Fruitoogsten Voorwerp Onbekend DeWallen vanhetWestland Donateursavond Tentoo nste||ingsnieuws Boekennieuws OudSchrift Cursus Delflanddag Cenealogische inwoordenbeeld Honselersdijk n.a.v. BevrUding WOll WedstrUd Agenda
A
4 5 7 8 9 I 10 13 14
(als keurig ven:nelden zuilen wedusdienamen Inhetvervolg wezeweten) interessanvanditjaarweereenheleserie InditvUfde nummer is vervolgin woord en beeld een Honselersdijk te artikelen. geworden waszolang, datwe Hetlaatste deeldaarvan verhaal nummer zullen afsluiten datinhetvolgende jeugdherinnering Bonzet heeftweereenaardige Mevrouw weer vanEendenburg schreef een ingezonden enlJsbrand "zijn" historische tuin leuk verhaal over enleerzaam zoukomen over Toen deredaktie meldde daterookeenartikel "dewallen vanhetWestland" endatdatartikelwasovergenowealsuitgever twUfelsl hadden tochonze menuitAktueel, atikelte zijnoverde Nalezing bleek heteenzeerinteressant duinen, diealeeuwenlang onswoonWestlandse enHaagsche beschermen tegen dezee. enwerkgebied isinditgeval eenhistorisch collega-blad, EnAktueel tentoonstellingen, boek en en Een aantal nieuwtjes over weer compleet maakt deze uitgave cursussen (metfoto
Voorwerp vanCerrit g t r e e ke- n T u i n b o u w h i s t o r i e AlsnuooknoghetOnbekende o p d r a c hvt a nd e S t i c h t i n S geïdentificeerd, Westland hebben wemetdit blad Kroml) kanworden uÍtgegevendoor PUBLISYS geleverd aandekennis overdeWestlandse weereenbUdrage Postbus AJ Naaldwtlk 325,2670 Streekhistorie. 76,'s-Cravenzande kantoor:Hagemanstraat tel 01748 22306, fax0174822544 Voor advertentieskuntu zichwendentot PUBLISYS; isgeinteresseerd mogeblUken uit Endatookdejeugddaarin Voor alleoverigezaken: gemaakt gelegenheid van werden ter de de werkstukken die RedactieWestlandsStreekHistorie jaar prijs Als wasereen over50 bevrijding tentoonstelling Westland St Streeken Tuinbouwhistorie MiddelBroekweg 154,2675KLHonselersdUk 0174021084 veilingschuit rondvaart meteenechte Westlandse Mevr,l\,4 N/ Dahmeuer-Fousert iseene' var ing W e sands t e Var en m etzo' nschuit d e vele H e l i o t r o o1p1 ,2 6 9 1H J ' s - C r a v e n z a n d e 0174813073 jongeren met échtmissen metdeschuit, voortgeduwd L . JN / v, a nd e nE n d e Maris41, 2681IVPl\lonster 01749 44315 r u sdt o ohr e w t a t er ri c h t i n ve giling e e nv a a r b oionm alle J A de Brabander glijden: zoheerlUk rustig Wittev d. Laan21 0174296949 ,2291KA Wateringen DÍstributÍe 'Langs gezongen hettuinpad vanmrJn vader', aanvankelijk wordt gratistoegezonden Westlands StreekHistorie aande vande St Streeken Tuinbouwhistorie Westland donateurs enlaterdoorAndré vanDuLJn, blufteen doorWimSonneveld L o s sa e b o n n e m e n t eí n1 2 , 5 0l:n h e t S t r e e ke- n T u i n b o u w nostalgisch lied waarbU mUmerend in ogen sprinde tranen de m u s e u me n b i j e e na a n t aW l e s t l a n d sbeo e k h a n d ezl si j n qen. (of (f zoals het Westlander . . .net niet een echte betaamd: beperktlossenummerste koop 3,50) : Vormgeving en zetwerlíDTP In0eOgen spflngen) MaaftenPrinSPUBLISYS Druken afwerking DrukkerU Pfanger vanderCraaf, Monstef '1380-0108 Westland ISSN O St,Streeken Tuinbouwhistorie vanartikelen uit dit bladistoegestaan, mitsde Overnemen foto voorpagina: b r o nd u i d e l lw k o r d tv e r m e l d Deoudewaterpomp, waaruit ook n de Historische Tuin Deredactie ontvangtgfaageenbewrjs-exemplaar gietersgevuld de emmersen
/ oktober1995 seotember
worden
Ëdbnwárrn].ën:d]r,Óogl'.Z.0za[:rii:i66.**.we|.:ë.ëh$:Ëanditlaài prijzen piOCukten hijaenk ikretí,Cklïiiblwat'nËffàn. terug vanoetuin, rce'ziitrietr l
plukken Nou,tomaten weookhoor,vierengelse manden uit plukken eenpadje enzebenne noglekker ook.Verder weveel pronkWievandelezers enprinsesseboontjes. weeteigenlijk prinsesseboontjes. watdebetekenis isvanhetwoord Inwezen dachtikdathetslabonen waren, watookweereenvreemde naam is,omdat eropgeenenkele manier ietstevinden isdat verband houdtmetsla.Wieweethoorikdatnogeensvan uwes. DeslabUonsistrouwens niks, zebenne doorgeschoten, t iste goed, heet.Demeloenen doenhet ebenals dekomkommers, alzittendieweerondert wit.Waar wegoedmeegeboerd hebben zr.1n degrotebonenVreselijk veelkilo'sgeplukt uitde prUsje geloosd roeenvooreenaardig Aardbeien hebben we vangeplukt, ooklekker metandere woorden wekonden zenet aanetenoponzeknietjes. Onze alebessen hebben weditjaar maaraandevogels vanwege uitbesteed hetgebrek aannetgroeien ten Verder dedruiven uitstekend tegendemuren, ze dragen zelfsal.Hetzelfde isookhetgevalmetdeappels en peren, dieopzogenaamde hoogstammen verspreid staan, overdetuin.Enophetogenblik vanditschrUven wordterdoor mn liefweereenvijgopgepeuzeld. Vanwege dewarmte wordendeze allemaal rijpenrotten wegnietdoor deregen D es l o o t k a nhe te n b b ewned i tj a alra tehne i n en doorVan Oosten uitMonster. Uweetmisschien datikvanhetvoorjaar in hetziekenhuis wasomdat erruggewervels kapot waren bUmr.t HetwasdusonmogelL1k dittochwelzware karwei uittevoepersoon ren,zodatikbovengenoemd uitgenodigd hadNou, nou,wateenherriehouwer Diemanpraátzohard,je zouhet welschreeuwen kunnen noemen, t lsweleenmannetiesoutwateenwerkoaard terhoor,
Depruirneboorn pruírnen zageens hangen, lantje zogroot Oh,ak eieren ' t Scheen , datJantjeu)ouga6nplukken , schoon zijnvader't hevn verbood Hieris,zeihij,noch mijnvader, noch detulnvnan, diehetziet Aaneenboovn, zovolgeladen, rnístvnen vijt',zespruirnen níet Maarik wilgehoorzaavn wezen, enníetplukken, ik loopheen Zouík,oMeenhandvolpruwnen, Neenl ongeho orzaarn wezen? ginglantje, Voort rnaar zíjnvader, diehernstílbeluisterd had, kwayn heyn in hetlopen tegen, voor66nín ha rniddelpad Kornrnijnlantje, zeídevader, komrnijnkleine hartedíet'l plukken, Nuzalik u pruímen nuhut'tvaderJantje lie'f gíngPapa Daarop aan't schudden, schielijk op, lantjeraapte kreeg zijnhoed volpruirnen, Jantje enlíep heen opeengalop. Hieront1 rnusvan Alphen
seotember / oktober'1995
jen:i"itáfêlsVsteemt aimwêidên, dÈ:in
.
.
ii:..:::.
:.1: i i :1,.,:;t:.'1
.. .::.'
gê0ïUkt, Doór deap$elbomen laag te'li0Udên w,as'hét oogsten de,teFling vervoeíd, rljdens dewarme maaltijd tussen dernid. geengeklim gemakkeíijk: inbomen eneengoedzichtophet dagwerdalgepraat overdeeventuele opbrengst enwijkindefruit. aldannognietrUpe r enwer den naar hetveilinggebouw aanhetVaar tpl ei n gestuurd omtekUken ofdebrieven eralwaren Vandemandwerden deappels voorzichtig in Mijnvaderhadhetveilingnummer 277Wasdebriefernog overgebracht jeeenuurlaterweereens platteki$endieopeenbandenwagentje gaan stonden Hetgewicht nietdanmoest kijken offietste goed moest verdeeld worden, anders konje nietmethet mijnvader zelfnaardeveilingHijkleedde zichdanin dorpswagentje rUden kleding"een ietsnetterjasjedandathUbUhetwerken opde petenschoenen Voorop nogeenextrakistenzowerdhetbandenwagentje,tuindroeg Ditalles luisterde eneennettere liefstzonder slingeren of inhetergstegeval, bijverlies van zeer nauw. Jehad'tuinkleren enkleren omnaar hetdorp te 's controle over hetgeheel alle appels over degrond, naar de gaanDan avonds voorbrJvoorbeeld hetbrjwonen vanvergapakendeoverjas schuurgereden. Mijnfavoriete appelwasdeCox,heerlijk deringen hetnette voordoordeweeks. De geoogst gedragen Tegen detUddater werd,zaten weweeropschool, kleding dieopzondag werd, wasookalleen voordie maar ditwerkwerdechtaangeprezen meteen:wees Alles blijdat dagbestemd. wasdoortraditie vastgelegd, Hethadwel jullieditdoenmogen, wieheefternouzoveel vitaminen heteerste watikafschafte uit iets,hoewel nahetverlaten vanhet 'zondagse 'waren eigen tuin' N/Un vader hadzijnwoordje altijdwelklaar, Hetwas ouderlUk huis kleren de e e nv o o r r e cohmta l stu i n d e rsd o ch o ptegr roeien. De meningen hierover liepen weleens uiteen Buurman WvanVliethadeenzgnmuurkas metdruiven. 0p zondag liepen wealsdedeur nietopslotzatvanhetbegin, geoogst. Inhetnajaar werden ookdedruiven injunide direct Nadat achter zijnschuur aandeOudelandstraat, helemaal door krent"hadplaatsgevonden: hetmetduimenwijsvinger voor- tot halverwege detuinwaarheteindewas.Dandoorlopend je indeweilanden zichtig weghalen vankleine korrels, zodat alsdedruifvolgroeid was endanwashetaanhebben v ante je gaan isdeeneniettegen deandere aankomt tezitten. Detros mooie kleren uitdenboze, wantomverder moest te gemodelleerd punt precies werd naar de toe Eenuiterst werk- overhekken klimmen enslootje springen, datwastochmeer je,wantje moest dekorrels eruithalen enabsoluut nietper ietsvoordoordeweeks metdejuiste kleding aan, Depolder gafruimte, ongeluk eenheeltakjeverwijderen, waardoor hetmodel uitde 'het0udeland rustenvooronsdedagelijkse troszouzr.1n. Later opdeveiling zoudekeurmeester danzeker boterham, dunof rUkbelegd, vangoeie datwaseenkwestie geen eerste soort uitspreken. oogsten Bonzet C.J. deRuiter,
rr^laro lozorc o0roÈp inditbladenhopen dàtétnótmee
hof
,
vooruero herkennen. Hetvoorwerp lijkteenbeetje opeenriek,maar vooral detwee gebruik. vorkjes aan deuiteinden duiden opeenander Alsu dusweetwatditis,of aanwrjzingen kuntgeven, neem dancontact opmethetWestlands Museum, telefoon 01740 21084
foto:C.Krom seotember / oktober'1995
Tussen KUkduin enTerHetde ligteenweinig enenigs- Vermoedelijk bekend ishetmedehieraan tedanken datstukken van zinsraadselachtig duinlandschap. Aandezeezijde zietheter hetoudeduinlandschap bUSolleveld inhunmiddeleeuwse tamelijk normaal uit:eendubbele zeereep eneenlichtgolvend vormbewaard zrlngebleven. Dekustafslag veroorzaakte verOokdebinnenduinrand voldoet aande droging Jongduinlandschap entoename vanzoutinwaai, waardoor hetgebied weiverwachtingen: hierliggen voorHagenaars bekende landgoed- niggeschikt wasvoorverdere ontginning Aanleg vanlandgoedbos gebeurde bossen alsOckenburgh enhetHyacintenbos alleen langs denoordoostrand, opruim Maar daartussen strektzicheenbijnavlaklandschap uitmet eenkilometer vanzee patronen merkwaardige vanlanggerekte wallen envierkante akkertjes. 0okliggen erfraaiepaarse heideveldjes, omzoomd,iiiffinreinen enMerovingers d o oer i k e n - eb ne rke n beoes: nl a n d schd a ptj eeer der in Drenthe zouverwachten danonder derookvanDenHaagHet Inhetmoerassige Holland konopdedrogestrandwallen al oudeduinlandschap vanSolleveld gewoond iseenbijzonder restant van vroegworden engeboerd AIvanaf2700 voorChr. eenstukstrandwal ineenoude, deels middeleeuwse gewoond verschl- hebben inSolleveld bUna continu mensen 0palle ningsvorm plekken waar opgravingen zijnuitgevoerd of omanoere reoegegraven, nengaten zr.1n werden belangwekkende archeologiSolleveld ishetenige gedaan duingebied langs deNederlandse gewoon kustdat schevondsten Ookaanhetmaaiveld, opde overwegend bestaat uit'0ude gevonden Duinen'. Hetoude duinland-grond, werd vanalles geleden; schap ontstond alzon 5000 à3500jaar devormjng VanvoordeRomeinen zijnsporen aangetroffen uitdeperiov a nd e j o n gdeui n ebne g opna sro n dh e tj a a 1 r000 naChr denvande Klokbeker cultuur Q700- 2200 v Chr) , de (1800-1200 Oude duinen (1200-800 bestonden uitlanggerekte strandwallen metvrjj Hilversumcultuur vChr.), delatebronstijd (800-0 lageduintjes erop,enbrede, laaggelegen strandvlakten ertus- vChr,) endeUzertUd vChr.)Erzijnveelaardewerkvondsen.Alleen langs deHollandse vastelandskust, tussen Alkmaar stenenbewoningssporen opgegraven uitdeRomeinse tr.td, enDenNaag,ziin indeondergrond noggrotestukken vande vooral inhetnoordoostelUk deel vanhetgebied. oude duinen aanwezig, zoals tezien isinfiguur 1 lndevroege Middeleeuwen, zorond700,lagopdeplaats van geleken Inhetbeginmoeten deoudeduinen veelhebben op dehuidige camping Ockenbur gh een neder zetti ng v an de jongeduinen, onze tegenwoordige maar indeloopvandedui- Merovingers. Enkele honderden meters naarhetzuiden iseen zenden isveelveranderd. gevonden Behalve inhetpatroon periode. vanop urnen-grafveld Jaren uitdezelfde Insommige destrandwallen ontstane steden, dorpen enverbindingswe-delen vanSolleveld isdetegenwoordige bovengrond dezelfde genzijndeoudeduinen nunoghetbestherkenbaar aande alsdieuitdel/erovingische tUd.Ditgeefteengoedioeevanoe - hogeouderdom la n d g o e d b osse d i ei ndne,l o o p va nd e1 8 deenl gdeeeuw - naarlaag-Nederlandse maatstaven vanhet w e r d eana n g e l eVgodo. r raol n dW a s s e neanai nr Z u i d - landschap Kennemerland zUndestrandwallen indezevorm,vaakmet ,;N:iqggl:. veenweiden opdetussengelegen strandvlakten, nogaardig te rffFarkomen diewallen tochvandaan? volqen Inhetvlakke openmiddengebied vanSolleveld zijnallerlei alsconserveermiddel patronen vanvierkante akkertjes enwalletjes, diewaarschUnlUk gebruik terugtevoeren zrjnopvfoeger agrarisch Helaas weten DeZuidhollandse strandwallen eindigen bUSolleveld, ietsten wenietzogoedwiezeheeftaangelegd, ooknjetwanneer en zurden vanDenHaagHierbegintdeinvloedssfeer vande waarom, Weweten nieteens hoezegenoemd werden. (vroegere) Maasmond. Doorkustafslag isdezuidwestpunt (zoals ver- Deoudste cultuurvormen zr.1n deeikenwallen ikzezelf dwenen vandegrotewestelrlke strandwal, dievanWassenaarmaar zalnoemen). Ongeveer tienvandezewallen liggen inhet vrahetHaagse Bos, deoudekernvanDenHaag parallel enLoosduinenwesten vanSolleveld metdekustlUn, langs devoetvan doorloopt tot dehuidige kustlijn bijSolleveld. Deze strandwal, dejongeduinenDeze goedtezienopluchffoto zr.1n s,omdat diebijWassenaar nogruim5kilometer vanzeeligt,loopthier deeiken grotendeels erindetweede wereldoorlog zijnweggedoortot dezeereep, amper 200mvandehoogwaterlijn. Door kapt.Dewallen indenoordoostelijke bosrand zUnnogwel jongeenoudedujnen begroeid sterke kustafslag zUn hiergrotestukken metdoorgeschoten eikehakhout. verdwenen Zolagin1611 juisthaaks dekustlUn nog600mwestelUker en Deze wallen staan opdekustlUn enlopen doortot z i j nd ej o n g e d u i n ennub i j n h a e l e m awael g g e s l a g ede n [,4onsterseweq. september / oktober1995
inhetzuidwestelUk deel inhetakkertjescomplex vanelkaar 50bij80menworden meten ongeveer vanca.1 mhoog,Inhetoostelijk doorwalletjes gestaan, maardebosookeikehakhout rond1900 geschoven, langs randje de nunogslechts eensmal zodat llaaa,.,aa
alhalverSolleveld wordtdeboerderij Inhistorische bronnen dat Hetisnietonwaarschijnlijk wegede14deeeuwvermeld. van laat-middeleeuws restant zijn een een de eikenwallen ook vanelzen zijndeoorspronkelUke Mogeluk landschap. agrarisch dieovevervangen dooreiken, verdroging wege degeleidelUke voorkomen indeSchouwse elzenmeten rigens ooksporadisch
F^^+^^+
nddgv|/trv I uJLsuÍ L,
ffiictenenzuurminnaars
enakkertjescomplex vaneikenwallen letsvandegeschiedenis manier delandschapsgevertelt ophaar eigen vanFloris Deplantengroei van Dekaart Delfland uitoudekaarten. isafteleiden gedetailzijn Typerend soorten dievrijalgevanSolleveld schiedenis niet Baltasarsz uit1611isvoordezecultuurvormen vanoosten genoeg, zandgronden voorkomen opdehogere meen leerd zeldzaam ztjn.Van maarinlaag-Nederland deeldestrandwallenzuid-Nederland, Welisgoedte ziendatophetgrootste 'sgravenhaghe" (meer?) geboerd van elkaar een we korte afstand komen op west naar oost niet enSolleveld tussen plantengemeenschappen van mengelmoes lopen Deze duintjes door merkwaardige alsduintjes. werd; zezijnaangegeven liggenDerest tegen. enhetHvacintenbos tot waarnuOckenburgh jongedui- Devegetatie uitdoorafwevandejongeduinen blinktvooral wastoentotdevoetvandenogbrede vanSolleveld resteren gebruik. duinen veel brederejonge Van de vroeger zigheid. nenwelinagrarisch 'echte' (een juist jonge eenin metdaarachter zeereep alleen eendubbele duinen washetdaardoorkweluitde Waarschijnlijk verzwaring) eneensmalrandje die dejarentachtigaangelegde ofbeekjes aangegeven zijntweesloten ergnat:opdekaart pioniervegetaties Deoverenwatduindoorns. vande metkalkrijke opdestrandvlakte naarhetnoordwesten afwaterden jong gemarkeerd (nubebouwde) gang wordt doorhet oudduin van duinnaar Segbroekpolder. ruit. voorkomen vankleine rUke isveelgedetailleerdet DeDelflandkaart vanCruquiusuitlT12 middengebied met vanhetopen en Debegroeiing 0ckenburgh zoals te zienisinfiguur4.Delandgoederen geen gesticht lrtktnog oplossing te akkertjes enwalletjes indestrandwalduintjes zUninmiddels Hyacintenbos gevonden veranderinvoordevele hebben vandekaarl uil1611 genindeafgelopen eeuw
wetenwedathetrond1650isaangelegd Van0ckenburgh "Zolle VeltzUn Westerbaen. Rond deboerderij doorJacob patronen metdehuidige corresponderen te zien,diekeurig ziinechter vanhetakkertjescomplex Opdeplaats eikenwallen. welopdetopografische Zestaan nogduintjes aangegeven 1850. kaartvan maar iniedergeval vanuoor1712, Deeikenwallen stammen geschiedenis ishun onduidelUk. verder l aenngdtseen dschapselem D ee n i gvee r g e l i j k bl aanr e van indeoudebinnenduinen Nederlandse kustzijntevinden patroon kennen Dezogenaamde'elzenmeten een Schouwen. lijkt. v a nw a l l eenng re p p edlas tve eol pd ee i ke nwallen zijneenlaat-middeleeuwse ct/clische cultuurvorm, Elzenmeten r_Ockeníode lE-,\-g wateftofen
voorontwatering.
Doresta
êck. Kces Vcr.lcreal
moeDeomstandigheden inSolleveld geleken veel hebben tenvroeger
oodieindeSchouwse binnenduinenDekaartuit1611 cJ ul yr Ynenl a r ê a r f a ê n í 7 ê a r )
natte toestand.
eÍ Heiide F$'
vanDelfland Veelvande DeelvandeCruquius-kaart uit 1712. isalherkenbaar. DeSegbroekp)lder, hethuidige landschap isinmiddels verdwenen eenvroegere strandvlakte, lnder sportvelden woonwijken. camping )ckenburgh, enHaagse / oktober1995 september
roging, verdwunen vanlandbouw, aanplant enna50jaar [/eernogdanhetbosisdeheide beperkttot hetnoordoosten vannaaldbos groeit,opopenplekken eninfiltratie vanoppervlaktewater vanSolleveld. Waar struikheide of bepaald nietbijaaneengoede geensoorten vegetatie-ontwikkeling langs dewestrand vanhetloofbos, komen van plekken zwakzurebodem stukken zijndanookforsvergrast 0pandere voor,zoals kleintasjeskruid of,inhetbos, gaathetbetetmetsoms goedontwikkelde gewone korstmosvegetasalomonszegel Tenzuiden vandeheideveldjes komen ties. 0pmerkelijk isdezeer kalkmijdende heidespurrie, een deze soor ten welvolop voorDe , huidige ver sprei di ng v an soortvandeoudezandgronden, dietotvoorkortnietlangs de struikheide correspondeert verrassend nauwkeurig methet plekken destUds kustwerdaangetroffen 0pgraziget somsbetreden nognietontgonnen, duinachtige deelvandestrandgroeien kleintasjeskruid, zandblauwtje, viltganzerik enklein walbUOckenburgh opdekaart vanFloris Baltasarszuit16ll. vogelpootje 0ladbiggekruid iseenweinig bekende Rode LUst- Depaarse weelde vandezeheide wistmenookindietUdalte soortuitcategorie 1'.zeersterkbedreigd Ditakkeronkruidjewaarderen Jacob Westerbaen, stichter vanOckenburgh, chivanschrale, zwakzure zandgronden kwam ooitregelmatig rurgrJn enamateurdichter, beschreef dezeinde17de eeuwal voorinhetstrandwallengebied, maaris,metdetoenmalige inlyrische ontboezemingen. Enprecies dezelfde heide waarjaargeleden l a n d b o u w v o rnmaegne,n oveegr d w e n N e ne.ta l sh e t overmeerdandriehonderd gedichten werden Solleveldse landschap isgladbiggekruid eenrelictuitvervlogen geschreven ligtdaarnunog,inmiddels weleenstukkleiner. tlden, Metdank aandrs.LvanderValk voorwelkome suggesties Inhetnoordoosten ishetoudeduinlandschap, zoals elders op geraakt destrandwallen bebost dooraanleg vanlandgoedbosDrsCT.lr/ Vertegaal iszelfstandig ecologisch adviseur. enuitgroei vaneikenhakhout. Hoewel hetbosernietoveral evenflorissant bUstaat, zijnerstukken meteengoedontwikkelde stinzeflora. Zeer kenmerkend voorhetSolleveldse bosishetuitbundigDitartikel vandehand vanKees Vertegaal verscheen eerder in voorkomen vanwildehyacint die,integenstelling tot watde 'Aktueel' naam doetvermoeden, oorspronkelUk isaangeplant 0psomgroeien migeplaatsen naast denatuurlljke vormgroep- Literatuur blauwe jesmetwitteofroze bloemen. 1.LUCAS, J.JJ N/(1993)Duinlandschapskaart vanSolleveld heiden vanhetHaagse i{ffiIaatste Duinwaterbedrr.lf Zuid-Holland, Den Haag, (1989), 2 0[/N/ERlNC, C.VAN 0ntwerp-beheersvisie beschermd lnenronddebossen liggen fraaie struikheideveldjes. Struikhei natuurmonument Solleveld . Bureau DuinenKust, Leiden. iseenuitstekende (1986) indicator vanarme,zure,uaakdroge zand- 3.VALK, L VANDER Inventarisatie vanarcheologische grond. perioden Insommige washr.t danookzeeralgemeen in waar den vandeduinter r einen Solleveld en0ck enbur qh d eo u d d e u i n eN n .o gto ti nh e tb e g iva n nd e2 0ste eeuw Cemeente s-Cravenhage grotestukken bedekten heidevelden vandestrandwallen br.t 4.VERTECAAL, CT[/ (1993)DefloravanhetWDM-qebied (Solleveld) Den Haaq. Bureau D&K, Leiden
september / oktober1995
iedere wasnietmeergenoeg omkleding tekopen; Celd alleen toegewekreeg aantal textielpunten Nederlander eenbepaald menschoenen, kleding enandertextielkon zen,waarmee K0pen 1949 duren, want vantextielzoutot november Dedistributie vangrote na-oorlogsejaren wasernogsprake ookindeeerste jarendoor, Hoekwam Nederland dietussenliggende schaarste siiL#b. isvanaf 16september deexposi- watbezatdegemiddelde Westlands Museum iffilffiflet Nederlander aanheteindevande jaardeLier"te bestaat uiteen oorlog zienDeze expositie l'ïiè"zSo washij/zij enhoeinventief nogaankleding enschoeisel p r e s e n t av tai e vaenes e nve rza meling oude inhetgebruik nr e p ro d u kti materialen? vanalternatieve tot 1950 enwaseerder te ansichten vandeLiervancirca1890 vandeNederlandse huisvrouw indemoeilUke Deinventiviteit vandeLier, zien indeOpenbare bibliotheek periode, in hetwordt enhethuiselijk leven deze oorlogsjaren allemaal behandeld. indeze exoositie ,í:ll9Ei-,
Vanaf 13oktober 1995 tm Rotterdam. $ffitorisctrMuseum 14ianuari 1996iserin HetSchielandshuis aandeKorte Openingstlden: ditmzavan1000- 1700uuLzon-enfeestgtezienKLEDIN 00PDEB0l!, Hoogstr aatSl detenfoonstel)in 1940gingalletextielinonslandopdebon. 0p12augustus
- 17.00 december 13,00 uur,Maandag,l dagen ianuari,25 gesloten.
geïlIustreerd envlotge$ohrê.ven hêeftdelh,à,nk,êÉh,:riik, gedenkbaek en onderdetitel'Koffiemetgebak ultbegeven genealogen Hetisineenbeperkaanspreken. vandèbank hebben ditboek, dat (vergevorderde) eensigaar' Alleleden gratls te oplage geschreven bijhet vermenigvuldigd envoorf 20verkrtjgbaar isdoordejournalist vanHolstein, A L,J, gekregen. f. Westlands N/useum. Voor niet-leden is het boek voor thuisgestuurd [/useum 12,50 verkrUgbaar, onder meer bijhetWestlands .1S!$'" ,"*ffit*heren tbomencatalogus enAE,M. vanderValkvan de 0 L vanEendenburg "Studiegroep kanvanaf fruitcultuur Behoud enBevordering Westland hebben deuitgave verzorgd Stichting Cenealogie fruitrassen diezijzelf 1995 leveren vanveleoude vandeHeilige Ceest najaar bomen vaneentranscriptie vanhetCopieboek appels, Hetbetrefthierdefruitsoorten: opgekweekt. HetbetrefthetCopieboek vanrentebrieven en hebben vanMonster. pruimen peren, rassen uit het en kersen. De belangrUkste 1366-1587 ltJsten van andere aktenuitdeperiode alsmede , gaat r p n f c nr r i fd e n p r i n d 4 e 4 4 1 - 1 5 8H6e. tb O e kb e r U Si nt h e t in opgenomen. Het om zijn eencatalogus assortiment jaren geënt, geschikt gemeente-archief zUn omoptekweken dielaagzr.tn deze van[/onster enisenkele geleden bomen gerestaureerd. struik,enzIndecatalogus staan alslaagstam, spil,leiboom, zorgvuldig pererassen,49 pruimerassen 70 kersel9l en instantie zorgde voor de onder318 appelrassen, DeHeilige Ceest waseen die DeboomDerassen catalogus kostF,5-bijtoezending vandearmen inhetambacht. EenbelangrUk deelvan rassen steuning f20,-perstuk.Vandiverse rassen zUn slechts haarinkomsten bestond uitverhuur vaneigenlandenuit pjeskosten goedDeHeilige zelfsmaar had enkele stuks voorradig, vansommige éénboom.In zogenaamde renten oponroerend Ceest je Zoete Aagt, land verkom namen tegen als ; Dubbele indeloopderjaren doorschenking endooraankoop decatalogus (pruim) Bellefleut Louwtjespeer enDubbele Boerenwitte werddeHeilige verplicht Cele worven. Vaak Oeest doorschenkers inde omereens enkele te noemen, Menkandecatalogus ontvanvaneeneeuwigdurende tegenprestatie tot hetleveren 2385193ten misof hetuitreiken van gendoorf5,-overte maken opgirorekening vormvaneenjaarlijks opte voeren n rgu i t c u l t uPuors, t b 8u 3s , 6 9 8A0B voedsel konbestaan uitdeover- n a mvea nS t i c h t i F aandearmenEenschenking metvermelding vanrassencatalogus Hetmuseum dracht vaneenperceel landof uiteenvastbedrag, derente, Doesburg 't 0ldeRasisgevestigd jaarlUks perceel vaneenbepaald aande enmuseumtuin aandeParallelweg datdoordebezitter Angerlo) Doesburg. vindtu bUdeze Heilge moest worden HetCopieboek hadvoor- (hoek N317afslag Wellicht Oeest betaald jaar juist ualzolangnaar opzoekbent namelijk eenadministratieve f unctie,leder werden de stichting datouderaswaar urL
vv
vvr
rvvu
I
seotember / oktober'1995
wordiom
ieoereen eienij gen;àlogisghi :ora*rrfá+onfdiïOotOeveertien gehouden dagen opdinsdagavond inhetcentrum moeiteheeftmethetlezenvanoud-Holtands schrift. voorStreekenTuinbouwhistorre aande[í]ddelbroekweg 154
perbus(lUn inHonselersdgk. Hetcentrum [sgoedbere]kbaar Delessen zijnsterkopdepraKijkgericht.Bijvotdoende 127), oefening bentu naafloop instaatdemeest voorkomen. - j3073 deoudehandschriften telezen. lnlichtingen enaanmelding: J.DahmeUet tel.0j748
Wisseltjes zijngratisadvertenties waarinu eenvraagkunt stellen,ietste koopkuntaanbieden of vragen Hetgaatnatuurlijkom (streebhistorische zaken. Wisseltjes zijnniet bestemdvoor commercjèle doeleinden Uwinzendingstuurt u opeen briefkaataan postbus 325,2670 AJ Naaldwu de uitgeveripu BLtsYS, k
gehouclen Delflanddag worÍlen. Vandedrieorganisaties di€dêzedagorganiseren isditjaarcÍeGenealogische VerenÍging Prometeus deorganisator. Erzijnweertalvandeelnemende organisaties enafwis. selende eninter esante lezingen endemons tr ati es , zodat hetzeker demoeite loontdeze dagtebezoeken!
Hetprogramma luidt alsvolgt: 0peningstUd 11,00 16.00 tot uur.Cedurende dezetUdzUnde -busjes Missiebeeldjes, enzendingbusjesstands vandeca15deelnemende organisaties tebezoeken. voormljnverzameling Zestonden vroeger inhuizen om centjes intedoen voor demissie. geprogrammeerd: Delezingen zijnalsvolgt Alsubelt, komikzegraag bijuophalen 12.00 tot12,45 uur Annie Janssen 45160 ,01749 genealogen lnleiding voor beginnende door DrPCJ vanderKroqt gez0cnt 13.1 5tot1400uur filmmateriaal Demirakels overhetWestland vanDelft: middeleeuwse vanvroeger wonderverhalen Heeft u vroeger opdorpsfeesten als bron filmpjes volgeschoten of opnamen vanhetgebied Dr,C,Verhoeven ineendooso0zolder staan. Eentuinderlfilmverzamelaar 14.30 tot15.15 uur haaltzegraagbiju op PJansen, lsuwgevonden NaaldwUk, wapen welhetjuiste? 017 4027307 Dr H. Klunder. gratis aftehalen gevraagd:
H E C MS C N U T Orgaan vandeBond Heemschut,45ejaargang 1g68
Hollandse Studiën
2.1.J.C.Kruisheer: deoorkonden enkanselarij vande Craven vanHolland, deel I enll 6 AJ.Kolker; Haastrecht 7AM.Hulkenberg: Keukenhof L JC Besteman ea.HetKfooster Calilea h/inor enandere artikelen 't Oge 11Henk Schoorl: AP.[,4. vanderSande, Karel Doormanlaan 15,2678EX DeLier, tel01745 1i596
Deze vierde 0enealogische Delflanddsg wordtgehouden ineen ruimtevandeFaculteit derElektrotechniek vandeTUDelft jndeCornelis 9plaatselijk bekend als'E-Kafee") metdeingang Drebbelweg, schuin tegenover eenShell tankstation Erisparkeerruimte voldoende DelooptUd vanennaar hetNS-station isca20minuten (stieltjesweg)vtak BuslUn 129heefteenhalte bijhet'E-Kafee' DeentreeprUs bedraagt slechts terplaatse f 2,50perpersoon, tevoldoen Nadere informatie: D Korbee, 015- 786088 enE-Mail dkorbee@si tn.tudelft.
september / oktober'1995
gezetenonst0egestuurd. tïrêvtf0ilw MrPrins'ttroogênelam het0peendist<effe hooptdatu erveeIplezier UkrÍjgthetinStrêekhistoriÉ alsv€ívolgverhaal enderedactie aanzultheleven. . :,,i:l,i!l!iiiil!lr.
DEEL3: VERVOEREN BEMESTING iïiiiii;::,ii;:illiiii:iir : i: iilllii ::rilli:lirri: :,r::r!. ;iiri!;: jiji13:!::
'
;7al'èen trrin meïhetmeeste kunstn"est aanzienlj< vermeeroerde succes beteeld worden, danmoet veelheid ; weltrachten '
*st
lvl
hrjaanvaarwater liggen. Reeds voorhetgieten doorveelvarkens te houden zelfvoldoenden mestte derrijenisdit enkelen produceeren, noodig ishet bUna eennoodzakelUkheid, dochmeerdringend tochblijftdemestzonder strooisel, afkomstig voordenafvoer zijnerprodukte, hetzU detuinderzenaarde uithetspoelingdistrict, hoofdzaak veiling moetbrengen naardehoofdvaart, waar Wanneer wUdanookhierspreken vanSchiedammer', of eenvoudig bedoedeschuiten vandekoopers dewaren overnemen Onsdorpis lenwUgeenborrel, dochdezebetrekkelijk vloeibaren koemest goedbedeeld, indatopzicht slechts zeerweinigen zUhiervan DeSchiedammer isalzoo vooronsonontbeerlijk enonsLeve geheelonthouder verstoken HetoudeslotHonselersdUk, datvoorzijnvischvij- deSchiedammer behoeft dusgeen enkele gelang versdenoodige toevoer noodig had,gafdeneersten teverschaffen Alnaar vandeculstooten eenblosvanergernis gemakkelUk gedaan hoofdvaarten lieten opdie deeigenaars hunne zU- tuurwordtermeerof minder vanophetland Onze kanaaltjes Hetvervoer uitloopen tewaterisdanooktot dus- grootste schuiten nemen ongeveer 200kruiwagens mede, wat gerekend gemiddeld verrh e o o f d z aaalk, i sh e te e nfe i td a td eWestlandsche magworden voor100roeisl/7H.Avolgaatver- doende Stoomtram meerdere vraachtgoederen ookallengs tezljnPerHA.dus7 schuiten, zoodat hetniette voeren. bevreemden is,datvooronsdorpalleen meerdan1000 schuipaardezijnNaast tennoodig dezemestwordtookversche n adtetoevoer Naad s te na f v o eorn zeprro d u kte sta der mestvoordenbroeienoudevoorhetverbeteren vanhetland glas groote voor benoodigdheden cokes de warmwaterleidingen, en in hoeveelheid aangevoerd. Vele kweekers onzer wer, paardenmest voordehuizen andere bouwmaterialen enkassen, enookdeze kenechter met endanishethetstroo, datweer kunnen, doordetalrUke vaarlen, meestal moet worden. tot opdentuinzelf vanelders betrokken gebracht worden. Hierwordtechter demesthoofdzaak, Welis Klein magdusonsdorpzrJn, bedrlvig enlevendig ishetook jaar gebruikte gastvrij heteenfeit,datvooral indelaatste drie de hoe- zeer zeker en bovenal.
TEELTEN muren thansbenutdoorerperziken offijneperen enappels plaatsen, gingen spreekt hettochhaast vanzelf,datwebeginnen metdieder tegen voorhetmeerendeel onze te doch druiflmmers deteelthiervan isalthans inonslandeenig0ns tuinders voorplaatsen erkassen Ookhierwaren onzekweekdorplevert daarvan zeker zUn behoorlijk deel.Nogenkelejaren juisthetzijvenster enookinhetWestland zaldeproduktie wel2.000.000 KC Komtmenoverdebrug,danzietmendaar per bedragenseizoen Overaltoch verrijzen kassen. vaneenroodhuis.Daar woonthetbestuurslid Jac.Janssen en gelegen Doch waarmeerdanhier?Werden opdrienaast tui- indezen tuinzietmennaast andere meernieuwe modellen neneralleen nietindezen zomer bLJna 50bUgebouwd ?Zien ooknogoudelessenaars hiernaast Hetiseender afgebeeld. paden, wenietoveral zeweerverrrlzen, langs allewegen en die oudste modellen, datwekennen Deloopisteklein omde tot onsleiden ?Kanhetanders zouden wewillen vragen, waar dr uifoploodr echt snoer tekunnen kweeken, sl ec hts de j u i sht i edr e0 r a n j ew'so o n d ebne,vri e me n d tFr anciscus Westlandsche vleugel metenkelen legger iserte gebruiken, Verburgh, deinvoerder derdruiventeelt ? Deze vormgeeftin hetalgemeen voorFrankenthaler een gegroeid, Ziedanookslechts deoudemuren aanenerblUkt, datdedrui- mooie bosendiezijndaarin ookwel dochhetmodel venteelt ookhiervanhetmidden der17eeeuwdateert. Zelfs bleef nietbevallen. nunogzUn et dieerdruiven tegenkweeken enishetresultaat ookhiernietalleszins bevredigend, tochheeftmenhiernog C.vanMarrewUk deeddanookanders. Hulietzunluchtwerk glasietssteiniette klagenOokderamen worden hiersomsnogvoorde boven denmuuraanbrengen, hieldhetonderste geplaatst muren enraamdruiven komen danookelkjaarnog lerwaardoor hijgemakkelijker konwerken ennamijzerin partUtje eenaardig opdeveiling Teontkennen valtechter niet, plaats vanhoutHU kreeg daardoor werkelUk eenmodel, n,l de gaan. goed datdezetweekweekw|zen achteruit Deels worden de ijzeren lessenaat dienogaltijd bevalt. nra UI )
nia+ IIItrL
Àn Utr
lraln+nn IddLJLUI
seotember / oktober1995
I.
C,vanderVoortzochtvoorzichdeoplossing weerIneen andere richting. HUhieldhethout,dochdoorookhetluchtwerkhooger dandemuurte brengen, kreeghij,waarhUde knie ontweek enhetglas gaf,meer dusslechts éenhelling eedte, Deze kassen noemen wekopkassen, enkel alsze éen,dubbel alszetweeruitenopdemuurhebben lig waarvan delaatste dusaldriekwart serres d.w.z. tweekassen zr.1n.
platglaservoor.HetisindeonmiddellUke nabUheid derveiling, voorieder dusgemakkelijk teconstateeren, Wilmennog bovendien vaneenfraaien weggenieten, danlooptmenlangs detram,krUgt daneerstVillaNova endaarna dewoning van W.Scheffers paar meteenprachtigen tuinerachtetdaneen nieuwe tuinderswoningen, groote eenvoorhetWetsland boerderij vanNic,Kester ennulinksdeaardige oudebuitenplaats Broekvliet enrechts hetgrooteheerenhuis Maria-oord metaardigen koepel enliefbosch. Niemand zalzichditwandeMooie, zeereenvoudige serre's zietUal,alsUstaatbUdefraaie lingetje vannoggeen 10minuten uitdeveiling beklagen. woning vanJ.J,Roels jaren opdenMariëndrtk, diedaarinenkele prachtige vangewoon boerenland druiven wist juistaandenanderen tekr|gen. Toch wordtdemassa druiven kantvan Oebroken treftUzeaan, zez1nvanUzelophetpoeldijkschehetdorpverbouwd.Daar liggen te beginnen bUhetHof,overPadbUKnoppert, waarzeaardig metfraaiegeveltjes overde blijfselvanhetaloude HulsHonselersdUk, detuinenvande hegsteken. Wandelaars raadikaanditpadwerkelrjk eens opte Wed.DeBruin, daarna dievanJ.FvanderVelden endande zoeken, BUdeMolenlaan staande, "Nieuw kunnen wedaneerstzien, kweekerrl Honsel", die,ofschoon nogslechts enkele hetaardige kijkje,waarvan eenclichéhiervoorkomt nl,dat jaren oud,dank zijhetstreven vandendirecteur, denheer padop,dateender C.vandenBerg, nette bruggetje endanhetpoeldijkse thans reeds veroveronzegrenzen bekend is. ',Nieuw mooiste isvanhetWestland, Fietsr|ders moeten uitkUken ofer Vanalledrievindtu eenafbeelding indjtboekje; van geen doorntakken Iiggen, Honsel" zelfsmeerdaneen.Hadden oorspronkelijk Wed,De Br uin enVanderVelden meer ijzer en kassen, en,N i euw padleidtlangs Eenander aardig deNieuwe Tuinen, waar o.a.de Honsel" houten, thans viert debetonkas daar hoogtij enzU kweekerijen vanL.Toussaint enH.deJongliggen, diehiereen breidtzichallengs sterkuit.'Nieuw Honsel' alleen doet39aan schat vanfruitengroenten aandeneertijds weinig opbren- eenstuk ditjaar bijbouwen. gende grond hebben weten teontwoekeren. Nergens inonslandvindtmendegelUke vandezekweekerU. Prachtig zUndeCrosColman, hierverbouwd. Zelfsdegroote Ookaandenanderen kantvanhetdorp,waarJac,vanoer Fransche kweeker Cordonnier moesterkennen, dathUmet Knaap woont, heeftmenteneerste eenaadiggezicht ophet dezeluxedruifnietkanwedrjveren. Keurig ziethetgeheel er dorpmetdenmolen aandenrechterkant enaandenlinker- uit,Orde heerscht tot indekleinste bUzonderheden, ookindit kantdriefraaiegebroken serre's meteenflinkehoek opzicht Uzeren staat"Nieuw gelederen, Honsel" indevoorste september / oktober,1995
enindeníeuwe kassen tomaten,terwUl dechrysanten-teeltgeven hetminstbeschot. Hoog boven deze staan dehatfstamjaareen fruitboomen, hierookreeds zoogespecialiseerd is,daterverleden zoowel appels alsperen enpruimen. tentoonstelling vangehouden konworden, diezelfsbilkenners debewondering wekte. Vandeappels valtalspoedig eenenkele soortookdenleekbUzonder inhetoogVanalleboomen draagt dezeindenregel geteeld, hetbestDevruchtislangwerpig, gedeelte Wordt deColman op'Nieuw Honsel' bLJna uitsluitend hetonderste sterk zeerkortgesnoeid, geheele meerindevormvanhetloodrechte snoei ingedeukt, terwijl eenscherpe naad over de lengte geleid, bUVanderVelden endeWed. DeBruin treffenweeven- looptHetisdeCodlin Keswick, dieofschoon nietdefUnste, geteelde alsbUdemeeste onzerkweekers meerFrankenthaler enBlack tocheendermeest soorten enalsvroege moessoort Alicante aan. Deeerste wordt hetmeest opliggend snoer zeergeliefd is Daarnaast zietmendeWestlandsche Bellefleut gehouden gesneden, platte groeiwijze goed endanop5oogen terwUl deAlicant, aanzinmeer kenbaat integenstelling gekweekt, ofschoon ookoploodrecht snoer indenregel toch metdeCoudRenet, diemeerdesterren trachtte bereiken. ietshooger wordtgestiftdandeColman. Alswittesoortvindt Bepaalde Westlandsche soorten zijnverder nogdeKanteloos Forster sWhite Seedling hier demeeste verbreiding enCuldeling, terwijldeAppel vanZijl,ookwelblanke Renet, eenzaailing isvanWestlandschen oorsprong enindelaatste D e edl so odr i tv e rsch l o rtedne, e d i niso l so o rdat naast de jaren zich merkbaar uitbreidt koudekassen, talvanandere voorzien zijnvanverwarming, gelukthetonsthansvanMeitot eindeDecember druiven te Vandepereninonzehoeken zijnSaffraan, ofschoon afsterhebben vend, Trosjes Wildeman en0ieser devoornaamste, terwijl Alleen demaanden Januari, Februari, N/aart enAprilkunnen we Kleiperen langs allerwege devaarten worden aangetroffen. nognietvoldoende opvullen Onder depruimen ophalfstam moeten wevooralles noemen Deproefinhetkoelpakhuis grootste groen dooronzekweekers ondernomen,deTonneboer, dievoorverreweg het deel geleid. wordtverkocht. heeftinditopzicht ooknogniettotafdoend resultaat Daarnaast treffenwedeRenswouder aan,met hier endaar eenenkele Reine Victoria enMirabel Eentweede edele vrucht, diewijinonzekassen aantreffen, is perzik. de Reeds vermeldden gewoonlijk wU,datziiaansommige muren Dehoeken worden doorelsen, waarlangs eengrepdedruifverdrong enthanstreft menhaarindevariéteiten pelloopt,gescheiden, terwijldemuren verder vooreenordelijA m s d e[ ,n4, o n taegnnZew o l l e nnaoagirnve l tuinen perenen e aan keverdelrng zorgenTegen dezevinden weappels, pruimen Echter ookzijbleekweergevoelig voorweersinvloeden en vandebeste kwaliteit Hetaantal soorten wordtthans toenmenmetdenkassenbouw allengs meervertrouwd raak- zoogroot,datzelangniette noemen zijn.0pdetentoonsteljaaralleen te,ruimde menhaar ookdaar alspoedig eenplaatsje in linginDenHaag brachthetWestland verleden van 7ooziininonsdorpdanookenkele prachtige kassen uitsluitend voor appels enperen 450soorlen bijeen endathieronder perziken bestemd. Dathetnietspeciaal hiertedoenwasomte exemplaren zijn,daaruan zalmenzichopdetentoonstelling jaren juistde kunnen vervroegen, blUkt weldaaruit, datmendelaatste overtuigen. latevariëteit, nl.diemetdegrootste enmooiste vruchten, zooals deLordPalmerstone ende0ranjeperzik, bijvoorkeur er Naast deze cultuur vanfruitbloeitdeteeltvangroenten Werd vooraanplant Beschutting blUkt dushoofdzaak gronduitgeoeenalsneven- ookdezeaanvankelijk alleen opdenkouden doeldochonmiddellUk daarmee samenhangend, hetkweeken fend,nuisookdaarhetglaseenkrachtig hulpmiddel Ja,we vanluxevruchten. gerustzeggen, Natuurlrlk waarwestoken, gronden daarnemen we mogen dattenminste oponze een devroegste variëteiten loonende teeltbijnanietmeermogelijk iszonder eenbehoorP e r z i kzei jnnd a no o ko po n ze platglasKomt gemetdetramvanDenHaag, ve i l i nva g nMe itot 0ctober lijkehoeveelheid steeds aanwezig, geder olpaalhebt nueens schaars daningrooten overvloed. danzultgenogvoor ber eik teen aar di g nieuw huis aan uwrechterhand vinden Ookhetminder fruitisoponsdorpingoede edele hoeveelheden aanwezig invelevarieteiten, Caslechts eenkijkje nemen HierwoontA A M Klinkenberg, dievan hetland, voor4jaren indetuinenvanJacKester envanzoovele anderen. Ja,ook noggewoon inhetlandbouwbedrUf opgenomen, thansde vanuitdetramreeds geuitde malsche groente lonkthetUtoe Toch plukt.Honderden genoemd, ontdekt éénruiters, aldus tramnooithetmooiste, wantookonsdorpis,watdatbetreft, omdat éénglas heel hetraam vult, helpen hem. juffetdiehaar alseenzedige liefgelaat achter eendikken sluier verbergt. WiltgehetWestland alstuinstreek leeren kennen, Mervolg in volgende nummer) september / oktober1995
TUdens debevrUdingstentoonstelling inmeiwaren erookver- Deleer lingen vandePr ins Maur itsschool hadden tw ee schillende werkstukken vangroepen achtvanWesflandse maquetles vanhetcentrum vandeLiergemaakt: deeenstelbasisscholen tebezichtigen. deDelierin1945 voorendeandere hethuidige deLier, Het gemaakt Dewerkstukken jaarbevrij- ideeachter waren metalsthema'50 dezevergelijking was,datdankzij debevrUding in drng'.Aandepresentatie waseenwedstrUd verbonden, waar- 1945 deLier nunogbestaat. juryoptrao. bUhetpubliek als AlsprUs voorhetwinnen vandezewedstrUd kregen dezeleerNaafloop vandetentoonstelling bleekdathetwerkstuk van lingen eenrondvaarl aangeboden, dieplaatsvond op26junijl.. dePrinsMauritsschool uitdeLieralsbesteuitdebuskwam. Mede dankzU hetschitterende weerhadden dekinderen een 'De Croep achtvan Regenboog' uitNaaldwUk werd tweede en leuke middag met daarbij eens een andere blikopdemooie 'HetStartblok" uitHonselersdiik derde. plekjes inhetWestland
september / oktober,1995
voorStreekenTuinbouwHetWestlands Museum jaargeopend historie ishetgehele vandinsdag t/m - 17.00 zaterdag van14,00 uur lederemaandag: 2000uur werkavond inhet Werkgroep 0ud-Loosduinen, Loosduins N/useum lederewoensdag : 20.00 uur werkWerkgroep Oud-Wateringen & Kwintsheul, avond indeHofboerderii. lederedonderdag: 19.50 uur Werkgroep werkavond inMuseum De Oud-Maasland, Sc h i l o e n . lederevrudag: 2000uur Werkgroep uiden,werkavond rn Museum Oud-Schipl HetTramstation, lederezaterdag 14-00 tot 17.00uur Historisch Soreekuur inhetWestlands Streeken T u i n b o u w mu se u m.
2lo
Museum, meteendialezing door mr,APvanden Berge over deCeuzen endeHoogheemraadschappen, gebouw Hoofdstraat 100, DeLiet2000 t Centrum, &Kwintsheul, Historisch za 7 Werkgroep OudWateringen HofboerderU, 1330-16.30 Spreekuur, werkavond, ma9 Werkgroep OudNaaldwuk, qemeente 19 archief,00. ílerkgroep Wateringen &Kwintsheul, Oud 2000 Hofboerderu, Werkgroep Ouds-Cravenzande t hv Dahme|et 20.00 vanwerkgroepen wo11Coórdinatoren enstudiegroepen, Westlands f,/useum, 20O0 Westlands Museum, 20.00. ma16Studiegroep Cenealogie, Westland, Bestuur Stichting Streek enTuinbouwhistorie W estlands Museum30 ,19 lVestlands za21 Redactiecommissie StreekHistorie, Westlands 1500 M useum00 ,14 voorhetinleveren vankopyv00r Uiterste datum hetnovem ber/decem bernummer. gemeentewerkavond, di 24 Werkgroep OudMonster,
archier' 2000 ,'sriiiliiiiiill -"iir,
! iffiffivEMBER tggS
agenda: defnt ef n hetnovember/decembernummer) e "'ïil:iil{lËËïlopige
za 4 Werkgroep OudVateringen &Kwintsheul, Historisch Hofb 1330 1630 Spreekuur, rerderij, gemeentema13Werkgroep 0ud-NaaldwUk, werkavond, 00. archief,l9 gen&Kwintsheul, Hofboerderij, Werkgroep 0ud-Waterin 2000 gemeentedi 21 Werkgroep Oud-Monstet werkavond, 2000. archief, ma27Studiegroep Cenealogie, Westlands Museum, 20.00
- 16.30. Spreekuur, Hofboerderij, 13,30 DSMUSEUMVOORSTREEK. ma4 Studiegroep Cenealogie, Westlands Museum, 2000 Vergadering vrrjwilligers, Westlands 1400 Museum, TUINBOUWHISTORIE vr 8 Uitstapje vrijwilligers naarKasteel Doorn, vertrekom 900uurvanaf hetWestlands [/useum gesloten Hetmuseum isop diedag za 9 Nationale Open Monumentendag. gemeentema1lWerkgroep 0udNaaldwijk, werkavond, archief,19.00. W e r k g r o e0pu d - W a t e r i n & g e nK w i n t s h e u lMUSEUM , DESCHILPEN tE MAASLAND Hofboerdent, 2000. ,,'S. lJeêre n 24, aat slr tel ef oon 01899- 13fi42113658 's-Cravenzande Werkgroep Oud t hv DahmeUer 2000. d i 1 9 W e r k g ro0eupd -Mo n ste w er, rka vogem nd, eente-.fifitISEUM.TRAMSTATION ,,,,:,' ,' te ËCHIPLUIEËilI,, 2000. archief, 0tfo,VanZeruend erstraat 2,telefooil,017288214j;,1863!, B e s t uC u re n o o t s c0huadp- W e s t lW a neds.t l a n d s Museum, 2000, ii
september / oktober1995
