GALDHØPIGGEN
18
NOORWEGEN
TEKST EN FOTO’S DOOR
Zweden N Noorweegen
Botn isch e go lf
Noorse Zee
Helsinki
Be Be Bergen Ber Oslo
Kopenh Kopen Kopenhagen enha hagen gen
olf se g Fin Talin
Jotunheimen vormt hét hooggebergte van Noorwegen; alle toppen boven de 2.300 meter liggen in dit bergmassief. Het grootste gedeelte van het gebergte bevindt zich boven de boomgrens. En als toppunt ligt er ook nog de hoogste berg van Noorwegen, Galdhøpiggen. Een uitdaging voor wie Noorwegen vanuit de hoogte wil ervaren.
Estland
Stockholm
Riga
Goteborg
Denemark Denema em rkken
Finland
FRED GEERS
Letland Oostzee
Litouwen V Vilniu s
Noordzee
Op het dak van het noorden
Beklimming van Noorwegens hoogste berg 19
‘Bij de berghut is het een komen en gaan van mensen, veel verschillende groepen’
20
Norsk Fjellmuseum biedt een mooi blik in het heden en verleden van de bergsport
Met de beste materialen over de gletsjer
Dat Galdhøpiggen met een hoogte van 2.469 meter de hoogste berg is, leren de Noorse kinderen op school. Het grappige is alleen dat deze top niet altijd de hoogste was, want tot 1999 was de tweede hoogste top Glittertinden (2.452 meter) met twintig meter extra sneeuw van de gletsjer toch drie meter hoger dan Galdhøpiggen. Maar dat was ooit. De top van Galdhøpiggen is op twee manieren te beklimmen: vanaf Spiterstulen zonder gidsen of vanaf Juvasshytta met gidsen die je mee de gletsjer over nemen. We gaan voor dat laatste. Altijd goed om te weten dat je in veilige handen bent bij mensen die de omgeving en de gevaren kennen.
het lekkerste brood van Noorwegen lopen we nog even Bakeriet i Lom binnen. Alleen de geur al. Onweerstaanbaar en ook nog eens een Nederlandse bediening. Als we vanuit Lom de toeristenweg 55 nemen gaan we dwars door het hooggebergte. Zo’n nationale toeristenweg geeft extra goed de gelegenheid om het gebied beter te leren kennen. We verlaten na een tijdje bij Galdesanden de weg om te koersen naar ons vertrekpunt op weg naar de top. Dit weggetje gaat omhoog naar het hoogste punt, dat in Noorwegen per auto te bereiken is: Juvasshytta op 1.817 meter. Deze berghut van de DNT, den Norske Turistforeningen, was ooit een bergboerderij. De kleine weg naar de berghut is rustig. Eigenlijk kent deze weg twee verkeersstromen: in de ochtend vooral bussen en busjes met klimmers en in de middag weer terug. In de tussentijd komt een enkele auto hier omhoog. Als we uitstappen is het koud, ondanks dat we in het hartje zomer zitten. De wolken hangen laag; als dat maar goed gaat. Overigens valt er in deze regio opmerkelijk minder neerslag dan elders in Noorwegen, zeker minder dan in het westen. Een prettige gedachte voor onze tocht omhoog.
Startpunt Om bij de berghut van vertrek te komen,
vertrekken we vanuit Lom. Dit kleine bergplaatsje is een mooi vertrekpunt voor allerlei bergtochten of bergwandelingen. Van oudsher vormt Lom een kruispunt voor mensen, die de bergen over trekken. In hotel Fossheim uit 1897 maak je kennis met het rijke verleden van dit knooppunt. Handelslieden, die vanaf de kust landinwaarts trokken met vis en andere waren troffen hier hun kopers uit de bergen van Oost-Noorwegen. Maar ook menig expeditie in het hooggebergte begon hier. Het Fjellmuseum geeft een mooi beeld van die berggeschiedenis. Voordat we omhooggaan, zien we hier hoe dat klimmen vroeger in zijn werk ging. Lom is ook bekend vanwege het mineralenmuseum. Geen wonder, want je ziet hier alles uit de omgeving, aangevuld met gesteenten en mineralen uit de hele wereld. Voor
Populaire tocht
Boven op de top volgt de beloning met een groots uitzicht
Bij de berghut is het een komen en gaan van mensen, veel verschillende groepen. In ons groepje geeft gids Oddbjørn Dahl de eerste instructies over hoe we zullen gaan. Nog even een laatste check op de kleren en de rugzak. Twee vrijwilligers dragen de touwen. We trekken onze tuigjes aan en gaan op weg. We zijn niet de enigen hier die nu op weg gaan, want de eerste groepjes lopen al voor ons uit en achter ons volgen nog velen. Als na korte tijd de zon doorbreekt, is het alweer tijd voor een eerste stop. De zon zorgt voor de eerste warmte, waardoor er een laagje uit
21
Lunchtime
Allemaal op goede afstand van elkaar
22
Het is ook mogelijk om even de gletsjer ín te gaan
Voor het lekkerste brood van Noorwegen lopen we nog even Bakeriet i Lom binnen
kan. Onvoorstelbaar om zo snel na de koude start al wat uit te moeten trekken. De lucht is inmiddels volledig blauw. Een mooiere dag dan deze is ondenkbaar. En dus is het tijd om de gezichten nog even wat in te smeren, want straks in de sneeuw zal het er heftig aan toegaan met de straling op onze gezichten. Ook goed om even water te drinken, want op zo’n klimtocht verlies je aardig veel vocht. Constante aanvulling is nodig om fit te blijven. Voor ons loopt een klimmer met een husky. De hond loopt alsof hij hier dagelijks komt. Waar het voor de mens nog even zoeken is hoe je je benen neerzet, is dat voor die hond geen probleem. Het eerste stuk over stenen en rots is vooral wandelen en klauteren. In de verte zien we al de bekende contouren van de top, een karakteristieke vorm. De omgeving is trouwens behoorlijk stenig; hier en daar wat grassen en korstmossen. We lopen tenslotte door een deel van het Jotunheimen nasjonalpark.
Zicht op de top Als we bij een rug van rotsblokken aankomen, moeten we even klauteren, maar hebben daarna zicht op de gletsjer en het uiteindelijke doel, de top. Mooie tijd voor een stop en de tweede instructie voor hoe we in de touwen de gletsjer over zullen gaan. Oddbjørn legt uit hoe het werkt en vertelt over de afstand die we straks moeten houden. Voordat we verdergaan eerst even tijd voor een korte lunch en wat drinken, want vóór de top is er nu geen rustpunt meer. En zo gaat de groep aan elkaar verbonden de witte vlakte over. Even wennen aan het tempo, want af en toe heb je wat minder grip in de sneeuw. Gelukkig is het terrein vlak, mooi om even te oefenen. Af en toe klinkt er een kreet voor een fotostop. Maar gids Oddbjørn, fanatiek als hij is, wil maar één ding en dat is snel naar de top voordat de ‘massa’ hier aankomt. Na een tijdje klimmen wordt het lastiger, want hier komt het verschil
Een deel van de tocht gaat door het Jotunheimen nasjonalpark
in ervaring en kracht in de benen om de hoek kijken. Maar het lukt.
Uit de touwen Als we weer uit de touwen gaan, komen de verschillen op het steilere klimstuk duidelijk naar voren. Maar dat geeft niet, want nu kan iedereen in zijn eigen tempo omhooggaan. Dan is het klimmen en klauteren om de top te bereiken. Eerst nog op rotsen en straks op sneeuw. De rotsen gaan nog wel, maar hoe krijg je goed grip in de steile sneeuw? Het is een kwestie van je voeten goed neerzetten en niet al te grote stappen willen maken. Het tempo gaat dan ook duidelijk omlaag. Maar die top blijft trekken. Voor ons zijn er maar weinigen die verder zijn, dus Oddbjørns
GALDHØPIGGEN, NOORWEGEN /LJJLQJHQEHUHLNEDDUKHLG *DOGK¡SLJJHQ OLJW PLGGHQ LQ -RWXQKHLPHQ KHW KRRJVWH EHUJRIIHQVLHI LQ 0LGGHQ1RRUZHJHQ 'H VWDUW YDQ GH EHUJWRFKW LV KHW EHVWH WH EHUHLNHQ YDQDI WRHULVWHQZHJ WXVVHQ 6NMROGHQ HQ /RP 3HU DXWR YDQDI GH ( XLW KHW ]XLGHQ ELM 2WWD OLQNVDI ULMNVZHJ QDDU /RP GDDUQD ULMNVZHJ HQ ELM *DOGHVDQGHQ HHQ WROZHJ ULFKWLQJ -XYDVVK\WWD PHW SDUNHHUPRJHOLMNKHLG .OLPDDW HQ EHVWH UHLVWLMG -XOL HQ DXJXVWXV ]LMQ GH EHVWH PDDQGHQ YRRU HHQ WRFKW QDDU GH WRS YDQ *DOGK¡SLJJHQ ,Q MXQL NDQ HU QRJ YHHO VQHHXZ OLJJHQ RRN RS GH ZHJ QDDU KHW VWDUWSXQW $FFRPPRGDWLHV 2YHUQDFKWLQJ LV PRJHOLMN LQ GH EHUJKXW -XYDVVK\WWD RI LQ GH QDELMH RPJHYLQJ /RP LV HHQ JRHG XLWJDQJVSXQW HQ ELHGW FDPSLQJV KXLVMHV HQ KRWHOV -XYDVVK\WWD ZZZMXYDVVK\WWDQR
wens om voor de drukte boven te zijn gaat uitkomen. Als we dan na een half uurtje klimmen al de top bereiken, is de verrassing groot. Het ging toch makkelijker dan we gedacht hadden. En dat voor de hoogste top van Noorwegen en zelfs het hele Noord-Europese bergland! Dat geeft deze tocht wel een extra dimensie, want we staan op het dak van het noorden. Heerlijk om boven op de top even de tijd te nemen en te genieten van het uitzicht. Als we omlaaggaan, blijkt hoeveel mensen dezelfde weg omhoog nemen. Onze terugtocht verloopt echter soepel. Beneden aangekomen wacht de koffie met zoete broodjes. Het was een machtige dag op de top van Noorwegen.
PRAKTISCHE INFORMATIE +RWHO )RVVKHLP /RP ZZZIRVVKHLPKRWHOQR &DPSLQJ HQ KXLVMHV ZZZQRUGDOWXULVWVHQWHUQR &DPSLQJ ZZZORPFDPSLQJQR 7LSV =RUJ YRRU JRHGH NOHGLQJ LQ ODDJMHV PHW HHQ ZLQGGLFKWH MDV KRXG DOWLMG UHJHQNOHGLQJ LQ GH UXJ]DN HQ ]RUJ YRRU DQGHUKDOYH OLWHU GULQNHQ HQ YROGRHQGH HWHQ RQGHUZHJ *HEUXLN JRHG]LWWHQGH ZDQGHO-EHUJVFKRHQHQ 5HNHQ YRRU HHQ WRFKW RS ]HV XXU ELMYRRUEHHOG YHUWUHN XLW /RP RP FLUFD XXU VWDUW RP XXU HQ WHUXJNRPVW XXU Meer informatie Algemene informatie over het berggebied in Midden-Noorwegen: www.fjellnorway.com. Voor Jotunheimen: www.visitjotunheimen.com Beklimming Galdhøpiggen: www.fjellnorway.com/no/ Aktiviteter/Fjellvandring/Galdhopiggen Juvasshytta: www.juvasshytta.no Jotunheimen: www.visitjotunheimen.com
23
