Zorg om je toekomst
Wat is
dyscalculie?
Wat is dyscalculie?
Wat is dyscalculie?
Inleiding
Patrick is 14 jaar, maar weet in een winkel niet hoe hij met briefjes en muntstukken moet betalen en heeft geen idee hoeveel hij terug kan verwachten. Digitaal klokkijken lukt hem niet of moeizaam. Op het station kan hij de borden van de NS moeilijk lezen. Toch is Patrick niet dom (al voelt hij zich wel zo). Op alle andere leergebieden komt hij goed mee! Op de basisschool lukte het met rekenen ook niet en heeft hij al veel extra hulp gehad. Patrick zou dyscalculie kunnen hebben. Wat dyscalculie is, hoe dit geconstateerd wordt en hoe wij je hierbij kunnen helpen, vertellen we in deze folder.
2
Wat is dyscalculie?
Dyscalculie is een stoornis die gekenmerkt wordt door hardnekkige problemen met het leren en vlot en accuraat oproepen of toepassen van reken-wiskunde kennis (feiten en/of afspraken), die blijvend zijn, ook na gedegen onderwijs (Professor W Ruijssenaars, 2004). In de loop van de basisschool leer je het omgaan met getallen. Niet elke som hoef je steeds opnieuw uit te rekenen. Op een gegeven moment ‘weet’ je hoeveel 6+3 is of 4x5. Het is een feit geworden. Dit maakt het verdere rekenen makkelijker. Ook worden er veel afspraken gemaakt, zoals: “Wat is een teller, wat is een noemer?” “Wat betekent % ?” “Wat is < of > ?” Bij kinderen met dyscalculie zijn dit geen feiten geworden. Dyscalculie is een stoornis in de automatisering. Het optellen en aftrekken onder de twintig gaat niet automatisch. Elke keer weer moet er nagedacht worden over hoeveel 6 + 7 ook al weer was. Bij de meer ingewikkelde sommen weten ze vaak wel wat er uitgerekend moet worden, maar het uitrekenen zelf kost veel extra tijd en energie, omdat elke deelstap opnieuw berekend (geteld) moet worden. Ook beklijven nieuw aangeleerde vaardigheden vaak moeizaam, waardoor kinderen met dyscalculie zich vaak afvragen “hoe gaat het ook al weer?”. Om dyscalculie vast te stellen moet er goed onderzocht worden waarom het rekenen niet lukt. Dit mag niet komen, doordat het gevolgde onderwijs niet goed genoeg geweest is. Ook moet er extra hulp geweest zijn om te proberen de problemen te verminderen.
Kenmerken van dyscalculie
Problemen met het automatiseren uiten zich onder andere in: - voor en achteruit tellen (eenheden ,vijftallen, machten van tien), - splitsen van getallen onder de tien, - optellen en aftrekken tot twintig, - tafels van vermenigvuldiging tot en met tien, - klokkijken, - geldrekenen. In het voortgezet onderwijs uit het zich vooral door problemen met: - breuken, - decimalen, - procenten, - verhoudingingen, - meten, - basisvaardigheden.
3
Wat is dyscalculie?
Hoe krijg je een dyscalculieverklaring?
Leerlingen komen alleen voor een dyscalculieverklaring in aanmerking, wanneer er sprake is van hardnekkigheid. Zelfs na een half jaar intensieve begeleiding is er weinig resultaat. Er is een grote achterstand op het gebied van de automatisering van de reken- en wiskundekennis. Er is een groot contrast tussen de rekenprestaties en de verstandelijke capaciteiten.
4
De resultaten met rekenen verschillen sterk met de resultaten bij andere vakken. Om dit te onderzoeken voeren we het volgende beleid: 1. Signalering: door klassikale screening in de brugklas in de eerste weken van het nieuwe schooljaar. Hiervoor gebruiken we de drempeltoets rekenen en de tempotoets rekenen en overige informatie. 2. Intake en onderzoeksfase 1: naar aanleiding van de signaleringsgegevens en dossier onderzoek volgt een verdiepend individueel onderzoek. 3. Remediëring: de leerlingen bij wie dyscalculie vermoed wordt, krijgen minstens een halfjaar hulp, hetzij individueel, hetzij in groepsverband. 4. Onderzoeksfase 2: de leerlingen krijgen een herhalingsonderzoek om te constateren of de problemen hardnekkig van aard zijn. Er vindt overleg plaats met de orthopedagoog. Bij geconstateerde hardnekkigheid vinden er individuele onderzoeken plaats. Deze worden uitgevoerd door de orthopedagoog. Hiervoor is een ouderlijke bijdrage van € 150,verschuldigd. 5. De verklaring: de leerlingen waarbij door middel van individueel onderzoek is vastgesteld dat er grote achterstand is op het gebied van rekenen en de eenvoudige rekenbewerkingen niet geautomatiseerd hebben, krijgen een dyscalculieverklaring en een faciliteitenpas.
Wat is dyscalculie?
De dyscalculieverklaring
De dyscalculieverklaring wordt op onze school opgesteld door onze orthopedagoog (GZ-deskundige), zoals vereist is. Deze verklaring geeft recht op verschillende faciliteiten op onze school en bij examens nu en in de toekomst. Bewaar de verklaring dus goed en geef nooit het origineel weg, maar altijd een kopie.
De faciliteitenkaart op het Johannes Fontanus College
Iedere school voor voortgezet onderwijs heeft een eigen vorm voor de faciliteitenpas. Het JFC heeft een kaart met rechten en plichten. Afhankelijk van de problematiek worden de passende faciliteiten aangekruist. De faciliteiten op het JFC: - Er mag altijd gebruik gemaakt worden van een rekenmachine. -D e leerling krijgt extra tijd bij het maken van proefwerken voor de vakken waarbij gerekend moet worden of krijgen minder opgaven. - De leerling mag gebruik maken van het mapje “Hoe gaat het ook alweer?” - De leerling mag gebruik maken van onthoudkaarten en ezelsbruggetjes. - Eventueel mondelinge uitleg en toetsing. - De leerling kan extra uitleg vooraf en achteraf krijgen.
5
Wat is dyscalculie?
Wat is dyscalculie?
Verstrekte faciliteiten voor dyscalculie
6
Faciliteiten van de school:
Verantwoordelijkheid leerling: tijdens de les:
gebruik van een rekenmachine toegestaan
zorg ervoor dat je een rekenmachine bij je hebt
gebruik van onthoudbladen met regels, tafels, geheugensteuntjes toegestaan
vraag hulp als dat nodig is bij toetsen
extra tijd bij toetsen of minder opgaven bij de vakken wiskunde en economie
gebruik de faciliteiten die je van te voren geregeld hebt
rekenfouten minder zwaar meetellen, vooral letten op de berekening
lees goed controleer je werk
huiswerk: plan je werk werk vooruit maak schema’s gebruik onthoudbladen met regels, tafels, ezelsbruggetjes leer een repetitie door een aantal opgaven opnieuw te maken
algemeen: probeer bij de vakken en opdrachten die je goed kunt je cijfers op te halen
Tips Hieronder volgen nog een aantal tips die (niet alleen) leerlingen met dyscalculie kunnen helpen bij het studeren: • Neem voor het studeren de tijd. Je hebt vaak meer tijd nodig dan een ander. • Studeer en werk op een zo rustig mogelijke plek. Zorg dat je niet afgeleid wordt. • Vraag als het nodig is om hulp. Vraag om software of cd’s, die bij de methodes horen. • Herhaal veel. Leerlingen met dyscalculie krijgen wat langzamer de nodige routine. • Maak schema’s en overzichten. • Raak niet in paniek als je iets niet direct begrijpt. Kijk er nog eens naar en probeer het opnieuw.
Software dyscalculie Op › › › ›
het gebied van rekenen/ wiskunde is er veel software te koop. Wij noemen er enkelen: Cijferhaai 4.0 (te bestellen via www.lexima. nl) Dainamic (te bestellen via de site www.dainamic.be) Arnbrasoft (te bestellen via de site home .ambrasoft.nl) Edurom (te koop in boekhandels en warenhuizen)
Internetadressen › www.dyscalculie.startpagina.nl › www.rekenweb.nl/rekenmaar › www.balansdigitaal.nl › www.praktijkonderwijs.com (oefeningen o.a. op het gebied van rekenen, wiskunde) Zelf zoeken levert vaak ook erg goede mogelijkheden op. Op de website van het JFC vind je onder het item Begeleiding een verwijzing naar dyscalculie. Hier staan de afspraken per vak, zoals die binnen de sectie zijn overeen gekomen, vermeld. Op het Johannes Fontanus College hebben wij een dyscalculiecoach. Via de zorg coördinatoren kun je met hem/haar in contact komen. Faciliteitpasverstrekking verloopt via de zorgcoördinatoren.
7
Johannes Fontanus College Wethouder Rebellaan 135 3771 KA Barneveld
Postbus 108 3770 AC Barneveld
JFC-100
T 0342 49 14 69 F 0342 41 55 90 E
[email protected] U www.jfc.nl johannesfontanuscollege
