foutloze zorg is onmenselijk

Nummer 5 / oktober 2012

16 40.000 euro besparing dankzij decubituspreventie

20 Bijblijven: opmerkelijke innovaties

22 Zelfstandige klinieken 15% goedkoper

Drosophila Melanogaster Fruitvliegjes legden in het umcg negen operatiekamers plat

foutloze zorg is onmenselijk

> pagina 6

nog Wat is r en a a h a a lb s de wat i ns? te gr e a bsolu ties uit 3 r e ac e l d h et v

Medical Vacuum Technology for Healthcare Professionals

WIJ BIEDEN NIEUWE PERSPECTIEVEN Medische vacuümtechnologie speelt in ieder ziekenhuis en in iedere gezondheidsinstelling een cruciale rol. Onze medische vacuümsystemen en -oplossingen worden door medische deskundigen gebruikt om mensen te behandelen, te verzorgen en hun leven te redden. Medela heeft vijftig jaar ervaring met onderzoekgestuurde innovaties. Wij brengen expertise en wetenschappelijk onderzoek tot leven, voor u en uw patiënten, op het gebied van: •

Professionele vacuümsystemen

•

Thoraxdrainage systemen

•

Vloeistof beheersystemen

Meer informatie over Medela en wat wij voor u kunnen betekenen, vindt u op www.medela.nl

Precious life - Progressive care

oktober 2012

inhoud

100% veiligheid: een nobel/onzinnig streven

Concept & realisatie Axioma Custom Media Tel: (035) 548 81 40 In opdracht van NEVI ISSN 1572-1051

Mensen zijn mensen. Fouten zijn niet uit te sluiten, risico’s evenmin. Hoe ver moet je gaan? Hoeveel geld moet je investeren in patiëntveiligheid? Moet je toeval wellicht accepteren? Drie reacties uit het veld.

6

›

Geïnspireerd door het NEVI Zorgcongres

In inSkoop 2 vertelden vier enthousiaste bezoekers van het NEVI Zorgcongres wat hen het meest had geïnspireerd. Hoe staat het nu, acht maanden later, met hun plannen en beloftes? Hebben zij de daad bij het woord gevoegd?

›

11

Xbox in de operatiekamer

Zorgrobots voor thuis, miniscule cameraatjes in het lichaam, Xbox-technologie in de operatiekamer… Een paar opmerkelijke innovaties (sommige nog in ontwikkeling).

›

20

Zelfstandige klinieken maken zorg goedkoper

Volgens koepelorganisatie Zelfstandige Klinieken Nederland (ZKN) zijn zelfstandige klinieken zeker vijftien procent goedkoper dan ‘gewone ziekenhuizen’. Wat kan de rol van inkoop hierin zijn?

›

22

Redactieadres Axioma Custom Media Postbus 176, 3740 AD Baarn Tel: (035) 548 81 40 Fax: (035) 542 58 20 E-mail: [email protected] Redactieraad Meindert Engwerda (Flevoziekenhuis) Guus van den Tweel (St Jansdal) Annemiek ten Brink (Tergooiziekenhuizen) Kars Sterenborg (Smeets'adviesgroep) Jan Bos (LNAG) Addie Bouwman Wiebeke Sittrop (NEVI) Karen Feenstra (Axioma) Advertentie-exploitatie Axioma Custom Media afdeling sales Tel: (035) 548 81 54 Adverteren in inSkoop Sluitingsdata van nr.6 - 2012 Reserveren: 25 oktober 2012 Aanleveren: 1 november 2012 Abonnementen Springer Media b.v. Postbus 246 3990 GA Houten Tel: (030) 638 37 36 InSkoop is een uitgave van Axioma Custom Media en verschijnt zes keer per jaar. Leden van NEVI Zorg kunnen inSkoop ontvangen bij hun lidmaatschap. Een ‘los’ jaarabonnement bedraagt € 69,95,- (incl. BTW). Wilt u een ‘los’ abonnement? Stuur een e-mail naar: [email protected]. Het abonnement wordt per kalenderjaar verlengd tenzij het twee maanden voor afloop van het kalenderjaar schriftelijk wordt opgezegd. Mutaties en/of opzeggingen van abonnementen van leden van de verenigingen, bij: NEVI : [email protected] VHIG : www.vhig.nl NVLO : www.nvlo.nl

en verder Nieuws Feiten, cijfers en evenementen

4

Onder de loep Intensieve-zorgbed, goed voor patiënt en personeel 15 LNAG Besparen dankzij decubituspreventie 16

oktober 2012

3

nieuws Is u iets opgevallen binnen uw vakgebied? Mail het naar [email protected].

KORT

›Na een periode van ruim 2,5 jaar is het voorzitterschap van de NFUProcurement Board per 1 oktober overgenomen door Conny Kelly, Directeur Inkoop AMC.

›Er komen in de GGZ in 2013 weer

kostendekkende tarieven voor dbc’s die 18.000 minuten of langer duren. Minister Edith Schippers van VWS heeft de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) daartoe opdracht gegeven. Bron: zorgvisie.nl

› Zorgverzekeraars CZ en VGZ

starten samen vijf jaar durende pilot ‘Slimmer met zorg’. De initiatiefnemers verwachten via de zorgprojecten van de pilot jaarlijks 13 à 14 miljoen aan zorgkosten te besparen. De pilot gaat van start op 1 januari 2013 in Eindhoven en omgeving. Bron: skipr.nl

Verpleegkundigen meer kans op burn-out Eenderde van de verpleegkundigen in het ziekenhuis loopt een verhoogd risico op burn-out. Dit blijkt uit een onderzoek onder ruim 2200 verpleegkundigen in 23 Nederlandse ziekenhuizen. Het onderzoek vond plaats binnen het kader van de RN4CAST (Registered Nurse Forecasting) studie, een Europese studie naar de relatie tussen de organisatie van verpleegkundige zorg en het welzijn van verpleegkundige en patiënt. Het risico op burn-out zou vooral samenhangen met het inzetten van voldoende, en voldoende bekwaam personeel. Het risico op burn-out blijkt ook sterk samen te hangen met de tevredenheid over de ondersteuning en erkenning die verpleegkundigen krijgen van hun verpleegkundig leidinggevenden. Bron: nursing.nl

75%

van de Nederlandse artsen en studenten geneeskunde wil marktwerking in de zorg afschaffen.

›Bijna de helft van de grootste zorg­

instellingen in Nederland heeft in 2011 financiële derivaten gebruikt. In 2010 was dit nog maar 27 procent. Vooral renteswaps zijn populair: 74 procent van de instellingen die derivaten hanteert maakt hiervan gebruik. Dit blijkt uit onderzoek van KPMG.

Manifest tegen Marktwerking De marktwerking leidt niet tot een bij de invoering beoogde kostenbesparing. Integendeel, de zorg dijt uit, de kosten stijgen en kwaliteit en solidariteit staan onder druk vanwege concurrentie. Als reactie komen twintig hoogleraren en professionals uit de zorg, verenigd in Zorg Geen Markt, met een alternatief voor marktwerking in een gezamenlijk manifest. In een tienpuntenplan roepen zij politieke partijen op de kritiek op verdere vermarkting van de zorg ter harte te nemen en de alternatieven serieus mee te nemen met de plannen voor de noodzakelijke verbeteringen van de zorg. In het manifest pleit Zorg Geen Markt ervoor dat de zorg weer een publiek goed wordt. Concurrentie moet vervangen worden door samenwerking met collega’s en patiënten. Een centraal landelijk kenniscentrum moet de professionals hierbij ondersteunen. Daarbij moet een regionaal overleg de inhoud en verdeling van de zorg coördineren. Lees meer op zorggeenmarkt.nl.

› Frank de Reij treedt met

ingang van 1 november 2012 aan als voorzitter van de raad van bestuur van Meander Medisch Centrum. De Reij volgt Jan Kleijne op, die per 1 november met pensioen gaat.

Meldmaand Vervalsingen medische hulpmiddelen: geen structurele problemen In de meldmaand zijn in totaal 31 meldingen gedaan van (vermoedelijk) vervalste en/of nietwetsconforme medische hulpmiddelen. De meeste meldingen vallen in de categorieën tandtechnische hulpmiddelen, elektromechanische hulpmiddelen en herbruikbare hulpmiddelen. Deze gemelde producten hebben niet geleid tot incidenten en er is vooralsnog geen

4

oktober 2012

directe of zichtbare schade ontstaan. Tijdens de meldmaand zijn geen aanwijzingen gevonden voor structurele problemen in Nederland op het gebied van vervalste en/of niet-wetsconforme medische hulpmiddelen. Het verslag ‘Verslag meldmaand vervalste medische hulpmiddelen’ is te downloaden op onder andere nvkf.nl.

column Maarten Erasmus Msc MBA werkt als managing consultant bij Emeritor, the procurement solutions company.

Agenda Pre-event ISMC 2012 : The Voices of Young Professionals 29 | 11 | 2012

Hersterilisatie medische hulpmiddelen 14 | 12 | 2012

International Supply Management Congress 29 en 30 | 11 | 2012

Meer interessante bijeenkomsten op www.nevi.nl

Kosten: € 75 Locatie: Amsterdam RAI Meer info: nevi.nl

Kosten: € 195 (excl. btw) Locatie: NEN Delft Meer info: nen.nl

Kosten: € 495 één dag, € 595 beide dagen Locatie: RAI Amsterdam Meer info: nevi.nl

Zorginstellingen leiden gezamenlijk op Vijf zorginstellingen in de regio Utrecht werken samen om de groeiende personeelstekorten het hoofd te bieden. Door samen te werken kunnen de instellingen grootschaliger werven en sneller een opleidingsklas gevuld krijgen. De focus ligt op zij-instroom, dus op werknemers die al een opleiding volgden of werkervaring hebben en een switch maken naar de zorg. Zij krijgen een verkort opleidingsprogramma van anderhalf jaar, dat zoveel mogelijk op maat wordt aangeboden.  Bron: skipr.nl 

Diakonessenhuis en UMCU starten darmcentrum Het Diakonessenhuis en het Universitair Medisch Centrum (UMC) Utrecht zijn een vergaande samenwerking aangegaan voor het Darmcentrum Midden Nederland. Artsen en verpleegkundigen van beide ziekenhuizenwerken werken samen in het DarmCentrum Midden Nederland, dat is gevestigd in het Diakonessenhuis in Zeist. Zij delen hun expertise en dragen gezamenlijk de verantwoordelijkheid voor alle patiënten. Doordat er met de komst van de UMC Utrecht collega’s meer opleiding en onderzoek zal gaan plaatsvinden, kunnen

de collega’s van het Diakonessenhuis hun kennis verbreden en verdiepen. Het UMC Utrecht kan door deze samenwerking de patiënten beter van dienst zijn door gebruik te maken van de efficiëntie in zorglogistiek van het Diakonessenhuis Patiënten van zowel het UMC Utrecht als het Diakonessenhuis kunnen vanaf heden in het Darmcentrum terecht voor darmonderzoek. Men heeft het voornemen dit centrum in 2013 ook in te zetten voor het bevolkingsonderzoek op darmkanker. Het DarmCentrum Midden Nederland opent in januari 2013 officieel haar deuren.

Goud ligt niet bij het ravijn Goede bedrijven zijn innovatief. Economen als Michael Porter zien innovatie als de drijvende kracht achter groei, maar zetten Inkoop neer als ondersteunende dienst. Ik zal, bescheiden als ik ben, niet beweren dat innovatie van Inkoop afhangt, maar het binnenhalen van nieuwe leveranciers is natuurlijk wel een goede manier om bedrijven innovatief te houden. Zelfs als je niet van leverancier wisselt, gaan je bestaande leveranciers beter presteren. Kennelijk is een klimaat van verandering een voedingsbodem voor verbetering. Inkopen is ondernemen. En ondernemen is risico’s nemen. Klinkt spannend, maar zijn wij echt die waaghalzen die voortdurend langs het ravijn lopen? Staat in uw functieomschrijving iets over risico’s nemen? Ik denk het niet. Ik gok het gebruikelijke, iets over juiste goederen, juiste tijd en jaarlijkse besparingen, maar niets over ondernemerschap. Zo gek is dat niet. Risico’s worden helemaal niet gedragen door de inkoper. Als er iets misgaat, dan raakt dat niet de inkoper maar een andere afdeling. Misschien komt de productie stil te liggen, of gaat er een patiënt dood. Het is onwaarschijnlijk dat de inkoper daarvan de schuld krijgt. Dat zegt dus iets over zijn rol. Een idee om dingen anders te doen komt niet van de inkoper, maar van anderen in het bedrijf. Hij kan wel ideeën op waarde schatten en proberen de risico’s te overzien. Als hij dan ook nog zijn collega’s in de juiste richting kan manoeuvreren, wordt hij zijn gewicht in goud waard. Dat is top leiderschap. Zet dat maar in die functieomschrijving.

oktober 2012

5

veiligheid

100% veilig Tegen welke prijs?

Drosophila Melanogaster Fruitvliegjes legden in het umcg negen operatiekamers plat

6

oktober 2012

E

visie Onderzoek over communicatie van NIVEL en KNMG: nivel.nl/nieuws, Samenwerking tussen artsen kan beter (04-09-2012)

In iedere zorginstelling staat cliënt- en patiëntveiligheid hoog op de agenda. Maar mensen zijn mensen. Fouten zijn niet uit te sluiten, risico’s evenmin. Dus hoe ver moet je gaan, hoeveel geld moet je erin investeren? Of moet je toeval wellicht accepteren?

E Tekst: Pieter Lomans

Een patiënt die een ziekenhuis binnengaat, wil het liefst zo snel mogelijk weer gezond naar buiten. Als dat vanwege zijn aandoening niet lukt, dan wil hij op z’n minst de beste behandeling krijgen; zonder extra risico’s die niets met zijn ziekte te maken hebben. Helaas zijn die risico’s niet helemaal uit te sluiten. In de afgelopen decennia werd duidelijk dat de veiligheid van de patiënt lang niet altijd goed gewaarborgd is. Media brachten met grote regelmaat verhalen naar buiten over misstanden en veiligheidsrisico’s. Ook de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) liet zich noodgedwongen steeds vaker horen. Al die extra aandacht heeft ertoe geleid dat patiëntveiligheid nadrukkelijk op de agenda staat.

Communiceren Patiëntveiligheid bevat enorm veel aspecten. Zelfs als de patiënt geen direct betrokkene is, kunnen diverse processen gevaarlijk voor hem zijn. Een recent voorbeeld. In augustus dit jaar plaatste de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) het VUmc onder verscherpt toezicht. De reden: een al langer lopend conflict tussen medisch specialisten. Een van de longartsen was naar de Raad van Toezicht gestapt om zijn bezorgdheid te uiten over de veiligheid van patiënten. Hij werd door het VUmc-bestuur op non-actief gesteld. Dat zorgde voor brede verontwaardiging. Intern waren de verhoudingen ernstig verstoord, met als gevolg dat door de gebrekkige samenwerking de patiëntveiligheid niet langer kon worden gewaarborgd.

Mensen zijn mensen. Fouten zijn niet uit te sluiten, risico’s evenmin. Hoe ver moet je gaan? Hoeveel geld moet je investeren in patiëntveiligheid? Moet je toeval wellicht accepteren? Het leven is immers onvoorspelbaar en niet zo maakbaar als we soms denken. Desalniettemin is in het zorgproces nog veel winst te behalen. Onderzoek van het NIVEL en de KNMG dat in september werd gepresenteerd (zie de link bovenaan deze pagina), wijst uit dat op het gebied van communicatie en samenwerking nog veel te verbeteren is. Volgens de onderzoeksgegevens vinden zowel artsen als zorggebruikers de afstemming van de zorg en de overdracht onder de maat: • ‘Slechts 18% van de zorggebruikers en een kwart van de artsen denkt dat duidelijk is welke arts de zorg coördineert.’ Voorbeeld: wie is op de IC de hoofdbehandelaar? Is dat de intensivist, de arts die is gespecialiseerd in intensive care, of de specialist die zijn patiënt heeft laten opnemen op de IC? • ‘Ruim een kwart van de zorggebruikers heeft geen idee of de coördinatie goed is geregeld.’ • ‘Bijna tweederde van de zorggebruikers en bijna 40% van de artsen zegt dat de gebrekkige samenwerking te wijten is aan het feit dat artsen niet hebben geleerd om met elkaar samen te werken.’ De uitkomsten van het onderzoek komen overeen met een onderzoek uit 2003. Sindsdien is geen verbetering zichtbaar. De door de KNMG opgestelde handreiking Verantwoordelijkheidsverdeling

Operatie fruitvlieg In het Universitair Medisch Centrum Groningen werden half september in een operatiekamer een paar fruitvliegjes aangetroffen. Een afvalbak in de directe omgeving van de operatiekamers zou de bron van de fruitvliegjes zijn. Fruitvliegjes vergroten de kans op postoperatieve wondinfecties. Het ziekenhuis nam het zekere voor het onzekere en legde een complete afdeling met negen operatiekamers plat. Alle instrumenten en steriele onderdelen van de OK werden opnieuw ontsmet. Volgens het KRO programma De Rekenkamer, dat uitzocht hoeveel we jaarlijks uitgeven aan ongedierte, kost zo’n ‘operatie’ alles bij elkaar ongeveer € 100.000. Bron: nos.nl

oktober 2012

7

veiligheid Download de handreiking + checklist ‘Verantwoordelijkheidsverdeling in de zorg’ op: knmg.nl/dossier/verantwoordelijkheid

Dat zei hoogleraar Ira Helsloot, hoogleraar Besturen van Veiligheid, eind september in de Volkskrant. Een nieuw kabinet kan volgens hem miljarden bezuinigen op absurde veiligheidsmaatregelen. Als voorbeeld noemt hij het uitgebreid testen van koeien op BSE. “Belachelijk. Het is verschrikkelijk als de gekkekoeienziekte overspringt op een mens, maar elke geslachte koe uitgebreid testen op BSE is een disproportionele maatregel. Dat kost 17,7 miljoen om één burger één extra gezond levensjaar te schenken.” Het plan van de Kamer om burgers te beschermen tegen de straling van hoogspanningskabels noemt hij de meest zinloze veiligheidsmaatregel van de afgelopen jaren. Kosten 1,7 miljard euro. De winst is dat niet 110 maar 109,5 kinderen per jaar leukemie krijgen. “Je kunt voor datzelfde geld jarenlang gratis fruit uitdelen op basisscholen. Daar red je aantoonbaar meer kinderen mee.” Wel zinvol noemt Helsloot alle vaccins uit het Rijksvaccinatieprogramma. “Maar daar is dan ook een rationele kosten-batenafweging gemaakt. Een winst van gemiddeld één extra gezond levensjaar per persoon mag maximaal 20.000 euro per persoon kosten. Voldoet een vaccin niet aan die eis, dan wordt het niet aangeboden aan de bevolking, simpelweg omdat het te duur is of onze veiligheid niet substantieel verbetert.”

8

oktober 2012

in de zorg moet daarin verbetering gaan aanbrengen. Inclusief een checklist met daarin dertien concrete aandachtspunten bij het maken van afspraken over de verantwoordelijkheden (zie de downloadlink bovenaan de rechterpagina). Sportheup gevloerd Niet alleen communicatie is belangrijk voor de patiëntveiligheid, ook aan gebouwen, inventaris en apparatuur kleven risico’s. Zijn onderzoek en behandeling van de patiënt optimaal geregeld? Zijn medewerkers van de instelling voldoende geschoold? Worden overal de juiste technieken en materialen gebruikt? De lijst met potentiële gevaren is onmetelijk lang. Bovendien moet elk aspect voortdurend tegen het licht worden gehouden. Zelfs als er aanvankelijk niets aan de hand lijkt. Zoals met de sportheup. Jarenlang werd gedacht dat deze kunstheup langer meekan, doordat zowel de kop als de kom van metaal is. Ideaal voor relatief jonge mensen, was het idee. Inmiddels is duidelijk geworden dat deze kunst-

heupen metaalschilfertjes kunnen afgeven. Daardoor ontstaat pijn, gaat de heup loszitten en moet die sneller vervangen worden dan is gepland. Waardoor zijn de risico’s van deze kunstheup over het hoofd gezien? Marc Nieuwenhuijse, onderzoeker in het LUMC, oppert in het blad Cicero de volgende mogelijkheid: “Medicijnen gaan door allerlei klinische trials, die jaren duren, voor ze aan grote groepen patiënten worden gegeven. De regels voor implantaten, zoals heup- en knieprothesen, maar ook defibrillatoren, zijn veel minder streng.” Ook prof.dr. Joost Drenth, adjunct-hoofdredacteur van het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, stelde recentelijk (Ned Tijdschr Geneeskd. 2012;156:B846) dat keuring van implantaten strenger moet: “Ik denk dat het redelijk is om voor implantaten dezelfde drempel op te werpen als voor pillen. Geen placebo-gecontroleerd onderzoek? Dan niet op de markt.”

Hoe ver kun je gaan in het beperken van de risico’s? Op basis van drie stellingen geven drie zorgprofessionals antwoord op die vraag.

Stelling 1

Alleen regels, protocollen en checklists kunnen de (patiënt)veiligheid verbeteren. Marjolein ten Kroode, voorzitter van de Raad van Bestuur van de GGZ-instelling Rivierduinen: “Natuurlijk moet je het maximaal mogelijke doen om eventuele veiligheidsrisico’s voor de patiënten te beperken. Maar wees wel realistisch. Procedures en regels vormen een onderdeel van een groter geheel. Bewustzijn van gevolgen van gedrag is niet te vatten in protocollen en checklists. Voor een deel hangt de veiligheid bijvoorbeeld ook af van de patiënt zelf. Zijn gedrag is lang niet altijd voorspelbaar – zeker niet in de GGD of bij de zorg voor demente bejaarden of kleine kinderen. In maart 2011 werden we in onze instelling opgeschrikt door een brand waarbij drie cliënten het leven verloren. De Onderzoeksraad voor Veiligheid die de calamiteit onderzoekt, concludeerde dat we aan alle wettelijke eisen voldeden. Ook al voldoe je als instelling dus aan alle regels, dan nog sluit je daarmee niet elk denkbaar risico uit. Dat is volgens mij ook onmogelijk. Regels en afspraken dragen absoluut bij aan de patiënt-

Foto: Daniël Maissan

Veiligheid is een product

“Voor een deel hangt de veiligheid bijvoorbeeld ook af van de patiënt zelf. Zijn gedrag is lang niet altijd voorspelbaar” veiligheid en de veiligheid in het algemeen. En natuurlijk moet je zoveel mogelijk doen om eventuele restrisico’s te beperken. Maar trap niet in de illusie dat de wereld volledig maakbaar is. Doe al het mogelijke, maar blijf vooral realistisch.”

visie

Stelling 2 Bij gebruik van nieuwe apparatuur kun je de opleiding en bijscholing het beste overlaten aan de betreffende zorginstelling zelf. Diederick van Hove onderzocht als arts bij de afdeling Biomechanical Engineering van de Technische Universiteit Delft het materiaalgebruik bij kijkoperaties: “Bij kijkoperaties – minimale invasieve chirurgie – is training met apparatuur enorm belangrijk. Niet alleen op de momenten dat nieuwe apparatuur wordt aangeschaft, maar daarna moet die worden herhaald. Training met apparatuur moet dus goed zijn geregeld, maar daar is over het algemeen nog te weinig oog voor. Te snel wordt ervan uitgegaan dat artsen, verpleegkundigen en andere zorgverleners de apparatuur wel kennen. In 2007 concludeerde de Inspectie voor de Gezondheidszorg in het rapport ‘Risico’s minimaal invasieve chirurgie onderschat’ dat de patiëntveiligheid bij kijkoperaties onvoldoende was gewaarborgd. In negen van de tien ziekenhuizen ontbraken goede richtlijnen voor controle en onderhoud. Daardoor kunnen optische

en elektrische problemen met de apparatuur optreden die de patiënt kunnen schaden. Om dat te voorkomen kan het gebruik van een checklist goed helpen. Mijn voorganger heeft in een onderzoek aangetoond dat je met zo’n checklist de kans op fouten met vijftig procent kunt verminderen. Een deel van mijn eigen onderzoek is onlangs gepubliceerd in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde. Gebruik van gedetailleerde checklists voor apparatuur bij kijkoperaties blijkt nog niet standaard ingevoerd in alle Nederlandse ziekenhuizen en in een derde van de door mij geënquêteerde ziekenhuizen was het nog niet verplicht om te trainen met operatieapparatuur. Kijk ik naar de bovenstaande stelling, dan vind ik dat je vooral het organiseren en managen van de training en bijscholing aan de instelling zelf moet overlaten. Bij nieuwe apparatuur is het verstandig om in de eerste fase ook deskundigen van het bedrijf erbij te betrekken, omdat zij de apparatuur in die fase het beste kennen. Maar training dient niet alleen bij een eerste introductie plaats te vinden, maar ook met een bepaalde regelmaat herhaald te worden,

“Met een checklist kun je de kans op fouten met vijftig procent verminderen” bijvoorbeeld elk jaar. Het is verstandig om in een kader vast te leggen waaraan de training en bijscholing in grote lijnen moeten voldoen. Dat maakt controle mogelijk. Dat is belangrijk, want het blijkt dat zonder controle (bij)scholing een lagere prioriteit krijgt.”

Stelling 3 Artsen moeten zelf hun hulpmiddelen inkopen. Ze weten het beste wat ze nodig hebben en goed gereedschap vergroot de patiëntveiligheid. Conny Kelly, directeur Inkoop AMC en voorzitter van de NFU Procurement Board: “Ik ben het gedeeltelijk eens met deze stelling. Artsen weten het beste wat ze nodig hebben en zij gaan ook over de patiëntveiligheid. Maar de inkoper zorgt ervoor dat de inkoop goed verloopt. Dat is geen gefaseerd proces waarin eerst de arts zijn eisenpakket formuleert en daarna de inkoper ermee aan de slag gaat. Integendeel, arts en inkoper doen dat vanaf het begin samen. Omdat de inkoper moet weten of een bepaalde specificatie van een arts een absolute eis is of eerder een wens. Als het met een Volkswagen uitstekend kan, hoef je geen Bugatti aan te schaffen. Samen bekijk je wat nodig is en uiteindelijk zorgt de inkoper ervoor dat de markt goed benaderd wordt en zo mogelijk meerdere partijen de kans krijgen om mee te doen. Dat is de exper-

tise van de inkoop. Je merkt soms dat artsen bang zijn om het directe contact met de fabrikanten te verliezen, en daarmee de mogelijkheid tot financiering voor onderzoek. Maar die contacten kunnen gewoon blijven bestaan. We willen wel dat die contacten helemaal transparant zijn, dat we exact weten wat de inkoopprijs is en wat de fabrikant bijdraagt aan een onderzoek. Alleen op die manier zie we of dat zo goed is of dat we het liever op een andere manier regelen. Dat nemen we dan in de deal mee. Ook daar moet de arts de inkoopafdeling bij betrekken. Omdat het anders ondoorzichtig wordt waarom hij voor een bepaalde leverancier wil kiezen. In het AMC werken we dus met een driehoeksmodel van leverancier, arts en inkoper. De arts moet dat niet alleen regelen en de inkoper evenmin. Want de arts blijft via de fabrikanten bijvoorbeeld óók op de hoogte van innovaties in zijn vakgebied. Dat contact moet intact blijven. Maar we willen wel weten dat het contact er is. We maken overigens wél heel strenge afspraken over het moment dat er daadwerke-

“Je merkt soms dat artsen bang zijn om het directe contact met de fabrikanten te verliezen” lijk een inkooptraject loopt. Dan willen we geen direct contact meer tussen arts en leverancier en loopt het allemaal via de inkoop. Ook hier weer vanwege de trans­parantie.”

oktober 2012

9

wettelijk verplicht in 2013 Zie Staatsblad 399 / 2011

see the INNOVAtION SharpGuard™operatiemessen met geïntegreerd veiligheids- en beschermingsmechanisme In 2013 moeten scherpe medische hulpmiddelen een ingebouwd veiligheidsen beschermingsmechanisme hebben. SharpGuard™ operatiemessen voldoen hieraan en bieden betaalbare topkwaliteit. De beschermhuls kan eenvoudig worden teruggetrokken om het mes vrij te geven en na gebruik af te dekken. SharpGuard™ operatiemessen • Leverbaar in vele maten voor diverse oogheelkundige ingrepen • Ergonomische handgreep voor maximale controle en comfort • Kunststof beschermhuls om letsel te voorkomen • Uitgevoerd met Sharpoint® kwaliteitsmessen • Voldoet aan de nieuwe wetgeving van 2013

SEE THE fUTUrE | www.ROCKMED.NL

Adverteren in inSkoop Uw product onder de aandacht brengen van inkopers? Op zoek naar een inkoper om uw team te versterken? U bereikt uw doelgroep via inSkoop, hét vaktijdschrift voor inkopers en assortiments­ coördinatoren in de zorg. Magazine inSkoop is een uitgave van de Sectie Zorg, onderdeel van NEVI (Nederlandse Vereniging voor Inkoopmanagement) Doelgroep • managers inkoop en logistiek in de cure en care sector • assortimentscoördinatoren • leidinggevenden op OK’s • ziekenhuishygiënisten Verschijning 6 keer per jaar Oplage 850 exemplaren

84% n ra adt inSkoop aa ar ha of bij zijn colleg a’s

Inkopers wa arderen inSkoop me t een

7.0



Weten wat de advertentiemogelijkheden zijn? T (035) 548 81 54 E [email protected]

inspiratie In inSkoop 2 vertelden vier enthousiaste bezoekers van het NEVI Zorgcongres wat hen het meest had geïnspireerd. Hoe staat het nu, acht maanden later, met hun plannen en beloftes? Hebben zij de daad bij het woord gevoegd? Tekst: Menno de Boer

Geïnspireerd door het NEVI Zorgcongres “Ik stel nu andere vragen dan voorheen”

Carla Cornuit bestuurder LuciVer

Na het congres: “De workshop ‘Gunnen op waarde’ van Jaap Kraaijenhagen en Gert van Milligen vond ik briljant. Welke parameters spelen er allemaal een rol bij het aankopen van een product, en hoe anders kunnen we die waarde bepalen? Het heeft me heel nieuwsgierig gemaakt. Ik heb de mannen mijn kaartje gegeven en ga het in de gaten houden.” Acht maanden later: “Inkopen is veel meer dan alleen de specificaties en prijzen van producten en diensten naast elkaar leggen. Het gaat erom welke oplossing het best bij je organisatie past. Sinds de workshop ‘Gunnen op waarde’ van Jaap Kraaijenhagen en Gert van Milligen stel ik bij de inkoop andere vragen dan voorheen. Wat gebeurt er eigenlijk als we helemaal niet tot aankoop overgaan? Is de goedkoopste optie die ze aanbevelen daadwerkelijk het goedkoopst, ook op de langere termijn? Dat laatste speelde onlangs toen we software zochten voor een elektronisch patiëntendossier. Het bedrijf met het laagste offertebedrag had een oplossing waarbij de gebruiker door veel velden moet klikken. Dat kost niet alleen meer tijd, maar zorgt waarschijnlijk ook voor onnodige irritatie. Uiteindelijk kan het kiezen van een duurder

softwarepakket van een andere aanbieder een grotere medewerkertevredenheid met zich meebrengen. Dit doordat hun oplossing gebruiksvriendelijker is en ook qua vormgeving meer aansluit bij onze huidige papieren formulieren. Ik ben ervan overtuigd dat strategische inkoop een gezamenlijke verantwoordelijkheid is. Degene die belast is met inkoop en de eindverantwoordelijke voor een organisatie kunnen er samen voor zorgen dat ze extra waarde creëren. Vandaar ook dat ik momenteel het ondernemerschap bij Inkoop probeer aan te wakkeren. Ondertussen houd ik de website van Kraaijenhagen en Milligen goed in de gaten. Zij doen namelijk onderzoek naar deze manier van inkopen en komen eind dit jaar of begin volgend jaar met de resultaten. Ik ben benieuwd!”

meer inspiratie verhalen

oktober 2012

›

11

NEVI Zorgcongres 2012

Hebben zij de daad bij het woord Joris van Campenhout, Sales Manager Hospitals Wissner-Bosserhof Nederland Na het congres: “Het was erg interessant om alle inkopers bij elkaar te zien en te horen welke belangstelling er is vanuit de verschillende ziekenhuizen. Er was veel animo tot samenwerking en het uitwisselen van ideeën. Zeker voor ons, de leveranciers, is dat van belang. Het kijkje in de keuken bij Erasmus MC, waar ze de juiste balans zoeken tussen innovatie en kostenbesparing enerzijds en kwaliteitsbehoud anderzijds, was leuk om te volgen.”

Acht maanden later: “De vorige keer vertelde ik dat het goed zou zijn als inkopers tijdens het congres meer contactmomenten zouden hebben met leveranciers. Daarbij opperde ik het idee om ook leveranciers uit te nodigen tijdens de parallelsessies. Inmiddels heb ik van de congresorganisatie begrepen dat er gesprekken gaande zijn om te kijken of het volgend jaar misschien anders kan. Dat zou mooi zijn, want inkopers en leveranciers kunnen nog veel van elkaar leren. Meer interactie zou absoluut interessant zijn.

Roy van Dijk, hoofd stafdienst inkoop Academisch Ziekenhuis Maastricht Na het congres: “De presentatie van Rick Nillesen van Randstad heeft goed geholpen bij de beeldvorming van onze problematiek. Inkoop moet veel meer betrokken worden bij het inhuren van personeel. Een soort marktplaats, waar je vraag en aanbod bij elkaar laat komen, kan financieel voordeel opleveren. Morgen ga ik met wat ideeën naar de Raad van Bestuur.”

Acht maanden later: “We waren er al langer van overtuigd dat wij als ziekenhuis het inhuren van tijdelijk, extern personeel beter zouden kunnen organiseren. Ik zat tijdens de presentatie van Rick Nilessen van Randstad dan ook op het puntje van mijn stoel. Hij had het namelijk over een soort van digitale marktplaats waarin vraag en aanbod op een zo efficiënt mogelijke manier samenkomen. Niet lang daarna ben ik met twee andere collega’s – een inkoper van mijn afdeling en een HR consultant van Personeelszaken – om de tafel gaan zitten. Samen hebben we een discussienota geschreven voor de

Karen Plantenga, Sectorhoofd Inkoop & Logistiek Ruwaard van Putten Ziekenhuis Na het congres: “Het was boeiend om van Ning Qu te horen hoe zorginkoop in China werkt. Vergeleken met die cijfers (de grootte van de branche en het aantal mensen dat daar opgeleid wordt) is wat wij hier in Nederland aan inkoopvolume bij elkaar brengen, echt peanuts.”

12

oktober 2012

Acht maanden later: “We zijn een klein ziekenhuis. Het is niet zo gebruikelijk dat ik intern uitgebreide strategische verhandelingen houd over wat er tijdens een congres zoal is besproken. Dat is ook niet mijn stijl. Wel heb ik de afgelopen maanden regelmatig in de wandelgangen aandacht gevraagd voor mogelijk interessante aanbiedingen die van bedrijven uit het oosten kunnen komen. Onze toeleveranciers kopen daar tenslotte ook in en hebben daar zelfs hun fabrieken staan. Door met bedrijven in het oosten in zee te gaan,

inspiratie

gevoegd?

Afgelopen februari heb ik tijdens het congres uiteindelijk maar twee presentaties bijgewoond. Daarin werden wel precies de thema’s besproken die mijn klanten momenteel bezighouden: kostenbesparing en kwaliteit. Bij de case over Japan lag het accent vooral op goedkoop inkopen, terwijl Erasmus MC benadrukte dat het in deze tijd weliswaar noodzakelijk is om kosten te besparen maar dat dit niet ten koste mag gaan van de kwaliteit en dat het nog steeds mogelijk is om te blijven innoveren. Als Sales Manager van een innovatief

bedrijf heb ik uiteraard meer met het verhaal van Erasmus MC. Maar ik ben ook blij dat Japan tijdens het congres ter sprake kwam. Als ik nu van klanten hoor dat ze dat een interessante presentatie vonden, is de kans groot dat hun focus vooral op de prijs ligt. Tijdens het verkoopgesprek kan ik daar dan op inspelen. Uiteraard begin ik dan ook altijd over het inspirerende verhaal van Erasmus MC. Een goede manier om te laten zien hoe het ook kan.”

“Tijdens het verkoop­gesprek begin ik altijd over het inspirerende verhaal van Erasmus MC, om te laten zien hoe het ook kan”

Raad van Bestuur. Nieuw is dat we vervolgens alle ruimte kregen om onze ideeën uit te werken in een business case. Om te kijken of het concept ook bij ons ziekenhuis past, hebben we eerst leveranciers en gebruikers bezocht en gesproken. Dat gezamenlijke onderzoek van Personeelszaken en Inkoop leverde veel antwoorden maar ook veel vragen op. Moeten we straks gebruikmaken van een externe intermediair of is het verstandiger om de organisatie van zo’n digitale marktplaats en alles eromheen geheel zelf te doen? Welke software is er nodig? En hoe zit het met de kosten en baten? Wat die laatste

vraag betreft: het financiële plaatje ziet er vooralsnog veelbelovend uit. Naar verwachting kunnen we met een digitale marktplaats op den duur een besparing realiseren van maar liefst vijftien procent! Wel moeten we dan eerst de hele organisatie nog mee zien te krijgen. Dat zal niet makkelijk worden. Veel collega’s hebben zo hun eigen contacten, en de afdelingen regelen de inhuur van externe krachten op dit mo­ment helemaal zelfstandig. Ze zullen dat dan moeten loslaten. Maar goed: als we de Raad van Bestuur kunnen overtuigen, zijn we al een stuk verder.”

“Een digitale marktplaats kan een besparing realiseren van maar liefst vijftien procent!”

zouden we in de toekomst wellicht grotere besparingen kunnen realiseren. Naar aanleiding van de presentatie die Ning Qu tijdens het congres hield, hebben we onze eerste offerteaanvraag bij MindRay gedaan. Helaas kreeg hun aanbieding hier niet direct alle aandacht. Het blijkt niet zo makkelijk om de organisatie over te halen er inhoudelijk naar te kijken. Wellicht gaat dat in een volgend traject beter. Maar tot dusver heeft het dus nog niet geleid tot een Chinese connection.”

“Ik heb de afgelopen maanden in de wandel­gangen aandacht gevraagd voor mogelijk interes­sante aanbiedingen van bedrijven uit het oosten”

nde Het volgeongres c g nevi zor tsvinden zal pl aa

in februar 2013

oktober 2012

i

13

Nieuw bij DutchMedtrade Mobiele Onderzoeks Lamp serie 5, met hoge kwaliteit ‘osram-led’

“De

hoge

energie

efficiëntie

levert een lichtopbrengst op

De kracht van Lopital

van 65.000 lux en ongeveer 30 Watt aan energie. De in vier stappen verstelbare dimmer staat garant voor uitstekend zicht.”

Door constant met u mee te denken, kunnen onze producten perfect worden geïntegreerd in uw werkwijze en uw zorgvoorziening.

Dutch

MedTrade

in samenwerking met:

T. 010 - 720 08 10 [email protected]

www.lopital.nl

www.dutchmedtrade.nl

w

eu

Ni

Nog nooit boden disposable instrumenten zoveel meerwaarde. Peha®-instrument, hoogwaardige chirurgische instrumenten van HARTMANN. Professioneel

Hygiënisch

Kosteneffectief Praktisch

Hoogwaardig

Gebruiksklaar Voor meer informatie www.heijnemanmedical.nl

PAUL HARTMANN B.V. www.paulhartmann.nl

Postbus 26 6500 AA Nijmegen

T 024 372 36 10 E [email protected]

onder de loep Wissner-Bosserhoff Leverancier van totaaloplossingen voor verzorgings- en verpleegcentra en ziekenhuizen.

Intensieve-zorgbed: goed voor patiënt en IC-personeel Het Multicare3 intensieve-zorgbed van Wissner-Bosserhoff ontlast IC-medewerkers en kan door zijn nieuwe functies bijdragen aan het genezingsproces. Na het Jeroen Bosch Ziekenhuis koos onlangs ook het St. Antonius Ziekenhuis in Utrecht en Nieuwegein voor deze speciale bedden. Tekst: Diederik Wieman

er kunnen röntgenfoto’s worden gemaakt terwijl de patiënt in bed ligt

Joris van Campenhout, salesmanager van Wissner-Bosserhoff: “Vergeleken met zijn voorgangers beschikt het Multicare3 bed over meer therapiegerichte functies. Een automatische kantelfunctie bijvoorbeeld, waarbij je zowel het aantal graden als de interval kunt instellen. Deze automatische zwenkfunctie kan de genezing versnellen; het voorkomt doorliggen en houdt de longen schoon. Dat je het bed tussen de 5 en 30 graden kunt kantelen, verlicht bovendien het werk van de verpleegkundigen. Zij kunnen op deze manier de patiënt makkelijker draaien, wassen en het beddengoed verschonen. Ook kunnen er röntgenfoto’s worden gemaakt terwijl de patiënt in bed ligt. Verder wordt de patiënt ongeacht zijn positie continu gewogen. Je krijgt zowel het oorspronkelijke als het actuele gewicht snel in beeld. Het bedframe voldoet aan de nieuwste veiligheidseisen en is matrasonafhankelijk: men kan kiezen voor een matras van onze firma of van een andere producent. Het is ons meest innovatieve product, maar ondanks dat is de bediening veilig én eenvoudig.”

Tineke Jacobs, hoofd IC/MC St. Antonius ziekenhuis: “Onderdeel van de aanbesteding was een testfase, en daar heeft Wissner-Bosserhoff zich positief onderscheiden. Ze dachten niet: het bed verkoopt zichzelf wel, maar waren aanwezig, gaven goede support, waren enthousiast en luisterden naar onze wensen. Vervolgens waren ze ook in staat dingen aan onze wensen aan te passen, zoals het ophangsysteem. Ook nadat de keuze op hen gevallen was, bleef de betrokkenheid. Ze hielden een uitgebreide introductie voor de medewerkers en tijdens ons open huis, waren de mensen van Wissner-Bosserhoff aanwezig om bezoekers uitleg te geven over de bedden. Dat is waardevol. Ze zijn bereid een tandje bij te zetten. Natuurlijk zijn ook de bedden goed. Positief is de weegfunctie, de rotatietherapie, de gemakkelijke bediening en de juiste prijs/kwaliteitverhouding. En niet te vergeten het vijfde wiel om makkelijker te sturen. Net zo belangrijk is dat WissnerBosserhoff zich als partner opstelt. Zij zijn ambitieus en gebruiken onze kennis en kunde om hun producten verder te verbeteren. Bijvoorbeeld bij het ontwikkelen van een matras. Op zo’n manier kun je als zorgverlener en fabrikant samenwerken aan continue verbetering van de patiëntenzorg.”

oktober 2012

15

lnag Meer info over de LNAG: lnag.nl

Decubituspreventiesystemen zijn in de regel duur en vragen een goede logistieke organisatie. Het Antonius Ziekenhuis (Sneek en Emmeloord) geloofde dan ook nauwelijks de goede resultaten van een test met een goedkoop én eenvoudig toepasbaar systeem. Tekst: Mirjam Hulsebos

Decubituspreventie

Goedkoop niet altijd

H

Hij is er trots op dat het Antonius Ziekenhuis in Sneek de laagste prevalentie van decubitus heeft van alle Nederlandse ziekenhuizen (het percentage patiënten in de risicogroep dat daadwerkelijk doorligplekken of -wonden krijgt). Materiaal- en assortimentscoördinator Ot Reichenfeld: “Het heeft al jaren onze aandacht en we investeren ook ruimhartig in preventiematerialen. Dat heeft effect.” Reichenfeld heeft vanuit afdeling inkoop zitting in de wond- en decubituscommissie van het ziekenhuis, samen met drie in dit onderwerp gespecialiseerde verpleegkundigen, een dermatoloog en een chirurg. Eén van de taken van de commissie is het bespreken en eventueel testen van nieuwe materialen. “Vier jaar geleden hebben we een forse verbeterslag gemaakt door op de IC alleen nog bedden te gebruiken met een wisseldrukmatras”, vertelt de inkoper. “Eerst huurden we die systemen, later hebben we ze voor de IC gekocht. Ze zijn echter te duur om op alle verpleegafdelingen standaard te gebruiken.” Kosten verlagen Op de verpleegafdeling worden de wisseldrukmatrassen wel gebruikt voor patiënten met een

hoog risico. Aangezien die groep sterk fluctueert, worden die systemen gehuurd, wat hoge kosten betekent. De wond- en decubituscommissie ging op zoek naar een goedkoper alternatief. Ze vroegen acht leveranciers om mee te denken hoe het ziekenhuis de hoge huurkosten kon verlagen. Met drie van de door deze leveranciers voorgestelde nieuwe materialen zijn vervolgens testen gedaan. Onder meer met Repose, een met lucht gevulde opdekmatras die wordt geleverd door Vitalis Nederland b.v. “Toen we het product voor het eerst zagen en voelden, hadden we er eigenlijk nauwelijks vertrouwen in”, zegt Reichenfeld eerlijk. “De matras ziet eruit als een waterluchtbed, zo eentje die kinderen meenemen naar het strand of zwembad. En je pompt ‘m op met de verpakking. Dat is een kartonnen koker waar je de matras in kunt bewaren, en die dus tevens fungeert als pomp.” Makkelijk in gebruik Hoewel het geheel er in de ogen van de commissie niet heel degelijk uit zag, kreeg de matras lovende beoordelingen van zowel verpleegkundigen als patiënten. Deze laatsten vroegen zelfs waar ze de matras konden kopen, want ze wilden

Risicofactoren Daling aantal decubituspatiënten

Tien jaar geleden werd in Nederland jaarlijks ongeveer 1 procent van het gezondheidszorgbudget besteed aan de preventie en behandeling van decubitus (Severens et al., 2002). Sinds 1998 wordt in de Landelijke Prevalentiemeting Zorgproblemen (LPZ) jaarlijks gemeten hoe vaak decubitus bij risicogroepen voorkomt. Tot 2004 werden relatief stabiele en vergelijkbare cijfers gevonden. Vanaf 2004 daalt de prevalentie van decubitus. Aangezien het aantal risicocliënten niet daalt en er in de richtlijnen geen revolutionaire nieuwe preventie- en/of behandelmethoden en -technieken zijn opgenomen, lijkt de grotere aandacht voor decubitus debet aan de daling.

16

oktober 2012

Het aantal patiënten of cliënten in de decubitusrisicogroep is het hoogst in de chronische sector (met name verpleeghuizen) en het laagst in de thuiszorg. Toch komt decubitus het vaakst voor in academische ziekenhuizen, en dan met name op de IC. Dit komt doordat naarmate het aantal ziektebeelden toeneemt, de prevalentie van decubitus ook stijgt. De mate van zorgafhankelijkheid lijkt daarom een goede risico-inschatting te zijn voor decubitus. Bron: LPZ.

iso-standaard Ot Reichenfeld is materiaal- en assortimentscoördinator in het Antonius Ziekenhuis in Sneek

We besparen minimaal 40.000 euro per jaar en de decubitusprevalentie daalt

duurkoop er ook thuis op blijven slapen. De matras kent een aantal voordelen. In de eerste plaats de prijs. “Door de lage bruto advies prijs van € 196,- konden we een flinke startvoorraad bestellen, waardoor de beschikbaarheid groot is. Op iedere afdeling met 36 bedden hebben we gemiddeld tien matrassen liggen”, zegt Reichenfeld. Daarnaast is de matras makkelijk toepasbaar: even oppompen, bovenop de gewone matras neerleggen en klaar is kees. Ook reinigen is een fluitje van een cent. Door de prijs en de eenvoudige toepasbaarheid wordt het product ingezet bij alle patiënten die maar een minimaal risico op decubitus lopen. “Daarmee boeken we de winst”, weet Reichenfeld. “Voorheen moesten verpleegkundigen met een kar naar het uitleenmagazijn om een decubitusmatras te halen. De gewone matras moest worden vervangen en ergens worden opgeslagen. Dat was veel logistiek gedoe, waardoor het alleen werd gedaan bij patiënten met een gemiddeld tot hoog risico, maar niet bij de laagste risicogroep.”

Decubitus

preventiebeleid

zoals de wisseldrukmatras. Daar staat een investering van 10.000 euro in Repose opdekmatrassen tegenover. Die heeft het ziekenhuis nu twee jaar in gebruik en pas enkele ervan zijn onlangs vervangen. “We hielden rekening met een afschrijvingstermijn van een jaar, maar in de praktijk blijkt deze dus minimaal twee jaar.” Oorzaak voor de vervanging is vooral lekkage, veroorzaakt door gebruikersfouten of onvoldoende instructie. De tijdwinst op de verpleegafdelingen is aanzienlijk. “Dat kun je niet uitdrukken in een besparing, verpleegkundigen houden nu gewoon meer tijd over voor de patiënt”, zegt Reichenfeld. En tot slot is het toch al lage decubitusprevalentiecijfer nog verder gedaald, van 2,6 procent in 2009 naar 1,5 procent in 2011. “Al kun je dat niet eenzijdig aan de nieuwe matrassen toeschrijven. We hebben het niet getest met een controlegroep. Voor ons is belangrijk dat de prevalentie in ieder geval niet stijgt. En als verpleegkundigen en patiënten enthousiast zijn, wat wil je dan nog meer?”

Vrijwel alle instellingen hebben een preventie- en behandelprotocol, hebben iemand verantwoordelijk gemaakt voor het up-todate houden van de protocollen en bespreken decubitus in verschillende overleggen. Op bijna alle afdelingen is er iemand die zich gespecialiseerd heeft in decubitus. Ook is er vrijwel altijd sprake van een standaardbeleid bij opname of ontslag ten aanzien van de overdracht naar andere betrokkenen in de zorgketen. Bron: LPZ.

Het Antonius Ziekenhuis

bespaart nu

jaarlijks

50.000 euro op de huur van

Besparing Het Antonius Ziekenhuis bespaart nu jaarlijks 50.000 euro op de huur van decubitussystemen

decubitussystemen Meestgebruikte preventiemethoden

In verpleeg­huizen heeft bijna 1/4 van de patiënten decubitus

Het koud-foam en/of visco-elastisch-foam matras worden het meest gebruikt als antidecubitusmatras, in alle soorten instellingen. Academische ziekenhuizen zetten ook regelmatig een alternerende matras in. De inzet van airfluidized en low-air-loss bedden is minimaal. In de thuiszorg wordt het minst gebruikgemaakt van anti-decubitusmatrassen. Kussens worden daarentegen in de thuiszorg wel regelmatig gebruikt, terwijl deze juist in de acute zorg nauwelijks voorkomen. Het gebruik van de

wisselligging neemt steeds verder af. De reden is dat dit erg arbeidsintensief is. Toch is en blijft wisselligging belangrijk. Het gebruik van antidecubitusmatrassen moet geen excuus zijn om geen wisselliggingmeer te gebruiken, zo waarschuwt het jaarlijks verschijnende LPZ-rapport.

oktober 2012

17

Vraagt u meer van uw leverancier? Miele Professional. Een zorg minder. Breedste leveringsprogramma in de markt en totaal leverancier voor:  professionele was- en droogapparatuur  professionele afwasapparatuur  reinigings- en desinfectieapparatuur, sterilisatoren, karrenwas installaties  Miele consumentenproducten

Tevens:  schaalvoordeel bij afsluiting van raamovereenkomsten  eigen installatie-, service- en onderhoudsdienst  interressante Total Cost of Ownership

Voor meer informatie: www.miele-professional.nl Telefoon: (0347) 37 88 84

multicare intensive care

THE NEW ICU STANDARD | KNOW-HOW TO CARE! wissner-bosserhoff Nederland · Keerweer 42 · 3316 KA Dordrecht · Tel.: +31 (0) 78 652 18 50 · Fax: +31 (0) 78 652 18 55 · E-mail: [email protected] · www.wi-bo.com wissner-bosserhoff Belgium · Egide Walschaertsstraat 15/15 · 2800 Mechelen · Tel.: +32 (0) 15 21 08 41 · Fax: +32 (0) 15 29 14 64 · E-mail: [email protected] · www.wi-bo.be

opmerkelijk Zorgrobots voor thuis, miniscule cameraatjes in het lichaam, Xbox-technologie in de operatiekamer… Op ongelooflijk veel gebieden wordt gewerkt aan de ontwikkeling van nieuwe apparatuur, hulpmiddelen en methoden. Een paar opmerkelijke innovaties, soms nog in ontwikkeling. Tekst: Menno de Boer

Xbox in de operatie

Zorgrobots in opleiding Twee zorgrobots, nog volop in opleiding, zijn ontwikkeld door Stichting Smart Homes, het Nationaal Kenniscentrum Domotica & Slim Wonen (smart-homes.nl). Voorbeelden van hun toekomstige missies: mensen met geheugenproblemen gedurende de dag structuur bieden, de mentale en fysieke gezondheid bevorderen en letten op eet-, drink- en beweegpatronen. Herjan van den Heuvel, een van de initiatiefnemers: “We hebben de twee robots al flink getest met de daadwerkelijke doelgroep en hun mantelverzorgers. Zij zien de robotmaatjes niet als een vervanging van menselijke zorg, maar als een zeer waardevolle toevoeging. De volgende stap: iets robuustere versies die we op grote schaal bij mensen thuis kunnen gaan testen en perfectioneren. Ik verwacht dat het nog ongeveer drie jaar zal duren voordat onze robotmaatjes massaal aan de slag kunnen.”

De robotmaatjes zijn geen vervanging van mense­lijke zorg

20

oktober 2012

Astma ontdekken via de Whistler Dit najaar zal CCM de Whistler LFMi op de markt brengen, een apparaat dat de longfunctie van baby’s en kleine kinderen meet. Zo kan de huisarts of specialist direct bepalen of een kind een longziekte als astma heeft en de behandeling kan zonodig meteen worden gestart. Heel prettig: doordat er meteen duidelijkheid is, krijgen kinderen minder snel onnodige medicatie. Het idee van deze innovatie is afkomstig van een kinderlongarts. Prof. Dr. Van der Ent van het UMC Utrecht om precies te zijn.

Bestuurbare endoscopiepil Een endoscoop in de vorm van een pil die is uitgerust met twee minuscule cameraatjes. Als de patiënt vervolgens in een speciale machine gaat liggen, kan de pil via een magnetisch veld worden bestuurd. Kijk, dat is nou een innovatie die een maag-endoscopie meteen een stuk minder belastend maakt. Deze samenwerking tussen Olympus Medical Systems Corporation en Siemens Healthcare leidde in 2010 al tot het eerste prototype. De endoscopiecapsule is veelbelovend; het is nu afwachten tot dit systeem daadwerkelijk op de markt komt…

innovaties Meer inspiratie en discussies LinkedIn, Zorg voor innoveren Group zorgvoorinnoveren.nl innovatiesindezorg.nl

ekamer Het systeem herkent de handen van de chirurg en reageert niet op bewegingen van overige aanwezigen Chirurgen die tijdens operaties door middel van handbewegingen driedimensionale röntgenfoto’s op een grote monitor kunnen manipuleren. In de nabije toekomst is dat mogelijk. De technici van Siemens Healthcare hebben al werkende prototypes gemaakt die gebruikmaken van de Xbox-technologie van Microsoft. Beelden wisselen, inzoomen op details, driedimensionale beelden roteren… Het kan allemaal. Doordat de chirurg het scherm niet aanraakt, ontstaat er geen infectiegevaar. Bovendien herkent het systeem de handen van de chirurg en reageert hij niet op bewegingen van overige aanwezigen. Wanneer deze technologie daadwerkelijk in de operatiekamers beschikbaar zal zijn, is op dit moment nog niet bekend.

Robot buigt zich over het menselijk hart

Thorax-chirurgen die tijdens hartklepoperaties hulp krijgen van een robot. In Nederland heeft Zwolle de primeur. De da Vinci-robot is daar afgelopen juli namelijk door de Isala Klinieken ingezet bij hartklepoperaties. De voordelen van robotchirurgie boven de klassieke, open operatie via het borstbeen zijn substantieel: minder beschadiging van het lichaam, minder pijn na de ingreep, minder kans op complicaties en een sneller herstel.

app voor jonge diabetici Ziekenhuis Gelderse Vallei heeft een online registratiesysteem ontwikkeld voor kinderen met diabetes: BLink. Vooralsnog gaat het om een proef. De jonge patiënten die hieraan meedoen, kunnen hun glucosewaarden via een app op hun smartphone naar hun digitaal patiëntendossier sturen. Nadat de kinderdiabetesverpleegkundige of kinderarts de bloedwaarden heeft beoordeeld, kan hij – indien nodig – direct een advies terugsturen. De patiënt weet dan meteen of hij zijn medicatie, voeding of leefstijl moet aanpassen.

Proef

Digitale zoektocht naar nieuwe medicijnen VU-chemicus Enade Istyastono publiceerde afgelopen mei een proefschrift waaruit duidelijk werd dat specifieke software kan helpen om nieuwe medicijnen te vinden tegen ontstekingen, astma, allergische rhinitis en jeuk. “Dankzij speciale software kon ik mijn computer laten berekenen welke stoffen daar het meest voor in aanmerking zouden komen. En zo zat ik voor mijn promotieonderzoek drie jaar lang bijna dagelijks achter de computer om de juiste combinaties te vinden. Of de bewuste stoffen daadwerkelijk als nieuwe medicijnen kunnen worden gebruikt? Dat moet toekomstig onderzoek uitwijzen.”

oktober 2012

21

spraakmaker

vraag/antwoord

Volgens koepelorganisatie Zelfstandige Klinieken Nederland (ZKN) zijn zelfstandige klinieken zeker vijftien procent goedkoper dan ‘gewone ziekenhuizen’. Marijn Lamers, beleidsmedewerker ZKN, over de rol van inkoop hierin. Tekst: Funktioneel Wit

V/A “Zelfstandige klinieken maken zorg goedkoper” Hoe kunnen we ervoor zorgen dat de zorg in Nederland goedkoper wordt? “Veel zelfstandige klinieken zijn focusklinieken: men heeft zich gespecialiseerd in één zorgaanbod met relatief voorspelbare uitkomsten. Dat is een voorwaarde voor het slim inrichten van het bedrijfsproces waardoor we snel kosten kunnen besparen. Hogere kwaliteit, goedkoper werken en een hoog tevredenheidsgehalte onder patiënten zijn het gevolg. Private instellingen richten zich op planbare zorg. Zij hebben bijvoorbeeld geen intensive careafdeling nodig en geen diagnostische apparaten. Met beperkte diagnostiek krijgen zij veel voor elkaar voor minder kosten. Als alle behandelingen die nu in zelfstandige klinieken en reguliere instellingen plaatsvinden, alleen in een gefocuste setting plaatsvinden, is maar liefst 800 miljoen euro te besparen. Dit zegt ook onderzoeksbureau Boer & Croon. Dankzij een gefocuste setting is alles gestandaardiseerd, alles meetbaar en is er sprake van gespecialiseerde zorg. De vraag is: waar krijgt een patiënt de beste behandeling? Veel planbare zorg kan het best in gefocuste setting plaatsvinden, omdat de specialisten die er werken super-gespecialiseerd zijn op een specifieke ingreep, waardoor de hoogste kwaliteit geboden kan worden tegen een lagere prijs.” Op welke manier speelt inkoop in dit alles een rol bij private instellingen? “Nederlandse ondernemers van zelfstandige klinieken zijn innovatief en letten sterk op internationale

22

oktober 2012

ontwikkelingen. Zij willen die bewezen innovaties zelf ook snel invoeren. Dat kan doordat het proces slim is ingericht. Zo’n 220 klinieken bieden verzekerde zorg aan. Kleine partijen zijn in staat zelf bijvoorbeeld een robot aan te schaffen, daar hoeft de verzekeraar niet voor te betalen. Het verdient zichzelf terug doordat de kwaliteit van operaties – bijvoorbeeld dankzij deze aangeschafte apparatuur – beter wordt. Bovendien zijn klinieken vaak niet in heel dure panden gevestigd. Sommige klinieken bevinden zich in de omgeving van een ziekenhuis. Daardoor is het voor hen gemakkelijk gebruik te maken van de capaciteit die een ziekenhuis al heeft. Zo huren sommige klinieken gewoon operatiekamers bij andere reguliere centra, die toch vaak leeg staan. Al met al allemaal manieren om de kosten zo laag mogelijk te houden en zo min mogelijk in te hoeven kopen.” Wat kunnen inkopers van reguliere instellingen hier van leren? “Ik verwacht dat inkopers van zorginstellingen vaker in zee zullen gaan met private partijen om zo de inkoop te bundelen. Meer volume is meer korting. Een goede ontwikkeling waar meer reguliere partijen naar moeten kijken. Bij zelfstandige klinieken heeft de directie trouwens veel meer invloed op de bedrijfsvoering. In reguliere instellingen hebben de specialisten een grote stem. Dat is van invloed op de inkoop. Zelfstandige klinieken hebben niet te maken met een heleboel inkoopcommissies. Doordat ze slagvaardiger zijn, kunnen zij veel voordeel behalen.”

“Sommige klinieken huren gewoon operatiekamers bij andere reguliere centra, die toch vaak leeg staan”

Mensen die voor mensen zorgen, verdienen het beste kerstcadeau!

Met het grootste gemak een klein moment van geluk… Het lijkt nog ver weg, maar voor u het weet is het alweer Kerst. Hét moment om de waardering voor uw medewerkers uit te spreken. Weet u al wat u ze gaat geven? Met Tintelingen zit u altijd goed, want bij ons mag iedereen gewoon zelf kiezen. U ook!

Meer weten? Ga naar www.tintelingen.nl of bel naar 073 – 690 40 51. Volg ons op Twitter: @KerstmanNL Wilt u meer informatie? Scan deze QR-code met uw mobiele telefoon!