Gemeentelijk Rioleringsplan Maastricht

Gemeentelijk Rioleringsplan Maastricht 2013-2017 Stedelijk afvalwater, afvloeiend hemelwater en grondwater Verkorte versie (concept)

Grontmij Nederland B.V. De Bilt, 1 juli 2013

GRP Maastricht 2013-2017, revisie C6 korte versie

Verantwoording

Titel

:

Gemeentelijk Rioleringsplan Maastricht 2013-2017

Subtitel

:

Stedelijk afvalwater, afvloeiend hemelwater en grondwater

Projectnummer

:

316516

Referentienummer

:

GRP Maastricht 2013-2017

Revisie

:

C6 korte versie

Datum

:

1 juli 2013

Auteur(s)

:

Elwin Leusink, MSc, ir. Karst Jan van Esch

E-mail adres

:

[email protected]

Gecontroleerd door

:

projectgroep

Goedgekeurd door

:

dr. ir. Aad Oomens

Paraaf goedgekeurd

:

Contact

:

Grontmij Nederland B.V. De Holle Bilt 22 3732 HM De Bilt Postbus 203 3730 AE De Bilt T +31 30 220 74 44 F +31 30 220 02 94 www.grontmij.nl

GRP Maastricht 2013-2017, revisie C6 korte versie Pagina 2 van 36

Inhoudsopgave

Samenvatting................................................................................................................................. 4 1 1.1 1.2 1.3 1.4

Inleiding ......................................................................................................................... 9 Aanleiding ..................................................................................................................... 9 Samenwerking Maas en Mergelland ............................................................................ 9 Procedures .................................................................................................................... 9 Leeswijzer ..................................................................................................................... 9

2

Even terugkijken ......................................................................................................... 11

3 3.1 3.2 3.3

Wat willen we .............................................................................................................. 13 Inleiding ....................................................................................................................... 13 Ambities afvalwaterplan .............................................................................................. 13 Doelen, functionele eisen, maatstaven en meetmethoden ......................................... 14

4 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6

Wat hebben we nu? .................................................................................................... 16 Totaal overzicht aanwezige voorzieningen ................................................................. 16 Stedelijk afvalwater ..................................................................................................... 18 Hemelwater ................................................................................................................. 20 Zorgplicht grondwater ................................................................................................. 21 Organisatie .................................................................................................................. 22 Effectief beheer ........................................................................................................... 22

5 5.1 5.2 5.3 5.4

De opgave ................................................................................................................... 24 Inleiding ....................................................................................................................... 24 Stedelijk afvalwater en hemelwater ............................................................................ 24 Grondwater ................................................................................................................. 28 Effectief beheer ........................................................................................................... 29

6 6.1 6.2

Organisatie en financiën ............................................................................................. 31 Organisatie .................................................................................................................. 31 Financiën .................................................................................................................... 32

7

Bijlage : Investeringen riolen 2013-2092 .................................................................... 35


Samenvatting

Waarom een GRP? Goede riolering is nodig voor de bescherming van de volksgezondheid, het milieu en het tegengaan van wateroverlast. Als gemeente hebben we de taak om voor die riolering te zorgen, we hebben de zorgplicht voor stedelijk afvalwater, voor afvloeiend hemelwater en voor grondwatermaatregelen. Dit GRP geeft aan hoe wij met deze drie zorgplichten omgaan. Dit is het vierde GRP van Maastricht. Ons eerste GRP was vooral gericht op de relatie van onze riolering met het milieu, de basisinspanning stond hierbij centraal. De basisinspanning is een eis vanuit de waterbeheerders dat er een afname moet plaatsvinden van 50% van de vuilemissie door overstortingen. In het tweede GRP lag de nadruk op de ongezuiverde lozingen in het buitengebied: hoe kunnen we die het beste saneren. Het derde GRP ging vooral in op het verbeteren van het inzicht in de toestand van de riolering door reiniging en inspectie en op het verbeteren van het inzicht in het milieutechnisch functioneren en de relatie tussen riolering en zuivering (Optimalisatie Afvalwatersysteem Studie OAS). In dit vierde GRP zijn belangrijke aandachtsvelden de samenwerking binnen Maas en Mergelland, het inspelen op de klimaatverandering (relatie met de openbare ruimte, voorkomen wateroverlast, hittestress), het verwerken van de uitkomsten van de OAS en de opgave vanuit de Kaderrichtlijn Water, een Europese wet over de waterkwaliteit. Deze laatste twee hebben weer te maken met het milieutechnisch functioneren. Samenwerking Maas en Mergelland We nemen deel aan het samenwerkingsverband (afval)waterbeheer Maas en Mergelland. In dit samenwerkingsverband onderzoeken we op welke gebieden van het (afval)waterbeheer we de kwaliteit kunnen verhogen, de kwetsbaarheid kunnen verminderen en op kosten kunnen besparen. Samen met de gemeenten Eijsden-Margraten, Gulpen-Wittem, Maastricht, Simpelveld, Vaals, Valkenburg aan de Geul, het waterschap Roer en Overmaas en het waterschapsbedrijf Limburg hebben we een “Beleidsplan (afval)waterbeheer Maas en Mergelland” opgesteld. Ook Rijkswaterstaat heeft aan de overleggen deelgenomen. In het beleidsplan staan de gezamenlijke ambities, de uitgangspunten en een actieprogramma die invulling geven aan de samenwerking. Het beleidsplan is daarom de basis voor dit voorliggende GRP. Wat ging er vooraf? Het GRP 2007-2011 is leidraad geweest voor de rioleringszorg in de afgelopen periode. De gestelde doelen zijn in grote mate behaald. Er zijn geen problemen bekend met de inzameling van stedelijk afvalwater en hemelwater en het transport van afvalwater verloopt goed. Bovendien onderhouden we de rioleringsvoorzieningen planmatig. De meeste onderzoeken en maatregelen zijn uitgevoerd. Soms bleken onderzoeken en maatregelen achteraf niet nodig, soms zijn ze uitgesteld om werk-met-werk te kunnen combineren.


Samenvatting

Vanwege de ondertunneling van de A2 is extra aandacht uitgegaan naar de riolering en grondwaterstand in dit gebied. Wat zijn de doelen voor de rioleringszorg in de komende planperiode? Vanuit de visie en ambities uit het beleidsplan stellen we de volgende doelen voor onze rioleringszorg: 1. Zorgen voor inzameling van stedelijk afvalwater. 2. Zorgen voor transport van stedelijk afvalwater. 3. Zorgen voor inzameling van hemelwater (voor zover niet door de particulier). 4. Zorgen voor verwerking van ingezameld hemelwater 5. Zorgen dat (voor zover mogelijk) het grondwater de bestemming van een gebied niet structureel belemmert. De doelen hebben we geconcretiseerd in functionele eisen en maatstaven zodat we kunnen toetsen of de huidige situatie aan de gestelde doelen voldoet. Waar staan we nu? Alle woningen en bedrijven in onze gemeente zijn aangesloten op (druk)riolering of een individuele zuivering (IBA). Hiermee voldoen we aan de wettelijke zorgplicht. We beheren 480 km gemengde riolering, 69 km gescheiden riolering, 8 km leiding van drukriolering, 1 km persleiding, 30 gemalen, 57 drukriolering pompunits en 13 bergbezinkbassins. Alle voorzieningen samen hebben een vervangingswaarde van € 500 miljoen. De gegevens van de riolen zijn opgeslagen in het rioolbeheersysteem, actueel en toegankelijk. Ook de gegevens van gemalen en andere voorzieningen registreren we en houden we actueel. De laatste 4 jaar hebben we 100% van het vrijvervalstelsel laten inspecteren. Als het nodig was, hebben we actie ondernomen. We hebben ook inzicht in het functioneren van de riolering. Er zijn geen grote overlastlocaties bekend. Om de basisinspanning te behalen zijn nog wel een aantal maatregelen nodig en ook ligt er een Kaderrichtlijn Wateropgave. We beschikken over een grondwatermeetnet en hebben inzicht in de grondwaterstanden. Er zijn enkele probleemlocaties bekend, die we monitoren. Als het nodig is, nemen we maatregelen. De sector Vergunning en Leefbaarheid controleert en handhaaft de vergunningen bij bedrijven, waarbij indien nodig ook de afvalwatercomponent wordt meegenomen. We beschikken over een rioolheffingsverordening en een bouwverordening.

De afgelopen periode heeft in het teken gestaan van reiniging, inspectie en herstel. In Maastricht-Oost is in 2012 een groot aantal leidingen gerelined (relining Wijckerpoort) GRP Maastricht 2013-2017, revisie C6 korte versie Pagina 5 van 36

Samenvatting

Wat moeten we doen in de planperiode en daarna? 1. Nieuwe percelen moeten hun huishoudelijk afvalwater in principe aansluiten op riolering. Hemelwater moet op eigen terrein worden geïnfiltreerd, tenzij dit niet mogelijk is. Bij nieuwbouwprojecten is de aanleg van gescheiden riolering het uitgangspunt. 2. Samen met onze partners van het samenwerkingsverband afvalwaterketenbeheer Maas en Mergelland voeren we een actieprogramma uit. Door het gezamenlijk uitvoeren besparen we op de kosten en hoeven niet altijd zelf het wiel uit te vinden. Met de resultaten van de onderzoeken passen we ons dagelijkse beheer aan en werken we dat verder uit om ook voor de operationele taken de kwaliteit te verbeteren en kosten te besparen. Door meer kennis op te doen over het rioolstelsel en de omgeving zijn we in staat maatregelen beter te onderbouwen. 3. Gegevens van de riolering houden we actueel en correct. De toestand van vrijvervalriolen onderzoeken we eenmaal in de tien jaar door video-inspectie en de inspectiegegevens slaan we op in het rioleringsbeheersysteem. Omdat we net hebben geïnspecteerd, is dit deze planperiode niet nodig. We gaan door met het werken aan het volledig en actueel houden van het rioleringsbeheerpakket. 4. Regelmatig onderhoud is nodig om een goede afstroming in de vrijvervalriolering te handhaven. Ook gemalen en andere rioleringsonderdelen reinigen we één of enkele keren per jaar. Reiniging vindt plaats volgens vaste onderhoudsschema‟s. 5. Door moderne renovatietechnieken te gebruiken, besparen we op de kosten van rioolvervanging. Waar mogelijk en zinvol passen we relinen van oude rioolbuizen toe. Dit is goedkoper en geeft minder overlast. Bij het vervangen van riolering proberen we werk-met-werk te maken, waarbij we zoveel mogelijk disciplines (wegen, groen, verkeer, etc.) betrekken. Op deze wijze besparen we geld en beperken we de overlast. 6. De komende jaren voeren we de “geen-spijt-maatregelen” uit de Optimalisatiestudies (OAS‟n 20072008) uit. We zoeken naar optimale maatregelen op een optimale plaats. Uitwisseling van maatregelen tussen Maastricht-Oost en Maastricht-West is daarbij mogelijk. Klimaatverandering is daarbij een belangrijk aandachtspunt. In 2014 beoordelen we met een nieuwe OAS in hoeverre we dan voldoen aan de geldende eisen. Daarmee onderbouwen we de noodzaak van verdergaande maatregelen.

Kasteel Vaeshartelt. Het watersysteem van de Fontijn en Tapgraaf in de Landgoederenzone wordt komende planperiode aangepakt (KRW).

7. Binnen het samenwerkingsverband pakken we het grondwateronderzoek verder op, zodat we inzicht krijgen in de grondwatersituatie in heel Maas en Mergelland.


Samenvatting

8. We verwachten van de particulier dat hij zijn stedelijk afvalwater loost op de gemeentelijke riolering of op een IBA. De particulier heeft een wettelijk vastgelegde eigen verantwoordelijkheid als het gaat om hemel- en grondwater. Wij willen stimuleren dat daar waar mogelijk en zinvol hemelwater van de gemengde riolering wordt afgekoppeld. Daarbij gelden wel lozingsvoorschriften. Wat gaat het kosten en hoe betalen we dat? Om de ambities en doelen te realiseren, is personele inzet nodig. Het opzetten van de samenwerking kost de komende jaren een extra inspanning, gemiddeld zo‟n 15 dagen per jaar. Ook is er geld nodig, om de uitvoering van de onderzoeken en maatregelen te kunnen betalen. De investeringen voor de komende planperiode 2013-2017 zijn begroot op circa 28 miljoen euro (waarvan 7,5 miljoen euro direct uit de voorziening wordt bekostigd, de rest leidt tot kapitaallasten). De kosten dekken we door de rioolheffing. De komende planperiode is een verhoging met alleen de index voldoende. De jaren 2015 t/m 2017 is indicatief omdat jaarlijks bij de programmabegroting het inflatiecijfer wordt vastgesteld.

Rioolheffing eigenaar Rioolheffing gebruiker tot 250 m3 251 m3 – 50.000 m3 per 250m3 Van 50.001 m3 – 500.000 m3 per 250 m3 500.001 m3 – 3 mln m3 per 250 m3

2013 126,53 44,00 349,18 231,95 115,80

2014 128,74 44,77 355,29 236,01 117,83

2015 131,00 45,55 361,51 240,14 119,89

2016 133,29 46,35 367,83 244,34 121,99

2017 135,62 47,16 374,27 248,62 124,12

Besluit Burgemeester en wethouders verzoeken de gemeenteraad het Afvalwaterplan Maas en Mergelland en dit Gemeentelijk Rioleringsplan Maastricht 2013 tot en met 2017 vast te stellen door in te stemmen met: 1. de in dit gemeentelijk rioleringsplan geformuleerde doelen; 2. de voorgenomen onderzoeken; 3. de voorgenomen beheermaatregelen; 4. het voorstel voor de ontwikkeling van de rioolheffing. Het raadsbesluit maakt onderdeel uit van het Gemeentelijk Rioleringsplan. Na vaststelling van dit GRP, zal dit plan samen met het raadsbesluit worden toegezonden aan:  waterschap Roer en Overmaas;  Rijkswaterstaat;  Provincie Limburg. Na vaststelling zal in één of meerdere dag- of weekbladen die in de gemeente worden verspreid, bekend worden gemaakt hoe burgers kennis kunnen nemen van de inhoud van dit Gemeentelijk Rioleringsplan.


Samenvatting

Nieuwbouwprojecten dienen zorgvuldig afgestemd te worden met de aanwezige ondergrondse infra. Bij de bouw van de Kolonel moesten voorzieningen worden getroffen om een belangrijk transportriool te integreren in de parkeergarage.


1

Inleiding

1.1 Aanleiding Goede riolering is nodig voor de bescherming van de volksgezondheid, het milieu en het tegengaan van wateroverlast. Als gemeente hebben we de taak om voor die riolering te zorgen: we hebben de zorgplicht voor stedelijk afvalwater, voor afvloeiend hemelwater en voor grondwatermaatregelen. Dit GRP 2013-2017 geeft aan hoe wij met deze drie zorgplichten omgaan. Het maken van goede beleidsafwegingen op het terrein van beheer openbare ruimte, bescherming van bodem en waterkwaliteit, en de zorg voor het totale watersysteem worden steeds belangrijker. Dit GRP helpt daarbij en speelt in op ontwikkelingen zoals het veranderende klimaat. Ook het financiële beleid, de inzet van middelen en toenemende lastendruk zijn belangrijke aandachtspunten. 1.2 Samenwerking Maas en Mergelland Ons samenwerkingsverband (afval)waterbeheer Maas en Mergelland werkt aan een beter (afval)waterbeheer. Samen met de gemeenten Eijsden-Margraten, Gulpen-Wittem, Meerssen, Simpelveld, Vaals, Valkenburg aan de Geul, het waterschap Roer en Overmaas en het Waterschapsbedrijf Limburg (WBL) werken we aan verhoging van de kwaliteit, vermindering van de kwetsbaarheid en verlaging van de kosten. Samen hebben we het “Beleidsplan (afval)waterbeheer Maas en Doelen van samenwerking Mergelland” opgezet. In dit beleidsplan staan de visie, de gezamenlijke ambities, de uitgangspunten en een actieprogramma die invulling geven aan het samenwerken. Het beleidsplan is daarom de basis voor dit GRP. 1.3 Procedures Dit GRP is tot stand gekomen binnen het samenwerkingsverband (afval)waterbeheer Maas en Mergelland. Ambities en uitgangspunten hebben we waar mogelijk op elkaar afgestemd. Het waterschap Roer en Overmaas en het waterschapsbedrijf Limburg werken mee in het samenwerkingsverband en zijn daarmee ook betrokken bij dit GRP. Ook Rijkswaterstaat heeft in de overleggen deelgenomen. 1.4 Leeswijzer De totale planvorm voor het (afval)waterbeheer in onze regio bestaat uit twee delen:

 

het overkoepelend beleidsplan als een gezamenlijk deel; dit lokale deel, het GRP waarin we de vertaling naar het gemeentelijk rioleringsbeleid opnemen.


Inleiding

Opbouw planvorming (afval)waterbeheer Maas en Mergelland

Dit GRP is volgens de aanbevelingen in de Leidraad Riolering opgezet. Het voorliggende plan is een korte versie. Het uitgebreide rapport is, met andere bijlagen, opgenomen op DVD.


2

Even terugkijken

Het GRP 2007-2011 is leidraad geweest voor de rioleringszorg in de afgelopen periode. De gestelde doelen zijn in grote mate behaald. Er zijn geen problemen bekend met de inzameling van stedelijk afvalwater en hemelwater en het transport van afvalwater verloopt goed. Bovendien worden de rioleringsvoorzieningen planmatig onderhouden. Alle percelen zijn aangesloten op de riolering. Dit heeft enige tijd geduurd, omdat er goede afspraken dienen te worden gemaakt met de eigenaren van de nog niet aangesloten percelen. In 2012 is het laatste perceel aangesloten. De meeste geplande onderzoeken zijn uitgevoerd. De optimalisatiestudies zijn uitgevoerd, er zijn onderzoeken uitgevoerd naar de omgang met regenwater, monitoring van de riolering in MaastrichtWest is opgepakt en veel programma‟s van het waterplan zijn opgepakt. Voor zowel het gebied Maastricht-West als voor Maastricht-Oost zijn afkoppelkansenkaarten opgesteld. Ook hebben we alle riolering in Maastricht laten inspecteren, zodat we de toestand goed kennen. De onderzoeken die niet zijn uitgevoerd zijn om verschillende redenen vertraagd of niet uitgevoerd. Zo is de afstemming met andere werkzaamheden een belangrijke vertragende factor geweest en bleken sommige onderzoeken tijdens de planperiode onnodig.

De klimaatverandering vraagt om andere inrichting van de openbare ruimte. Op deze kaart staan de “natuurlijke” waterstromen die ontstaan bij bijzonder fikse regenbui die 1 maal per 100 jaar voorkomt.

Vanwege de ondertunneling van de A2 is extra aandacht uitgegaan naar de riolering en grondwaterstand in dit gebied. De Basisinspanning is nog niet behaald en er ligt nog een KRWopgave. Door middel van een peilbuizennetwerk wordt bijgehouden hoe hoog de grondwaterstand is op een aantal locaties binnen de gemeente. Zo kunnen fluctuaties in de grondwaterstanden worden gevolgd en indien nodig maatregelen worden genomen. Vooral rondom het bouwproject ondertunneling A2 en rondom de Maas is dit van groot belang. Wij proberen binnen de gemeente Maastricht met de rioleringszorg tegen zo laag mogelijke kosten het beste resultaat te bereiken. Door ondersteuning in te huren bij het waterschap en GRP Maastricht 2013-2017, revisie C6 korte versie Pagina 11 van 36

Even terugkijken

een aantal taken uit te besteden, werd het mogelijk om achterstanden weg te werken. Ook is de samenwerking afvalwaterbeheer Maas en Mergelland opgestart. De afgelopen jaren hebben we veel gedaan en op een doelmatige manier gewerkt. Achterstanden in inspectie en reiniging zijn weggewerkt, de vuilemissie naar oppervlaktewater en bodem is beperkt en wateroverlast is verminderd. Er bestaat inmiddels een goed inzicht in het stelsel, waardoor ook in de toekomst doelmatig kan worden gewerkt. Kortom, het Maastrichtse rioolstelsel is de afgelopen jaren in stand gehouden en verbeterd waar dat nodig was.

De Maas als belangrijk watersysteem in de stad. Het blijft een uitdaging om de stad te wapenen tegen hoog water vanuit deze regenwaterrivier. Een belangrijke mijlpaal is de aanleg van de zogenaamde sluitstukkades die de stad een beschermingsniveau moet bieden tegen overstromingen die een maal in de 250 jaar plaatsvinden.


3

Wat willen we

3.1 Inleiding Binnen het samenwerkingsverband (afval)waterbeheer Maas en Mergelland hebben we een gezamenlijk beeld geschetst voor de toekomst van het (afval)waterbeheer in dit gebied. Dit beeld is weergegeven in het Beleidsplan. In de volgende hoofdstukken worden de ambitiebesluiten uit het afvalwaterplan vertaald naar onze eigen gemeente. 3.2 Ambities afvalwaterplan In het Beleidsplan hebben we zes ambities opgenomen: 1) We zijn gelijkwaardige partners, gemeenten en waterschap/waterschapsbedrijf. Samenhang tussen (afval)waterketen en watersysteem is het vertrekpunt voor samenwerking. Bewustwording en inbreng van burgers en bedrijven is hierbij belangrijk, zeker als het gaat om preventie. Samenwerken is maatwerk en heeft kwetsbaarheidsvermindering, kwaliteitsverhoging en kostenbesparing tot doel. 2) We zien afvalwater als potentiële bron van nuttige grondstoffen, energie. Negatieve effecten vanuit de (afval)waterketen op het watersysteem worden zoveel mogelijk voorkomen. KRW is hiervoor leidraad, waarbij de doelmatigheid, effectiviteit en de kosten van maatregelen in samenhang worden afgewogen. 3) We betrekken klimaatverandering en duurzaamheid bij het in stand houden en verbeteren van de afvalwaterketen. 4) We streven naar ontvlechting van hemelwater, grondwater en stedelijk afvalwater (indien dit op een doelmatige kosteneffectieve manier mogelijk is). We maken burgers en bedrijven bewust van de eigen verantwoordelijkheid met betrekking tot de verwerking van hemelwater afkomstig van eigen perceel en dat ze worden ontzorgd als dat nodig en doelmatig is. Daarbij geldt eerst overtuigen, daarna pas afdwingen. 5) We maken burgers en bedrijven bewust van de eigen verantwoordelijkheid met betrekking tot de verwerking van grondwater op het eigen perceel en dat ze worden ontzorgd als dat nodig en doelmatig is. Daarbij geldt eerst overtuigen, daarna pas afdwingen. 6) We streven naar zoveel mogelijk gelijke financiële uitgangspunten van de gemeenten, wat overigens niet betekent dat elke gemeente ook een gelijke heffing krijgt. Ad 1:

Ad 2:

We gaan het (afval)watersysteem in onze regio beheren als ware het één systeem en als ware waterschap en gemeente één partij. We overleggen over de plannen die we hebben en stemmen die nog meer af dan we nu al doen. Als het gaat om de verwerking van neerslag is preventie belangrijk: zoveel mogelijk voorkomen dat al het regenwater snel afstroomt naar de beken en watergangen. We stimuleren dat particulieren hemelwater zoveel mogelijk vasthouden op eigen terrein of infiltreren. Dat voorkomt piekafvoeren. In afvalwater zitten stoffen die bij vergisting biogas kunnen opleveren. Ook is het afvalwater "warm", die warmte kunnen we er misschien uithalen en weer gebruiken. Riolering loost schadelijke stoffen op beken, riviertjes en watergangen, via overstorten in de


Wat willen we

Ad 3:

Ad 4:

Ad 5:

Ad 6:

gemeente, via hemelwateruitlaten of via de zuivering. De negatieve invloed daarvan dringen we zover terug dat het water daar geen ontoelaatbare schade van ondervindt. Het gaat harder regenen. Daarom moeten we op termijn de riolering anders inrichten: niet al het regenwater kan ondergronds worden afgevoerd, ook de bovengrondse ruimte hebben we daarvoor nodig. Daar houden we vanaf nu al rekening mee. Daarbij komt dat we geen problemen naar de toekomst willen afwentelen. We gebruiken zo min mogelijk milieubelastende materialen en wekken energie voor onze gemalen op met zonnepanelen. Om terugwinning van nuttige stoffen uit afvalwater mogelijk te maken, moeten we het zo min mogelijk vermengen met relatief schoon hemel- en grondwater. Die afvalwaterstromen gaan we scheiden als we riolering toch gaan aanpakken. Burgers en bedrijven hebben daarin ook een eigen verantwoordelijkheid (gescheiden aanleveren bij de perceelsgrens, afkoppelen, infiltreren of vasthouden van hemelwater). We stellen hiervoor nu nog geen hemel- en grondwaterverordening op, maar proberen eerst door voorlichting en overtuiging burgers en bedrijven mee te krijgen. Burgers en bedrijven zijn zelf verantwoordelijk voor het waterdicht hebben van verblijfsruimten, ook aan de onderkant. Op eigen terrein moet een eigenaar evt. zelf drainage aanleggen. Als het nodig is en doelmatig kan, voert de gemeente dit overtollige grondwater verder af. In de stuurgroep van 29 november 2012 is besloten dat deze ambitie niet betekent dat de financiële uitgangspunten, voor de GRP'n die nu voorbereid worden, geharmoniseerd worden.

3.3 Doelen, functionele eisen, maatstaven en meetmethoden We hebben riolering aangelegd om: a. de volksgezondheid te beschermen; b. droge voeten te houden en c. een goede leefomgeving te bevorderen. Vanuit de visie, ambities en de geformuleerde uitgangspunten in het Beleidsplan, beschrijven we de doelen voor de rioleringszorg. Door aan deze doelen functionele eisen en maatstaven te koppelen maken we de rioleringszorg toetsbaar.

Toetsingskader rioleringszorg


Wat willen we

Binnen de (brede) rioleringszorg kennen we de volgende doelen: 1. Zorgen voor inzameling van stedelijk afvalwater. 2. Zorgen voor transport van stedelijk afvalwater. 3. Zorgen voor inzameling van hemelwater (voor zover niet door de particulier). 4. Zorgen voor verwerking van ingezameld hemelwater. 5. Zorgen dat (voor zover mogelijk) het grondwater de bestemming van een gebied niet structureel belemmert. Met behulp van de Leidraad Riolering hebben we een set van functionele eisen, maatstaven en meetmethoden opgesteld waaraan het rioolstelsel dient te voldoen. Ook hebben we een aantal voorwaarden aangegeven, die nodig zijn om effectief te kunnen sturen. Ze zijn opgenomen in het uitgebreide rapport op DVD.


4

Wat hebben we nu?

4.1 Totaal overzicht aanwezige voorzieningen Onze gemeente telt 575 kilometer riolering, verdeeld over gemengd, gescheiden en pers- en drukleidingen. De gemiddelde leeftijd van de riolering is 44 jaar. Gegevens over de voorzieningen worden bewaard in de digitale gegevensbestanden van de gemeente. Wij werken deze bestanden regelmatig bij, zodat er altijd de meeste actuele – bij ons bekende – gegevens in op zijn genomen. Overzicht aanwezige voorzieningen Voorziening eenheid aantal Vrijvervalriolering km - gemengd km 480 - DWA km 36 - HWA km 33 - drainage km 0,3 - transportriool km 0,4 - overstortriool km 5 - overig km 12

Voorziening Drukriolering - leiding - pompunits Persleiding Gemalen BBB’s Externe overstorten IBA’s

eenheid

aantal

km aantal km aantal aantal aantal stuks

7,5 57 1 30 13 18 9

Leeftijd riolering 20 18 16

Procenten

14 12

10 8 6 4 2 0

Leeftijdsopbouw riolering


Wat hebben we nu?

Minderbroedersberg: een van de oudere rioleringen binnen Maastricht, ondanks de ouderdom vaak nog in goede staat.

We hebben in Maastricht verschillende typen stelsels: Gedetailleerde informatie over de lay-out van de stelsels is opgenomen in het rioleringsbeheersysteem en vastgelegd in de hydraulische berekeningen en basisrioleringsplannen (dynamisch BRP), waaronder de stelselgegevens en gegevens van de overstorten van waaruit (incidenteel) wordt geloosd. Wijzigingen t.o.v. de situatie in de BRP‟n overleggen we met waterschap en waterschapsbedrijf Limburg en vice versa.

Rioolstelsels in Maastricht


Wat hebben we nu?

4.2 Stedelijk afvalwater Praktisch alle bestaande bebouwing is aangesloten op de riolering. Voor de inzameling en het transport van stedelijk afvalwater gebruiken we 520 km vrijvervalriolering. Dit zijn gemengde en overstortriolen, waarbij vuilwater en hemelwater door één buis stromen en droogweerafvoerriolen, waardoor alleen vuilwater stroomt. Hiernaast hebben we ook een drukrioleringssysteem aanwezig (waarbij met 57 pompjes vuilwater door in totaal 8 kilometer drukleidingen naar de vrijvervalstelsels wordt gebracht). 30 grotere gemalen pompen dit afvalwater vervolgens naar de rioolwaterzuiveringsinrichtingen (RWZI‟s) Heugem, Limmel en Bosscherveld. Op 9 plaatsen zijn individuele zuiveringen (IBA‟s) aanwezig omdat aansluiting op riolering niet doelmatig was. In de gemengde stelsels van onze gemeente zijn in totaal 13 bergbezinkbassins (BBB) aangelegd. Deze bergbezinkbassins bergen tijdens hevige neerslag een deel van het overstortende (riool)water waarna het na afloop van de bui weer via het gemengde stelsel naar de RWZI wordt gepompt. 4.2.1 Technische staat Inzicht in de technische staat van de riolering krijgen we door inspecties. De inspectieresultaten gebruiken we om te bepalen waar we onderhouds-, reparatie- of vervangingsmaatregelen moeten uitvoeren. Vrijvervalriolering De laatste jaren is er hard gewerkt om het gehele stelsel één keer te inspecteren. Dit is de afgelopen perioden slechts incidenteel gedaan, waardoor er onvoldoende inzicht bestond in de toestand van het vrijvervalstelsel. De inhaalslag is in de afrondende fase. We kunnen al concluderen dat het stelsel op een aantal plekken nodig moet worden pareerd en dat het oneren van het stelsel ook Uit de inspectie van het rioolstelsel is gebleken dat ingroeiende boomwortels een vaak voorkomend probleem is. Wegfrezen en relining is dan een mogelijke optie.

niet optimaal was door de grote hoeveelheid rioolslib

op sommige plekken. Gemalen / pompunits drukriolering Twee keer per jaar worden alle gemalen en pompunits gereinigd en vervolgens geïnspecteerd. De inspecties worden uitgevoerd door een extern bedrijf, maar er is altijd een monteur van de gemeente bij aanwezig. De inspectieresultaten worden genoteerd en opgeslagen.


Wat hebben we nu?

Er is een telemetriesysteem dat het aangeeft als er problemen zijn met een gemaal/pompunit, vervolgens reageert de storingsdienst hierop. Er zijn geen problemen bekend met de toestand van de gemalen. Door de inspecties is bekend wat de toestand is van de gemalen/pompunits. Storingsmeldingen worden genoteerd, waardoor tussentijdse wijzigingen in de toestand ook duidelijk zijn. Pers- en drukleidingen Pers- en drukleidingen worden niet structureel gereinigd en geïnspecteerd. Op basis van klachten en meldingen wordt incidenteel een onderzoek ingesteld. Dit systeem werkt naar tevredenheid. IBA’s De IBA‟s worden door het waterschapsbedrijf Limburg onderhouden, dit gebeurt naar volle tevredenheid.

Rioolvervanging Severenstraat

4.2.2 Functioneren van de riolering Uit de meeste recente berekeningen blijkt dat er bij een bui die eens in de 2 jaar voorkomt nergens wateroverlast ontstaat. Op sommige locaties kan bij zwaardere buien (bui10, waarvan de kans dat de bui voorkomt eens in de 10 jaar is) wel wateroverlast ontstaan. Ervaring leert dat deze zwaardere buien de laatste jaren vaker voorkomen, daarom worden in de BRP‟n maatregelen voorgesteld om overlast te voorkomen en te beperken. De basisinspanning uit 1992 schrijft voor dat er een afname moet plaatsvinden van 50% van de vuilemissie door overstorten. Deze eis is in Maastricht nog niet behaald. Er zijn volgens opgave van het waterschap nog 5 overstorten waar maatregelen moeten worden genomen om wel te voldoen aan de basisinspanning. Door veranderde wet- en regelgeving wordt inmiddels anders omgegaan met de eisen van de basisinspanning. Nu wordt in het licht van het Bestuursakkoord Water meer gekeken naar het totale pakket aan maatregelen dat in de waterketen wordt genomen. Overleg met het waterschap Roer en Overmaas is daarom nodig. Het hydraulisch en milieutechnisch functioneren van het rioleringsstelsel hebben we vastgelegd in basisrioleringsplannen (BRP). Alle BRP‟n zijn actueel. Overzicht BRP'n

Gebied Maastricht West Maastricht Oost

Jaar van uitgave 2012 2012

Klachten kunnen aangeven wat er wel en niet goed gaat. Er zijn weinig klachten die een relatie hebben met stedelijk afvalwater, wat er op duidt dat er weinig problemen zijn. GRP Maastricht 2013-2017, revisie C6 korte versie Pagina 19 van 36

Wat hebben we nu?

4.3 Hemelwater Wij vullen onze zorgplicht rondom hemelwater in door de trits vasthouden-bergen-afvoeren zoveel mogelijk toe te passen. Dit betekent dat we proberen het hemelwater vast te houden in de stad, dat hebben we ook in het waterplan beschreven. In het westen nemen we bijvoorbeeld weer oude droogdalen in gebruik genomen en in het oosten gebruiken we grachten en vijvers doelbewuster om water in te bergen. Zo ontstaat, ook in het kader van de structuurvisie, uiteindelijk een waterstructuur in de stad die helpt bij het voorkomen van wateroverlast en de negatieve gevolgen van klimaatverandering (zoals meer overlast door heviger buien, hittestress, etc.) vermindert. Bovendien heeft het een positieve invloed op het uiterlijk van de stad. Voor het bergen van hemelwater kunnen we de bestaande vijvers gebruiken, net zoals de Jeker en Maas. Op enkele plekken moeten we extra bergingen bouwen, zodat er geen plaatselijke overlast ontstaat. Het afvoeren van hemelwater gebeurt als het niet lokaal kan worden gebruikt of geborgen. Voor een groot deel van de stad betekent dit dat hemelwater via de straat- en trottoirkolken in gemengde vrijvervalriolen wordt verzameld en zo afgevoerd wordt naar de RWZI‟s Bosscherveld, Heugem en Limmel (Zie stedelijk afvalwater). In de afgekoppelde gebieden vangen we het hemelwater echter op in hemelwaterriolen en voeren we het af naar oppervlaktewateren in de omhet afkoppelen van hemelwater staat ook voor de komende planperiogeving. de centraal, het streven is om dit zoveel mogelijk bovengronds en zichtbaar te realiseren.

We zetten in op het meer oppervlakkig afvoeren van hemelwater, wat betekent dat het hellende wegprofiel wordt gebruikt om hemelwater af te voeren naar een plek waar het geen overlast veroorzaakt. In de praktijk kan dit betekenen dat regenpijpen aan gevels onderaan worden afgezaagd, waarna het hemelwater via een gootje door de tuin de straat op loopt en dan tussen de stoepranden een helling afstroomt om via een lichte verhoging af te buigen naar een buffer in de vorm van een grasveld. Voor de afvoer en verwerking van hemelwater is 33 kilometer hemelwaterafvoerriolering aanwezig, verder zijn er verschillende speciale voorzieningen, zoals grindondergrond, waterblocks infiltratierioleringen, infiltratiekratten en lavakoffers.


Wat hebben we nu?

4.3.1 Toestand en functioneren van de objecten Voor hemelwaterriolen, gemalen en andere voorzieningen geldt voor inspectie dezelfde aanpak als bij stedelijk afvalwater. In 2005 is wateroverlast ontstaan in de wijk Heer toen een bui viel die volgens de statistiek eens in de 160 jaar zou voorkomen. Hierna hebben we maatregelen genomen om herhaling te voorkomen. Bij de meeste recente BRP-berekeningen is daarom ook gekeken wat gebeurt bij zwaardere buien dan de huidige standaard. Om overlast bij zwaardere buien te voorkomen (hiervoor is gekeken naar de bui die statistisch eens in de 10 jaar voorkomt) blijkt een pakket van maatregelen nodig te zijn met een geraamd bedrag van 11 miljoen euro.

4.4 Zorgplicht grondwater De zorgplicht grondwater geeft onze gemeente een inspanningsverplichting om maatregelen te treffen als grondwateroverlast zorgt voor structureel nadelige gevolgen voor de aan de grond gegeven bestemming. Belangrijk hierbij is dat wij als gemeente in ieder geval aanspreekpunt zijn voor inwoners van de gemeente als zij (grond)watervragen of -klachten hebben. Het is echter niet zo dat de gemeente alle grondwaterklachten moet verhelpen. Onze gemeente heeft verschillende plannen en beleidsstukken die betrekking hebben op grondwater. In het Waterplan geven we aan wat de waarde is van water binnen onze gemeente. Het zijn hoofdlijnen van beleid en de richting voor het uiterlijk van de stad. Vooral oppervlaktewateren worden hierbij betrokken, maar er is ook een relatie met het grondwater. In het grondwaterbeheerplan wordt aangegeven hoe de in het Waterplan omschreven doelen worden behaald. De nadruk ligt hierbij op het voorkomen van overlast bij de bewoners/gebruikers in de vorm van: • constructieve schade aan gebouwen door grondwateroverlast; • grondwater gerelateerde gezondheidsklachten; • zettingen en droogstand van houten paalfundering door te lage grondwaterstanden; Er zijn richtlijnen gegeven voor ontwatering bij nieuwbouw. Ontwateringdiepten Wonen Wegen en verharding Groen (tuinen en beplantingsstroken) Nabij watergangen

Algemeen (m-mv) 0,7 1,0 0,5 -

Gemeente Maastricht (m-mv) 1 m onder vloerpeil 0,7 m onder de wegas 0,7 m onder mv 0,5 m onder mv

Binnen onze gemeente zijn in totaal 17 peilbuizen geplaatst om het grondwater te meten. Deze peilbuizen liggen vooral rondom het A2-traject, omdat de bouw van een tunnel grote invloed kan hebben op de grondwaterstanden en de situatie in dit gebied daarom constant gemonitoord wordt. Op de meeste plaatsen is de grondwaterstand diep onder het maaiveld, op enkele plekken in het zuiden (naast de Maas) komt de grondwaterstand tot net onder maaiveld.


Wat hebben we nu?

Grote infrastructurele projecten zoals de ondertunneling van de A2 hebben consequenties voor het grondwater, een goed inzicht en beheer van grondwater is van groot belang.

4.5 Organisatie Onze organisatie is de afgelopen jaren weinig veranderd. Het aantal rioleringsmedewerkers is beperkt. Dit heeft als voordeel dat de afstemming soepel verloopt. Indien nodig wordt er capaciteit ingehuurd. Er is een samenwerking met ruimtelijke ordening en waterschap ten aanzien van ruimtelijke ontwikkelingen. Water kan een positieve rol hebben in bouwprojecten (bijvoorbeeld vanwege de recreatieve waarde), maar ook een negatieve rol (bijvoorbeeld bij bouwprojecten op een locatie waar hemelwater naar toe stroomt). Door in een vroeg stadium betrokken te zijn bij de uitwerking van plannen kan voordeel worden behaald, omdat inzichten en ideeën worden samengebracht. Een vijver of watergang op de juiste locatie kan vanuit de riolering bezien helpen bij het bergen van hemelwater, terwijl het vanuit ruimtelijke ordening bezien toegevoegde waarde heeft voor het uitzicht van de omwonenden.

4.6

Effectief beheer

4.6.1 Samenwerken Zoals al eerder gezegd, werken we veel samen in het (afval)waterbeheer binnen Maas en Mergelland. Dat willen we de komende jaren intensiveren. We werken aan onder andere gezamenlijk databeheer, een gezamenlijk meetplan en gezamenlijk beleid. Dit gezamenlijke beleid is vastgelegd in het beleidsplan.


Wat hebben we nu?

Verordeningen en vergunningen Met de invoering van de Waterwet in 2009 is de Wvo-vergunning vervallen. Sinds 1 juli 2011 is het Besluit Lozen Buiten Inrichtingen van kracht, waarin onder andere algemene regels staan over het lozen vanuit gemeentelijke riolering. Samenwerking tussen gemeente en waterbeheerder gebeurt nu op gelijke voet, op basis van afspraken. We onderschrijven het belang van samenwerking tussen gemeente en waterbeheerder. Riooloverstorten lozen op water van het waterschap Roer en Overmaas en Rijkswaterstaat. Met beiden onderhouden we een goede relatie. Lozingen van afvalwater op de riolering (indirecte lozingen) worden geregeld op basis van de Wet milieubeheer (Wm)/Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) en de AmvB‟s voor lozingen. Lozingen van afvalwater op de riolering (indirecte lozingen) worden geregeld op basis van de Wet milieubeheer (Wm)/Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) en de AmvB‟s voor lozingen. De vergunningverlening en controle/handhaving van omgevingsvergunningen en algemene regels hebben we ondergebracht bij de sector Vergunning en Leefbaarheid. De handhavers bezoeken met een zekere regelmaat de bedrijven. Op rioleringsgebied de volgende verordeningen van kracht

 Verordening Rioolheffing Maastricht 2013;  Bouwverordening Maastricht 1999. Bij nieuwbouw is de eerste stap om hemelwater in de bodem te infiltreren. Als dat door de bodemgesteldheid of grondwaterstand niet kan, is in overleg een andere manier van lozen toegestaan. De particulier is dus in eerste instantie zelf verantwoordelijk voor de afvoer van hemelwater dat op zijn perceel valt. Deze uitgangspunten zijn ook opgenomen in het nieuwe Bouwbesluit van april 2012.


5

De opgave

5.1 Inleiding In dit hoofdstuk beschrijven we op hoofdlijn welke aanleg, onderzoeken en maatregelen we moeten uitvoeren om onze doelen te kunnen halen. Bedragen die worden genoemd zijn op prijspeil 2013 en exclusief BTW. De investeringen zijn inclusief percentages voor winst, risico, honorarium, voorbereiding en toezicht. 5.2 Stedelijk afvalwater en hemelwater Aanleg bij nieuwe bebouwing Kleinschalige inbreidingen sluiten we aan op de bestaande riolering. Eigenaren moeten hun afvalwater altijd gescheiden aanleveren aan de perceelgrens, zodat ze voorbereid zijn op eventueel gescheiden riolen die later worden aangelegd. Voor kleinschalige nieuwbouw in het buitengebied geldt hetzelfde, tenzij aansluiting op de riolering niet doelmatig is volgens de beleidsregels van de Provincie Limburg. Bij grootschalige uitbreidingen leggen we altijd (verbeterd) gescheiden riolering aan. Hierbij volgen we de kaders van het waterschap Roer en Overmaas en de Provincie Limburg. De kosten van het aansluiten verrekenen we aan de hand van een tarieventabel. We stimuleren het duurzaam gebruik van hemelwater in bestaande bebouwing door voorlichting te geven over de mogelijkheden hiervoor. Binnen het samenwerkingsverband Maas en Mergelland ontwikkelen we informatiemateriaal. Indien mogelijk maken we afspraken met leveranciers om richting burgers ook snel en eenvoudig aan te kunnen geven waar voorzieningen kunnen worden gekocht. Onderzoek Onderzoek is nodig om de afvoer van stedelijk afvalwater effectief te kunnen beheren. De meeste onderzoeken voeren we deze planperiode binnen het samenwerkingsverband Maas en Mergelland uit. De beschrijving van deze onderzoeken is opgenomen in het uitgebreide GRPrapport. Enkele onderzoeken zijn specifiek voor onze gemeente. Jaarlijkse onderzoeken binnen Maas en Mergelland De komende jaren gaan in de samenwerking Maas en Mergelland verschillende jaarlijks doorlopende onderzoeken van start. Hiervoor is jaarlijks een bedrag van € 70.800 opgenomen. Jaarlijkse onderzoeken binnen Maas en Mergelland

Nr.

omschrijving

startjaar

1

Communicatie richting burger

2013

4

Organiseren één locatie om te werken

2013

6

Programmamanagement AWP/actielijst: aansturen samenwerking

2013

14

Afkoppelambities: bijhouden hoeveel er wordt afgekoppeld

2013

15

Vervangen met opgraven vs. relinen: bijhouden afstanden en kosten per meter

2013


De opgave

20 9 10

BRP'n controleren, actualiseren

2014

Contact met afvalwatercollega's over de grens onderhouden

2016

Vergelijkbaar maken financiële uitgangspunten: één gezamenlijke heffingsgrondslag?, kostendekkingsmodel

2016

Onderzoeken binnen Maastricht Onderstaande jaarlijks terugkerende onderzoeken vinden binnen onze gemeente zelf plaats. Jaarlijkse onderzoeken binnen de gemeente Maastricht

Omschrijving a. Gegevensbeheer b. Inspectie, reiniging en beoordeling c. Berekeningen d. Overige onderzoeken: klimaatadaptatie

Startjaar 2013 2013 2013 2013

e. Overige onderzoeken: hoogwaterveiligheid

2013

f. Overige onderzoeken: afvalwater in de haven

2013

kosten onderdeel van exploitatie onderdeel van exploitatie € 80.000 per jaar gedurende de planperiode € 30.000 per jaar gedurende de planperiode € 30.000 per jaar gedurende de planperiode

Met goede gegevens onderbouwen we beslissingen en voorkomen we desinvesteringen. De afgelopen jaren zijn er stappen gezet om het beheersysteem beter te laten functioneren. Aandachtspunten voor de komende periode zijn de toegankelijkheid van het systeem voor de rioolbeheerders, de opleiding van de gebruikers van het beheersysteem en het invoeren van alle bekende gegevens. Hierbij kijken we ook naar ontwikkelingen binnen ons samenwerkingsverband Maas en Mergelland, omdat deze taak gebiedsbreed speelt. Het bestandsbeheer en het bijhouden van tekeningen wordt deels in eigen beheer uitgevoerd. Inspectie en controle is nodig om inzicht te houden in de kwaliteit van de riolering. Hierdoor minimaliseren we calamiteiten en storingen. Binnen het samenwerkingsverband Maas en Mergelland is afgesproken om de inspecties en reiniging op Basisrioleringsplan en het Besluit lozineen meer gedifferentieerde wijze aan te gaan pakgen Buiten inrichtingen ken. De komende jaren doen we onderzoek naar de Het basisrioleringsplan bevat het overnoodzaak van inspectie en reiniging voor het goed zicht van lozingswerken (inclusief tekefunctioneren van de riolering. ningen) zoals bedoeld in het Besluit Op basis van berekeningen bepalen we de afvoercapaciteit en maken we inzichtelijk of er knelpunten zijn in het stelsel. Ook het milieutechnisch functioneren berekenen we, zodat duidelijk is welke belasting de riolering geeft op het ontvangende oppervlaktewater. Tijdens de uitvoering van werkzaamheden blijkt vaak dat er onderzoeken nodig zijn naar specifieke omstandigheden die plotseling naar voren komen. Een voorbeeld is het uitzoeken waar wateroverlast door wordt veroorzaakt en het benoemen van oplossingsmogelijkheden na een hevige regenbui. Onze BRP‟n zijn actueel.

lozingen Buiten inrichtingen van maart 2011. Het basisrioleringsplan stellen we samen met de waterbeheerder op. In het Bestuursakkoord Waterketen van juli 2007 is afgesproken dat gemeente en waterbeheerders de afvalwaterketen (riolering en zuivering) beheren als ware het één systeem en als ware zij één verantwoordelijke partij. Dat houdt in dat de lay-out van het stelsel dat is afgesproken in het basisrioleringsplan alleen wordt gewijzigd als de waterbeheerder het er mee eens is en vice versa. Met dit GRP verankeren we deze gedragsregel.


De opgave

Verder doen we onderzoek naar de gevolgen van klimaatverandering en de gevolgen daarvan voor de waterafvoer binnen onze gemeente, onderzoek naar de hoogwaterveiligheid en de gevolgen voor ons rioolstelsel en een onderzoek naar afvalwater in de haven. Eenmalige onderzoeken Naast de jaarlijks onderzoeken gaan we in de planperiode binnen Maas en Mergelland 16 eenmalige onderzoeken uitvoeren. Eenmalige onderzoeken binnen Maas en Mergelland

nr.

omschrijving

startjaar

2

Uitwerking KRW-maatregelen

2013

3

2013

5

Uitwerking afvalwaterakkoorden: toezicht, handhaving en opstarten mogelijke nieuwe OAS'n Uitwerking organisatie samenwerking

7

Ontwikkelen juridisch instrumentarium lozingen

2013

12

Opstellen moederbestek voor inspectie en reiniging

2013

13

2014

18

Plan opstellen voor afstemming onderhoudstaken gemeenten - waterschap: onderhoud rioolstelsel, baggeren, onderhoud regenwaterbuffers, maaien sloten, etc. Verdere uitwerking meetplan

19

Uitgangspunten BRP'n vaststellen

2014

21

Inventarisatie huidige situatie en samenwerkingskansen databeheer

2014

25

Relatie met RO: contacten verbeteren en procedures stroomlijnen

2014

16

Inspectie- en reinigingsfrequentie: onderzoek naar ideale situatie

2015

17

Inspectieresultaten: werkwijze beoordeling

2015

22

Uitwerken samenwerking databeheer

2015

27

Onderzoek rioolvreemd water

2015

29

Pilots nieuwe sanitatie

2016

30

Omgang met IBA's: doorgaan, uitbreiden of afschaffen?

2016

2013

2014

Periodieke onderzoeken Twee onderzoeken komen periodiek terug met een frequentie van eens in de vijf jaar. Periodieke onderzoeken binnen Maas en Mergelland

nr. 8 11

omschrijving

startjaar

Relatie waterschap - gemeenten: normen (bijv. regenwaterbuffers) bespreken, afstemmen en vastleggen Opstellen nieuw Beleidsplan (afval)waterbeheer incl. GRP’n

2015 2017

5.2.1 Maatregelen Maatregelen zijn onderhoud, reparatie, renovatie, vervanging en verbetering van het rioleringssysteem. Het gaat dan om bijvoorbeeld buizen, putten, straat- en trottoirkolken, gemalen, persleidingen, drukriolering, bergbezinkvoorzieningen en regenwaterbuffers. Onderhoud De riolen reinigen we eens in de 10 jaar, wat gelijk op gaat met de inspectie van riolen. De inspectie- en reinigingwerkzaamheden besteden we uit. We inspecteren en reinigen alles in een keer in 2024 beginnen we aan een volgende cyclus.


De opgave

Eén keer per jaar reinigen we de kolken, hierdoor voorkomen we plasvorming op straat bij regenval en raken riolen minder snel verstopt. Gemalen en drukrioleringunits onderhouden we jaarlijks. Het ad-hoc onderhoud in geval van storingen valt hier ook onder. De bergbezinkvoorzieningen laten we ook jaarlijks controleren en reinigen. Hierbij kijken we naar de constructie, de pomp en het leidingwerk. Regenwaterbuffers onderhouden we nog niet planmatig. Dat gaan we de komende jaren binnen Maas- en Mergellandverband opzetten. Vervanging van vrijvervalriolen Voor de korte termijn bepalen we de vervangingskosten op grond van inspectieresultaten en afstemming met overige infrastructuur, zoals opgenomen in het MIP. Voor de planning van de vervanging/relining op lange termijn gebruiken we de binnen het samenwerkingsverband Maas en Mergelland afgesproken systematiek. We gaan hierbij uit van een mix van vervangen en relinen. Dat is het inbrengen van een „kous‟ in de bestaande buis die uithard, zodat een nieuwe buis ontstaat. Vervangen en relinen zorgen beide voor een kwalitatief goede buis die naar verwachting 80 jaar kan blijven e liggen, waarbij relinen zo‟n 1/3 kost van het opgraven en vervangen van de buis. We wijken af van de verhouding vervangen-relinen zoals in Maas- en Gerelined riool Mergelland is aangehouden omdat wij al enige jaren ervaring hebben met relinen. Uitgangspunt is dat wij gaan relinen, tenzij dat door de constructieve staat van het riool niet mogelijk is. Afkoppelen doen we zoveel mogelijk bovengronds, waardoor we hier bij rioolvervanging geen rekening mee hoeven te houden.

Vervangingsschema Maas en Mergelland voor riolen aangelegd voor 1970


De opgave

Vervangingsschema gemeente Maastricht voor riolen aangelegd na 1970

We berekenen een gemiddeld bedrag per jaar voor de vervanging en relining voor twee perioden. Er is jaarlijks € 4,0 miljoen berekend voor rioolvervanging (relining) in de periode 20222039 en € 2,2 miljoen in de periode 2040-2092. Voor de jaren 2013-2021 wijken we af van het gemiddeld op basis van de inspectieresultaten. In 2013 en 2014 hebben we jaarlijks € 2,5 miljoen nodig voor reparaties (achterstallig onderhoud) waarna we pas weer na 2024 rekening houden met renovatie, reiniging en inspecties Hiervoor is om de 10 jaar € 3,2 mln nodig. Verbetering vrijvervalriolering De komende jaren gaan we ca 15 hectare verhard oppervlak afkoppelen in de landgoederenzone. Hiervoor is in de planperiode een bedrag opgenomen van € 3,75 miljoen. Daarnaast leveren we onze bijdrage aan de Kaderrichtlijn Water door ondermeer de aanleg van groene berging aan de Geneinde, Willem Alexanderweg en Ankerkade. Deze zullen worden gerealiseerd in samenwerking met het waterschap, de gemeente zal hiervoor een financiële bijdrage leveren. Op verschillende locaties moeten we het hydraulische en milieutechnische functioneren verbeteren, dat hebben we in de Basisrioleringsplannen aangegeven. In de planperiode is hiervoor een bedrag opgenomen van € 19,7 miljoen. We zoeken naar optimale maatregelen op een optimale plaats. Uitwisseling van maatregelen tussen Maastricht-Oost en Maastricht-West is daarbij mogelijk. Vervangen van gemalen Om de bedrijfszekerheid te garanderen moeten we gemalen vervangen, renoveren of repareren. Het precieze moment waarop dit nodig is, verschilt per gemaal: het ene gemaal wordt zwaarder belast dan het andere gemaal, waardoor eerder of later actie nodig is. Voor de strategische planning gaan we uit van de standaardlevensduren die we binnen Maas en Mergelland hebben afgesproken: 60 jaar voor het bouwkundige deel en 15 jaar voor het mechanisch/elektrische deel. Er is € 250.000,- per jaar geraamd voor deze werkzaamheden. Vervanging van drukriolering Voor de vervanging van de drukriolering houden we dezelfde standaardlevensduur aan als van gemalen. Tijdens de planperiode is de vervanging van het mechanische en elektrische gedeelte van 23 drukrioleringsunits gepland. Dit kost € 149.500,5.3 Grondwater De komende jaren werken we aan het houden en vergroten van het inzicht in de grondwaterstanden, in Maas- en Mergelland verband en zelf naar onder andere de invloed van de A2 en van het stopzetten van grondwateronttrekkingen. GRP Maastricht 2013-2017, revisie C6 korte versie Pagina 28 van 36

De opgave

Om toekomstige grondwaterproblemen te voorkomen, houden we bij nieuwbouw als streefwaarde aan dat het grondwaterpeil zich minimaal 0,7 meter onder het maaiveld moet bevinden. Door het heuvelachtig gebied en de wisselende ondergrond kunnen we op specifieke locaties kiezen voor andere streefwaarden. Grondwateronderzoeken binnen Maas en Mergelland

nr. 23 24

omschrijving

startjaar

Grondwatermeetnet: meetplan en voorbereiding (eenmalig) Grondwatermeetnet: verwerking data en onderzoek (jaarlijks)

2015 2015

Grondwateronderzoeken binnen Maastricht

nr. g

5.4

omschrijving Overige onderzoeken rondom grondwater

startjaar

kosten

2013

€ 25.000 per jaar gedurende de planperiode

Effectief beheer

Verordeningen en vergunningen De verordeningen van de gemeente zijn actueel. Binnen Maas en Mergelland gaan we de mogelijkheden van aanpassingen van de Bouwverordening en het opstellen van een hemel- en grondwaterverordening onderzoeken. De handhaving van indirecte lozingen (lozingen vanuit bedrijven via de riolering) valt onder het Wm/Wabo-bevoegd gezag. In veel gevallen zijn wij dat. Wij hebben over de handhaving van deze lozingen contact met het waterschap, die tot 2010 bevoegd gezag voor deze lozingen was. Klachtenbehandeling en –afhandeling Er is een klachtenregistratiesysteem. Na binnenkomst van een klacht wordt deze via de procedures doorgegeven aan de verantwoordelijk ambtenaar. Deze neemt binnen 24 uur actie. Afhankelijk van de grootte van het probleem streven we naar het zo spoedig mogelijk oplossen van het probleem. Communicatie Communicatie wordt steeds belangrijker. Hier besteden we momenteel al veel aandacht aan en dat gaan we in de samenwerking intensiveren. Het opzetten van gezamenlijke communicatieen voorlichtingsuitingen pakken we deze planperiode binnen Maas en Mergelland op. Benchmark rioleringszorg Wij doen in 2013 weer mee aan de landelijke benchmark riolering. Door met anderen te vergelijken kunnen we onze rioleringszorg verbeteren en efficiënter maken.


De opgave

Kanjel Itteren: een veerkrachtig en gezond watersysteem is verantwoordelijkheid van waterschap en gemeente.


6

Organisatie en financiën

6.1 Organisatie Om de ambities en doelen te realiseren, is personele inzet nodig. Op dit moment zijn er meerdere medewerkers bezig met de rioleringszorg in onze gemeente. Beleidsmatig is water en rioolbeheer ondergebracht bij Beleid en Ontwikkeling. Vanuit dit organisatieonderdeel is het opdrachtgeverschap georganiseerd. De organisatieonderdelen Vergunningen en Leefbaarheid en Stadsbeheer zijn verantwoordelijk voor de handhaving en operationele zaken en de dagdagelijkse uitvoering. Tevens is de gemeente Maastricht voorzitter van het samenwerkingsverband Maas- en Mergelland Samenwerking De samenwerking Maas en Mergelland levert nu al voordeel op, ook in benodigde personele capaciteit, omdat we niet elk onderzoek meer zelf hoeven te doen. In veel onderzoeken participeren we als “volger”, voor een aantal onderzoeken zijn wij de trekker. In het Actieprogramma is aangegeven dat wij trekker zijn voor de onderzoeken: a. Uitwerking afvalwaterakkoorden (actie 3); b. Programmamanagement AWP/ actielijst (actie 6); c. Opstellen nieuw AWP inclusief GRP‟n voor alle gemeenten (actie 10); d. Onderzoek naar de ideale inspectie- en reinigingsfrequentie (actie 15); e. Onderzoek naar klimaatadaptatie (actie 28). Ook hiervoor is tijdsinzet nodig, vooral om dit onderzoek te coördineren (bovenop de berekende benodigde inzet). Het betreft gemiddeld circa 15 dagen per jaar, dit komt ongeveer overeen met 0,1 fte.



6.2

Financiën

De totale waarde van de riolering bedraagt bijna € 500 miljoen. Om dit kapitaal te beheren, doen we de goede dingen goed, zoals we in het vorige hoofdstuk stellen. En dat kost geld. Het totaal van de uitgaven dat met het beheer van onze riolering over de totale levenscyclus van tachtig jaar gemoeid is, bedraagt ruim € 850 miljoen. Investeringen In de planperiode 2013-2017 wordt € 28,4 mln geïnvesteerd in riolen. Het totale bedrag in de totale levenscyclus van tachtig jaar (2013-2092) is € 269 mln mee gemoeid. In de bijlage is Overzicht investeringen

Vrijvervalriolen

Jaar

Vervanging

2013 2014 2015 2016 2017 Totaal 0 2013-2092 186.589.000



Gemalen

Persleiding

Renovatie/ reinigen Bouwkundig en inspecties 2.500.000 2.500.000

5.000.000 27.329.300

0 1.376.000

0 773.000

Mechanische Riolering

Milieumaatregelen

Bouwkundig

Afkoppelen Maatregelen

0 698.000

1.250.000 1.250.000 1.250.000 3.750.000 32.500.000

TOTAAL

3.935.000 6.435.000 3.935.000 6.435.000 3.935.000 5.185.000 3.935.000 5.185.000 3.935.000 5.185.000 19.675.000 28.425.000 19.780.000 269.045.300

€ 5 mln betreft renovatie / achterstallig onderhoud

Exploitatie Een van de belangrijkste kostencomponenten zijn de kapitaallasten (rente en afschrijving) voortvloeiende uit de investeringen. Door het jaarlijks wisselend investeringsvolume en de lineaire afschrijvingsmethodiek fluctueren de kapitaallasten in de levenscyclus (2013-2092) enorm. Voorgaande zou dan ook effect hebben op de jaarlijkse rioolheffing. Om dit te voorkomen wordt vanaf 2013 een reserve “productiemiddelen” riolen conform gemeentelijk financieel beleid ingesteld. Voorgaande betekent dat een gemiddeld bedrag aan kapitaallasten is bepaald (€ 4.850.000) en wordt gestort in de genoemde reserve. De werkelijke kapitaallasten worden jaarlijkse onttrokken aan de ze reserve. De overige kostencomponenten van de rioolbegroting hebben een vast structureel karakter. De huidige voorziening riolen wordt opgeheven. Het bedrag in de voorziening wordt aangewend voor achterstallig onderhoud (relining 2013 en 2014) en aangegane verplichtingen GRP t/m 2012.



Overzicht kostenbegroting Activiteiten ten behoeve van totstandkoming product Welke activititeiten worden uitgevoerd ? Sturing,monitoring en control gemeentelijke organisatie (BenO) AfvalwatercontrolesV&L Beheer en onderhoud gemeentelijke organisatie (SB) Kolken : inhuur derden en verwerking slibkosten (SB) Herstel huisaansluitingen (SB) Technische installaties onderhoud (SB) Diversen/onvoorzien onderhoud riolen (SB) Huisaansluitingen nieuw/kosten (SB) Huisaansluitingen nieuw/ opbrengsten (SB) Vervangen pompen en gemalen (SB) Vervangen mechanische installaties drukriolen (SB) Huren / /pachten regenbassins Energiegebruik gemalen en pompen (SB) Registratie leidingen (Vastgoed/Geo) Totale kosten activiteiten (directe en indirecte kosten)

Totale kosten 2013 Per activiteit per jaar. € 158.815 51.765 1.071.013 242.168 217.751 255.374 182.441 106.171 -106.171 250.000 149.500 40.000 100.500 31.136 2.750.463

Diverse overige kosten Totale kosten (€) Storting reserve productiemiddelen riolen 4.850.000 Perceptiekosten Publieke dienstverlening / Belastingen 387.382 Licentiekosten Beheersysteem riolen 5.000 Bijdrage aan product schoon 2.042.360 Bijdrage aan product verhardingen 309.066 Bijdrage aan product kunstwerken 101.750 Bijdrage aan product groenvoorziening (niet chemische onkruidbestrijding) 250.000 Contributie Rioned 10.000 Onderzoeken : klimaatadaptatie, hoogwaterveiligheid, afvalwater in de haven, grondwater. 165.000 Werkbudget /onvoorzien 47.249 Bijdrage GR Samenwerking Afvalwaterbeheer M en M . 70.080 Totale overige kosten

8.237.887

BCF ('fictieve' compensabele btw) / kwijtschelding (*)

1.550.000

TOTALE KOS TEN PER JAAR

12.538.350

Opbrengsten (Rioolheffing) Om alle kosten te kunnen dekken, heffen we rioolheffing. We heffen van eigenaren en van gebruikers, volgens een bepaalde staffel. Het basistarief in 2013 is € 126,53 voor het eigenarendeel en € 44,- voor gebruik van 0 t/m 250 m3. Grootverbruikers betalen meer. Een gemiddelde eigenaar/gebruiker betaalt dus in 2013 € 170,53. Deze planperiode hoeft de rioolheffing alleen te stijgen met de gemeentelijke index.


Onderstaande tabel geeft de ontwikkeling van de tarieven aan waarbij 2015 t/m 2016 indicatief zijn omdat eerst bij de kaderbrief respectievelijke programmabegroting het te hanteren inflatiecijfer wordt bepaald. Rioolheffing eigenaar Rioolheffing gebruiker tot 250 m3 251 m3 – 50.000 m3 per 250m3 Van 50.001 m3 – 500.000 m3 per 250 m3 500.001 m3 – 3 mln m3 per 250 m3

2013 126,53 44,00 349,18 231,95 115,80

2014 128,74 44,77 355,29 236,01 117,83

2015 131,00 45,55 361,51 240,14 119,89

2016 133,29 46,35 367,83 244,34 121,99

2017 135,62 47,16 374,27 248,62 124,12

In de berekening is een voordeel ingeboekt dat voortkomt uit de samenwerking binnen Maas en Mergelland. Zo worden onderzoeken in gezamenlijkheid uitgevoerd, worden en standaarden en formats ontwikkeld en leidt deze samenwerking tot een algehele kwaliteitsverbetering in de rioleringszorg, dit niet alleen voor de gemeente Maastricht maar ook voor de gehele regio. Wellicht dat op termijn ook op projectbasis samengewerkt kan worden. Innovatieve werkmethoden binnen de rioleringszorg, waaronder relining, en de samenwerking in de regio hebben er toe geleid dat volstaan kan worden met een gelijkblijvende heffing (buiten de index). De verwachting is dat in de lopende planperiode 2013-2017 een besparing wordt gerealiseerd van 200.000 euro binnen de regio. Voor Maastricht is dit voordeel ingeboekt bij de onderzoeken die de lopende planperiode zijn voorzien.


Bijlage: Investeringen riolen 2013-2092 *renovatie/achterstallig onderhoud 2013/2014. Hierna reinigen en inspecties.

 Bijlage: Investeringen riolen 2013-2092 Vrijvervalriolen

Jaar

Vervanging

2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 2031 2032 2033 2034 2035 2036 2037 2038 2039 2040 2041 2042 2043 2044 2045 2046 2047 2048 2049 2050 2051 2052 2053 2054 2055 2056 2057 2058 2059 2060 2061 2062 2063 2064 2065 2066 2067 2068 2069 2070 2071 2072 2073 2074 2075 2076 2077 2078 2079 2080 2081 2082 2083 2084 2085 2086 2087 2088 2089 2090 2091 2092

4.009.000 4.009.000 4.009.000 4.009.000 4.009.000 4.009.000 4.009.000 4.009.000 4.009.000 4.009.000 4.009.000 4.009.000 4.009.000 4.009.000 4.009.000 4.009.000 4.009.000 4.009.000 2.159.000 2.159.000 2.159.000 2.159.000 2.159.000 2.159.000 2.159.000 2.159.000 2.159.000 2.159.000 2.159.000 2.159.000 2.159.000 2.159.000 2.159.000 2.159.000 2.159.000 2.159.000 2.159.000 2.159.000 2.159.000 2.159.000 2.159.000 2.159.000 2.159.000 2.159.000 2.159.000 2.159.000 2.159.000 2.159.000 2.159.000 2.159.000 2.159.000 2.159.000 2.159.000 2.159.000 2.159.000 2.159.000 2.159.000 2.159.000 2.159.000 2.159.000 2.159.000 2.159.000 2.159.000 2.159.000 2.159.000 2.159.000 2.159.000 2.159.000 2.159.000 2.159.000 2.159.000

2013-2092

186.589.000

Gemalen

Renovatie, reiniging en inspecties

Persleiding

Bouwkundig

Mechanische Riolering

Bouwkundig

Milieumaatregelen

Afkoppelen

2.500.000 2.500.000

3.189.900

3.189.900

21.000 1.000 3.189.900

2.000 28.000 6.000 1.000

24.000 3.189.900

3.189.900

63.000 134.000 24.000 78.000 95.000 579.000 24.000 24.000 47.000 47.000 71.000 118.000 24.000 24.000

1.000 72.000 700.000

1.250.000 1.250.000 1.250.000 1.250.000 1.250.000 1.250.000 1.250.000 1.250.000 1.250.000 1.250.000 1.000.000 1.000.000 1.000.000 1.000.000 1.000.000 1.000.000 1.000.000 1.000.000 1.000.000 1.000.000 1.000.000 1.000.000 1.000.000 1.000.000 1.000.000 1.000.000 1.000.000 1.000.000 1.000.000 1.000.000

Maatregelen 3.935.000 3.935.000 3.935.000 3.935.000 3.935.000 105.000

6.435.000 6.435.000 5.185.000 5.185.000 5.185.000 1.355.000 1.250.000 1.250.000 1.250.000 5.259.000 5.259.000 8.448.900 5.009.000 5.009.000 5.009.000 5.009.000 5.009.000 5.009.000 5.009.000 5.009.000 5.009.000 8.198.900 5.009.000 5.009.000 5.009.000 5.009.000 5.009.000 3.180.000 3.159.000 3.160.000 3.159.000 6.350.900 2.187.000 2.165.000 2.160.000 2.159.000 2.159.000 2.159.000 2.198.000 2.195.000 2.163.000 5.442.900 2.349.000 2.189.000 2.250.000 2.360.000 2.765.000 2.162.000 2.274.000 2.210.000 2.924.000 5.395.900 2.438.000 2.296.000 2.187.000 2.198.000 2.166.000 2.163.000 2.174.000 2.166.000 2.159.000 5.348.900 2.159.000 2.159.000 2.159.000 2.159.000 2.159.000 2.159.000 2.159.000 2.159.000 2.159.000 5.348.900 2.159.000 2.159.000 2.159.000 2.159.000 2.159.000 2.159.000 2.159.000 2.159.000

19.780.000

269.045.300

39.000 12.000 4.000 31.000 56.000 6.000 13.000 106.000 26.000 3.000 19.000 27.000 18.000 208.000 19.000 4.000 15.000 7.000 4.000 15.000 7.000

3.189.900

3.189.900

27.329.300

1.376.000

773.000

698.000

32.500.000

TOTAAL

*renovatie/achterstallig onderhoud 2013/2014. Hierna reinigen en inspecties.


GRP Maastricht 2013-2017, revisie C6 korte versie

Gemeentelijk Rioleringsplan Maastricht

Recommend Documents