Geachte aanwezigen. Welkom op deze afscheidsreceptie. Beste Henk van de Boer, Inge, kinderen en kleinkinderen. Beste Rein Munniksma, Geertje. Welkom dames en heren, Eens in de vier jaar, na de statenverkiezingen, hebben we hier een wisseling van de wacht. Er wordt een nieuwe coalitie gesmeed. Soms van een iets andere, of van een behoorlijk andere kleur. Er komen nieuwe gedeputeerden, en er vertrekken gedeputeerden. Vandaag zijn dat er twee. Beiden zijn bestuurders met een grote staat van dienst. En beiden hebben ze specifieke verdiensten, kwaliteiten, maar ook bijzonderheden. Ik begin bij jou, Henk. Na een lange carrière in het onderwijs kwam jij hier in 2007 binnen als statenlid, ja, zelfs meteen als fractievoorzitter. Het was een ongekend roerige tijd. Er gebeurde hier van alles. En Henk stond er middenin. Sterker, volgens mij heeft het begrip ‘Drentse keukentafel’ toen mede door zijn toedoen een nieuwe dimensie gekregen… Maar hoe hoog de politieke zeeën ook gingen: Henk van de Boer bleef er vrij rustig onder. Je liet je niet kopje onder in het moeras trekken. Dat typeert jou: je bent kalm, analytisch en trekt je eigen plan. Jij laat je niet snel van de wijs brengen. Ik herinner me van die beginperiode ook dat een provinciale donatie bij humanitaire rampen voor jou een principieel issue was. Er is hier in de statenzaal een flinke partij geknokt over de zogeheten `verdubbelaar’ van Bert Koenders.
In de herfst van 2012 werd Henk van de Boer gedeputeerde. Ik ken niet veel bestuurders die met zoveel plezier aan deze baan begonnen. Henk hoefde niet ingewerkt te worden, hij hoefde niet te wennen. Hij was gelijk volwaardig gedeputeerde en het was hem van de eerste tot de laatste dag aan te zien dat hij van zijn baan genoot. Dames en heren, Henk is een echte liberaal: enthousiast, opgewekt en optimistisch: ,,Aanpakken. Vooruit met de geit’’. Voor de belangen van Drenthe. Aanvankelijk had je niet veel met groen en duurzaamheid. Maar je hebt des te meer met het bedrijfsleven en met werkgelegenheid. Jij zag energiebeleid als economische kans voor het Noorden. Met Green Deals haalde je mooie investeringen naar Drenthe, die leidden tot duurzame innovaties. Je hebt inmiddels, net als je collega Rein Munniksma, zonnepanelen op je dak! En ik hoorde een opmerkelijk compliment van één van je partijgenoten: ,,Hoe is het mogelijk dat een VVD’er als Henk zo oeverloos over duurzaamheid kan lullen.’’ Dames en heren, Volgens ingewijden is de vertrekkende gedeputeerde geen dossiervreter. Besturen doet hij op hoofdlijnen; hij hoeft niet zo nodig alle details te kennen. Hij vertrouwt op de integriteit van zijn medewerkers en op zijn eigen gevoel. Voor mij staat Henk vooral voor collegiale samenwerking. In het college is hij altijd constructief aanwezig. Betrouwbaar, loyaal, verantwoordelijk, en zeer betrokken bij de publieke zaak.
Henk van de Boer is wel iemand met gevoel voor decorum. De verslonzing van onze samenleving kan in elk geval nooit aan hem geweten worden. Hij is een gentleman, hij hecht aan stijl en omgangsvormen. Hij vindt het prettig wanneer mensen elkaar met egards behandelen. Zelf is Henk altijd onberispelijk. Tijdens dienstreizen verbaasden jouw reisgenoten zich over de gigantische rolkoffer die jij meesleepte. In Pompeï moest je met dat gevaarte door al die nauwe straatjes, trapje op, stoepje af. Je werd er van verdacht dat je meer schoenen bij je had dan de dames in het gezelschap samen… Dames en heren, Henk van de Boer heeft een geheel eigen wijze om zich uit te drukken. Met een bloemrijk vocabulaire en mooie, lange volzinnen. Maar soms, vooral als hij ergens zelf nog niet helemaal uit is, raakt hij onderweg ongemerkt zijn publiek kwijt. Of, zoals een fractiegenoot het dan radeloos uitdrukte: ,,Tsjezus Henk: wat bedoel je nou?’’ Als gedeputeerde, maar zeker als persoon, is Henk van de Boer een geweldige netwerker. Hij kent veel mensen en laat dat ook graag weten. Zo van: ,,Ik en de minister’’. Maar het is terecht, Henk! Want jij steekt zeer veel energie in het continu onderhouden en uitbreiden van je netwerk. En je weet als bestuurder dat netwerk goed te benutten. Je hebt een feilloos gevoel voor verhoudingen en je `ritselt’ gewoon veel. Hier in het Drentse, in je eigen partij, maar ook in Den Haag en Brussel. En dat heeft deze provincie hard nodig. Het helpt hierbij dat je houdt van gezelligheid. Je bent een Bourgondiër. Of, zoals je partijgenoten het zeggen: ,,Op een feestje komt Henk als eerste en hij vertrekt als laatste, nadat hij heeft geholpen om de terrasstoelen op te ruimen.’’
Misschien dat je mede daardoor niet een ochtendmens bent. Tijdens fractieweekenden kwam je niet of nauwelijks aan het ontbijt: liever een kwartiertje langer slapen. En als college hebben we onlangs nog bij jou thuis vergaderd, omdat jij geen trek had om al om acht uur in het provinciehuis aan te schuiven… Dames en heren, Henk is van de menselijke maat. Hij heeft oog voor de mensen om hem heen. Hij is iemand die op de terugweg van Den Haag in Harderwijk aansteekt om samen met chauffeur Henk Barelds een gebakken visje te halen. En als jullie dan door wegomleidingen ergens vastliepen in een promenade, dan werd er niet geschroomd om een paar bloembakken te verslepen… In de eerste plaats ben je overigens een familieman. Toen je begon als gedeputeerde, werden allereerst de verjaardagen van je vrouw, kinderen en kleinkinderen in de agenda vastgelegd. Die zijn heilig. Daar komt geen minister tussen. En hoe druk je het soms ook hebt, je maakt altijd tijd om op te passen, en thuis is er bijna altijd wel een logeetje over de vloer. Momenteel heb je trouwens ook een ongewenste kostganger. Die woont in de spouwmuren van je huis en vernielt en bevuilt de boel. Ik heb zo meteen een boekje voor je over de Steenmarter. Daar staat alles in wat je maar over dit diertje wilt weten. Ik hoop dat er ook tips in staan hoe je van marters af kunt komen. Henk, als jij ergens voor gaat, dan ga je er ook echt voor. De veteranen in Drenthe bijvoorbeeld, die dragen jou op handen. Je hebt van hun jaarlijkse reünie een evenement van omvang en niveau gemaakt. Ik ben er ieder jaar bij en zie hoe betrokken jij bij deze mensen bent.
Tijdens jouw eerste Algemene Beschouwingen, acht jaar geleden, heb je gepleit voor een Monument van de Drentse veteranen. Het is er gekomen. Want Henk betrekt allerlei mensen bij zijn plan en hij houdt vast tot het doel is bereikt. Henk, we nemen vandaag afscheid van een zakelijke gedeputeerde, maar ook van iemand met een persoonlijke `touch’. Iemand met gevoel voor humor en relativeringsvermogen. Ik hoorde hier in huis een mooie typering: ,,Henk is eigenlijk een kruising tussen Olie B. Bommel en Tom Poes…’’ Een soort Tom Bommel? Wat ik me wel bezorgd afvraag, Henk: wat ga jij de komende tijd eigenlijk doen? Je bent 66 jaar, maar nog lang niet uitgewerkt. En aan geraniums heb je volgens mij de pest. Henk, ik wil je ontzettend bedanken voor je collegialiteit en voor je inzet voor Drenthe. Zo meteen krijg je nog een cadeau en bloemen. Dat doe ik dan in één keer met het volgende feestvarken, dat ik nu ga toespreken… Beste Rein, Geertje, Dames en heren, Je zou het niet zeggen, maar als er één Drent is die zijn eigen provincie tot op de vierkante centimeter kent, dan is het wel de Fries Rein Munniksma. In zijn tijd als gedeputeerde -acht jaar- heeft hij minstens tien paar wandelschoenen versleten. Samen met Geertje, bijna ieder weekend, elke vrije dag: de paden op, de lanen in. Recreatief, maar tegelijk was je ook beroepsmatig op verkenning uit. Incognito. Zodat je precies wist waarover de voorstellen gingen waarover je besluiten moest nemen.
Geen medewerker die Rein Munniksma topografisch of op lokale kennis wist af te troeven. Geen gehucht, geen zandpaadje of hij ken het. Geen das, geen ree, geen heideschaap, of Rein heeft met hem gesproken… Het typeert jouw bestuursstijl. Je bent een man van details, je kent je dossiers binnenstebuiten. Je gaat geen debat aan zonder dat je alle feiten weet, tot tien decimalen achter de komma. Dames en heren, Rein Munniksma is tot in zijn genen dienstbaar. Dat heeft hij wellicht meegekregen uit het middenstandsmilieu waarin hij opgroeide. Vanuit de ‘knoopjeswinkel in Drachten’ zoekt hij nog steeds verbinding met de belevingswereld van de hedendaagse ondernemer. En als hij met agrariërs aan tafel zit, refereert hij net zo makkelijk aan zijn ervaringen op de boerderij van zijn schoonvader. Rein heeft overal wel een verhaal bij, met mooie praktische voorbeelden. Fijnzinnig vaak, en geestig. Overigens is zijn belangrijkste referentiekader altijd zijn eigen vrouw. In de kantine of in het college: ,,Geertje zegt…’’ of: ,,Ik heb het er met Geertje over gehad…’’ Het deed een collega-gedeputeerde eens verzuchten: ,,Ik heb verdorie soms het gevoel of Geertje ook in het college zit.’’ `Groene Rein’ heeft zeer goed gepast op de natuur in Drenthe: Dwingelderveld, Holtingerveld, Onlanden, Oude Willem, Fochteloërveen… Onze kroonjuwelen –let op, dames en heren: landschap en natuur zijn in toenemende mate een waardevol bezit aan het worden- staan er beter voor dan ooit. Geen wonder dat deze gedeputeerde populair was in de ecologische gemeenschap.
Maar ook met de boeren in Drenthe leeft Rein Munniksma op goede voet. Hij heeft ook oog en oor voor hún belangen. Dát is een van zijn kwaliteiten: Rein Munniksma zoekt altijd en naar evenwicht en consensus. Hij is de vleesgeworden exponent van polderpolitiek. Een van de collega’s die met hem werkte, zegt het een beetje gemeen: ,,Rein probeert iedereen te vriend te houden. Hij wil altijd aardig gevonden worden.’’ Nou, beste mensen, het is gewoon ook niet anders: Rein ís aardig. Hij is hartelijk en benaderbaar. Bedachtzaam, origineel en diplomatiek. Wel is hij soms -ik zeg het maar eerlijk Rein- lang, ja erg lang, van stof. Dan is er sprake van wollig taalgebruik, `bij Dokkum om’. Zodat iedereen zich radeloos afvraagt: ,,Waar gaat dit heen? Wanneer komt hij eindelijk eens `to the point’?’’ Jouw fenomenale feitenkennis is dan je valkuil. Mensen pas op, als Rein begint over natuurbeleid, het ammoniakdossier, kritische depositiewaarden, groenblauwe diensten, ILG, de Commissie Jansen, laat staan over het winddossier… Dan houdt hij nooooiiit meer op. Terwijl hij zelf, gek genoeg, een hekel heeft aan lange verhalen van anderen. Helemaal als het onderwerp hem niet boeit. Dan kijkt hij verveeld naar het plafond. Dames en heren, Rein Munniksma heeft een eigenschap waar ze in zijn thuisland –u weet: daar praten ze een raar taaltje- een rake uitdrukking voor hebben: (adempauze) ,,Rein is volhardend als motregen’’. Eerst denk je: laat maar druppelen, dat buitje drijft wel over. Maar na een poosje ben je doorweekt en volledig murw geslagen door de argumenten. Deze gedeputeerde is bereid om desnoods eeuwig door te gaan met onderhandelen, soebatten, meebewegen, masseren.
En voor hem is de wedstrijd nooit afgelopen. Altijd ontgaat hem het laatste fluitsignaal. Want als je eindelijk denkt dat een discussie is afgerond en afgesloten, het besluit is gevallen, dan komt daar toch die verdraaide Drentse gedeputeerde weer binnen. Door de zijdeur, de achterdeur of het dakraam. En hij begint weer vrolijk van voren of aan… Maar het doel is altijd: het algemeen belang van Drenthe. Daar staat hij voor. In collegialiteit, maar als het hem uitkomt ook wel eens solistisch en desnoods bereid met medebestuurders een robbertje te vechten over het territorium. Rein, ik zal je stokpaardjes missen. En je jargon, met je favoriete uitspraken: `Door de oogharen heen’, `verduveld’, `en dat soort zaken’ `de Bietenbrug op gaan’, `we moeten het zwaluwstaarten’, `onder het genot van een wijntje’, `goed rentmeesterschap’ (die zou trouwens ook goed passen bij het nieuwe college), en natuurlijk je favoriete stopwoordje: `hartstikke’. Dames en heren, Deze scheidend gedeputeerde heeft met zijn inzet, optimisme en energie veel betekend voor Drenthe. `Ridder Rein’, onvermoeibaar op pad met zijn `page’ Liesbeth; een onafscheidelijk duo. Voor woningbouw, voor de natuur, voor de cultuur. Rein is trots op de Koloniën van Weldadigheid, op het Festival der Aa, op de Bluesopera. Aan de andere kant was je als het zo uitkwam net zo gemakkelijk een cultuurbarbaar. Want je rende in een half uur door de Hermitage in Sint Petersburg, maar je beweert sindsdien zonder blikken of blozen dat je alles hebt gezien…
Waar schijn bedriegt? Rein Munniksma oogt immer bedeesd en bescheiden, maar ijdelheid is óok deze bestuurder niet vreemd. Toen het Dagblad van het Noorden hem in 2010 uitriep tot ,,de machtigste man van Drenthe’’ heeft Rein hier wekenlang rond gelopen, glimmend van trots, met opgestoken veren. Maar een bestuurder heeft het soms zwaar te verduren. Zo leverde het Natuurakkoord een hevige clash op met staatssecretaris Henk Bleker. Je hebt toen verantwoording afgelegd in een speciale statenvergadering. Het was een stressvolle periode. En zelf kan ik bijna niet meer kalm naar het weerbericht luisteren. Elke keer als het woord ‘wind’ valt, krijg ik een elektriciteitsschokje. Wat een slepend dossier had jij daarmee onder je arm. Verschrikkelijk…! Dames en heren, Met Rein valt te lachen. Ik toon u nu de foto van Rein Munniksma, die tijdens een personeelsfeest van de provincie in de huid kroop van zijn idool Bobby Farrell, alias Boney M… Rein, niet iedereen heeft het in de gaten, maar ik weet wat voor een gevoelsmens jij bent. Soms zeer emotioneel. Jij kunt authentiek kwaad zijn, of intens verdrietig. Het past bij jou. Het siert je. Het laatste jaar bij de provincie was voor jou misschien wel het zwaarst. Niet alleen door het werk. Verlies van naaste familieleden en zelf ziek zijn; het hakte er bij jou zwaar in. Ik ben bij je op bezoek geweest, toen lag je op de intensive care. Er stond een arts aan het bed, die zei dat je het zeker voor een aantal weken heel rustig aan moest doen. Jouw blik op dat moment, via Geertje naar mij…
Plotseling was je de regie kwijt. Dan wordt een groot mens ineens heel klein. Wat wij er beiden van leerden, is dat hoe belangrijk het werk soms ook lijkt, je privéleven stijgt er altijd ver bovenuit stijgt. Wat ben je zonder de mensen om je heen… Het zijn kwetsbare momenten. En toen ik thuis kwam, dacht ik aan een toepasselijke tekst van het mooie liedje van Claudia de Breij: Mag ik bij jou schuilen, Als het nergens anders kan? En als ik moet huilen, Droog jij m’n tranen dan? Want als ik bij jou mag, Mag jij altijd bij mij. Kom wanneer je wilt, Ik hou een kamer voor je vrij
Dames en heren, Drenthe is mede door Rein Munniksma veranderd. Al was het maar door de komst van nieuwe dieren. Vertelde ik op de nieuwjaarsreceptie van 2012 nietsvermoedend dat Drenthe in afwachting was van `het zwijn van Rein’, bleek het wilde varken al lang in Drenthe rond te struinen. Sterker, een week eerder was op een akker van onze eigen gedeputeerde Henk Brink een everzwijn doodgeschoten. Volgens boer Brink een varken ,,zo groot als een Japanse personenauto’’. Wilde zwijnen willen we hier dus nog niet, maar Munniksma heeft wel het hek open gezet voor edelherten. En… voor het eerst in tweehonderd jaar… een echte wolf! Nou ja, echt? Rein verwoordde het treffend: ,,Die wolf was uit een cartoon gestapt. Hij wuifde naar voorbijgangers en ging winkelen bij de Action.’’ Dames en heren,
Rein Munniksma was bang dat hij na zijn vertrek bij de provincie in een `zwart gat’ zou tuimelen. Ik heb hem daarvoor weten te behoeden. Hij is meteen doorgestart, als waarnemend burgemeester in de spannende gemeente Menterwolde. Ook daar zal hij weer van waarde zijn. Persoonlijk vind ik dat wij beiden een goede band hadden. Als er echt iets aan de hand was, dan zocht jij mij op, of ik belde jou. Afstemmen, en elkaar in positie houden… Rein ik bedank je voor de goede samenwerking, ik bedank je voor de collegialiteit en de vriendschap. Mede namens de vriendelijke wolf, en zeker namens het provinciebestuur en namens de inwoners van Drenthe, spreek ik mijn grote waardering voor je uit. Rein, het ga je goed!
