Geen tijd om achterover te leunen

JAARLIJKS NIEUWSBULLETIN nummer 1 oktober 2013

DEBAL ANS Geen tijd om achterover te leunen Voor de stichting Openbaar Onderwijs aan de Amstel was 2012 een actief jaar waarin veel is bereikt. Tijd om genoeglijk achterover te leunen is er volgens bestuurder Herbert de Bruijne niet. “Er komt veel op ons af.” jarenlang op dezelfde school werken, maar op een andere school of in een andere functie een nieuwe uitdaging uitgaan, kan heel verfrissend zijn.” Ook de digitalisering van het onderwijs staat hoog op agenda. “We hoeven op dat gebied geen voorloper te zijn, maar we houden de ontwikkelingen wel nauwlettend in de gaten.” De huisvesting van scholen blijft een punt van zorg. “Als het gaat om uitbreiden, dan nemen wij onze verantwoordelijkheid. Maar het moet betaalbaar blijven. Uitgangspunt daarbij is dat wij alle scholen geschikt willen maken voor het onderwijs in de aankomende tien jaar.”

Vijf jaar na de oprichting staat de stichting er goed voor. De 21 openbare basisscholen in de stadsdelen Centrum en Zuid zijn erg in trek bij ouders en leerlingen, de kwaliteit van het onderwijs is flink toegenomen en de financiën zijn prima op orde.

opvoeden van kinderen doe je samen

op zich neemt en de algemene directie gaat fungeren als bestuur. “In de praktijk werkten we eigenlijk al zo, nu is het ook formeel geregeld.” Uitdagingen Voor 2013 staat de stichting voor tal van uitdagingen. De focus blijft gericht op het verhogen van de kwaliteit van het onderwijs. “Dus we gaan door met de professionalisering van het personeel, maar ook mobiliteit van medewerkers kan daaraan bijdragen.” De stichting wil werk maken van dat laatste. “Er is niets mis met

Passend onderwijs De grootste uitdaging is wellicht de voorbereiding op de Wet Passend Onderwijs die in 2014 van kracht wordt. Daar wordt al heel hard aan gewerkt. De stichting wil ook duidelijk investeren in een goede communicatie met ouders. “Dat is een

LEES VERDER OVER Kwaliteit op pagina 2+3 Passend

onderwijs

op

pagina 4+5 Toelating en uitbreiding op pagina 6+7 en Financiën op pag 8 belangrijk punt voor de komende jaren. Want het opvoeden van kinderen doe je samen.” ■

Missie OOadA De 21 openbare basisscholen in de stadsdelen Zuid en Centrum behoren sinds 1 januari 2008 tot de stichting Openbaar Onderwijs aan de Amstel (OOadA). Kinderen die geplaatst zijn op een van onze scholen, krijgen een eigentijdse en gedegen voorbereiding op hun toekomst. We streven ernaar dat kinderen onderwijs kunnen volgen in de buurt waarin ze wonen. De scholen hanteren gezamenlijke kwaliteitsnormen, maar geven elk ook invulling Basisscholen OOadA Amsterdam Centrum en Zuid aan een eigen onderwijskundig concept. Zo blijft de eigenheid van de scholen Scholen Centrum: www.ooada.nl behouden. De stichting OOadA heeft onder meer zes Montessorischolen, twee Daltonscholen en twee Ontwikkelingsgerichte scholen. 1

Theo Thijssenschool

3

14e Montessorischool De Jordaan

5

De Witte Olifant

2

De Burght

4

De Kleine Reus

6

Dr. E. Boekmanschool

7

Basisschool Oostelijke Eilanden

OOadA Scholen Centrum:

Goede resultaten “Het gaat goed, maar het kan altijd beter,” zegt Herbert de Bruijne. Zo is veel energie gestopt in het verder professionaliseren van leerkrachten en schooldirecteuren, om de kwaliteit van het onderwijs nog verder op te krikken. Ook op het gebied van huisvesting zijn flinke slagen gemaakt. Op maar liefst zes locaties is een uitbreiding gerealiseerd, als antwoord op de alsmaar groeiende instroom van leerlingen. Financiën Verder is veel aandacht uitgegaan naar het op orde krijgen en houden van de financiën. De stichting staat er wat dat betreft prima voor, maar de economische crisis doet zich wel voelen. “Daarom moeten we heel kritisch blijven kijken naar onze uitgaven en efficiënt omgaan met de middelen.” Op bestuurlijk niveau zijn in 2012 voorbereidingen getroffen voor een omzetting, waarbij medio 2013 het stichtingsbestuur de rol van toezichthouder

1

Theo Thijssenschool

2

De Burght

3

14e Montessorischool De Jordaan

4

De Kleine Reus

5

De Witte Olifant

6

Dr. E. Boekmanschool

7

Basisschool Oostelijke Eilanden

2 1

5

3

7

OOadA Scholen Zuid: 1

De Notenkraker

2

Olympia

3

2e Daltonschool Pieter Bakkum

4

Nicolaas Maesschool

5

12e Montessorischool De Stern

6

Merkelbachschool

7

1e Montessorischool De Wielewaal

8

Oscar Carré

9

De Springstok OBS

10

3e Daltonschool Alberdingk Thijm

11

9e Montessorischool De Scholekster

12

Dongeschool

13

6e Montessorischool Anne Frank

14

15e Montessorischool van Maas en Waal

15

Zuidas i.o.

6 4

9

1 8

4 3

10 11

7

12 2

14

13

15

5 6

Scholen Zuid: De Notenkraker

4

Nicolaas Maesschool

7

1e Montessorischool De Wielewaal

10

3e Daltonschool Alberdingk Thijm

13

6e Montessorischool Anne Frank

2

Olympia

5

12e Montessorischool De Stern

8

Oscar Carré

11

9e Montessorischool De Scholekster

14

15e Montessorischool van Maas en Waal

3

2e Daltonschool Pieter Bakkum

6

Merkelbachschool

9

De Springstok OBS

12

Dongeschool

1

2

Kwaliteit

Kwaliteit staat voor de klas De kwaliteit van een basisschool wordt vaak alleen maar afgelezen aan de gemiddelde score op de Cito-toets. Dat is volgens de stichting Openbaar Onderwijs aan de Amstel niet terecht: het gaat om de groei die kinderen doormaken.

Kwaliteit van het onderwijs afleiden van een gemiddelde score is te kort door de bocht. Niet alle kinderen zijn namelijk gelijk: de één zal hoger scoren dan de ander. Om te bepalen of leerkrachten het goed doen, is het beter om naar de vooruitgang van de kinderen te kijken. Rendement Door de verschillende scores op een aantal toetsmomenten met elkaar te vergelijken is te zien welke sprong de leerlingen in een jaar tijd gemaakt hebben. Het is heel goed mogelijk dat kinderen op scholen met een lage Cito eindscore meer vooruit gaan dan op scholen met een hoge Cito eindscore. Zij krijgen aan het begin van het schooljaar misschien veel leerlingen

binnen met bijvoorbeeld een achterstand op het gebied van taal of rekenen en slagen er in om die achterstanden (vrijwel) weg te werken.

Het verschil maken Volgens de stichting Openbaar Onderwijs aan de Amstel staat de kwaliteit voor de klas. Zij streeft daarom naar een (nog) hoger rendement van leerkrachten en schooldirecteuren. Zij moeten, zoals dat in vaktermen heet,

opbrengstgericht werken. Zo kan het verschil worden gemaakt. Opleiding De cultuur binnen de stichting is er op gericht om het verschil te maken. Leerkrachten, intern begeleiders en directeuren willen zichzelf daarom regelmatig laten bijscholen om leerlingen in een jaar tijd een nog grotere sprong kunt laten maken in hun ontwikkeling. Dan gaat het niet alleen om het personeel van scholen die laag scoren bij de Cito Eindtoets. Ook leerkrachten en directeuren van scholen met een hoge score doen mee. Zij willen maar al te graag het beste mogelijke onderwijs geven. ■

Goed personeelsbeleid geeft beter onderwijs Goede leerkrachten en schooldirecteuren dragen in hoge mate bij aan de kwaliteit van de 21 openbare basisscholen in Centrum en Zuid. Het personeelsbeleid van de stichting Openbaar Onderwijs aan de Amstel is erop gericht om hun specifieke kwaliteiten te herkennen, verder te ontwikkelen en optimaal te benutten. De stichting is op 1 januari 2008 ontstaan door de samenvoeging van drie bestuurscommissies Openbaar Onderwijs. Deze bestuurscommissies hadden ieder een eigen personeelsbeleid. De laatste jaren is hard gewerkt om er een eenduidig verhaal voor de hele stichting van te maken. Dat is gelukt. Sinds 2012 gelden op alle scholen dezelfde regels voor onder meer het aannemen en beoordelen van personeel. Gesprekkencyclus Heel belangrijk binnen het personeelsbeleid van de stichting Openbaar Onderwijs aan de Amstel is de zogeheten gesprekkencyclus. Alle leerkrachten hebben elk jaar een gesprek met hun directeur, om te kijken of ze nog goed (kunnen) functioneren en hoe zij zich verder kunnen ontwikkelen. De directeuren voeren jaarlijks zo’n gesprek met de algemene directie van de Stichting.

Soms heeft iemand begeleiding of bijscholing nodig. Dat kan tijdens de gesprekken worden aangeboden. Ook zijn personeelsleden wel eens toe aan een nieuwe uitdaging. Een andere baan bij een

andere school binnen de stichting of buiten het onderwijs kan dan de oplossing zijn. Kwaliteit op peil houden De gesprekkencyclus is een belangrijk instrument om de kwaliteit van het openbaar onderwijs in Centrum en Zuid te waarborgen. De stichting steekt ook veel energie in het binnenhalen van goede leerkrachten. Dat gebeurt onder andere via een samenwerkingsverband met de Hogeschool van Amsterdam en de interconfessionele Pabo. In 2012 is de stichting ook verder gegaan met het invoeren van de zogeheten functiemix. De functiemix is de invoering van twee nieuwe salarisschalen in het primair onderwijs. Vroeger was er alleen schaal LA, nu zijn er de schalen LB en LC bijgekomen. Leerkrachten die iets extra’s brengen, die dus duidelijk een meerwaarde hebben voor de school en de leerlingen, kunnen zo beter worden beloond. Dan gaat het bijvoorbeeld om specialisten op het gebied van taal of rekenen. Zo is de stichting beter in staat om deze mensen voor de basisscholen in Centrum en Zuid te behouden. ■

OPENBAAR ONDERWIJS AAN DE AMSTEL nummer 1 oktober 2013

APK voor basisscholen

GEZEGD

Een auto moet regelmatig gekeurd worden. Zoiets gaat nu ook met de 21 basisscholen van de stichting Openbaar Onderwijs aan de Amstel gebeuren. Dan gaat het niet om de gebouwen, maar om de kwaliteit van het onderwijs.

“Met de invoering van de functiemix kunnen we eindelijk mensen belonen die in zichzelf en de school investeren.” Tima Baar, personeelsadviseur stichting OOadA “Waarom we zoveel belang hechten aan de gesprekkencyclus? Zo kunnen we veel beter sturen op de onderlinge mobiliteit en het verhogen van kwaliteit.” Tima Baar, personeelsadviseur stichting OOadA “Er is niets mis met jarenlang dezelfde functie uitoefenen, maar een nieuwe uitdaging aangaan kan heel verfrissend werken.” Herbert de Bruijne, bestuurder stichting OOadA

GEDAAN De 12de Montessorischool werd in 2012 door de inspectie als ‘zwak’ beoordeeld. Daarop is een plan van aanpak opgesteld om de kwaliteit te verbeteren. Dat is gelukt, want in november 2012 kreeg deze school alsnog een voldoende. De stichting streeft ernaar dat alle scholen eind 2015 minimaal een voldoende krijgen en de helft als ‘goed’ wordt beoordeeld.

Fotografie Roelina Holtrop

■

Op alle scholen is de ontwikkeling naar opbrengstgericht werken ingezet. De directeuren, interne begeleiders en de leden van het managementteam van de scholen en de algemeen directeur en beleidsmedewerker van de stichting hebben daarvoor een training gevolgd. De stichting streeft ernaar dat alle scholen eind 2015 opbrengstgericht werken en in staat zijn om het onderwijsaanbod af te stemmen op de vraag.

■

Goed onderwijs voorkomT problemen

Preventief De stichting heeft in 2012 een speciaal computerprogramma in gebruik genomen. Daarmee kunnen de prestaties van de 21 basisscholen nauwkeurig in kaart worden gebracht. Blijven deze resultaten achter, dan kan er snel worden ingegrepen.

helemaal wordt doorgelicht. Hoe goed presteren zij? Weten de leerkrachten het beste in de leerlingen naar boven te halen? Of zijn er nog dingen die verbeterd kunnen worden? Het idee van de audit moet de komende tijd verder vorm gaan krijgen.

“Als het gaat om kwaliteit leggen wij als stichting de lat hoog,’’ aldus beleidsmedewerker Taco Stroo. “Wachten op de onderwijsinspectie betekent reageren op problemen. Wij willen problemen juist voorkomen door voor het beste onderwijs te gaan. Daar hebben onze kinderen recht op.” ■

Het onderwijs moet voldoen aan de strenge kwaliteitseisen van de onderwijsinspectie en, belangrijker nog, aan de eigen kwaliteitsnormen. Audit De stichting Openbaar Onderwijs aan de Amstel wil niet wachten tot de onderwijsinspectie langskomt voor een onderzoek. Zij kiest ervoor om de kwaliteit van de 21 openbare basisscholen eerst zelf in de gaten te houden. In 2012 is het idee van de ‘audit’ geopperd. Dat is een breed onderzoek, waarbij het onderwijs op de scholen

CITO EINDTOETS Cito resultaten zegt niet alles over kwaliteit! Vaak wordt de Cito Eindtoets gebruikt om uitspraken te doen over de kwaliteit van scholen. Dat is te kort door de bocht. Wij zien de Cito Eindtoets als één van de onderdelen om conclusies te trekken over de kwaliteit. Minstens net zo belangrijk is de kwaliteit van het schoolteam, de groei die kinderen doormaken, de mate waarin scholen kinderen kunnen begeleiden die veel specifieke aandacht nodig hebben, een veilige sfeer op school, de prestaties op vakgebieden die niet meetellen bij de Cito Eindtoets en dan in het bijzonder de minder meetbare onderdelen zoals expressie en persoonlijke ontwikkeling.

School  De Kleine Reus

Dongeschool

14e Montessorischool

Oostelijke Eilanden

9e Montessorischool

6e Montessorischool Merkelbach De Witte Olifant 12e Montessorischool Dr. E. Boekmanschool 1e Montessorischool De Burght De Notenkraker De Springstok 2e Daltonschool 3e Daltonschool 15e Montessorischool Nicolaas Maesschool Olympia Oscar Carré Theo Thijssen

gecorrigeerd LG 2011

Gecorrigeerd LG 2012

539,9 537,0 540,8 536,1 537,4 538,3 536,7 539,9 532,6 541,8 539,3 539,9 536,5 533,5 540,8 539,3 537,5 540,3 535,8 536,8 539,9

537,7 538,5 541,7 536,7 534,1 538,7 532,9 536,6 536,3 538,1 538,6 538,0 538,3 534,2 539,6 540,1 536,8 541 536,6 537,4 538,1

Alle scholen maken na de twee toetsmomenten per leerling een analyse van de resultaten van het leerlingvolgsysteem. Deze resultaten worden in de teams besproken en daarna verwerkt in zowel individuele- als groepsplannen.

■

Voor het bewaken van de kwaliteit van het onderwijs wordt gebruik gemaakt van het instrument Werken met Kwaliteitskaarten Primair Onderwijs (Wmkpo). De directeuren hebben afspraken over de uitvoering daarvan vastgelegd. Op bestuursniveau vindt bewaking plaats door middel van functionering- en beoordelingsgesprekken, jaarlijkse managementgesprekken (over schoolresultaten en -plannen) en begrotingen formatiegesprekken. Eind 2015 moet er een systeem voor kwaliteitsbewaking zijn voor zowel de scholen als het bestuur.

■

De stichting is bezig met het opbouwen van kwaliteitsdossiers van personeelsleden. Daarin komt ook te staan wat leerkrachten aan opleiding en nascholing hebben gedaan.

■

Op diverse scholen is geëxperimenteerd met de kwaliteitswijzer. Dit instrument wordt de basis voor de beoordeling van de leerkracht.

■

Vier scholen scoren bij de Cito-eindtoets onder het landelijk gemiddelde, twee scholen zitten precies op dat gemiddelde, de rest doet het beter. Eind 2015 moeten alle scholen op of boven het landelijk gemiddelde scoren.

■

3

4

PASSEND ONDERWIJS

Intelligent of begaafd? Sommige leerlingen presteren voor hun leeftijd bijzonder goed op school. Al snel wordt dan gedacht dat zij meer- of hoogbegaafd zijn. Maar dat is niet altijd het geval. Een hoge score op een Cito-toets betekent niet automatisch dat een leerling (hoog)begaafd is. In veel gevallen gaat het om kinderen die ‘gewoon’ intelligent zijn en het heel goed doen op school. Voor (hoog)begaafdheid is meer nodig: dan gaat het om een combinatie van hoge intellectuele capaciteiten, een grote dosis creativiteit en een bepaalde gedrevenheid. Slechts twee á drie procent van alle leerlingen op de Amsterdamse basisscholen behoort tot deze categorie.

Passend onderwijs is maatwerk Basisscholen krijgen vanaf het schooljaar 2014/2015 te maken met de Wet Passend Onderwijs. De stichting Openbaar Onderwijs aan de Amstel is al druk bezig zich voor te bereiden op de nieuwe wetgeving.

De Basis moet op orde zijn Het doel van de Wet Passend Onderwijs is dat elk kind onderwijs krijgt dat het beste bij zijn of haar talenten en/of beperkingen past. Dat betekent dat er niet alleen aandacht is voor ‘speciale gevallen’. Alle kinderen moeten bediend worden. “We stellen hoge eisen aan de basiskwaliteit van

Rugzakje In het basisonderwijs lopen veel kinderen rond die wel een extra steuntje in de rug kunnen gebruiken. Tot dusver ging de aandacht vooral uit naar kinderen die moeilijk leren, een achterstand hebben en/of gedragsproblemen vertonen. Sommigen van hen komen nu nog in aanmerking voor leerlinggebonden financiering, ook wel bekend als het ‘rugzakje’. Aan het rugzakje kleven nogal wat nadelen. Het aanvragen duurt vaak heel lang. Ook krijgt niet elk kind dat extra hulp nodig heeft een rugzak en zijn er geen rugzakjes beschikbaar voor kinderen die met een klein beetje extra begeleiding al geholpen zijn.

Op diverse openbare basisscholen in Centrum en Zuid zijn al flinke stappen gezet naar passend onderwijs voor ieder kind. Zo zijn er op sommige scholen speciale groepen voor kinderen met leer- en/of gedragsproblemen. Deze staan onder leiding van gespecialiseerde leerkrachten. Andere scholen hebben extra begeleiding geregeld voor meerbegaafde en hoogbegaafde kinderen. Taco:”Als stichting ondersteunen we nieuwe ideeën voor extra begeleiding.” Eerlijke verdeling In 2012 is de stichting zich gaan buigen over de vraag hoe het beschikbare geld verdeeld moet worden over de 21 openbare basisscholen in de stadsdelen

Het rugzakje gaat verdwijnen Taco Stroo het onderwijs,” aldus beleidsmedewerker Taco Stroo. “Die moet op orde zijn. Daar werken scholen heel hard aan. Vervolgens kijken we hoe we extra begeleiding zo goed mogelijk kunnen organiseren.”

Voorbereidingen Het rugzakje komt vanaf augustus 2014 te vervallen. Elk schoolbestuur krijgt dan een vast bedrag voor kinderen die om extra begeleiding vragen. Dan gaat het ook om kinderen die juist heel gemakkelijk leren, omdat zij meerbegaafd of hoogbegaafd zijn.

Extra hulp in de klas Vooruitlopend op de invoering van de Wet Passend Onderwijs in 2014 zijn diverse scholen al begonnen met het opzetten van zogeheten onderwijsarrangementen. Dat zijn regelingen voor leerlingen die wat extra begeleiding nodig hebben. Het gaat hier om leerlingen die niet genoeg hebben aan de gewone begeleiding in hun eigen klas. Met wat extra hulp kunnen deze kinderen wel aanhaken en hoeven ze niet naar het speciaal onderwijs. Deze begeleiding wordt gegeven door ambulante begeleiders

Centrum en Zuid. “Dat is een heel gedoe,’’ stelt Taco. “De verdeling moet zo eerlijk mogelijk gebeuren, zonder dat we een papierwinkel beginnen. Onze inzet is dat het geld zoveel mogelijk direct naar de scholen gaat en niet ergens aan de strijkstok blijft hangen.” ■

of onderwijsassistenten. Zij helpen de leerkracht in de klas, ze geven individuele hulp of ze begeleiden groepjes kinderen. Positief Op een aantal scholen van de stichting Openbaar Onderwijs aan de Amstel wordt al gewerkt met onderwijsarrangementen. De resultaten zijn positief te noemen. In eerste instantie natuurlijk voor de kinderen, maar ook ouders en scholen zijn er blij mee. Op veel andere scholen zijn deze arrangementen nu ook in ontwikkeling. ■

Omschrijving Een gemakkelijke en eenduidige omschrijving van hoogbegaafdheid is er niet. Kinderen die begaafd zijn, vallen op door de manier waarop zij leren en hun gedrag. Zij zijn onder andere snel van begrip, maken grote stappen in denken en leren, beschikken over een groot vermogen om problemen op te lossen, kunnen goed analyseren, tonen een brede algemene kennis, zijn creatief en onderzoekend, komen met nieuwe vragen en zijn op zoek naar uitdagingen. Extra voorzieningen Begaafde kinderen kunnen emoties intens beleven en hebben vaak een verfijnd gevoelsbewustzijn. Als zij niet op de juiste wijze en op hun eigen niveau uitgedaagd worden, bestaat de kans dat zij juist minder goed presteren op school dan ‘gewoon’ intelligente leerlingen. Ook om die reden zijn er extra voorzieningen voor begaafde kinderen. Sommige scholen hebben zogeheten plusgroepen waar passend onderwijs wordt gegeven en extra begeleiding is. Op bovenschools niveau is er de Day a Week School. ■

OPENBAAR ONDERWIJS AAN DE AMSTEL nummer 1 oktober 2013

Warm bad voor cognitief talent Cognitief talentvolle kinderen uit het Amsterdamse basisonderwijs kunnen sinds 2010 naar de Day a Week School. Eén dag per week krijgen zij daar het onderwijs dat past bij hun specifieke talenten. “Het is voor die kinderen als een warm bad.”

.

Day a Week School

“Het gaat er niet om wat een kind mankeert, maar om wat het nodig heeft.” Rob Franken, extern adviseur stichting OOadA “Handelingsgericht werken wil zeggen: uitgaan van de mogelijkheden van kinderen. Wat heeft dit kind nodig om een aantal doelen in het onderwijs te halen? Voor leerkrachten is dit een omslag in denken die tijd kost.” Ank Ninteman, IB’er Boekmanschool

In Amsterdam gaan nu circa 170 kinderen van 46 basisscholen naar de Day a Week School. Zij zijn verdeeld over tien groepen op acht verschillende locaties door de gehele stad. Het gaat hier niet alleen om kinderen uit het openbaar onderwijs. Ook andere schoolbesturen doen mee aan de Day a Week School. Behoefte Deelnemers aan de Day a Week School krijgen een ander onderwijsaanbod dan op de gewone basisonderwijs. Op het programma staan vakken als wiskunde en filosofie. Ook doen de leerlingen verschillende denkoefeningen en debatteren ze over allerlei onderwerpen. De focus ligt daarbij op het creatieve denken en het leren leren. “Cognitief talentvolle kinderen hebben een sterke behoefte om te bedenken, ontwikkelen en te onderzoeken,’’ aldus projectleider Annerose Groot en kwaliteitsmanager Jaap Verouden. “Het onderwijs op de Day a Week School beantwoordt aan die behoefte.”

GEZEGD

“Het onderwijszorgprofiel heeft ons geholpen om dingen zichtbaar te maken. We zagen gelijk waar hulp nodig was. In de huidige groep 6/7 zitten bijvoorbeeld twee kinderen met een ‘rugzak’, twee kinderen met spellingsproblemen en twee hoogbegaafde kinderen. Voor de leerkracht wordt het lastig om alle kinderen de aandacht te geven die ze nodig hebben. We hebben nu één dag per week een extra leerkracht aan de groep kunnen toevoegen.” Ank Ninteman, IB’er Boekmanschool Heel belangrijk is ook dat deze leerlingen leren door te zetten en met elkaar samen te werken. Annerose: “Deze kinderen zien en begrijpen dingen sneller en zijn in hun dagelijkse leven daarom vaak gewend dat

zij op school met de ideeën komen. Op de Day a Week School komen ze andere kinderen tegen die net zo zijn. Dat is soms even wennen, maar al snel vinden zij het heel leuk om onder gelijken te zijn. Ze hebben zoiets van: hé, er zijn meer kinderen zoals ik. Het voelt voor hen aan als een warm bad.”

© Fotografie Day a Week School ABC

Preventief Passend onderwijs, zoals de Day a Week School, kan er aan bijdragen dat de overgang naar het voortgezet onderwijs beter gaat. “Er gaat zeker een preventieve werking van uit,’’ stelt Jaap. “De Day a Week School heeft een positief effect op het sociale en emotionele welbevinden van deze kinderen. Dit komt ook naar voren uit een wetenschappelijk onderzoek van de Universiteit van Amsterdam.” Een van de belangrijkste doelstellingen voor het komend jaar is om de contacten met de thuisscholen te intensiveren. Hierdoor kan de opgedane kennis binnen de Day a Week School breder ingezet worden. ■

UITSTROOM VOORTGEZET ONDERWIJS Doorstroompercentages Voortgezet Onderwijs  2012

HAVO / VWO

“Mijn drive voor Passend Onderwijs komt voort uit mijn overtuiging dat je het individu alle ruimte en steun moet geven die het nodig heeft voor het doormaken van een eigen, passende, ontwikkeling.” Peter Bovelander, vertrekkend algemeen directeur OOadA

GEDAAN ■ Er is een begin gemaakt met het opstellen van een ondersteuningsprofiel (SOP) per school. Daarin wordt de samenstelling van de groep leerlingen, de kwaliteit van het team, het specialisme en het beleid van de school in kaart gebracht. Het SOP wordt onder andere gebruikt voor de verdeling van gelden en het beter afstemmen van het passend onderwijs. ■ Naast de Kleine Reus, de Springstok en de 14e Montessorischool worden ook op de andere scholen in toenemende mate specifieke integrale onderwijsarrangementen ontwikkeld voor kinderen met een onderwijsvraag waar de eigen leerkracht even niet kan voldoen. Dat leidt soms ook tot een andere inzet van de ambulante begeleiders. Voor leerlingen die niet binnen het reguliere basisonderwijs kunnen blijven, moeten in 2015 passende alternatieven beschikbaar zijn binnen speciale scholen.

72%

15% VMBO

■ Het aantal groepen op de Day a Weekschool is uitgebreid.

13%



■ Alle scholen zijn bezig met het ontwikkelen van een passend aanbod voor kinderen met een bovengemiddeld IQ en meerbegaafde kinderen. Voor hoogbegaafde kinderen is er de Day a Weekschool.

Leerwegondersteunend onderwijs

■ De stichting zoekt nieuwe partners (andere schoolbesturen) en private financiers om de Day a Weekschool een betere borging te geven.

5

6

Toelating en uitbreiding

Alles doen om loting te vermijden Al jaren worden er meer kinderen bij de openbare basisscholen in de stadsdelen Centrum en Zuid aangemeld dan er plaatsen beschikbaar zijn. In 2012 moest zelfs extreem veel geloot worden. De stichting Openbaar Onderwijs aan de Amstel is niet blij met deze ontwikkeling. Zij doet er alles aan om loting te vermijden.

Is het de keerzijde van het succes van het openbaar onderwijs? “Misschien wel,’’ stelt beleidsmedewerker Maarten Teunissen. “Maar er zijn ook andere redenen aan te wijzen waarom zoveel kinderen bij ons aangemeld worden. De huizenmarkt zit vast, waardoor gezinnen in Centrum en Zuid blijven wonen. Gezinnen worden over het algemeen ook groter. Verder zijn sommige basisscholen niet in trek, waardoor de druk op populaire scholen alleen maar toeneemt.” Regeling De stichting stelde een paar geleden een toelatingsregeling op om de problemen het hoofd te bieden. Maarten: “We willen kinderen zo veel mogelijk een plek op een school in de buurt geven en staan voor een eerlijke en transparante regeling, zonder de zweem van vriendjespolitiek.”

DRUK OP POPULAIRE SCHOLEN NEEMT TOE Bij te veel aanmeldingen op dezelfde school moet er geloot worden. In 2012 bereikte het aantal lotingen op de openbare basisscholen in Centrum en Zuid een climax. “Voor ouders en kinderen is dat vervelend,’’ weet Maarten. “En als stichting zijn wij er ook niet blij mee.” Want regelmatig moeten ouders en kinderen teleurgesteld worden. Dat leidt vaak tot onbegrip, boze reacties en soms zelfs juridische procedures. “Daar zit niemand op te wachten.”

aangemeld. Dat maakt de toelatingsprocedure heel transparant. Maarten: “We hopen dat ook hier spoedig alle scholen aan mee doen.”

Energie Het zou een winstpunt zijn als andere onderwijsstichtingen in Amsterdam dezelfde regels gaan hanteren voor het aannemen van kinderen. Een stedelijke regeling zou voor veel duidelijkheid kunnen zorgen. Maarten: “We hebben in 2012 veel energie in gestoken in samenwerking met andere besturen. Vooral in Zuid heeft dat resultaat gehad. Toch is het lastig alle scholen mee te krijgen.”

Uitbreiding De meest voor de hand liggende oplossing is het vergroten van de capaciteit van de openbare basisscholen. “Dat houdt een zeker risico in,” weet Maarten. “Wat als het aantal aanmeldingen de komende jaren afneemt? Dan zitten we ineens met lege klaslokalen en hebben we te veel leerkrachten.” Toch heeft de stichting op zes locaties een uitbreiding gerealiseerd. Bovendien komt er op de Zuidas een nieuwe school bij. “Wij nemen onze verantwoordelijkheid, omdat we als stichting willen dat alle kinderen een goede onderwijsplek krijgen.” ■

Ook heeft de stichting ingezet op de invoering van het registratiesysteem Scholenring, waarin precies is te zien welke kinderen op welke school zijn

LEERLINGAANTAL 1-10-2009

LEERLINGAANTAL 1-10-2010

LEERLINGAANTAL 1-10-2011

LEERLINGAANTAL 1-10-2012

351 315 376 526 459 418 316 135 171 275 316 161 288 137 429 458 276 260 293 554 387

397 326 391 522 457 407 323 152 177 265 322 175 273 156 440 452 277 272 300 555 417

401 332 415 521 457 426 350 166 178 268 303 185 279 151 415 439 279 278 304 574 438

433 359 416 522 459 441 355 181 166 280 285 192 288 146 426 443 277 285 303 590 456

7.041

7.085

7.159

7.303

De Notenkraker Dr. E. Boekman De Kleine Reus De Burght 2e Dalton 3e Dalton De Dongeschool De Springstok Merkelbach 1e Montessori 6e Montessori 9e Montessori 15e Montessori 12e Montessori De Jordaan Nicolaas Maes De Witte Olifant Oscar Carré Olympia Theo Thijssen Oostelijke Eilanden Totaal Tabel: Ontwikkeling leerlingaantallen

Aan het einde van het schooljaar 2013/2014 beheert de stichting Openbaar Onderwijs aan de Amstel in totaal 22 basisscholen in de stadsdelen Centrum en Zuid. Aan de Zuidas komt namelijk een nieuwe school. Deze school gaat deel uitmaken van een integraal kindcentrum van 0 tot 12 jaar. OOadA gaat daarin samenwerken met kinderopvangorganisatie Kinderrijk.

STEDELIJKE REGELING

LEERLINGAANTAL PER SCHOOLJAAR SCHOOL

Nieuwe school aan Zuidas

Deze school komt iets ten zuiden van de Ringweg, bij de velden van voetbalvereniging AFC. Ontwikkelgebied In principe is de school bestemd voor leerlingen uit het zogeheten ‘ontwikkelgebied’ Zuidas. Misschien kunnen er ook kinderen uit de wijken ten noorden van de Ringweg terecht. Het is de bedoeling dat de eerste klassen en een kinderdagverblijf in augustus 2014 van start gaan. ■

OPENBAAR ONDERWIJS AAN DE AMSTEL nummer 1 oktober 2013

Uitbreiding op diverse locaties De openbare basisscholen in de stadsdelen Centrum en Zuid zijn populair bij ouders en kinderen. Door de groei van het leerlingenaantal moet de stichting Openbaar Onderwijs aan de Amstel flink uitbreiden.

GEZEGD “Er is een blijvende druk op onze scholen om leerlingen aan te nemen. Er moet steeds vaker geloot worden. In 2012 heeft dat zelfs een climax bereikt. We zijn daar niet blij mee. Ook voor ouders is dit heel vervelend. Het is dan ook ons streven om zo snel als mogelijk van die loting af te zijn.” Herbert de Bruijne, bestuurder stichting OOadA “We blijven met de stadsdelen en andere schoolbesturen in gesprek over uitbreiding van de onderwijsvoorzieningen. Als stichting Openbaar Onderwijs aan de Amstel nemen we daarbij onze verantwoordelijkheid. Maar het moet wel betaalbaar blijven. We steken onze nek uit, maar accepteren geen onaanvaardbare risico’s.” Herbert de Bruijne, bestuurder stichting OOadA

GEDAAN Zo is aan de Elandstraat in de Jordaan het gebouw De Kindercampus in gebruik genomen. Dat is een multifunctioneel gebouw met een gymnastiekzaal, een buurtcentrum, drie klaslokalen en een kinderopvang. De 14de Montessorischool heeft nu ruimte voor in totaal 18 groepen. Extra klaslokaal Ook basisschool De Oostelijke Eilanden in de Czaar Peterbuurt heeft een extra klaslokaal gerealiseerd op de begane grond. Deze basisschool kan nu ook 18 groepen kwijt. Op termijn worden dat er 21, want op de plaats van het huidige speellokaal komen nog twee

klaslokalen. Op het dak wordt een derde laag gebouwd. Daar komt het nieuwe speellokaal. Bij de Kleine Reus in de Jordaan wordt op verschillende plekken gewerkt aan uitbreiding. Op de dependance aan de Nieuwe Looierstraat 9 zijn twee volwaardige klaslokalen gemaakt in de ruimte waar vroeger de naschoolse opvang zat. Het gebouw telt nu negen klaslokalen en een speel- en gymnastieklokaal. Huisvesting Aan de Noorderstraat komt nog de Vijzelhof met ruimte voor acht groepen.

Deze locatie geldt als vervangende huisvesting voor het hoofdgebouw aan de Nieuwe Looierstraat 49. Basisschool De Witte Olifant heeft er twee extra lokalen bij gekregen aan de Oude Schans 35. Daar is een voormalig schoolgebouw met plein weer in gebruik genomen. Ook aan de Lindengracht in de Jordaan is een oud schoolgebouw opnieuw ingericht als onderwijsinstelling. Het gaat hier om een dependance van basisschool De Burght. Volgend jaar komt er nog een school aan de Zuidas bij. Hopelijk is zo voldoende ruimte gemaakt om kinderen te plaatsen zonder loting. ■

INVESTERING IN HUISVESTING 200.000 €

150.000 €

■ Alle basisscholen van de stichting OOadA hanteren nu de bestuurlijk vastgestelde toelatingsregeling. In verschillende wijken zijn afspraken gemaakt met andere schoolbesturen en het betreffende stadsdeel over de uitvoering. Er vindt voortdurend overleg plaats met andere schoolbesturen en de stadsdelen over een oplossing van de bestaande plaatsingsproblematiek.

Behalve de scholen in het Museumkwartier en de Apollobuurt maken alle scholen gebruik van het administratiesysteem Scholenring. Hiermee is de kijk op de leerlingstromen vergroot. Helaas zijn nog niet van alle scholen de gegevens compleet.

■

Vanwege de druk op de scholen in stadsdeel Centrum zijn afspraken gemaakt om de Witte Olifant en De Boe met één groep uit te breiden. In stadsdeel Zuid zijn plannen gemaakt om het aantal kleutergroepen van de Oscar Carré, de Anne Frankschool en de Maas en Waal met één groep uit te breiden.

■

De stichting OOadA werkt actief mee aan een betere afstemming tussen de capaciteit van het voortgezet onderwijs en de uitstroom van het primair onderwijs. Het aantal uitlotingen in het voortgezet onderwijs is mede daardoor veel lager dan in 2011.

■

100.000 €

50.000 €

0€ Totaal kosten voor de gemeente: e 415.000

Totaal kosten schoolbestuur: e 55.000

Investeringen in uitbreiding scholen (verbouwen en/of uitbreiden) in de periode 1 januari 2012 tot en met heden

■ Op diverse scholen is (groot) onderhoud gepleegd. De Nicolaas Maesschool is grondig gerenoveerd. De Olympiaschool staat op de nominatie om grondig gerenoveerd te worden. De voorbereiding is hier van start gegaan. De vloeren van het speellokaal en de gymzaal van de Oscar Carré zijn vernieuwd. Ook op de Theo Thijssenschool en de Maas en Waal is de vloer van het speellokaal vervangen. De Scholekster is van binnen geschilderd. Op de Dongeschool is de vloerbedekking in de gangen vervangen. Dan is er nog een hele reeks aan kleine onderhoudswerkzaamheden gepleegd op diverse scholen.

7

8

Financiën

Huishoudboekje is prima op orde Het huishoudboekje van de stichting Openbaar Onderwijs aan de Amstel (OOadA) is prima op orde. Over het boekjaar 2012 werd een fors verlies verwacht, maar in werkelijkheid viel dat reuze mee. De stichting trekt daarmee de goede lijn van de laatste jaren door. nog betere schoolgebouwen? Het eigen vermogen is vooral nodig om financiële tegenvallers op te kunnen vangen. Zonder het reservepotje met geld zou er bij elke tegenvaller direct bezuinigd moeten worden op de uitgaven. Aangezien 82 procent van die uitgaven bestaat uit loonkosten, betekent dat automatisch dat er dan bezuinigd moet worden op het personeel. De stichting OOadA wil dat zoveel mogelijk proberen te vermijden. Als er banen moeten verdwijnen, dan het liefst via natuurlijk verloop.

eigen vermogen van 7,8 miljoen In de stichting OOadA werken 21 openbare scholen primair onderwijs Batenvoor 2012 in de stadsdelen Centrum en Zuid samen. De stichting krijgt voor het onderwijs op deze scholen circa 40 miljoen euro van het Rijk, Gemeente en derden. Het grootste deel van dat geld gaat op aan loonkosten (voor het onderwijzend en ondersteunend personeel) en onderhoud aan de schoolgebouwen. Bezuinigingen Het onderwijs krijgt echter steeds meer te maken met de ‘stille’ bezuinigingen. Door allerlei wettelijke regelingen stijgen de loonkosten steeds verder, terwijl de stichting daarvoor geen extra geld van Cirkeldiagram: 2012 het Rijk ontvangt. Die extraBaten loonkosten moeten dus uit bestaande middelen worden betaald.

Geen winst Het eigen vermogen is ook bedoeld voor het doen van grote investeringen. Dan gaat het bijvoorbeeld om een verbouwing van een school, uitbreiding van het lespakket van de leerlingen of extra computers. Een onderwijsstichting mag geen winst maken zoals een bedrijf. Al het geld dat binnenkomt, moet ook weer uitgegeven worden of op de spaarrekening gezet.

Toch viel het verwachte verlies van circa 350 duizend euro mee. De stichting sleepte extra subsidies in de wacht en kreeg daarnaast van het Rijk enkele Rijksbijdragen 77,53 29.903.956 tijdelijke subsidies. Omdat al aan de Overige subsidies OCW 5,55 2.142.137 voorwaarden voor deze niet structurele Stadsdeelbijdrage 4,01 1.545.852 subsidies was voldaan zijn deze middelen Bruidsschat 2,30 885.817 ingezet voor het plegen van noodzakelijk ID banen 1,20 461.283 onderhoud aan de schoolgebouwen. Overige gemeente 1,60 618.865 Dat onderhoud stond oorspronkelijk niet 0,71 275.733 De stichting OOadA is met een eigen gepland voor 2012. Het tekortVerhuur kwam Detacheringen 1,04 399.543 7,8 miljoen kerngezond. uiteindelijk uit op slechts 35 duizend euro. vermogen van Overige 6,06 2.336.661 Geld dat overblijft, hoeft daarom niet Daardoor hoeft de stichting haar eigen opzij te worden gezet voor als het minder vermogen nauwelijks aan te spreken. 38.569.847 goed gaat. De stichting kiest ervoor om het direct uit te geven aan onder andere Reservepotje extra bijscholing van de onderwijzers en De stichting OOadA heeft een eigen aan verbetering van de schoolgebouwen. vermogen van 7,8 miljoen euro. Je Zodat leerlingen altijd het best mogelijke kunt het vergelijken met een flinke onderwijs krijgen in een goede en spaarrekening. Waarom het geld niet direct uitgeven aan nog beter onderwijs of gezonde omgeving. ■

‘stille’ bezuinigingen

GEZEGD “Transparantie helpt bij het stellen van prioriteiten.” Elout Visser, bestuurslid stichting OOadA 2010-2013 “Het uitgangspunt voor een begroting onderwijs zou moeten zijn een resultaat van -1 euro. We mogen als stichting immers geen winst maken. Houden we geld over, dan gaat dat direct of indirect naar het verhogen van de kwaliteit van het onderwijs.” Martijn Stormmesand, controller stichting OOadA “We moeten we heel kritisch blijven kijken naar onze uitgaven en efficiënt omgaan met de middelen.” Herbert de Bruijne, bestuurder stichting OOadA

GEDAAN ■ De interne communicatie tussen financiën en andere afdelingen is verbeterd.

Van het maken van een meerjarenbegroting per school is afgezien uit oogpunt van efficiëntie. ■ De afstemming tussen de afdelingen Financiën en Huisvesting is verbeterd via nieuwe procedures. ■

Er zijn procedures en controles opgezet voor het eigen risicodragerschap in het eerste en tweede ziektejaar van medewerkers in loondienst.

■

Er is afgezien van het verder stroomlijnen van de doelsubsidies, met name vanwege oogpunt van efficiëntie. De grote doelsubsidies worden door het stafbureau gevolgd.

■

Er is een financiële administratie voor de tussenschoolse opvang opgezet, inclusief de benodigde procedures en controles.

■

HUISHOUDBOEKJE 2012

Lasten 2012

COLOFON

Lasten 2012 Loon/loongerelateerd Afschrijvingen Huisvesting Onderwijs Beheerlasten Overige

81,88% 1,83% 6,49% 5,26% 2,33% 2,21%

31.611.397 707.068 2.506.739 2.030.078 898.712 852.163 e 38.606.157

Baten 2012

Lasten 2012 BatenCirkeldiagram: 2012

Rijksbijdragen Overige subsidies OCW Stadsdeelbijdrage Bruidsschat ID banen Overige gemeente Verhuur Detacheringen Overige

77,53 5,55 4,01 2,30 1,20 1,60 0,71 1,04 6,06

29.903.956 2.142.137 1.545.852 885.817 461.283 618.865 275.733 399.543 2.336.661 e 38.569.847

Cirkeldiagram: Baten 2012

De Balans is een jaarlijkse uitgave van de stichting Openbaar Onderwijs aan de Amstel. De inhoud is gebaseerd op het jaarverslag 2012 en ontwikkelingen in de eerste helft van 2013. Eindredactie Stichting Openbaar Onderwijs aan de Amstel Teksten/interviews Henk Spee (TXT+) Ontwerp Toewan Fotografie Rob Wolthuis Drukkerij Raddraaier BV Oplage 6000

Postadres Postbus 51356 1007 EJ Amsterdam Telefoon 020 - 57 760 40 E-mail [email protected] www.openbaaronderwijsaandeamstel.nl