Härjedalen
Tijd
om te leven
Heeft u genoeg van de dagelijkse stress, drukte en files? Heeft u voortdurend het gevoel dat u tijd tekort komt? Bezorgt de hoge rente van uw hypotheek u slapeloze nachten en verhindert ze dat u uw dromen waarmaakt? Bent u teleurgesteld dat u door uitlaatgassen, industriële lozingen en het lawaai in de stad niet langer van de geuren en geluiden van de natuur kunt genieten? Wat zou u doen als u slechts drie minuten nodig had om op uw werk te komen in plaats van anderhalf uur? Hoe zou u reageren als u elke dag drie uur extra had om aan uw kinderen, uw partner en uzelf te besteden? Wat zou u ervan vinden om op een prachtige plek te wonen, waar de meesten alleen tijdens een vakantie van kunnen genieten?
Bruksvallarna
Een plek waar de sneeuw na drie weken nog steeds sneeuwwit is.
Funäsdalen Tännäs
Waar u het water uit de beek nog steeds zo kunt drinken.
Vemdalen
Hede
Waar edele vissoorten tijdens heldere zomernachten een oogje in het zeil houden en waar adelaars over berghellingen en bossen zweven.
Ytterhogdal
Lofsdalen SVEG Lillhärdal
Älvros
Heeft u het gevoel dat het tijd is voor een verandering, voor een beter bestaan? In dat geval willen we u graag helpen! Want we weten dat het enige waar u spijt van zult krijgen, is dat u de stap niet eerder heeft gezet…
Deze brochure werd gemaakt door Marie Fermbeck, AD met haar bedrijf Graform, die 15 jaar geleden naar Härjedalen verhuisde; Joachim Lagercrantz, fotograaf met zijn bedrijf Härjedalsbild, die 34 jaar geleden naar Härjedalen verhuisde, en Bosse Yman, copy met zijn bedrijf Svenska vyer, die 33 jaar geleden naar Härjedalen verhuisde en Anne Verbeke, vertaalster, met haar bedrijf Low Countries Language Services, die 24 jaar geleden naar Zweden verhuisde.
H ä r j e d a l e n
–
e e n
e e n v o u d i g e r e
m a n i e r
v a n
l e v e n
Härjedalen
–
een
e envoudigere
manier
va n
leven
herjedalen.se
Tijd... 4
Info Härjedalen De gemeente Härjedalen ligt precies in het midden
over meer dan een vierkante kilometer bewe-
van Zweden. Qua oppervlakte is de gemeente
gingsruimte. Uit onze provinciale symbolen blijkt
duurt slechts een ruim uur. Met de auto bereikt u in
ongeveer even groot als de helft van België –
eveneens dat we vlakbij de natuur leven. De beer,
één dag het zuidelijkste punt van Zweden en bent
de afstand van de westelijke tot de oostelijke grens
de steenarend en de vlagzalm zijn allemaal dieren
u in 5-6 uur in Stockholm.
van de gemeente bedraagt ruim 200 km.
die in onbewoond gebied leven. Ook de
De meesten kennen Härjedalen van onze
In tegenstelling tot de zuidelijke regio´s van
muskusossen passen in dit plaatje – Härjedalen
populaire winterbestemmingen: Vemdalen,
Zweden en Centraal-Europa is Härjedalen erg dun
heeft de enige in het wild levende stam wilde
met Vemdalsskalet en Björnrike, Lofsdalen en
bevolkt.
muskusossen in Zweden. Verbazingwekkend
Funäsdalen, met skioorden zoals Ramundberget,
Met ongeveer 10.000 inwoners beschikt iedereen
genoeg ligt de rest van Zweden helemaal niet
Bruksvallarna, Tänndalen en Hamra.
veraf. De vlucht van Sveg naar Stockholm-Arlanda
H ärjedalen
–
een
eenvoudigere
manier
va n
leven
om te leven Alweer overwerken. De bus gemist en in de file beland. Te laat op het kinderdagverblijf. De leidsters in een slechte bui. De kinderen ook. Naar huis en eten koken. Amper tijd om te eten voor het bedtijd is. Bij het voorlezen stukken overslaan om sneller klaar te zijn.
om van het culturele leven te genieten? U maakt een grapje zeker? Zeg nu eens eerlijk – is dit echt het leven dat u wilt leiden? Is dat eerlijk tegenover uw kinderen? Tegenover uzelf? En dat terwijl er alternatieven zijn. Stel u voor dat uw kleinste op een kinderdagverblijf zat waarvan u de speeltuin vanuit uw kantoorraam kon zien. En dat uw oudere kind naar een dorpsschool ging, waar de groepen zo klein zijn dat elk kind echt wordt gezien. Stel u voor dat de school zo dichtbij lag dat uw kind tijdens een langere pauze even snel naar huis kon. Stel u voor dat de dichtstbijzijnde slalomhelling slechts vijf minuten verderop lag. Als dat allemaal zou kunnen!
Steeds meer bezoekers ontdekken bovendien dat Härjedalen ook in de zomer heel wat te bieden heeft, o.a. unieke vismogelijkheden. Ook onze spannende en mooie routes voor zowel wandelaars als fietsers en kanovaarders zijn meer dan de moeite waard om te ontdekken. Lees meer opjht.se en herjedalen.se
herjedalen.se
Verplichtingen en nog meer verplichtingen – het houdt nooit op. Terug naar het centrum
5
Info onderwijs In Härjedalen zijn er ongebruikelijk veel dorps-
school waar de natuur en plaatselijke tradities een
Tännäs zijn er bovendien coöperatieve crèches.
scholen – er is een basisschool in Sveg, Lillhärdal,
grote rol spelen.
De middelbare school van Härjedalen ligt in
Lofsdalen, Ytterhogdal, Hede, Vemdalen, Funäsdalen,
Groepen 7, 8 en 9 van de basisschool zijn
Sveg. Met een 40-tal leraars en zo´n 300 leerlingen
Bruksvallarna en Tännäs. De scholen zijn klein en de
geconcentreerd in vier gemeentes: Sveg, Hede,
heerst er een gemoedelijke sfeer, waarbij niemand
groepen bestaan zelden uit meer dan 20 kinderen.
Funäsdalen en Ytterhogdal.
gewoon een nummer is. De middelbare school
Graffiti en vernielingen komen zo zelden voor in
Alle gemeentes met een basisschool hebben
van Härjedalen biedt verschillende nationale
onze scholen dat we ze niet als een probleem
tevens gemeentelijke crèches. Als nieuwe
studierichtingen: maatschappij, natuurwetenschap,
beschouwen. In alle scholen wordt de schoollunch
inwoner hoeft u meestal nooit lang op
kind en jeugd, voertuig, industrie, techniek, handel en
ter plaatse bereid. De school in Tännäs is een vrije
een plaats te wachten. In Sveg, Hede en
horeca. Daarnaast zijn er individuele studierichtingen.
Härjedalen
–
een
e envoudigere
manier
va n
leven
“Het is zo geweldig dat de natuur zo vlakbij is – zowel thuis als op het werk!”
Het begon allemaal toen de kinderen, Leo och Mikaela, begonnen te trainen en mee begonnen te doen aan alpiene skiwedstrijden. Goede ouders willen natuurlijk hun kinderen steunen wanneer die geïnteresseerd zijn in gezonde dingen zoals skiën. Toen brak er echter een winter aan waarin er geen sneeuw viel in Stockholm, waarop het gezin om het weekend naar Härjedalen waar altijd sneeuw ligt, trok, om hun slalomski´s te kunnen gebruiken. Het was een vrij hectische periode en ze begonnen zich af te vragen of het niet verstandiger zou zijn om in Härjedalen te wonen, nu ze het skiën zo ernstig namen. Mama Gittan had net haar lerarenopleiding afgerond en was wel toe aan iets nieuws en de kinderen hadden er evenmin iets op tegen om het proberen. Papa Ivan had het echter uitstekend naar zijn zin bij Ericson in Stockholm, waar hij nieuwe generaties radiobasisstations ontwikkelt. Een dergelijke baan is moeilijk te vinden in Härjedalen en daarom besloot hij om elke week tussen Härjedalen en Stockholm te pendelen. “In de winter neem ik meestal het vliegtuig”, zegt Ivan. “Als ik ´s ochtend op het eerste vliegtuig in Sveg stap, ben ik net zoals iedereen om acht uur op mijn werk. Ik maak elke dag iets langere dagen en op donderdagavond ga ik terug naar huis. Soms kan ik ook thuis werken als het project dat toelaat. De broadbandverbindingen zijn uitstekend. Ik hoef alleen maar in te loggen op het netwerk in Kista en ik kan aan de slag.” Gittan kreeg meteen een baan op de school in Hede, zo´n tien kilometer verderop. De kinderen gaan naar
de school in Vemdalen, een steenworp van hun huis, en hebben het er uitstekend naar hun zin. “Het is van doorslaggevend belang dat de kinderen het naar hun zin hebben”, zegt Gittan. “Ze hadden vanaf de eerste dag al vriendjes, van verschillende leeftijden! De school is erg goed met kleine groepen en veel activiteiten buitenshuis. De natuur is immers de belangrijkste reden dat we hierheen zijn verhuisd. Het is zo geweldig dat de natuur zo vlakbij is – zowel thuis als op het werk! Je hoeft maar een paar stappen te zetten om bijvoorbeeld paddestoelen te plukken of te vissen. En dan die geweldige stilte. Je kunt gewoon ergens buiten gaan staan en niet gestoord worden door geluiden – we waren bijna vergeten hoe dat was!” De meeste dingen die de familie nodig heeft, zijn te koop in Härjedalen, maar af en toe mist Gittan het grote winkelaanbod in Stockholm. “Toen we dachten dat onze vrije tijd misschien iets te ‘rustig’ zou worden, hadden we het echter bij het verkeerde eind. Hier is zoveel te doen – er is voor nagenoeg alles een vereniging!” Een tijdje geleden trok de familie er voor de eerste keer op uit met een sneeuwscooter – een perfecte winterdag met schitterende, witte sneeuw, een blauwe hemel zonder één wolkje en vijf graden onder nul. “Toen realiseerden we ons er nog veel te ontdekken valt”, vertelt Ivan. “Het was geweldig!”
De middelbare school heeft een internationale
de leerlingen de mogelijkheid om nog meer
uitwisseling met Duitsland, Spanje, Rusland,
internationale ervaring op te doen. Ook de
Finland en Noorwegen.
industrierichting is open voor leerlingen uit
De horecarichting is open voor leerlingen
het hele land.
uit het hele land. Het grootste gedeelte van
In de richting skiën op de middelbare
de lessen wordt gegeven op de Wemerschool
school krijgen de leerlingen gekwalificeerde
in Hede, in samenwerking met de eenheden
skitraining, terwijl ze tegelijkertijd één van
voor bergtoerisme. Een samenwerking met
de andere studierichtingen volgen.
een Spaanse hotel- en restaurantschool biedt
herjedalen.se
Het is zaternamiddag wanneer we de familie Ribrant ontmoeten op de skihellingen van Vemdalen. Er is het afgelopen etmaal flink wat sneeuw gevallen en er kan dan ook op uitstekende poedersneeuw geskied worden. Het is bijna sluitingstijd en de meeste skiërs beginnen zich naar hun hotel of auto te begeven. De Ribrants lijken echter elke seconde van de tijd die ze samen kunnen doorbrengen, te willen benutten. Dat is niet zo verwonderlijk, want één van de familieleden pendelt elke week tussen het huis in Vemdalen en zijn baan in Stockholm.
7
H ärjedalen
–
een
eenvoudigere
manier
va n
leven
herjedalen.se
Financiële... 8
Info wonen De huisprijzen worden bepaald door een groot aan-
Ook boerderijen en bosgronden zijn er aanzienlijk
Härjedalen, herjedalen.se, en op de internetportalen
tal factoren, maar het is niet onmogelijk om in één
goedkoper dan op andere plaatsen. Er zijn
sveg.info en vemdaleninfo.se.
van de grotere dorpen van Härjedalen een huis van
makelaars in Lofsdalen, Hede, Vemdalen en
Een inboedelverzekering is ongeveer 30 procent
normale grootte met vijf kamers te vinden, voor zo´n
Funäsdalen.
goedkoper in Härjedalen dan in de voorsteden van
500.000 Zweedse kronen. In de populaire toeris-
In alle grotere gemeentes zijn er huurflats die
Stockholm – het risico op inbraak en andere schade
tische oorden zijn de prijzen iets hoger, maar nog
verhuurd worden via de gemeentelijke vastgoedmaat-
wordt hier, op goede gronden, als aanzienlijk lager
steeds maar ongeveer de helft van wat een centraal
schappij Härjegårdar. In de meeste gemeenten zijn er
dan in andere delen van het land beschouwd. In
gelegen huis in de meeste steden in het zuiden en
bovendien privéflats te huur. U vindt informatie over
Härjedalen vinden we het erg belangrijk dat ook
midden van Zweden kost.
de woningmarkt op de website van de gemeente
de kleinere dorpen een eigen winkel hebben. Soms
H ärjedalen
–
een
eenvoudigere
manier
va n
leven
ruimte om te leven U zult verbaasd zijn over uw financiële situatie. Door de lage prijzen van huizen en flats zijn de woonlasten lager dan u voor mogelijk hield. U heeft dan ook een veel grotere kans om het huis of de flat van uw dromen te vinden. Als u nu al de gelukkige bezitter van een huis in de stad bent, zit u gebeiteld.
kopen en kunt u zich jarenlang een aantal extra´s veroorloven. Geld is natuurlijk niet alles. Er zijn andere waarden in het leven die belangrijk zijn. Menselijke waardigheid bijvoorbeeld. In Härjedalen hebben we oog voor elkaar. Hier bekommeren we ons om elkaar.
hebben de inwoners samen met de betrokken autoriteiten ongebruikelijke constructies opgezet om de service te behouden. Dat is de reden dat heel wat dorpen in Härjedalen een kruidenier hebben. In die kruidenierswinkels kunnen meestal ook pakketten afgehaald worden en is er een internetcafé. Daarnaast zijn er de plattelandspostbodes voor wie iets meer afgelegen woont.
herjedalen.se
Met het geld van de verkoop kunt u een groot en degelijk huis in Härjedalen
9
Info economie In Härjedalen kunnen ouderen dankzij de thuiszorg
golfbanen en clubs van Härjedalen hebben erg lage
prijzen. Voor de meeste gezinnen is een halve eland
zo lang mogelijk thuis blijven wonen. Daarna
prijzen.
voldoende voor een heel jaar. Als men zelf jaagt,
kunnen ze terecht in een modern verzorgingstehuis
Als inwoner van Härjedalen kunt u op de
kan men met een beetje geluk een groep jagers
of verzorgingsflat in één van de grotere
meeste plaatsen voor 300-400 Zweedse kronen een
vinden die nog iemand nodig heeft. Op klein wild
dorpen.
visakte kopen die u het recht geeft om gedurende
jagen is makkelijker te regelen. Verder kan men ook
In Härjedalen zijn niet alleen de huisprijzen
een jaar in zoveel verschillende wateren te vissen
een jachtakte kopen voor de staatsgebieden in de
laag. Zo kost het slechts 1.700 Zweedse kronen
dat u voldoende vis heeft voor het hele gezin.
bergen.
om lid te worden van de golfclub van Sveg en dan
Tijdens de elandenjachttijd zijn heel wat jagers
In de bossen van Härjedalen zijn er volop bes-
zijn alle kosten inbegrepen. Ook de overige vier
bereid om vlees te verkopen tegen groothandels-
sen en paddestoelen te vinden – u kunt gemakkelijk
H ärjedalen
–
een
eenvoudigere
manier
va n
leven
”Elke ochtend wanneer ik mijn rolgordijn open, zie ik de bergtoppen – daar kan toch niets tegenop?”
Nu hij Härjedalen ontdekt heeft, weet hij waar hij de rest van zijn leven wil doorbrengen. Zijn droom om in de prachtige natuur tussen de bergen te wonen, is nu in vervulling gegaan. Hielke had een goed leven thuis in Schagen, zestig kilometer ten noorden van Amsterdam. Als twintigjarige was hij al afdelingshoofd bij Karwei. De Zweedse natuur bleef echter een grote aantrekkingskracht uitoefenen. “We hadden Värmland bezocht en gezien dat de huisprijzen daar laag waren in vergelijking met Nederland. Mijn ouders besloten dan ook om een oude school te kopen en erheen te verhuizen.” Hielke was eigenlijk van plan om een opleiding tot orthopedisch instrumentenmaker te volgen, maar trok met zijn ouders mee op avontuur. Hij begon Zweeds te leren, kreeg een baan bij een kanoverhuurbedrijf en ontdekte dat het erg leuk was om met toeristen in de natuur te werken. Hij besloot dan ook om een toeristische opleiding te volgen. Dat hij Värmland verruilde voor Härjedalen had natuurlijk alles met de liefde te maken – een meisje uit Funäsdal, Veronica Berglund, vormde de schakel met het noorden. Nu, vier jaar na zijn vertrek uit Nederland, kan hij alleen maar vaststellen dat de aanpassing aan Zweden en de bergen van Härjedalen probleemloos is verlopen.
Hielke heeft samen met Veronica een huis gekocht. Hij werkt als liftoperator in het alpiene skicomplex van Funäsdalsberget. En hij praat perfect Zweeds, met een Värmlands accent… “Ik ben werkelijk van plan om hier te blijven”, zegt Hielke. “Ik verlang helemaal niet naar Nederland. De rust en de nabijheid van de prachtige natuur zijn onbetaalbaar! Het langlaufparcours ligt op twee meter van mijn huis. Elk ochtend wanneer ik mijn rolgordijn open, zie ik de bergtoppen – een ongerept, onbebouwd landschap, de natuur zoals hij is – daar kan toch niets tegenop?” Hielke kon erg gemakkelijk de mensen in het dorp leren kennen en hij werd snel opgenomen in de gemeenschap. Langlaufen is een passie geworden en hij is voorzitter van de vereniging die verantwoordelijk is voor het onderhoud van de skiroute. Verder heeft hij een opleiding tot visopzichter gevolgd en houdt hij mee een oogje in het zeil. Bovendien is hij begonnen om een eigen gidsbedrijf voor natuurtoerisme op te zetten. “Ik krijg een enorme kick van werken met mensen uit de hele wereld die hierheen komen om in de natuur te wandelen of om te skiën”, zegt Hielke. “En Härjedalen heeft zo ongelofelijk veel te bieden – een echte winter en een echte zomer! Het is vrij ongebruikelijk om dit allebei te kunnen bieden!”
een wintervoorraad bosbessen, frambozen,
onder het provinciaal ziekenhuis in Umeå.
vossenbessen, kruipbramen, morilles,
In bepaalde gevallen kan men ook in andere
cantharellen en andere delicatessen aanleggen.
provinciale ziekenhuizen terecht.
Hoewel het hier in Härjedalen gezond leven
Er is een dierenartspraktijk in Hede,
is, heeft u soms toch medische zorg nodig.
met filialen en een spreekuur voor kleine dieren
Er zijn gezondheidscentra in Sveg, Hede en
in Sveg en Funäsdalen. Het dichtstbijzijnde
Funäsdalen, en in Ytterhogdal houdt een
dierenziekenhuis ligt in Östersund.
wijkverpleegster spreekuur. Het districtsziekenhuis ligt in Östersund en Härjedalen valt
herjedalen.se
Dat Hielke Chaudron ooit Scandinaviër zou worden, had iedereen in zijn Nederlandse omgeving al heel vroeg door. Zijn vader was een vurige bewonderaar van Finland en Noorwegen en zijn moeder dweepte al even hevig met Zweden en Denemarken. Tijdens Hielkes jeugd bracht het gezin elke zomer 3-4 weken in Scandinavië door.
11
H ärjedalen
–
een
eenvoudigere
manier
va n
leven
herjedalen.se
Keuzes... 12
Info bedrijfsleven Het bedrijfsleven is erg gevarieerd en bij de tijd. Vroeger
dakbedekking, hoogtechnologische bosbouwmachines,
op basis van grondstoffen uit de bossen, een thermische
was bosbouw de belangrijkste bedrijfstak, maar vandaag is
vacuümpompen, medische apparatuur en screendruk-
krachtcentrale en broeikassen.
dat minder het geval, ook al is Härjedalen nog steeds een
producten zijn een aantal voorbeelden van in Härjedalen
belangrijke producent van grondstoffen. In de gemeente
gemaakte producten die wereldwijd verspreid worden.
flexibele en creatieve ondernemers die actief zijn in de
leggen de meeste ondernemers zich toe op het groeiende
In Sveg is één van de grote werkgevers het computer-
meeste sectoren op de arbeidsmarkt. Plaatselijke voedsel-
toerisme, dat in 2007 een omzet van meer dan 1,2 miljard
supportbedrijf Sykes met ongeveer 300 werknemers.
producenten brengen delicatessen op de markt die zowel
Zweedse kronen had en 1.460 jaarbanen creëerde.
In Sveg loopt bovendien een Zweeds-Chinees samen-
bij bezoekers als de inwoners erg in de smaak vallen.
De productiebedrijven liggen meestal in het
werkingsproject dat tot een biobrandstofcombinatie-
centrum en oosten van Härjedalen. Sneeuwscooters,
eenheid op grote schaal moet leiden, met ethanolproductie
potentiële klanten heeft, maar men mag niet vergeten
Het meest gebruikelijk zijn kleine bedrijven met
Het lijkt misschien of de gemeente niet zoveel
H ärjedalen
–
een
eenvoudigere
manier
va n
leven
in het leven Heel vaak horen we bezoekers zeggen: “als hier werk was, zou ik meteen hierheen verhuizen”. Ze gaan ervan uit dat hier geen banen zijn. Als u echter de moeite neemt om zelf op onderzoek uit te gaan, zult u ontdekken dat er heel mogelijkheden zijn op werkgebied. Weliswaar wonen wij hier in Härjedalen een eind van de bewoonde wereld.
IT en breedband hebben echter totaal nieuwe mogelijkheden gecreëerd voor wie ideeën heeft en ondernemend is. U bepaalt zelf hoe onbegrensd die zijn. Als u van plan bent om iets nieuws te beginnen en mensen in dienst te nemen, of hierheen te verhuizen met uw bedrijf en alles, dan heeft u eveneens een goede reden om uw mogelijkheden te onderzoeken. U zult dan ontdekken dat er een unieke samenwerking is tussen de verschillende instanties om een zo gunstig mogelijk ondernemingsklimaat te creëren. Goede wegen, treinen, expresbussen en vliegtuigen zorgen voor een goede verbinding met de buitenwereld.
dat Härjedalen tijdens het hoogseizoen niet minder dan zo´n 45.000 toeristen tegelijkertijd op bezoek krijgt! De gemeente Härjedalen werkt al lang samen met het bedrijfsleven om een goed ondernemingsklimaat te creëren en om het makkelijker te maken voor ondernemers die zich er willen vestigen. Het ondernemingscentrum van de gemeente werkt ook nauw samen met het arbeidsbureau. Zo wordt er niet alleen geprobeerd oplossingen op maat te bieden voor pas opgerichte ondernemingen, maar ook voor reeds bestaande ondernemingen.
herjedalen.se
13
H ärjedalen
–
een
eenvoudigere
manier
va n
leven
“Toen ik in Härjedalen belandde, had ik het gevoel thuis te komen – hier wilde ik blijven en leven”
herjedalen.se
Er is alleen een zacht ruisend geluid te horen wanneer ze aan komt skiën. Het vriest en de verse sneeuw vormt kleine, vederlichte wallen rond haar skischoenen. Het spoor dat ze getrokken heeft, loopt eenzaam door het verlaten veenland dat glinstert en glanst door alle witte ijskristallen. Aan haar rugzak, even wit als haar kleren, hangen twee grote auerhanen – uit de verte lijken ze koolzwart, maar van dichtbij zijn de betoverende kleuren te zien. Op hun bek glinstert een bloeddruppel robijnrood in het ochtendlicht. Sabine Clauss heeft er een geslaagde jacht op zitten, hier in de bossen van Härjedalen.
14
Sinds haar jeugd op het Duitse platteland in Erzgebirge bij de Tsjechische grens maakt jacht deel uit van Sabines leven. Haar grootvader was boswachter, haar vader een toegewijd jager en het bos lag bij wijze van spreken om de hoek. “Ik ben altijd al geïnteresseerd geweest in de natuur en in de bossen”, vertelt ze. Dat was dan ook de reden dat Sabine een opleiding tot houtvester volgde. Toen ze zich voorbereidde op haar examen bosbouwkunde, kreeg ze de kans om een jaar in Zweden door te brengen als uitwisselingsstudent aan de landbouwuniversiteit van Umeå. Dit was in 2002 en Sabine was 22. Ze was toen helemaal niet van plan om in Zweden te blijven. Ze had het er echter uitstekend naar haar zin en ze raakte geïnteresseerd in Zweedse bosbouw. Bovendien had ze het Zweeds al snel onder de knie. “Ik las een heleboel kinderboeken en de ondertiteling van televisieprogramma´s”, lacht Sabine. Toen ze afgestudeerd was, werd ze door het bosbouwbedrijf Holmen aangenomen als trainee. Eerst werkte ze in Hudiksvall en daarna in Sveg in
Härjedalen. Toen wist ze waar ze de rest van haar leven wilde doorbrengen. “In de loop der jaren had ik heel wat van Zweden gezien, maar toen ik in Härjedalen belandde, had ik het gevoel thuis te komen – hier wilde ik blijven en leven! De mensen hier zijn zo toegankelijk en gezellig en ik vond mijn werk zo leuk – ik denk er vaak aan hoe prachtig het hier is.” Sabines geluk was compleet toen ze een vaste baan kreeg als bosbeheerverantwoordelijke bij Holmen skog in Sveg en ze voelde zich er meteen thuis. “Ik heb een stukje eigen bos gekocht – en mijn spitshond Soya voor de elandenjacht.” Duitsland ligt natuurlijk waar het ligt en Sabine zal regelmatig het land waar ze vandaan komt, blijven bezoeken. Härjedalen is echter haar nieuwe thuis geworden. “Ik vind Härjedalen zo mooi en ik zou de natuur teveel missen als ik hier weg moest! Ik ben dol op de winter, de echte winter, en op alles wat men dan kan doen. Skiën en er met de sneeuwscooter opuit trekken of op jacht gaan zoals vandaag. Het is een echte luxe om dat niet allemaal alleen tijdens een vakantieweek te kunnen doen, maar om elke prachtige dag te kunnen benutten. Dat gevoel is onklopbaar!”
Info arbeidsmarkt In Härjedalen is er een gebrek aan academici
te formuleren. In bepaalde gevallen is het
op nagenoeg alle gebieden. In de toeristische,
bovendien mogelijk om gedurende uw eerste
gezondheids- en opleidingensector is er een
maanden als ondernemer, voor uw bedrijf winst
grote behoefte aan arbeidskracht en op
genereert, een toelage te krijgen.
verschillende plaatsen zijn er vaklui nodig.
Voor grotere investeringen in de onder-
Via het arbeidsbureau en het onder-
neming zijn er verschillende subsidies waarvan
nemingscentrum kunt u hulp krijgen om een
een gedeelte verstrekt wordt door de gemeente,
eigen onderneming te beginnen – ervaren
en andere door het provinciaal bestuur in de
raadgevers helpen u een lonend zakenidee
provincie Jämtland, waartoe Härjedalen
behoort. Op de website van de gemeente
basisschool- en het middelbareschoolniveau
beheerd door de provinciale raad van de
Härjedalen, www.herjedalen.se, kunt u
als hogeschoolopleidingen. De universiteit,
provincie Jämtland en biedt algemene cursussen
gemakkelijk de juiste persoon in het onder-
Mittuniversitetet, ligt in Östersund.
zoals prehistorische technieken. De school heeft
nemingskantoor vinden, en op de website van
ook een aantal uiteenkopende korte cursussen.
het provinciebestuur, lst.se/jamtland, vindt u
vanuit verschillende dorpen gevolgd worden.
U vindt meer informatie op de website van de
informatie over de verschillende subsidies voor
Verder zijn er opleidingen op maat in functie
school: backedal.fhsk.se.
ondernemers.
van de behoeften van de markt en van de onder-
Ook als volwassene kunt u studeren
nemingen aan speciale beroepscompetenties.
in Härjedalen. We hebben zowel het
De volkshogeschool van Bäckedal in Sveg wordt
Heel wat opleidingen kunnen op afstand
H ärjedalen
–
een
eenvoudigere
manier
va n
leven
herjedalen.se
Vrijheid... 16
Info vrijetijd Wie ervoor kiest om in Härjedalen te wonen, krijgt
en zwembaden in Funäsdalen, Ytterhogdal, Hede,
Verder zijn er golfbanen in Sveg, Hede, Vemdalen
er extra vrije tijd bij. En welke plek u ook uitkiest,
Lillhärdal en Sveg. Dit laatste is pasgebouwd. Sveg
(Klövsjö), Ljusnedal en Ramundberget. Op de motor-
overal zit u vlakbij de prachtige natuur en alles wat
beschikt bovendien over een ijshal en een curling-
crossbaan in Byvallen buiten Sveg worden ´s zomers
die te bieden heeft. Dankzij het grote aantal toeristen
hal, terwijl Hede eveneens een curlinghal en een
wedstrijden voor motorfietsen en ´s winters wedstrij-
kunnen we bovendien beschikken over een aantal
middelgrote springschans heeft. In zowat alle toeris-
den voor sneeuwscooters gehouden.
mogelijkheden en complexen die er anders niet
tische oorden en in Sveg is er een slalomhelling.
waren geweest.
Härjedalen is het compleetste skigebied in Europa,
verbonden routesysteem voor sneeuwscooters. Dankzij
Er zijn sporthallen in Sveg, Lillhärdal, Hede,
met enorme, goed voorbereide langlaufroutes, naast
de toeristen is er voldoende publiek voor artiesten
Vemdalen, Ytterhogdal, Funäsdalen en Bruksvallarna,
het grote aantal liften en pistes voor alpien skiën.
en shows van hoge klasse – in de berghotels kunnen
Härjedalen heeft Europa´s grootste met elkaar
H ärjedalen
–
een
eenvoudigere
manier
va n
leven
in het leven Hoe lang wilt u zich nog gevangen voelen in uw eigen leven? Wanneer gaat u uw dromen over vrijheid, uitdagingen en een ander leven realiseren? Härjedalen is het land van avontuur, maar ook van mogelijkheden. We hebben de natuur. En de toeristen. Er zijn een groot aantal creatieve plaats. U bent de enige die de sleutel van uw kooi heeft. Wij kunnen alleen maar beloven om u zo goed mogelijk te helpen als u durft te ontsnappen. Als u de sprong waagt…
herjedalen.se
ondernemers. Maar Härjedalen is echter groot en we hebben nog veel
17
we ons samen met onze bezoekers vermaken. In Vemdalen wordt er elk jaar een countrymuziekfestival georganiseerd dat gasten van heinde en verre aantrekt, en dat geldt ook voor het filmfestival in Tännäs waar er gedurende een intensief herfstweekend non-stop films worden vertoond. In een aantal dorpen zijn er bioscopen en in Sveg vertoont de filmstudio speelfilms die we hier anders nooit te zien zouden krijgen.
Info cultuur Härjedalen heeft een rijk verenigingsleven – er zijn meer dan 200 verenigingen met allerhande activiteiten, voor alle smaken en interesses. Via de verenigingen is het gemakkelijk om contacten te leggen en opgenomen te worden in de gemeenschap. Hier heeft u alle mogelijkheden om uw eigen competentie op uw speciale gebieden aan te bieden. De gemeentelijke bibliotheek van Härjedalen speelt een actieve rol als cultuurverspreider en organiseert vaak tentoonstellingen en andere culturele
evenementen. De hoofdbibliotheek ligt in Sveg en er zijn filialen in Lillhärdal, Ytterhogdal, Hede, Vemdalen en Funäsdalen. Het bergmuseum van Härjedalen in Funäsdalen schildert de volkscultuur van Härjedalen vertrekkend van de bevolking in westelijk Härjedalen – bergboeren, mijnwerkers en Samen. Het bergmuseum is tevens een moderne ontmoetingsplaats voor theater, muziek en nog veel meer. De volksmuziek van Härjedalen leeft en heeft veel jonge beoefenaars. De Noorse origine is duidelijk
merkbaar – tot 1645 maakte Härjedalen immers deel uit van Noorwegen. Alle leerlingen van scholen in Härjedalen krijgen de mogelijkheid om muziekschool te volgen, individueel of in een ensemble. Zo´n 300 leerlingen volgen de vrijwillige muzieklessen. Ze hebben de keuze uit 18 verschillende instrumenten en zang. Overal in Härjedalen zijn er goed bewaarde unieke oude dorpsomgevingen – sommigen dateren zelfs uit de 14e eeuw. Ook moderne filmmakers hebben dit ontdekt – Härjedalen krijgt regelmatig bezoek
H ärjedalen
–
een
eenvoudigere
manier
va n
leven
“Ik vind dat we nog nooit zoveel van het leven genoten hebben als nu!”
Men zou kunnen zeggen dat het gezin Bertilsson uit Limmared in het zuidwesten van Zweden de band met Härjedalen steeds nauwer aangehaald heeft. Gedurende 20 jaar huurden ze hetzelfde huisje in de bergen van Härjedalen. Acht jaar geleden gingen ze een stap verder en lieten een eigen huisje bouwen in de bergen van Funäsdal. De drie tieners, Emil, Rasmus en Victoria, apprecieerden werkelijk alle mogelijkheden die de winter bood, en na een aantal jaren werden twee van hen erg goed op het gebied van alpien skiën. Op een dag werden ze allemaal overmand door hun gevoelens voor de bergen: “Het was tijd om ons huisje weer te verlaten en terug naar huis te gaan”, vertelt Malin. “Niemand wilde echter weggaan en dit gevoel lag als een steen op onze buik! Het duurde nog een jaar voor we er helemaal klaar voor waren, maar daarna hakten we de knoop door en werden we inwoners van Härjedalen.” Thomas had net de kunststofonderneming waarvan hij mede-eigenaar was, verkocht. Malin was bezig met een lerarenopleiding, maar greep haar kans om iets nieuws te doen met beide handen aan. En de kinderen hoefden helemaal niet overtuigd te worden. “We hadden allemaal het gevoel dat we eraan toe waren om de stap te zetten”, zegt Malin. “Limmared zou er nog steeds zijn voor het geval we spijt zouden krijgen, maar dat is niet gebeurd!” Uiteindelijk leek het de Bertilssons een goed idee om centraal in het dorp Funäsdalen te wonen. Ze zochten een huis, maar het was niet gemakkelijk om iets passends te
van zowel binnenlandse als buitenlandse filmteams. Ook grote auteurs hebben inspiratie opgedaan in onze omgeving – zo heeft Henning Mankell verschillende boeken geschreven over zijn jeugd in Sveg en in romans zoals De terugkeer van de dansleraar en Italiaanse schoenen geven de omgevingen uit Härjedalen het verhaal extra kleur en pit. In Sveg ligt Kulturcentrum Mankell met een tentoonstelling over het leven en werk van de schrijver. Överhogdals forngård is een museum dat opge-
vinden. Toen hoorden ze echter dat “Skoogs krog” – een restaurant met een flat erboven – te koop was. De ligging was perfect en ze waren van plan om het restaurant te verbouwen tot een woning. “We merkten echter al snel dat het idee niet in goede aarde viel – Funäsdalen had al zijn restaurants nodig en zo werden we restauranteigenaars”, lacht Malin. Zij en Thomas hadden zich weliswaar voorgenomen om open te staan voor alle mogelijkheden, maar dit was een totaal nieuwe ervaring. “We hebben uitstekende reacties gekregen, dus het voelt goed!” De verhuizing van het gezin Bertilsson heeft al positieve gevolgen gehad voor de bevolkingsgroei. Ze namen een kok in dienst die naar Härjedalen wilde verhuizen en hij nam zijn vriendin mee. De ouders van Malin wilden dicht bij hun kinderen en kleinkinderen wonen en daarom verhuisden ze eveneens naar Härjedalen en kochten er een flat. “We hebben ons zomerhuisje aan de Zweedse westkust nog, maar afgelopen zomer hebben we daar slechts één week doorgebracht. En dan was het gezin niet eens compleet, dat zegt genoeg!”, vertelt Malin. “We hebben het hier reuze naar onze zin – alles is hier geweldig: het skiën, de mensen en de fantastische natuur. We werken keihard, maar op een andere manier dan voorheen. Ik vind dat we veel meer van het leven genieten dan vroeger!”
bouwd is rond de wandtapijten van Överhögdal – unieke geweven tapijten uit de vroege vikingtijd en een aantal van de oudste stukken textiel die bewaard zijn gebleven. Het Heksenhuis (Häxhuset) in Lillhärdal is gewijd aan de donkere periode in de geschiedenis van Europa waarin vrouwen ervan werden beschuldigd heksen te zijn, en terechtgesteld werden en verbrand werden op de brandstapel – de eerste heksenprocessen werden precies op deze plek gehouden.
herjedalen.se
“Natuurlijk wilden we de kans grijpen om iets totaal anders met ons leven te gaan doen. We hadden ons echter nooit kunnen voorstellen dat we eigenaars van een restaurant zouden worden”, zegt Malin Bertilsson, die nu al een tijdje samen met haar man Thomas een restaurant in Härjedalen runt. De vijf gezinsleden waren trouwe bezoekers van de bergen in Funäsdal en uiteindelijk durfden ze de sprong te wagen en zich er definitief vestigen.
19
Wegbeschrijving
Röros
•
Östersund
•
Noorwegen
Härjedalen
•
Zweden Göteborg
Sundsvall
•
Stockholm
•
D e n e m ar k e n Gro o tB r i t ta n n i ë
•
Malmö
Ne d e r land
Duitsland
Härjedalen is gemakkelijk bereikbaar par auto en de wegen zijn goed. Vanuit Sundsvall is het 170 km naar onze gemeentegrens, vanuit Stockholm 420 km, vanuit Göteborg 570 km en vanuit Malmö 810 km. De expressebus Härjedalingen rijdt op de meeste weekdagen heen en weer naar Stockholm. Er is ook een trein/bus-verbinding tussen Härjedalen en het centraalstation van Stockholm. De trein stopt ook bij de luchthaven Arlanda in Stockholm. Verder is er een vliegverbinding tussen Arlanda en Sveg in Härjedalen. De luchthavens in Östersund, 100 km ten noorden van Härjedalen, en het Noorse Röros, 50 km van Härjedalen, worden gebruikt voor chartervluchten. Taxi- en privévliegtuigen kunnen ook gebruik maken van de luchthaven van Hedlanda, tussen Hede en Vemdalen.
Contact: Inflyttarservice
[email protected] Tel.: +46 680 176 39 Härjedalens kommun, Medborgarhuset, 842 80 Sveg herjedalen.se
