aan de orde. Ten aanzien van een aantal (Hein)dochtervennootschappen, waaronder Slotervaartziekenhuis B.V., oordeelde de Ondernemingskamer dat verzoekers met geen woord hadden toegelicht dat deze vennootschappen een economische en organisatorische eenheid vormden (met de vennootschappen waarin verzoekers aandelen hielden) en dat daarom een concernenquête geïndiceerd zou zijn. Verzoekers werden ten aanzien van deze vennootschappen niet-ontvankelijk verMaard. -

-

In de tweede beschikking werd het enquêteverzoek inhoudelijk beoordeeld. Eind december 2012 overleed de bestuurder, tevens indirect meerderheidsaandeelhouder, van Slotervaartziekenhuis en van haar (destijds) enig aandeelhouder Meromi Holding B.V. Een aan hem gelieerde vennootschap was voorts een van de grootste leningverstrekicers van Slotervaartziekenhuis. De erven van deze bestuurder/meerderheidsaandeelhouder volgden hem als aandeelhouder op en één van hen werd enig bestuurder van Slotervaartziekenhuis en Meromi Holding. Deze erfgenaam was reeds bestuurder van voormelde leningverstrekker; diens broer volgde hem later als bestuurder van de leningverstrekker op. Door een uitgifte van aandelen werd de hiervoor bedoelde lening aan Slotervaartziekenhuis (gedeeltelijk) omgezet in kapitaal. Daarmee venvaterde het belang van Meromi Holding van ioo% naar 0,36%, en verwierf de leningverstrekker 99,64% van de aandelen. De 0K overwoog dat zeker bij een vennootschap als Meromi Holding waarin een beperkte kring van aandeelhouders deelnam, het gewicht van een dergelijk, voor die vennootschap ingrijpend besluit tot overdracht van de indirect aan haar verbonden onderneming meebracht dat haar bestuur ten minste vooraf en uit zichzelf openheid van zaken diende te geven aan de niet in het bestuur van die vennootschap vertegenwoordigde minderheidsaandeelhouder. Deze is ten onrechte niet in de gelegenheid geweest zijn bezwaren naar voren te brengen en mogelijke alternatieven voor de omzetting aan te dragen. De erven en in het bijzonder de twee broers hadden in hun uiteenlopende hoedanigheden steeds belang bij het besluit tot statutenwijziging en emissie. Dit besluit had tot gevolg dat de erven indirect een vrijwel ioo% aandelenbelang in Slotervaartziekenhuis verwierven en dat het indirecte aandelenbelang van verzoekers ((indirecte) aandeelhouders in Meromi Holding) in die vennootschap tot vrijwel nul werd gereduceerd. Niet is gebleken dat de broers oog hebben gehad voor de belangentegenstellingen en de mogelijkheid van belangenvermenging en dat zij voldoende rekening hebben gehouden met de belangen van de minderheidsaandeelhouders. De nakoming van de aanbiedingsverplichtingen op grond van de statuten van Slotervaartziekenhuis en Meromi Holding, die mogelijk had geleid tot verkrjging van een meerderheidsbelang van (een of meer) verzoekers in die vennootschappen (en daarmee, althans ten tijde van het ontstaan van de aanbiedingsverplichtingen, van een meerderheidsbelang in Slotervaartziekenhuis), werd niet voldoende voortvarend uitgevoerd. De aanbieders stelden weliswaar steeds ‘bereid te zijn’ hun aandelen aan te bieden doch deden dat in feite gedurende bijna drie maanden niettemin niet ondanks dat verzoekers daar op aandrongen. De aandelen in beide vennootschappen werden pas na de emissie aan de overige aandeelhouders aangeboden. Een en ander leverde gegronde redenen op om aan een juist beleid en een juiste gang van zaken te twijfelen van Meromi Holding en Jeemer B.V., een tussenholding via welke vennootschap een deel van verzoekers en de erven aandelen in Meromi Holding hielden. Een onderzoek werd bevolen. Bij wijze van onmiddellijke voorzieningen werd de bestuurder van Meromi Holding en Jeemer geschorst en werd in zijn plaats een onafhankelijke bestuurder benoemd. In de derde beschikking werd de positie van de door de Ondernemingskamer benoemde bestuurder aan de orde gesteld. In deze procedure werd de Ondernemingskamer (onder meer) verzocht om de door haar benoemde bestuurder op te dragen, althans uitdrukkelijk toe te staan, de reeds gesloten koopovereenkomst (waarbij het Slotervaartziekenhuis was verkocht) te ontbinden. De Ondernemingskamer wees dit verzoek van de hand met de ovenveging dat de zij niet zelf bestuurt, doch dat dit uitdrukkelijk de zelfstandige taak van de door haar benoemde bestuurder is. Dat betekende in deze zaak dat de Ondernemingskamer ook geen concrete instructie tot het verrichten van bepaalde bestuurshandelingen gaf.


25

Enquête, tweede fase

De positie van de onderzoekers Van der Moolen Holding N.V., 15 februari 2013, ARO 2013, 55 In de tweede fase van de Van der Moolen Holding N.V. procedure werd aangevoerd dat de onderzoekers niet (voldoende) onafhankelijk waren. De Ondernemingskamer stelde voorop dat het weliswaar wenselijk is dat op de voet van artikel 2:345 BW benoemde onderzoekers onafhankelijk zijn, maar aan hen kunnen niet dezelfde eisen van onafhankelijkheid worden gesteld als aan rechters. Daarbij nam de Ondernemingskamer in aanmerking dat de vereiste deskundigheid en beschikbaarheid in voorkomende gevallen de keuze voor het benoemen van onderzoekers kunnen beperken. De Ondernemingskamer stelde vervolgens vast dat zich bij de beursgenoteerde onderneming Van der Moolen Holding wanbeleid had voor gedaan, zowel met betrekking tot bepaalde bedrijfsonderdelen, als ook in de structuur en uitvoering van de corporate governance. Voorts stelde de Ondernemingskamer vast dat bepaalde bestuurders en commissarissen persoonlijk verantwoordelijk voor het wanbeleid kunnen worden gehouden. De voormalige voorzitter van het bestuur en een persoon die geacht werd als bestuurder te zijn opgetreden werden tot betaling van de onderzoekskosten veroordeeld. Wet op de Ondernemingsraden

Nederlands Christelijke Radiovereniging (NCRV1, i april 2012, ARO 2012, S De ondernemingsraad van de NCRV (de ondernemer) stelde het besluit van NCRV tot fusie met KRO hij de Ondernemingskamer aan de orde. De Ondernemingskamer oordeelde dat het besluit op onderdelen niet van een deugdelijke motivering was voorzien. De ondernemingsraad was aldus niet in de gelegenheid gesteld deze onderdelen in zijn advisering te betrekken, terwijl het besluit onmiskenbaar gevolgen voor het personeel had. Daarmee handelde NCRV in strijd met het voorschrift van artikel 25 lid 3 WOR waarin de ondernemer wordt opgedragen een overzicht te verstrekken van de gevolgen die het besluit naar te verwachten valt voor de in de onderneming werkzame personen zal hebben en van de naar aanleiding daarvan voorgenomen maatregelen. Ook schoot het besluit te kort ten aanzien van de vereiste duidelijkheid over de wijze waarop de medezeggenschap gelet op de fasering van de fusie tot haar recht kon komen. De door NCRV beoogde fasering en de daarmee samenhangende besluitvorming deden wezenlijk afbreuk aan het goede verloop en de effectiviteit van de alles overziend medezeggenschap. Het besluit was daarmee kennelijk onredelijk. NCRV vroeg de door de ondernemingsraad verzochte voorzieningen af te wijzen omdat toewijzing van deze voorzieningen een tijdige afronding van het fusieproces ernstig in gevaar zou brengen, hetgeen tot onaanvaardbare gevolgen zou leiden. Het zwaarwegende belang van tijdige afronding van het fusieproces stond echter niet in de weg aan toewijzing van de gevraagde voorzieningen, omdat aangenomen moest worden dat de ondernemingsraad dit belang voor ogen zou houden en zich zou inspannen om in redelijk overleg met NCRV de vertraging als gevolg van deze beslissing tot een minimum te beperken. —

—

Vaststelling Schadeloosstelling artikel

6:11

Wft

SNS Reaal N.V. c.s., ii juli 2012, ARO 2012, 114 Een opvallende zaak uit 2013 was uiteraard het verzoek van de Minister van Financiën tot vaststelling van de schadeloosstelling voor de onteigende effecten en vermogensbestanddelen van SNS Reaal N.V. en SNS Bank N.V. Voor de mondelinge behandeling van het verzoek werden meer dan 700 oproepingsbrieven door de griffie van de Ondernemingskamer verzonden. Ter zitting verschenen 36 partijen en de zitting werd door de Ondernemingskamer bovendien voor het eerst in het nieuwe Paleis van Justitie aan het IJ gehouden. De afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State had zich eerder gebogen over de rechtmatigheid van de onteigening. In haar beschikking stelde de Ondernemingskamer vast dat haar taak bij de schadeloosstelling een zelfstandige was in die zin, dat zij ten minste diende te onderzoeken of zij het aannemelijk achtte dat het aanbod geen volledige vergoeding van de door de betrokkenen geleden schade vormde, ongeacht of wel of niet verweer is gevoerd. Aan het onteigeningsbesluit kwam voor zover het beroep tegen het onteigeningsbesluit was verworpen formele rechtskracht toe: voor de Ondernemingskamer was de onteigening in zoverre een gegeven, dat zij deze niet opnieuw toetste. —

—


26

De Ondernemingskamer oordeelde voorts dat de door de minister aangeboden schadeloosstelling van € 0,00 onvoldoende was toegelicht. Het was aannemelijk dat het aanbod geen volledige vergoeding van de door de rechthebbenden geleden schade vormde, zoals de wet voorschrijft. De Ondernemingskamer diende dan ook een hogere schadeloosstelling vast te stellen. Daartoe had de Ondernemingskamer behoefte aan deskundige voorlichting. Partijen werden in de gelegenheid gesteld zich schriftelijk uitlaten over de benoeming van deskundigen en over de vraagstelling aan de deskundigen. Overeenkomstig een daartoe strekkend verzoek stelde de Ondernemingskamer tevens tussentijdse cassatieberoep open. Cassatie is inmiddels ingesteld. De procedure wordt aangehouden in afwachting van de uitspraak van de Hoge Raad. Uitkoop Grensoverschrijdende aspecten

Retif Holland B.V., 12 maart 2013, ARO 2013, 62 Veel uitkoopprocedures hebben grensoverschrijdende aspecten. Zo kunnen er in het buitenland verblijvende gerechtigden op aandelen zijn, die hun aandelen houden via constructies naar buitenlands recht (zie bijvoorbeeld Fairstar Heay Transport N.V., 12 februari 2013, ARO 2013, 43). Ook komt het voor dat Nederlandse vennootschappen in het buitenland beursgenoteerd zijn en wordt ook de prijs in (courante) vreemde valuta vastgesteld (zie bijvoorbeeld Brit Insurance, 15januari 2013, ARO 2013, 31 en de voormelde uitspraak in Fairstar Heavy Transport N.V.). In de zaak Retif Holland B.V. paste de Ondernemingskamer Belgisch recht toe. Eiseres was een Belgische vennootschap. Zij had de andere onbekende aandeelhouders gedagvaard. Eerder in de procedure bleek dat de, eveneens Belgische, dochtervennootschap van eiseres de hier gevorderde aandelen hield, maar dat deze dochter inmiddels was ontbonden en vereffend. Op de iaag of deze oorspronkelijke andere aandeelhouder na haar vereffening was blijven bestaan alsmede op de vraag welke de gevolgen van wijzigingen in dat bestaan waren, was naar het oordeel van de Ondernemingskamer Belgisch recht van toepassing. Naar Belgisch recht hield deze aandeelhouder als gevolg van de afsluiting van de vereffening en in ieder geval na afloop van vijf jaar nadien, op te bestaan en gingen het vereffeningssaldo alsmede de bekende goederen van rechtswege over op de aandeelhouder van de vereffende vennootschap, derhalve op eiseres. Het rechtsgevolg van de vereffening te beoordelen naar Belgisch recht was dat ook de beide in het vermogen van de vereffende vennootschap/aandeelhouder vallende hij haar vereffening vergeten aandelen in Retif Holland (de vennootschap waarvan de uitkoop van aandelen wordt gevorderd) waren overgegaan op eiseres en dat die overgang naar Belgisch recht moest worden aangemerkt als een verkrjging onder algemene titel. Die verkrjging was ook naar Nederlands recht geldig zonder dat daartoe een tot overdracht bestemde notariële akte als bedoeld in artikel 2:196 BW vereist was. De Ondernemingskamer concludeerde dat de beide aandelen in Retif Holland (reeds) op eiseres waren overgegaan en dat zij derhalve reeds op die grond niet in haar vordering kon worden ontvangen. —

—

—

—

Geschullenregeling Toepassing nieuwe geschillenregeting

Expertisebureau Jonker/Wesdorp B.V., 10 september 2012, ARO 2012, 1F;1 In deze zaak vond de nieuwe geschillenregeling voor het eerst toepassing doordat de dagvaarding in hoger beroep na invoering van de nieuwe regeling was uitgebracht. In deze zaak werd aangevoerd dat de statutaire geschillenregeling van toepassing was. Echter, deze regeling was bedoeld indien de stemmen in de vergadering van aandeelhouders staakten. Een dergelijke regeling kon noch worden aangemerkt als een regeling “voor de oplossing van geschillen tussen aandeelhouders” (oud recht), noch als een regeling “voor de oplossing van geschillen als in deze afdeling bedoeld” (nieuw recht). De vordering tot uitstoting was toewijsbaar. Omdat ontwikkelingen sedert het verbreken van de samenwerking tussen de aandeelhouders van invloed konden zijn op de waarde en de te betalen prijs kon, zonder nadere gegevens over de periode sedertdien anders dan de Rechtbank oordeelde niet van worden uitgegaan dat de waarde onveranderd was gebleven. Er werd een deskundigenbericht over de waarde van de aandelen bevolen. —

—


27

V. ORGANISATIE De Ondernemingskamer houdt zitting met telkens drie raadsheren, waarvan één als voorzitter, twee raden (deskundigen uit de praktijk die geen lid zijn van de rechterlijke macht) en een griffier. De voorzitter, de secretarissen en de administratief-juridisch medewerkers van de Ondernemingskamer vormen samen het bureau van de Ondernemingskamer. Het bureau is onder meer belast met de coördinatie van de lopende procedures, het onderhouden van de contacten met door de Ondernemingskamer benoemde externe personen (onderzoekers, bestuurders en anderen) en de externe representatie van de Ondernemingskamer. De bezetting van de Ondernemingskamer was in het jaar Leden van de Rechterlijke Macht

Voorzitter:

mr. P. Ingelse

Raadsheren: mr. E.F. Faase A.C. Faber mr. A.M.L. Broekhuijsen-Molenaar mr. E.A.G. van der Ouderaa mr. G.C. Makkink Raadsheren-plaatsvervanger: prof. mr. M.P. Nieuwe Weme prof. mr. J.H.M. Willems Raden(-plaatsvervanger) prof. dr. M.A. van Hoepen RA prof. dr. J. Klaassen RA (tot 1juni 2013) E.R. Bunt drs. P.R. Baart prof. dr. R.A.H. van der Meer RA G.A. Cremers prof. dr. mr. F. van der Wel RA prof. dr. M.N. Hoogendoorn RA H. de Munnik drs. J. van den Belt dr. P.M. Verboom drs. M.A. Scheltema mr. drs. B.M. Prins RA (per 3januari 2013) drs. P.G. Boumeester (per 7januari 2013) prof. drs. E. Eeftink RA (per 17 september 2013) Secretarissen van de Ondernemingskainer mr. A.J. van Wees mr. drs. R. Verheggen mr. B.M. Meerdink-Schenau mr. H.H.J. Zevenhuijzen Juridisch medewerker mr. T. Salemink (tot ijuli 2013) Administratief-juridisch medewerkers C.C. Wessendorp (tot ijuli 2013) C.M.M. van Vlaanderen D. Sleebos (vanaf 1januari 2013)

2013

als volgt:


28

VI. CONTACTGEGEVENS (sinds april

2013)

Bezoekadres en Griffie

Paleis van Justitie IJdok 20 1013 MM Amsterdam

Telefoon- en faxnummer

telefoon: fax:

(+31) (o)88 (+31)

36 (0)88 36 -

-

11317 10040

Postadres

Postbus 1312 1000 BH AMSTERDAM Terechtzittingen

Paleis van Justitie IJdok 20 1013 MM Amsterdam E-mailadres

[email protected] Website

www.rechtspraak.nl

Webpagina http: //www.rechtspraak.nl/Organisatie/Gerechtshoven/Amsterdam/OverHetGerechtshof/ Organisatie/Pages/Ondernemingskamer.aspx

GERECHTSHOF TE AMSTERDAM ONDERNEMINGSKAMER. jaarcijfers enjaarverslag 2013

Recommend Documents