Gemeente Hengelo
Grondwateroverlast Oude Postweg, Zwaluwstraat, Kwartelstraat, Kotmansweg en Leeuwerikstraat
Gemeente Hengelo
Grondwateroverlast Oude Postweg, Zwaluwstraat, Kwartelstraat, Kotmansweg en Leeuwerikstraat
referentie
projectcode
status
HGL194-1/15-017.556
HGL194-1
definitief 03
projectleider
projectdirecteur
datum
ir. J.D. Klein
ir. Th.G.J. Witjes
26 oktober 2015
autorisatie
naam
paraaf
goedgekeurd
ir. J.D. Klein
Witteveen+Bos Van Twickelostraat 2
Het kwaliteitsmanagementsysteem van Witteveen+Bos is gecertificeerd op basis van ISO 9001.
Postbus 233 © Witteveen+Bos 7400 AE Deventer 0570 69 79 11 www.witteveenbos.nl
Niets uit dit document mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt in enige vorm zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Witteveen+Bos Raadgevende ingenieurs B.V. noch mag het zonder dergelijke toestemming worden gebruikt voor enig ander werk dan waarvoor het is vervaardigd, behoudens schriftelijk anders overeengekomen. Witteveen+Bos aanvaardt geen aansprakelijkheid voor enigerlei schade die voortvloeit uit of verband houdt met het wijzigen van de inhoud van het door Witteveen+Bos geleverde document.
INHOUDSOPGAVE
blz.
1. INLEIDING
1
2. BELEID 2.1. Zorgplicht grondwater 2.2. Beleidsdoelstelling 2.3. Verantwoordelijkheden
3 3 3 4
3. ENQUETE 3.1. Inleiding 3.2. Resultaat enquête 3.2.1. Wateroverlast 3.2.2. Onvoldoende afvoer riolering 3.2.3. Vocht in de woning 3.2.4. Kruipruimte en kelder 3.2.5. Tuinen en openbare ruimte 3.2.6. Reeds genomen maatregelen 3.3. Locatiebezoek 3.4. Conclusie
5 5 5 5 7 8 10 10 12 12 15
4. GEBIEDSOMSCHRIJVING 4.1. Bodem 4.1.1. Bodemhoogte 4.1.2. Bodemopbouw 4.2. Oppervlaktewater 4.3. Drainage 4.4. Grondwaterstand
17 17 17 17 18 19 19
5. PROBLEEMANALYSE
25
laatste bladzijde
26
BIJLAGEN I Vragenlijst enquête II Boorprofielen III Foto’s locatiebezoek IV Foto’s veldbezoek
aantal blz. 4 8 5 4
1.
INLEIDING Aanleiding In het gebied tussen de Oude Postweg, Beethovenlaan, Oldenzaalsesstraat en Josef Haydnlaan wordt door bewoners grondwateroverlast ervaren. De gemeente ontvangt meldingen van grondwateroverlast sinds het riool is vervangen. Bij rioolvervanging is drainage meegelegd om problemen met grondwateroverlast te voorkomen. In 2008 is het riool in de Oude Postweg en de Leeuwerikstraat vervangen. In 2011 is het riool in de Kotmansweg, Zwaluwstraat en Kwartelstraat vervangen. Ook heeft de gemeente verbeteringsmaatregelen uitgevoerd om grondwateroverlast te verminderen, zoals het doorspuiten van drainage en het realiseren van een extra uitlaat op het gemengd stelsel. Om de omvang, ernst en oorzaak van grondwateroverlast in beeld te brengen, heeft een inventarisatie van het gebied plaats gevonden. Er is een enquête naar de omwonenden gestuurd, peilbuizen gezet en een veldbezoek uitgevoerd. Het veldwerk bestond uit het bepalen van de grondwaterstand in de drainageputten en de peilbuizen en vijf bezoeken aan bewoners. In deze notitie is het resultaat van het veldwerk beschreven, Leeswijzer In het kader van grondwateroverlast omgeving Oude Postweg is een enquête verspreid onder de bewoners. De resultaten van de enquête zijn opgenomen in hoofdstuk 2. In hoofdstuk 3 is een beschrijving van het gebied opgenomen. In hoofdstuk 4 is op basis van de gegevens uit de gebiedsbeschrijving en de resultaten van de enquête een probleemanalyse uitgevoerd. Dit rapport betreft de tussenrapportage. In het vervolg van dit project zal door de gemeente Hengelo naar een oplossingsrichting worden gezocht.
Witteveen+Bos, HGL194-1/15-017.556 definitief 03 d.d. 26 oktober 2015, Grondwateroverlast Oude Postweg, Zwaluwstraat, Kwartelstraat, Kotmansweg en Leeuwerikstraat
1
2
Witteveen+Bos, HGL194-1/15-017.556 definitief 03 d.d. 26 oktober 2015, Grondwateroverlast Oude Postweg, Zwaluwstraat, Kwartelstraat, Kotmansweg en Leeuwerikstraat
2.
BELEID
2.1.
Zorgplicht grondwater Sinds 2008 is de zorgplicht grondwater van kracht. De zorgplicht grondwater werkt niet met terugwerkende kracht. Grondwateroverlastsituaties van voor 2008 kunnen niet tot aansprakelijkheid leiden. Zorgplicht grondwater (Waterwet, artikel 3.6) 1.
de gemeenteraad en het college van burgemeester en wethouders dragen zorg voor het in het openbaar gemeentelijke gebied treffen van maatregelen teneinde structureel nadelige gevolgen van de grondwaterstand voor de aan de grond gegeven bestemming zoveel mogelijk te voorkomen of te beperken, voor zover het treffen van die maatregelen doelmatig is en niet tot de zorg van het waterschap of de provincie behoort;
2.
de maatregelen, bedoeld in het eerste lid, omvatten mede de verwerking van het ingezamelde grondwater, waaronder in ieder geval worden begrepen de berging, het transport, de nuttige toepassing en het, al dan niet na zuivering, op of in de bodem of in het oppervlaktewater brengen van ingezameld grondwater, en het afvoeren naar een zuiveringtechnisch werk.
2.2.
Beleidsdoelstelling De gemeente Hengelo hanteert voor bebouwd gebied van voor 1992 de volgende ontwateringsdiepte: - voor wegen ten minste 0,7 m; - voor wijksontsluitingswegen minimaal 0,9 m; - voor openbaar groen 0,5 m. Een waterdichte kelder is een verantwoordelijkheid voor de eigenaar van een pand. Het Bouwbesluit van 1992 geeft aan dat bij nieuwbouwwoningen vanaf 1992 sprake moet zijn van een dampdichte begane grond vloer. Afbeelding 2.1. Toetsingscriteria voor bebouwing voor 19921
1
Grondwaterplan Hengelo, 10 oktober 2012.
Witteveen+Bos, HGL194-1/15-017.556 definitief 03 d.d. 26 oktober 2015, Grondwateroverlast Oude Postweg, Zwaluwstraat, Kwartelstraat, Kotmansweg en Leeuwerikstraat
3
2.3.
Verantwoordelijkheden Onderstaande taken en verantwoordelijkheden zijn ontleend aan het Grondwaterplan Hengelo, d.d. 10 oktober 2012. Perceeleigenaar - is primair verantwoordelijk voor de ontwatering van zijn terrein. Van de perceeleigenaar mag worden verwacht dat hij de vereiste (waterhuishoudkundige en/of bouwkundige) maatregelen neemt om grondwaterproblemen te voorkomen of te bestrijden. Hierbij horen ook eigen maatregelen c.q. wensen ten aanzien van het object, zoals een waterdichte kelder; - hij houdt bij grondwaterstandverlagende maatregelen rekening met het gemeentelijk grondwaterbeleid en belangen van aangrenzende percelen. Hij kan de gemeente verzoeken het water te mogen lozen op een gemeentelijke voorziening of het oppervlaktewater. De gemeente maakt daarbij een doelmatigheidsafweging. De gemeente stemt dit verzoek dan zo nodig verder af met het waterschap; - de perceeleigenaar is uiteraard verantwoordelijk voor de bouwkundige staat en het onderhoud van zijn bouwwerken, waaronder bijvoorbeeld een kelder. Gemeente Hengelo - is verantwoordelijk voor de ontwatering van openbaar terrein; - is verantwoordelijk voor de organisatie van het waterloket. Dit is het eerste aanspreekpunt voor burgers en bedrijven ten aanzien van ondermeer grondwater; - biedt particulieren de mogelijkheid zich te ontdoen van grondwater, voor zover deze daartoe geen andere mogelijkheden hebben en dit passend is binnen het gemeentelijk grondwaterbeleid; - draagt zorg voor de aanleg en het onderhoud van de benodigde voorzieningen en aansluitpunten in de openbare ruimte voor de ontwatering van het particuliere terrein voor zover passend binnen het gemeentelijke beleid; - neemt naar aanleiding van meldingen over (grond)wateroverlast het initiatief om de oorzaak van de overlast te onderzoeken; - stelt als initiatiefnemer in ruimtelijke plannen een waterparagraaf op. Hierin worden de aspecten van het grondwater meegenomen. Het waterschap heeft een adviserende rol voor respectievelijk het oppervlakte- en grondwater; - ziet erop toe dat de van ‘nature’ voorkomende grondwaterstanden (representatief hoogste grondwaterstand) en het anticiperen daarop door de bouwer in de watertoetsprocedure wordt meegenomen.
4
Witteveen+Bos, HGL194-1/15-017.556 definitief 03 d.d. 26 oktober 2015, Grondwateroverlast Oude Postweg, Zwaluwstraat, Kwartelstraat, Kotmansweg en Leeuwerikstraat
3.
ENQUETE
3.1.
Inleiding Om de ernst, omvang en oorzaak van grondwateroverlast in beeld te brengen is een enquête verspreid onder de inwoners. Aan de hand van de resultaten van de enquête is een selectie van 5 adressen gemaakt om de problemen die in de enquête waren geformuleerd, nader te bespreken. In dit hoofdstuk zijn de resultaten van de enquête opgenomen en de resultaten van de 5 locatiebezoeken.
3.2.
Resultaat enquête Er zijn in totaal 118 enquêtes ingevuld. Van de 281 huishoudens is dat 42 %. De vragenlijst is te vinden in bijlage I. In afbeelding 3.1 is te zien door welke huishoudens de enquête is ingevuld. Afbeelding 3.1. Respondenten
3.2.1.
Wateroverlast Het merendeel van de respondenten (63 %) ondervindt op één of andere manier overlast door water: 1. wateroverlast vanuit het riool; 2. grondwateroverlast; 3. vocht in de woning of tuin. In afbeelding 3.2 is op een kaart het onderzoeksgebied geprojecteerd waar men wateroverlast ondervindt en waar niet. Op deze kaart is te zien dat er in het hele gebied rondom de Oude Postweg wateroverlast wordt geconstateerd, voornamelijk aan de Oude Postweg zelf
Witteveen+Bos, HGL194-1/15-017.556 definitief 03 d.d. 26 oktober 2015, Grondwateroverlast Oude Postweg, Zwaluwstraat, Kwartelstraat, Kotmansweg en Leeuwerikstraat
5
en de Zwaluwstraat. Geconcludeerd kan worden dat de problematiek zich voordoet in het hele gebied, er zijn nauwelijks ‘droge’ gebieden aan te wijzen. Afbeelding 3.2. Wateroverlast
In afbeelding 3.3 is aangegeven welk deel van de respondenten welk type wateroverlast ondervindt. In de volgende subparagrafen wordt verder ingegaan op de verschillende soorten wateroverlast. Sommige respondenten hebben last van meerdere vormen van wateroverlast. Het totaal is daarom meer dan 100 %.
6
Witteveen+Bos, HGL194-1/15-017.556 definitief 03 d.d. 26 oktober 2015, Grondwateroverlast Oude Postweg, Zwaluwstraat, Kwartelstraat, Kotmansweg en Leeuwerikstraat
Afbeelding 3.3. Optreden van wateroverlast (% van totaal)
3.2.2.
Onvoldoende afvoer riolering De riolering is geen onderzoeksaspect in het kader van dit onderzoek, maar is wel meegenomen in de enquête1. Dit is hier ondergebracht om inzicht te krijgen in algemene klachten met betrekking tot wateroverlast. Een groot aantal mensen heeft last van een slechte afvoer van de riolering (45 %). Een groot deel van de respondenten (87 %) die hier overlast aan ondervindt geeft aan dat dit alleen voorkomt bij hevige neerslag. In afbeelding 3.4 is de frequentie waarmee de slechte afvoer optreedt geprojecteerd op een kaart. Hierop is te zien dat men vooral aan de Oude Postweg frequent hinder ondervindt van een slechte afvoer. 49 % van de respondenten met last van een slechte afvoer van de riolering heeft hierdoor ook stankoverlast. Als gevolg van afvoer van water bij neerslag moet lucht het riool uit. Ontluchting vindt plaats via de standpijp en regenpijpen van woningen. Indien de gebouwriolering niet luchtdicht is of de watersloten/stanksloten niet voldoende werken is er kans op stankoverlast binnenshuis. De gemeente kan de bewoners informeren over stank en wateroverlast. De ontluchting is mogelijk niet op orde. Bewoners kunnen dit zelf oplossen.
1
In een afzonderlijk project onderzoekt de gemeente Hengelo verbeteringsmaatregelen voor de riolering. Het riool in Leeuwerikstraat richting kruising Oldenzaalsestraat/Beethovenlaan is inmiddels vergroot van Ø500 mm naar Ø800 mm.
Witteveen+Bos, HGL194-1/15-017.556 definitief 03 d.d. 26 oktober 2015, Grondwateroverlast Oude Postweg, Zwaluwstraat, Kwartelstraat, Kotmansweg en Leeuwerikstraat
7
Afbeelding 3.4. Regelmaat van de last van onvoldoende rioolafvoer
3.2.3.
Vocht in de woning In de vragenlijst van de enquête is gevraagd naar de overlast veroorzaakt door vocht in de woning. Het voorkomen hiervan is te zien in afbeelding 3.5. In totaal hebben 33 % van de respondenten last van vocht in de woning.
8
Witteveen+Bos, HGL194-1/15-017.556 definitief 03 d.d. 26 oktober 2015, Grondwateroverlast Oude Postweg, Zwaluwstraat, Kwartelstraat, Kotmansweg en Leeuwerikstraat
Old e n za al se st ra a t
Afbeelding 3.5. Voorkomen van vocht in de woning 4 36 5
7
2 36 7
5 39 9
Vocht in de woning
3
39 7 39 5 39 3 1
39 4
36 9
39 1
Old
za en
al se
st ra
at
2 11
38 8
13
38 6
38 5
Josef Heydnlaan
38 7
38 4 38 2
38 1
6T 0 1
38 0
37 9
37 8 6
37 7
8
37 5 37 3
Kwa
37 6
r te
37 4
lst ra a t
37 2
10
37 0 7 5
36 8
12
3
36 6 1 36 4
14
36 2 36 0
2
16
35 8 34 2 4 34 0
33 8
18
33 6
ri
6 34 4 8
Ab
ri
10
12
34 9
34 7
2
18
2A
20
2B 30 8
30 6
20
22
24
17
26 19
21
Ba
ch
str
aa
t
21
23
25
27
29
31
23 28
33 I33
II
33
35 I 35 30
32 37
34
at
al se
16
13
te lst ra
en
14 32 2
15
17
22
30 4
36
Kwa r
Old
se aal
t
at
z
za
en Old
st ra
aa st r
Kwartels
32 4
Alg em e n e Be g ra a fp la at s
11
9
traat
Ab
15
la an Jo se f Ha yd n
Ja Nee
9
39 2 39 0
38 9 37 1
30 2 4 24 30 0 29 8
3
6
5 7
9 9A
6A
38 25 27 29
31
40
29 6
29 4
11 16 7 6B
13
19
15
16 5
21 23
17
Zw a luw
1 29 2
st ra a
a fd
ak
8
10 12 14
3
10
16 G 1 4 16 G 0 6
20
16 G 1 5
22
16 G 0 5
16 G 1 6
25
Zwalu
t
6
8 16 G 11 16 G 1 0 16 G 1 2 16 G 0 9 16 G 0 8 16 G 0 7 16 G 1 3
24
5
27 29 31
33
w stra
26 16 G 0 4
16 G 1 7
28
en
za
al se
st ra
at
39 41
16 1
43
at
18 6
16 G 0 3 32 16 G 0 2
40
34
Ou
de
Po
st
we
40 A
18 4
g
18 4 I
36
25 4
25 2
37
30
12 16 G 1 8 16 G 1 9 25 6
Old
16 3 35
33
38
16 G 0 1 16 G 2 0
25 0 24 8 24 6
18 2
14 7
16 G 2 1 16 G 2 2 16 G 2 3 16 G 2 4 16 G 216 5 G26 16 G 2 7 16 G 2 8
18 2 I 42
16 7A
26 0
44 44
24 4
15 5
18 0
24 2 46 15 3
24 0
9 17 6 A
Old
en
za
al se
st ra
23 8
at
15 1 11
23 6
14 9 17 6
23 4 18
Ko tm a ns we g
36
14 7 17 4 14 5 13 12 5
17 2
12 3
20
26 G 0 1
14 3 14 1
28
Bee
26
th o la an
30
22
e rik
str a
at
11
uw 20
9
4 7
a fd
eri
ak
32
18
16 12
8
29
16 2
27
13 3
25 15 8 23 15 6
13 1 21 19
11 9B 11 9A
stw
11 9 11 7
11 3
d Ou
111 10 9
10 7
o eP
eg
17
Va
le
r ius
st
ra
at
15 34 13
15 0 14 8
14 6
11
36
14 4 9
14 2
7
14 0
18 38
5
13 8
20
3
at
4
31
16 4
s tra
6
g
tr ina
at
de
we
es
6A
Ou
st
Pal
t ra
8
6B
g
1
10
p p in r ka
cks
o ve
6
13 5 21
Po
23
port
13
uw
33
16 6
12 1
Ko tm a ns we g
ve n
24
Le e
12 1 A
19
car
Lee
Kotmansweg
28
15
35 16 8
13 9 13 7
port
30
19
37 12 9
17
car
32
21
39
17 0
12 7 15
22
24
26
1 22
13 6
2
10 3 87 T 0 1
97 89
87
10 5
10 1
99
91 95
93
27 T 0 1
2
27 G 1 2 27 G 11
13 4 a
27 G 1 0
Va
le
r ius
st
ra
at 4
27 G 0 9 13 4
77
6
75
10
73 71
69
65
63
27 G 0 8 27 G 0 7 12 4 11 2
st we g Ou d e Po
10 8 10 6
11 2A
11 4 11 6
11 8
12 0
12 2
12 6
27 G 0 6 12 8
13 0
2
27 G 0 5
13 2
4
6
5 1
8
76
80 78
82
80
84
86
88
90
120 m 1
16
27 G 0 2
18
27 G 0 1
24
20 22
Viv
40
4
a ld
ee
lin
ck
str
26
a at 32
at
6
28 30
ra
3
Sw
27
ist
66
12
14
27 G 0 4 27 G 0 3 11
0
10 3
10 4 10 2
92
60
58 56 8 54
´
Het vocht in de woning kan zich op verschillende manieren en op verschillende plaatsen in de woning uiten. In afbeelding 3.6 is een overzicht gegeven van de antwoorden in percentages van het totaal aantal respondenten. Het merendeel (95 %) van de respondenten met vocht in de woningen ventileert de woning gedurende het jaar, door middel van open ramen en ventilatieroosters. Afbeelding 3.6. Type vochtoverlast in de woning (% totaal)
Witteveen+Bos, HGL194-1/15-017.556 definitief 03 d.d. 26 oktober 2015, Grondwateroverlast Oude Postweg, Zwaluwstraat, Kwartelstraat, Kotmansweg en Leeuwerikstraat
9
3.2.4.
Kruipruimte en kelder Bij 49 % van de huizen hebben de bewoners overlast door water in de kelder en/of de kruipruimte. Dit wijkt van het totaal van beiden in afbeelding 3.3 omdat sommige bewoners last van beiden hebben. In afbeelding 3.7 is de frequentie van deze overlast op een kaart geprojecteerd. Ook hier is een concentratie van de overlast waar te nemen in het centrale deel van de Oude Postweg. Bij 35 % van de huizen met water in de kruipruimte of kelder is de periode waarin deze wateroverlast optreedt enkele weken per jaar of meer. Afbeelding 3.7. Frequentie wateroverlast in kruimruimte of kelder
Opvallend is dat er uit de Kwartelstraat en het aansluitende deel van de Oldenzaalsestraat geen problemen worden gemeld. 3.2.5.
Tuinen en openbare ruimte In de vragenlijst van de enquête is tevens gevraagd naar de grondwateroverlast buiten de woning; enerzijds in de tuin, anderzijds in de directe omgeving. In afbeelding 3.8 en afbeelding 3.9 zijn de resultaten van de enquête op deze twee vragen geprojecteerd op een kaart van het gebied. In de eerste kaart is te zien dat wateroverlast in de tuin beperkt is (15 % van de ondervraagden). Echter is in de tweede kaart te zien dat in elke straat, met uitzondering van de Kotmansweg, wateroverlast in de omgeving wordt ervaren. 45 % van de respondenten ondervindt directe wateroverlast in de omgeving. Dit wordt (meestal) veroorzaakt door water-op-straat vanuit het riool.
10
Witteveen+Bos, HGL194-1/15-017.556 definitief 03 d.d. 26 oktober 2015, Grondwateroverlast Oude Postweg, Zwaluwstraat, Kwartelstraat, Kotmansweg en Leeuwerikstraat
Old e n za a lse st ra a t
Afbeelding 3.8. Wateroverlast in de tuin
´
4 36 5 7
2 36 7
Wateroverlast in de tuin
5 39 9
3
39 7 39 5 39 3 1
39 4
36 9
39 1
9
39 2
2 11
39 0
38 9 37 1
Old
en
za
a lse
st ra
at
38 8
13
38 6
38 5
Josef Heydnlaan
38 7
38 4 38 2
38 1
6T 0 1
38 0
37 9
37 8 6
37 7
8
37 5
Kwa
37 3
37 6
r te lst
37 4
ra a t
37 2
10
37 0 7 5
36 8
12
3
36 6 1 36 4
14
36 2 36 0
2
16
35 8 34 2 4 34 0
33 8
18
33 6
ri
6
34 4 8
Ab
ri
10
12
34 9
Old
za
e
16
2
18
2A
20
at
2B 30 8
30 6
22
24
17
26 19
21
Ba
ch
st ra
at
21
23
25
27
29
31
23 28
33 I33
II
33
35 I 35 30
32 37
34
at
en
st ra
14 32 2
20
te lst ra
en Old
ls z aa a lse
t
15
13
17
22
30 4
36
Kwa r
34 7
aa st r
Kwartels
32 4
Alg em e n e Be g ra a fp la at s
11
9
traat
Ab
15
la an Jo se f Ha yd n
Nee Ja
30 2 4 24
30 0 29 8
3
6
5 7
9 9A
6A
38 25 27 29
31
40
29 6 29 4
11 16 7 6B
13
19
15
16 5
21 23
17
Zw a luw
1 29 2
st ra a
a fd
16 G 1 3
ak
16 G 11 16 G 1 0 16 G 0 9 16 G 0 8 16 G 0 7
8
10 12 14
16 G 0 6
20 22
16 G 0 5
24
5
27 29 31
33
26 16 G 0 4
16 G 1 7
28
en
za
a lse
st ra
at
39 41
16 1
43
at
18 6
16 G 0 3 32 16 G 0 2
40
34
Ou
de
Po
st
we
40 A
18 4
g
18 4 I
36
25 4
25 2
37
30
12 16 G 1 8 16 G 1 9 25 6
Old
16 3 35
33
w stra
3
10
16 G 1 4 16 G 1 5 16 G 1 6
25
Zwalu
t
6
8 16 G 1 2
38
16 G 0 1 16 G 2 0
25 0 24 8 24 6
18 2
14 7
16 G 2 1 16 G 2 2 16 G 2 3 16 G 2 4 16 G 216 5G26 16 G 2 7 16 G 2 8
18 2 I 42
16 7A
26 0
44 44
24 4
15 5
18 0
24 2 46 15 3 24 0
9 17 6 A
Old
en
za
a lse
st ra
23 8
at
15 1 11
23 6
14 9 17 6
23 4 14 7
18
Ko tm a ns we g
36
17 4 14 5 13 17 2
12 5 12 3
20
26 G 0 1
14 3 17 0
12 7
Kotmansweg
28
28
Bee
26
th o la an
uw
e rik
str a
at
11
30 22
uw 20
9
4 7
a fd
eri
ak
32
18
16 12
8
23
21 19
d
Ou
10 9
10 5
91
89
95
93
o eP
eg
17
Va
le
r ius
st
ra
at
15 34 15 0
13
14 8
14 6
11 36
14 4 9
14 2
7
14 0
18
38
5
13 8
20
3
t
87
stw
11 7
11 3
111
10 1
99
27 25
15 8 15 6
10 3 97
87 T 0 1
16 2
13 3
13 1
11 9B 11 9A
11 9
10 7 2
29
aa
4
31
16 4
s tr
6
g
tr ina
at
we
st
es
6A
Ou
Po
Pal
t ra
8
6B
g
1
10
p p in r ka
cks
o ve
6
13 5 21
de
23
port
13
33
16 6
12 1
Ko tm a ns we g
ve n
24
Le e
15
12 1 A
19
car
Lee
19
35 16 8
13 9 13 7
port
30
21
37 12 9
17
car
26
39
14 1
15 22
24
32
1 22
13 6 27 T 0 1
2
27 G 1 2 27 G 11
13 4 a
27 G 1 0
Va
le
r ius
st
ra
at 4
27 G 0 9 13 4
77 75
10
6
73 71
69
65
63
0
27 G 0 8 27 G 0 7
40
80
11 2
11 4
11 2A
10 8
11 8
11 6
10 6
27 G 0 6
12 6
12 4
120 m
st we g Ou d e Po
2
27 G 0 5
13 2
13 0
12 8
12 2
12 0
6
4 5 1
8
10 3
10 4 10 2
14
27 G 0 4 27 G 0 3 11
82
80
76
90
88
86
84
78
12 16 18
27 G 0 2 27 G 0 1
92
24
20 22
1
4
a ld
Viv 27
Sw
ist
66
ee
lin
ck
str
aa
26
t 32
28 30
ra
3
at
6
60
58 56 8 54
Old e n za a lse st ra a t
Afbeelding 3.9. Wateroverlast in directe omgeving
´
4 36 5 7
2
Overlast in directe omgeving
36 7
5 39 9
3
39 7 39 5 39 3 1
39 4
36 9
39 1
9
39 2
2 11
39 0
38 9 37 1 38 7
Old
za en
a lse
st ra
at
38 8
13
38 6
38 5
38 4 38 2
38 1
6T 0 1
38 0
37 9
la an Jo se f Ha yd n
ja, langdurige plasvorming nee
Josef Heydnlaan
ja, drassige plantsoenen en grasvelden
37 8 6
37 7
8
37 5
Kwa
37 3
37 6
r te lst
37 4
ra a t
37 2
10
37 0 7 5
36 8
12
3
36 6 1 36 4
14
36 2 36 0
2
16
35 8 34 2 4 34 0
33 8 33 6
ri
6
34 4 8
Ab
ri
10
12
34 9
en
za
a lse
2
18
2A
20
t
2B 30 8
30 6
22
24
17
26 19
21
Ba
ch
st ra
at
21
23
25
27
29
31
23 28
33 I33
II
33
35 I 35 30
32 37
34
at
Old
16
20
te lst ra
z
en Old
se aal
a st ra
14 32 2
13
17
22
30 4
36
Kwa r
34 7
a at st r
Kwartels
32 4
Alg em e n e Be g ra a fp la at s
11
9
traat
Ab
18 15
15
30 2 4 24 30 0 29 8
3
6
5 7
9 9A
6A
38 25 27 29
31
40
29 6
29 4
11 16 7 6B
13
19
15
16 5
21 23
17
Zw a luw
1 29 2
st ra a
a fd
ak
8
10 12 14
16 G 0 6
20 22
16 G 0 5
24
5
27 29 31
33
26 16 G 0 4
16 G 1 7
28
Old
za
a lse
st ra
at
39 41
16 1
43
at
18 6
16 G 0 3 32 16 G 0 2
40
34
Ou
de
Po
st
we
40 A
18 4
g
18 4 I
36
25 4
25 2
37
30
12 16 G 1 8 16 G 1 9 25 6
en
16 3 35
33
w stra
3
10
16 G 1 4 16 G 1 5 16 G 1 6
25
Zwalu
t
6
8 16 G 11 16 G 1 0 16 G 1 2 16 G 0 9 16 G 0 8 16 G 0 7 16 G 1 3
38
16 G 0 1 16 G 2 0
25 0 24 8 24 6
18 2
14 7
16 G 2 1 16 G 2 2 16 G 2 3 16 G 2 4 16 G 216 5G26 16 G 2 7 16 G 2 8
18 2 I 42
16 7A
26 0
44 44
24 4
15 5
18 0
24 2 46 15 3 24 0
9 17 6 A
Old
en
za
a lse
st ra
23 8
at
15 1 11
23 6
14 9 17 6
23 4 18
Ko tm a ns we g
36
14 7 17 4 14 5 13 17 2
12 5 12 3
20
26 G 0 1
14 3 17 0
12 7
28
28
Bee
26
th o la an
e rik
str a
at
11
30 22
uw 20
9
4 7
a fd
eri
ak
32
18
16 12
8
Po
16 2
27
13 3
25 15 8 23 15 6
13 1 21 19
11 9B 11 9A
11 9 11 7
11 3
111
eg
Va
le
r ius
st
ra
at
34 15 0
13
14 8
14 6
11 36
14 4 9
14 2
7
14 0
18
38
5
13 8
20
3
t
d Ou
stw
aa
10 9
10 7
o eP
17 15
s tr
4
de
29
tr ina
6
31
16 4
es
at
Ou
g
Pal
6A
g
tra
8
6B
p in
1
10
p r ka
cks
o ve
6
13 5 21
we
st
23
port
13
uw
33
16 6
12 1
Ko tm a ns we g
ve n
24
Le e
12 1 A
19
car
Lee
15
Kotmansweg
30
19
35 16 8
13 9 13 7
port
32
21
37 12 9
17
car
26
39
14 1
15 22
24
1 22
13 6
2
10 3 97
87 T 0 1
87
89
10 5
10 1
99
91 95
93
27 T 0 1
2
27 G 1 2 27 G 11
13 4 a
27 G 1 0
Va
le
r ius
st
ra
at 4
27 G 0 9 13 4
77 75
10
6
73 71
69
65
63
0
27 G 0 8 27 G 0 7
40
80
12 4
120 m
st we g Ou d e Po
11 2 10 8 10 6
11 2A
11 4 11 6
11 8
12 0
12 2
27 G 0 6
12 6 12 8
13 0
2
27 G 0 5
13 2
6
4 5 1
8 14
27 G 0 4 27 G 0 3 11
80 78
82 84
86
88
90
12 16 18
27 G 0 2 27 G 0 1
92 76
24
20 22
1
4
a ld
Viv 27
Sw
ist
66
10 3
10 4 10 2
ee
lin
ck
str
aa
26
t 32
28 30
ra
3
at
6
60
58 56 8 54
Witteveen+Bos, HGL194-1/15-017.556 definitief 03 d.d. 26 oktober 2015, Grondwateroverlast Oude Postweg, Zwaluwstraat, Kwartelstraat, Kotmansweg en Leeuwerikstraat
11
3.2.6.
Reeds genomen maatregelen Van het totaal aantal respondenten heeft 27 % in het verleden maatregelen getroffen. In afbeelding 3.10 is te zien welke maatregelen zijn uitgevoerd door de respondenten. Afbeelding 3.10. Door de bewoners genomen maatregelen
3.3.
Locatiebezoek Op basis van de enquête die naar de omwonenden is gestuurd, is een selectie gemaakt en zijn afspraken gepland met vijf deelnemers. Het doel van de afspraken was de problemen die in de enquête waren geformuleerd, nader te bespreken. De adressen die zijn bezocht zijn: - Jozef Haydnlaan 6; - Zwaluwstraat 33; - Kotmansweg 6B; - Oude Postweg 150; - Kotmansweg 30. De locaties zijn weergegeven in afbeelding 3.11.
12
Witteveen+Bos, HGL194-1/15-017.556 definitief 03 d.d. 26 oktober 2015, Grondwateroverlast Oude Postweg, Zwaluwstraat, Kwartelstraat, Kotmansweg en Leeuwerikstraat
Afbeelding 3.11. Locatiebezoeken
Oude Postweg 150 Het pand aan de Oude Postweg 150 heeft grondwateroverlast vanaf de winter 2013. Sindsdien loopt de kelder meerdere keren per winter vol met water. De bewoners hebben een pomp waarmee ze de kelder leegpompen. Hun ervaring is dat water de kelder binnenstroomt na aanhoudende neerslag van een dag (langdurig), en bij het smelten van sneeuw met neerslag binnen 2 á 3 dagen. Ten tijde van het bezoek lag er water op de keldervloer. Het is ook vochtig in huis. Op meerdere plekken (bankstel, boekenkast en bestekkast) heeft zich een witte schimmel gevormd (bijlage III, afbeelding III.1). In 2015 gaan de bewoners de vloer er uit halen en de kruipruimte volstorten met beton. De buren op nummer 148 hebben geen water in de kelder, maar wel een vochtige buitenmuur aan de westkant. Door bewoners van Zwaluwstraat 33 en Oude Postweg 150 hebben onafhankelijk van elkaar verteld dat in het verleden een beek, watergang of sloot door het gebied stroomde. Op basis van informatie van de website watwaswaar.nl lijkt een watergang in het gebied te hebben gelegen (1935). De buurt is rond deze tijd (1930) gebouwd. Op de topografische kaart van 1954 is de watergang zichtbaar in het zuidoosten van het gebied. Deze watergang kruist de Oude Postweg.
Witteveen+Bos, HGL194-1/15-017.556 definitief 03 d.d. 26 oktober 2015, Grondwateroverlast Oude Postweg, Zwaluwstraat, Kwartelstraat, Kotmansweg en Leeuwerikstraat
13
Afbeelding 3.12. Watergang omgeving Oude Postweg 1935 (watwaswaar.nl)
Zwaluwstraat 33 De bewoners van Zwaluwstraat 33 hebben sinds 2 jaar last van water in de kelder. Na het plaatsen van een nieuwe watermeter komt er water in de kelder (bijlage III, afbeelding III.2). Er zijn reeds maatregelen getroffen om te voorkomen dat het water in de kelder komt (bijlage III, afbeelding III.3). Rondom de nieuwe watermeter is materiaal aangebracht om het lekken te stoppen. De maatregelen hebben niet geholpen want op de keldervloer heeft dit jaar weer een laag water gestaan. Tijdens het bezoek was er nog een natte plek op de vloer te zien. Sinds de riolering in de wijk is vernieuwd hebben de bewoners van Zwaluwstraat 33 last van stank uit de riolering. Ook kunnen de douche en wasmachine het water niet kwijt. Dit wordt als hinderlijk ervaren. Er is geen sprake van wateroverlast als gevolg van water-opstraat. Dit komt doordat de Zwaluwstraat hoger gelegen is dan de Oude Postweg. De winkels aan de Oude Postweg hebben meerdere malen hun winkels gebarricadeerd om te voorkomen dat water naar binnen zou stromen. Ook proberen de winkeleigenaren automobilisten langzamer te laten rijden, om golfslag op straat te voorkomen. Een mogelijke oorzaak van stank uit de riolering en douche en wasmachine die het water niet kwijt kunnen is onvoldoende ontluchting. Kotmansweg 6A Op Kotmansweg 6A is een fysiopraktijk gevestigd. De fysiopraktijk heeft een kelder waar spullen worden opgeslagen. De kelder wordt een paar keer per jaar betreden en geregeld is er een laag water op de keldervloer. Ten tijde van het bezoek is er geen water op de keldervloer aangetroffen. Het is wel zichtbaar aan de opslagrekken en trap dat er water op de vloer heeft gestaan (bijlage III, afbeelding III.4).
14
Witteveen+Bos, HGL194-1/15-017.556 definitief 03 d.d. 26 oktober 2015, Grondwateroverlast Oude Postweg, Zwaluwstraat, Kwartelstraat, Kotmansweg en Leeuwerikstraat
Kotmansweg 30 Tijdens de locatiebezoeken viel het op dat vanaf Kotmansweg 30 een afvoerbuis van het huis naar de stoep was aangebracht. De buis was aangebracht om het water van een pomp in de kruipruimte af te voeren. In de kelder is een opening waardoor de kruipruimte in gekeken kan worden (bijlage III, afbeelding III.5). In de kelder is geen water aangetroffen Volgens de bewoners stroomt er bij hoge grondwaterstanden water vanuit de kruipruimte naar de kelder. Zoals op afbeelding III.5 is te zien bevindt zich een aanzienlijke hoeveelheid water in de kruipruimte. De bewoners hebben een tijdgeschakelde pomp aangebracht die vier keer per dag water uit de kruipruimte afvoert. Haydnlaan 6 Aan de Haydnlaan 6 zijn geen problemen met grondwater. De bewoner geeft aan dat nu in de winter de kruipruimte droog is. Sinds de rioolvervanging (2008) in de buurt zijn er veranderingen wat betreft water-op-straat. De problemen spelen zich af in de zomer en de herfst wanneer het hard regent. Bij water-op-straat loopt het water richting de Oude Postweg. De bewoner geeft aan dat de kruipruimte ook vol met water komt te staan en dat de aardlekschakelaar eruit springt. 3.4.
Conclusie Er was een goede respons op de enquête, van het totale aantal huishoudens hebben er 118 gereageerd (42 %). Een groot deel van de huishoudens ervaart wateroverlast in de woning, de tuin of in het openbare groen (63 %). Dit bevestigt de indruk dat het een structureel probleem betreft, met een spreiding over het hele gebied. Aan de Oude Postweg en de Zwaluwstraat is het probleem het grootst: er wordt vaker/ernstiger overlast ervaren. De riolering is geen onderzoeksaspect in het kader van dit onderzoek maar het is opvallend hoeveel mensen aangeven last te hebben van slechte riolering (45 %). Dit komt voornamelijk voor bij hevige neerslag. Geconcludeerd kan worden dat overlast door een slechte afvoer van de riolering over het algemeen eens of enkele keren per jaar voorkomt, terwijl water in de kruipruimte meer een structureel probleem is. Bij 35 % van de huizen met water in de kruipruimte of kelder is de periode waarin deze wateroverlast optreedt enkele weken per jaar of meer. Verder wordt door 45 % van de respondenten wateroverlast in de directe omgeving ondervonden waarvan het overgrote deel (90 %) door langdurige plasvorming op wegen en/of velden. Uit de gesprekken met de bewoners is gebleken dat het verschil tussen grondwateroverlast en wateroverlast als gevolg van hevige neerslag niet door iedereen te onderscheiden is. Voor het vervolg is het raadzaam om een beschrijving en afbeeldingen van beide situaties op te nemen. Tijdens het veldwerk werden we aangesproken door een van de omwonenden. Die vertelde dat niet iedereen de enquête ontvangen had. De bewoners van Oude Postweg 128 hebben de enquête niet ontvangen en volgens de omwonende ervaren zij juist overlast. De rioolvervanging in de Oude Postweg heeft plaatsgevonden in 2008 en rioolvervanging in de Kwartelstraat, Kotmansweg en Zwaluwstraat in 2011. Wateroverlast in kelders lijkt op basis van de gesprekken op te treden sinds 2012 en 2013.
Witteveen+Bos, HGL194-1/15-017.556 definitief 03 d.d. 26 oktober 2015, Grondwateroverlast Oude Postweg, Zwaluwstraat, Kwartelstraat, Kotmansweg en Leeuwerikstraat
15
16
Witteveen+Bos, HGL194-1/15-017.556 definitief 03 d.d. 26 oktober 2015, Grondwateroverlast Oude Postweg, Zwaluwstraat, Kwartelstraat, Kotmansweg en Leeuwerikstraat
4.
GEBIEDSOMSCHRIJVING
4.1.
Bodem
4.1.1.
Bodemhoogte Het maaiveld loopt af van oost naar west. In afbeelding 4.1 loopt het maaiveld van NAP +23 m (geel) naar NAP +18 m (blauw). Binnen het gebied ligt de Oude Postweg lager (NAP +19,0 m). Het maaiveld loopt richting de kruising Kotmansweg en Zwaluwstraat (NAP +19,4 m) en richting de Oldenzaalseweg. Afbeelding 4.1. Bodemhoogte
4.1.2.
Bodemopbouw Bij het plaatsen van de peilbuizen zijn boorprofielen van de bodem opgesteld. De boorprofielen van de vier locaties zijn opgenomen in bijlage II. De bodem bestaat uit uiterst fijn tot matig grof zand. Het zand is veelal zwak tot uiterst siltig en bevat in diverse lagen sporen van leem en veen. Op locaties 1203 en 1204 is op circa 3,5 m - mv een klei en een veenlaag aangetroffen. De locaties zijn weergegeven in afbeelding 4.2. Ook zijn de boorprofielen uit DINO-loket en van de gemeentelijke peilbuizen opgenomen in bijlage II. De locaties van de betreffende boorprofielen zijn ook opgenomen in afbeelding 4.2. In alle boorprofielen uit DINO-loket wordt een leemlaag aangetroffen. De eerste leemlaag wordt op een hoogte van 1 m - mv aangetroffen in de boorprofielen. De leemlaag bevindt zich op locatie 1104 (Kotmansweg) ook op 1 m - mv.
Witteveen+Bos, HGL194-1/15-017.556 definitief 03 d.d. 26 oktober 2015, Grondwateroverlast Oude Postweg, Zwaluwstraat, Kwartelstraat, Kotmansweg en Leeuwerikstraat
17
Afbeelding 4.2. Locaties peilbuizen en boorprofielen
4.2.
Oppervlaktewater Binnen het plangebied is geen oppervlaktewater gelegen. In afbeelding 4.3 is het oppervlaktewater in de omgeving weergegeven. In het verleden was wel oppervlaktewater aanwezig, zie afbeelding 3.12.
18
Witteveen+Bos, HGL194-1/15-017.556 definitief 03 d.d. 26 oktober 2015, Grondwateroverlast Oude Postweg, Zwaluwstraat, Kwartelstraat, Kotmansweg en Leeuwerikstraat
Afbeelding 4.3. Oppervlaktewater
4.3.
Drainage In het gebied is door de gemeente Hengelo drainage aangebracht in de openbare ruimte. Drainage is gelegen is de Oude Postweg, Kotmansweg, Zwaluwstraat, Kwartelstraat en Leeuwerikstraat. De drainage is op twee locaties in de Oude Postweg aangesloten op het gemengd rioolstelsel. De drain in de Oude Postweg en Leeuwerikstraat ligt op circa NAP +18,0 m en heeft een diameter Ø100 mm PVC. De drain bevindt zich ongeveer 1 m-mv. De drains in de overige straten hebben een diameter Ø 80 mm PVC.
4.4.
Grondwaterstand Grondwater De grondwaterstanden zijn tijdens het veldwerk handmatig bepaald. Op een viertal locaties heeft gedurende 3,5 maand een sensor gehangen om grondwaterstanden te monitoren. De resultaten zijn weergegeven in afbeelding 4.6 en 4.7. Vanaf begin maart (het laatste deel van de meetperiode) wijken de meetdata van pb 2 (1202) af ten opzichte van de andere locaties. De meetdata is daarom onbetrouwbaar en niet bruikbaar. De meetdata van pb 2 (1202) vanaf maart is niet opgenomen in afbeelding 4.6 en 4.7. De metingen laten zien dat de grondwaterstand in het westen van het gebied (peilbuis 1 (1201)) het laagst is. Het maaiveld neemt ook in westelijk richting af. In afbeelding 4.7 is ook de richtlijn voor ontwateringsdiepte voor bebouwing (0,7 m - mv) en groen (0,5 m- mv) opgenomen. De gemiddeld gemeten grondwaterstand langs de Oude Postweg was circa NAP +18,5 m. De grondwaterstand ter hoogte van de Leeuwerikstraat was lager met NAP +18,1 m. De grondwaterstanden zijn opgenomen in afbeelding 4.4 tot en met 4.7. In afbeelding 4.6 is ook het criterium voor de toelaatbare grondwaterstand bij groen en woningen weergege-
Witteveen+Bos, HGL194-1/15-017.556 definitief 03 d.d. 26 oktober 2015, Grondwateroverlast Oude Postweg, Zwaluwstraat, Kwartelstraat, Kotmansweg en Leeuwerikstraat
19
ven. Uit de afbeelding blijkt dat de waarde regelmatig wordt overschreden. Alleen peilbuis 1201 is een uitzondering. Afbeelding 4.4. Gemeten ontwateringsdiepte t.o.v. maaiveld 25-02-2015
Afbeelding 4.5. Gemeten grondwaterstanden t.o.v. NAP 25-02-2015
20
Witteveen+Bos, HGL194-1/15-017.556 definitief 03 d.d. 26 oktober 2015, Grondwateroverlast Oude Postweg, Zwaluwstraat, Kwartelstraat, Kotmansweg en Leeuwerikstraat
Afbeelding 4.6. Grondwaterstanden 2015 (m NAP)
Afbeelding 4.7. Ontwateringsdiepte 2015 (m - mv)
Witteveen+Bos, HGL194-1/15-017.556 definitief 03 d.d. 26 oktober 2015, Grondwateroverlast Oude Postweg, Zwaluwstraat, Kwartelstraat, Kotmansweg en Leeuwerikstraat
21
In de omgeving van de Oude Postweg heeft de gemeente Hengelo drie peilbuizen waar de grondwaterstanden worden gemonitord. De locaties van de peilbuizen zijn opgenomen in afbeelding 4.1. Peilbuis 1104 is gelegen binnen het plangebied. In de tabel 4.1 en tabel 4.2 zijn de representatieve hoogste en laagste grondwaterstand (RHG en RLG) per locatie opgenomen. De gemeten grondwaterstanden zijn opgenomen in afbeelding 4.8. Tabel 4.1. Grondwaterstanden (m NAP) peilbuis
maaiveld
RHG
RLG
1064
19,92
19,1
18,55
1104
19,37
18,6
17,9
1048
19,21
18,1
17,65
Tabel 4.2. Ontwateringsdiepte ten opzichte van maaiveld(m) peilbuis
RHG
RLG
1064
19,92
0,82
1,37
1104
19,37
0,77
1,47
1048
19,21
1,11
1,56
22
maaiveld
Witteveen+Bos, HGL194-1/15-017.556 definitief 03 d.d. 26 oktober 2015, Grondwateroverlast Oude Postweg, Zwaluwstraat, Kwartelstraat, Kotmansweg en Leeuwerikstraat
Afbeelding 4.8. Gemeten grondwaterstanden gemeentelijke peilbuizen
Drainage Het drainagestelsel is op 7 locaties bemeten. Dit betreft 5 locaties in drainageputten en 2 locaties waar het drainagestelsel afvoert naar het gemengde rioolstelsel. Het verschil tussen de bepaalde grondwaterstand en de waterstand in het drainagestelsel op de kruising Oude Postweg en Kotmansweg is ruim 1 meter (bijlage IV, afbeelding IV.3). Op dit punt voert het drainagestelsel af op het gemengde rioolstelsel (bijlage IV, afbeelding IV.2). Op een aantal locaties (Zwaluwstraat, Kotmansweg, Kwartelstraat, Oude Postweg) was de waterstand in het drainagestelsel minder dan 0,7 m - mv. De waterstanden in het drainagestelsel lopen globaal af richting de verbindingen met het gemengde rioolstelsel. Bij de verbinding ter hoogte van kruising Kotmansweg-Oude Postweg is ten tijde van het veldbezoek afvoer waargenomen. In de overige drainageputten is geen stroming waargenomen.
Witteveen+Bos, HGL194-1/15-017.556 definitief 03 d.d. 26 oktober 2015, Grondwateroverlast Oude Postweg, Zwaluwstraat, Kwartelstraat, Kotmansweg en Leeuwerikstraat
23
In een aantal drainageputten is roestvorming aangetroffen. Dit was voornamelijk zichtbaar in de drainageput op de kruising Leeuwerikstraat-Beethovenlaan (bijlage IV, afbeelding IV.4).
24
Witteveen+Bos, HGL194-1/15-017.556 definitief 03 d.d. 26 oktober 2015, Grondwateroverlast Oude Postweg, Zwaluwstraat, Kwartelstraat, Kotmansweg en Leeuwerikstraat
5.
PROBLEEMANALYSE Op basis van de gemeten grondwaterstanden en de resultaten van de enquête speelt grondwateroverlast voornamelijk langs de zuid- en oostrand van het onderzoeksgebied. De gemeten grondwaterstanden in peilbuis 1201 en 1048 geven een ontwateringsdiepte weer van circa 1 m. De overige locaties geven een ontwateringsdiepte weer van 0,2 tot 0,8 m - mv. Op het kruispunt Oude Postweg en Kotmansweg is een verschil bemeten van ruim 1 meter tussen grondwaterstand bij meetpunt 1202 en het drainagestelsel. Op andere locaties zijn relatief hoge waterstanden in putten van het drainagestelsel waargenomen. Dit bevestigt dat de aanwezige drainage niet voor voldoende ontwatering zorgt. In het gebied bevindt zich op circa 1 m - mv een leemlaag. Tijdens neerslag en natte periodes stijgt de grondwaterstand 0,4 tot 0,5 m. Tijdens de meetperiode blijft de grondwaterstand op locatie 1203 binnen 0,7 m - mv. De ontwateringsdiepte bij de woningen en ook in de openbare ruimte is kleiner dan 0,7 m - mv. Dit wordt veroorzaakt door de ondiepe leemlaag (1 m - mv) in combinatie met het ontbreken van een (intensief) drainagestelsel en oppervlaktewater. Uit de enquête en de locatiebezoeken is gebleken dat de grondwaterstand in de omgeving Kotmansweg/Oude Postweg hoog is en dat mensen water in kruipruimte en kelder hebben tijdens natte periodes. De neerslag kan door de leemlaag niet snel genoeg worden afgevoerd waardoor de grondwaterstand stijgt. Wanneer het vervolgens weer droog is, zakt de grondwaterstand langzaam. Omdat de bodem matig tot slecht doorlatend is, is drainage alleen in het wegcunet niet voldoende om het water af te voeren. Getroffen maatregelen Na het vervangen van het riool in 2008 en 2011 heeft de gemeente Hengelo drainage aangelegd in de wijk. Na de aanleg van drainage is een extra afvoerpunt naar het gemengde rioolstelsel aangebracht. Dit is alleen niet toereikend gebleken. Waarschijnlijk was er voor 2008 ook al sprake van hoge grondwaterstanden. Mogelijk waren de grondwaterstanden toen wel minder hoog omdat de oude riolering vanwege de grotere diepte een sterker drainerende werking had dan de huidige drainage. Om de wateroverlast bij hevige neerslag vanuit het riool te verminderen/voorkomen is recent de aansluiting Ø500 mm op de Oldenzaalsestraat/Leeuwerikstraat vervangen door Ø800 mm. Hiermee wordt naar verwachting een belangrijk deel van de wateroverlast (water-op-straat) voorkomen. De grondwateroverlast wordt hier echter niet mee opgelost. Mogelijke maatregelen tegen grondwateroverlast1 In het vervolg van het project zal samen met de gemeente en de betrokken particulieren een oplossingsrichting worden gezocht. In principe zijn verschillende typen maatregelen mogelijk om grondwateroverlast tegen te gaan: - ophogen maaiveld; - aanleggen van extra oppervlaktewater; - treffen van bodemkundige maatregelen (doorsteken leemlaag); - treffen van grondwatertechnische maatregelen; ⋅ verticale drainage; ⋅ horizontale drainage; - bouwtechnische maatregelen: ⋅ afdichten kruipruimte; ⋅ waterdicht maken kelders.
1
Grondwaterplan Hengelo, 10 oktober 2012.
Witteveen+Bos, HGL194-1/15-017.556 definitief 03 d.d. 26 oktober 2015, Grondwateroverlast Oude Postweg, Zwaluwstraat, Kwartelstraat, Kotmansweg en Leeuwerikstraat
25
Het ophogen van maaivelden en het aanleggen van extra oppervlaktewater zijn maatregelen die niet of moeilijk zijn toe te passen in bestaand bebouwd gebied. Deze type maatregelen vervallen voor de Oude Postweg en omgeving. Ook het grootschalig doorbreken van de leemlaag is een zeer omvangrijke ingreep. Veel tuinen en paden zullen dan opnieuw ingericht moeten worden. Voor de Oude Postweg en omgeving zijn alleen de laatste twee type maatregelen mogelijk te zijn. Het is praktisch onmogelijk om bestaand bebouwd gebied op te hogen en inpassing van extra oppervlaktewater is nauwelijks mogelijk. Uit de overige mogelijke maatregelen zal een keuze worden gemaakt en daarnaast zal worden besproken hoe deze maatregel hier ingevoerd kan worden. In onderstaande tabel wordt op hoofdlijnen ingegaan op de kosten van de verschillende maatregelen en de verwachte effecten. Uitgangspunten bij de berekeningen zijn: - de lengte van aan te leggen drainage in openbaargebied is ca 1 km; - op basis van de enquête wordt ervan uitgegaan dat bij 40 woningen maatregelen worden genomen; - de prijsindicatie betreft uitvoeringskosten exclusief omzetbelasting. Eventuele onderzoeks- en voor bereidingskosten zijn niet inbegrepen. Tabel 5.1. Eerste uitwerking realistische maatregelen maatregel
kostenindicatie maatre-
kostenindicatie maat-
gelen openbaar terrein
regelen particulier ter-
evt. kosten haalbaar-
EUR 180.000
relatief eenvoudige oplos-
heidsonderzoek.
15 grind palen per wo-
sing. wel is proef nodig om
ning (40 woningen)
werking aan te tonen
beperkingen
rein verticale drainage
horizontale drainage alleen in
EUR 250.000
openbaar gebied
(aanbrengen onder klin-
-
kerverharding of trottoir) horizontale drainage met
lossen
EUR 250.000
EUR 50.000
-
EUR 50.000
aansluiting naar particulieren afdichten kruipruimte met
afstand tot woningen te groot om probleem volledig op te waarschijnlijk meest zekere maatregel
folie
minder vocht in de woning. Optrekkend vocht via muren blijft, water in kelders blijft
Waterdicht maken kelders
-
EUR 100.000 (op basis
problemen bij kruipruimten
25 kelders en gemiddel-
blijven. In de praktijk werkt
de kosten EUR 4.000
maatregel niet altijd
per woning)
Bij de verdeling van de kosten vormt het Grondwaterplan Hengelo de basis. Dit betekent dat de kosten voor maatregelen op openbaar terrein voor rekening van de gemeente zijn. De kosten van maatregelen op particulier terrein zullen moeten worden opgebracht door de eigenaar van het terrein.
26
Witteveen+Bos, HGL194-1/15-017.556 definitief 03 d.d. 26 oktober 2015, Grondwateroverlast Oude Postweg, Zwaluwstraat, Kwartelstraat, Kotmansweg en Leeuwerikstraat
BIJLAGE I
VRAGENLIJST ENQUETE
Witteveen+Bos, bijlage I behorende bij rapport HGL194-1/15-017.556 d.d. 26 oktober 2015
Witteveen+Bos, bijlage I behorende bij rapport HGL194-1/15-017.556 d.d. 26 oktober 2015
Vragenlijst 1. Wat is uw postcode en huisnummer (in de rapportage zullen de resultaten niet terug te leiden zijn tot afzonderlijke woningen)? …………………………………………….. 2. Heeft u last van wateroverlast, grondwateroverlast, water in de kelder, vocht in de woning of een natte tuin? 0 ja, ga naar vraag 3 0 nee, ga naar vraag 26 3. Sinds wanneer heeft u hier last van? …………………………………………….. 4. Wordt overlast veroorzaakt door slechte afvoer via de riolering? 0 ja, ga naar vraag 5 0 nee, ga naar vraag 9 5. Wanneer is sprake van een slechte afvoer: 0 allen bij hevige neerslag 0 regelmatig 0 anders: …………………………………………….. 6. Leidt dit tot wateroverlast in de woning: 0 ja, hoe vaak? regelmatig, enkele keren per jaar, minder dan eens per jaar …………………………………………….. 0 nee 7. Leidt dit tot stank in de woning: 0 ja, hoe vaak? regelmatig, enkele keren per jaar, minder dan eens per jaar …………………………………………….. 0 nee 8. Heeft u maatregelen getroffen? 0 ja, welke? …………………………………………….. waren deze succesvol? 0 ja 0 nee 9. Wordt overlast veroorzaakt door water in de kruipruimte? 0 ja, ga naar vraag 10 0 nee, ga naar vraag 12
Witteveen+Bos, bijlage I behorende bij rapport HGL194-1/15-017.556 d.d. 26 oktober 2015
10. Hoe vaak staat er water in de kruipruimte: 0 zeer zelden 0 enkele dagen per jaar 0 enkele weken per jaar 0 enkele maanden per jaar 0 meer dan 6 maanden per jaar 0 er staat geen water. De kruipruimte is alleen vochtig 11. Heeft u maatregelen getroffen? 0 ja, welke? …………………………………………….. waren deze succesvol? 0 ja 0 nee 12. Wordt overlast veroorzaakt door water in de kelder? 0 ja, ga naar vraag 13 0 nee, ga naar vraag 15 13. Hoe vaak staat er water in de kelder: 0 zeer zelden 0 enkele dagen per jaar 0 enkele weken per jaar 0 enkele maanden per jaar 0 meer dan 6 maanden per jaar 0 er staat geen water. De kelder is alleen vochtig 14. Heeft u maatregelen getroffen? 0 ja, welke? …………………………………………….. waren deze succesvol? 0 ja 0 nee 15. Wordt overlast veroorzaakt door vocht in de woning 0 ja, ga naar vraag 16 0 nee, ga naar vraag 20 16.Hoe uit het vocht zich: 0 vochtige muren, van welke ruimte: meterkast, gang, woonkamer, overige kamers…. 0 schimmelvorming, in welke ruimte: meterkast, gang, woonkamer, overige kamers…. 0 condens vorming: meterkast, gang, woonkamer, overige kamers…. 17. Hoe vaak treden deze problemen op: 0 alleen in zeer natte periodes (niet elk jaar) 0 elk jaar gedurende enkele weken 0 elk jaar gedurende enkele maanden 0 het grootste deel van het jaar
Witteveen+Bos, bijlage I behorende bij rapport HGL194-1/15-017.556 d.d. 26 oktober 2015
18. Hoe ventileert u de woning: 0 open ramen, gedurende het gehele jaar 0 open ramen, vooral in de zomer 0 via roosters, gedurende het gehele jaar 0 via roosters, vooral in de zomer 0 ik ventileer mijn woning zelden 19. Heeft u maatregelen getroffen? 0 ja, welke? …………………………………………….. waren deze succesvol? 0 ja 0 nee 20. Wordt overlast veroorzaakt door drassige / natte tuin? 0 ja, ga naar vraag 21 0 nee, ga naar vraag 24 21. Heeft u alleen een drassige tuin of ook last van ernstige plasvorming? 0 alleen een drassige tuin gedurende enkele dagen per jaar 0 alleen een drassige tuin gedurende enkele weken per jaar 0 een drassige tuin gedurende enkele maanden per jaar 0 een drassige tuin gedurende bijna het hele jaar 0 plasvorming gedurende enkele weken per jaar 0 plasvorming gedurende enkele maanden per jaar 22. Welk deel van de tuin is verhard? 0 minder dan 25 % 0 25 % tot 50 % 0 meer dan 50 % 23. Heeft u maatregelen getroffen (bijvoorbeeld ophogen of aanleg drainage)? 0 ja, welke? …………………………………………….. waren deze succesvol? 0 ja 0 nee 24. Heeft u een berging op de begane grond? 0 ja 0 nee 25. Heeft u in deze berging overlast van vocht? 0 zelden of nooit; 0 soms (enkele weken per jaar) 0 regelmatig (enkele maanden per jaar) 0 bijna het gehele jaar
Witteveen+Bos, bijlage I behorende bij rapport HGL194-1/15-017.556 d.d. 26 oktober 2015
26. Is er in uw directe omgeving sprake van wateroverlast/ nattige gebieden (meerdere antwoorden mogelijk)? 0 nee 0 ja, langdurige plasvorming op wegen of trottoirs 0 ja, langdurige plasvorming op grasvelden of plantsoenen 0 ja, drassige plantsoenen en grasvelden 27. Bent u bereid mee te werken aan een bezoek van een medewerker om een beter beeld van de situatie te krijgen? Zo ja, kunt u uw telefoonnummer hieronder opgeven: …………………………………………….. 28. Zijn er nog bijzonderheden die u wilt melden? …………………………………………….. …………………………………………….. ……………………………………………..
Witteveen+Bos, bijlage I behorende bij rapport HGL194-1/15-017.556 d.d. 26 oktober 2015
BIJLAGE II
BOORPROFIELEN
Witteveen+Bos, bijlage II behorende bij rapport HGL194-1/15-017.556 d.d. 26 oktober 2015
Witteveen+Bos, bijlage II behorende bij rapport HGL194-1/15-017.556 d.d. 26 oktober 2015
Afbeelding II.1. Boorprofiel 1048
Afbeelding II.2. Boorprofiel 1064
Witteveen+Bos, bijlage II behorende bij rapport HGL194-1/15-017.556 d.d. 26 oktober 2015
Afbeelding II.3. Boorprofiel 1104
Witteveen+Bos, bijlage II behorende bij rapport HGL194-1/15-017.556 d.d. 26 oktober 2015
Boorprofielen Meetpunt: 1201 X: 252013.458
Meetpunt: 1202 X: 252228.071
Y:
476815.331
Y:
476753.792
Datum:
27-01-2015
Datum:
27-01-2015
Maaiveld:
19.201m. N.A.P.
Maaiveld:
19.142m. N.A.P.
19,20 19,15
0,00
tegel
0,00
Zand, matig fijn, matig siltig, zwak roesthoudend, licht beigebruin
19,14 19,09
tegel
18,94
Zand, matig fijn, zwak siltig, neutraalgeel Zand, matig fijn, zwak siltig, matig humeus, resten puin, zwak roesthoudend, sporen leem, donkerbruin, verwerkt profiel
18,80
Zand, zeer fijn, matig siltig, sterk humeus, resten baksteen, donkerbruin, verwerkt profiel
0,50
0,50
18,20
1,00
1,00
Zand, matig fijn, zwak siltig, matig roesthoudend, sporen leem, licht beigebruin
17,94
Zand, zeer fijn, matig siltig, zwak roesthoudend, licht beigegrijs
1,50
1,50 17,30
Zand, matig fijn, zwak siltig, sporen leem, lichtgrijs
2,00
2,00 16,94 16,79
16,80
Zand, uiterst fijn, uiterst siltig, zwak humeus, donkergrijs
2,50
2,50
16,20
3,00
Zand, uiterst fijn, uiterst siltig, zwak humeus, donkergrijs Zand, matig grof, zwak siltig, neutraalgrijs
3,00
Zand, matig grof, zwak siltig, neutraalgrijs
15,84
3,50
15,60 15,58
3,50
15,64
4,00
15,14
Zand, uiterst fijn, uiterst siltig, donkergrijs Zand, zeer fijn, matig siltig, donkergrijs
Zand, uiterst fijn, uiterst siltig, zwak humeus, donkergrijs 15,20
4,00
Zand, matig grof, zwak siltig, neutraalgrijs
Meetpunt: 1203 X: 252403.708
Meetpunt: 1204 X: 252491.751
Y:
476833.15
Y:
476944.875
Datum:
27-01-2015
Datum:
27-01-2015
Maaiveld:
19.135m. N.A.P.
Maaiveld:
19.181m. N.A.P.
0,00
19,14 19,07
tegel
0,00
19,18 19,13
18,74
0,50 18,43 18,34
1,00
Zand, matig fijn, zwak siltig, zwak roesthoudend, licht beigebruin
0,50
18,58
Zand, zeer fijn, matig siltig, matig humeus, donkerbruin
Zand, matig fijn, zwak siltig, matig humeus, donkerbruin
1,00
Zand, matig fijn, zwak siltig, matig roesthoudend, neutraal bruinroest
18,18 17,98
17,84
Zand, matig fijn, zwak siltig, sporen leem, zwak roesthoudend, licht roestbruin
1,50
tegel Zand, matig fijn, zwak siltig, zwak humeus, resten baksteen, sporen roest, neutraalbruin
Zand, matig fijn, zwak siltig, licht beigebruin
Zand, uiterst fijn, zwak siltig, zwak grindig, zwak roesthoudend, neutraal blauwgrijs Zand, matig grof, zwak siltig, lichtgrijs
1,50
17,34
2,00
17,14
2,50
16,64
Zand, matig fijn, sterk siltig, licht grijsbruin Zand, zeer fijn, uiterst siltig, laagjes veen, neutraal grijsbruin
Zand, matig grof, zwak siltig, lichtgrijs
2,00
17,08
Zand, uiterst fijn, uiterst siltig, zwak humeus, resten veen, neutraalgrijs
2,50
16,58
16,28
3,00
Zand, uiterst fijn, uiterst siltig, sterk humeus, sterk veenhoudend, donkerbruin Zand, matig grof, zwak siltig, zwak grindig, lichtgrijs
3,00 15,78
3,50
15,64
Klei, sterk siltig, neutraalgrijs
Veen, zwak kleiïg, neutraal bruingrijs
3,50 15,38
4,00
15,14
4,00
Projectcode:
HGL194-1
Boormeester:
J.G. Hemeltjen
15,18
Veen, mineraalarm, donkerbruin
pagina 1 van 1
Boormonsterprofiel en interpretatie Identificatie: B28H0845 Coördinaten: 251950, 476322 Maaiveld: 18,80 m t.o.v. NAP Dieptetraject t.o.v. Maaiveld: 0,00 m - 3,50 m
Boormonsterprofiel en interpretatie Identificatie: B28H0851 Coördinaten: 252781, 476786 Maaiveld: 20,30 m t.o.v. NAP Dieptetraject t.o.v. Maaiveld: 0,00 m - 4,00 m
Boormonsterprofiel en interpretatie Identificatie: B28H0852 Coördinaten: 252383, 476711 Maaiveld: 19,10 m t.o.v. NAP Dieptetraject t.o.v. Maaiveld: 0,00 m - 4,00 m
Boormonsterprofiel en interpretatie Identificatie: B28H0853 Coördinaten: 252106, 476758 Maaiveld: 19,10 m t.o.v. NAP Dieptetraject t.o.v. Maaiveld: 0,00 m - 4,00 m
Boormonsterprofiel en interpretatie Identificatie: B28H0902 Coördinaten: 251924, 477075 Maaiveld: 18,80 m t.o.v. NAP Dieptetraject t.o.v. Maaiveld: 0,00 m - 3,80 m
BIJLAGE III
FOTO’S LOCATIEBEZOEK
Witteveen+Bos, bijlage III behorende bij rapport HGL194-1/15-017.556 d.d. 26 oktober 2015
Witteveen+Bos, bijlage III behorende bij rapport HGL194-1/15-017.556 d.d. 26 oktober 2015
Afbeelding III.1. Schimmel Oude Postweg 150
Witteveen+Bos, bijlage III behorende bij rapport HGL194-1/15-017.556 d.d. 26 oktober 2015
Afbeelding III.2. Kelder Zwaluwstraat 33
Witteveen+Bos, bijlage III behorende bij rapport HGL194-1/15-017.556 d.d. 26 oktober 2015
Afbeelding III.3. Kelder Zwaluwstraat 33 (2)
Witteveen+Bos, bijlage III behorende bij rapport HGL194-1/15-017.556 d.d. 26 oktober 2015
Afbeelding III.4. Kelder Kotmansweg 6A
Witteveen+Bos, bijlage III behorende bij rapport HGL194-1/15-017.556 d.d. 26 oktober 2015
Afbeelding III.5. Kruipruimte Kotmansweg 30
Witteveen+Bos, bijlage III behorende bij rapport HGL194-1/15-017.556 d.d. 26 oktober 2015
Witteveen+Bos, bijlage III behorende bij rapport HGL194-1/15-017.556 d.d. 26 oktober 2015
BIJLAGE IV
FOTO’S VELDBEZOEK
Witteveen+Bos, bijlage IV behorende bij rapport HGL194-1/15-017.556 d.d. 26 oktober 2015
Witteveen+Bos, bijlage IV behorende bij rapport HGL194-1/15-017.556 d.d. 26 oktober 2015
Afbeelding IV.1. Drainageput Haydnlaan-Oude Postweg
Afbeelding IV.2. Verbinding drainagestelsel - gemengd stelsel kruising Oude Postweg-Kotmansweg
Witteveen+Bos, bijlage IV behorende bij rapport HGL194-1/15-017.556 d.d. 26 oktober 2015
Afbeelding IV.3. Waterstand drainagestelsel voor verbinding afbeelding II.2.
Afbeelding IV.4. Drainageput Leeuwerikstraat-Beethovenstraat
Witteveen+Bos, bijlage IV behorende bij rapport HGL194-1/15-017.556 d.d. 26 oktober 2015
Afbeelding IV.5. Drainageput ter hoogte van Kotmansweg 6A
Afbeelding IV.6. Drainageput ter hoogte van Zwaluwstraat 33
Witteveen+Bos, bijlage IV behorende bij rapport HGL194-1/15-017.556 d.d. 26 oktober 2015
Afbeelding IV.7. Drainageput Kwartelstraat-Oldenzaalsestraat
Witteveen+Bos, bijlage IV behorende bij rapport HGL194-1/15-017.556 d.d. 26 oktober 2015